GIAO AN VAN 8 MINHLE

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.58 MB, 396 trang )

(1)Ngµy so¹n: 15/8/2014 Ngµy gi¶ng: 81,2,4 - 19/8/2014. T«i ®i häc. TiÕt 1 (Thanh TÞnh). I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh. 2. Kĩ năng: - Đọc hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm. - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống bản thân. 3. Thái độ: Biết yêu thương, quý trọng thầy cô và gắn bó với bạn bè, trường lớp. III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,TLTK -HS: SGK,soạn bài. IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC: - Động não, thảo luận nhóm, viết sáng tạo. III/ Hoạt động dạy – học: 1.Ôn định lớp 2. KiÓm tra: Vë so¹n bµi cña häc sinh. 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài. Trong cuộc đời mỗi con ngời, những kỉ niệm tuổi học trò thờng đợc lu giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về buổi đến trờng đầu tiên. “ Ngµy ®Çu tiªn ®i häc Mẹ dắt tay đến trờng Em võa ®i võa khãc MÑ dç dµnh yªu th¬ng”. Thật khó diễn tả bằng lời những cảm xúc của các em học sinh lúc đó. Bởi mỗi ngời lại có những cảm xúc riêng. Hôm nay, cô và các em sẽ đợc tìm hiểu tâm trạng của mét b¹n häc trß xng “t«i” trong v¨n b¶n “T«i ®i häc” víi nh÷ng kØ niÖm m¬n man, b©ng khu©ng cña mét thêi th¬ Êy. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động2: I/ Tìm hiểu chung H: Qua chuẩn bị bài ở nhà, em hãy giới thiệu đôi nÐt vÒ nhµ v¨n Thanh TÞnh?.

(2) -> Thanh TÞnh (1911- 1988) Tªn khai sinh lµ Trần Văn Ninh quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hơng, ngoại ô tp Huế. Năm lên 6 tuổi đợc đổi tên lµ TrÇn Thanh TÞnh, häc tiÓu häc vµ trung häc t¹i HuÕ. Tõ n¨m 1933, b¾t ®Çu ®i lµm vµ vµo nghÒ d¹y häc. §©y còng lµ thêi gian «ng b¾t ®Çu s¸ng t¸c v¨n ch¬ng. Trong sù nghiÖp s¸ng t¸c cña m×nh,Thanh Tịnh đã có mặt trong khá nhiều lĩnh vực: truyện ng¾n, truyÖn dµi, th¬, bót kÝ v¨n häc...song cã lÏ «ng thµnh c«ng h¬n c¶ ë thÓ lo¹i truyÖn ng¾n vµ th¬. Nh÷ng truyÖn ng¾n hay nhÊt cña Thanh Tịnh nhìn chung đều toát lên một tình cảm êm dÞu, trong trÎo. V¨n «ng nhÑ nhµng mµ thÊm s©u, mang d vÞ võa man m¸c buån th¬ng, võa ngät ngµo quyÕn luyÕn. “T«i ®i häc” lµ mét trêng hîp tiêu biểu nh vậy. Tác phẩm đợc in trong tập “Quê mÑ” xuÊt b¶n n¨m 1941. H : Xuất xứ của truyện ? * GV hớng dẫn cách đọc: Chú ý đọc giọng chậm, dịu, hơi buồn và lắng sâu; cố gắng diễn tả được sự thay đổi tâm trạng của nhân vật " tôi ". ở những lời thoại cần đọc giọng phù hợp * GV đọc mẫu: Từ đầu -> Tôi đi học. - Gọi 2 HS đọc nối tiếp đến hết. - Nhận xét cách đọc của học sinh. H: Ngay mở đầu truyện, tác gỉa đã viết: “Hằng n¨m, cø vµo cuèi thu...tùu trêng”. Em hiÓu “tùu trêng” ë ®©y cã nghÜa nh thÕ nµo? ->§Õn trêng khai gi¶ng n¨m häc míi. H: “Ông đốc trờng Mĩ Lí cho gọi mấy cậu học trò mới đến” Vậy “ông đốc” ở đây là ai? -> ¤ng hiÖu trëng. H: Bất giác có nghĩa là gì?. 1.Tác giả. 2.Tỏc phẩm: Tác phẩm đợc in trong tËp “Quª mÑ” xuÊt b¶n n¨m 1941. 3.Đọc – Từ khó. H: Tõ “l¹m nhËn” trong c©u “ Tù nhiªn l¹m nhËn lµ vËt riªng cña m×nh” cã nghÜa lµ g×? -> NhËn qu¸ ®i, nhËn vµo m×nh nh÷ng ®iÒu, nh÷ng phÇn kh«ng ph¶i cña m×nh. GV: Cßn mét sè tõ khã kh¸c, trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu v¨n b¶n chóng ta sÏ gi¶i thÝch tiÕp. Hoạt động 3: H: Xét về thể loại văn học, đây là một truyện 3. Thể loại. ngắn và truyện ngắn này có thể xếp vào kiểu văn bản nào? Vì sao? - Văn bản biểu cảm - thể hiện - Truyện ngắn trữ tình. cảm xúc, tâm trạng. - PTBĐ : TS + MT + BC H: Trong văn bản, tác giả đã sử dụng những phơng thức biểu đạt nào? -> Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. GV: Gi¶ng gi¶i cho HS c¸c biÓu hiÖn vµ kÕt luËn: Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù cô thÓ.

(3) nh thế nào, các em sẽ đợc tìm hiểu kĩ trong tiết TËp lµm v¨n. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ m¹ch kÓ cña truyÖn? -> KÓ theo dßng håi tëng cña nh©n vËt “t«i”, theo tr×nh tù thêi gian vµ kh«ng gian cña buæi tùu trêng ®Çu tiªn. H: Có những nhân vật nào đợc kể lại trong truyÖn? Nh©n vËt chÝnh lµ ai? V× sao em biÕt? -> Tôi, mẹ, ông đốc, những cậu học trò. Tôi là nhân vật chính. Vì nhân vật này đợc kể nhiều nhất, mọi sự việc trong truyện đều thông qua sù c¶m nhËn cña nh©n vËt nµy. H: Qua m¹ch kÓ cña nh©n vËt “T«i”, em h·y cho biÕt bè côc cña v¨n b¶n gåm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn lµ g×? -> 5 phÇn: + P1: Tõ ®Çu-> Tng bõng rén r·. (Kh¬i nguån kØ niÖm) + P2: Buæi mai-> Ngang trªn ngän nói. (Tâm trạng và cảm giác của nhân vật “tôi”trên đờng cùng mẹ đến trờng) + P3:Tríc s©n trêng-> Trong c¸c líp. (T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” khi ë gi÷a s©n trêng, quan s¸t mäi ngêi vµ c¸c b¹n). + P4: Ông đốc-> Chút nào hết. (T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” khi nghe gäi tªn vµ rêi mÑ vµo líp). + P5: Cßn l¹i. (T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” khi vào lớp, đón nhận tiết học đầu tiên). GV: TruyÖn ng¾n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh “T«i ®i häc” II. Tìm hiểu chi tiết về văn bản của nhà văn Thanh Tịnh đã giúp chúng ta sống 1. Khơi nguồn kỉ niệm. l¹i nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ m¬n man, trong s¸ng ở buổi tựu trờng đầu tiên. Những kỉ niệm ấy đợc kh¬i nguån tõ thêi ®iÓm nµo? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. - Thêi ®iÓm: Cuèi thu: + L¸ rông nhiÒu *HS đọc thầm 4 câu văn đầu. + M©y bµng b¹c H: Nçi nhí buæi tùu trêng ®Çu tiªn cña t¸c gi¶ ®- + MÊy em nhá rôt rÌ tíi trêng. îc kh¬i nguån tõ thêi ®iÓm nµo? H: Vì sao cứ đến thời điểm này, những kỉ niệm cña t¸c gi¶ l¹i ïa vÒ? -> Do có sự liên tởng tơng đồng, tự nhiên giữa hiÖn t¹i vµ qu¸ khø. GV: Cø vµo thêi ®iÓm Êy, c¶nh vËt Êy, kh«ng - T©m tr¹ng: gian Êy...lµm cho nh©n vËt nghÜ ngay vÒ ngµy xa + Nao nøc, m¬n man theo 1 quy luËt tù nhiªn cø lÆp ®i lÆp l¹i. V× vËy + Tng bõng rén r·. tác giả đã viết “ Hằng năm, cứ vào cuối thu...” H: Khi nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm cò, nh©n vËt “t«i” cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt tu tõ vµ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶ khi nhí l¹i buæi tùu trêng ®Çu tiªn? - NghÖ thuËt: So s¸nh, dïng tõ l¸y. GV: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật so sánh và từ láy để diễn tả tâm trạng, cảm xúc của nhân vật.

(4) “t«i” khi nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm cña buæi tùu trêng ®Çu tiªn. Nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng Êy n¶y në trong lßng “t«i” nh nh÷ng cµnh hoa t¬i mØm cời giữa bầu trời quang đãng, mà “tôi” không thÓ nµo quªn. C©u v¨n nh c¸nh cöa dÞu dµng më ra, dẫn ngời đọc vào một thế giới đầy ắp những sù viÖc, nh÷ng con ngêi, nh÷ng cung bËc t©m t tình cảm đẹp đẽ, trong sáng, rất đáng nhớ, đáng chia sÎ vµ tr©n träng. H: Nh÷ng c¶m xóc khi th× nao nøc, m¬n man (nhÑ nhµng), lóc l¹i tng bõng, rén r·(m¹nh mÏ) cã m©u thuÉn víi nhau kh«ng? V× sao? -> Kh«ng m©u thuÉn. Ngîc l¹i chóng cßn gÇn gòi, bæ sung cho nhau nh»m diÔn t¶ mét c¸ch cô thÓ t©m tr¹ng thùc cña nh©n vËt “t«i” khi Êy. Các từ láy đã góp phần rút ngắn khoảng cách thời gian giữa quá khứ và hiện tại. Chuyện đã x¶y ra tõ bao n¨m qua mµ cø nh võa míi x¶y ra h«m qua, h«m kia. GV: VËy t©m tr¹ng cña “t«i” trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn diÔn ra nh thÕ nµo? Chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu. * HS đọc thầm: Buổi mai...-> Trên ngọn núi. H: Kỉ niệm ngày đầu tiên đến trờng của nhân vật “t«i” g¾n víi thêi gian, kh«ng gian cô thÓ nµo? H: V× sao kh«ng gian vµ thêi gian Êy trë thµnh kØ niÖm trong t©m trÝ “t«i”? -> Vì đó là thời điểm, là nơi chốn quen thuộc, gần gũi, gắn liền với tuổi thơ tác giả.Và đó cũng là lần đầu tiên đợc cắp sách đến trờng. H: Trên con đờng cùng mẹ tới trờng, “tôi” đã quan s¸t c¶nh vËt xung quanh vµ c¶m thÊy t©m tr¹ng m×nh nh thÕ nµo?. 2. T©m tr¹ng cña “t«i” trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn a) Khi trên đờng tới trờng: - Thêi gian: Buæi sím mai ®Çy s¬ng thu vµ giã l¹nh. - Không gian: Con đờng dài và hÑp.. - Tâm trạng: Thay đổi + Con đờng quen: thấy lạ. + Cảnh vật: đều thay đổi. H: Vì sao tâm trạng “tôi” lại có sự thay đổi nh + Lòng: thay đổi lớn.(Cảm thấy vËy? -> Vì cảm giác nôn nao, bồn chồn của ngày đầu mình trang trọng, đứng đắn). tiên đi học đã ảnh hởng đến sự cảm nhận của nv. GV: Dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhận thức của 1 cậu bé trong ngày đầu tiên đến trờng: Tự thấy mình nh đã lớn lên, con đờng hằng ngày đi lại đã bao nhiêu lần hôm nay bỗng trở nên là lạ, mại vật đều nh thay đổi...Đối với 1 em bé mới chỉ biết chơi đùa, qua sông thả diều, ra đồng ch¹y nh¶y víi b¹n...th× ®i häc qu¶ lµ 1 sù kiÖn lớn - 1 thay đổi quan trọng đánh dấu 1 bớc ngoặt tu«Ø th¬. H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào khi miêu tả ý nghĩ, hành động của chú bé? Tác -NghÖ thuËt: dông cña nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy? + So s¸nh + Sử dụng nhiều động từ. H: TÊt c¶ nh÷ng cö chØ ngé nghÜnh, ng©y th¬, -> Cö chØ ngé nghÜnh, ng©y th¬, đáng yêu. đáng yêu ấy bắt nguồn từ nguyên nhân nào?.

(5) GV: Lần đầu tiên đến trờng học, đợc bớc vào => Sự thay đổi trong nhận thức một thế giới mới lạ, đợc tập làm ngời lớn chứ bản thân. không chỉ nô đùa, rong chơi, thả diều nữa. Chính ý nghÜ Êy lµm cho nh©n vËt c¶m thÊy m×nh “ngêi lín” h¬n. Nhng ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn cha quen, vµ thËt ra, “t«i” vÉn cßn nhá l¾m, cho nªn “t«i” vÉn thèm đợc tự nhiên, nhí nhảnh nh các học trò đi trớc... Đó là tâm trạng, là cảm giác đợc diễn tả mét c¸ch rÊt tù nhiªn. 4. Cñng cè: GV hái HS vÒ: - Thêi ®iÓm kh¬i nguån kØ niÖm - Tâm trạng của “tôi” trên đờng cùng mẹ tới trờng. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i v¨n b¶n. - N¾m v÷ng néi dung ®É häc. - Tìm hiểu tiếp các phần còn lại để chuẩn bị cho tiết sau. ************************************************ Ngµy so¹n: 15/8/2014 Ngµy gi¶ng: 81,2,4 - 20/8/2014. TiÕt 2. T«i ®i häc. (tiÕp). (Thanh TÞnh) II. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh. 2. Kĩ năng: - Đọc hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm. - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống bản thân. 3. Thái độ: Biết yêu thương, quý trọng thầy cô và gắn bó với bạn bè, trường lớp. III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,TLTK -HS: SGK,soạn bài..

(6) IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC: - Động não, thảo luận nhóm, viết sáng tạo. V. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC: 1. Ôn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: Những kỉ niệm của nhân vật “tôi” vào ngày đầu đến trờng đợc khơi nguồn từ thời điểm nào? Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi đó? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài Mùa thu – mùa khai trờng đã tới nh gợi nhớ, gợi thơng, nh khơi nguồn kỉ niệm khiến cho ai trong chúng ta cũng thấy xúc động bồi hồi. Và nhân vật “tôi” trong văn bản “Tôi đi học” cũng không ngoại lệ. Thiên nhiên thay đổi, cảm nhận của “tôi” cũng thay đổi khi trên đờng đến trờng buổi đầu tiên.Vậy tâm trạng của “tôi” khi tới trờng, khi nghe ông đốc gọi tên, khi rời xa vòng tay mẹ để đón nhận tiết học đầu tiên có gì đặc biệt? Chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. II/ T×m hiÓu v¨n b¶n(tiÕp) 1. Kh¬i nguån kØ niÖm GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung tiÕt 1. 2. T©m tr¹ng cña “t«i” trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn * Gọi HS đọc: “Trớc sân trờng...-> các lớp”. a) Khi trên đờng tới trờng H: C¶nh tríc s©n trêng lµng MÜ LÝ lu l¹i trong b) Khi tíi trêng t©m trÝ t¸c gi¶ cã g× næi bËt? - S©n trêng: + Dày đặc cả ngời H: C¶nh tîng Êy gîi kh«ng khÝ g× trong lßng + Ai còng ¨n mÆc t¬m tÊt ngời đọc? -> Kh«ng khÝ tng bõng cña ngµy héi khai trêng. GV: Đi hết con đờng làng, cậu học trò nhỏ tới sân trờng. Nhìn cảnh sân trờng dày đặc cả ngời, ngêi nµo quÇn ¸o còng s¹ch sÏ, g¬ng mÆt còng vui tơi sáng sủa -> Phản ánh không khí đặc biệt cña ngµy héi khai trêng thêng gÆp ë níc ta. Không khí đó vừa thể hiện tinh thần hiếu học cña nh©n d©n ta, võa béc lé t×nh c¶m s©u nÆng của tác giả đối với mái trờng tuổi thơ. H: Trên đờng tới trờng, “tôi” rất háo hức, hăm hë. Nhng khi tíi trêng, nghe trèng thóc th× t©m trạng của “tôi” lại thay đổi nh thế nào? Hoạt động 2:. GV: C¶nh s©n trêng th× vÉn thÕ, song cã lÏ ng«i trờng đã khác đi trong sự nhìn nhận của “tôi’ lúc này. Nhà văn đã dùng những hình ảnh, những chi tiết cụ thể để biểu hiện những cung bËc t©m tr¹ng cËu bÐ.®Çu tiªn lµ thÊy m×nh nhá bÐ lµm sao -> ®©m ra lo sî vÈn v¬ -> hoµ víi tiÕng trèng trêng cßn cã c¶ nhÞp tim cña c¸c cËu còng vang vang... H: Trong đoạn văn này, tác giả đã sử dụng biện ph¸p nghÖ thuËt tu tõ nµo?. - T©m tr¹ng: + Lo sî vÈn v¬ + NgËp ngõng, e sî + ThÌm vông, íc ao thÇm + Ch¬ v¬, vông vÒ, lóng tóng. NT: So s¸nh-> PhÐp so s¸nh nµy diÔn t¶ xóc c¶m trang nghiªm cña tác giả về mái trờng, đề cao tri thức con ngêi trong trêng häc. PhÐp so s¸nh nµy lµm h×nh ¶nh & t©m tr¹ng các em thêm sinh động, nó đề cao søc hÊp dÉn cña nhµ trêng & thÓ.

(7) -> NT: So s¸nh hiện khát vọng của tác giả đối với + trờng: đình làng. trêng häc. + hä: nh÷ng chó chim non. GV: Tác giả so sánh lớp học với đình làng – n¬i thê cóng, tÕ lÔ, n¬i thiªng liªng cÊt gi÷ nh÷ng ®iÒu bÝ Èn -> PhÐp so s¸nh nµy diÔn t¶ xóc c¶m trang nghiªm cña t¸c gi¶ vÒ m¸i trêng, đề cao tri thức con ngời trong trờng học. Ngoài ra, t¸c gi¶ cßn so s¸nh c¸c em häc sinh míi nh những con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn qu·ng trêi réng muèn bay nhng cßn ngËp ngõng, e sî -> phÐp so s¸nh nµy lµm h×nh ¶nh & tâm trạng các em thêm sinh động, nó đề cao sức hÊp dÉn cña nhµ trêng & thÓ hiÖn kh¸t väng cña tác giả đối với trờng học. * HS đọc thầm: “Ông đốc...-> Chút nào hết”. H: Hình ảnh ông đốc đợc tác giả nhớ lại qua nh÷ng chi tiÕt nµo? + Nãi: c¸c em ph¶i g¾ng häc... + Nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ, c động. + T¬i cêi nhÉn n¹i chê. H: Tâm trạng của “tôi” khi nghe ông đốc đọc c) Khi nghe gäi tªn vµo líp. b¶n danh s¸ch häc sinh míi? - Tim: ngõng ®Ëp - GiËt m×nh lóng tóng H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ t©m tr¹ng cña “t«i” lóc - Oµ khãc. nµy? -> Võa lo sî, võa sung síng. GV: Khi nghe ông đốc đọc danh sách học sinh mới, “tôi” càng lúng túng hơn. Nghe gọi đến tên th× giËt m×nh vµ c¶m thÊy sî khi ph¶i xa bµn tay dÞu dµng cña mÑ. Nh÷ng tiÕng khãc nøc në nh ph¶n øng d©y chuyÒn -> Chó bÐ c¶m thÊy m×nh nh bíc vµo mét thÕ giíi kh¸c vµ c¸ch xa mÑ h¬n bao giê hÕt. Võa ngì ngµng mµ võa tù tin, ‘t«i” bíc vµo líp. Vµ cã lÏ “t«i’ còng rÊt sung síng v× mình bắt đầu trởng thành, bắt đầu tồn tại độc lËp vµ hoµ nhËp vµo x· héi. d) Khi ngồi trong lớp đón nhận GV: Khi đã rời xa mẹ, cùng các bạn bớc vào tiết học đầu tiên. trong lớp theo lời giục của ông đốc và sự đón chµo cña thÇy gi¸o trÎ, “t«i” bíc vµo líp víi mét t©m tr¹ng míi. H: Những cảm giác mà “tôi” nhận đợc khi bớc vµo líp häc lµ g×? - Trong líp: + Cã mïi h¬ng l¹ + C¸i g× còng l¹ vµ hay + NhËn bµn ghÕ lµ vËt riªng H: Trớc những cảm giác mới đó, “tôi” đã quan + ThÊy quyÕn luyÕn víi b¹n míi. s¸t vµ suy nghÜ nh thÕ nµo khi nh×n ra ngoµi cöa sæ? - Ngoµi cöa sæ: Chim liÖng, hãt, H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng c¶m gi¸c vµ suy bay...kØ niÖm l¹i ïa vÒ..

(8) nghÜ cña em bÐ?. -> C¶m gi¸c trong s¸ng, ch©n thùc, H: Qua ®©y em thÊy cËu häc trß nhá lµ ngêi nh ®an xen gi÷a l¹ vµ quen. thÕ nµo? => Yªu thiªn nhiªn, yªu nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ nhng yªu c¶ sù häc GV: Câu chuyện kết thúc một cách rất tự nhiên, hành để trởng thành. bÊt ngê. Dßng ch÷ “T«i ®i häc”- tªn cña bµi häc đầu tiên cũng chính là nhan đề của tác phẩm. H: Theo em tác giả đặt tên tác phẩm trùng với tªn cña bµi häc ®Çu tiªn cã ý nghÜa g×? -> Đợc mẹ dắt tay dến trờng, đợc trở thành cậu học trò nhỏ chính là bài học đầu tiên trong đời cña nh©n vËt “t«i”. “T«i ®i häc” võa lµ tªn v¨n b¶n, võa lµ tªn cña bµi häc ®Çu tiªn v×: §i häc chÝnh lµ më ra mét thÕ giíi míi, mét bÇu trêi míi, mét kho¶ng kh«ng gian vµ thêi gian míi, một tâm trạng, một tình cảm mới trong cuộc đời đứa trẻ. Dẫn dắt, đón chào các em vào cái thế giới ấy chÝnh lµ nh÷ng ngêi mÑ, nh÷ng thÇy c« gi¸o. Vậy đấy, tác phẩm “Tôi đi học” đã giúp chúng ta thấm thía rằng: trong cuộc đời mỗi con ngời, kØ niÖm trong s¸ng tuæi häc trß, nhÊt lµ buæi tùu trờng đầu tiên, thờng sẽ đợc ghi nhớ mãi. H: C¶m nhËn cña em vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n? * Ghi nhí:(SGK – 9) -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. -> Gọi 1 HS đọc ghi nhớ. Dặn học thuộc. Hoạt động 3: H: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ dßng c¶m xóc * LuyÖn tËp: cña nh©n vËt “t«i” trong v¨n b¶n? - HS chuÈn bÞ trong 5 phót. - Gọi HS đứng tại chỗ trình bày. - GV nhËn xÐt. 4. Cñng cè: GV hÖ thèng l¹i néi dung 2 tiÕt häc: - Thêi ®iÓm kh¬i nguån kØ niÖm - T©m tr¹ng cña “t«i” trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn. 5. Híng dÉn häc bµi: - N¾m v÷ng néi dung t¸c phÈm. - Lµm BT1, Soạn : Tính thống nhất về chủ đề của văn bản ********************************************* Ngµy so¹n: 16/8/2014 Ngµy gi¶ng:84-20/8;82-22/8;81-23/8/2014. TiÕt 3.

(9) Tính thống nhất về chủ đề cña v¨n b¶n I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Thấy được tính thống nhất về chủ đề của văn bản và xác định được chủ đề của một văn bản cụ thể. - Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Chủ đề của văn bản. - Những thể hiện của chủ đề trong một văn bản. 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ văn bản. - Trình bày một văn bản nói, viết thống nhất về chủ đề. 3 .Thái độ: - Hs có thái độ học tập đúng đắn nội dung của bài học. III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,bảng phụ -HS: SGK,soạn bài. IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC: Thực hành có hướng dẫn. Động não V. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Văn bản là gì ? 3.Bài míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: ở lớp 6 các em đã đợc học thế nào là câu chủ đề và doạn văn chứa câu chủ đề. Chủ đề là nội dung chính thể hiện t tởng cơ bản của một văn bản. Vậy chủ đề của một văn bản cần phải đáp ứng đợc những yêu cầu gì? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua bài học h«m nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: - Gọi từ 3 đến 5 HS đọc nối tiếp H: T¸c gi¶ nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c. Néi dung I/ Chủ đề của văn bản 1. VÝ dô: §äc l¹i v¨n b¶n “T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh. 2. NhËn xÐt:.

(10) nµo trong thêi th¬ Êu cña m×nh? - KØ niÖm s©u s¾c: + Cuèi thu H: V¨n b¶n miªu t¶ nh÷ng sù viÖc ®ang + Cïng mÑ tíi trêng xảy ra hay đã xảy ra? + C¶m gi¸c bì ngì, l¹ lïng n¬i trêng -> Những sự việc đã xảy ra( Hồi tởng lại) míi... H: Sù håi tëng Êy gîi lªn nh÷ng Ên tîng g× trong lßng t¸c gi¶? - Ấn tîng: VÒ thêi gian, kh«ng gian, con -> Đó chính là những kỉ niệm, những ấn t- đờng, ngôi trờng, lớp học, bạn bè, bài häc ®Çu tiªn... îng s©u s¾c tuæi th¬. GV: Những vấn đề, những sự việc đợc tác giả đề cập đến đều xoay quanh nhân vật “t«i” -> Lµm næi bËt t©m tr¹ng cña nh©n vËt “t«i” vÒ nh÷ng kØ niÖm cña buæi tùu trêng. H: Qua tiết đọc – hiểu văn bản “Tôi đi häc” vµ qu¸ tr×nh tr¶ lêi c¸c c©u hái ë bµi này, em hãy cho biết chủ đề của văn bản -> Chủ đề của “Tôi đi học”: cảm xúc nµy? cña “t«i” vÒ mét kØ niÖm s©u s¾c. §ã lµ H: Vậy em hiểu thế nào là chủ đề của một lần đến trờng đầu tiên . => Chủ đề: Là đối tợng và vấn đề chính v¨n b¶n? mà văn bản biểu đạt. GV gi¶ng gi¶i, cñng cè cho HS. II/ Tính thống nhất về chủ đề của văn b¶n. Hoạt động 3: H: C¨n cø vµo ®©u mµ em biÕt v¨n b¶n “T«i ®i häc” nãi lªn nh÷ng kØ niÖm cña t¸c gi¶ vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn? -> C¨n cø vµo: - Nhan đề: “Tôi đi học”: Có ý nghĩa tờng minh, cho ta hiÓu ngay néi dung cña v¨n b¶n lµ nãi vÒ chuyÖn ®i häc. - C¸c tõ ng÷: Cuèi thu, buæi tùu trêng, s©n trêng, líp häc, thÇy gi¸o... - C¸c c©u: + “cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi....hôm nay tôi đi học”. + “Một thầy trẻ tuổi....đón chúng tôi tríc cöa líp”. + “T«i vßng tay lªn bµn...bµi viÕt tËp: t«i ®i häc”. H: Theo em, nhan đề và các từ ngữ, các c©u v¨n tiªu biÓu trªn cã cïng thÓ hiÖn chñ đề “Tôi đi học” không? Có từ, câu nào lạc đề không? GV: Khi tÊt c¶ c¸c tõ ng÷ then chèt, c¸c câu văn tiêu biểu và cả nhan đề đều tập trung làm rõ chủ đề thì ta nói rằng văn bản đẫ đạt đợc tính thống nhất về chủ đề. H: V¨n b¶n “T«i ®i häc” tËp trung håi tëng. - Nhan đề - C¸c tõ ng÷ - C¸c c©u -> Đều biểu đạt chủ đề đã xác định, không xa rời, không lạc đề..

(11) l¹i t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn. H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ chøng tá t©m trạng đó in sâu trong lòng nhân vật “tôi” suốt đời? - N¸o nøc - M¬n man - Tng bõng rén r·... H: T×m nh÷ng tõ ng÷, nh÷ng chi tiÕt nªu bËt c¶m gi¸c míi l¹ xen lÉn bì ngì cña nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đến trờng, cùng b¹n ®i vµo líp? - Trên đờng đi: + Con đờng quen: đổi khác + Cảnh vật: đều thay đổi. - Trªn s©n trêng: + Trêng cao r¸o, s¹ch sÏ + Xinh x¾n, oai nghiªm... - Khi xÕp hµng vµo líp: + Tim ngõng ®Ëp, oµ khãc. + RÝu c¶ ch©n l¹i. - Trong líp häc: + ThÊy xa mÑ, nhí nhµ. + Xa rêi tuæi th¬ rong ch¬i, bíc vµo mét thÕ giíi míi. H: Các từ ngữ trên đều thể hiện và làm rõ néi dung g×? -> T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i”. H: Các từ ngữ đó có mối quan hệ với nội dung cña v¨n b¶n nh thÕ nµo? -> Cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, lµm râ néi dung cña v¨n b¶n. H: Nội dung đó có đợc thể hiện rõ ở nhan đề của văn bản không? - Xác định chủ đề của văn bản qua: -> Cã. + Nhan đề H: Để hiểu một văn bản hoặc để tạo lập + Các đề mục một văn bản ta cần phải xác định vấn đề + Quan hÖ gi÷a c¸c phÇn g×? + C¸c tõ ng÷ then chèt. -> Cần xác định đợc chủ đề của văn bản. H: Chủ đề của văn bản đợc thể hiện ở đâu?. H: Qua kết quả phân tích 2 vấn đề trên, em * Ghi nhớ: (SGK – 12) hãy cho biết: Thế nào là chủ đề của văn bản? Tính thống nhất về chủ đề của văn bản đợc thể hiện ở những phơng diện nào? III/ Luyện tập: 1. Bµi tËp 1: - HS tr¶ lêi. - GV cñng cè l¹i, ®a ra ghi nhí. a) - Gọi HS đọc ghi nhớ, dặn học thuộc. Hoạt động 3:. - §èi tîng: Rõng cä - Vấn đề: Cây cọ, rừng cọ đối với cuộc sèng con ngêi..

(12) - Gọi HS đọc văn bản “Rừng cọ quê tôi” - GV nªu yªu cÇu, cho HS chuÈn bÞ 5 phót.. - Thø tù c¸c ®o¹n: + Giíi thiÖu rõng cä H: Hãy cho biết văn bản trên viết về đối t- + Tác dụng của cây cọ + T×nh c¶m g¾n bã víi c©y cä. ợng nào? Và về vấn đề gì? -> Thứ tự không thay đổi đợc. Vì các ý H: Các đoạn văn đã trình bày đối tợng và lớn của phần thân bài đợc sắp xếp hợp lí, đi từ khái quát đến cụ thể và làm nổi bật vấn đề theo một thứ tự nào? đợc chủ đề của văn bản. b) H: Theo em, có thể thay đổi trật tự sắp xếp Chủ đề: Sự gắn bó và tình cảm yêu thơng của ngời dân Sông Thao với rừng cọ này đợc không? Vì sao? quª m×nh. c) - Miªu t¶ rõng cä: + Rõng cä trËp trïng + Th©n c©y th¼ng + Bóp nh thanh kiÕm H: Nêu chủ đề của văn bản trên? + L¸ tr«ng xa nh mét rõng tay. - Cuéc sèng cña ngêi d©n: + Nhµ ë díi rõng cä H: Chủ đề của văn bản đợc thể hiện trong + Trờng học, đờng đi học dới rừng cọ. toàn văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến + Đồ vật đợc làm từ cọ cuéc sèng cña ngêi d©n. H·y chøng minh + Thøc ¨n tõ tr¸i cä. điều đó? d) - Tõ ng÷: Rõng cä, th©n cä, bóp, c©y non, l¸ cä, tµu l¸, c©y cä... - C©u: + “ Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i C¬m n¾m l¸ cä lµ ngêi S«ng Thao.” H: T×m c¸c tõ ng÷, c¸c c©u tiªu biÓu thÓ + “ Ngêi S«ng Thao ®i ®©u còng vÉn hiện chủ đề của văn bản? nhí vÒ rõng cä quª m×nh” . 2.Bµi tËp 2: ý làm cho bài viết bị lạc đề: b và d GV: Văn bản “Rừng cọ quê tôi” đã đảm bảo tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Tính thống nhất đó thể hiện ở: nhan đề, đề môc c¸c phÇn chÝnh, quan hÖ gi÷a c¸c phÇn vµ c¸c tõ, c¸c c©u tiªu biÓu. - Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung BT2 H: ý nào làm cho bài viết bị lạc đề? 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i: - Chủ đề của văn bản - Tính thống nhất về chủ đề của văn bản..

(13) 5.Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i néi dung bµi - Häc thuéc ghi nhí - Lµm thªm BT3 vµo vë bµi tËp - So¹n néi dung tiÕt sau: V¨n b¶n “Trong lßng mÑ”. ****************************************** Ngµy so¹n: 16/8/2014 Ngµy gi¶ng:82-22/8;81,4-23/8/2014. TiÕt 4. Trong lßng mÑ (TrÝch: “ Nh÷ng ngµy th¬ Êu” - Nguyªn Hång) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Có được những kiến thức cơ bản về thể văn hồi kí. - Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Khái niệm thể loại hồi kí. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật. - Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. 2. Kĩ năng: - Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. 3. Thái độ: Đồng cảm với nỗi đau tinh thần của chú bé Hồng. III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,bảng phụ -HS: SGK,soạn bài. IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC: Động não, thảo luận nhóm, viết sáng tạo..

(14) V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Phân tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nv “tôi” khi đến trờng, khi nghe gäi tªn vµ khi vµo trong líp häc ë buæi khai trêng ®Çu tiªn? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Mỗi chúng ta khi sinh ra đều đợc nhận tất cả những tình thơng yêu của cha mẹ dành cho, đợc lớn lên trong vòng tay ấm áp, đợc dạy dỗ hàng ngày.... những kỉ niệm ấy sẽ không bao giờ quên đối với mỗi chúng ta. Với nhà văn Nguyên Hồng, tuổi thơ của ông có những kỉ niệm ngọt ngào, nhng cũng có rất nhiều buồn tủi đắng cay. Vậy những ngọt ngào và cả những đắng cay mà chú bé Hồng đã phải trải qua nh thế nào? C« cïng c¸c em sÏ t×m hiÓu qua trÝch ®o¹n “Trong lßng mÑ” trÝch trong håi kÝ “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” cña «ng. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I/Tìm hiểu chung. H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi 1. Tác giả thiệu đôi nét về nhà văn Nguyên Hồng? -> Nguyªn Hång (1918- 1982) tªn khai sinh lµ NguyÔn Nguyªn Hång, quª ë TP Nam §Þnh. Tríc c¸ch m¹ng, «ng sèng chñ yÕu ë TP c¶ng H¶i Phßng, trong mét xãm lao động nghèo. Ông đợc coi là nhà văn của những ngời lao động cùng khổ - lớp ngời dới đáy của xã hội. Viết về những nhân vật Êy, «ng béc lé niÒm yªu th¬ng s©u s¾c, mãnh liệt, trân trọng những vẻ đẹp đáng quý cña hä. V¨n xu«i Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh, nhiÒu khi d¹t dµo nh÷ng c¶m xóc thiÕt tha, rÊt mùc ch©n thµnh. §ã lµ v¨n cña mét tr¸i tim nh¹y c¶m, dÔ bÞ tæn th¬ng, dÔ rung động đến cực điểm trớc nỗi đau và niềm h¹nh phóc cña con ngêi. H: Văn bản đợc trích trong tác phẩm nào? 2. Tỏc phẩm: Trích trong hồi kí VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch nµy? “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” st n¨m 1938. T¸c phÈm gåm 9 ch¬ng, ®o¹n trÝch “Trong Hoạt động 3: lßng mÑ” lµ ch¬ng IV cña t¸c phÈm * GV hớng dẫn cách đọc: §©y lµ nh÷ng dßng håi kÝ ®Çy ®au th¬ng 3.Đọc- Từ khó của nhân vật bé Hồng. Cần đọc với giọng trÇm l¾ng, thiÕt tha; chó ý ng÷ ®iÖu. * GV đọc mẫu: đoạn đầu - Gọi HS đọc nối tiếp - Nhận xét cách đọc của HS * Gi¶i nghÜa c¸c chó thÝch: 1, 5, 7, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 17. Hoạt động 4: H: Trong văn bản, tác giả đã sử dụng. III/ T×m hiÓu v¨n b¶n.

(15) những phơng thức biểu đạt nào? ->Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. H: Em cã NX g× vÒ m¹ch kÓ cña truyÖn? -> KÓ theo dßng håi tëng cña nh©n vËt xng “t«i”- chó bÐ Hång. H: “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” lµ tËp håi kÝ viÕt về chính tuổi thơ cay đắng của tác giả. Dựa vào ND vừa đọc, em hãy cho biết vb có thể đợc chia thành mấy phần? ND từng phần là g×? -> Bè côc: 2 phÇn: + P1: Từ đầu-> Ngời ta hỏi đến chứ ( Cuộc đối thoại giữa ngời cô cay độc và chó bÐ Hång) + P2: Cßn l¹i. (Cuéc gÆp gì bÊt ngê víi mÑ vµ c¶m gi¸c vui síng cùc ®iÓm cña chó bÐ Hång) GV: Hai ND trên thể hiện 2v.đề lớn của TP: 1.Tâm địa độc ác của bà cô 2.Tình yêu mãnh liệt của bé Hồng với mẹ. 1. Ngời cô trong cuộc đối thoại với bé Hång. - HS đọc thầm đoạn 1 GV: Më ®Çu ®o¹n trÝch, qua giäng v¨n gi¶n dÞ vµ tù nhiªn cña Nguyªn Hång, ngêi đọc có thể nhận ra ngay cảnh ngộ thơng tâm của nv chính: “Tôi đã bỏ ...đen”. Nh÷ng c©u v¨n tiÕp theo còng cho ta biÕt thêi gian x¶y ra c©u chuyÖn vµ hoµn c¶nh sèng cña ngêi mÑ bÐ Hång lóc nµy. Dßng tự sự đã khơi nguồn và từ đó ngời cô xuất hiÖn. H: Mở đầu câu chuyện, ngời cô đã gợi ý - Gợi ý cho Hồng vào thăm mẹ - Cêi rÊt kÞch víi Hång ®iÒu g×? H: Câu hỏi đó đã chạm đúng vào nỗi nhớ mẹ của bé Hồng. Em đã toan trả lời là có, -> ý nghĩa cay độc: Muốn gieo rắc nhng lại không trả lời nữa vì em nhận ra những hoài nghi để bé Hồng khinh miệt, ruång rÉy mÑ. ®iÒu g×? GV: ë ®©y ta thÊy bµ c« “cêi hái” chø kh«ng ph¶i lµ lo l¾ng, nghiªm nghÞ hái. Mµ th©n mËt, ©u yÕm hái l¹i cµng kh«ng.Víi t©m hån nh¹y c¶m, nÆng t×nh th¬ng yªu & lòng kính mến mẹ, bé Hồng đã nhận ra ngay H: Vậy bé Hồng đã gọi những ý đồ đó là g×?.  Nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn.. GV: Không thể để lòng thơng yêu và sự kÝnh mÕn mÑ bÞ “Nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn - Giäng ngät ngµo xâm phạm đến” bé Hồng đã ứng đối rất - Cời, ngân dài hai tiếng “em bé” th«ng minh vµ ®Çy tù tin: “Kh«ng, ch¸u - KÓ c¶nh c¬ cùc cña mÑ. không muốn vào. Cuối năm nhất định mợ.

(16) cháu sẽ về”. Cuộc đối thoại tởng chừng chÊm døt sau c©u tr¶ lêi døt kho¸t Êy.Nhng -> §éc ¸c, tµn nhÉn không, ngời cô nào đã chịu buông tha. H: VÉn nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn Êy, ngêi c« đã nói gì với bé Hồng? H: Qua những lời nói và thái độ của bà cô, em thấy bà ta đã bộc lộ nét tính cách ntn? GV: Cïng víi giäng nãi “ngät”b×nh th¶n, mØa mai Êy lµ hai con m¾t long lanh ch»m chặp đa nhìn chú bé. Điều này chứng tỏ ngời cô cứ muốn kéo dài trò chơi độc ác mà có lẽ cô đã toan tính sẵn. Khi chú bé đã im lặng cúi đầu, khoé mắt đã cay cay, bà vẫn tiÕp tôc “tÊn c«ng”. C¸i cö chØ “vç vai cêi mà nói” lúc ấy mới giả dối, độc ác làm sao. - Đổi giọng nghiêm nghị, ngậm ngùi. Nhng đến câu: “Mày dại quá, ... chứ” thì ngêi c« kh«ng chØ lé râ ¸c ý mµ cßn chuyÓn sang chiÒu híng ch©m chäc, nhôc m¹. Qña -> Th©m hiÓm, tr¬ trÏn. không có gì cay đắng bằng khi vết thơng lßng bÞ ngêi kh¸c - l¹i chÝnh lµ ngêi c« m×nh ®em ra hµnh h¹. H: Nhng rồi bà cô cũng thay đổi thái độ nh thÕ nµo víi Hång? H: Mặc dù đã thay đổi nhng cái giọng điệu đó không những không làm cho bé Hồng yªn t©m, mµ tr¸i l¹i nã cßn béc lé thªm b¶n chÊt g× cña bµ c«? GV: §èi lËp l¹i víi t©m tr¹ng xãt xa nh bÞ gai cào muối xát của đứa cháu là sự vô cảm sắc lạnh đến ghê rợn của bà cô. Cử chỉ vỗ vai, nhìn vào mặt đứa cháu rồi đổi giọng làm ra nghiêm nghị của bà cô thực ra chỉ là => Lạnh lùng, độc ác, mất hết tình ngời. sự thay đổi đấu pháp tấn công. Dờng nh đã đánh đến miếng cuối cùng, khi thấy đứa cháu đã tức tởi, phẫn uất đến đỉnh điểm, bà ta míi h¹ giäng ngËm ngïi tá sù th¬ng xãt ngời đã mất. Đến đây, sự giả dối, thâm hiểm, trơ trẽn của ngời cô đã bị phơi bày toµn bé. H: Qua t×m hiÓu, em cã kÕt luËn g× vÒ b¶n chÊt cña ngêi c« bÐ Hång? GV: H×nh ¶nh bµ c« lµ mét h×nh ¶nh mang ý nghÜa tè c¸o h¹ng ngêi sèng tµn nhÉn, kh« hÐo c¶ t×nh m¸u mñ ruét thÞt trong c¸i x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn lóc bÊy giê. Tính cách đó cũng là sản phẩm của những định kiến đối với ngời phụ nữ trong xã hội cò. 4. Cñng cè: GV hÖ thèng l¹i néi dung tiÕt häc..

(17) 5. Híng dÉn häc bµi: - Nắm chắc nội dung đã học. - ChuÈn bÞ tiÕp nh÷ng néi dung cßn l¹i cña VB. **************************************************. Tổ CM duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm. Ngµy so¹n: 21/8/2014 Ngµy gi¶ng: 81,2,4 - 25/8/2014. TiÕt 5. Trong lßng mÑ ( TrÝch “Nh÷ng ngµy th¬ Êu”- Nguyªn Hång) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:.

(18) - Có được những kiến thức cơ bản về thể văn hồi kí. - Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Khái niệm thể loại hồi kí. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật. - Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. 2. Kĩ năng: - Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. 3. Thái độ: Đồng cảm với nỗi đau tinh thần của chú bé Hồng. III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,bảng phụ -HS: SGK,soạn bài. IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC: Động não, thảo luận nhóm, viết sáng tạo. V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Qua tìm hiểu và phân tích ở tiết 1 của văn bản, em có những nhận định nh thế nµo vÒ nh©n vËt bµ c« bÐ Hång? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GVcñng cè l¹i néi dung tiÕt 1, chuyÓn ý sang tiÕt 2. . Hoạt động của GV và HS Néi dung III/ T×m hiÓu v¨n b¶n (tiÕp). 2. Tình yêu thơng của bé Hồng đối GV: Tình yêu thơng của bé Hồng đối với mẹ với mẹ. kh«ng ph¶i chØ biÓu hiÖn khi gÆp mÑ mét a) Trong cuộc đối thoại với bµ c«. cách tình cờ mà nó đã ấp ủ, nhen nhóm trong lòng bé từ rất lâu. Nó đã biểu hiện rất cụ thể khi đối đáp với bà cô. - Toan tr¶ lêi c« Hoạt động 2:.

(19) - Cúi đầu không đáp. H: Mở đầu văn bản, khi ngời cô hỏi đến mẹ, lập tức trong kí ức chú bé đã sống dậy hình ảnh, vẻ mặt và đức tính của mẹ. Khi đó Hồng có ý định gì? ý định đó có thực hiện đợc không? H: Sau khi biết ý định châm chọc của cô, - Đáp: “Không muốn vào”. Hồng đã đáp trả nh thế nào? H: Cã ý kiÕn cho r»ng Hång kh«ng nhí mÑ, kh«ng mong mÑ, kh«ng buån b· khi ph¶i xa mÑ vµ kh«ng muèn vµo th¨m mÑ. Em cã đồng ý với ý kiến đó không? -> Kh«ng. H: Theo em v× sao Hång l¹i tr¶ lêi lµ kh«ng -> Muèn giÊu kÝn t×nh c¶m vµ suy nghÜ cña m×nh. muèn vµo? H: Vì sao còn rất nhỏ mà Hồng đã nhận ra -> Tâm hồn nhạy cảm. những ý nghĩ cay độc trong giọng nói, nét mÆt cña bµ c«? ViÖc nhËn ra ®iÒu Êy gióp em hiểu đợc gì về Hồng? GV: ChÝnh v× nhËn ra nh÷ng “r¾p t©m tanh bẩn” của bà cô nên Hồng đã quyết không để những rắp tâm đó xâm phạm đến trí óc, xoá nhoµ h×nh ¶nh ngêi mÑ trong tr¸i tim non nít cña m×nh. GiÊu kÝn t×nh yªu vµ lßng kÝnh träng mÑ trong t©m t, ta thÊy bÐ Hång nh tõng tr¶i, nh nÕm cuéc sèng thùc tÕ víi những tình cảm giả dối đã nhiều.Chính diều đó cũng đã tạo nên 1 tâm hồn nhạy cảm nh ta võa t×m hiÓu. Nhng không để cho Hồng yên, bà cô vẫn giäng ngät ngµo: “Sao l¹i kh«ng vµo, mî mµy d¹o nµy ph¸t tµi l¾m,...” H: Trớc những lời nói và thái độ ấy, diễn - L¹i im lÆng biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång ra sao? - Cúi đầu xuống đất - Lßng th¾t l¹i - KhoÐ m¾t cay cay H: Em hình dung nh thế nào về tâm trạng -> Tâm trạng đau đớn, tủi cực. cña Hång lóc nµy? GV: Chắc chắn lúc này ngời cô đã nhận ra nỗi đau của đứa cháu qua một loạt những biÓu hiÖn. Nhng bµ ta vÉn båi thªm cho cháu những ngón đòn mới. H: Em h·y kÓ l¹i nh÷ng biÓu hiÖn, nh÷ng lêi nói, những câu chuyện mà ngời cô đã nói với bÐ Hång lóc nµy? -> + Cêi, ng©n dµi 2 tiÕng “em bÐ”. + KÓ chuyÖn mÑ bÐ Hång cho con bó bªn rổ bóng đèn, ăn vận rách rới, da xanh bủng... H: Những suy nghĩ, đặc biệt là những biểu.

(20) hiện của Hồng diễn ra nh thế nào khi nghe - Nớc mắt đầm đìa nh÷ng lêi nãi Êy? - Cêi trong tiÕng khãc - Cæ häng nghÑn ø, khãc kh«ng ra tiÕng H: C¶m nhËn cña em vÒ t©m tr¹ng cña Hång - Muèn vå, c¾n, nhai, nghiÕn... -> Uất ức, căm tức đến cao độ lóc nµy? H: XuÊt ph¸t tõ ®©u mµ Hång cã nh÷ng biÓu => Lßng yªu th¬ng mÑ s©u s¾c, m·nh hiÖn vµ t©m tr¹ng Êy? liÖt. GV: Nỗi đau đớn, tủi cực và cả nỗi căm giận buộc phải nén lại của chú bé sâu sắc đến chừng nào. Tâm trạng ấy dâng lên đến cực ®iÓm khi nghe bµ c« kÓ vÒ mÑ. Lêi v¨n dån dập hình ảnh và những động từ mạnh: nghẹn ø, vå, c¾n, nhai, nghiÕn,...->T©m tr¹ng bÐ Hồng đang uất ức đến cao độ và tình yêu thơng sâu sắc đối với mẹ là không gì sánh nổi. H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g×? ChØ ra t¸c dông cña biÖn ph¸p Êy? - NT: Miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt -> T¸c dông: Næi bËt t×nh c¶m yªu th¬ng rÊt tinh tÕ. mÑ, nhí mÑ tha thiÕt cña chó bÐ Hång. * GV chuyÓn ý. b) C¶m gi¸c khi gÆp mÑ vµ ë trong lßng mÑ * HS đọc thầm “Nhng gần đến...” H: Tho¸ng thÊy bãng ngêi ngåi trªn xe kÐo giống mẹ, Hồng đã có những cử chỉ gì? - ThÊy bãng ngêi gièng mÑ: + Cuèng quýt ®uæi theo + Gäi bèi rèi H: Tại sao Hồng lại có những hành động, cử chØ dån dËp nh vËy mÆc dï chØ tho¸ng thÊy bãng ngêi gièng mÑ? H: Nếu ngời ngồi trên xe kéo không phải là -> Mong chờ gặp mẹ cao độ mÑ cña Hång th× Hång sÏ tñi cùc nh thÕ nµo? -> Ch¼ng kh¸c nµo c¸i ¶o ¶nh cña 1 dßng níc...ngêi bé hµnh ng· gôc gi÷a sa m¹c. H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g×? H: Qua hình ảnh so sánh đó giúp em hiểu - NT: So s¸nh thªm ®iÒu g× vÒ t×nh c¶m cña bÐ Hång? GV: §èi víi ngêi bé hµnh ®i trªn sa m¹c, -> Kh¸t khao t×nh mÑ viÖc hiÖn ra 1 dßng níc m¸t lµnh qu¶ lµ 1 ®iÒu k× diÖu. Vµ cã lÏ con m¾t ngêi bé hµnh r¹n nøt c¶ ra v× kh«ng cßn tin vµo nh÷ng g× m×nh võa nh×n thÊy. Hä qu¸ bÊt ngê. Vµ bÐ Hång trong v¨n b¶n nµy còng vËy. Nh×n thÊy mẹ, mà ngời đó chính xác là mẹ mình thì có lÏ bÐ Hång sÏ vì oµ ra v× sung síng. ThÕ mới biết bé Hồng khát khao tình mẹ đến.

(21) møc nµo. Vµ k× l¹ thay, xe ch¹y chÇm chËm, ngêi ngåi trªn xe chÝnh lµ mÑ bÐ Hång. MÑ cÇm nãn vÉy, vµi gi©y sau Hång ®uæi kÞp chiÕc xe cã mÑ. H: §iÖu bé, cö chØ cña bÐ Hång khi ®uæi theo chiÕc xe chë mÑ?. H: T¹i sao gÆp mÑ råi mµ Hång l¹i khãc?. - Thë hång héc - Tr¸n ®Ém må h«i - RÝu c¶ ch©n l¹i - Khãc nøc në. -> Xúc động, hồi hộp xen lẫn sung sH: Khi gặp lại con mình, mẹ bé Hồng đã có ớng. nh÷ng cö chØ nh thÕ nµo víi con? -> KÐo tay, xoa ®Çu hái, sôt sïi khãc, lÊy v¹t ¸o n©u thÊm níc m¾t, bÕ xèc con lªn xe, «m con... H: Nh÷ng cö chØ Êy cho thÊy mÑ bÐ Hång cã ph¶i lµ ngêi ruång rÉy con nh lêi bµ c« nãi kh«ng? ->Kh«ng, mÑ rÊt th¬ng yªu vµ ch¨m chót Hång. H: Tríc nh÷ng cö chØ ch¨m chót, gÇn gòi, đầy yêu thơng đó, cảm giác của Hồng nh thế nµo? GV: Hồng vui sớng đến nỗi em không nhớ mẹ đã hỏi mình những gì và mình đã trả lời mÑ nh thÕ nµo. C©u nãi cña bµ c« cßn ®ang văng vẳng bên tai, nhng nó đã bị chìm ngay đi vì bé Hồng đang đợc ngập tràn trong niềm hạnh phúc - hạnh phúc đợc ở “trong lòng mÑ”.. - C¶m gi¸c: + Êm ¸p + M¬n man + Th¬m tho l¹ thêng + £m dÞu v« cïng.. H: Theo em, c¶m gi¸c nµo g©y Ên tîng m¹nh mÏ nhÊt víi bÐ Hång? ->C¶m gi¸c ªm dÞu v« cïng. H: Qua sự cảm nhận ấy đã nói lên tình cảm => Niềm vui sớng, hạnh phúc tột đỉnh g× cña bÐ Hång? của đứa con xa mẹ, khao khát tình mẹ nay đã đợc thoả nguyện. H: C¶m nhËn cña em sau khi häc ®o¹n trÝch nµy? -> HS tr¶ lêi. - GV chèt l¹i, chuyÓn sang ghi nhí. * Ghi nhí: (SGK- 21) - Gọi HS đọc ghi nhớ, dặn học thuộc. GV: B»ng lêi v¨n ch©n thùc, giµu c¶m xóc, đoạn trích “Trong lòng mẹ” đã kể lại nỗi cay đắng, tủi cực & tình yêu thg cháy bỏngcủa nhà văn đối với ngời mẹ trong thời thơ ấu. Giäng v¨n tr÷ t×nh, ®Ëm chÊt håi kÝ; nh÷ng nhân vật đợc khắc hoạ rõ nét, chân thực &.

(22) sinh động. Nguyên Hồng đích thực là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng. Đoạn trích “Trong lòng mẹ” là bài ca cảm động về lòng mÑ dÞu ªm, t×nh con ch¸y báng, lµ bµi ca vÒ t×nh mÉu tö thiªng liªng, bÊt diÖt. 4. Cñng cè: - T©m tr¹ng cña bÐ Hång khi nãi chuyÖn víi bµ c« - T©m tr¹ng cña bÐ Hång khi gÆp mÑ - Nh÷ng c¶m gi¸c khi ë trong lßng mÑ. 5. Híng dÉn häc bµi: - N¾m ch¾c néi dung bµi - Häc thuéc lßng phÇn ghi nhí - Tr¶ lêi c©u hái 5 phÇn §äc- hiÓu v¨n b¶n vµo vë - So¹n bµi: “Trêng tõ vùng”. ************************************************* Ngµy so¹n: 21/8/2014 Ngµy gi¶ng: 81,2,4 - 27/8/2014. TiÕt 6. Trêng tõ vùng I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Hiểu thế nào là trường từ vựngvà xác lập được một số trường từ vựng gần gũi. - Biết cách sử dụng các từ cùng trường từ vựng để nâng cao hiệu quả diễn đạt. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Khái niệm trường từ vựng. 2. Kỹ năng: - Tập hợp các từ có chung nét nghĩa vào cùng một trường từ vựng. - Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để đọc - hiểu và tạo lập văn bản. 3. Thái độ: Có ý thức sử dụng trường từ vựng trong nói và viết. III. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: -Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng. -Bảng phụ, các ví dụ. 2. Học sinh:.

(23) -Đọc sách, tìm hiểu bài. -Xem lại nội dung các bài về nghĩa của từ ở chương trình lớp 7. IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC: Động não, thảo luận nhóm, viết sáng tạo. IV.CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng vµ tõ ng÷ nghÜa hÑp? Cho vÝ dô? Mét tõ cã thÓ coi là vừa có nghĩa rộng, vừa có nghĩa hẹp đợc không? Tại sao? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: ở tiết Tiếng Việt trớc, các em đã đợc tìm hiểu về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ: Từ ngữ nghĩa rộng và từ ngữ nghĩa hẹp. Vậy nghĩa của từ ngữ còn đợc đề cập ở những khía cạnh nào? Chúng ta sẽ đợc tìm hiểu qua bài học hôm nay. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: *GV treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô Gọi HS đọc. I/ ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng 1.VÝ dô:. H: Em h·y chØ ra c¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n v¨n trªn? ( HS tr¶ lêi, GV kÕt hîp ghi b¶ng) H: Theo em, các từ in đậm trên đều có một nÐt chung nµo vÒ nghÜa?. - Mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay, miÖng. -> NÐt nghÜa chung: ChØ bé phËn cña c¬ thÓ ngêi.. GV: Các từ: mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay, miệng có một nét nghĩa chung nhất, đó là chØ c¸c bé phËn cña c¬ thÓ con ngêi. *GV ®a ra vÝ dô 2: Xoong, nåi, sanh, ch¶o,... H: Nh÷ng tõ ng÷ trªn cã nÐt chung nµo vÒ nghÜa? -> Dông cô nÊu níng. GV: Em NX rất đúng. Nếu tập hợp các từ trên thµnh mét nhãm th× nhãm tõ nµy cã mét nÐt nghÜa chung lµ chØ c¸c dông cô nÊu níng. H: Qua ph©n tÝch c¸c vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ trêng tõ vùng? - HS tr¶ lêi. 2. Kết luận: Ghi nhí: (SGK-21) - GV ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ GV chèt l¹i: + Cơ sở để hình thành trờng từ vựng là những từ đó phải có đặc điểm chung về nghĩa. + NÕu 1 nhãm tõ mµ kh«ng cã Ýt nhÊt 1 nÐt chung vÒ nghÜa th× kh«ng ph¶i lµ trêng tõ vùng. - Gäi HS lÊy thªm vÝ dô.

(24) - GV: Cho nhãm tõ sau: Cao, thÊp, lªnh khªnh, lïn, gÇy, bÐo, ... H: Nếu dùng nhóm từ trên để miêu tả ngời thì tªn cña trêng tõ vùng nµy lµ g×? -> H×nh d¸ng cña con ngêi.. 3. Mét sè lu ý: Hoạt động 3: * GV treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô. - Gọi HS đọc. Trêng tõ vùng “m¾t”: + Bé phËn cña m¾t: Lßng ®en, lßng tr¾ng, con ng¬i... + §Æc ®iÓm cña m¾t: §ê ®Én, tinh anh, mï.. + C¶m gi¸c cña m¾t: Chãi, mái, qu¸ng... +BÖnh cña m¾t: Qu¸ng gµ, cËn thÞ, viÔn thÞ... + Hoạt động của mắt: Nhìn, trông, thấy... a) Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm H: Tõ vÝ dô trªn gióp em rót ra lu ý g×? c¸c trêng tõ vùng nhá h¬n. *GV giíi thiÖu lu ý 2 b) Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm - Yªu cÇu HS theo dâi tiÕp b¶ng phô. nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. GV chØ b¶ng kÕt hîp víi gi¶ng: + Bé phËn cña m¾t: lßng ®en...-> Danh tõ. +Hoạt động của mắt: nhìn,...-> Động từ. + Đặc điểm của mắt: lờ đờ,...-> Tính từ. => V× vËy mét trêng tõ vng cã thÓ bao gåm nh÷ng tõ # biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. *GV treo b¶ng phô: trêng tõ vùng “Líi” + Phơng tiện để đánh bắt: lới, chài, vó,... + Dông cô thÓ thao: líi, vît, ... + HÖ thèng, thÓ chÕ: m¹ng líi giao th«ng, m¹ng líi céng t¸c viªn... + KÜ thuËt in Ên: in líi, in quÐt ¶nh... c) Do hiÖn tîng nhiÒu nghÜa, 1 tõ cã H: §äc xong trêng tõ vùng “Líi” em rót ra thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau. nhËn xÐt g×? d) Ngêi ta thêng dïng c¸ch chuyÓn trờng từ vựng để tăng thêm tính nghệ *GV giíi thiÖu lu ý 4. thuËt trong ng«n tõ & kh¶ n¨ng diÔn * Gọi HS đọc ví dụ trong SGK đạt. + Suy nghÜ cña con ngêi: tëng, ngì, nghÜ... + T©m tr¹ng con ngêi: mõng, vui, buån... + C¸ch xng h« cña con ngêi: cËu, tí... -> T¸c gi¶ chuyÓn trêng tõ vùng vÒ con ngêi sang trờng từ vựng về động vật để nhân hoá. *GV chèt l¹i kiÕn thøc. - Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung bài. - GV nªu c©u hái cña tõng phÇn - HS tr¶ lêi c¸ nh©n.. 4. Cñng cè: GV hái HS: - Kh¸i niÖm trêng tõ vùng.

(25) - Mét sè lu ý 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i néi dung bµi theo tr×nh tù t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm tiÕp c¸c bµi tËp cßn l¹i vµo vë. - So¹n bµi: “Trường từ vựng”. ********************************************** Ngµy so¹n: 21/8/2014 Ngµy gi¶ng:. Tiết 7. Trường từ vựng ( tiếp ) HDTH : Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Hiểu thế nào là trường từ vựngvà xác lập được một số trường từ vựng gần gũi. - Biết cách sử dụng các từ cùng trường từ vựng để nâng cao hiệu quả diễn đạt. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Khái niệm trường từ vựng. 2. Kỹ năng: - Tập hợp các từ có chung nét nghĩa vào cùng một trường từ vựng. - Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để đọc - hiểu và tạo lập văn bản. 3. Thái độ: Có ý thức sử dụng trường từ vựng trong nói và viết. III. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: -Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng. -Bảng phụ, các ví dụ. 2. Học sinh: -Đọc sách, tìm hiểu bài. -Xem lại nội dung các bài về nghĩa của từ ở chương trình lớp 7. IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC: Động não, thảo luận nhóm, viết sáng tạo. IV.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:.

(26) 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Thế nào là cấp độ khái quát nghĩa của từ ? Cho ví dụ về những cấp độ khái quát khác nhau về nghĩa của từ? 3.Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ ?Tìm các từ thuộc các từ trong các trường: - Bộ phận của mắt - Đặc điểm của mắt : - Cảm giác của mắt : - Bệnh về mắt : - Hoạt động của mắt :. ? Các trường trên cùng biểu thị chung về đối tượng nào? Vậy chúng thuộc trường nghĩa nào? Hs trả lời ? Em có nhận xét gì về các từ loại thuộc trường “Mắt”? Những từ nào thuộc danh từ, tính từ, động từ? Hs trả lời. - Cho từ “ngọt” đứng trong các nhóm khác nhau. NỘI DUNG I/ Lưu ý: a- Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn. * Các từ trong các trường: - Bộ phận của mắt : lòng đen, lòng trắng, con ngươi,. lông mày, lông mi, - Đặc điểm của mắt : đờ đẫn, sắc,. lờ đờ tinh anh, toét, mù, lòa, - Cảm giác của mắt : chói, quáng, hoa cộm, - Bệnh về mắt : quáng gà, thong manh, cận thị ,viễn thị - Hoạt động của mắt : nhìn trông, thâý, liếc , nhòm. *Các trường trên lại thuộc trường “mắt”. b- Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại Từ loại : - các danh từ như: con ngươi, lông mày, - các động từ như: nhìn trông, v.v..., - các tính từ như: lờ đờ ,''toét, v.v.. c- Do hiện tượng nhiều nghĩa, một từ có.

(27) Cho HS đọc đoạn văn và cho biết các từ mừng, cậu, cậu Vàng thuộc trường từ vựng nào? Được tác giả dùng trong trường từ vựng nào? Nhằm mục đích gì? ?Tìm hiểu sự chuyển đổi trường từ vựng trong đoạn thơ sau và chỉ rõ tác dụng của sự chuyển đổi ấy : Gái chính chuyên lấy được chín chồng Vo viên bỏ lọ gánh gồng đi chơi Ai ngờ quang đứt lọ rơi Bò ra lổm ngổm chín nơi chín chồng ? Hãy nhận xét về hiện tượng chuyển đổi trường từ vựng trong đoạn văn sau: “Con chó tưởng chủ mắng, vẫy đuôi mừng, để lấy lại lòng chủ. Lão Hạc nạt to: - Mừng à ? vẫy đuôi à ? Vẫy đuôi thì cũng giết ! Cho cậu chết ! Thâý lão Hạc sừng sộ quá, con chó vừa vẫy đuôi, vừa chực lảng: Nhưng lão vội nắm lấy nó ôm đầu nó , đập nhè nhẹ vào lưng nó và dấu dí: - A không !à không ! Không giết cậu Vàng đâu nhỉ !... Cậu. Vàng của ông ngoan lắm ! Ông không cho giết... Ông để cậu Vàng ông nuôi.”. thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau - Ngọt, cay , đắng, chát, thơm (trường mùi vị) - Ngọt, the thé, êm dịu, chối tai (trường âm thanh) - (rét) ngọt, ẩm, giá (trường thời tiết) d- Trong văn thơ cũng như trong cuộc sống hằng ngày, người ta thường dùng cách chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ (phép nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, v.v.. ) - Người - Thú vật, con chó thuộc trường từ vựng thú vật - Nhân hóa vo viên bỏ lọ - trường sự vật; bò ra lổm ngổm - trường sinh vật). Mừng, cậu thuộc trường từ vựng “người” , chuyển sang trường từ vựng “thú vật” nhằm mục đích nhân hóa.

(28) ? Từ đó em rút ra nhận xét gì? Hs trả lời * GV Cho HS tổng kết, tóm tắt lại bốn điều cần lưu ý.. GV yêu cầu học sinh làm bài tập. - Hs làm gv chia nhóm,mỗi nhóm làm 1 bài.Sau đó cử đại diện lên làm.. II/Luyện tập Bài tập 1. Các từ thuộc trường từ vựng ''người ruột thịt” - Thầy ( bố, cha, ba), mẹ - mợcô, người đàn bà họ nội xa, em bé em Quế. Bài tập 2: a) lưới, nơm câu, vó : dụng cụ đánh bắt thuỷ sản. b) tủ, rương , hòm, va-li, chai, lọ : dụng cụ để đựng. c) đá, đạp giấm, xéo : hoạt động của chân d) buồn, vui, phấn khởi, sợ hãi: trạng thái tâm lí. e) hiền lành, độc ác, cởi mở: tính cách. g) bút máy, bút bi,phấn, bút chì: dụng cụ để viết. Bài tập 3. Các từ in đậm thuộc trường từ vựng ''thái độ'' Bài tập: - Khứu giác : mũi, miệng thơm , điếc, thính. -Thính giác : tai, nghe , điếc, rõ, thính. Bài tập 5. Lưới, lạnh và tấn công đều là những từ nhiều nghĩa, căn cứ vào các nghĩa của từ để xác định mỗi từ có thể thuộc những trường từ vựng nào Lưới - trường bẫy rập: lưới, chài, câu,.

(29) -trường hình ảnh trang trí Lạnh:-trường nhiệt độ : lạnh nóng -trường màu sắc: màu lạnh màu nóng trường thái độ cư xử : vồn vã, lạnh lùng. HDTH : Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Phân biệt được các cấp độ khái quát về nghĩa của từ. - Biết vận dụng hiểu biết về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ vaof đọc – hiểu và tạo lập văn bản. I. Tõ ng÷ nghÜa réng vµ tõ ng÷ GV yêu cầu học sinh quan sát vào SGK. - Hs quan sát. ? Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ thú, chim,cá? ? Vì sao? - Phạm vi nghĩa của từ động vật bao hàm nghĩa của 3 từ thú, chim, cá.. nghÜa hÑp: 1. Ví dụ.. - Rộng hơn ? Nghĩa của từ thú rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ voi, hươu? - Phạm vi nghĩa của từ động vật ? Nghĩa của từ chim rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa bao hàm nghĩa của 3 từ thú, chim, cá. của các từ tu hú, sáo? Vì sao? ? Nghĩa của từ cá rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa - Nghĩa của từ thú rộng hơn. của các từ cá rô, cá thu? ? Vì sao? ? Nghĩa của các từ thú, chim, cá rộng hơn nghĩa - Nghĩa của từ chim rộng hơn. của những từ nào, đồng thời hẹp hơn nghĩa của những từ nào? - Hs trả lời ? Theo em thế nào là từ ngữ nghĩa rộng và từ nghữ nghĩa hẹp? - Nghĩa của từ cá rộng hơn..

(30) GV gọi học sinh đọc ghi nhớ trong sgk trang 10. 2. Ghi nhớ: (SGK T10) - Hs đọc II. LUYỆN TẬP. GV yêu cầu học sinh làm các bài tập trong Bài 1:Làm theo mẫu: SGK. Bài 2: a.Chất đốt. b. Nghệ thuật. - Hs làm bài tập. c. Thức ăn. d. Nhìn. e. Đánh. Bài 3: e. mang: xách, khiêng, gánh... Bài 4: a. Thuốc lào b. thủ quỹ. c. Bút điện. d. Hoa tai Bài 5: -Động từ có nghĩa rộng: khóc. -Động từ có nghĩa hẹp: nức nở, sụt sùi. Bài 6 : Trường quân sự => Hs đọc yêu cầu Bt 5 Gv gọi hs trình bày cá nhân trường nông nghiệp Bài tập 7 : Viết đoạn văn 5- 7 câu trong đó có những từ cùng trường từ vựng bóng đá. HS làm 7 phút Trình bày 4. Củng cố: - Cho HS đọc lại ghi nhớ. - Chốt lại nội dung bài học. 5. Hướng dẫn học ở nhà: - Học thuộc lòng phần ghi nhớ. - Làm tất cả các bài tập vào vở. - Tìm một bài thơ hoặc một đoạn có sử dụng sự chuyển đổi trường từ vựng và chỉ rõ tác dụng của nó. - Chuẩn bị bài mới: Bố cục của văn bản. **********************************************.

(31) Ngµy so¹n: 21/8/2014 Ngµy gi¶ng:82-29/8:81,4-30/8/2014. TiÕt 8. Bè côc cña v¨n b¶n II. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Nắm được yêu cầu của bố cục về văn bản. - Biết cách xây dựng bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tượng phản ánh, ý đồ giao tiếp của người viết và nhận thức của người đọc. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Nắm được bố cục văn bản. - Tác dụng của việc xây dựng bố cục. 2. Kĩ năng: - Sắp xếp các đoạn văn trong bài theo một bố cục nhất định. - Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc hiểu văn bản. 3. Thái độ: - Có ý thức tìm và xây dựng bố cục của văn bản. III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,bảng phụ -HS: SGK,soạn bài. IV. Các phương pháp / kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng: - Thảo luận – trao đổi; Thực hành viết tích cực. V.CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Thế nào là chủ đề của văn bản? Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là gì? nó đợc thể hiện ở những mặt nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: ở tiết học tập làm văn trớc, các em đã đợc tìm hiểu về chủ đề của văn bản và tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Ngoài những yêu cầu trên, một bài văn nhất thiết phải đạt những yêu cầu nào nữa? Cô cùng các em sẽ tìm hiểu qua bài học hôm nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I/ Bè côc cña v¨n b¶n.. GV: Năm lớp 7 các em đã đợc học “Bố 1. Ví dụ: cục trong văn bản” và “Mạch lạc trong Văn bản: “Ngời thầy đạo cao đức trọng” văn bản”. Vậy bố cục của văn bản đợc thể.

(32) hiÖn nh thÕ nµo? - Gọi HS đọc ví dụ trong SGK.. - Bè côc: 3 phÇn: + MB: tõ ®Çu...-> danh lîi. + TB: häc trß...-> cho vµo th¨m. + KB: khi...-> Th¨ng Long. H: V¨n b¶n trªn cã thÓ chia lµm mÊy phần? Hãy chỉ ra các phần đó? H: Em h·y cho biÕt nhiÖm vô tõng phÇn? - MB: Giíi thiÖu Chu V¨n An lµ ngêi thÇy đạo cao đức trọng. - TB: Triển khai vấn đề đã giới thiệu qua 2 ý kiến đánh giá: + Chu V¨n An lµ ngêi tµi cao + Chu Văn An là ngời đức trọng. - KB: Kết thúc vấn đề, đánh giá chung. H: H·y ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong v¨n b¶n? -> MB: Giới thiệu vấn đề. TB: Triển khai, làm rõ vấn đề. KB: Kết thúc vấn đề. H: Tõ viÖc t×m hiÓu, em h·y cho biÕt bè côc th«ng thêng cña 1 v¨n b¶n gåm mÊy phÇn? NhiÖm vô cña tõng phÇn? C¸c phÇn đó có phù hợp logic, có thể hiện đợc chủ đề của văn bản không?. ->Mỗi phần đều có chức năng, nhiệm vụ riªng nhng ph¶i theo logic & cïng thÓ hiện chủ đề. 2.Kết luận : Ghi nhớ SGK. GV: Th«ng thêng, trong 1 v¨n b¶n phÇn mở bài có nhiệm vụ nêu ra chủ đề của văn b¶n. Th©n bµi lµ nh÷ng ®o¹n nhá tr×nh bµy các khía cạnh của chủ đề. Kết bài có nhiệm vụ tổng kết chủ đề của văn bản. Hoạt động 3: GV: Trong 3 phÇn cña v¨n b¶n, phÇn më bài và kết bài thờng ngắn gọn, đợc tổ chức II/ Cách bố trí, sắp xếp nội dung phần tơng đối ổn định. Thân bài là phần phức thân bài của văn bản. tạp nhất, đợc tổ chức theo nhiều kiểu # nhau. Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu 1 sè c¸ch 1. VÝ dô: s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi. * Yªu cÇu HS nhí l¹i néi dung c¸c v¨n a) V¨n b¶n: “T«i ®i häc”: b¶n. -> Tr×nh bµy theo tr×nh tù thêi gian vµ sù tëng. H: PhÇn th©n bµi cña v¨n b¶n “t«i ®i häc” liªn b) V¨n b¶n: “Trong lßng mÑ”: kÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn nµo? -> Những cảm xúc trên đờng tới trờng-> Khi tíi trêng-> Khi nghe gäi tªn vµo líp>Khi ngåi trong líp. H: Các sự kiện ấy đợc sắp xếp theo thứ tự nµo? H: V¨n b¶n “Trong lßng mÑ” cña Nguyªn -> Tr×nh bµy theo diÔn biÕn t©m tr¹ng: Hång chñ yÕu tr×nh bµy theo diÔn biÕn + UÊt øc, c¨m giËn.

(33) t©m tr¹ng cña cËu bÐ Hång. H·y chØ ra nh÷ng diÔn biÕn cña t©m tr¹ng cËu bÐ trong phÇn th©n bµi?. + Th¬ng mÑ + H¹nh phóc khi gÆp mÑ.. H: Khi t¶ ngêi, vËt, con vËt, phong c) Tr×nh tù: Tuú thuéc vµo kiÓu v¨n b¶n, cảnh...em sẽ lần lợt miêu tả theo trình tự chủ đề, ý đồ giao tiếp. nµo? H·y kÓ mét sè tr×nh tù thêng gÆp mµ em biÕt? -> HS tr¶ lêi. GV bæ sung: Mét sè tr×nh tù thêng gÆp: - Thêi gian - Kh«ng gian - Sù ph¸t triÓn cña sù viÖc - Theo m¹ch suy luËn - Theo tr×nh tù quan s¸t.... d) Văn bản: “Ngời thầy đạo cao đức träng”. H: PhÇn th©n bµi cña v¨n b¶n “Ngêi thÇy -> Tr×nh bµy theo tr×nh tù c¸c côm tõ cña đạo cao đức trọng” nêu các sự việc để thể mệnh đề: + C¸c sù viÖc nãi vÒ CVA lµ ngêi tµi hiện chủ đề “ Ngời thầy đạo cao đức träng”. Em h·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp c¸c cao. + C¸c sù viÖc nãi vÒ CVA lµ ngêi cã sù viÖc Êy? đạo đức, đợc học trò kính trọng.. H: Tõ c¸c vÝ dô trªn vµ b»ng hiÓu biÕt cña m×nh, em h·y cho biÕt khi s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña 1 v¨n b¶n cã b¾t buéc ph¶i theo mÉu nµo kh«ng? -> Kh«ng. Mµ tuú thuéc vµo néi dung vµ đối tợng của văn bản. H: VËy bè côc cña v¨n b¶n lµ g×? NhiÖm vô cña c¸c phÇn trong v¨n b¶n? -> HS tr¶ lêi. H: Nội dung phần thân bài đợc trình bày 2. Kết luận: Ghi nhớ: (SGK – 25) nh thÕ nµo? -> HS tr¶ lêi. GV ®a ra ghi nhí. Gọi HS đọc, dặn học thuộc.. 4. Củng cố: GV nêu câu hỏi để hệ thống nội dung bài: - Bè côc thêng gÆp cña 1 VB gåm cã mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? - Nªu 1 sè c¸ch s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÝ dô - Häc thuéc ghi nhí; lµm BT2, BT3 vµo vë bµi tËp - So¹n bµi: “Bố cục của văn bản- tiếp”..

(34) *********************************************** Tổ CM duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm. Ngµy so¹n: 21/8/2014 Ngµy gi¶ng:82-29/8:81,4-30/8/2014. TiÕt 9. Bè côc cña v¨n b¶n( tiếp ) II. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Nắm được yêu cầu của bố cục về văn bản. - Biết cách xây dựng bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tượng phản ánh, ý đồ giao tiếp của người viết và nhận thức của người đọc. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Nắm được bố cục văn bản. - Tác dụng của việc xây dựng bố cục. 2. Kĩ năng:.

(35) - Sắp xếp các đoạn văn trong bài theo một bố cục nhất định. - Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc hiểu văn bản. 3. Thái độ: - Có ý thức tìm và xây dựng bố cục của văn bản. III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,bảng phụ -HS: SGK,soạn bài. IV. Các phương pháp / kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng: - Thảo luận – trao đổi; Thực hành viết tích cực. V.CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Bố cục của văn bản là gì ?Gồm mấy phần ? Nhiệm vụ và mối quan hệ giữa các phần ? Cách sắp xếp nội dung phần thân bài ?. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ * Ôn lại kiến thức bố cục ba phần của văn bản. GV: Cho hs đọc văn bản trong SGK?. Phân tích cách trình bày ý trong các đoạn trích? ( Cho HS đọc các đoạn văn, sau đó HS thảo luậnđại diện nhóm trả lời) - Bố cục của một văn bản? nội dung của từng phần? - Việc sắp xếp nội dung phần thân bài tuỳ thuộc vào yếu tố nào? GV: Yêu cầu học sinh làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi. Hs: làm bài, xung phong trả lời câu hỏi, lớp nhận xét, bổ sung.. NỘI DUNG I.Ôn lý thuyết. 1. Bố cục là gì? Có mấy phần ? Nhiệm vụ mối quan hệ giữa các phần? 2. Nội dung phàn thân bài được sắp xếp như thế nào? II. Luyện tập: 1. Bài tập l. Gợi ý trả lời a) Trình bày ý theo thứ tự không gian : xa - gần - tận nơi xa dần. , b) Trình bày ý theo thứ tự thời gian: Lúc chiều về, lúc hoàng hôn không gian : Ba Vì - > xung quanh Ba Vì.

(36) c) Hai luận cứ được sắp xếp theo tầm quan trọng của chúng đối với luận điểm cần chứng minh. 2.Bài tập 2 - Thương mẹ phải đi làm ăn xa sau khi bố chết - Muốn đi thăm mẹ - Nhận ra ý nghĩ cay độc của bà cô - Vẫn một mực tin yêu mẹ - Căm ghét những cổ tục đày đọa m- Cảm giác sung sướng vô bờ khi ở trong lòng mẹ. 3.Bài tập 3 - Chưa hợp lý Sửa lại : Đổi vị trí a và b. Hoạt động nhóm : 4 nhóm Trình bày theo nhóm Nhận xét. HS đọc bài tập Trả lời cá nhân. 4. Củng cố. - Nắm vững nhiệm vụ từng phần của bố cục, cách trình bày nội dung trong phần thân bài. 5. Dặn dò: - Làm các bài tập còn lại và bài tập trong Sách bài tập. - Soạn bài mới. Tức nước vỡ bờ *********************************************** Ngày soạn: 4/9/2014 Ngày dạy: 81- 6/9; 84- 9/9;82- 10/9/2014. TiÕt 10. Tøc níc vì bê (Trích: “Tắt đèn” - Ngô Tất Tố) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:.

(37) - Biết đọc – hiểu một đoạn trích trong tác phẩm truyện hiện đại. - Thấy được bút pháp hiện thực trong nghệ thuật viết truyện của nhà văn Ngô Tất Tố. - Hiểu được cảnh ngộ cơ cực của người nông dân trong xã hội tàn ác, bất nhân dưới chế độ cũ; thấy được sức phản kháng mãnh liệt, tiềm tàng trong những người nông dân hiền lành và quy luật của cuộc sống: có áp bức – có đấu tranh. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ. - Giá trị hiện thực và nhân đạo qua một đoạn trích trong tác phẩm Tắt đèn. - Thành công của nhà văn trong việc tạo tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện và xây dựng nhân vật. 2. Kĩ năng: - Tóm tắt văn bản truyện. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm tự sự viết theo khuynh hướng hiện thực. 3. Thái độ: Có thái độ nhìn nhận đúng đắn những cái thiện và cái ác trong văn bản. III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,bảng phụ -HS: SGK,soạn bài. IV.Các phương pháp / kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng: Động não, thảo luận nhóm, Viết sáng tạo. V.CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Sau khi häc xong v¨n b¶n “Trong lßng mÑ” em thÊy t×nh c¶m cña bÐ Hång dành cho mẹ đợc thể hiện nh thế nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài Các em đã đợc đọc và tìm hiểu 2 văn bản: “Tôi đi học” của Thanh Tịnh là VB tự sù tr÷ t×nh, “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” cña Nguyªn Hång lµ VB viÕt díi d¹ng håi kÝ. H«m nay cô cùng các em sẽ tìm hiểu 1 VB đợc sáng tác theo khuynh hớng hiện thực phê ph¸n, ph¶n ¸nh s©u s¾c m©u thuÉn giai cÊp gi÷a tÇng líp thèng trÞ víi nh÷ng ngêi nông dân nghèo khổ, khốn đốn trong xã hội thực dân nửa PK. Đó chính là văn bản “Tức nớc vỡ bờ” trích trong tiểu thuyết “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ Tìm hiểu chung. H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi.

(38) thiệu đôi nét về nhà văn Ngô Tất Tố? -> Ng« TÊt Tè (1893- 1954) quª ë §«ng Anh – Hµ Néi. Lµ nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c nhÊt tríc c¸ch m¹ng th¸ng 8/ 1945. ¤ng xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo, và sau này đã từng là nhà báo, nhà dịch thuËt, nhµ nghiªn cøu cã tµi. -> Ng« TÊt Tè lµ nhµ v¨n cã t tëng tiÕn bé và giàu tính chiến đấu, là Đảng viên Đảng sộng sản VN. Ông đợc gọi bằng cái tên trìu mÕn: “Nhµ v¨n cña nh©n d©n”. H: Đoạn trích “Tức nớc vỡ bờ” đợc trích từ t¸c phÈm nµo? -GV: Tiểu thuyết “Tắt đèn” là một trong nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu vµ thµnh c«ng nhất của Ngô Tất Tố, đợc sáng tác năm 1939. §o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” n»m trong chơng 18 của tác phẩm này. Nhan đề của đoạn trích do ngời biên soạn đặt. Hoạt động 3: *GV hớng dẫn cách đọc: §äc giäng nhÑ nhµng, thÓ hiÖn ng÷ ®iÖu: + Bän tay sai: g¾t gáng, uy quyÒn + ChÞ DËu: Tríc th× mÒm máng, sau th× qu¶ quyÕt. *GV đọc mẫu đoạn đầu. Gọi HS đọc nối tiếp Nhận xét cách đọc của HS. *Gi¶i nghÜa chó thÝch: 3, 4, 6, 9, 11. 1.Tác giả. 2. Tác phẩm TrÝch tõ ch¬ng 18 cña TiÓu thuyÕt “T¾t đèn”.. 3. Đọc-Từ khó. Hoạt động 4: H: Trong văn bản trên, tác giả đã sử dụng phơng thức biểu đạt nào? -> Tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m H: Ai lµ ngêi kÓ chuyÖn? 4.Thể loại -> T¸c gi¶. Sö dông ng«i kÓ thø 3. H: V¨n b¶n cã nh÷ng nh©n vËt nµo? C¸c sù Tiểu thuyết viÖc chñ yÕu chØ xoay quanh nh÷ng ai? -> C¸c nh©n vËt: ... -> C¸c sù viÖc chñ yÕu chØ xoay quanh chÞ DËu vµ bän tay sai. H: Ta có thể chia văn bản thành máy phần ? Nội dung ?. 5. Bố cục P1: “Tõ ®Çu…..Ngon miÖng hay GV: Dùa vµo diÔn biÕn cña c©u chuyÖn, ta kh«ng” ChÞ Dëu ©n cÇn ch¨m sãc sÏ ph©n tÝch v¨n b¶n theo 2 tuyÕn nh©n vËt:.

(39) H×nh ¶nh bän tay sai vµ h×nh ¶nh chÞ DËu.. chång èm yÕu gi÷a vô su thuÕ. P2: Đoạn còn lại: Cuộc đối mặt với bọn Cai. H: Trong ®o¹n trÝch, h×nh ¶nh bän tay sai ®LÖ – Ngêi nhµ lý trëng.ChÞ Dậu vïng îc t¸c gi¶ giíi thiÖu nh thÕ nµo? lªn cù l¹i. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù xuÊt hiÖn cña II/ T×m hiÓu v¨n b¶n: chóng vµ nh÷ng dông cô chóng mang theo? 1. H×nh ¶nh bän tay sai: GV: Trong nh÷ng ngµy su thuÕ, tai ho¹ lu«n lảng vảng rình rập xung quanh gia đình chị Dậu. Bọn tay sai đi đốc thuế có thể xông vµo nhµ chÞ DËu bÊt cø lóc nµo. LÇn tríc, bọn Cai lệ và Ngời nhà Lí trởng đã xông vào quát tháo, đấm đá, trói anh Dậu ra ngoài đình cùm giữa lúc anh đang ốm nặng. Lần này, tuy biết tai hoạ luôn chờ đợi, nhng chị DËu vÉn thÊy nã qu¸ bÊt ngê cho nªn chÞ míi “Rãn rÐn...d©y thõng”. Tríc hÕt, chóng ta sÏ t×m hiÓu nh©n vËt Cai lÖ H: Hành động, cử chỉ, lời nói của Cai lệ đợc t¸i hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt nµo?. - SÇm sËp tiÕn vµo - Tay: cÇm roi song, thíc vµ d©y thõng. -> Xuất hiện đột ngột, mang dụng cụ đánh trói ngời.. *Tªn Cai lÖ: H: Hình ảnh tên Cai lệ là tiêu biểu cho tầng - Gõ đầu roi xuống đất. - ThÐt líp nµo? - Trîn ngîc 2 m¾t, qu¸t hÇm hÌ, do¹ n¹t GV: Víi nh÷ng lêi nãi, cö chØ, hµnh -- Giäng Sai trãi cæ anh DËu động...tác giả đã sử dụng nhiều động từ - Giật phắt sîi d©y thõng. mạnh kết hợp với việc miêu tả thái độ trâng - Đấm, tát chị DËu tr¸o, h¸ch dÞch, ¨n nãi th« lç côc c»n, hµnh động đểu cáng bất nhân không còn tình ngời -> Tiêu biểu cho bọn tay sai – một của Cai Lệ. Hắn tiêu biểu cho chức năng công cụ đắc lực của chế độ phong kiến. đàn áp của chế độ phong kiến. H: Tên Ngời nhà Lí trởng đợc đặc tả qua nh÷ng chi tiÕt nµo? H: MÆc dï h¾n chØ xuÊt hiÖn qua 2 c©u thoại, nhng thái độ, lời nói, cử chỉ của hắn *Tên ngời nhà Lí trởng: đã bộc lộ hắn là ngời nh thế nào? mØa mai H: Sù xuÊt hiÖn cña bän tay sai t¹i nhµ chÞ -- Cêi ChØ mÆt DËu lµ sù hiÖn th©n cña ®iÒu g×? - Nãi n¨ng xá xiªn. GV: Bọn chúng đúng là một bọn “đầu trâu mÆt ngùa” nh d©n gian ta vÉn nãi. Chóng không có tai để nghe, chúng không có tim.

(40) để rung cảm. Chúng chỉ biết văng tục, chửi -> Cậy quyền. bới, ức hiếp, đánh đập, hành hạ ngời khác mét c¸ch d· man. => Bọn chúng là hiện thân của sự đàn ¸p vµ tai ho¹. 4. Cñng cè: GV hÖ thèng cho HS: - H×nh ¶nh bän tay sai - Hình ảnh và phẩm chất tốt đẹp của chị Dậu. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung v¨n b¶n theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí - So¹n bµi: Tức nước vỡ bờ - tiếp ***************************************************** Ngày soạn: 4/9/2014 Ngày dạy: 812- 9/9; 84 - 10/9;81 - 12/9/2014. TiÕt 11. Tøc níc vì bê (tiÕp) (Trích: “Tắt đèn” - Ngô Tất Tố) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Biết đọc – hiểu một đoạn trích trong tác phẩm truyện hiện đại. - Thấy được bút pháp hiện thực trong nghệ thuật viết truyện của nhà văn Ngô Tất Tố. - Hiểu được cảnh ngộ cơ cực của người nông dân trong xã hội tàn ác, bất nhân dưới chế độ cũ; thấy được sức phản kháng mãnh liệt, tiềm tàng trong những người nông dân hiền lành và quy luật của cuộc sống: có áp bức – có đấu tranh. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG: 1. Kiến thức: - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ. - Giá trị hiện thực và nhân đạo qua một đoạn trích trong tác phẩm Tắt đèn. - Thành công của nhà văn trong việc tạo tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện và xây dựng nhân vật. 2. Kĩ năng: - Tóm tắt văn bản truyện. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm tự sự viết theo khuynh hướng hiện thực..

(41) 3. Thái độ: Có thái độ nhìn nhận đúng đắn những cái thiện và cái ác trong văn bản. III. CHUẨN BỊ: -GV: SGK,bài soạn,bảng phụ -HS: SGK,soạn bài. IV.Các phương pháp / kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng: Động não, thảo luận nhóm, Viết sáng tạo. V.CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: H×nh ¶nh bän tay sai hiÖn lªn nh thÕ nµo trong trÝch ®o¹n “Tøc níc vì bê”? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài ở tiết học trơc các em đã đợc tìm hiểu hình ảnh của bọn tay sai. Chúng chính là những cơn bão tố, làm cho cái mặt nớc cuộc đời- những con sóng căm ức của chị Dậu cứ đầy lên, không thể kìm nén đợc. Vậy chị đã đối chọi lại với bọn chúng nh thế nào? Chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu qua tiÕt häc nµy. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: GV: Sau khi bän cÇm quyÒn mang anh DËu vÒ tr¶ cho chÞ DËu, v× bän chóng nghÜ anh không còn sống đợc bao lâu nữa, gia đình chÞ DËu lóc nµy ch¼ng cßn g× ¨n c¶. Bµ hµng xãm th¬ng t×nh ®em cho b¸t g¹o.... Néi dung III/ T×m hiÓu v¨n b¶n: (tiÕp). 2. H×nh ¶nh chÞ DËu:. H: Ngay ë ®Çu v¨n b¶n, tÊm lßng cña chÞ Dậu đối với ngời chồng đau ốm đợc thể hiện nh thÕ nµo? - NÊu ch¸o, móc la liÖt - Qu¹t - §éng viªn chång, quan s¸t chång ¨n. H: Em thấy chị có bản chất tốt đẹp gì của -> C xö dÞu dµng, th¬ng yªu ch¨m sãc ngêi phô n÷? chång con. GV: MÆc dï ph¶i chÞu bao vÊt v¶ lo toan nh thÕ, nhng chÞ DËu vÉn dÞu dµng lµm sao! NÊu xong ch¸o, qu¹t nguéi, bng b¸t ch¸o đến tận chỗ chồng nằm, chị động viên anh ¨n råi l¹i cè nÊn n¸ xem chång ¨n cã ngon miÖng kh«ng. Nh÷ng cö chØ ch¨m sãc tËn tình chu đáo đó chỉ có thể bắt nguồn từ một ngêi vî, mét ngêi mÑ hÕt lßng th¬ng yªu ch¨m sãc chång con. Ta h·y theo dâi tiÕp c¸ch c xö cña chÞ khi gÆp bän tay sai. *Khi gÆp bän tay sai: H: Khi bọn tay sai sầm sập kéo đến nhà, chị đã c xử thế nào với chúng? - Run run lÝ gi¶i.

(42) - Tha thiÕt van xin - §ì lÊy tay h¾n, khÈn cÇu. H: Em có nhận xét gì về thái độ của chị -> NhÉn nhôc, nhón nhêng, k×m nÐn. DËu? H: Theo em, v× nguyªn nh©n g× mµ chÞ l¹i nhẫn nhục với chúng đến vậy? -> Th¬ng chång, t«n träng ph¸p luËt. GV: Khi 2 tên tay sai – nỗi nguy đã ập đến, vấn đề đặt ra với chị là sự sống còn của chồng. Lúc này, vận mệnh anh Dậu đặt trong tay chị, chị phải một mình đứng ra đối phó, b¶o vÖ chång. Ban đầu, chị đã “cố thiết tha” van xin bọn chóng v× chóng lµ nh÷ng tªn “roi song, tay thíc vµ d©y thõng”, bän chóng lµ “ngêi nhµ níc” mµ anh DËu l¹i lµ “kÎ cã téi” v× thiÕu thuÕ. ChÞ cè thiÕt tha, tr×nh bµy, van xin chúng. Ngay cả lúc chúng xông đến chỗ anh Dậu để trói, chị đã xám mặt lại nhng vẫn đỡ lÊy tay h¾n van xin. H: Sau những lần van xin không đợc, cuối cùng chị đã phản ứng lại bọn chúng nh thế - VÒ sau: cù b»ng lÝ nµo? - Cuối cùng: vùng lên đánh trả. H: Em hãy thuật lại cuộc đánh trả của chị DËu víi 2 tªn tay sai? - HS thuËt l¹i GV: ThÕ lµ “C©y muèn lÆng mµ giã ch¼ng đừng”, “nớc” muốn ở yên mà bão tố cứ quật xuống.Ngời đàn bà giàu tình thơng yêu chồng con và ngùn ngụt lòng căm giận đã vùng lên phản kháng. Nhân vật thay đổi tính cách, ngôn ngữ văn chơng cũng thay đổi theo. H: Cách xng hô của chị Dậu từ đầu đến cuối văn bản đã thay đổi nh thế nào? Mỗi lần thay đổi lại bộc lộ thái độ gì của chị với bọn *C¸ch xng h«: tay sai? - ¤ng- ch¸u -> vai díi. - ¤ng- t«i -> ngang hµng GV: Tíi ®©y, t¸c gi¶ chuyÓn tõ v¨n kÓ sang - Mµy- bµ -> vai trªn. văn miêu tả thật sống động. Cuộc tỉ thí chia lµm 2 hiÖp. HiÖp 1: chÞ DËu tóm cæ tªn Cai lÖ, Ên dói ra cöa khiÕn h¾n ng· cháng quÌo. Hiệp 2 chị nắm đợc gậy của tên ngời nhà lí trëng, du ®Èy nhau råi ¸p vµo vËt nhau. Råi chÞ tóm tãc, l¼ng h¾n ng· nhµo ra thÒm. Râ ràng trong cả hai hiệp, ngời đàn bà nhà quê đều chủ động, bình tĩnh, nhanh nhẹn, gan góc và dũng cảm. Chị đã chiến thắng giòn giã. Hành động của chị kết hợp với cách xng h«... lµm næi bËt søc m¹nh cña chÞ DËu vµ.

(43) h×nh ¶nh bÊt lùc th¶m h¹i cña 2 tªn tay sai sau khi chị ra đòn. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng ph¶n øng -> Ph¶n øng m¹nh mÏ, ®anh thÐp, c¨m cña chÞ DËu? giận đến cao độ. H: Do đâu chị có sức mạnh đó? -> XuÊt ph¸t tõ t×nh yªu th¬ng chång con vµ ý thức về nhân phẩm bị chà đạp. H: Qua hành động chống trả của chị Dậu em rút ra đợc quy luật gì của XH? => Quy luật: có áp bức ắt có đấu tranh. H: Em hiểu gì về nhan đề “Tức nớc vỡ bờ”? -> HS tr¶ lêi. GV: Khi nớc đã phá bờ rồi, nó không hề biết sî, nã cã thÓ quËt ng· tÊt c¶, ph¸ vì tÊt c¶. Suy ngẫm về câu tục ngữ làm nhan đề của ®o¹n trÝch nµy, xÐt c¶ nghÜa ®en, nghÜa bãng cña ng«n tõ, h×nh ¶nh chóng ta cµng thÊm thÝa c¸i quy luËt diÖu k× cña tù nhiªn, võa kÝnh phôc ngßi bót hiÖn thùc ®Çy tÝnh nh©n đạo của NTT. H: Nghệ thuật đặc sắc của đoạn trích? - NT: KÓ xen lÉn miªu t¶. H: Qua phân tích, em hiểu đợc điều gì về néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. * Ghi nhí: (SGK- 33) - Gọi HS đọc ghi nhớ. GV: Tác phẩm “Tắt đèn” có nhiều chỗ quánh đen, vón cục lại bởi sự ảm đạm của đời sống ngời nông dân khi bị áp bức, bóc lột đến cực điểm. Đoạn cuối chơng 18 “Tức nớc vỡ bờ” hửng lên 1 ánh sáng bất ngờ ánh sáng của sự phản kháng. Văn bản đã minh chøng cho 1 quy luËt tÊt yÕu: Cã ¸p bức ắt có đấu tranh. Ra đời trong XH thực dân nửa phong kiến, tiểu thuyết “Tắt đèn”có tác dụng giáo dục, thức tỉnh bạn đọc mạnh mẽ. Vì thế nhà v¨n NguyÔn Tu©n tõng nhËn xÐt: “Ng« TÊt Tố đã xui ngời nông dân nổi loạn”. Mặc dù lúc đó NTT cha đợc giác ngộ cách mạng, song ông đã phát hiện những tiềm năng cách mạng trong quần chúng nông dân, phát động hä chèng quan T©y,vua ta. Ngßi bót cña «ng sắc mạnh nh gơm giáo. Và ông xứng đáng đợc xem là ngời bạn đồng minh tích cực của c¸ch m¹ng. * LuyÖn tËp: §äc ph©n vai Hoạt động 5: - Gọi HS đọc yêu cầu phần luyện tập. - GV híng dÉn HS thùc hiÖn. 4. Cñng cè: GV hÖ thèng cho HS:.

(44) - H×nh ¶nh bän tay sai - Hình ảnh và phẩm chất tốt đẹp của chị Dậu. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung v¨n b¶n theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí - So¹n bµi: “X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n”. ****************************************************** Ngày soạn: 4/9/2014 Ngày dạy: 81,4 - 10/9;82 - 12/9/2014. TiÕt 12. X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong ®o¹n v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n. -Viết đợc các đoạn văn mạch lạc, đủ sức làm sáng tỏ 1 nội dung nhất định. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: §äc kÜ néi dung bµi, tham kh¶o tµi liÖu. ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô vµ tr¶ lêi c©u hái. III/ Các hoạt động dạy – học 1.ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Bè côc th«ng thêng cña 1 v¨n b¶n gåm mÊy phÇn? NhiÖm vô cña tõng phÇn lµ g×? Nªu 1 sè c¸ch tr×nh bµy néi dung trong phÇn th©n bµi? 3. Bµi míi Hoạt động 1: Giới thiệu bài: ở lớp dới các em đã đợc tìm hiểu khái niệm đoạn văn và cách viết đoạn văn. đó là cách viết các đoạn văn trog các kiểu văn bản: Tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luËn. H«m nay c« sÏ cïng c¸c em t×m hiÓu cô thÓ vÒ c¸ch x©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I/ ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n 1. VÝ dô:. * Gọi HS đọc đoạn văn: “Ngô Tất Tố và t¸c phÈm T¾t §Ìn” - V¨n b¶n cã 2 ý. H: Theo em, văn bản trên gồm mấy ý? - Mỗi ý đợc viết thành 1 đoạn văn. Mỗi ý đợc viết thành mấy đoạn văn? H: Néi dung cña tõng ý? -> HS tr¶ lêi.. - DÊu hiÖu nhËn biÕt:.

(45) H: Dựa vào dấu hiệu hình thức nào để nhËn biÕt ®o¹n v¨n?. + B¾t ®Çu: Ch÷ viÕt hoa lïi ®Çu dßng. + KÕt thóc: DÊu chÊm xuèng dßng.. H: Em hãy nêu đặc điểm của 1 đoạn văn? -> ViÕt hoa, lïi ®Çu dßng; kÕt thóc b»ng dấu chấm xuống dòng. Mỗi đoạn văn đều diễn đạt 1 ý trọn vẹn và do nhiều câu tạo thµnh. H: Qua t×m hiÓu em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ mét ®o¹n v¨n? 2. Kết luận: Ghi nhí 1: (SGK – 36) - HS tr¶ lêi - GV chèt l¹i, ®a ra ghi nhí1. - Gọi HS đọc ghi nhớ1. II/ Tõ ng÷ vµ c©u trong ®o¹n v¨n 1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của Hoạt động 3: ®o¹n v¨n a) VÝ dô: *Yªu cÇu HS chó ®o¹n v¨n ë vÝ dô I - §o¹n 1: H: §èi tîng chÝnh cña ®o¹n v¨n thø nhÊt? H: H·y t×m c¸c tõ ng÷ cã t¸c dông duy tr× + “Ng« TÊt Tè”. đối tợng trong đoạn văn? -> ¤ng – 1 nhµ b¸o næi tiÕng- 1 nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c – nhµ v¨n. H: Từ đó em thấy cụm danh từ “Ngô Tất Tè” cã vai trß g× trong ®o¹n v¨n 1? -> Từ ngữ chủ đề. H: Em căn cứ vào đâu để biết đợc điều đó? ( Vì các câu trong đoạn văn đều thuyết minh cho đối tợng này) -Gọi HS đọc lại đoạn văn 2. H: Em h·y nh¾c l¹i ý chÝnh cña do¹n v¨n - §o¹n 2: nµy? + “Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất H: Từ đó em thấy câu văn “Tắt đèn là tác của Ngô Tất Tố”. phÈm.....cña Ng« TÊt Tè” cã chøc n¨ng g× trong ®o¹n v¨n 2? -> Câu chủ đề. H: Vì sao em biết đó là câu chủ đề? ( V× nã mang ý kh¸i qu¸t néi dung c¶ H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o ng÷ ph¸p ®o¹n) của câu chủ đề? H: Vị trí phổ biến của nó trong đoạn văn? - Cấu tạo: Đầy đủ chủ ngữ - vị ngữ. H: Qua ph©n tÝch c¸c vÝ dô trªn, em hiÓu - VÞ trÝ: §øng ®Çu hoÆc cuèi ®o¹n v¨n. từ ngữ chủ đề và câu chủ đề là gì? Chúng đóng vai trò gì trong văn bản? - HS tr¶ lêi, GV ®a ra ghi nhí 2. - Gọi HS đọc. b. Kết luận : Ghi nhí 2: (SGK – 36) - GV đọc cho HS nghe đoạn văn 1. H: Đoạn văn 1 có câu chủ đề không? Vì 2. Cách trình bày nội dung trong đoạn sao em biÕt? - Không có câu chủ đề. Vì không có câu văn. a) Ví dụ: nµo mang ý kh¸i qu¸t, bao hµm néi dung.

(46) c¶ ®o¹n. VD1 H: Yếu tố nào giúp duy trì đối tợng trong ®o¹n v¨n? -> Chỉ có từ ngữ chủ đề “Ngô Tất Tố” H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ ng÷ nghÜa gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n v¨n? H: Vậy nội dung đoạn văn trên đợc trình - Các câu: Bình đẳng về ý nghĩa. bµy theo c¸ch nµo? -> Tr×nh bµy theo c¸ch song hµnh. VD2: - Gọi HS đọc đoạn văn 2. H: Câu chủ đề của đoạn văn 2 là câu nào? ë vÞ trÝ nµo? H: Vậy nội dung của đoạn văn này đợc - Câu chủ đề: Là câu (1) – ở đầu đoạn. tr×nh bµy theo c¸ch nµo? H: v× sao em biÕt ®©y lµ ®o¹n v¨n diÔn -> Tr×nh bµy theo c¸ch diÔn dÞch. dÞch? -> HS tr¶ lêi. VD3: - Gọi HS đọc đoạn văn phần b trang 35. H: Đoạn văn trên có câu chủ đề không? §ã lµ c©u nµo, ë vÞ trÝ nµo? H: Vậy nội dung của đoạn văn này đợc - Câu chủ đề: Là câu (4) – ở cuối đoạn. tr×nh bµy theo c¸ch nµo? -> Tr×nh bµy theo c¸ch quy n¹p. H: Căn cứ vào đâu em xác định đợc? -> HS tr¶ lêi H: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô, em thÊy c¸c c©u trong ®o¹n v¨n cã nhiÖm vô g×? Cã mÊy c¸ch tr×nh bµy néi dung trong 1 ®o¹n v¨n? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i - GV đa ra ghi nhớ 3. Gọi HS đọc. b. Kết luận: Ghi nhí 3: (SGK – 36). Hoạt động 4: - Gọi HS đọc yêu cầu và VB ở bài 1. III/ LuyÖn tËp: H: Văn bản này đợc chia làm mấy ý? Mỗi 1. BT1: ý đợc diễn đạt thành mấy đoạn văn? -HS tr¶ lêi, GV ghi b¶ng. - V¨n b¶n cã 2 ý - Mçi ý lµ mét ®o¹n v¨n. - Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung VB 2. BT2: H: Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy cña mçi ®o¹n v¨n? H·y gi¶i thÝch t¹i sao em biÕt ®o¹n văn đợc trình bày theo cách đó? a. DiÔn dÞch - Mçi HS ch÷a 1 phÇn. b. Song hµnh - GV thống nhất đáp án. c. Song hµnh.. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng kiÕn thøc: - ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? - Thế nào là từ ngữ chủ đề và câu chủ đề trong đoạn văn? - Nªu c¸c c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n?.

(47) 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí; Lµm BT3, BT4 vµo vë. - Ôn lại kiến thức về văn tự sự để tiết sau viết bài viết số 1. ****************************************************** Ngày soạn: 4/9/2014 Ngày dạy: 81-13/9; 82-17/9;82- 19/9/2014. TiÕt 13+14. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh nhớ lại kiến thức đã học về kiểu bài tự sự ở lớp 6. - Biết làm bài văn tự sự: Kể lại sự việc theo một trình tự nhất định. 2. KÜ n¨ng: - Häc sinh biÕt triÓn khai bµi viÕt theo bè côc 3 phÇn, biÕt chuyÓn ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n. - BiÕt kÕt hîp c¸c yÕu tè phô trî cho qu¸ tr×nh kÓ chuyÖn nh: miªu t¶, biÓu c¶m. 3. Thái độ: - Có tình cảm chân thực, sâu sắc đối với nhân vật và sự việc đợc kể. II/ H×nh thøc kiÓm tra: Tù luËn. III/Bảng đặc trng 2 chiều(ma trận): Các mức độ Các chủ đề. NhËn Th«n VËn biÕt hiÓu dông thÊp. VËn cao TN. Tù sù * KiÕn thøc: - Giíi thiÖu hoµn c¶nh, sù viÖc, nh©n vËt, t×nh huèng. - Më ®Çu , diÔn biÕn vµ kÕt thóc c©u chuyÖn. - KÕt côc cña sù viÖc vµ sè phËn cña nh©n vËt; c¶m nghÜ Ên tîng cña ngêi kÓ chuyÖn. * KÜ N¨ng: - TriÓn khai, lµm râ bè côc. - ChuyÓn ®o¹n, liªn kÕt ®o¹n. - KÕt hîp ph¬ng thøc tù sù. dông Tæng sè c©u. TL. TN. TL. 1,0. 1,0. 3,0. 3,0. 2,0. 2,0. 1,0. 1,0. 0,5. 0,5.

(48) víi yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.. 1,5. 1,5. * Thái độ: - Cã t×nh c¶m ch©n thùc, s©u s¾c víi nh©n vËt vµ sù viÖc.. 1,0. 1,0. Tæng sè. 10,0. 10,0. TØ lÖ %. 100%. 100%. IV/ ĐÒ bµi: H·y kÓ l¹i mét kØ niÖm x¶y ra gi÷a em víi mét ngêi b¹n, víi thÇy c« gi¸o hay víi ngêi th©n... khiÕn cho em nhí m·i. V/ §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: a. PhÇn më bµi: 2® - Giíi thiÖu hoµn c¶nh khiÕn em nhí l¹i kØ niÖm. - Giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt, t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn. ( Còng cã thÓ nªu kÕt qu¶ cña sù viÖc tríc råi míi kÓ nguyªn nh©n, diÔn biÕn sau). b.PhÇn th©n bµi: 6® Kể lại diễn biến câu chuyện theo một trình tự nhất định - C©u chuyÖn më ®Çu nh thÕ nµo? DiÔn ra ë ®©u? Khi nµo? Víi ai? - C©u chuyÖn diÔn biÕn ra sao? §Ønh ®iÓm cña sù viÖc lµ g×? - KÕt qu¶ cña sù viÖc? c. PhÇn kÕt bµi: 2® - Nªu kÕt côc cña sù viÖc vµ sè phËn cña nh©n vËt. - Cảm nghĩ của ngời kể chuyện và những ấn tợng sâu sắc còn mãi đến hôm nay. *) Thu bµi: - HÕt giê gi¸o viªn thu bµi. - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. *) Híng dÉn häc bµi: - Lập dàn ý cho đề bài vừa viết. - Tù rót ra nh÷ng kinh nghiÖm. - ChuÈn bÞ bµi tiÕt sau: V¨n b¶n “L·o H¹c”.. ************************************************** Ngày soạn: 4/9/2014 Ngày dạy: 84 - 13/9; 81,2 - 16/9/2014. TiÕt 15. L·o H¹c.

(49) (Nam Cao) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Thấy đợc tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của nhân vật Lão Hạc. Qua đó hiểu thêm về số phận đáng thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng của ngời nông d©n ViÖt Nam tríc CM th¸ng 8. - Thấy đợc lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nao Cao thông qua nhân vật ông gi¸o. - Bớc đầu hiểu đợc những nét đặc sắc trong nghệ thuật truyện ngắn Nam Cao: Khắc ho¹ nh©n vËt tµi t×nh, c¸ch dÉn chuyÖn tù nhiªn, hÊp dÉn; KÕt hîp gi÷a tù sù, triÕt lÝ vµ tr÷ t×nh. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: §äc kÜ v¨n b¶n, tham kh¶o tµi liÖu. ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc v¨n b¶n, t×m hiÓu chó thÝch. Xác định bố cục và nội dung từng phần. III/ Các hoạt động dạy – học. 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Ph©n tÝch nh©n vËt chÞ DËu trong trÝch ®o¹n “Tøc níc vì bê” trÝch tiÓu thuyÕt “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: ở tiết học trớc các em đã đợc tìm hiểu văn bản “Tức nớc vỡ bờ” trích trong tiểu thuyết “Tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố. Một phần nào các em cũng đã hiểu đợc hiÖn thùc cña x· héi VN tríc CM th¸ng 8/ 1945 qua gia c¶nh nhµ chÞ DËu. Nhng ngêi n«ng d©n trong x· héi cò kh«ng chØ chÞu nçi khæ v× su thuÕ mµ cßn v× nh÷ng nguyªn nhân khác nữa . Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu thêm một nhân vật nông dân điển hình, đó chÝnh lµ L·o H¹c trong truyÖn ng¾n cïng tªn cña nhµ v¨n Nam Cao. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I/ Tìm hiểu chung. H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y cho biÕt 1.Tác giả đôi nét về nhà văn Nam Cao? -> HS tr¶ lêi. GV: Nam Cao lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n tiªu biÓu nhÊt cho dßng v¨n häc hiÖn thùc phê phán đầu thế kỉ XX. Sáng tác của ông thờng tập trung vào 2 đề tài: Ngời tri thức tiểu t s¶n vµ ngêi n«ng d©n. Ngßi bót cña «ng mang gi¸ trÞ hiÖn thùc s©u s¾c vµ thÊm ®Ém tinh thần nhân đạo. H: Tác phẩm “Lão Hạc” đợc sáng tác năm 2.Tỏc phẩm nµo? S¸ng t¸c n¨m 1943. Lµ 1 truyÖn Hoạt động 3: ng¾n xuÊt s¾c cña Nam Cao * GV hớng dẫn cách đọc: Đọc giọng trầm l¾ng, thÓ hiÖn t×nh c¶m cña nh©n vËt. 3. Đọc- Từ khó * GV đọc mẫu, gọi HS đọc nối tiếp. Nhận xét cách đọc của HS..

(50) * Híng dÉn t×m hiÓu chó thÝch: 5, 6, 9, 10, 11, 15, 21, 24, 28, 30, 31, 40, 43. Hoạt động 4: H: V¨n b¶n nµy thuéc thÓ lo¹i nµo? H: Phơng thức biểu đạt chính của văn bản? -> Tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m. 4. Thể loại H: Ai lµ ngêi kÓ chuyÖn? -> Nh©n vËt “t«i”- lµ 1 «ng gi¸o- ho¸ th©n TruyÖn ng¾n cña nhµ v¨n Nam Cao. H: Theo em, nh©n vËt chÝnh cña v¨n b¶n lµ ai? Cã nh÷ng sù viÖc nµo xoay quanh nh©n vËt nµy? -> Nh©n vËt chÝnh: L·o H¹c. -> C¸c sù viÖc: + L·o H¹c víi con chã + L·o H¹c víi anh con trai 5. Bố cục + C¸i chÕt cña L·o H¹c GV: Ngoµi ra, truyÖn cßn cã thªm nh©n vËt + L·o H¹c víi con chã «ng gi¸o. §©y chÝnh lµ ngêi hµng xãm- ngêi + L·o H¹c víi anh con trai chia ngät xÎ bïi víi l·o H¹c- vµ còng chÝnh + C¸i chÕt cña L·o H¹c lµ ho¸ th©n cña nhµ v¨n Nam Cao. Tríc hÕt chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu vÒ l·o H¹c- nh©n vËt chÝnh cña c©u chuyÖn nµy. H: Tác giả đã giới thiệu nh thế nào về hoàn c¶nh cña L·o H¹c? GV: Vî mÊt sím, l·o H¹c sèng trong c¶nh “Gµ trèng nu«i con”. §ã lµ 1 nçi ®au lín trong cuộc đời lão. Thế nhng vì hoàn cảnh cña l·o l¹i qu¸ nghÌo, vµ còng v× qu¸ nghÌo không đủ tiền thách cới mà không lấy đợc vợ cho con trai. Anh con trai l·o phÉn chÝ, bá nhà đi làm ở đồn điền cao su. Dân ta đã có c©u: “Cao su ®i dÔ khã vÒ Khi ®i trai tr¸ng, khi vÒ bñng beo” Lóc nµy, l·o H¹c ph¶i chÞu thªm nçi ®au lín thứ 2 trong đời bởi lão phải rời xa con. Lão sống lủi thủi một mình từ đó. H: Em cã suy nghÜ g× vÒ gia c¶nh cña l·o H¹c?. III/ T×m hiÓu v¨n b¶n. 1. Nh©n vËt l·o H¹c: a) Hoµn c¶nh: - Nhµ nghÌo - Vî mÊt sím, mét m×nh nu«i con. - Con trai phẫn chí, đi làm ở đồn điền cao su. -> Sèng thui thñi mét m×nh.. GV: Kh«ng cßn vî, con còng ch¼ng cã nhµ, lão Hạc chỉ có một niềm vui duy nhất đó là con chã vµng- con vËt nu«i g¾n bã víi con trai lão và bây giờ là với lão. Vậy tình cảm => Bất hạnh và đáng thơng. của lão đối với con chó đợc biểu hiện nh thế nµo? H: Lão Hạc đã gọi con chó của mình là gì và đối xử với nó nh thế nào?.

(51) H: C¸ch xng h« vµ c xö cña l·o H¹c chøng tá đợc điều gì trong tình cảm của lão với con chã? H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g× ? -> Nh©n ho¸. H: MÆc dï yªu quý cËu Vµng nh vËy, nhng v× nguyên nhân nào mà lão Hạc đành phải bán nã ®i? -> V× hoµn c¶nh cuéc sèng: + èm mét trËn 2 th¸ng 18 ngµy, kh«ng lµm ra mµ vÉn ph¶i ¨n, ph¶i uèng. + ViÖc lµm th× khã kh¨n, tiÒn c«ng rÎ. + B·o to, hoa mµu bÞ ph¸ s¹ch. + Gạo đắt, chó ăn khoẻ hơn ngời. => L·o H¹c kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c. H: Quyết định bán chó đến với lão có dễ dàng không? Lão đã chia sẻ với ai? H: Theo em, vì sao lão Hạc lại đắn đo, suy tÝnh? GV: ThÕ nhng, l·o vÉn ph¶i b¸n chã. L·o vốn cô đơn, buồn tủi là thế, lại còn nghèo khã, chØ cã cËu Vµng lµ ngêi b¹n duy nhÊt trong lúc lão một mình để lão tâm sự sớm khuya. L·o coi cËu Vµng nh con, nh ch¸u, nh mét kØ vËt... V× vËy ch¾c ch¾n r»ng sau khi b¸n nã ®i råi, t©m tr¹ng cña l·o sÏ cã biÕt bao thay đổi. H: Sau khi b¸n chã xong, l·o H¹c kÓ l¹i chuyÖn cho «ng gi¸o nghe. T©m tr¹ng cña l·o lóc nµy ra sao? §îc thÓ hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ nµo?. b) Tình cảm đối với con chó. - Gäi: CËu Vµng- xng «ng. - B¾t rËn, t¾m, cho ¨n vµo b¸t, g¾p thøc ¨n... - Trß truyÖn, cng nùng -> Thơng yêu nh đứa cháu.. * Tríc khi b¸n chã:. - §¾n ®o, suy tÝnh. - Bµn b¹c víi «ng gi¸o -> V× cËu Vµng võa lµ con, võa lµ ch¸u, võa lµ kØ vËt -> RÊt hÖ träng.. * Sau khi b¸n chã: H: Những biểu hiện đó giúp em hiểu đợc - Cố làm ra vui vẻ, cời nh mếu. - M¾t: Çng Ëng níc. ®iÒu g× trong nçi lßng cña l·o H¹c? - MÆt: co róm l¹i - §Çu: nghoÑo vÒ mét bªn H: V× sao l·o H¹c l¹i xãt xa, ©n hËn? -> Xãt xa: v× mÊt ®i niÒm yªu th¬ng an ñi, - MiÖng: mãm mÐm, mÕu nh con nÝt. - Hu hu khãc. mÊt ®i ngêi b¹n th©n- ngêi con- ngêi ch¸u... -> Ân hận vì mình nỡ lừa dối 1 con chó. -> Đau đớn, khổ tâm đến tột độ pha lÉn xãt xa, ©n hËn, day døt. Trong khi nã kh«ng hÒ biÕt g× c¶. GV: Nỗi đau đớn, quằn quại, thê thảm trong tận cõi lòng đợc gợi tả trên khuôn mặt cũ kĩ, giµ nua, kh« hÐo vµ nh¨n nhóm. Mét t©m hån đau khổ đến cạn kiệt cả nớc mắt. Ngời ta thờng nói: “Tuổi già nớc mắt nh sơng” (nghĩa là nớc mắt rất ít, rất hiếm hoi) thế mà giọt nớc mắt ấy vẫn chảy ra đầm đìa 2 bên má. Lão hu hu khóc...Mấy câu văn ngắn ngủi đặc tả ngo¹i h×nh nh©n vËt thËt Ên tîng..

(52) Lêi l·o kÓ víi «ng gi¸o mµ nh kÓ víi chúng ta-> Ngòi bút Nam Cao lay động đến tËn n¬i s©u th¼m nhÊt trong t×nh c¶m cña mçi con ngêi. H: Tác giả đã sử dụng những từ tợng hình, tợng thanh nào để khắc hoạ hình ảnh lão Hạc? T¸c dông cña nã? -> Çng Ëng, mãm mÐm, hu hu-> T¹o h×nh ¶nh và âm thanh cụ thể, sinh động=> Nét mặt, th©n h×nh vµ t©m tr¹ng l·o H¹c hiÖn lªn thËt thª th¶m. H: Những nét tâm lí ấy đã giúp em hiểu thêm ®iÒu g× vÒ con ngêi l·o H¹c? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ cña t¸c gi¶ trong ®o¹n trªn? GV: TÊm lßng ngêi l·o n«ng d©n Êy bao la, s©u nÆng biÕt nhêng nµo. Con chã Vµng sÏ bÞ ngời ta giết thịt. Lão Hạc dự cảm rõ điều đó. ChÝnh v× vËy chóng ta thÊy xãt th¬ng biÕt bao khi thÊy «ng l·o khèn khæ vµ nh©n hËu Êy r¬i vµo bi kÞch. V× h¹nh phóc cña ngêi con nµy, lão Hạc đã phải chứng kiến cái chết của “ngời con” khác – phải tự huỷ diệt 1 niềm vui, 1 kỉ vật thân thơng của đời mình. Nêu ra sự viÖc l·o H¹c b¸n chã, råi ®au khæ vËt v· tù trách mình, ngòi bút Nam Cao đã lay động tận nơi sâu thẳm tình cảm của bạn đọc chúng ta.. => Giµu lßng yªu th¬ng, biÕt tr©n träng loµi vËt, nh©n c¸ch trong s¸ng. - NT: Miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ tµi t×nh, biÕt chän läc chi tiÕt tiªu biÓu.. 4. Cñng cè: GV hÖ thèng néi dung tiÕt häc: - Hoµn c¶nh cña l·o H¹c - Tình cảm của lão Hạc đối với con chó. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i v¨n b¶n - Nắm chắc nội dung đã học. - Soạn tiếp nội dung còn lại để tìm hiểu tiết sau. *************************************************** Ngày soạn: 4/9/2014 Ngày dạy: 84 -16/9; 81,2 - 17/9/2014. TiÕt 16. L·o H¹c (TiÕp) I/ Môc tiªu bµi häc: TiÕp tôc gióp häc sinh: - Thấy đợc tình cảnh khốn khổ và nhân cách cao quý của lão Hạc, qua đó hiểu thêm về số phận đáng thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng của ngời nông dân Việt Nam tríc c¸ch m¹ng T8/ 1945..

(53) - Thấy đợc lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao. - Hiểu đợc nét đặc sắc trong nghệ thuật truyện ngắn của Nam Cao: Khắc hoạ nhân vËt tµi t×nh, c¸ch dÉn chuyÖn tù nhiªn, hÊp dÉn. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tiếp tục trả lời câu hỏi trong phần đọc- hiểu văn bản. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Hãy cho biết hoàn cảnh của lão Hạc? Hoàn cảnh đó đã làm nảy sinh tình cảm của lão đối với con chó nh thế nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Qua tìm hiểu nội dung tiết 1, các em đã đợc biết tình cảnh cô đơn, buồn tủi, đáng thơng và tấm lòng yêu thơng trân trọng của lão Hạc đối với con chó Vàng. Vậy câu chuyÖn tiÕp tôc diÔn biÕn nh thÕ nµo? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung. III/ T×m hiÓu v¨n b¶n (tiÕp) GV: Xung quanh viÖc l·o H¹c b¸n “cËu c) L·o H¹c víi anh con trai: Vàng”, chúng ta đã nhận ra đây là 1 con ngời sèng rÊt t×nh nghÜa, thuû chung... - Thơng con nghèo không lấy đợc vợ H: VËy t×nh th¬ng cña l·o H¹c dµnh cho anh - Mong ngãng tin con con trai của mình đợc biểu hiện qua những - Lúc nào cũng nghĩ đến con chi tiÕt nµo? GV: MÆc dï trong v¨n b¶n kh«ng cã ®o¹n nào lão Hạc đối thoại với con, song những t×nh c¶m cña l·o dµnh cho con m×nh xen vµo tõng chi tiÕt trong t¸c phÈm. ChÝnh v× th¬ng con nªn l·o kh«ng qu¶n tuæi cao søc yÕu, - Bán chó để tiền cho con làm thuê làm mớn để dành tiền cho con. H: Sau khi èm dËy, l·o ph¶i b¸n ®i con chã yêu quý của mình. Và mục đích cuối cùng - Göi vên, göi tiÒn l¹i cho con. của việc bán chó là để làm gì? H: Sau khi bán chó với ý định nh vậy, lão cßn cã viÖc lµm g×? GV: L·o H¹c qu¶ lµ mét ngêi cha biÕt lo xa. Liệu sức mình đã yếu, lão đã sang gửi ông gi¸o m¶nh vên vµ chót tiÒn cho con. L·o nhê ông giáo giữ hộ để sau này con về còn có cái - Sống khổ cực, ép xác, thà nhịn đói sinh nhai. H: Đã gửi hết tiền và mảnh vờn, cuộc sống chứ không tiêu đến tiền để dành cho con. cña l·o H¹c trë nªn nh thÕ nµo? -> ¡n khoai, sung luéc, rau m¸-> b÷a trai -> Yªu th¬ng, lo l¾ng cho con, hi sinh b÷a èc -> cñ chuèi, cñ r¸y... H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng nµy? L·o v× con. sèng nh vËy lµ v× ai? H: Qua những chi tiết, hành động, việc làm cña l·o H¹c em hiÓu t×nh c¶m cña l·o H¹c.

(54) đối với con trai của mình nh thế nào? GV: Bằng những việc làm cụ thể, lão Hạc đã cho ta thÊy t×nh yªu th¬ng con cña l·o thËt lµ s©u s¾c. §ã lµ 1 con ngêi coi träng bæn phËn lµm cha, coi träng danh gi¸ lµm ngêi. VËy cuộc sống ép xác của ngời cha đáng thơng này sẽ tồn tại đợc bao lâu? Kết quả của nó sẽ ra sao? H: Theo dõi văn bản, em thấy lão Hạc đã chuÈn bÞ nh thÕ nµo cho c¸i chÕt cña m×nh? -> Viết văn tự cho ông giáo (Gửi đất cho con). -> Göi tiÒn lµm ma. -> Xin bả chó để tìm đến cái chết. H: Ông giáo đã chứng kiến và miêu tả cái chÕt cña L·o H¹c nh thÕ nµo? H: Để đặc tả cái chết của lão Hạc, tác giả đã sö dông liªn tiÕp c¸c tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh nµo? -> VËt v·, rò rîi, xéc xÖch, long sßng säc, tru trÐo... H: Các từ tợng hình, từ tợng thanh đó có tác dông g×? ->Làm cho ngời đọc cảm giác nh lão Hạc ®ang hiÖn h÷u ngay tríc m¾t 1 c¸ch sinh động và chân thực. H: Em h×nh dung vµ suy nghÜ g× vÒ c¸i chÕt cña l·o H¹c? GV: §Õn cuèi c©u chuyÖn, tÊt c¶ mäi dån nén nh cùng oà ra. Lão Hạc đã chọn một cái chÕt d÷ déi, bÊt ngê. Mét c¶nh tîng rïng rîn th¶m th¬ng bµy ra tríc m¾t ta: VËt v·, long sßng säc, giËt giËt... H: T¹i sao l·o l¹i chän c¸i chÕt lµ ¨n b¶ chã trong khi lão vẫn còn mấy chục đồng bạc? -> V× l·o kh«ng cßn lµm g× ra tiÒn n÷a, vµ không muốn tiêu vào số tiền dành dụm để cho con. GV: Tình cảnh khốn khổ, túng quẫn đã đẩy lão Hạc đến cái chết nh 1 hành động tự thoát. NÕu l·o lµ ngêi tham sèng, l·o cßn cã thÓ sống đợc, thậm chí sống lâu nữa là đằng khác. Vì lão còn đến 30 đồng và 3 sào vờn... và nếu lão đi đánh bả chó để ăn hoặc bán đi thì cũng vẫn có tiền để duy trì sự sống. Vậy mµ l·o H¹c vÉn chän c¸i chÕt. H: Theo em, cái chết của lão Hạc đã bộc lộ thªm ®iÒu g× trong nh©n c¸ch l·o? GV: + Kh«ng nh÷ng lo cho con, l·o H¹c cßn lo cho cái chết của mình một cách chu đáo. Kh«ng muèn tiªu vµo tiÒn cña con, kh«ng muèn nhËn sù bè thÝ cña xãm lµng...C¸i chÕt d÷ déi nhng mang tÝnh tù nguyÖn cña l·o xuÊt ph¸t tõ lßng th¬ng con ©m thÇm mµ lín. d) C¸i chÕt cña l·o H¹c: - §Çu tãc rò rîi - QuÇn ¸o xéc xÖch - VËt v· - Hai m¾t long sßng säc - MiÖng tru trÐo, bät mÐp sïi ra - Chèc chèc l¹i giËt.... -> Cái chết đau đớn, thê thảm và dữ déi.. -> Giµu lßng tù träng, nh©n c¸ch cao thîng..

(55) lao, từ lòng tự trọng đáng kính. + C¸i chÕt cña l·o H¹c lµ mét b¶n ¸n ®anh thÐp tè c¸o x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn. C¸i chÕt cña l·o H¹c trë nªn bÊt hñ. H×nh ¶nh mét «ng g× bªn con chã vµng hiÒn hËu vµ h×nh ¶nh «ng giµ ®ang gi·y giôa ®au đớn ở trên giờng đã gây ấn tợng mạnh cho => Lão Hạc tiêu biểu cho số phận đau ngời đọc. khæ cña ngêi n«ng d©n tríc c¸ch H: Qua sè phËn cña chÞ DËu vµ cña c¶ l·o m¹ng. H¹c em thÊy hä tiªu biÓu cho giai cÊp nµo trong x· héi ta tríc c¸ch m¹ng? H: ¤ng gi¸o cã quan hÖ nh thÕ nµo víi l·o H¹c? -> Lµ chç th©n t×nh, gÇn gòi. Lµ ngêi chia sÎ niÒm vui, nçi buån víi l·o H¹c. H: Em thấy thái độ và tình cảm của nhân vật ông giáo đối với lão Hạc trớc khi bán chó nh thÕ nµo? H: Khi nghe lêi Binh T kÓ chuyÖn l·o H¹c xin bả chó, ông giáo đã đánh giá lão Hạc nh thÕ nµo? H: VÒ sau, biÕt nguyªn nh©n l·o H¹c ph¶i bán chó thấy thái độ của lão, thấy cuộc sống Ðp x¸c cña l·o...t×nh c¶m cña «ng gi¸o dµnh cho lão Hạc thay đổi nh thế nào? H: C©u chuyÖn kÕt thóc, c¸i chÕt cña l·o H¹c đã làm thay đổi toàn bộ nhận thức, thái độ, t×nh c¶m cña «ng gi¸o nh thÕ nµo? GV: §Õn lóc nµy, «ng gi¸o míi chît nhËn ra l·o H¹c kh«ng ph¶i lµ ngêi “Tù l·o lµm l·o khæ” nh lêi vî m×nh nãi. Vµ l¹i cµng kh«ng ph¶i lµ mét ngêi “TÈm ngÈm tÇm ngÇm...” nh lời Binh T. Lão đã tự tử bằng bả chó. Cái chÕt cña l·o lµ mét b»ng chøng cho l¬ng t©m l·o. H: Lời bộc bạch: “Chao ôi, đối với những ngời ở xung quanh ta...” đã thể hiện quan ®iÓm g× cña nhµ v¨n? -> Phải nhìn nhận, đánh giá con ngời từ nhiều góc độ thì mới thấy đợc bản chất thực cña hä. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ quan niÖm nµy? GV: Quan ®iÓm cña nhµ v¨n lµ mét quan điểm hết sức tiến bộ. Nó cảnh tỉnh độc giả chúng ta không nên đánh giá mọi ngời xung quanh b»ng mét c¸i nh×n phiÕn diÖn. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn?. 2. Nh©n vËt «ng gi¸o. - Tríc: + RÊt döng dng víi l·o H¹c + ChØ yªu quý s¸ch + HiÓu sai vÒ l·o H¹c. - Sau: + ThÊy xãt xa, ¸i ng¹i + An ñi l·o H¹c + HiÓu, tr©n träng, nÓ phôc.. -> Cã c¸i nh×n u ¸i, th¬ng xãt, tr©n träng ngêi n«ng d©n.. 3. NghÖ thuËt:. - KÕt hîp tèt tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - KÓ chuyÖn tù nhiªn, linh ho¹t, kh¸ch quan. H: C¶m nhËn cña em sau khi häc xong v¨n - X©y dùng nh©n vËt: tiªu biÓu, ®iÓn h×nh. b¶n? - KÕt hîp triÕt lÝ vµ tr÷ t×nh. -> HS tr¶ lêi, GV chèt l¹i. GV ®a ra ghi nhí..

(56) Gọi HS đọc ghi nhớ. Dặn học thuộc. GV: Tóm lại, truyện ngắn “Lão Hạc”đã thể hiện một cách chân thực, cảm động số phận ®au th¬ng vµ phÈm chÊt cao quý cña ngêi n«ng d©n cïng khæ trong XH thùc d©n nöa PK ë níc ta tríc CM th¸ng 8/1945 – C¸i XH mµ “H¹nh phóc chØ lµ 1 c¸i ch¨n qu¸ hÑp. Ngêi nµy co th× ngêi kia bÞ hë” (Mua nhµ- Nam Cao). L·o H¹c, v× t×nh th¬ng con sâu nặng đã chấp nhận những giá lạnh cuộc đời để nhờng chút hơi ấm của tấm chăn hạnh phóc cho ngêi con xa nhµ. Còng qua c©u chuyện về lão Hạc, nhà văn đã thể hiện lòng thơng yêu, thái độ trân trọng đối với những con ngêi bÊt h¹nh nhng vÉn cao thîng chÊt phác, đôn hậu và đáng kính.. III.Tổng kết * Ghi nhí (SGK – 48). 4. Cñng cè: GV hÖ thèng kiÕn thøc 2 tiÕt häc: - Nh©n vËt l·o H¹c - Nh©n vËt «ng gi¸o- ho¸ th©n cña nhµ v¨n Nam Cao. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i v¨n b¶n. - Häc thuéc ghi nhí - N¾m ch¾c kiÕn thøc c¬ b¶n trong vë ghi. - So¹n bµi: Tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh *****************************************************. Tổ CM duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm.

(57) Ngày soạn: 4/9/2014 Ngày dạy: 82-23/9; 81,4- 20/9/2014. TiÕt 17. Tõ tîng h×nh - Tõ tîng thanh I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh hiÓu: - ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, thÕ nµo lµ tõ tîng thanh. - NhËn biÕt vai trß cña tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. - Có ý thức sử dụng từ tợng hình, từ tợng thanh để tăng thêm tính hình tợng, tính biÓu c¶m trong giao tiÕp. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Nghiªn cøu néi dung, thiÕt kÕ bµi d¹y Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc c¸c vÝ dô, tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy – học: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? Nªu mét vµi trêng tõ vùng mµ em biÕt? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Các em đã biết, từ là đơn vị cấu tạo thành câu. Nó có ý nghĩa diễn đạt và nội dung nhất định. Nhng ngoài ra, từ còn có rất nhiều tác dụng khác nữa trong việc biểu đạt sắc thái ý nghĩa của câu. Vậy những tác dụng đó cụ thể là gì? Chúng ta sẽ cùng tìm hiÓu qua bµi häc h«m nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: *GV treo bảng phụ. Gọi HS đọc ví dụ.. Néi dung I/ §Æc ®iÓm vµ c«ng dông 1. VÝ dô.

(58) H: Em hãy chỉ ra các từ in đậm( đợc gạch ch©n) trong ®o¹n v¨n trªn? ->HS nªu. H: Trong c¸c tõ in ®Ëm trªn, nh÷ng tõ nµo gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i? H: NghÜa cña tõng tõ lµ g×? - Móm mém: đã rụng hết răng. - Xång xéc: Ch¹y th¼ng vµo. - Vật vã: Trạng thái lăn lộn vì đau đớn. - Rò rîi: Tãc b¬ phê, xo· xuèng. - Xéc xÖch: QuÇn ¸o láng lÎo, kh«ng ngay ng¾n. - Sòng sọc: Mắt trợn, đảo rất nhanh. H: Nh÷ng tõ trªn cã t¸c dông g× trong v¨n tù sù vµ miªu t¶? GV: Gắn với nội dung văn bản đã học để gi¶ng gi¶i: + Gîi t¶ h×nh ¶nh l·o H¹c:..... + BiÓu c¶m:..... H: Nh÷ng tõ gîi t¶ h×nh ¶nh cô thÓ, cã gi¸ trị biểu cảm cao nh trên đợc gọi là gì? GV: Gi¶ng gi¶i. H: Tiếp theo, những từ in đậm (đợc gạch ch©n) nµo m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn hoÆc cña con ngêi? H: NghÜa cña nh÷ng tõ trªn? - Hu hu: Khãc to, khãc 1 c¸ch tù nhiªn. - ¦ ö: Rªn khÏ, Êm øc. H: Nh÷ng tõ trªn cã t¸c dông gîi t¶ nh thÕ nµo? GV: g¾n víi néi dung v¨n b¶n: + ¢m thanh:... + BiÓu c¶m:... H: Nh÷ng tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn hoÆc cña con ngêi, cã gi¸ trÞ biÓu cảm trong văn thơ đợc gọi là gì? GV: Gi¶ng gi¶i cho HS H: Ngoài những từ tợng thanh đợc in đậm trong ®o¹n trÝch trªn, em h·y t×m trong ®o¹n trÝch cßn cã tõ tîng thanh nµo n÷a? -> X«n xao. * GV ®a thªm vÝ dô (Ghi s½n vµo b¶ng phô): “Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngÈng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh mới kề vào đến miệng, Cai lệ và ngời nhà Lí trởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thíc vµ d©y thõng...” (TrÝch “Tøc níc vì bê”) H: H·y chØ ra c¸c tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh trong ®o¹n v¨n trªn? -> Tîng h×nh: UÓ o¶i, run rÈy.. - Mãm mÐm - Xång xéc - VËt v· - Rò rîi - Xéc xÖch - Sßng säc.. -> Gợi tả hình ảnh cụ thể, sinh động và cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao.. => Tõ tîng h×nh.. - Hu hu -¦ö -> Gợi âm thanh cụ thể, sinh động, có gi¸ trÞ biÓu c¶m cao.. => Tõ tîng thanh..

(59) -> Tîng thanh: SÇm sËp. H: T¸c dông cña nh÷ng tõ tîng h×nh, tîng thanh trong ®o¹n v¨n trªn? -> Lµm næi bËt h×nh ¶nh èm yÕu, mÖt mái cña anh DËu vµ nh÷ng ©m thanh ån µo, dån dËp cña bän tay sai. H: Em h·y lÊy thªm vÝ dô vÒ nh÷ng tõ tîng h×nh, tîng thanh mµ em biÕt? -> HS lÊy vÝ dô 2. Kết luận : Ghi nhí:( SGK – 49) GV kh¸i qu¸t vµ ®a ra ghi nhí. Gọi HS đọc ghi nhớ. Dặn học thuộc. II/ LuyÖn tËp: Hoạt động 3: 1. Bµi tËp 1: - Gọi HS đọc yêu cầu BT1. H: T×m nh÷ng tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh - Tõ tîng h×nh: trong nh÷ng c©u sau? + Rãn rÐn + LÎo khoÎo - Gäi HS lªn b¶ng ch÷a. + Cháng quÌo - GV gi¶i nghÜa c¸c tõ trong qu¸ tr×nh kiÓm - Tõ tîng thanh: tra. + Soµn so¹t. 2.Bµi tËp 2: - GV nªu yªu cÇu BT2. Tõ tîng h×nh gîi t¶ d¸ng ®i: H: T×m Ýt nhÊt 5 tõ tîng h×nh gîi t¶ d¸ng ®i - Lom khom cña ngêi? - NhÑ nhµng - HS chia lµm 5 nhãm th¶o luËn. - Tho¨n tho¾t Ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng phô. - Huúnh huþch - C¸c nhãm nép kÕt qu¶. GV nhËn xÐt. - Rãn rÐn. - GV nªu yªu cÇu bµi tËp 3 - Cho HS lµm bµi c¸ nh©n. - Gäi tõng HS tr¶ lêi. GV kÕt hîp ghi b¶ng.. - Gọi HS đọc yêu cầu và các từ ngữ đã cho. - Mỗi HS đặt 1 câu, trả lời miệng. - GV nhËn xÐt.. - GV híng dÉn häc sinh c¸ch su tÇm. - Yªu cÇu HS vÒ nhµ lµm.. 3. Bµi tËp 3: - Cêi ha h¶: cêi to, tá ra kho¸i chÝ. - Cời hì hì: phát ra từ đằng mũi, biểu lộ sù thÝch thó, cã vÎ hiÒn lµnh. - Cêi h« hè: cêi to vµ th« lç. - Cêi h¬ hí: cêi tho¶i m¸i, vui vÎ, kh«ng che ®Ëy ý tø. 4. Bµi tËp 4: §Æt c©u: + Gãi thæi µo µo, nhng vÉn nghe râ tiÕng cµnh c©y kh« g·y l¾c r¾c. + C« Êy khãc, níc m¾t r¬i l· ch·. + Trên cành đào cuối đông đã lấm tấm nh÷ng nô hoa bÐ xÝu. + Đêm tối, trên con đờng khúc khuỷu thấp thoáng những đốm đom đóm sáng lËp loÌ. + Chiếc đồng hồ báo thức trên bàn kêu tích tắc suốt đêm. + Ma r¬i lép bép trªn nh÷ng tµu l¸ chuèi. + §µn vÞt ®ang l¹ch b¹ch vÒ chuång. + Ngời đàn ông cất giọng ồm ồm. 5. Bµi tËp 5:. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng kiÕn thøc: - ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh? - ThÕ nµo lµ tõ tîng thanh?.

(60) 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí. Lµm BT5. - So¹n bµi: “Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n”. ********************************************* Ngày soạn: 10/9/2014 Ngày dạy: 81-20/9; 84 – 23/9;82- 24/9/2014. TiÕt 18. Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu cách sử dụng các phơng tiện để liên kết các đoạn văn, khiến chúng liền ý, liÒn m¹ch. - Viết đợc các đoạn văn liên kết, mạch lạc và chặt chẽ. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Nghiªn cøu néi dung bµi. Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc c¸c vÝ dô, tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy – học: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? C¸c c©u trong ®o¹n v¨n cã nhiÖm vô g×? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: ở các tiết học trớc, các em đã tìm hiểu về bố cục của văn bản và cách xây dựng đoạn văn trong văn bản. Vậy các đoạn vănđó, khi tạo lập văn bản cần phải có sự liên kết với nhau nh thế nào để tạo sự thống nhất và làm rõ chủ đề văn bản? Cô cùng c¸c em sÏ t×m hiÓu qua bµi häc h«m nay. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n *Gọi HS đọc ví dụ trong SGK v¨n trong v¨n b¶n. H: §o¹n v¨n (a) t¶ c¶nh g×? 1. VÝ dô 1: ->T¶ c¶nh s©n trêng lµng MÜ LÝ trong ngµy khai trêng. H: §o¹n v¨n (b) cho biÕt c¶m gi¸c g× cña nh©n vËt “t«i”? -> C¶m gi¸c trong lÇn ghÐ th¨m trêng tríc ®©y. H: Tuy cïng viÕt vÒ mét ng«i trêng, nhng gi÷a viÖc t¶ c¶nh s©n trêng hiÖn t¹i víi c¶m gi¸c vÒ ng«i trêng Êy tríc ®©y cã sù g¾n bã víi nhau kh«ng? T¹i sao? -> Kh«ng. (Theo logic th«ng thêng, lÏ ra.

(61) c¶m gi¸c Êy ph¶i lµ c¶m gi¸c ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i khi chøng kiÕn ngµy tùu trêng. V× vậy nếu viết nh thế ngời đọc sẽ cảm thấy hụt hẫng khi đọc đoạn văn sau). H: Qua đó em có nhận xét gì? * Gọi HS đọc 2 đoạn văn trong VD2. H: Hai ®o¹n v¨n trong VD2 kh¸c 2 ®o¹n v¨n trong VD1 ë chç nµo? H: Cụm từ “Trớc đó mấy hôm” là thành phÇn g× trong c©u? Nã bæ sung cho c©u ý nghÜa g×? -> Tr¹ng ng÷.-> Bæ sung nghÜa vÒ mÆt t. gian. H: Cụm từ “Trớc đó mấy hôm” giúp 2 đoạn v¨n liªn hÖ víi nhau nh thÕ nµo? -> Tạo sự liên tởng cho ngời đọc với đoạn v¨n tríc.(tõ thùc t¹i nhí vÒ qu¸ khø).ChÝnh sù liªn tëng nµy t¹o nªn sù g¾n bã chÆt chÏ gi÷a 2 ®o¹n v¨n víi nhau, lµm cho 2 ®o¹n v¨n liÒn ý, liÒn m¹ch. H: Vậy cụm từ “Trớc đó mấy hôm” đóng vai trß g×? H: Qua vÝ dô, em h·y cho biÕt t¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n? GV gi¶ng gi¶i, chuyÓn ý. Hoạt động 3: * Gọi HS đọc 2 đoạn văn trong SGK. H: Hai ®o¹n v¨n trªn liÖt kª 2 kh©u cña qu¸ tr×nh lÜnh héi vµ c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc. §ã lµ nh÷ng kh©u nµo? -> + T×m hiÓu + C¶m thô. H: T×m c¸c tõ ng÷ liªn kÕt trong ®o¹n v¨n trªn? H: §Ó liªn kÕt c¸c ®o¹n cã quan hÖ liÖt kª, ngêi ta thêng dïng nh÷ng tõ ng÷ nh thÕ nµo? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c tõ ng÷ nµy? * Gọi HS đọc 2 đoạn văn trong SGK. H: T×m quan hÖ ý nghÜa gi÷a 2 ®o¹n v¨n trªn? -> C¶m nhËn vÒ trêng lµng MÜ LÝ tríc vµ sau khi ®i häc. H: T×m tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt trong 2 ®o¹n v¨n trªn? Ngoµi ra ta cã thÓ thay b»ng tõ nµo? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c tõ ng÷ nµy? Nã cã t¸c dông g×? GV gi¶ng gi¶i. * Cho HS đọc lại 2 đoạn văn ở mục I phần 2 (trang 50- 51) H: Hãy cho biết từ “đó” thuộc từ loại nào? “Trớc đó” là khi nào? -> Trớc đó là trớc lúc diễn ra sự việc nhân. -> Hai ®o¹n v¨n kh«ng cã sù liªn kÕt. 2. VÝ dô 2: - Cụm từ: “Trớc đó mấy hôm”. -> Lµ ph¬ng tiÖn liªn kÕt. => T¸c dông: G¾n kÕt c¸c ®o¹n v¨n, t¹o ra sù liªn hÖ ý nghi· gi÷a c¸c ®o¹n. II/ C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. 1. Dùng từ ngữ để liên kết. a) VÝ dô 1.. - B¾t ®Çu...Sau... - Trớc hết...Sau đó... - Đầu tiên...Sau đó...Cuối cùng... - Mét lµ...Hai lµ...Ba lµ... - MÆt kh¸c... -> Sö dông tõ ng÷ cã t¸c dông liÖt kª. b) VÝ dô 2: - Trớc đó...Nhng lần này... - Tr¸i l¹i.... -> Sử dụng từ ngữ có ý nghĩa đối lập. c) VÝ dô 3:. - Đó (đại từ chỉ định)-> Chỉ từ..

(62) vËt “t«i” lÇn ®Çu tiªn c¾p s¸ch tíi trêng. H: Phơng tiện dùng để liên kết đoạn ở đây lµ g×? * Gọi HS đọc 2 đoạn văn. H: Em h·y ph©n tÝch mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a 2 ®o¹n v¨n? -> + Đoạn 1: Diễn đạt ý nhĩa cụ thể. + §o¹n 2: Mang ý tæng kÕt, kh¸i qu¸t. H: T×m tõ ng÷ liªn kÕt trong 2 ®o¹n v¨n trªn? H: Ngoµi côm tõ “Nãi tãm l¹i” ta cã thÓ thay thÕ tõ nµo vµo ®Çu ®o¹n 2 mµ t¸c dông liên kết không thay đổi? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghi· cña c¸c tõ nµy? GV: §Ó liªn kÕt ®o¹n cã ý nghÜa cô thÓ víi ®o¹n cã ý nghÜa tæng kÕt kh¸i qu¸t, ngêi ta thêng dïng nh÷ng tõ ng÷ cã ý nghÜa tæng kÕt, kh¸i qu¸t sù viÖc. Ngoµi viÖc nèi c¸c ®o¹n v¨n b»ng tõ ng÷, ngêi ta cßn dïng c¶ c©u.... -> Sử dụng chỉ từ, đại từ. d) VÝ dô 4:. - Nãi tãm l¹i. - Nh×n chung. -> Sö dông tõ ng÷ cã ý nghÜa tæng kÕt, kh¸i qu¸t.. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung: - T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n? - Nªu mét sè c¸ch liªn kÕt ®o¹n v¨n? 5. Híng ®Én häc bµi: - Häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÝ dô - Häc thuéc ghi nhí. Lµm tiÕp c¸c bµi tËp cßn l¹i. - So¹n bµi: Làm kỹ phần Luyện tập Viết đoạn văn ở BT3 ********************************************* Ngày soạn: 10/9/2014 Ngày dạy: 81-23/9;84- 24/9;82 - 26/9/2014. Tiết 19. Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n (tiếp) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu cách sử dụng các phơng tiện để liên kết các đoạn văn, khiến chúng liền ý, liÒn m¹ch. - Viết đợc các đoạn văn liên kết, mạch lạc và chặt chẽ. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Nghiªn cøu néi dung bµi. Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y..

(63) 2. Häc sinh: §äc c¸c vÝ dô, tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: - T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n? - Nªu mét sè c¸ch liªn kÕt ®o¹n v¨n? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: ở các tiết học trớc, các em đã tìm hiểu về bố cục của văn bản và cách xây dựng đoạn văn trong văn bản. Vậy các đoạn vănđó, khi tạo lập văn bản cần phải có sự liên kết với nhau nh thế nào để tạo sự thống nhất và làm rõ chủ đề văn bản? Cô cùng c¸c em sÏ t×m hiÓu qua bµi häc h«m nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: GV: §Ó liªn kÕt ®o¹n cã ý nghÜa cô thÓ víi ®o¹n cã ý nghÜa tæng kÕt kh¸i qu¸t, ngêi ta thêng dïng nh÷ng tõ ng÷ cã ý nghÜa tæng kÕt, kh¸i qu¸t sù viÖc. Ngoµi viÖc nèi c¸c ®o¹n v¨n b»ng tõ ng÷, ngêi ta cßn dïng c¶ c©u... * Gọi HS đọc ví dụ. H: §o¹n v¨n thø nhÊt vµ ®o¹n v¨n thø 2 diễn đạt nội dung gì? -> Đoạn 1: Lời động viên của u §o¹n 2: Suy nghÜ cña cu TÝ. H: T×m c©u liªn kÕt ®o¹n 1 víi ®o¹n 2? H: Tại sao câu đó lại có tác dụng liên kết? -> V× nã thÓ hiÖn râ mèi quan hÖ ý nghÜa giữa 2 đoạn.(Nếu không có câu LK này, ngời đọc sẽ tởng nhầm đoạn văn 2 vẫn là lời ngêi mÑ). H: Qua t×m hiÓu bµi h«m nay, em h·y cho biÕt: Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n cã t¸c dông g×? Cã nh÷ng ph¬ng tiÖn liªn kÕt chñ yÕu nµo? HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. GV đa ra ghi nhớ, gọi HS đọc. Hoạt động 4: - Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung BT. - GV híng dÉn cho HS lµm bµi c¸ nh©n. - HS nªu kÕt qu¶. - GV nhËn xÐt, ch÷a.. Gọi hs đọc yêu cầu của bài tập 2: ? Chän c¸c tõ ng÷ thÝch hîp hoÆc c©u thÝch hợp điền vào chỗ trống để làm phơng tiện liªn kÕt ®o¹n v¨n?. Néi dung II/ C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. 2. Dùng câu nối để liên kết các đoạn v¨n. a) VÝ dô: - C©u liªn kÕt: “¸i chµ! L¹i cßn chuyÖn đi học nữa cơ đấy”! -> ChuyÓn ý, nèi liÒn 2 ®o¹n v¨n.. b.Kết luận: Ghi nhí (SGK- 53). III/ LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: - Nãi nh vËy -> Tæng kÕt, kh¸i qu¸t. - Thế mà -> Mang ý đối lập. - Còng -> ChØ tõ. -Tuy nhiên -> Mang ý đối lập. Bài tập 2: a : từ đó b : nói tóm lại c : tuy nhiên d : thật khó trả lời.

(64) Bài tập 3 - HS làm - Trình bày cá nhân 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung: - T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n? - Nªu mét sè c¸ch liªn kÕt ®o¹n v¨n? 5. Híng ®Én häc bµi: - Häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÝ dô - Häc thuéc ghi nhí. Lµm tiÕp c¸c bµi tËp cßn l¹i. - Soạn bài: “ Từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội”. ************************************************ Ngày soạn: 10/9/2014 Ngày dạy: 81,4- 24/9;82 - 26/9/2014. TiÕt 20. Từ ngữ địa phơng và biÖt ng÷ x· héi. I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ thế nào là từ ngữ địa phơng, thế nào là biệt ngữ xã hội. - Biết sử dụng từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội đúng lúc, đúng chỗ. - Tránh lạm dụng từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội, gây khó khăn trong giao tiếp. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2 Häc sinh: §äc tríc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái. III/ Các hoạt động dạy- học: 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh? T¸c dông cña nã? Nªu mét sè tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh mµ em biÕt? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thệu bài: Chúng ta đang sử dụng và học tiếng Việt. Nhng tiếng Việt mà chúng ta đã và ®ang dïng lµ tiÕng ViÖt toµn d©n- nghÜa lµ ng«n ng÷ phæ biÕn vµ th«ng dông nhÊt. Vậy ở một số địa phơng hoặc một số tầng lớp xã hội nhất định, từ ngữ của họ thờng dïng lµ nh÷ng tõ ng÷ nh thÕ nµo? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ Từ ngữ địa phơng. *Gọi HS đọc ví dụ. 1. VÝ dô: H: H·y chØ ra nh÷ng tõ in ®Ëm trong c¸c vÝ dô trªn? (HS chØ ra: B¾p, bÑ, ng«). H: Bắp và bẹ ở đây đều có nghĩa là gì?.

(65) -> Ng«. GV gi¶ng cho HS vÒ néi dung cña 2 VB cã nh÷ng c©u trÝch dÉn trong vÝ dô trªn: + BÑ: trong VB “Tøc c¶nh P¸c Bã”-> cao B»ng n¨m 1941. + B¾p: trong VB “Khi con tu hó”-> HuÕ th¸ng 7/ 1939. H: Trong 3 từ: bắp, bẹ, ngô từ nào là từ địa - Bắp, bẹ-> Từ ngữ địa phơng. phơng, còn từ nào đợc dùng phổ biến trong - Ngô-> Từ ngữ toàn dân. toµn d©n? H: Qua vÝ dô trªn, em h·y ph©n biÖt tõ ng÷ địa phơng và từ ngữ toàn dân? -> Toµn d©n: Lµ nh÷ng tõ ng÷ chuÈn mùc, đợc sử dụng rộng rãi trong các tác phẩm văn häc, trong c¸c giÊy tê v¨n b¶n hµnh chÝnh và đợc sử dụng rộng rãi trong cả nớc. -> §Þa ph¬ng: ChØ sö dông trong ph¹m vi một hoặc một số địa phơng nhất định. - GV ®a ra ghi nhí 1. 2.Kết luận: Ghi nhí 1( SGK- 58) - Gọi HS đọc. * GV ®a ra vÝ dô: “ BÇy choa cã ché m« må” H: §äc c©u trªn em thÊy nÕu chuyÓn thµnh tõ ng÷ toµn d©n th× c©u cã nghÜa nh thÕ nµo? -> “Chóng tao cã thÊy ®©u nµo”. GV: Ví dụ này dùng toàn từ ngữ địa phơng ë NghÖ An- Hµ TÜnh. Ngêi nghe nÕu kh«ng phải là ngời địa phơng thì sẽ thấy khó hiểu v« cïng. Thực tế cho thấy, dùng từ ngữ địa phơng nhiÒu sÏ g©y trë ng¹i cho viÖc giao tiÕp víi quy mô rộng. Do đó khi giao tiếp với những ngời không cùng địa phơng mình, cần lu ý không nên quá lạm dụng từ địa phơng. Hoạt động 3: Gọi HS đọc VD ở phần 1. H: Em h·y chØ ra nh÷ng tõ in ®Ëm trong ®o¹n v¨n trªn? II/ BiÖt ng÷ x· héi. -> MÑ, mî. 1. VÝ dô H: Trong ®o¹n v¨n cã chç t¸c gi¶ dïng tõ VD1 “mÑ”, cã chç l¹i dïng tõ “mî”. Em h·y gi¶i thÝch t¹i sao? -> Dïng tõ “mÑ” khi kÓ l¹i c©u chuyÖn. V× đối tợng ngời nghe là độc giả-> mọi ngời cïng biÕt, cïng hiÓu v× tõ “mÑ” lµ tõ ng÷ toµn d©n. -> Dùng từ “mợ” khi kể lại lời đáp của bé Hồng trong cuộc đối thoại với bà cô. H: Gia đình bé Hồng trong đó có bà cô thuéc tÇng líp g× trong XH cò? -> Thîng lu. H: Vì vậy ta có thể kết luận từ “mợ” đợc.

(66) xÕp vµo lo¹i tõ ng÷ g×? GV: Ở XH ta tríc c¸ch m¹ng th¸ng 8, tÇng líp thîng lu, trung lu thêng cho con c¸i hä - Mî-> BiÖt ng÷ x· héi (tõ ng÷ cña tÇng gäi cha mÑ lµ cËu mî. Chñ nhµ gäi ngêi líp thîng lu trong XH cò, chØ ngêi mÑ). gióp viÖc lµ con sen. Ngîc l¹i, ngêi gióp viÖc gäi chñ nhµ lµ «ng, bµ, vµ gäi con c¸i cña chñ nhµ lµ c«, cËu... *Gọi HS đọc VD2. H: Hãy chỉ ra những từ in đậm đợc gạch ch©n? H: Nh÷ng tõ: “ngçng”, “tróng tñ”ë ®©y cã nghÜa lµ g×?. VD2. H: TÇng líp nµo trong XH thêng dïng c¸c - Ngçng: ChØ ®iÓm 2. - Trúng tủ: Khi làm bài, gặp đúng bài tõ ng÷ nµy? trớc đây đợc giải rồi hay đã thuộc rồi H: Kh¸c víi tõ ng÷ toµn d©n, biÖt ng÷ x· -> BiÖt ng÷ x· héi(tõ ng÷ cña giíi HS) hội chỉ đợc sử dụng trong phạm vi nào? -> Trong một tầng lớp XH nhất định. - GV ®a ra ghi nhí 2. - Gọi HS đọc. *GV ®a thªm vÝ dô: 2. Kết luận: Ghi nhí 2:(SGK - 58) “ Cím, l©m tÆc, h¶i tÆc, kh«ng tÆc...” -> Yêu cầu HS cho biết các từ trên đợc sử dông trong tÇng líp XH nµo. Hoạt động 4: H: Qua phân tích các ví dụ ở trên, em cần III/ Sử dụng từ ngữ địa phơng và biệt chú ý điều gì khi sử dụng từ ngữ địa phơng ngữ xã hội. vµ biÖt ng÷ XH? T¹i sao? 1. Trong đời sống: - Ph¶i tuú thuéc t×nh huèng giao tiÕp. - Kh«ng nªn qu¸ l¹m dông -> SÏ g©y khã hiÓu cho nh÷ng ngêi ë * Cho HS đọc các ví dụ. địa phơng khác. H: H·y cho biÕt nh÷ng tõ ng÷ in ®Ëm trong 2. Trong th¬ v¨n: vÝ dô (a) cã nghÜa lµ g×? + M«: nµo, ®©u. + BÇy tui: chóng t«i. + VÝ: víi. + Nớ: đó, đây. + HiÖn chõ: b©y giê. + Ra ri: nh thÕ nµy. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng tõ ng÷ trªn? H: Tác giả sử dụng những từ ngữ địa phơng nh vậy nhằm mục đích gì? - Dùng từ ngữ địa phơng H: Giải thích nghĩa của các từ in đậm trong -> Tô đậm màu sắc địa phơng. vÝ dô (b)? + C¸: vÝ tiÒn. + D»m thîng: tói ¸o trªn..

(67) + Mõi: móc túi để lấy cắp. H: Những từ ngữ này đợc xếp vào loại từ nµo? H: T¸c gi¶ dïng nh÷ng biÖt ng÷ x· héi nµy - Dïng biÖt ng÷ x· héi nhằm mục đích gì? H: Qua ®©y em thÊy, nh÷ng ngêi ë nh÷ng -> NhÊn m¹nh vµo tÇng líp x· héi cña địa phơng khác nhau, nếu muốn hiểu lời nói nhân vật. cña nhau th× khi giao tiÕp ph¶i cã c¸ch sö dông tõ ng÷ nh thÕ nµo cho phï hîp? -> Phải hiểu đợc một số từ ngữ toàn dân có nghĩa tơng ứng với các từ ngữ địa phơng để sö dông khi cÇn thiÕt. - GV ®a ra ghi nhí 3. - Gọi HS đọc. Hoạt động 5: 3. Kết luận: Ghi nhí 3: (SGK - 58) IV/ LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1 - Gọi HS đọc yêu cầu. §Þa ph¬ng Toµn d©n - GV híng dÉn HS c¸ch t×m. - KÎ cét trªn b¶ng, gäi HS lªn ®iÒn. - M¸, u, bÇm - MÑ - GV nhËn xÐt. - Ba, thÇy, tÝa - Bè - Con heo - Con lîn - Hép quÑt - BËt löa - ChÐn c¬m - B¸t c¬m - MÌ - Võng - ¸o b«ng - ¸o hoa. H: T×m mét sè tõ ng÷ cña tÇng líp häc sinh và giải thích nghĩa của các từ ngữ đó? 2. Bµi tËp 2: - TÇng líp häc sinh: + Trøng: ®iÓm 0 + GËy: ®iÓm 1 + Ngçng: ®iÓm 2 + Ghi đông: điểm 3 H: T×m thªm mét sè tõ ng÷ cña c¸c tÇng líp + GhÕ ®Èu: ®iÓm 4 x· héi kh¸c mµ em biÕt? + Phao: tài liệu để quay cóp. - TÇng líp x· héi ®en: + §¹i ca: Ngêi cã quyÒn lùc, cÇm ®Çu tæ chøc. + Đàn em, đệ tử: Những ngời dới quyÒn, yÕu thÕ h¬n. + Cím: Lùc lîng chøc n¨ng cã nhiÖm vô truy b¾t téi ph¹m. - Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung BT3. - GV híng dÉn cho HS lµm bµi c¸ nh©n. - Gäi HS tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt, ch÷a.. 3.Bµi tËp 3: a) Nªn dïng b) Kh«ng nªn dïng c) Kh«ng nªn dïng d) Kh«ng nªn dïng.

(68) e) Kh«ng nªn dïng g) Nªn dïng. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi. - Thế nào là từ ngữ địa phơng? - ThÕ nµo lµ biÖt ng÷ x· héi? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm thªm bµi tËp 4, 5 vµo vë. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: “Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù”. Ngày soạn: 10/9/2014 Ngày dạy: 81,4- 27/9;82 - 30/9/2014. TiÕt 21. Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm đợc mục đích và cách thức tóm tắt một văn bản tự sự - RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù trong qu¸ tr×nh häc c¸c t¸c phÈm v¨n ch¬ng. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc bµi, tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy -học 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: H·y cho biÕt t¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n vµ c¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở lớp 6, các em đã đợc học thế nào là văn bản tự sự và đã biết cách tìm hiểu những sù viÖc chÝnh trong v¨n b¶n tù sù Êy. Trong giao tiÕp hµng ngµy, chóng ta dïng ng«n ngữ, lời nói của mình thông báo một sự việc, một nội dung nào đó cho ngời khác nghe. Nhng trong qu¸ tr×nh tr×nh bµy, ta ph¶i lµm thÕ nµo nÕu c©u chuyÖn rÊt dµi? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề này qua bài học hôm nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Em h·y nh¾c l¹i: ThÕ nµo lµ VB tù sù? -> VB tù sù thêng lµ nh÷ng v¨n b¶n cã cèt truyÖn víi c¸c nh©n vËt, chi tiÕt vµ sù kiÖn tiªu biÓu. Khi viÕt, nhµ v¨n thªm vµo rÊt. Néi dung I/ ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù..

(69) nhiều các yếu tố, chi tiết phụ khác để làm cho truyện thêm sinh động, hấp dẫn và có hån. ( Lu ý: chØ cã 1 sè VB lµ kh«ng cã cèt truyÖn). H: Trong cuéc sèng hµng ngµy, cã nh÷ng v¨n bản tự sự chúng ta đã học, đã đọc. Nhng nếu muốn ghi lại nội dung chính của chúng để sử dông hoÆc th«ng b¸o cho ngêi # biÕt th× ph¶i lµm nh thÕ nµo? -> Ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n. GV: Những lúc cha có điều kiện để đọc nh÷ng t¸c phÈm dµi hoÆc cã nh÷ng lóc thêi gian qu¸ Ýt nhng c¸c em l¹i cã nhu cÇu muèn biết ND chính của VB thì chỉ cần đọc phần tãm t¾t VB lµ c¸c em sÏ râ ngay. H: Qua đó, theo ý kiến của em, thế nào là tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? -> Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ ghi l¹i 1 ( Hớng dẫn HS chọn câu trả lời đúng nhất) c¸ch ng¾n gän, trung thµnh nh÷ng néi dung chÝnh cña v¨n b¶n. GV: Tãm t¾t lµ 1 kÜ n¨ng rÊt cÇn thiÕt trong học tập, trong nghiên cứu hoặc trong đời sống. Do những yêu cầu và mục đích khác nhau, khi tãm t¾t VB tù sù ngêi ta thêng lîc bá ®i nh÷ng chi tiÕt, nh©n vËt vµ c¸c t×nh tiÕt phụ trợ không quan trọng. Chỉ để lại những sù viÖc vµ ND chñ yÕu cña t¸c phÈm. V× vËy tãm t¾t v¨n b¶n chÝnh lµ rót l¹i mét c¸ch ng¾n gän (thËm chÝ hÕt søc ng¾n gän) những ND, t tởng, hành động chính của 1 câu chuyÖn, 1 cuèn s¸ch, 1 sù viÖc...VËy ph¶i tãm t¾t b»ng c¸ch nµo? II/ C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. 1. Những yêu cầu đối với một văn Hoạt động 3: b¶n tãm t¾t: * Gọi HS đọc VB tóm tắt trong SGK. a. VÝ dô: H: V¨n b¶n tãm t¾t trªn kÓ l¹i néi dung cña v¨n b¶n nµo? -> VB “S¬n Tinh- Thuû Tinh” H: Dựa vào đâu mà em nhận ra đợc điều đó? -> Dùa vµo c¸c nh©n vËt, sù viÖc, chi tiÕt tiªu biểu...đã đợc nêu trong văn bản tóm tắt. H: Văn bản tóm tắt trên có nêu đợc các nội dung chÝnh cña truyÖn “S¬n Tinh- Thuû Tinh” kh«ng? -> Đã nêu đợc nội dung, nhân vật, sự việc chÝnh cña c©u chuyÖn. H: V¨n b¶n tãm t¾t trªn cã g× kh¸c so víi VB gốc mà các em đã đợc học? GV: Nh¾c l¹i nh÷ng ý trªn. -> Sè lîng nh©n vËt vµ sù viÖc Ýt h¬n trong VB gèc v× ngêi tãm t¾t chØ lùa chän c¸c nh©n vËt chÝnh vµ.

(70) nh÷ng sù viÖc quan träng. H: Các nhân vật và sự việc đợc tóm tắt có bị sai lÖch so víi t¸c phÈm kh«ng? H: Tõ viÖc t×m hiÓu c¸c VD trªn, em h·y cho biết các yêu cầu đối với 1 VB tóm tắt? -> HS tr¶ lêi. GV chốt lại: VB tóm tắt phải đáp ứng đúng mục đích & yêu cầu cần tóm tắt; phải đảm b¶o tÝnh kh¸ch quan, tÝnh hoµn chØnh, tÝnh cân đối(GV giảng rõ nó thể hiện nh thế nào). Để đảm bảo các yêu cầu trên, chúng ta sÏ ph¶i tiÕn hµnh tuÇn tù c¸c bíc nh thÕ nµo?. b. Kết luận - Dung lîng: ng¾n h¬n. - Lêi v¨n: lµ lêi cña ngêi viÕt tãm t¾t chø kh«ng trÝch nguyªn v¨n tõ t¸c phÈm. - Sè lîng nh©n vËt vµ sù viÖc: Ýt h¬n. - Néi dung: kh«ng sai lÖch.. H: Muốn viết đợc 1 VB tóm tắt, theo em phải làm những việc gì? Nó đợc thực hiện theo tr×nh tù nµo? - GV chèt l¹i kiÕn thøc, ®a ra phÇn ghi nhí. - Gọi HS đọc.. 2. C¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù: - Đọc kĩ văn bản để hiểu đúng chủ đề. - Xác định ND chính cần tóm tắt. - S¾p xÕp c¸c ND theo 1 thø tù hîp lÝ. - ViÕt VB tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh 3. Ghi nhí:(SGK- 61). 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi: - ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? - Một văn bản tóm tắt phải đạt đợc những yêu cầu gì? - Nªu c¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n? 5. Híng dÉn häc bµi: - Nắm chắc các nội dung đã học. - Häc thuéc ghi nhí. - Tập tóm tắt 1 trong các VB đã học. - So¹n bµi: “LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù”. *********************************************** Ngày soạn: 10/9/2014 Ngày dạy: 81- 27/9;84 - 30/9;82-1/10/2014. TiÕt 22. LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm đợc mục đích và cách thức tóm tắt một văn bản tự sự. - LuyÖn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù..

(71) II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tãm t¾t c¸c v¨n b¶n theo yªu cÇu Ghi b¶ng phô 2. Häc sinh: ¤n l¹i c¸ch tãm t¾t. Tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? Nªu c¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở tiết học trớc, các em đã đợc học cách tóm tắt VB tự sự. Để làm tốt công việc này mét c¸ch thµnh th¹o vµ nhuÇn nhuyÔn, chóng ta sÏ tiÕn hµnh lµm mét sè bµi tËp. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * Gọi 1 HS đọc yêu cầu và nội dung BT1.. Néi dung I/ Bµi tËp 1: 1. NhËn xÐt:. H: Bản liệt kê trên đã nêu đợc những sự viÖc tiªu biÓu vµ c¸c nh©n vËt quan träng cña truyÖn “L·o H¹c” cha? - Bản liệt kê đã nêu đầy đủ các sự việc, nh©n vËt trong truyÖn. H: NÕu ph¶i bæ sung, em sÏ nªu thªm nh÷ng g×? -> HS tr¶ lêi. H: H·y s¾p xÕp c¸c sù viÖc nªu trªn theo 2. S¾p xÕp l¹i: mét thø tù hîp lÝ? a) L·o H¹c cã mét ngêi con trai... b) Con trai l·o H¹c ®i phu... d) Vì muốn để lại mảnh vờn cho con... e) Lão mang tiền dành dụm đợc gửi ông gi¸o... c) Cuéc sèng mçi ngµy mét khã kh¨n... g) Mét h«m l·o xin Binh T Ýt b¶ chã... h) «ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T kÓ chuyÖn Êy. i) L·o bçng nhiªn chÕt- c¸i chÕt thËt d÷ déi. k) C¶ lµng kh«ng hiÓu v× sao l·o chÕt.... GV: Yªu cÇu HS viÕt v¨n b¶n tãm t¾t ng¾n gän (kho¶ng 10 dßng). 3. Viết VB tóm tắt theo thứ tự đã sắp xÕp. “L·o H¹c cã mét ngêi con trai, mét m¶nh vên vµ mét con chã vµng. Con trai lão không lấy đợc vợ, bỏ đi phu ở đồn ®iÒn cao su, l·o chØ cßn l¹i “cËu Vµng”. V× muèn gi÷ l¹i m¶nh vên cho con, l·o đành phải bán con chó mặc dù hết sức buån b·, ®au xãt. L·o mang tÊt c¶ tiÒn dành dụm đợc gửi ông giáo và nhờ ông.

(72) - Gäi HS tr×nh bµy. - GV theo dâi vµ nhËn xÐt. Hoạt động 3:. trông coi mảnh vờn để sau này cho con. Cuéc sèng mçi ngµy mét khã kh¨n, l·o kiếm đợc gì ăn nấy và bị ốm một trận khñng khiÕp. Mét h«m, l·o xin Binh T Ýt bả chó, nói là để bẫy chó rồi rủ Binh T uèng rîu. ¤ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T kÓ chuyÖn Êy. Nhng råi l·o bçng nhiªn chÕt, c¸i chÕt thËt d÷ déi. C¶ lµng kh«ng hiÓu v× sao l·o chÕt, chØ cã Binh T vµ «ng gi¸o hiÓu”. II/ Bµi tËp 2: 1. Sù viÖc vµ nh©n vËt tiªu biÓu:. H: Em h·y nªu nh÷ng sù viÖc chÝnh, tiªu biểu và nhân vật chính quan trọng trong a) Chị Dậu nấu cháo định cho chồng ăn ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê”? để còn đi trốn. b) Cai lÖ vµ ngêi nhµ LÝ trëng xång xéc tiÕn vµo. c) Lóc ®Çu, chÞ DËu tha thiÕt van xin nhng không đợc. d) Cai lệ đấm chị, xông đến trói anh Dậu. e) Chị đánh tên Cai lệ ngã chỏng quèo. g) Tiếp đó chị giằng gậy, vật nhau với tên ngêi nhµ LÝ trëng. h) Anh DËu tá ý can ng¨n nhng chÞ vÉn cha ngu«i c¬n giËn. H: H·y viÕt mét v¨n b¶n tãm t¾t ®o¹n trÝch nµy? GV híng dÉn HS viÕt kh¶ng 10 dßng.. - Gäi HS tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt vµ cho ®iÓm bµi lµm tèt. - Cho HS đọc tham khảo 2 văn bản tóm t¾t. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i: - C¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù.. 2. Tãm t¾t ®o¹n trÝch: “ §îc bµ hµng xãm cho b¸t g¹o, chÞ DËu đã nấu cháo, định cho chồng ăn rồi sẽ đi trèn. Ch¼ng ngê, tªn Cai lÖ vµ ngêi nhµ LÝ trëng xång xéc tiÕn vµo thóc su, mét mình chị Dậu đứng ra đối phó. Lúc đầu chÞ tha thiÕt tr×nh bµy, van xin nhng không đợc. Đến khi Cai lệ đấm vào ngực chị, xông tới đòi trói anh Dậu chị mới liều mạng cự lại. Chỉ một động tác ngắn gọn, chÞ tóm ngay cæ tªn Cai lÖ Ên giói ra cöa khiến hắn ngã chỏng quèo. Tiếp đó chị gi»ng gËy, vËt nhau víi tªn ngêi nhµ LÝ trëng cuèi cïng h¾n bÞ chÞ tóm tãc, l¼ng cho 1 c¸i ng· nhµo ra thÒm. Anh DËu tá ý can ng¨n nhng chÞ vÉn cha ngu«i c¬n giËn”. *§äc thªm: 1. Tãm t¾t “DÕ MÌn phiªu lu kÝ” 2. Tãm t¾t “Quan ¢m ThÞ KÝnh”..

(73) - Yêu cầu đối với 1 văn bản tóm tắt. 5. Híng dÉn häc bµi: - Đọc lại bản tóm tắt ở BT1 và BT2 để rút kinh nghiệm. - Lµm thªm BT3 vµo vë. - Lập dàn ý chi tiết cho đề bài ở bài viết số 1 để tiết sau trả bài.. Tổ CM duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81- 30/9;84 - 1/10;82-3/10/2014. TiÕt 23.

(74) Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1 I/ Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ kiÓu v¨n b¶n tù sù. - Qua quá trình GV nhận xứt bài viết, HS có thể nhận ra u điểm , nhợc điểm để từ đó có hớng khắc phục và sửa chữa. - RÌn kÜ n¨ng kÕt hîp ph¬ng thøc tù sù víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: ChÊm bµi, nhËn xÐt cô thÓ Ph©n lo¹i bµi kiÓm tra. 2. Häc sinh: Lập dàn ý cho đề bài. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS. 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1:. Néi dung I/ Xác lập yêu cầu của đề:. H: Em hãy nhắc lại đề bài của bài Tập lµm v¨n nµy? * §Ò bµi 1: - HS nªu, GV chÐp lªn b¶ng. H·y kÓ vÒ mét kØ niÖm x¶y ra gi÷a em víi một ngêi b¹n hay víi thÇy c« gi¸o khiÕn cho em nhí m·i. * §Ò bµi 2: niệm về ngày đầu tiên đi học. H: §Ò bµi yªu cÇu ta ph¶i tiÕn hµnh c«ng I/Kỹ Xác lập yêu cầu của đề: viÖc g×? - TL : Tự sự + Miêu tả + Biểu cảm H: §©y lµ thÓ lo¹i v¨n nµo? - KÓ l¹i 1 kØ niÖm. Hoạt động 2: H: PhÇn më bµi em viÕt nh thÕ nµo?. II/ Dµn ý: 1. Më bµi:. - Giíi thiÖu hoµn c¶nh khiÕn em nhí l¹i kØ niÖm. - Giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt, t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn. (Còng cã thÓ nªu kÕt qu¶ cña sù viÖc tríc råi míi kÓ nguyªn nh©n, diÔn biÕn sau) 2. Th©n bµi: H: PhÇn th©n bµi em sÏ kÓ l¹i c¸c sù viÖc KÓ l¹i diÔn biÕn c¸c sù viÖc theo 1 g×? tr×nh tù nhất định. Em sÏ s¾p xÕp c¸c sù viÖc Êy theo tr×nh tù Më ®Çu: C©u chuyÖn më ®Çu ntn? DiÔn nµo? ra ë ®©u, khi nµo, víi ai? - DiÔn biÕn: C©u chuyÖn diÔn biÕn ra sao? - §Ønh ®iÓm:§Ønh ®iÓm cña sù viÖc lµ g×?.

(75) - KÕt thóc: Sù viÖc kÕt thóc nh thÕ nµo? 3. KÕt bµi: - Nªu kÕt côc cña sù viÖc. H: PhÇn kÕt bµi cÇn ph¶i tr×nh bµy ®iÒu - C¶m nghÜ cña ngêi kÓ chuyÖn vµ nh÷ng g×? ấn tợng sâu sắc còn mãi đến hôm nay. III/ NhËn xÐt: 1. ¦u ®iÓm: * VÒ h×nh thøc: Hoạt động 3: §a sè tr×nh bµy s¹ch sÏ, ch÷ viÕt râ rµng, râ bè côc. * VÒ néi dung: GV nhận xét sơ bộ những u điểm và tồn - Hiểu yêu cầu của đề, biểu đạt đúng phtại của HS. ¬ng thøc. - Lµm s¸ng tá néi dung c©u chuyÖn, diÔn đạt trôi chảy. 2. H¹n chÕ: * H×nh thøc: Mét sè tr×nh bµy bÈn, cßn dïng bót xo¸, ch÷ viÕt Èu, bè côc cha râ rµng. * Néi dung: - Diễn đạt còn lủng củng, cha trôi chảy. - Mắc nhiều lỗi dùng từ và diễn đạt. - Cha sö dông dÊu c©u. - ViÕt lan man, kh«ng tho¸t ý IV/ Ch÷a lçi: 1. Lçi chÝnh t¶ Hoạt động 4: GV: Nªu c¸c tõ viÕt sai: Sin lçi, lÈn quÈn,giun sî, .... - Gọi HS nêu cách viết đúng. - GV: + Em loÐ lªn t×nh c¶m víi b¹n.-> N¶y sinh + Khãc bÇn bËt. -> nøc në + TÇm 4 tuæi. -> kho¶ng 4 tuæi + Nh kiÓu nã biÕt lçi. -> dêng nh GV: - Em cã quen víi mét ngêi b¹n th©n -> Em ch¬i rÊt th©n víi mét ngêi b¹n. Gäi HS m¾c lçi tù söa. Hoạt động 5:. 2. Lçi dïng tõ. 3. Lỗi diễn đạt. V/ Tr¶ bµi, gäi ®iÓm:. - GVtr¶ bµi cho HS - Gäi ®iÓm, ghi ®iÓm vµo sæ. - Chọn 1, 2 bài tiêu biểu đọc mẫu. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i cho HS: - Dàn ý đại cơng của kiểu bài tự sự. - Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n vÒ ND vµ h×nh thøc cña 1 bµi v¨n..

(76) 5. Híng dÉn häc bµi: - ViÕt l¹i bµi v¨n vµo vë bµi tËp. - So¹n bµi: “C« bÐ b¸n diªm”. ******************************************** Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81,4 - 1/10;82 - 3/10/2014. TiÕt 24. C« bÐ b¸n diªm ( An - ®ec – xen) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp hoc sinh: - Kh¸m ph¸ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn hÊp dÉn, cã sù ®an xen gi÷a hiÖn thùc vµ méng tëng víi c¸c t×nh tiÕt, diÔn biÕn hîp lÝ cña truyÖn “C« bÐ b¸n diªm”. - Có thái độ học tập và yêu quý tác phẩm văn học nớc ngoài. - Gi¸o dôc HS lßng th¬ng yªu con ngêi, biÕt chia sÎ víi nh÷ng con ngêi bÊt h¹nh. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: §äc kÜ v¨n b¶n Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc v¨n b¶n, t×m hiÓu chó thÝch. T×m bè côc, tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS. 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Tuổi thơ của mỗi chúng ta, ai đã từng cắp sách tới trờng hẳn đều biết đến nhà văn An - đec - xen tác giả viết truyện trẻ em nổi tiếng khắp năm châu . Ông đã đa ngời đọc vào thế giới cổ tích kì ảo và vô cùng hấp dẫn, thú vị. Để hiểu rõ hơn về ông và nh÷ng s¸ng t¸c cña «ng, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu qua bµi h«m nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y cho biÕt đôi nét về nhà văn An - đec – xen? -> An - ®ec – xen (1805 – 1875) lµ nhµ v¨n §an M¹ch næi tiÕng víi lo¹i truyÖn kÓ cho trẻ em. Đan Mạch là một đất nớc nhỏ bé thuéc khu vùc B¾c ¢u. DiÖn tÝch chØ b»ng khoảng 1/8 nớc ta, thủ đô là Cô- Pen HaGhen. Nhng nơi đây rất tự hào đã có một nhµ v¨n næi tiÕng. TruyÖn cña «ng cã nh÷ng t¸c phÈm biªn so¹n tõ truyÖn cæ tÝch, nhg. Néi dung I/ Tìm hiểu chung. 1. Tác giả: - An –đec- xen sinh ra trong 1 gia đình nghèo, bố là thợ giầy, ham thích văn thơ từ nhỏ nhưng ít được học hành. - Lµ nhµ v¨n §an M¹ch næi tiÕng víi lo¹i truyÖn kÓ cho trÎ em. - Tác phẩm đều quen thuộc với bạn.

(77) còng cã nh÷ng t¸c phÈm do chÝnh «ng s¸ng tác. Bạn đọc 5 châu đã rất quen thuộc với nh÷ng truyÖn:... TruyÖn cña «ng nhÑ nhµng, trong trÎo, to¸t lªn lßng yªu th¬ng con ngêi, nhÊt lµ nh÷ng ngêi nghÌo khæ. H: Em biết gì về tác phẩm này ? TruyÖn “C« bÐ b¸n diªm” kh«ng ph¶i lµ truyÖn cæ tÝch mµ lµ mét t¸c phÈm do nhµ văn sáng tác. Truyện đã đợc lợc bỏ phần đầu nhng không ảnh hởng đến nội dung, và vẫn giữ nguyên nhan đề nh tác giả đã đặt.. đọc năm châu: Nàng tiên cá, Bầy chim thiên nga…. 2. Tác phẩm: Đây là phần trọng tâm của truyện. Hoạt động 3: * GV hớng dẫn cách đọc: §äc víi giäng nhÑ nhµng, thÓ hiÖn t×nh 3. Đọc - Từ khó. cảm của mình đối với nhân vật em bé. * GV đọc mẫu. Gọi HS đọc tiếp đến hết. * Nhận xét cách đọc của HS * Gi¶i nghÜa chó thÝch: 7, 10, 11,… Hoạt động 4: H: Văn bản viết theo thể loại gì? H: Nêu đại ý của truyện? H: Trong văn bản, tác giả đã sử dụng những 4. Đại ý: phơng thức biểu đạt nào? -> Tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m. (Miªu t¶ vµ biÓu c¶m ®an xen gi÷a hiÖn thùc vµ méng tëng; biÓu c¶m ë 1 sè t×nh huèng...) Tình yêu và lòng thương cảm của nhà văn đối với em bé bất hạnh. H: Ai lµ ngêi kÓ chuyÖn? -> T¸c gi¶. Sö dông ng«i thø 3. H: Dùa vµo m¹ch kÓ vµ néi dung v¨n b¶n em h·y cho biÕt VB cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? ND tõng phÇn lµ g×? 5.Bè côc: 3 phÇn. - P1: Từ đầu-> Cứng đờ ra. ( Hoµn c¶nh cña c« bÐ b¸n diªm) - P2: Chà... chà...-> Thợng đế. (C¸c lÇn quÑt diªm vµ méng tëng) * HS đọc thầm đoạn 1. - P3: Cßn l¹i. H: Nhà văn đã giới thiệu nh thế nào về gia (Cái chết thơng tâm của cô bé) c¶nh cña em bÐ? H: Em bé đang phải làm công việc gì để mu sinh? II. Tìm hiểu chi tiết văn bản 1. Em bé trong đêm giao thừa H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ gia c¶nh vµ c«ng a. Gia c¶nh: viÖc cña em bÐ? + Nhµ nghÌo GV: MÑ mÊt sím. §ã lµ mét thiÖt thßi lín + Må c«i mÑ, sèng víi cha vµ bµ néi. nhất trong cuộc đời của mỗi con ngời. Và + Cha khó tính, nghiện rợu kh«ng may cho c« bÐ, em ph¶i må c«i mÑ.

(78) khi tuæi cßn qu¸ nhá. MÊt m¸t Êy lÏ ra ph¶i đợc ngời cha bù đắp, nhng không, ngời cha suèt ngµy say rîu, chöi rña, m¾ng nhiÕc em. Em chỉ có một niềm an ủi duy nhất đó là bà nội nhng bà cũng qua đời. Em phải sống cïng ngêi cha v« tr¸ch nhiÖm trong 1 c¨n gác xép. Chui rúc trong xó tối tăm đó, mùa hè thì nóng bức vô cùng nhng mùa đông thì giã rÝt thËt dÔ sî. Hai cha con ph¶i lÊy giÎ r¸ch vÝt vµo nh÷ng lç hæng... Kh«ng cã ai ch¨m sãc, an ñi, vç vÒ-> ThiÕu thèn c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn, ph¶i tù ®i kiếm sống...Bàn tay của em đã cứng đờ ra vì rÐt. H: Ngay ở đầu đoạn trích, tác giả đã miêu tả thời gian, không gian có gì đặc biệt?. + Bà nội qua đời - C«ng viÖc: B¸n diªm trªn phè. -> Nghèo khổ, bất hạnh, cô đơn, vất v¶.. H: T×nh tr¹ng cña em bÐ lóc nµy? - Thêi gian: §ªm giao thõa - Kh«ng gian: §êng phè rÐt d÷ déi, GV: §ªm giao thõa lµ thêi ®iÓm chuyÓn tuyết rơi đầy. giao gi÷a n¨m cò vµ n¨m míi. Mäi ngêi qu©y quÇn bªn nhau trß chuyÖn, nghØ ng¬i - Em bÐ: và thởng thức những món ăn truyền thống. + Đầu trần, chân đất Nhng tr¸i l¹i, em bÐ ph¶i lang thang ngoµi ®- + Dß dÉm trong bãng tèi ờng phố để bán diêm, nhất lại là trong không + Bụng đói, cật rét. khí lạnh giá vô cùng.(Ở Đan Mạch- Một nớc Bắc Âu- nhiệt độ có lúc xuống tới 0 độ c, mặt nớc đóng băng cả lại). Trong lúc này đây, trên đờng phố có một em bé nhà nghèo, đầu trần, chân đi đất, bụng đói, cật rét, dò dÉm trong bãng tèi... H: Đối diện với cảnh ấy, mọi ngời đón giao thõa nh thÕ nµo? H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g× khi kÓ l¹i nh÷ng chi tiÕt nµy? T¸c dông cña nã? GV: §èi lËp víi c« bÐ, mäi ngêi trªn phè đón giao thừa rất vui vẻ, không khí ấm cúng, nhiều thức ăn ngon, đèn sáng rực. Em bé phải ngồi vào góc tờng để tránh rét. Bởi có về nhà mà không bán đợc bao diêm nào thì cũng sẽ bị bố đánh. Hoàn cảnh của em thật đáng thơng. Đây có thể là hình ảnh thật, đã từng xảy ra trên đất nớc Đan Mạch thời An - đéc - xen. Nhng còng cã thÓ lµ t×nh huèng do nhµ v¨n s¸ng tạo ra để khắc hoạ câu chuyện với tình huống hoàn toàn đối lập. H: Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao. - Trong c¸c nhµ: S¸ng rùc - Ngoµi phè: Sùc nøc mïi ngçng quay. - NT: Tơng phản, đối lập -> Nổi bật tình cảnh đáng thơng, tội nghiÖp cña em bÐ..

(79) thõa gîi cho em suy nghÜ g×? -> Gäi tõ 2- 3 HS tr¶ lêi. GV củng cố nội dung đã học. C©u chuyÖn sÏ tiÕp diÔn nh thÕ nµo? Chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu ë tiÕt sau. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung. - Gia c¶nh cña c« bÐ b¸n diªm? - Tình trạng của cô bé bán diêm trong đêm giao thừa? 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc kÜ l¹i néi dung v¨n b¶n. - Nắm chắc các phần đã học. - Tìm hiểu các nội dung còn lại của văn bản để tiết sau học tiếp. ********************************************* Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81,4 - 4/10;82 - 6/10/2014. TiÕt 25. C« bÐ b¸n diªm(tiÕp) (An- ®ec- xen) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - TiÕp tôc kh¸m ph¸ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn hÊp dÉn cña nhµ v¨n An- ®ec-xen. - Hiểu đợc nỗi xót xa thơng cảm của tác giả đối với những ngời nghèo khổ, nhất là víi trÎ em nhá sèng gi÷a nh÷ng ngêi thê ¬, l¹nh nh¹t. - Giáo dục HS lòng nhân ái, khơi dậy trong các em lòng trắc ẩn trớc những con ngời và cảnh đời bất hạnh. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch truyÖn ng¾n. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y 2. Häc sinh: T×m hiÓu c¸c néi dung cßn l¹i theo híng dÉn. III/ Các hoạt động dạy- học: 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa đợc tác giả miêu tả nh thế nµo? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nh¾c l¹i néi dung tiÕt 1 vµ chuyÓn ý. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung II/ T×m hiÓu chi tiết v¨n b¶n: 2. Nh÷ng méng tëng vµ thùc t¹i cña.

(80) * HS đọc thầm đoạn 2. c« bÐ b¸n diªm. H: Câu chuyện đợc tiếp tục nhờ một chi tiết nµo cø lÆp ®i lÆp l¹i? -> Em bÐ quÑt diªm 5 lÇn. H: V× sao em bÐ ph¶i quÑt diªm? -> Để sởi ấm. Nhng chính là để đợc chìm trong thÕ giíi ¶o ¶nh do em bÐ tëng tîng ra. GV: Em bé quẹt diêm tất cả 5 lần. Trong đó 4 lÇn ®Çu lµ quÑt 1 que, cßn lÇn thø 5 lµ quÑt hÕt sè diªm cßn l¹i trong bao. VËy nh÷ng méng tëng vôt loÐ lªn tríc m¾t em lµ g×? Sau nh÷ng méng tëng Êy thùc t¹i mµ em phải đối mặt là gì? H: Trong lần quẹt diêm thứ nhất, cô bé đã thÊy nh÷ng g×? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh tîng nµy? H: Điều đó cho thấy mong ớc gì của cô bé b¸n diªm? H: Nhng chỉ một lát sau đốm sáng nhỏ nhoi đó vụt tắt. Trên tay em là que diêm đã tàn h¼n. Lóc nµy thùc t¹i quay trë vÒ víi em nh thÕ nµo? H: Em tiÕp tôc quÑt que diªm thø 2. Qua ánh lửa diêm, cô bé đã thấy những gì? H: Cảnh tợng đó gợi cho em suy nghĩ gì? H: §iÒu nµy nãi lªn mong íc g× cña c« bÐ b¸n diªm? H: Rồi que diêm cũng vụt tắt ngay sau đó, thực tế đã thay thế cho mộng tởng nh thế nµo? H: Trong lÇn quÑt diªm thø ba, c« bÐ thÊy nh÷ng g×?. H: Em đọc đợc mong ớc nào của cô bé từ c¶nh tîng Êy? GV: Với suy nghĩ “Khi có một vì sao đổi ng«i lµ cã mét linh hån bay vÒ trêi víi thîng đế” em bé chắc hẳn nghĩ rằng cuộc sống nơi có thợng đế sẽ là cuộc sống rất tốt đẹp và thật may mắn cho những linh hồn đó. Với ý nghÜ nh vËy em quÑt tiÕp que diªm thø t. H: Có gì đặc biệt trong lần quẹt diêm thứ t? H: Khi nh×n thÊy bµ em bÐ reo lªn “Bµ ¬i, cháu van bà, bà xin thợng đế chí nhân cho. Méng tëng. Thùc t¹i. * LÇn 1: - Ngåi tríc lß sëi - BÇn thÇn c¶ ngrùc hång. ời. Nghĩ đến -> S¸ng sña, Êm c«ng viÖc. ¸p, th©n mËt. => Mong ớc đợc -> Thể nào về sëi Êm. nhµ còng bÞ cha m¾ng. * LÇn 2: - Bµn ¨n s¹ch sÏ với những đồ dïng quý gi¸. -> Sang trọng, đủ ®Çy, sung síng. => Mong ớc đợc ¨n ngon.. * LÇn 3: - C©y th«ng N« en, hµng tr¨m ngän nÕn, nh÷ng bø tranh, nh÷ng ng«i sao... -> Mong ớc đợc vui đón Nô en.. - Phè x¸ v¾ng teo, l¹nh buèt, tuyÕt phñ tr¾ng xo¸... - Khách qua đờng lãnh đạm..

(81) cháu về với bà” khi đó cô bé bán diêm đã mong íc ®iÒu g×?. * LÇn 4: - Bµ néi hiÖn vÒ.. H: Qua 4 lÇn quÑt diªm, em cã suy nghÜ g× vÒ nh÷ng mong íc cña c« bÐ?. -> Mong đợc mãi ở cùng bà, đợc che chë, yªu th¬ng.. GV: ThÕ lµ c« bÐ quÑt tÊt c¶ sè diªm cßn l¹i trong bao. Diªm nèi nhau chiÕu s¸ng nh gi÷a ban ngµy... H: Khi tất cả những que diêm đó cháy lên, còng lµ lóc c« bÐ thÊy g×? H: Nhng thực tại, em có đợc bay cao, cao mãi, chẳng còn đói rét đau buồn nào de doạ nh trong méng tëng cña em kh«ng? H: Theo em, tác giả sắp đặt song song cảnh méng tëng vµ c¶nh thùc t¹i nh vËy nh»m mục đích gì?. => Bèn lÇn quÑt diªm lµ 4 mong íc gi¶n dÞ, ch©n thµnh,chÝnh đáng. * LÇn 5: - Bµ d¾t em bay lªn.. - Em bÐ chÕt vì đói và rÐt.. H: Trong c¸c méng tëng Êy, ®iÒu nµo xuÊt phát từ thực tế, còn điều nào chỉ là mộng t- -> Nổi bật mong ớc chính đáng và số ëng? phËn bÊt h¹nh cña em bÐ. -> HS tr¶ lêi. GV: Kết thúc của một số phận bất hạnh- đó chÝnh lµ c¸i chÕt. Mét c¸i chÕt ngay sau những mộng tởng ấm áp, đủ đầy, đẹp đẽ, ngêi s¸ng lung linh vµ v« cïng h¹nh phóc. * HS đọc thầm đoạn 3. H: Kết thúc câu chuyện là cảnh rất đỗi thơng tâm. Tác giả đã miêu tả cảnh thơng tâm 3. Cái chết của cô bé bán diêm. đó nh thế nào? - Em bÐ: + Thi thÓ ngåi gi÷a nh÷ng bao diªm. H: KÕt thóc nµy gîi cho em suy nghÜ g×? + M¸ hång, m«i mØm cêi. H: Trong khi đó, cảnh vật và mọi ngời xung -> Cái chết thơng tâm. quanh đợc miêu tả nh thế nào? - C¶nh vËt: Bõng s¸ng. - Mäi ngêi: Vui vÎ ra khái nhµ, ch¼ng H: Điều này gợi cho em suy nghĩ gì về số ai để ý đến cô bé đã chết bên đờng. phËn nh÷ng con ngêi L§ nghÌo khæ trong x· héi cò? -> Thế gian luôn lạnh lùng đối với hững ngời dân nghèo khổ. Họ không có chỗ để ấm no, vui síng vµ h¹nh phóc trªn thÕ giíi nµy. H: Từ đó, em hiểu gì về tấm lòng của nhà v¨n An- ®ec- xen dµnh cho thÕ giíi nh©n vËt tuæi th¬ cña «ng?.

(82) H: Có gì đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện => Xót thơng, đồng cảm với số phận em bÐ; Tè c¸o x· héi thê ¬ tríc ngêi cña t¸c gi¶ mµ chóng ta cÇn häc tËp? nghÌo khæ.. - GV chèt l¹i, ®a ra phÇn ghi nhí. - Gọi HS đọc.. - NghÖ thuËt: + §an xen méng ¶o vµ thùc t¹i. + KÕt hîp TS, MT vµ BC. + Tơng phản, đối lập.. GV: Sự thực là em bé khốn khổ kia đã chết. III. Tổng kết : Ghi nhớ: (SGK- 68) Nói về cái chết, ngời ta hay nghĩ đến bi kÞch. Nhng viÕt vÒ c¸i chÕt cña c« bÐ b¸n diªm nh thÕ, t¸c phÈm cña An- ®ec- xen l¹i là một bi kịch lạc quan. Rõ ràng, đến những dßng cuèi cña ¸ng v¨n, t×nh th¬ng, niÒm tin con ngời và khát vọng về những điều tốt đẹp nhÊt cho con ngêi trong câi lßng nhµ v¨n Đan Mạch vẫn thấm đẫm chất nhân đạo, nh©n v¨n. VB C« bÐ b¸n diªm” cã nghÖ thuËt kÓ chuyÖn hÊp dÉn, ®an xen gi÷a hiÖn thùc vµ méng tëng, víi c¸c chi tiÕt t¬ng ph¶n, diÔn biến hợp lí đã truyền cho chúng ta lòng thơng cảm đối với 1 em bé bất hạnh, lay động trong ta t×nh th¬ng vµ niÒm tin ë con ngêi. Nhất là những con ngời phải đối mặt với những khó khăn thử thách ở đời mà vẫn kh«ng ngu«i mong muèn, kh¸t väng nh÷ng điều tốt đẹp nhất. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi. - Em h·y nh¾c l¹i néi dung nh÷ng lÇn quÑt diªm cña c« bÐ? - Truyện đã nói với chúng ta thông điệp gì? 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i v¨n b¶n, häc néi dung theo tr×nh tù ph©n tÝch. - Häc thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: “Trî tõ - th¸n tõ”. ********************************************* Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81 - 4/10;84, 82- 7/10 /2014. TiÕt 26. Trî tõ - Th¸n tõ I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là trợ từ, thế nào là thán từ. - BiÕt dïng trî tõ vµ th¸n tõ trong c¸c trêng hîp giao tiÕp cô thÓ..

(83) II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y Ghi vÝ dô vµ BT1 ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô vµ tr¶ lêi c©u hái. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Em hãy phân biệt khái niệm từ ngữ toàn dân, từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã héi? Cho vÝ dô? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: TiÕng ViÖt cña chóng ta rÊt phong phó vÒ mÆt tõ lo¹i. Ngoµi Danh tõ, §éng tõ, Tính từ, Đại từ, Số từ...mà các em đã đợc học ở lớp dới, hôm nay chúng ta sẽ đợc làm quen với các từ loại khác, đó là Trợ từ và Thán từ. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: - GV treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô - Gọi HS đọc.. Néi dung I/ Trî tõ 1. VÝ dô:. - Ăn hai bát cơm. -> Chỉ mức độ - GV híng dÉn HS so s¸nh nghÜa. b×nh thêng. H: Nghĩa của câu 1 nói ăn ở đây với mức độ nh thÕ nµo? - ¡n nh÷ng hai b¸t c¬m. -> Qu¸ H: Câu 2 khác câu 1 ở từ nào? Từ đó diễn tả mức bình thờng. mức độ ăn ở câu 2 có giống với bình thờng => Nhấn mạnh: ăn 2 bát cơm là kh«ng? nhiÒu. - ¡n cã hai b¸t c¬m. -> Ýt h¬n b×nh H: ë c©u 3, thay thÕ cho tõ “nh÷ng” lµ tõ thêng. “có” vậy từ “có” ở đây chỉ mức độ ăn nh thế nµo? => NhÊn m¹nh ¨n 2 b¸t c¬m lµ Ýt. H: NghÜa cña c©u 3 nhÊn m¹nh ®iÒu g×? H: Xét về cấu tạo ngữ pháp, cách diễn đạt của c¶ 3 c©u cã kh¸c nhau kh«ng? -> Giống nhau cách diễn đạt. H: Sè lîng tõ ng÷ ë 3 c©u cã g× kh¸c nhau? -> C©u 2, 3 cã tõ “nh÷ng”, “cã”. H: Tõ “nh÷ng” vµ tõ “cã” ®i kÌm vµ bæ sung nghÜa cho tõ nµo? -> Hai (sè tõ) H: ViÖc sö dông tõ ®i kÌm trong c©u cã t¸c dông ntn? -> Bổ sung ý nghĩa cho câu, biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc hoặc nhấn mạnh ý. VD: Đích thị hắn làm việc đó. ChÝnh m¾t t«i nh×n thÊy... -> NhÊn m¹nh tÝnh x¸c thùc cña sù viÖc..

(84) => Những từ đó đợc gọi là trợ từ. H: VËy em hiÓu thÕ nµo lµ trî tõ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ cña c¸c trî tõ trong c©u? 2. Kết luận : Ghi nhí (SGK – 69) - HS tr¶ lêi. GV ®a ra ghi nhí 1. II/ Th¸n tõ. - Gọi HS đọc. 1. VÝ dô: Hoạt động 3: - Gọi HS đọc ví dụ trong SGK H: ChØ ra c¸c tõ in ®Ëm trong vÝ dô trªn? - “Nµy”-> G©y sù chó ý. -> Nµy, a, v©ng. H: Tõ “nµy” trong vÝ dô (a) lµ lêi nãi cña ai đối với ai? -> Cña l·o H¹c víi «ng gi¸o. H: Tõ “nµy” cã t¸c dông g× trong c©u? - “A” -> Thái độ tức giận, trách mãc. H: Tõ “a” trong c©u sau lµ lêi cña ai? -> Lêi cña con chã (trong suy nghÜ cña l·o H¹c) H: Từ “a” bộc lộ thái độ và tình cảm gì? H: Tõ “nµy” trong vÝ dô (b) lµ lêi cña ai nãi víi ai? -> Bµ hµng xãm nãi víi chÞ DËu. H: Tõ “nµy” ë ®©y cã gièng tõ “nµy” ë vÝ dô (a) vÒ t¸c dông kh«ng? -> Giống. (đều gây sự chú ý cho ngời đối tho¹i). H: Từ “vâng” trong ví dụ (b) đợc dùng với vai trò gì trong giao tiếp? (để hỏi, để nói hay để - “Vâng” -> Thái độ lễ phép. đáp)? -> Dùng để đáp. H: Dùng từ “vâng” để đáp còn biểu thị thái độ gì? GV: Gióp HS so s¸nh: + A! MÑ vÒ -> Vui mõng. + A! L·o giµ tÖ l¾m-> Bùc tøc, tr¸ch mãc. -> C¸c tõ trªn: => Ph¶i chó ý ng÷ ®iÖu. + Có thể làm thành câu độc lập. H: H·y xem xÐt c¸c tõ “A”, “nµy”, “v©ng” khi hô đáp một mình có thể làm thành câu kh«ng? GV: Câu độc lập đó thờng ở dạng câu đặc + Có thể cùng các từ ngữ khác tạo biÖt. thành câu và thờng đứng ở đầu câu. H: C¸c tõ Êy cã kh¶ n¨ng kÕt hîp víi c¸c tõ ngữ khác để làm thành câu đợc không? Nếu 2. Kết luận: Ghi nhớ 2 (SGK - 70) tạo thành câu thì các từ trên đứng ở vị trí nào? GV: Nh÷ng tõ A, nµy, v©ng, « hay, «i, trêi ơi...đợc gọi là thán từ. H: VËy thÕ nµo lµ th¸n tõ? III/ LuyÖn tËp: - HS tr¶ lêi, GV ®a ra ghi nhí. GV: Lu ý: Khi sử dụng thán từ phải chú ý đến 1. Bài tập 1..

(85) vai x· héi. Hoạt động 4:. a. (+) b. (-) c. (+) d. (-). e.(-) g. (+) h. (-) i.(+). - GV treo b¶ng phô néi dung bµi tËp 1. - Gọi HS đọc yêu cầu và các ví dụ. H: Trong c¸c tõ in ®Ëm, tõ nµo lµ trî tõ, tõ 2. Bµi tËp 2: nµo kh«ng ph¶i trî tõ? - Gọi HS lên bảng đánh dấu theo quy ớc(+), a. Lấy -> ý nhấn mạnh mức độ tối (-). thiÓu, kh«ng yªu cÇu h¬n. b. Nguyªn -> Toµn vÑn, kh«ng sai khác đi đợc.=> Tiền thách quá cao. H: Em h·y gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c trî tõ in §Õn -> NhÊn m¹nh (qu¸ v« lÝ) ®Ëm? c. C¶ -> NhÊn m¹nh viÖc ¨n qu¸ GV: Gîi ý: møc b×nh thêng. Để giải nghĩa các từ đó, các em thử bỏ d. Cứ -> Nhấn mạnh việc lặp đi lặp chúng đi, không sử dụng từ đó trong câu nữa lại, nhàm chán. và so sánh 2 câu để rút ra nhận xét. 3. Bµi tËp 3: a. Nµy, µ. b. Ấy. c. V©ng. d. Chao «i. e. Hìi ¬i. - Gọi HS đọc nội dung BT3. - Híng dÉn c¸ch lµm. - HS nêu kết quả, GV ghi đáp án lên bảng.. 4. Bµi tËp 4:. - GV nªu yªu cÇu BT4. - Gọi HS đọc nội dung từng phần. - GV cho HS lµm bµi c¸ nh©n. - HS nªu kÕt qu¶.. 5. Bµi tËp 5. VD: - Trời! Bông hoa đẹp quá. - ¤i! T«i mõng v« kÓ. - V©ng! Em biÕt råi ¹. - Eo «i! Tr«ng con r¾n k×a. - A! §au qu¸.. - GV nêu yêu cầu và hớng dẫn HS đặt câu.. a. - Ha ha -> Béc lé sù kho¸i chÝ. - ¸i ¸i -> Béc lî sî h·i. b. - Than «i -> Tá ý nuèi tiÕc.. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi: - ThÕ nµo lµ trî tõ? - ThÕ nµo lµ th¸n tõ? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu bµi. - Häc thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ bµi: “Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù”. *********************************************.

(86) Tổ CM duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81 – 7/10;84 - 12/10;82- /10 /2014. TiÕt 27. Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nhận biết đợc sự kết hợp và tác động qua lại giữa các yếu tố: kể, miêu tả và biểu lé t×nh c¶m cña ngêi viÕt trong 1 v¨n b¶n tù sù. - Nắm đợc cách thức vận dụng các yếu tố này trong văn bản tự sự. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o c¸c tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc tríc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi. Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở các lớp dới, các em đã đợc học về văn tự sự, văn miêu tả và văn biểu cảm. Chúng đợc tách rời nh là những phơng thức biểu đạt độc lập. Nhng lên lớp 8, các phơng thức ấy đợc kết hợp lại với nhau trong cùng một văn bản một cách nhuần nhuyễn. Sự kết hợp giữa các phơng thức đó trong cùng 1 văn bản có tác dụng nh thế nào? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu..

(87) Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2:. I/ Sù kÕt hîp c¸c yÕu tè: kÓ, t¶ vµ biÓu lé t×nh c¶m trong v¨n b¶n tù sù. 1. VÝ dô:. GV ®a ra b¶ng phô Gọi HS đọc đoạn văn. H: H·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ kÓ, t¶ vµ biÓu c¶m? - Kể: Là tập trung nêu sự việc, hành động cña nh©n vËt. - Tả: Là chỉ ra, tái hiện lại các đặc điểm về màu sắc, hình dáng, mức độ, tính chÊt...cña sù vËt, sù viÖc. - BiÓu c¶m: Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc, thái độ của ngời viết trớc sự việc, hành động hay con ngời. H: Cho biÕt néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch trªn? -> Cuộc gặp gỡ đầy cảm động của nhân vËt “t«i” víi ngêi mÑ l©u ngµy kh«ng gÆp. H: C¸c yÕu tè: kÓ, t¶, biÓu c¶m trong đoạn văn đợc thể hiện qua những từ ngữ, c©u v¨n, h×nh ¶nh, chi tiÕt nµo? -> Chia HS thµnh 3 nhãm. + Nhãm 1: kÓ + Nhãm 2: t¶ + Nhãm 3: biÓu c¶m.. * KÓ: - MÑ t«i cÇm nãn vÉy. - T«i ch¹y theo xe mÑ. - MÑ kÐo t«i lªn xe. - T«i oµ lªn khãc. - MÑ t«i còng sôt sïi theo. - T«i ngåi bªn mÑ, ng¶ vµo c¸nh tay mÑ, quan s¸t khu«n mÆt mÑ. * T¶: - Thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, rÝu c¶ ch©n l¹i. - MÑ kh«ng cßm câi, x¸c x¬ qu¸ - G¬ng mÆt mÑ vÉn s¸ng....gß m¸.. * BiÓu c¶m: - Hay t¹i sù sung síng....mÑ t«i l¹i t¬i đẹp nh thuở còn sung túc? - T«i c¶m thÊy...th¬m tho l¹ thêng. - Ph¶i bÐ l¹i...míi thÊy ngêi mÑ cã mét ªm dÞu v« cïng. H: Các yếu tố miêu tả, biểu cảm này đứng -> các yếu tố đan xen vào nhau: vừa kể, võa t¶, võa biÓu c¶m. riªng hay ®an xen víi yÕu tè tù sù? GV: C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m không đứng tách riêng mà đan xen vào nhau một cách hài hoà để tạo nên một m¹ch v¨n nhÊt qu¸n. Còng cã khi 3 yÕu tè nµy kÕt hîp víi nhau trong 1 c©u. H: NÕu bá hÕt yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.

(88) ®i th× ®o¹n v¨n sÏ trë nªn nh thÕ nµo? Em hãy đọc đoạn văn chỉ còn nguyên yếu tố tù sù cho c¶ líp nghe? -> HS đọc. H: Theo em ®o¹n v¨n nµo hÊp dÉn, l«i cuốn ngời đọc hơn? -> §o¹n v¨n cã yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m xen lÉn tù sù. GV: Cã thÓ nhËn thÊy, nÕu bá yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m ®i th× viÖc kÓ chuyÖn trong ®o¹n v¨n trªn sÏ bÞ ¶nh hëng. ®o¹n v¨n sÏ trở nên khô khan, không gây xúc động cho ngời đọc. H: Qua ®©y em thÊy yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m cã t¸c dông nh thÕ nµo trong => Miªu t¶ vµ biÓu c¶m gióp viÖc kÓ chuyện thêm sinh động và sâu sắc. viÖc kÓ chuyÖn? H: Ngîc l¹i nÕu ta bá c¸c yÕu tè kÓ trong ®o¹n v¨n, chØ cßn nguyªn miªu t¶ vµ biÓu c¶m th× ®o¹n v¨n sÏ bÞ ¶nh hëng nh thÕ nµo? -> §o¹n v¨n sÏ kh«ng cßn c¸c sù viÖc vµ nh©n vËt, kh«ng cßn cèt truyÖn nªn trë thµnh vu v¬, khã hiÓu. GV: Nh vËy, trong VB tù sù, cã mÆt c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m lµ cÇn thiÕt, chóng bæ sung vµ hç trî cho nhau. Trong thùc tÕ, kh«ng thÓ chØ ra mét ranh giới tuyệt đối giữa các yếu tố tự sự, miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n. Mµ c¸c yÕu tè nµy lu«n ®an xen vµo nhau, hç trợ cho nhau để tập trung làm rõ chủ đề cña v¨n b¶n. Tuy nhiªn, khi t×m hiÓu v¨n b¶n tù sù th× chóng ta ph¶i tËp trung vµo c¸c yÕu tè tự sự (vì đây là phơng thức biểu đạt chính) vµ chØ cÇn lít qua c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. Cßn khi t×m hiÓu v¨n b¶n miªu t¶ th× ngîc l¹i. §©y lµ mèi quan hÖ biÖn chøng mang tÝnh nguyªn lÝ cña s¸ng t¹o. NÕu xa rêi sÏ r¬i vµo cùc ®oan phiÕn diÖn. H: Qua t×m hiÓu vÝ dô, em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m? -> HS tr¶ lêi, GV ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ. 2. Kết luận: Ghi nhí: (SGK – 74) Hoạt động 3: - Gọi 1HS đọc yêu cầu BT1. II/ LuyÖn tËp: - GV chia líp thµnh 3 nhãm. Bµi tËp 1: + Nhãm 1: VB “T«i ®i häc”. + Nhãm 2: VB “Tøc níc vì bê” + Nhãm 3: VB “ L·o H¹c”. - GV nªu nhiÖm vô: Ph©n tÝch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m.

(89) trong c¸c VB trªn. - Gọi đại diện từng nhóm trả lời. - GV bổ sung, thống nhất đáp án. 4. Cñng cè: - Kh¸i niÖm vÒ thÓ lo¹i v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Vai trß cña c¸c yÕu tè. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch vÝ dô. - Häc thuéc ghi nhí, lµm hoµn chØnh BT1 vµo vë. - So¹n bµi: “§¸nh nhau víi cèi xay giã”.. Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81 - 12/10;82- /10 ; 84- /10/2014. TiÕt 28. §¸nh nhau víi cèi xay giã (TrÝch “§«n Ki- h«- tª” cña Xec- van- tet) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Thấy đợc tài nghệ của Xec -van - tet trong việc xây dựng cặp nhân vật bất hủ:Đôn Ki- hô- tê và Xan Chô- pan- xa tơng phản nhau về mọi mặt. Đánh giá đúng đắn các mặt tốt, xấu của 2 nhân vật này từ đó rút ra bài học thực tiễn. - Rèn kĩ năng đọc, kể, tóm tắt truyện, phân tích, so sánh,đánh giá nhân vật trong tác phÈm v¨n häc. - TÝch hîp víi phÇn TLV luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - GD häc sinh lßng yªu thÝch, t×m hiÓu v¨n häc níc ngoµi. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Tãm t¾t néi dung tiÓu thuyÕt “§«n Ki-h«-tª”. 2. Häc sinh: Đọc trớc văn bản, đọc chú thích. T×m bè côc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: H·y nªu nh÷ng méng tëng xuÊt hiÖn sau mçi lÇn quÑt diªm cña c« bÐ b¸n diªm? C¶m nhËn cña em sau khi häc xong v¨n b¶n nµy? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở tiết ngữ văn trớc, qua văn bản “Cô bé bán diêm”, các em đã đợc làm quen với.

(90) nhµ v¨n An- ®ec- xen vµ c©u chuyÖn giµu h×nh ¶nh, mµu s¾c nhng còng trµn ®Çy th¬ng cảm đối với số phận nghèo khổ trên đất nớc Đan Mạch. Hôm nay cô cùng các em sẽ làm quen với một nhà văn nớc ngoài khác. Ông đã đa chúng ta đến với đất nớc Tây Ban Nha thÕ kØ thø 17 qua nh÷ng nh©n vËt rÊt ®iÓn h×nh. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiệu đôi nét về tác giả ? -> HS tr¶ lêi. GV: §Êt níc T©y Ban Nha n»m ë phÝa t©y Châu Âu. Trong thời đại Phục Hng - thời đại thÞnh vîng nhÊt cña v¨n häc (thÕ kØ XIV-> XVI) đất nớc này đã sản sinh ra nhà văn Xec - van - tet . M. Xec- van- tet (1547- 1616) lµ mét nhà văn đã trải qua rất nhiều khổ đau thời tuæi trÎ: BÞ b¾t ®i lÝnh, bÞ th¬ng ph¶i vÒ quª tĩnh dỡng, trên đờng về đã bị bọn cớp biển bắt giam, bị tù đày ở An- giê- ri... H: Hiểu biết về tác phẩm ? Xuất xứ đoạn trích? “§«n Ki- h«- tª” lµ tiÓu thuyÕt bÊt hñ cña nhà văn, đợc ông sáng tác trong khoảng thời gian tõ 1605 - 1615…. Néi dung I/ Tìm hiểu chung. 1.Tác giả, tác phẩm. a. Tác giả.. b. Tác phẩm. Gồm 2 phần: 126 ch¬ng Phần 1: 52 chương Phần 2: 74 chương Đo¹n trÝch nµy n»m ë ch¬ng XVIII phần 1. Nhan đề của chơng này là: “Cuộc Hoạt động 3: gÆp gì rïng rîn qu¸ søc tëng tîng GV hớng dẫn đọc: Đọc to, rõ ràng, chú ý giữa hiệp sĩ Đôn Ki- hô- tê với những cèi xay giã vµ nh÷ng sù viÖc kh¸c các câu đối thoại. + Lời của Đôn Ki- hô- tê: Vừa tự tin, đáng ghi nhớ ”. ng©y th¬ xen lÉn hµi híc. + Lêi cña Xan- ch«- pan- xa: ThËt thµ, 2. Đọc - Từ khó. chÊt ph¸c. - GV đọc mẫu, gọi 2, 3 HS đọc nối tiếp. - Gi¶i nghÜa c¸c chó thÝch: DÆm, gi¸m m·, hiÖp sÜ, ph¸p s, giang hå, t×nh n¬ng... Hoạt động 4: H: Trong văn bản, tác giả đã sử dụng những phơng thức biểu đạt nào? -> Tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m. H: Nhân vật chính của đoạn trích ? H: Dùa vµo néi dung, ta cã thÓ chia v¨n b¶n thµnh mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn lµ g×? -> 3 phÇn: + P1: Tõ ®Çu -> ..bọn khổng lồ. (ThÇy trß §«n Ki- h«- tª tríc trËn chiÕn đấu) + P2: Nãi råi -> To¹c nöa vai.. 3. Bố cục:.

(91) (HiÖp sÜ liÒu m×nh tÊn c«ng lò khæng lå) + P3: Võa bµn t¸n -> hÕt. (Hai thầy trò tiếp tục lên đờng) H: Em h·y liÖt kª 5 sù viÖc chÝnh trong v¨n bản này đã thể hiện rõ tính cách của 2 nv? -> HS tr¶ lêi. GV dïng b¶ng phô ghi 5 sù viÖc: 1. Nh×n thÊy nh÷ng chiÕc cèi xay giã. 2. Nhận định của mỗi ngời đối với những chiÕc cèi xay giã. 3. Quan ®iÓm vµ c¸ch øng xö cña mçi ngêi trong trận đánh. 4. Quan ®iÓm vµ c¸ch øng xö cña mçi ngêi khi bị đau đớn. 5. Quan ®iÓm vµ c¸ch øng xö cña mçi ngêi về chuyÖn ¨n, ngñ. H: Các sự việc trên đợc sắp xếp theo trình tự nµo? -> Thêi gian. H: Dựa vào 5 sự việc hãy tóm tắt đoạn trích? H: Giải thích nhan đề ? Ndung chính không phải là chuyện đánh nhau mà là theo dõi cả 2 nhân vật trong suốt quá trình trong và sau cuộc giao tranh. H: Hai nhân vật trung tâm được tác giả xây dựng bằng nghệ thuật gì? Biểu hiện như thế nào? NT: Xây dựng 2 nhân vật tương phản về tính cách. H: Ấn tượng của em về hai nhân vật sau khi đọc đoạn trích?. 4. Tóm tắt. - Hs tóm tắt 5. Nhan đề.. II. Tìm hiểu văn bản. 1. HiÖp sÜ §«n Ki- h«- tª.. H: Qua t×m hiÓu phÇn chó thÝch, em thÊy nhân vật Đôn Ki- hô- tê đợc giới thiệu nh thÕ nµo? - XuÊt th©n: Quý téc nghÌo. - Ngo¹i h×nh: GÇy gß, cao lªnh khªnh. - Trang phôc: + Đầu đội mũ sắt + MÆc ¸o gi¸p s¾t Han gØ. - Cho HS quan s¸t tranh minh ho¹ trong + Vai mang gi¸o dµi SGK. H: Một đặc điểm nào trong tranh minh hoạ còng gãp phÇn t¹o nªn h×nh tîng hiÖp sÜ §KHT? - Cìi ngùa cßm. GV: L·o Ki- ha- ®a (tªn thËt cña §KHT) vốn là một quý tộc nghèo, vì đọc nhiều sách kiÕm hiÖp -> muèn trë thµnh hiÖp sÜ giang.

(92) hồ -> Đổi tên thành ĐKHT, đặt tên ngựa, đặt tªn cho t×nh n¬ng... Một hiệp sĩ đã ngoài 50 tuổi, da dẻ sắt seo, ngåi trªn con ngùa cßm, ngêi th× gÇy gò, cao lênh khênh, đầu đội nón, tay cầm gi¸o dµi... H: ChÝnh v× qu¸ say mª truyÖn kiÕm hiÖp - Lí tởng: làm hiệp sĩ để trừ gian ác, nh vậy nên lão đã nuôi lí tởng gì? gióp ngêi l¬ng thiÖn. H: để thực hiện ý tởng đó, ĐKHT đã hành - Hành động: Xông vào đánh cối xay giã. động nh thế nào? H: Vì sao ĐKHT lại muốn đánh nhau với -> Tởng là những tên khổng lồ. cèi xay giã? H: Mục đích của việc đánh nhau này? -> Trõ gian, diÖt ¸c, gióp ngêi l¬ng thiÖn. H: Đôn Ki- hô- tê đã nói với giám mã của m×nh nh thÕ nµo? - TrËn giao chiÕn: -> “Xem ra anh ch¼ng thµnh th¹o g×...” + Một mình thúc ngựa xông lên. H: Nh×n vµo SGK em h·y thuËt l¹i ng¾n gän + Khiªn che kÝn th©n trËn giao chiÕn gia §kHT vµ nh÷ng chiÕc cèi + L¨m l¨m ngän gi¸o xay giã? +Thóc ngùa phi th¼ng tíi chiÕc cèi xay giã gÇn nhÊt + §©m gi¸o vµo c¸nh qu¹t.. H: Em cã h×nh dung vµ nhËn xÐt g× vÒ §KHT trong luc giao chiÕn? -> Dòng c¶m nhng thÊy buån cêi. GV: Mục đích của ĐKHT là trừ gian diệt ác để cứu ngời lơng thiện. Đó quả là một mục đích cao đẹp. Nhng hành động của ĐKHT th× l¹i buån cêi v× nã xuÊt ph¸t tõ mét c¸i ®Çu hoang tëng vµ mª muéi. - KÕt qu¶: + Gi¸o gÉy tan tµnh. H: KÕt qu¶ cña trËn giao chiÕn? + Ngêi vµ ngùa l¨n ra xa. + §KHT n»m im kh«ng cùa quËy. + Ngùa: to¹c nöa vai. GV: VËy t¹i sao §KHT l¹i thua? -> Kh«ng c©n søc: + §KHT chØ cã mét m×nh. + 40 chiÕc cèi xay giã. H: Sau khi thua trận ĐKHT đã nói với giám m· cña m×nh nh thÕ nµo? “ChuyÖn chinh chiÕn thêng biÕn ho¸ kh«n lêng...”.

(93) H: Qua cuéc chiÕn nµy, em cã nhËn xÐt g× về hành động và suy nghĩ của ĐKHT? -> Hành động: dũng cảm, xả thân quên mình vì lí tởng.(đáng khâm phục) -> Suy nghÜ: kh«ng b×nh thêng, mï qu¸ng, mê muội. (đáng cời chê) H: Em cã kÕt luËn g× vÒ chµng hiÖp sÜ nµy?. => Lí tởng cao đẹp, hành động dũng c¶m nhng ®Çu ãc th× mª muéi.. GV: Những lí tởng cao đẹp đó, những hành động dũng cảm ấy, nếu gắn với 1 cái đầu th«ng minh, tØnh t¸o th× qu¶ lµ rÊt h÷u Ých cho đời. Nhng đằng này nó lại gắn với một cái đầu mê muội, ảo tởng dẫn đến hậu quả thËt th¶m h¹i. H: Một điều đáng cời nữa, đó là sau khi thất bại, ĐKHT vẫn có thái độ gì? -> §au còng kh«ng kªu rªn Cả đêm không ngủ nghĩ đến ngời yêu. (t tëng cña nh÷ng hiÖp sÜ lín). H: Tác giả đã sử dung biện pháp nghệ thuật -> NT khoa trơng đợc sử dụng tài tình. đằng sau nhân vật là tiếng cời, g× khi x©y dùng nh©n vËt? mét tiÕng cêi ph¶ng phÊt cña t¸c gi¶ Cïng ®i phiªu lu vµ s¸t c¸nh víi §KHT trªn göi g¾m thÕ hÖ mai sau. mọi nẻo đờng còn có 1 nhân vật nữa. Đó là gi¸m m· Xan Ch«- pan- xa. VËy ®©y lµ mét ngêi nh thÕ nµo? Cã gièng §KHT kh«ng? Chóng ta sÏ t×m hiÓu ở tiết sau. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng kiÕn thøc. - XuÊt th©n, ngo¹i h×nh, trang phôc cña §KHT? - LÝ tëng cña §KHT? - TrËn giao chiÕn gi÷a §KHT vµ nh÷ng chiÕc cèi xay giã vµ kÕt qu¶ cña nã? 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i néi dung ®o¹n trÝch. - Häc thuéc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi. - Tiếp tục tìm hiểu các nội dung còn lại của VB để học tiết sau.. Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81 - 12/10;82- /10 ; 84- /10/2014. TiÕt 29. §¸nh nhau víi cèi xay giã.

(94) (TrÝch “§«n Ki- h«- tª” cña Xec- van- tet) I/ Môc tiªu bµi häc: TiÕp tôc gióp häc sinh: - Thấy đợc tài nghệ của Xec -van - tet trong việc xây dựng cặp nhân vật bất hủ: Đôn Ki- hô- tê và Xan Chô- pan- xa tơng phản nhau về mọi mặt. Hai tính cách đối lập nhau nhng l¹i bæ sung cho nhau lµm nªn ý nghÜa c©u chuyÖn. - Rèn kĩ năng đọc, kể, tóm tắt truyện, phân tích, so sánh, đánh giá nhân vật trong tác phÈm v¨n häc. - TÝch hîp víi phÇn TLV luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - GD häc sinh lßng yªu thÝch, t×m hiÓu v¨n häc níc ngoµi. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi b¶ng phô so s¸nh 2 nh©n vËt. 2. Häc sinh: TiÕp tôc tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nh©n vËt §«n Ki- h«- tª? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở tiết 1, các em đã đợc tìm hiểu về nhân vật Đôn Ki- hô- tê, thấy đợc lí tởng cao đẹp của nhân vật này nhng đồng thời tác phẩm cũng đem đến cho ta những tiếng cời vì những hành động quá mù quáng. ĐKHT thật đáng trách, đáng cời nhng cũng thật đáng th¬ng. VËy c©u chuyÖn sÏ tiÕp diÔn ra sao? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: III/ T×m hiÓu v¨n b¶n (tiÕp). GV: chuyÓn ý: Cïng ®i phiªu lu vµ s¸t c¸nh víi §KHT trên mọi nẻo đờng còn có 1 nhân vật nữa. §ã lµ gi¸m m· Xan Ch«- pan- xa. VËy ®©y lµ mét ngêi nh thÕ nµo? Cã gièng §KHT kh«ng? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. H: Dới ngòi bút độc đáo của tác giả, hình ¶nh Xan- ch«- pan- xa hiÖn lªn nh thÕ nµo? GV: Tr¸i ngîc víi §KHT, XCPX lµ ngêi xuất thân trong một gia đình nông dân, d¸ng ngêi bÐo lïn, cìi con lõa thÊp lÌ tÌ. NhËn lµm gi¸m m· cho §KHT víi hi väng sau nµy sÏ “c«ng thµnh danh to¹i”, b¸c sÏ đợc ông chủ cho làm thống đốc, cai trị một vài hòn đảo. Tác phong của bác rất đủng đỉnh, lúc nµo còng mang theo bÇu rîu vµ c¸i tói 2 ngăn đựng đầy thức ăn ngon. Từ hoàn cảnh,.

(95) dáng vẻ đến hành lí mang theo đều trái ngợc so với ĐKHT. 2. Gi¸m m· Xan- ch«- pan- xa. H: Khi ĐKHT chuẩn bị đánh nhau với cối xay gió, XCPX có thái độ nh thế nào? - XuÊt th©n: N«ng d©n. GV: Trớc khi vào trận đấu kì quặc, XCPX - Hình dáng: Béo, lùn. đã nhìn thấy rõ kẻ thù của “Hiệp sĩ - Cỡi con lừa thấp lè tè. §KHT”, chøng tá ®Çu ãc b¸c nµy kh«ng - Lµm gi¸m m· cho §KHT. đến nỗi mê muội. Bác còn giải thích rõ cho chñ cña m×nh: “C¸i vËt tr«ng gièng c¸nh tay lµ nh÷ng c¸nh qu¹t, khi cã giã thæi chúng sẽ quay tròn làm chuyển động cối đá bªn trong...” H: Nhng §KHT cø thóc ngùa x«ng lªn, mÆc kÖ nh÷ng lêi can ng¨n cña XCPX. VËy khi ngăn cản chủ mà không đợc, XCPX đã lµm g×? -> Bỏ mặc chủ, không theo chủ đến chỗ đánh nhau. H: Theo em, bác xử sự nh thế có đúng - Can ng¨n §KHT: §ã lµ nh÷ng chiÕc kh«ng? cèi xay giã. -> Vừa đúng vừa không đúng. + Đúng: Vì biết đó ko phải là những tên k. lå; biÕt lµ chñ m×nh nhÇm lÉn, gµn dë. + Sai: V× kh«ng quyÕt t©m ng¨n c¶n triÖt để, khiến chủ bị thua 1 cách thảm hại; bỏ mÆc chñ trong lóc giao chiÕn. H: Khi thấy ĐKHT bị thơng, XCPX đã có - Thúc lừa đến cứu chủ, nâng, đỡ hành động gì? §KHT lªn ngùa. H: Em có nhận xét gì về thái độ và hành động của XCPX đối với chủ? -> TËn tôy, hÕt lßng phôc vô chñ. GV: MÆc dï thÊt b¹i nhng §KHT vÉn cho rằng mình hành động đúng; cho rằng đã là hiệp sĩ giang hồ thì ngã không đợc kêu, bị th¬ng thÕ nµo còng kh«ng rªn rØ, dï cã xæ c¶ gan ruét ra ngoµi. H: VËy XCPX cã c¸ch nh×n nhËn vÒ vÊn đề này nh thế nào? H: C¸ch nh×n nhËn nµy chøng tá b¶n chÊt - H¬i ®au lµ rªn rØ ngay. g× cña XCPX? H: Theo dâi ®o¹n cßn l¹i, em thÊy XCPX -> ThËt thµ vµ hÌn nh¸t. cßn cã së thÝch nµo kh¸c? H: Chi tiết này chứng minh cho đức tính gì - ThÝch: ¨n uèng, ngñ. cña XCPX? H: Qua ph©n tÝch, em thÊy nh©n vËt XCPX -> Thùc dông. cã phÈm chÊt g× næi bËt? GV: Tỉnh táo trong hành động và suy nghĩ => Đầu óc thì tỉnh táo nhng lí tởng lại khi thÊy cèi xay giã, thùc tÕ vµ thùc dông thÊp hÌn. trớc mọi quan điểm nh: đau đớn là kêu ngay, đói khát là phải nghĩ đến ăn uống, mệt là phải ngủ. Thích đợc hởng quyền lợi, thu chiến lợi phẩm, muốn làm thống đốc.

(96) vài hòn đảo, thích hành động theo sở thích vµ nhu cÇu c¸ nh©n... H: Trong văn bản, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để làm nổi bật tính cách cña 2 nh©n vËt: §KHT vµ XCPX? GV:Bằng ngòi bút sinh động, hóm hỉnh, - NT: Tơng phản, đối lập; cách xây nhà văn Xec- van- tet đã khắc hoạ 2 nhân dựng nhân vật độc đáo. vật ĐKHT và XCPX với mọi đặc điểm đều tr¸i ngîc víi nhau. H: Hãy chỉ rõ từng mặt đối lập của 2 nhân vvËt nµy? -> HS nªu. * GV sö dông b¶ng phô: §«n Ki- h«- tª Xan- ch«- pan- xa - Dßng dâi quý - N«ng d©n. téc. - Cao lªnh khªnh, - ThÊp, bÐo, ngåi ngåi trªn con ngùa trªn con lõa lïn tÞt. cßm. - ¦íc muèn tÇm th- Kh¸t väng cao êng. c¶. - Chỉ nghĩ đến cá - Mong gióp Ých nh©n. cho đời. - Lu«n tØnh t¸o. - §Çu ãc mª muéi. - H·o huyÒn, xa - ThiÕt thùc, g¾n víi thùc tÕ. cuéc sèng. - Hành động dũng - Hành động hèn c¶m. nh¸t. H: T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p t¬ng ph¶n, đối lập nh vậy nhằm mục đích gì? GV: Nếu bổ sung, bù trừ đợc cho nhau thì 2 ngêi sÏ trë thµnh 2 nh©n vËt hoµn h¶o. -> Hai nh©n vËt bæ sung, t« ®Ëm cho Với lí tởng cao cả và hành đông dũng cảm nhau. nh §KHT mµ g¾n víi 1 c¸i ®Çu lu«n tØnh t¸o, thùc tÕ nh XCPX th× h¼n “ hiÖp sÜ ĐKHT” đã làm đợc nhiều việc lớn. Vµ ngîc l¹i.... Trong tác phẩm này, mỗi nhân vật đều có những mặt u điểm, đáng khen và những nhợc điểm đáng chê trách. Xây dựng đợc cặp nhân vật bất hủ này, tác giả đã làm cho tiểu thuyết ĐKHT đã hấp dẫn lại càng thêm hấp dÉn h¬n. H: Em cã suy nghÜ g× khi häc xong v¨n b¶n nµy? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. - Gọi HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhí: (SGK - ) 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi..

(97) 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi; häc thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ bµi tiÕt sau: T×nh th¸i tõ. ************************************************ Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81 - 12/10;82- 17 /10 ; 84- 14 /10/2014. TiÕt 30. T×nh th¸i tõ I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là tình thái từ. - BiÕt sö dông t×nh th¸i tõ phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp vµ t¹o lËp v¨n b¶n. - Tích hợp đợc với văn bản “Lão Hạc” của Nam Cao. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy -học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ trî tõ? ThÕ nµo lµ th¸n tõ? Cho vÝ dô? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở tiết Tiếng Việt trớc, các em đã đợc tìm hiểu về trợ từ, thán từ và tác dụng của nó. Đó là nhấn mạnh, biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc; làm dấu hiệu bộc lộ tình cảm, cảm xúc, thái độ...Ngoài trợ từ và thán từ ra vẫn còn có 1 số từ ngữ khác làm thành phần phụ trong câu, đi kèm và bổ sung, biểu thi sắc thái cho câu. để biết đó là nh÷ng tõ ng÷ nh thÕ nµo? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu qua tiÕt häc h«m nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động2:. Néi dung I/ Chøc n¨ng cña t×nh th¸i tõ. 1. VÝ dô:. * GV treo b¶ng phô cã ghi c¸c vÝ dô SGK. - Gọi HS đọc. H: Hãy chỉ ra các từ in đậm đã đợc gạch ch©n? -> µ, ®i, thay, ¹. H: NÕu c¸c c©u a, b, c bá hÕt c¸c tõ trªn th× ý nghĩa của chúng có gì thay đổi? -> Kh«ng cßn ý nghÜa n÷a. H: Cô thÓ, ë vÝ dô a) nÕu bá tõ “µ” ®i th× nghÜa cña c©u v¨n sÏ trë nªn nh thÕ nµo? -> Kh«ng cßn lµ c©u nghi vÊn n÷a. a) à -> dùng để hỏi..

(98) H: vËy tõ “µ” ë ®©y cã t¸c dông g×?. => T¹o lËp c©u nghi vÊn.. H: ë vÝ dô b) nÕu bá tõ “®i” th× ý nghÜa cña c©u cã g× kh¸c? -> Kh«ng cßn lµ c©u cÇu khiÕn n÷a. b) §i -> ý cÇu khiÕn. H: VËy tõ “®i” cã t¸c dông nh thÕ nµo? =>T¹o lËp c©u cÇu khiÕn. H: ë vÝ dô c) tõ “thay” gióp t¸c gi¶ thÓ hiÖn t×nh c¶m g×? -> Th¬ng xãt cho sè phËn cña KiÒu: cã tµi, cã nhan s¾c nhng l¹i gÆp chuyÖn kh«ng hay. H: NÕu bá tõ “thay” ë c©u nµy ®i, th× t×nh c¶m cña t¸c gi¶ sÏ trë nªn nh thÕ nµo? ->Kh«ng cßn s©u s¾c n÷a. H: Tõ “thay” cã t¸c dông g× trong c©u th¬ c) Thay -> ThÓ hiÖn t×nh c¶m, c¶m xóc. trªn? => T¹o lËp c©u c¶m th¸n. GV: C¸c tõ “µ”, “®i”, “thay” võa lµm râ nghÜa trong câu, vừa cần thiết để tạo lập nên các kiểu câu phân loại theo mục đích nói. H: ë vÝ dô d) tõ “¹” biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m d) ¹ -> KÝnh träng, lÔ phÐp. g× cña ngêi nãi? => BiÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m. VD: + Em chµo c« ! + Em chµo c« ¹ ! -> Cïng lµ c©u chµo nhng c©u sau thÓ hiÖn mức độ lễ phép cao hơn câu trớc. H: XÐt cÊu t¹o ng÷ ph¸p, c¸c tõ “µ”, “®i”, “thay”, “¹” lµ thµnh phÇn g× trong c©u? -> Lµ thµnh phÇn phô H: MÆc dï lµ thµnh phÇn phô nhng chóng cã vai trß nh thÕ nµo? -> Giúp tạo lập đợc các kiểu câu phù hợp với mục đích nói. H: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ tình thái từ? Chúng thờng đứng ở những vị trí nµo trong c©u? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. - Gọi HS đọc ghi nhớ 1. 2. Kết Luận: ghi nhí 1: (SGK – H: Em h·y lÊy thªm mét sè vÝ dô vÒ TTT ? GV: VËy khi sö dông t×nh th¸i tõ, ta cÇn chó 81) ý những đặc điểm nào? Hoạt động 3: - Gọi HS đọc ví dụ trong SGK.. II/ Sö dông t×nh th¸i tõ. 1. VÝ dô:. H: ë vÝ dô a) lµ lêi cña ai nãi víi ai? ThÓ hiÖn t×nh c¶m g×? a) B¹n cha vÒ µ? -> B¹n hái b¹n. H: Mối quan hệ giữa ngời hỏi với ngời đợc -> Thân mật. hái xÐt vÒ tuæi t¸c nh thÕ nµo? H: ë vÝ dô b) lµ lêi cña ai nãi víi ai? C©u hái => Quan hÖ ngang hµng..

(99) nµy thÓ hiÖn t×nh c¶m g×? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ x· héi, b) ThÇy mÖt ¹? -> KÝnh träng. thứ bậc của ngời hỏi và ngời đợc hỏi? H: §©y lµ ai nhê ai? Nã béc lé t×nh c¶m g×?. => Quan hÖ vai díi – vai trªn.. H: Quan hÖ x· héi thÓ hiÖn trong c©u nãi c) B¹n gióp t«i 1 tay nhÐ! -> Th©n mËt nµy? H: §©y còng lµ c©u cã t¸c dông cÇu khiÕn, => Quan hÖ ngang hµng. nhng từ “ạ” đã giúp ngời nói bộc lộ tình cảm d) B¸c gióp ch¸u mét tay ¹! g×? -> KÝnh träng. H: Quan hÖ thø bËc ë ®©y? => Quan hÖ vai díi – vai trªn. GV ®a ra vÝ dô: + MÑ vÒ råi µ? + ¤ng gióp ch¸u mét tay ®i! H: Cã nªn sö dông t×nh th¸i tõ nh trªn kh«ng? T¹i sao? H: Qua ph©n tÝch c¸c vÝ dô, em thÊy khi sö dông t×nh th¸i tõ ta ph¶i chó ý ®iÒu g×? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i vµ ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ . Hoạt động 4: 2. Kết luận: Ghi nhí 2: (SGK – - Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung BT1. 81) H: Trong các từ đợc in đậm ở câu trên, từ nào lµ t×nh th¸i tõ? Tõ nµo kh«ng ph¶i lµ t×nh th¸i III/ LuyÖn tËp. tõ? 1. Bµi tËp 1: - Gäi HS tr¶ lêi. - GV ch÷a tõng c©u. - T×nh th¸i tõ: b, c, e, i. - Kh«ng ph¶i t×nh th¸i tõ: a, d, g, h. - Gv nªu yªu cÇu BT2. - Chia HS lµm 3 nhãm th¶o luËn. 2. Bµi tËp 2: - §¹i diÖn c¸c nhãm nªu kÕt qu¶. - gäi HS nhËn xÐt chÐo. a) Chø: Mang ý nghi vÊn nhng dïng trong trêng hîp ®iÒu muèn hái đã it nhiều đợc khẳng định. b) Chø: muèn nhÊn m¹nh ®iªï võa khẳng định, cho là không thể khác đợc. c) Ư: Hỏi với thái độ phân vân. d) Nhỉ: Thái độ thân mật. e) Nhé: Dặn dò. Thái độ thân mật. g) Vậy: Thái độ miễn cỡng. h) Cơ mà: Thái độ thán phục. - Gọi HS đọc yêu cầu BT3. - GV híng dÉn c¸ch lµm. 3. Bµi tËp 3: - Gäi mçi em tr×nh bµy mét c©u.. - HS đọc thầm yêu cầu trong SGK. - Lµm viÖc c¸ nh©n, nªu kÕt qu¶.. - Nã lµ häc sinh giái c¬ mµ. - Con thích đợc tặng cặp sách cơ! 4. Bµi tËp 4:.

(100) - GV nhận xét, khẳng định đáp án.. a) Tha thÇy, em xin phÐp hái thÇy một câu đợc không ạ? b) Đằng ấy đã học bài rồi chứ? c) MÑ s¾p söa ®i lµm ph¶i kh«ng ¹?. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi. - ThÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ? - Khi sö dông t×nh th¸i tõ ph¶i chó ý ®iÒu g×? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí; lµm thªm BT 5 vµo vë. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m.. *****************************************. Tổ CM duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81 - 14/10; 84- 15 /10; 82 – 17/10/2014. TiÕt 31. LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù.

(101) kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: -Cñng cè kiÕn thøc vÒ ®o¹n v¨n, cÊu tróc ®o¹n v¨n, liªn kÕt ®o¹n, chuyÓn ®o¹n. - Tích hợp với một số văn bản trớc đó và các tiết TV đã học. - BiÕt c¸ch vËn dông tù sù kÕt hîp víi MT vµ BC II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. ViÕt mÉu ®o¹n v¨n theo yªu cÇu cña SGK 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. ViÕt ®o¹n v¨n theo yªu cÇu. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Trong văn bản tự sự ngời ta thờng kết hợp các yếu tố biểu đạt nào? Cho biết tác dụng của sự kết hợp đó? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nêu mục tiêu tiết học để HS nắm đợc. Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 2: GV nªu mét sè sù viÖc vµ nh©n vËt: a. Chẳng may em đánh vỡ một lọ hoa b. Giúp một bà cụ qua đờng... c. NhËn mét mãn quµ nh©n ngµy sinh nhËt... GV: Tõ c¸c sù viÖc vµ nh©n vËt trªn, nhiÖm vô cña chóng ta lµ ph¶i x©y dùng nh÷ng ®o¹n v¨n tù sù, cã c¶ c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu cảm. Vậy để có đợc những đoạn văn ta phải qua c¸c bíc sau:. I/ Từ sự việc và nhân vật đến đoạn v¨n tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. 1. VÝ dô:. H: Theo em, ta ph¶i thùc hiÖn theo nh÷ng bíc 2. C¸c bíc thùc hiÖn: nµo? -> HS tr¶ lêi. a. Lùa chän sù viÖc chÝnh. H: Trong 3 sự việc đã cho, em sẽ lựa chọn sự viÖc nµo? + Sự việc có đối tợng là đồ vật + Sự việc có đối tợng là con ngời. + Sù viÖc mµ con ngêi lµ chñ thÓ tiÕp nhËn. H: Víi sù viÖc trªn, em sÏ lùa chän ng«i kÓ VD: Chän sù viÖc a. cña m×nh lµ ng«i thø mÊy? -> Ng«i thø nhÊt. Xng t«i(em) b. Lùa chän ng«i kÓ. - Ng«i thø nhÊt. H: Em hãy xác định thứ tự kể: Câu chuyện.

(102) b¾t ®Çu tõ ®©u?. c. Xác định thứ tự kể: - Më ®Çu: Cã thÓ giíi thiÖu, ®a ra cảm nhận ban đầu về đối tợng.. - DiÔn biÕn: KÓ l¹i sù viÖc mét c¸ch VDô: Cã thÓ kÓ theo tr×nh tù sau: + Lọ hoa đang để ở trên bàn, chẳng may em chi tiết (có xen lẫn MT và BC) đi qua làm đổ, lọ hoa rơi xuống nền nhà. + Lä hoa vì thµnh nh÷ng m¶nh nhá vôn. + Ng¾m nghÝa, m©n mª nh÷ng m¶nh vì cã hoa văn rất đẹp. + Thu dän, nhÆt m¶nh vì, c¶m thÊy tiÕc, sî... + Thái độ của ngời thân... H: Em sÏ viÕt nh÷ng c©u kÕt thóc ®o¹n v¨n nh thÕ nµo?. - KÕt thóc: + C¶m xóc, suy nghÜ cña b¶n th©n + Bµi häc kinh nghiÖm vÒ tÝnh cÈn th©n.. H: Em sÏ miªu t¶ lä hoa cña m×nh nh thÕ d. Xác định các yêú tố MT và BC nµo? H: Em sÏ biÓu c¶m ë nh÷ng t×nh tiÕt nµo?. - MT: h×nh d¸ng, mµu s¾c, chÊt liÖu, vẻ đẹp... - BC: Suy nghÜ, t×nh c¶m, sù tr©n träng, ngìng mé, ho¶ng sî, nuèi tiÕc, ©n hËn.... GV híng dÉn häc sinh: + Xác định cách trình bày: diễn dịch hoặc 3.Viết đoạn văn: quy n¹p. + ViÕt c©u më ®o¹n. + TriÓn khai c¸c c©u v¨n tiÕp theo. + §¶m b¶o tÝnh liªn kÕt, m¹ch l¹c cña ®o¹n v¨n. - Gọi HS đọc đoạn văn vừa viết. - Cho HS kh¸c nhËn xÐt. - GV nhận xét bổ sung và đọc cho HS nghe đoạn văn đã chuẩn bị. Hoạt động 3:. II/ LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1: GV: Híng dÉn HS c¸ch lµm: Nhân vật và sự việc đã cho sẵn, em hãy đóng Đoạn văn kể chuyện lão Hạc sang b¸o tin b¸n chã. vai ông giáo để viết đoạn văn này. H: Trªn c¬ së ®o¹n v¨n em võa viÕt ë BT1, h·y so s¸nh víi ®o¹n v¨n t¬ng tù trong v¨n 2. Bµi tËp 2: So s¸nh 2 ®o¹n v¨n. b¶n “L·o H¹c” vµ rót ra nhËn xÐt? - HS nªu nhËn xÐt. - GV chèt l¹i ý kiÕn. 4. Cñng cè: - C¸c bíc viÕt mét ®o¹n v¨n tù sù. - Mét sè lu ý khi viÕt..

(103) 5. Híng dÉn häc bµi: - N¾m ch¾c c¸ch viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp MT vµ BC - Lµm BT1, BT2 phÇn luyÖn tËp. - Đọc tham khảo phần đọc thêm ở cuối bài. - So¹n v¨n b¶n: “ChiÕc l¸ cuèi cïng”.. Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81,4 - 15/10;82 - 21/10 /2014. TiÕt 32. ChiÕc l¸ cuèi cïng (O. Hen- ri) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Khám phá vài nét cơ bản của nghệ thuật truyện ngắn O. Hen- ri. Rung động trớc cái hay, cái đẹp và lòng cảm thông của tác giả đối với những nỗi bất hạnh của ngời nghèo. - sức mạnh của cái đẹp, của nghệ thuật, của tình yêu cuộc sống đã kết thành 1 tác phẩm hội hoạ kiệt tác. Sự sắp xếp các tình tiết khéo léo dẫn dến sự đảo ngợc tình huèng 2 lÇn. - Rèn kĩ năng đọc, tóm tắt, phân tích nhân vật và tình huống truyện. - GD häc sinh lßng yªu th¬ng con ngêi. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc văn bản, đọc chú thích, tìm bố cục. Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Em rút ra đợc bài học thiết thực gì qua 2 hình tợng nhân vật: Đôn Ki- hôtê và Xan- chô- pan- xa? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Văn học Mĩ là 1 nền văn học trẻ so với các nớc Châu Âu, nhng cũng đã xuất hiện những nhà văn kiệt xuất nh: Hê- min- guây, Giắc- lơn- đơn...trong số đó, tên tuổi của O. Hen- ri næi bËt lªn nh 1 t¸c gi¶ truyÖn ng¾n tµi danh. VËy O. Hen- ri sÏ giíi thiÖu víi chóng ta ®iÒu g×? Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Qua t×m hiÓu bµi ë nhµ, em h·y cho biÕt. Néi dung I/ Tìm hiểu chung.

(104) đôi nét về tác giả O. Hen- ri? 1. Tác giả. -> O. Hen- ri(1862 - 1910) lµ nhµ v¨n MÜ chuyªn viÕt truyÖn ng¾n. NhiÒu truyÖn cña ông để lại cho bạn đọc những ấn tợng thật s©u s¾c: C¨n g¸c xÐp, Tªn c¶nh s¸t & g· lang thang, Quà tặng của các đạo sĩ... C¸c truyÖn cña O. Hen- ri thêng nhÑ nhàng nhng toát lên tinh thần nhân đạo cao 2. Tỏc phẩm. c¶, t×nh th¬ng yªu ngêi nghÌo khæ rÊt c¶m động. Đoạn trích này là phần cuối của truyÖn “ChiÕc l¸ cuèi cïng” Hoạt động 3: GV hớng dẫn đọc: 3. Đäc - Từ khó. + §äc víi giäng rng rng, nghÑn ngµo,c¶m động. + Ph©n biÖt lêi kÓ, t¶ cña t¸c gi¶ vµ lêi nãi cña nh©n vËt. GV đọc mẫu đoạn đầu, gọi HS đọc nối tiếp. Nhận xét cách đọc của HS. H: H·y tãm t¾t ng¾n gän VB nµy? -> HS. * Gi¶i nghÜa c¸c chó thÝch: 2, 3, 4, 6, 7. Hoạt động 4: H: Văn bản đã kết hợp những phơng thức biểu đạt nào? 4. Thể loại -> Tù sù, mt vµ bc. H: Dùa vµo néi dung, VB cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn lµ g×? -> 3 phÇn: + P1: Khi hai ngời lên gác..-> tởng đá. (Cô B¬- men vµ Xiu lo sî nh×n nh÷ng chiÕc 5. Bố cục. l¸ thêng xu©n cuèi cïng). + P2: S¸ng h«m sau...-> thÕ th«i. ( ChiÕc l¸ vÉn tån t¹i, Gi«n- xi qua c¬n nguy kÞch). + P3: Cßn l¹i. ( Xiu kÓ cho Gi«n- xi nghe vÒ tp kiÖt t¸c & c¸i chÕt cña cô B¬- men). GV: V¨n b¶n nµy còng cã thÓ kh«ng cÇn chia bè côc v× c©u chuyÖn rÊt liÒn m¹ch, theo dßng thêi gian vµ sù tiÕp nèi c¸c sù viÖc. H: Dựa theo bố cục đã chia , hãy kể tóm tắt văn bản?. 6. Tóm tắt.. H: C©u chuyÖn diÔn ra ë níc MÜ vµo thêi gian nµo? II. Tìm hiểu chi tiết. H: Kh«ng gian x¶y ra c©u chuyÖn? - Thời gian: Mùa đông..

(105) H: C¸ch chän thêi gian, kh«ng gian cña t¸c - Kh«ng gian: Gãc phè nhá hÑp. gi¶ gîi cho em c¶m gi¸c g×? GV: C¸ch giíi thiÖu cña t¸c gi¶ rÊt cã hiÖu -> C¶m gi¸c: Kh«ng khÝ truyÖn võa quả, nó cuốn hút ngời đọc theo dõi tiếp câu ngột ngạt, vừa lạnh lẽo. chuyÖn. H: TruyÖn cã mÊy nh©n vËt? Ai lµ nh©n vËt chÝnh? -> Cã 3 nv. Gi«n- xi lµ nh©n vËt chÝnh. H: Nhân vật Giôn- xi đợc tác giả giới thiệu 1. BÖnh t×nh vµ t©m tr¹ng cña nh thÕ nµo? Gi«n- xi. - Ho¹ sÜ nghÌo H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ Gi«n- xi qua nh÷ng - Thuª phßng trä ë thµnh phè - BÞ bÖnh viªm phæi lêi giíi thiÖu nµy? - Nhỏ bé, thiếu máu, nằm bất động. GV: BÖnh viªm phæi lµ 1 c¨n bÖnh nguy hiểm, đã có rất nhiều ngời bị quật ngã bởi bệnh thờng xảy ra vào mùa đông- khi tiết -> Gầy yếu, bệnh nặng và nguy kịch. trêi v« cïng l¹nh gi¸. BÖnh cña Gi«n- xi ®ang ngµy cµng nguy kÞch, nhÊt lµ víi søc vãc nhá bÐ, m¶nh mai nh c«. Céng víi c¸i nghèo, thuốc thang không đầy đủ thì cô khó cã thÓ chèng l¹i c¨n bÖnh qu¸i ¸c nµy. H¬n n÷a, c« l¹i sèng ë 1 khu phè tåi tµn, ë trªn tÇng trªn cña c¨n hé cho thuª... H: N»m trªn giêng bÖnh cho ngµy th¸ng tr«i đi, biểu hiện và hành động nào của Giôn- xi lµm em chó ý? - M¾t: thÉn thê H: Tại sao cô lại theo dõi và đếm những - Ra lệnh kéo rèm: đếm lá thờng chiÕc l¸ thêng xu©n ®ang ngµy cµng Ýt dÇn xu©n theo chiÒu ngîc l¹i. nh vËy? - Quan niÖm: Khi chiÕc l¸ cuèi cïng H: Em h×nh dung nh thÕ nµo vÒ t©m tr¹ng rông, c« sÏ ra ®i. cña Gi«n- xi lóc nµy? H: Tình trạng ấy ảnh hởng nh thế nào đến -> T©m tr¹ng ch¸n n¶n, tuyÖt väng, bÖnh t×nh cña c«? bu«ng xu«i. BÖnh cµng nguy kÞch. GV: MÆc dï tuæi cßn trÎ, nhng do cuéc sèng nghÌo khæ, thiÕu thèn thuèc thang, l¹i m¾c c¨n bÖnh nÆng cho nªn Gi«n- xi ®©m ra ch¸n n¶n. C« thÉn thê më to cÆp m¾t nh×n ra ngoài cửa sổ để đếm những chiếc lá thờng xu©n theo chiÒu ngîc l¹i v¬Ý quan niÖm: ChiÕc l¸ cuèi cïng rông xuèng lµ c« sÏ chÕt, c« còng sÏ tõ bá cuéc sèng nµy gièng nh chiÕc l¸ kia. H: Qua đó em thấy Giôn- xi là ngời nh thế nµo?.

(106) GV: Sè phËn cña 1 con ngêi mµ l¹i g¾n vµo => YÕu ®uèi, thiÕu nghÞ lùc, kh«ng nh÷ng chiÕc l¸. Mµ l¹i lµ l¸ cña c©y thêng muèn sèng. xuân- loại cây rụng lá vào mùa đông. Cô không mong muốn gì hơn là đợc nhìn thấy gi©y phót chiÕc l¸ cuèi cïng l×a cµnh-> T©m trạng đó cho thấy cô thật yếu đuối, thiếu nghÞ lùc, ®Çu hµng sè phËn. Hình ảnh cây thờng xuân lúc này: đã già, rễ mục nát, thân..., 3 ngày trớc cây còn đến h¬n 30 chiÕc l¸. VËy mµ b©y giê chØ cßn cã 1 chiÕc. Ma giã th× ®ang vïi dËp nh vËy, chắc chắn rằng, chỉ đêm nay thôi, chiếc lá cuèi cïng sÏ rông xuèng. H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g× trong ®o¹n v¨n t¶ c©y thêng xu©n? T¸c dông cña nã? -> NghÖ thuËt: miªu t¶.-> Gîi sù giµ nua, tµn lôi, mong manh. H: Theo dâi tiÕp c©u chuyÖn, ®iÒu bÊt ngê g× đã xảy ra sau 1 đêm ma gió vùi dập phũ phµng? * ChiÕc l¸ cuèi cïng vÉn cßn. H: H×nh ¶nh chiÕc l¸ cuèi cïng tån t¹i trªn têng khi trêi höng s¸ng cã ý nghÜa g×? -> §em l¹i niÒm hi väng sèng cho Gi«n- xi, sù sèng vÉn cßn tån t¹i. H:T©m tr¹ng cña Gi«n- xi lóc nµy nh thÕ nào? Có thay đổi gì không? H: Từ tâm trạng lạc quan đó, bệnh tình của Gi«n- xi cã chuyÓn biÕn nh thÕ nµo?. - Gi«n- xi: + ThÊy m×nh nh cã téi. + Xin ch¸o, s÷a, rîu . + Muèn vÏ vÞnh Napl¬.. H: Điều gì đã khiến cho Giôn- xi khỏi bệnh -> Bệnh giảm, phấn chấn hẳn lên. => Muèn sèng. nhanh nh vËy? GV: T¸c dông cña thuèc men, cña sù ch¨m sóc và động viên mà Xiu dành cho...Nhng cái chính là từ tâm trạng hồi sinh, caí ý định muèn sèng cø m¹nh dÇn, Êm ®Çn trong c¬ thÓ vµ t©m hån thanh cao. Nhng ®iÒu lín lao nhất làm cho tâm trạn cô thay đổi chính là sự gan góc, kiên cờng của chiếc lá. Nó đã - NT: Miêu tả diễn biến tâm trạng. giµ nua, mong manh nh vËy mµ cßn ch¼ng rụng, huống hồ ta còn trẻ...-> Giôn- xi đã vơn lên, chiến thắng bệnh tậtvà chiến thắng c¶ b¶n th©n m×nh. H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g× khi x©y dùng nh©n vËt Gi«n- xi? GV: Giôn- xi đã tự giải lời nguyền, chiếc lá đã giúp cô tự phê phán nghiêm khắc. 4. Cñng cè: GV hÖ thèng l¹i néi dung tiÕt häc. 5. Híng dÉn häc bµi:.

(107) - Đọc lại văn bản để hiểu thêm nội dung đã học. - Häc thuéc kiÕn thøc c¬ b¶n trong vë ghi. - Trả lời các câu hỏi trong SGK để chuẩn bị nội dung cho tiết học sau.. Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81,4 - 18/10; 82 /10/2014. TiÕt 33. ChiÕc l¸ cuèi cïng (TiÕp) (O. Hen- ri) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Tiếp tục nhận thấy cái hay, cái đẹp và lòng cảm thông của tác giả đối với những ngời bất hạnh. Cảm động trớc tình cảm nhân hậu của Xiu và cụ Bơ- men đối với Giôn- xi. - Sức mạnh của cái đẹp, của nghệ thuật, của tình yêu cuộc sống đã kết thành 1 tác phẩm hội hoạ kiệt tác. Sự sắp xếp các tình tiết khéo léo dẫn dến sự đảo ngợc tình huèng 2 lÇn. - Rèn kĩ năng đọc, phân tích nhân vật và tình huống truyện. - GD häc sinh lßng yªu th¬ng con ngêi. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Em h·y ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n vËt Gi«n- xi? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nh¾c l¹i néi dung tiÕt 1 vµ chuyÓn ý. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Nhân vật Xiu đợc tác giả giới thiệu nh thế nµo? -> Ho¹ sÜ nghÌo. Tõ Ca-li-phor-ni-a tíi, thuª nhµ trä ë cïng víi Gi«n- xi. H: Mèi quan hÖ cña Xiu víi Gi«n- xi? -> Lµ b¹n th©n cïng c¶nh ngé. GV: Kh«ng nh÷ng hä lµ nh÷ng ngêi trÎ tuæi cïng c¶nh ngé: Ho¹ sÜ nghÌo, tõ xa tíi lËp nghiÖp mµ ë phÇn ®Çu VB, t¸c gi¶ cßn giíi. Néi dung III/ T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. BÖnh t×nh vµ t©m tr¹ng Gi«n-xi. 2. T×nh th¬ng cña Xiu..

(108) thiÖu hä lµ chÞ em kÕt nghÜa. H: Ngay ở đầu đoạn trích, Xiu đã có việc làm vµ suy nghÜ g× khi Gi«n- xi cø nh×n ra ngoµi - KÐo mµnh che kÝn cöa sæ cửa sổ để theo dõi những chiếc lá thờng - Sợ sệt ngó nhìn cây thờng xuân. xu©n? H: “Sáng hôm sau, Xiu tỉnh dậy sau khi chợp - Thức cả đêm chăm sóc Giôn-xi. mắt đợc 1 tiếng đồng hồ” Chi tiết này cho em biÕt viÖc lµm nµo cña Xiu? GV: Tuy chØ lµ chÞ em kÕt nghÜa, nhng Xiu đã chăm sóc Giôn- xi nh với đứa em ruột thịt. Cảnh ngộ của Xiu cũng đói nghèo, thiếu thốn nh Gi«n- xi nhng may m¾n h¬n em, Xiu kh«ng bÞ èm. Soang c« lu«n lo l¾ng, thÊp thám tríc t×nh tr¹ng søc khoÎ vµ t©m tr¹ng bi quan của Giôn- xi. Cô đã kéo mành, sợ sệt nhìn..., thức cả đêm...Và khi Giôn- xi ra lậnh kéo mành lên, cô đã miễn cỡng làm theo với thái độ hết sức chán nản. H: Trong thêi gian Gi«n- xi bÞ bÖnh, mÆc dï rÊt ch¸n n¶n, nhng Xiu vÉn dµnh cho em - Lêi nãi: “Em th©n yªu” - Cö chØ: Cói xuèng gÇn gèi. nh÷ng lêi nãi nh thÕ nµo? H: Đi kèm với lời nói đó là cử chỉ gì? -> DÞu dµng, ©n cÇn H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi nãi, cö cö chØ cña Xiu? GV: Xiu đã nói với Giôn- xi: “Chị sẽ làm gì ®©y?” Bëi víi Xiu, mÊt Gi«n- xi lµ 1 viÖc ngoài sức chịu đựng. Mất Giôn- xi mọi việc sÏ ch¼ng cßn ý nghÜa g× n÷a. V× thÕ c« cè hÕt sức để chăm sóc em. H: Xiu đã có những việc làm gì để chăm sóc - Nấu cháo, pha sữa - Mêi b¸c sÜ cho søc khoÎ cña Gi«n- xi? H: Nh÷ng viÖc lµm nµy chøng tá Xiu mong -> Mong Gi«n- xi khái bÖnh. muèn ®iÒu g×? H: Qua những cử chỉ, việc làm, thái độ của => Là ngời nhân hậu, tình cảm chân thµnh, trong s¸ng. Xiu, em thÊy Xiu lµ ngêi nh thÕ nµo? GV: T×nh b¹n bÌ, tÊm lßng nh©n ¸i bao dung cña Xiu thËt ch©n thµnh vµ trong s¸ng. Nã xuất phát từ sự đồng cam cộng khổ giữa cuộc sèng thiÕu thèn vÒ vËt chÊt. Nhng c¸i chÝnh lµ xuÊt ph¸t tõ lßng bao dung, nh©n hËu cña Xiu .Cuèi cïng, t/c¶m trong s¸ng, ch©n thµnh cña Xiu đã đợc đền đáp. Giôn- xi đã chiến thắng bÖnh tËt. Sù chiÕn th¾ng cña Gi«n- xi còng chÝnh lµ niÒm vinh quang cña Xiu. H: Vậy để có đợc sự vinh quang đó, không chØ cã Gi«n- xi, Xiu cïng nç lùc mµ cßn cã 3. KiÖt t¸c cña cô B¬- men. sự giúp đỡ của ngời thứ 3. Đó là ai? H: Theo dâi phÇn ch÷ nhá, em thÊy cô B¬-.

(109) men đợc tác giả giới thiệu nh thế nào? -> Lµ 1 ho¹ sÜ nghÌo. Thuª phßng sèng ë tÇng díi. Bốn chục năm nay mơ ớc vẽ đợc 1 kiệt tác nhng cha thực hiện đợc. Sèng b»ng nghÒ lµm mÉu cho c¸c ho¹ sÜ kh¸c. GV: Lµ 1 ho¹ sÜ nghÌo, hoµn c¶nh còng t¬ng tù nh Gi«n- xi vµ Xiu nhng cô B¬- men lµ ngêi rÊt giµu nghÞ lùc, lu«n Êp ñ íc m¬ lín nhÊt của đời nghệ sĩ là có đợc 1 kiệt tác, đánh dấu cuộc đời hoạt động nghệ thuật của mình. Nhng mãi đến tận bây giờ, hơn 40 năm làm nghệ thuật mà cụ vẫn cha vẽ đợc. H: Theo dâi c©u chuyÖn, em thÊy cô B¬-men dµnh cho Gi«n- xi t×nh c¶m g×? -> Còng sî sÖt ngã ra ngoµi cöa sæ nh×n c©y thêng xu©n-> Lo Gi«n- xi sÏ chÕt. GV: Trong phần đầu của câu chuyện (đã đợc lợc bỏ) tác giả đã giới thiệu cụ Bơ- men có vẻ bÒ ngoµi kh¸ d÷ tîn: Mét cô giµ ngoµi 60, vóc ngời thô, để râu rậm, có vẻ khó gần với mọi ngời. Nhng đối với Xiu và Giôn- xi, hai ho¹ sÜ trÎ sèng ë tÇng trªn th× cô rÊt quan t©m và yêu mến. Có lần cụ đã nói vui mình là “Con chã xåm canh g¸c cho 2 n÷ ho¹ sÜ trÎ”. Và cũng đã có lần, khi nghe Xiu kể lại chuyÖn Gi«n- xi g¾n sè phËn cña m×nh vµo nh÷ng chiÕc l¸ thêng xu©n, cô rÊt bùc m×nh: “Tại sao trên đời này lại có những con ngời ngí ngÈn muèn chÕt v× c¸i d©y leo chÕt tiÖt nào đó đã rụng hết lá”. H: Khi biết đợc suy nghĩ của Giôn- xi, cụ Bơ- - Vẽ chiếc lá cuối cùng trong 1 đêm ma tuyết để cứu Giôn-xi. men đã làm gì để cứu cô? H: Để có đợc bức tranh, cụ đã phải đánh đổi -> Bị sng phổi chết. ®iÒu g×? H: H×nh ¶nh chiÕc l¸ cuèi cïng trong bøc tranh của cụ Bơ- men đợc miêu tả nh thế nào? - Bức tranh “Chiếc lá cuối cùng” + Gièng nh thËt. H: Cụ Bơ- men đã vẽ chiếc lá trong hoàn + Vẽ trong hoàn cảnh đặc biệt khó c¶nh nµo? Cã b×nh thêng kh«ng? kh¨n. GV: Trong đêm tối trời, ma và tuyết rơi dữ dội, ngọn đèn dầu leo lét mà cụ Bơ- men mang theo chØ gióp cô soi vµo bøc tranh cña m×nh chø kh«ng gióp cô quan s¸t chiÕc l¸ trên cây đợc. Và có lẽ chiếc lá thật cũng đã rụng từ lâu, cụ không thể nhìn mẫu đợc. H: Vậy cụ đã vẽ chiếc lá bằng giác quan gì? + VÏ b»ng sù c¶m nhËn cña tr¸i tim GV: B¶n chÊt cña nghÖ thuËt lµ sù s¸ng t¹o vµ tµi n¨ng kh«ng ngõng cña ngêi nghÖ sÜ. Cô thÓ ë ®©y lµ c«ng viÖc vÏ tranh. NÕu chØ ph¶n ¸nh trung thùc h×nh mÉu th× míi gäi lµ “sao chÐp”.

(110) chứ cha thể là 1 tác phẩm hội hoạ đẹp. Cụ Bơ- men trong văn bản này đã vẽ tranh bằng c¶m nhËn - 1 sù c¶m nhËn tinh tÕ tuyÖt vêi xuÊt ph¸t tõ 1 tr¸i tim bao dung, nh©n hËu. H: Nhân vật Xiu đã nhận xét bức tranh này là một kiệt tác. Em có đồng ý không? Vỡ sao? -> §ång ý v×: + ChiÕc l¸ gièng nh thËt. + Vẽ bằng cả tấm lòng trong hoàn cảnh đặc biÖt. + Cứu sống đợc Giôn- xi. + §æi c¶ sinh m¹ng cña ngêi s¸ng t¹o.. ->Mét kiÖt t¸c nghÖ thuËt cã gi¸ trÞ.. GV: Trong lí luận hội hoạ, kiệt tác đợc thể hiện ở từng đờng nét, ở những sắc màu, ở bố côc, ë chÊt liÖu...vµ nã ph¶i cã hån, ph¶i chøa đựng sự sống và toát ra sự sống. Nó phải tác động tích cực tới cuộc sống, tác động đến tâm hån vµ t×nh c¶m cña ngêi xem vµ råi thøc tØnh hä. Bøc tranh “ChiÕc l¸ cuèi cïng” cña cô Bơ-men đã mang đầy đủ các yếu tố của 1 kiệt t¸c héi ho¹. H: Theo em, bøc tranh “ChiÕc l¸ cuèi cïng” mang ý nghÜa g×? (NghÖ thuËt ch©n chÝnh => Là hình ảnh đẹp của tình yêu thphải là nghệ thuật hớng tới ai)? ơng và là kết quả của sự lao động GV: Bøc tranh cña ho¹ sÜ B¬-men kh«ng ph¶i nghÖ thuËt ch©n chÝnh. lµ “ThÇn dîc” gióp con ngêi c¶i tö hoµn sinh, mµ nã lµ t¸c phÈm cña t×nh ngêi. ChÝnh An®ec-xen – nhµ viÕt truyÖn cæ tÝch næi tiÕng thế giới cũng đã nói: “Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng câu chuyện do cuộc sèng viÕt nªn”-> NghÖ thuËt ch©n chÝnh ph¶i là nghệ thuật đợc tạo ra từ tình yêu thơng con ngêi, nghÖ thuËt ch©n chÝnh ph¶i lµ nghÖ thuËt v× con ngêi. H: ở cuèi truyÖn, t¹i sao nhµ v¨n kÕt thóc bằng lời kể của Xiu mà không để Giôn- xi ph¶n øng g× thªm? -> Không để cho Giôn- xi trả lời-> Truyện có d âm đặc biệt, để lại trong lòng ngời đọc nhiÒu suy nghÜ, c¶m xóc. H: Theo dõi mạch truyện, em thấy tác giả đã - NT: sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? + Tạo đợc tình tiết hấp dẫn. + Kết cấu: đảo ngợc tình huống GV: + Truyện tạo đợc tình huống hấp dẫn. truyện 2 lần. Chính Xiu cũng không đợc cụ Bơ-men cho biết ý định của mình. Chính cô cũng ngạc nhiªn khi thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn cßn. + Kết cấu: đảo ngợc tình huống truyện 2 lÇn: - Lần 1: Giôn-xi đi từ chỗ chết đến sự sống..

(111) - Lần 2: Cụ Bơ-men đi từ khoẻ mạnh bình thờng đến cái chết. -> g©y bÊt ngê, thó vÞ. H: T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµy? GV: Hai tình huống đảo ngợc trái chiều nhau: Một cụ gìa đi từ sự sống đến cái chết để dẫn dắt một cô gái đi từ chỗ chết trở về với sự sống đã đợc nhà văn kể lại thật tự nhiªn, logic nh sù tuÇn hoµn tù nhiªn, logic của cuộc đời. Cả 2 tình huống đều liên quan đến bệnh phổi và chiếc lá cuối cùng. Tất cả những điều đó đã đem lại cho thiên truyện 1 d vÞ khã quªn. * Ghi nhí: (SGK). GV ®a ra phÇn ghi nhí. Gọi HS đọc. GV: Tãm l¹i, chØ cã mÊy trang trÝch ®o¹n ë cuèi truyÖn ng¾n: “CLCC” cña nhµ v¨n MÜ O. Hen-ri chúng ta đã thấy rõ: Truyện đợc xây dùng b»ng nhiÒu t×nh tiÕt hÊp dÉn, s¾p xÕp chÆt chÏ, khÐo lÐo, kh¾c ho¹ nh©n vËt râ nÐt, kết cấu đảo ngợc tình huống 2 lần thật độc đáo và hấp dẫn. Nổi bật hơn cả là hình ảnh chiÕc l¸ dòng c¶m vµ ch©n dung nh÷ng con ngêi tuy nghÌo khæ nhng t×nh yªu th¬ng th× bao la, v« tËn. TruyÖn ng¾n “CLCC” lµ bµi ca cảm động, giàu chất nhân văn, ngợi ca tình ngời rất đáng đọc, đáng suy ngẫm. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung: - Tình thơng của Xiu đối với Giôn-xi đợc thể hiện nh thế nào? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh “ChiÕc l¸ cuèi cïng”? - Quan ®iÓm cña em vÒ nghÖ thuËt ch©n chÝnh? 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i v¨n b¶n. - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí. - Chuẩn bị tiết sau: Su tầm các từ ngữ địa phơng chỉ ngời ruột thịt, thân thích.. Ngày soạn: 20/9/2014 Ngày dạy: 81 - 18/10; 82- /10; 84 / 10 /2014. TiÕt 34. Chơng trình địa phơng (PhÇn tiÕng viÖt) I/ Môc tiªu bµi häc:.

(112) Gióp häc sinh: - Biết đợc từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích đợc dùng ở địa phơng các em đang sinh sèng. - Tiến hành so sánh các từ ngữ địa phơng với các từ ngữ toàn dân tơng ứng để thấy rõ tõ ng÷ nµo trïng víi tõ ng÷ toµn d©n, tõ ng÷ nµo kh«ng trïng. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu. Su tÇm 1 sè tõ ng÷ phôc vô néi dung bµi. 2. Häc sinh: Su tÇm tõ ng÷ theo híng dÉn cña GV. KÎ b¶ng, ®iÒn tõ vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: H: Em hãy nhắc lại thế nào là từ ngữ toàn dân? Thế nào là từ ngữ địa phơng? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở bài 5, tiết 17 các em đã đợc làm quen với những từ ngữ địa phơng trên cả nớc và một số biệt ngữ xã hội của các tầng lớp khác nhau. Vậy ở địa phơng em đã sử dụng những từ ngữ địa phơng nào để chỉ mối quan hệ ruột thịt tơng ứng với những từ ngữ toàn dân? Hôm nay chúng ta sẽ thống kê và tìm hiểu những từ đó? Hoạt động 2: Câu 1: Thống kê các từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích dùng ở địa phơng em có nghĩa tơng đơng với từ ngữ toàn dân. STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26. Tõ ng÷ toµn d©n Cha MÑ ¤ng néi Bµ néi ¤ng ngo¹i Bµ ngo¹i B¸c (anh trai cha) B¸c (vî anh trai cña cha) Chó (em trai cña cha) ThÝm (vî chó) B¸c (chÞ g¸i cña cha) B¸c (chång chÞ g¸i cña cha) C« (em g¸i cña cha) Chó (chång em g¸i cña cha) B¸c (anh trai cña mÑ) B¸c (vî anh trai cña mÑ) CËu (em trai cña mÑ) Mî (vî em trai cña mÑ) B¸c (chÞ g¸i cña mÑ) B¸c (chång chÞ g¸i cña mÑ) D× (em g¸i cña mÑ) Chó (chång em g¸i cña mÑ) Anh trai ChÞ d©u (vî cña anh trai) ChÞ g¸i Anh rÓ (chång cña chÞ g¸i). Từ ngữ đợc dùng ở địa phơng Bọ, ba, cha.. Mạ, mẹ, ... Oong nội Mệ nội Oong ngoại Mệ ngoại Bác Bác Chú Thím O Dượng O Dượng Cậu Mự Cậu Mự Dì Dượng.

(113) 27 28 29 30 31 32 33 34. Em g¸i Em rÓ (chång cña em g¸i) Em trai Em d©u (vî cña em trai) Con Con d©u (vî cña con trai) Con rÓ (chång cña con g¸i) Ch¸u (con cña con).. Dì Dượng Anh trai Chị dâu Chị gái Anh rể Em gái Em trai Em dâu Con Con dâu Con rể Cháu. Hoạt động 3: Câu 2: Một số từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích đợc dùng ở địa phơng khác: +. Cha: TÝa, Ba, CËu, ThÇy... +. MÑ: M¸, Mî, U, BÇm, Bu... +. ¤ng ngo¹i: ¤ng v·i... +. Bµ ngo¹i: Bµ v·i... +. B¸c: B¸, Giµ... +. Anh c¶: Anh hai... +. ChÞ c¶: ChÞ hai... +. Cô: Cè. Hoạt động 4: Câu 3: Su tầm một số thơ ca có sử dụng từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích ở địa ph¬ng em: + ChÞ ng· em n©ng. + Chó còng nh cha. + SÈy cha cßn chó, sÈy mÑ bó d×. + Con chÞ nã ®i, con d× nã lín. + Phúc đức tại mẫu. + B¸n anh em xa mua l¸ng giÒng gÇn. +Sẩy cha ăn cơm với cá, sẩy mẹ liếm lá ngoài đờng +. Anh em nh ch©n nh tay Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần.. +. Cã cha cã mÑ th× h¬n Không cha không mẹ nh đờn đứt dây.. +. ThËt thµ nh thÓ l¸i tr©u Th¬ng nhau nh thÓ nµng d©u mÑ chång.. +. Lªn non míi biÕt non cao Nu«i con míi biÕt c«ng lao mÑ thÇy. +. BÇm ¬i cã rÐt kh«ng bÇm? Heo heo giã nói l©m th©m ma phïn.... (Ca dao) (Ca dao) (Ca dao) (Ca dao) (Tè H÷u).

(114) +. C©y xanh th× l¸ còng xanh Cha mẹ hiền lành để đức cho con. (Ca dao). 4. Cñng cè: GV nhắc lại một số lu ý khi sử dụng từ ngữ địa phơng. 5. Híng dÉn häc bµi: - Tìm thêm từ ngữ chỉ ngời ruột thịt đợc sử dụng ở các địa phơng khác. - So¹n bµi: LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù.. Tổ CM ký duyệt Tổ phó Trần Thị Niềm.

(115) Ngày soạn: 10/10/2014 Ngày dạy: 81 - 21/10; 82- 24/10; 84- 22/10/2014. TiÕt 35. LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. I/Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nhận diện đợc bố cục các phần: Mở bài, thân bài và kết bài của 1 văn bản tự sự kết hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - BiÕt c¸ch t×m, lùa chän vµ s¾p xÕp ý trong bµi v¨n Êy. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. ChuÈn bÞ dµn ý ghi ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô vµ tr¶ lêi c©u hái. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n bµi cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Nh©n vËt vµ sù viÖc lµ hai yÕu tè c¬ b¶n trong v¨n b¶n tù sù. Nhng khi lµm v¨n bản tự sự, cũng cần phải có những phơng thức biểu đạt đan xen để bộc lộ sắc thái và ý nghĩa, cũng là để việc kể chuyện thêm sinh động hơn, sâu sắc hơn. Các em đã đợc học điều đó ở các tiết học trớc và cũng đã đợc viết các đoạn văn. Vậy khi lập dàn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m ta ph¶i lµm nh thÕ nµo? Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: - Gọi HS đọc văn bản trong SGK H: Bµi v¨n trªn gåm cã 3 phÇn: Më bµi, th©n bài và kết bài. Hãy chỉ ra 3 phần đó và nội dung cña tõng phÇn. -> Më bµi: Tõ ®Çu...la liÖt trªn bµn. Th©n bµi: Vui th× vui thËt...kh«ng nãi. KÕt bµi: C¶m ¬n...hÕt. H: §äc thÇm phÇn më bµi vµ cho biÕt néi dung kh¸i qu¸t cña phÇn nµy?. Néi dung I/ Dµn ý cña bµi v¨n tù sù: 1. T×m hiÓu dµn ý cña bµi v¨n tù sù: a. VÝ dô: V¨n b¶n: “Mãn quµ sinh nhËt” b. NhËn xÐt: * Bè côc:. - Më bµi: KÓ vµ t¶ l¹i quang c¶nh chung cña buæi sinh nhËt..

(116) H: Phần mở bài đã giới thiệu sự việc gì? H: Ai lµ nh©n vËt chÝnh, ng«i kÓ ë ng«i sè + Sù viÖc: Buæi sinh nhËt mÊy? + Nh©n vËt: Trang (xng t«i) H: Hoµn c¶nh x¶y ra c©u chuyÖn?(chuyÖn x¶y ra ë ®©u? vµo lóc nµo? trong hoµn c¶nh + T×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn: nµo?) Nh©n buæi sinh nhËt, t¹i nhµ Trang, buæi s¸ng. GV: Còng cã khi ë phÇn më bµi, t¸c gi¶ giíi thiÖu kÕt qu¶ cña sù viÖc, sè phËn cña nh©n vËt tríc råi míi kÓ nguyªn nh©n, diÔn biÕn sau.VD: L·o H¹c kÓ chuyÖn m×nh b¸n chã: “ Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ...” H: Ngoµi ra, c©u chuyÖn cßn cã nh÷ng nh©n vËt nµo? Ai lµ nh©n vËt chÝnh? TÝnh c¸ch cña mçi nh©n vËt ra sao? -> C¸c nv: Trang, Trinh, Thanh... Nh©n vËt chÝnh: Trang. TÝnh c¸ch: + Trang: Hån nhiªn, vui mõng, sèt ruét. + Trinh: Kín đáo, chân thành, đằm th¾m. + Thanh: Hån nhiªn, nhanh nhÑn, tinh ý. H: Em hãy chú ý vào phần 2 của VB và cho - Thân bài: Món quà sinh nhật độc đáo biÕt sù viÖc chÝnh cña phÇn nµy? + Më ®Çu: Buæi sinh nhËt s¾p kÕt thóc. H: C©u chuyÖn diÔn ra nh thÕ nµo? Më ®Çu Trang sèt ruét v× ngêi b¹n th©n nhÊt cha đến. lµ sù viÖc g×? + Diễn biến: Trinh đến và giải toả H: Diễn biến của sự việc ra sao? đỉnh điểm những băn khoăn của Trang. + §Ønh ®iÓm: Trinh ®a ra mãn quµ cña c©u chuyÖn ë ®©u? sinh nhật độc đáo. - KÕt bµi: C¶m nghÜ cña Trang vÒ mãn H: Đọc thầm phần 3 của văn bản và cho biết quà sinh nhật độc đáo. câu chuyện đã kết thúc nh thế nào? H: Theo em, trong c©u chuyÖn nµy, ®iÒu g× đã tạo nên sự bất ngờ cho Trang? -> BÊt ngê chÝnh lµ mãn quµ ®Çy ý nghÜa v× nó đợc chăm sóc, nâng niu suốt mấy tháng trêi. H: Các yếu tố miêu tả và biểu cảm đợc kết * Yếu tố miêu tả và biểu cảm: hîp vµ thÓ hiÖn ë nh÷ng chç nµo trong truyÖn? -> Miªu t¶: Suèt c¶ buæi s¸ng, nhµ t«i tÊp nËp kÎ ra ngêi vµo...c¸c b¹n ngåi chËt c¶ nhµ...nh×n thÊy Trinh ®ang t¬i cêi...Trinh dÉn t«i ra vên...Trinh lom khom...Trinh vÉn lÆng lÏ cêi, chØ gËt ®Çu kh«ng nãi. -> BiÓu c¶m: T«i vÉn cø bån chån kh«ng yªn... B¾t ®Çu lo...tñi th©n vµ giËn.

(117) Trinh...giËn m×nh qu¸... t«i run run.... c¶m ¬n Trinh qu¸... quý gi¸ lµm sao... H: T¸c dông cña yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n nµy?. - Miêu tả: Giúp ngời đọc hình dung kh«ng khÝ buæi sinh nhËt, cö chØ, ®iÖu bé cña tõng ngêi. - Biểu cảm: Bộc lộ đợc tình cảm bạn bÌ ch©n thµnh, s©u s¾c.. H: ViÖc sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong bµi v¨n tù sù cã vai trß vµ ý nghÜa g×? -> Làm văn bản tự sự thêm sinh động, hấp dÉn vµ s©u s¾c. H: Các sự việc trong văn bản này đợc kể * Thứ tự kể: theo thø tù nµo? (TuÇn tù theo thêi gian hay KÓ tuÇn tù theo thêi gian xen lÉn håi có sự đảo ngợc, từ hiện tại nhớ về quá khứ)? ức. GV: Cñng cè néi dung: ViÖc tr¶ lêi tÊt c¶ c¸c c©u hái trªn chÝnh lµ chúng ta đã tìm ra dàn ýcơ bản của văn bản “Mãn quµ sinh nhËt”. VËy 1 v¨n b¶n tù sù 2. Dµn ý cña 1 bµi v¨n tù sù: (SGK – 95) kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m cã dµn ý nh thÕ nµo? H: Dµn ý cña mét bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m cã bè côc mÊy phÇn? -> 3 phÇn: MB, TB, KB. H: PhÇn më bµi thêng cã néi dung g×? H: PhÇn th©n bµi ph¶i thùc hiÖn nh÷ng yªu cÇu nµo? H: PhÇn kÕt bµi, ngêi viÕt sÏ nªu g×? GV chèt l¹i vµ ®a ra b¶ng phô cã ghi néi II/ LuyÖn tËp: dung dµn ý. §äc tõng môc cho HS theo dâi. Bµi tËp 1: Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu bài 1. - Chia líp thµnh 4 nhãm giao viÖc: + Nhãm 1: PhÇn më bµi. + Nhãm 2: PhÇn th©n bµi. + Nhãm 3: PhÇn kÕt bµi. + Nhãm 4: X§ yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.. a. PhÇn më bµi: - Giới thiệu quang cảnh đêm giao thõa. - Giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh: Em bÐ b¸n diªm. - Giíi thiÖu gia c¶nh cña em. b. PhÇn th©n bµi: - Sự việc 1: Lúc đầu không bán đợc diªm + Sî kh«ng d¸m vÒ nhµ. + T×m chç tr¸nh rÐt + Bị gió rét và cái đói hành hạ - Sù viÖc 2: QuÑt diªm sëi Êm( Nh÷ng méng tëng vµ thùc t¹i ®an xen) + LÇn 1: Lß sëi + LÇn 2: Bµn ¨n thÞnh so¹n, mãn ngçng quay. + LÇn 3: C©y th«ng N«-en + LÇn 4: Bµ néi hiÖn vÒ + LÇn 5: Em cïng bµ bay lªn.

(118) c. KÕt bµi: - Cô bé bán diêm đã chết vì đói và rét trong đêm giao thừa - Ngµy ®Çu n¨m míi vµ mäi ngêi - C¶m nghÜ cña ngêi kÓ d. YÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m: - Miªu t¶: + Ngän löa lóc dÇu xanh lam... + Tuyết phủ kín mặt đất... + Tay cầm que diêm đã tàn... + Diªm ch¸y vµ s¸ng rùc lªn... + Hµng ngµn ngän nÕn... - BiÓu c¶m: + Chµ! Gi¸ quÑt ...nhØ? + Trông đến vui mắt + Chµ! ¸nh s¸ng k× dÞ lµm sao... + ThËt lµ dÔ chÞu... + BÇn thÇn c¶ ngêi... + Cha bao giê em thÊy bµ to lín vµ đẹp lão nh thế này.. - GV nªu yªu cÇu bµi 2. - Híng dÉn HS c¸ch lµm. Yªu cÇu vÒ nhµ Bµi tËp 2: ( BT vÒ nhµ) lµm.. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i dµn ý cña 1 v¨n b¶n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 2. - So¹n bµi: “Hai c©y phong”. *********************************************** Ngày soạn:10/10/2014 Ngày dạy: 81,4 - 22/10; 82- 28/10/2014. TiÕt 36. Hai c©y phong (TrÝch “Ngêi thÇy ®Çu tiªn - Ai-ma-t«p) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Ph¸t hiÖn trong v¨n b¶n ‘Hai c©y phong”cã 2 m¹ch kÓ Ýt nhiÒu ph©n biÖt lång vµo nhau dựa trên các đại từ nhân xng khác nhau của ngời kể chuyện. Vì ở trong bài, ngời kÓ chuyÖn nãi m×nh lµ ho¹ sÜ cho nªn híng t×m hiÓu chÝnh lµ ngßi bót ®Ëm chÊt héi ho¹ cña t¸c gi¶ khi miªu t¶ hai c©y phong. - Thấy đợc những nguyên nhân khiến hai cây phong gây xúc động cho ngời kể chuyÖn. - GD häc sinh biÕt yªu th¬ng, tr©n träng nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬. II/ ChuÈn bÞ:.

(119) 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc văn bản, đọc chú thích, tìm bố cục và nội dung từng phần. Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Tại sao tác giả O. Hen-ri lại đặt tên cho tác phẩm của mình là “Chiếc lá cuèi cïng”? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Các em ạ! đất nớc C-rơ-g-xtan là 1 đất nớc tơi đẹp có núi đồi, thảo nguyên và những dãy núi trập trùng với những áng mây bay lơ lửng. Đất nớc này đã sản sinh ra nhà văn nổi tiếng Ai-ma-tôp với tác phẩm “Ngời thầy đầu tiên”. Tác phẩm đã đợc giải thởng Lê-nin về văn học nghệ thuật. Tuy không tìm hiểu đợc nội dung và ý nghĩa của tác phẩm nhng để cảm nhạn phần nào tài năng của tác giả cũng nh giá trị của tác phẩm, hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 1 đoan trích trong tác phẩm đó, có tựa đề “Hai c©y phong”. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ Tìm hiểu chung H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu đôi nét về tác giả? GV: Ai-ma-tôp xuất thân trong một gia đình 1. Tỏc giả: viên chức. Năm 1913 ông tốt nghiệp đại học vµ lµm c¸n bé kÜ thuËt ch¨n nu«i. Mét thêi gian sau «ng häc tiÕp, ra trêng «ng chuyÓn hẳn sang nghề báo chí và viết văn. Ông đợc d luận đánh giá cao ngay từ tác phẩm đầu tay: ‘Gia-mi-li-a”- (1858), “Núi đồi và thảo nguyªn”- (1961) gåm 3 truyÖn: “Hai c©y phong”, “Cây phong non trùm khăn đỏ”, “Mắt lạc đà”. Tập truyện này đã đợc giải thởng Lê-nin. Ngoài ra ông còn 1 số tác phẩm kh¸c: Con tµu tr¾ng, Mét ngµy dµi h¬n thÕ kØ, Cánh đồng mẹ. H: §o¹n trÝch “Hai c©y phong”n»m ë vÞ trÝ nµo trong t¸c phÈm: “Ngêi thÇy ®Çu tiªn”? 2. Tác phẩm: phÇn ®Çu của tác phẩm -> N»m ë phÇn ®Çu Nhan đề do ngời biên soạn sách đặt. Hoạt động 3: GV híng dÉn: §ọc víi giäng nhá nhÑ vµ tha thiết thể hiện tâm hồn đầy xúc động của ngời 3. Đọc – Từ khó kÓ chuyÖn. - GV đọc mẫu: Từ đầu -> Thân thuộc ấy. - Gọi 2 HS đọc nối tiếp đến hết. - Nhận xét cách đọc của HS * Gi¶i nghÜa chó thÝch: GV: Qua thêi gian vµ ma n¾ng, 2 c©y phong còng dÇn lín lªn trë thµnh 2 c©y cæ thô sõng sững đứng ở đầu làng, đem lại cho dân làng, nhÊt lµ c¸c em nhá- thÕ hÖ sau cña thÇy ®uy-.

(120) sen biÕt bao niÒm vui trong s¸ng.§o¹n trÝch “Hai cây Phong” đã đa ngời đọc vào thế giới hiÖn t¹i sau rÊt nhiÒu n¨m thÇy §uy-sen d¹y An-t-nai häc tËp. Để cảm nhận đợc vẻ đẹp của 2cây phong vµ t©m hån cña líp trÎ, sù g¾n bã gi÷a c©y vµ ngêi thuéc thÕ hÖ nèi tiÕp bíc ®i cña thÇy §uy-sen, c.ta sÏ chuyÓn sang phÇn III. Hoạt động 4: H: Tác giả đã sử dụng những phơng thức biểu đạt nào? -> Tù sù, MT vµ BC GV: Tríc khi ®i vµo néi dung cô thÓ, chóng ta sÏ t×m hiÓu m¹ch kÓ.. 4. M¹ch kÓ:. H: V¨n b¶n nµy cã mÊy m¹ch kÓ? §ã lµ - T«i: C¸ nh©n ngêi kÓ chuyÖn nh÷ng m¹ch kÓ nµo? Nh©n danh ai? - Chóng t«i: Ngêi kÓ chuyÖn nh©n danh bän con trai. H: “T«i” vµ “chóng t«i” thuéc tõ lo¹i nµo? -> §¹i tõ nh©n xng. + T«i: ng«i thø nhÊt sè Ýt + Chóng t«i: ng«i thø nhÊt sè nhiÒu. GV: Trong m¹ch kÓ xng “t«i”, ngêi kÓ chuyÖn tù xng lµ ho¹ sÜ. Chóng ta rÊt dÔ nghÜ r»ng “t«i”- ngêi kÓ chuyÖn ë ®©y chÝnh lµ t¸c gi¶. Nhng trong v¨n ch¬ng, kh«ng nhÊt thiÕt bao giê ngêi kÓ chuyÖn cóng lµ t¸c gi¶. Trong m¹ch kÓ xng “chóng t«i” vÉn lµ ngêi kÓ chuyÖn nhng l¹i nh©n danh bän con trai. Vµ håi Êy ngêi kÓ chuyÖn còng chÝnh lµ 1 đứa trẻ trong bọn. H: Theo em, m¹ch kÓ nµo quan träng h¬n? V× sao? -> M¹ch kÓ cña ngêi kÓ chuyÖn xng “t«i” quan träng h¬n. V× nã thÓ hiÖn t×nh c¶m s©u s¾c cña 1 con ngêi trëng thµnh sau bao n¨m quay trë l¹i quª h¬ng vµ 1 ngßi bót ®Ëm chÊt héi ho¹. H: T¸c dông cña c¸ch kÓ chuyÖn kÕt hîp 2 m¹ch kÓ nµy? -> Më réng c¶m xóc võa chung l¹i GV: Văn bản đợc viết bằng ngòi bút tự sự vừa riêng. kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m; Thêi gian hiÖn t¹i xen lÉn håi tëng l¹i qu¸ khø. Nh©n vËt “t«i” song song xuÊt hiÖn cïng víi “chóng t«i”, cïng t©m sù chia sÎ c¶m xóc víi ngời đọc. Để thấy đợc hình ảnh hai cây phong hiện lªn víi nh÷ng c¶m xóc d¹t dµo, nh÷ng suy nghÜ l¾ng s©u qua ng«n tõ vµ h×nh ¶nh chÊp chíiluca Èn lóc hiÖn, lóc thËt lóc mê rÊt thó vÞ, chóng ta cïng t×m hiÓu néi dung qua 2 m¹ch kÓ trªn..

(121) * HS đọc thầm mạch kể “chúng tôi” từ chỗ: “Vµo nh÷ng n¨m häc cuèi cïng...biªng biÕc II. Tìm hiểu chi tiết kia” H: Cho biÕt néi dung cña ®o¹n v¨n? GV: Kí ức của “tôi” còn giữ lại đến tận ngày h«m nay, vµ giê ®©y nã chît sèng l¹i vµ µo vÒ 1. Hai c©y phong vµ kÝ øc tuæi th¬. nh hiÖn ra tríc m¾t. H: KÝ øc s©u s¾c nhÊt vÒ tuæi th¬ cña “t«i” diÔn ra vµo thêi gian nµo? H: Tại sao thời gian đó lại để lại kí ức sâu sắc - Năm học cuối cùng trớc khi nghỉ hè. trong “t«i”? Nã g¾n víi kØ niÖm nµo? Ph¸ tæ chim GV: Ngôn ngữ lời văn chuyển đổi từ hiện + + Khám phá một thế giới đẹp đẽ. tại( Cách cảm nhận của 1 ngời đã trởng thµnh)trë l¹i víi nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ ®Çy th¬ méng, víi nh÷ng kØ niÖm tuyÖt vêi: “Ch¹y µo...”- 1 lêi kÓ, 1 lêi nhËn xÐt thËt ng©y th¬ vµ thó vÞ. C¸c cËu bÐ gièng nh những con chim non đã chiếm lĩnh cả vơng quèc nµy, vßm c©y, bÇu trêi nµy... H: Trong kØ niÖm ph¸ tæ chim, h×nh ¶nh hai c©y phong hiÖn lªn trong m¾t bän trÎ nh thÕ nµo? - Hai c©y phong: + Khæng lå + Nghiªng ng¶ ®u ®a + Bãng r©m m¸t TiÕng l¸ xµo x¹c dÞu hiÒn GV: Trong m¹ch kÓ xen lÉn miªu t¶, hai c©y + + m¾t mÊu phong chỉ đợc phác hoạ bằng đôi ba nét, nhng + Các Cµnh cao ngÊt. đó là những nét phác hoạ có giá trị của ngời ho¹ sÜ.Hai c©y phong khæng lå víi bao m¾t mÊu, cµnh cao...bãng m¸t... ®ung ®a...¸nh n¾ng xuyªn qua vßm l¸ t¹o nªn nh÷ng chiÕc g¬ng nhá ph¶n chiÕu ¸nh s¸ng lµm lÊp lo¸. Chim chao ®i chao l¹i t« ®iÓm thªm cho bøc ho¹. Chúng ta đều biết bọn trẻ trèo lên cây để phá tổ chim, nhng họ không dừng lại ở viÖc ph¸ tæ chim mµ cßn thi nhau trÌo lªn cao xem ai can đảm và khéo léo hơn ai. H: §iÒu g× bÊt ngê x¶y ra víi bän trÎ, thu hót bän trÎ vµ lµm cho chóng ng©y ngÊt? -> Tõ trªn cao nh×n xuèng, nh 1 phÐp mµu nhiệm, bọn trẻ nhìn thấy cả 1 thế giới đẹp vô ngÇn víi kh«ng gian bao la vµ ¸nh s¸ng. GV: §Õn nh÷ng dßng nµy, nh©n vËt “t«i” mê đi để “chúng tôi” hiện lên, choán lấy tất cả. Phải chăng “tôi” muốn thay đổi điểm nhìn, ho¸ th©n thùc sù vµo thÕ giíi tuæi th¬ vµ råi cùng các cậu bé sửng sốt, mỗi đứa nín thë...quªn c¶ tæ chim, chØ cßn l¹i 1 thÕ giíi t-.

(122) ơi đẹp mà trung tâm là làng Ku-ku-rêu. H: Díi con m¾t bän trÎ, lµng Ku-ku-rªu hiÖn lªn nh thÕ nµo? - Lµng Ku-ku-rªu: + §Êt réng bao la +Chuång ngùa-> C¨n nhµ g¸c xÐp. + D¶i th¶o nguyªn hoang vu + Làn sơng mờ đục GV: B×nh(c¨n cø vµo néi dung SGK) H: §Ó miªu t¶ hai c©y phong vµ c¶nh lµng + Nh÷ng dßng s«ng lÊp l¸nh. Ku-ku-rêu tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuËt g×? T¸c dông? - NT: So s¸nh, nh©n ho¸ -> Gîi t¶ h×nh ¶nh, mµu s¾c, ©m thanh H: Em hình dung nh thế nào về làng Ku-ku- sinh động rªu? => Một bức tranh đẹp thơ mộng, bí ẩn H: Trớc vẻ đẹp thơ mộng của quê hơng mình, và đầy quyến rũ. các cậu bé đã bộc lộ điều gì? -> Chóng t«i nÐp m×nh ngåi trªn c¸c cµnh c©y, qu¶ thËt trong nh÷ng gi©y phót Êy, ë những đỉnh cao ấy, tầm mắt nhìn của tuổi thơ đợc mở rộng, chiều suy nghĩ đợc khơi sâu, cả tâm hồn và trí tuệ nh đang đợc cất cánh để cảm nhận biết bao vẻ đẹp rộng dài, lắng nghe biết bao âm thanh huyền ảo để rồi suy nghĩ, méng m¬, kh¸t väng... Nhê hai c©y phong lín lao, v÷ng vµng nâng đỡ, dìu dắt lên tận ngọn, các chú bé mới đợc mở rộng tầm mắt, vơn tới bao điều thú vị, bæ Ých. H: §o¹n v¨n t¶ c¶nh bän trÎ trÌo lªn hai c©y phong để từ đó say mê khám phá thảo nguyên mªnh m«ng cã ý nghÜa g×? -> Hai c©y phong lµ n¬i héi tô cña niÒm vui tuæi th¬ g¾n bã, chan hoµ, th©n ¸i. Lµ n¬i tiÕp søc cho tuæi th¬ kh¸m ph¸ thÕ giíi. GV: ChØ b»ng mét kØ niÖm tuæi th¬ cô thÓ của một nhân vật cụ thể, nhà văn đã đánh thức trong lòng ngời đọc biết bao kỉ niệm êm đềm thân thiết về quê hơng đất nớc khi còn ấu thơ cũng nh lúc đã trung niên. Có lẽ những kỉ niệm tuổi thơ đó ngời kể chuyện sẽ còn giữ mãi trong cuộc đời mình. 4. Cñng cè: GV hÖ thèng néi dung bµi häc: - Hai m¹ch kÓ vµ t¸c dông nghÖ thuËt cña nã - H×nh ¶nh hai c©y phong vµ lµng Ku-ku-rªu 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i néi dung v¨n b¶n - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Soạn tiếp nội dung còn lại để học tiết sau..

(123) ********************************************** Ngày soạn:10/10/2014 Ngày dạy: 84 - 25/10; 81 - 28/10; 82- 29/10/2014. TiÕt 37. Hai c©y phong (TiÕp) (TrÝch “Ngêi thÇy ®Çu tiªn - Ai-ma-t«p) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Thấy đợc cảm xúc, tình cảm của nhân vật “tôi”và lũ trẻ; Thấy đợc việc lồng hai ngôi kể để tạo sắc thái trong cách kể. - Hình ảnh hai cây phong gây xúc động cho ngời đọc; Mối quan hệ giữa thầy Đuy-sen vµ hai c©y phong - GD häc sinh lßng biÕt ¬n, kÝnh träng thµnh qu¶ cña nh÷ng thÕ hÖ ®i tríc. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: H×nh ¶nh hai c©y phong vµ kÝ øc tuæi th¬? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Sau khi học xong tiết 1 của văn bản này, các em đã thấy hình ảnh hai cây phong chiếm vị trí trung tâm của văn bản và gây xúc động sâu sắc cho ngời kể chuyện cũng nh độc giả chúng ta. Vậy tại sao hai cây phong lại gây xúc động sâu sắc đến nh vậy? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu qua tiÕt 35. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung III/ T×m hiÓu v¨n b¶n: 3. Hai c©y phong vµ thÇy §uy-sen. *HS đọc thầm đoạn đầu văn bản. H: Ấn tîng næi bËt cña “t«i” trong mçi lÇn vÒ th¨m quª lµ g×? a. Hai c©y phong: H: Hai cây phong đợc giới thiệu qua những chi tiÕt nµo? - Giữa 1 ngọn đồi - Nh những ngọn hải đăng đặt trên núi H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g× khi miªu t¶ hai c©y phong? - NT: So s¸nh H: Cách so sánh đó có ý nghĩa gì? -> Hai cây phong là tín hiệu dẫn đờng vÒ quª. -> Khẳng định vai trò quan trọng của hai cây phong(không thể thiếu đối với ngời đi xa về lµng). GV: H×nh ¶nh hai c©y phong hiªn ngang.

(124) đứng giữa ngọn đồi đầu làng, đi từ phía nào còng thÊy...nh 1 ngän h¶i ®¨ng. Hai c©y phong đã làm hiệm vụ chỉ lối dẫn đờng cho biÕt bao nhiªu con ngêi lµng Ku-ku-rªu híng vÒ quª h¬ng? NghÖ thuËt so s¸nh cña nhµ v¨n thËt cã ý nghÜa. Theo dõi đoạn văn đặc tả hai cây phong, tõ chç: “Trong lßng t«i...tho¶ng qua” ta thÊy trong lßng nh©n vËt “t«i” kh«ng thiÕu g× c¸c lo¹i c©y nhng hai c©y phong nµy kh¸c h¼n. H: Em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt chøng tá hai c©y phong nµy kh«ng gièng nh c¸c lo¹i c©y - Cã tiÕng nãi, cã t©m hån riªng - Nghiêng ngả thân cây, lay động lá kh¸c? cµnh - Kh«ng ngít tiÕng r× rµo: + Lµn sãng thuû triÒu + TiÕng th× thÇm + Im bÆt + CÊt tiÕng thë dµi - Khi mây đen kéo đến, bão dông xô g·y cµnh, tØa trôi l¸: + Nghiªng ng¶ tÊm th©n dÎo dai + RÐo vï vï... H: Hai cây phong đợc miêu tả bằng những - NT: So s¸nh, nh©n ho¸ nÐt nghÖ thuËt nµo? GV: Tác giả đã hoá thân vào nhân vật để kể chuyện, để miêu tả với hàng loạt những liên tởng, so sánh, nhân hoá: Âm thanh, tiếng nói của cây phong dù ngày cũng nh đêm, chúng vÉn...(sgk) H: Qua nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh, nh©n ho¸ Êy => Cã søc sèng m¹nh mÏ, dÎo dai, bÊt gióp em hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ hai c©y phong? khuÊt nhng vÉn dÞu dµng, th©n th¬ng. GV: Đoạn văn đặc tả hai cây phong bằng những hình ảnh so sánh rất đặc sắc và nhân hoá cao độ để hai cây phong trở nên sống động nh con ngời. H: Điều đó cho thấy tài năng nghệ thuật gì cña t¸c gi¶? -> N¨ng lùc c¶m nhËn tinh tÕ, kh«ng chØ c¶m nhËn b»ng thÞ gi¸c, thÝnh gi¸c mµ cßn b»ng c¶ trÝ tëng tîng m·nh liÖt vµ phong phó, mang t©m hån nghÖ sÜ hµi hoµ hai tè chÊt: Héi ho¹ vµ ©m nh¹c. Râ rµng, qua c¶m nhËn cña ngêi nghÖ sÜ, hai c©y phong hiÖn lªn víi h×nh hµi cao lín, hiên ngang, với đờng nét lá cành uyển chuyÓn, nhÊt lµ nh÷ng ©m thanh cña nã lµm cho nó đẹp kì diệu. Đó là hình ảnh của quê hơng, và cũng là biểu tợng cho sức sống mạnh mÏ, dÎo dai, hiªn ngang, bÊt khuÊt mµ dÞu dµng th©n th¬ng cña nh÷ng con ngêi n¬i ®©y. chính vì vậy mà “Cứ mỗi lần về quê, tôi đều cã bæn phËn...nh×n râ”.

(125) H: Theo em, trong những lời lẽ đó, nhân vật “tôi” đã bộc lộ tình cảm nào của mình với hai c©y phong? -> Yªu quª h¬ng tha thiÕt, yªu c¶ thiªn nhiªn lẫn con ngời, đặc biệt là 2 cây phong. H: Nh÷ng lêi v¨n nµo thÓ hiÖn rÊt râ tr¹ng th¸i t©m hån cña nh©n vËt “t«i”? -> “Ta sắp đợc thấy chúng cha...ngây ngất” H: Em hiÓu g× vÒ tr¹ng th¸i t©m håncña nh©n vật “tôi” qua lời văn biểu cảm đó? -> Nhớ cây đắm say, mãnh liệt nh tâm hồn nặng lòng nhớ thơng con ngời khi đứng dới gèc c©y. T×nh yªu quª h¬ng trong t©m hån ngây ngất hoà quyện cùng đất trời. Đoạn văn truyÒn c¶m, hÊp dÉn nh 1 bµi th¬, 1khóc h¸t. H: Tại sao cảm xúc đó lại gắn liền với 1 nỗi buån da diÕt ë nh©n vËt “t«i”? -> Hai c©u phong lµ h×nh ¶nh trong s¸ng, t¬i đẹp, thân thuộc với tuổi thơ. Vì thế xa quê đã l©u-> trë vÒ quª-> n¶y sinh nçi buån. * Cho HS chó ý ®o¹n cuèi v¨n b¶n. H: “Ngêi v« danh” ë ®©y cã nghÜa lµ g×? H: Theo em, “Ngời vô danh” đợc nhắc tới trong v¨n b¶n lµ ai? -> ThÇy §uy-sen. H: Em cã suy nghÜ g× vÒ t×nh c¶m cña nh©n vËt “t«i” lóc nµy? -> Yªu quý hai c©y phong g¾n liÒn víi t×nh yêu quý ngời thầy giáo đã trồng hai cây phong Êy víi íc m¬ vµ hi väng vÒ sù trëng thµnh cña trÎ em n¬i ®©y. H: §Õn ®©y em hiÓu nguyªn nh©n nµo khiÕn cho h×nh ¶nh hai c©y phong chiÕm vÞ trÝ trung tâm trong văn bản và gây xúc động cho ngời - Hai cây phong: + G¾n víi h×nh ¶nh lµng kÓ chuyÖn? + G¾n víi kØ niÖm tuæi th¬ + Là nhân chứng xúc động về thầy §uy-sen. b.ThÇy §uy-sen: H: Qua t×m hiÓu chó thÝch, em thÊy thÇy Đuy-sen đợc tác giả giới thiệu nh thế nào? -> Lµ mét thÇy gi¸o trÎ §îc ®oµn thanh niªn céng s¶n cö vÒ lµng d¹y häc. H: ThÇy §uy-sen cã nh÷ng g¾n bã vµ kØ niÖm - G¾n bã víi lµng Ku-ku-rªu - G¾n bã víi lò häc trß g× ë n¬i ®©y? - Giúp đỡ An-t-nai - Trång hai c©y phong GV: ThÇy §uy-sen lµ ngêi thÇy ®Çu tiªn vÒ lµng vµ còng lµ ngêi thÇy ®Çu tiªn cña An-tnai vµ lò b¹n gÇn 40 n¨m vÒ tríc mµ ngêi kÎ chuyện gần đây mới đợc biết. Thầy Đuy-sen.

(126) trồng hai cây phong trên đỉnh đồi cao, không những thầy gửi gắm vào đó bao ớc mơ hi väng mµ thÇy cßn m·i m·i v÷ng ch½inh hai cây phong trên đỉnh đồi cao kia để dõi theo thÕ hÖ mai sau. Th¶o luËn: NÕu nh©n vËt “t«i” mang h×nh bãng cña t¸c gi¶ Ai-ma-t«p th× em hiÓu g× vÒ nhµ v¨n nµy qua v¨n b¶n “Hai c©y phong”? -> Tâm hồn nhạy cảm với vẻ đẹp cao quý. T×nh c¶m tha thiÕt g¾n bã víi c¶nh vµ ngêi n¬i ®©y. Giµu lßng yªu th¬ng con ngêi, cã tµi miªu t¶ vµ biÓu c¶m khi kÓ chuyÖn. H: Sau khi häc xong v¨n b¶n, em cã c¶m nhËn g× vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt? - HS tr¶ lêi. * Ghi nhí: (SGK- 101) - GV chèt l¹i. ®a ra phÇn ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ, dặn học thuộc. *Liên hệ: VB hai cây phong đã thức dậy tình c¶m nµo trong em? 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña t¸c phÈm. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i v¨n b¶n - Häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu v¨n b¶n - Häc thuéc ghi nhí,chän 1 ®o¹n kho¶ng 10 dßng miªu t¶ hai c©y phong mµ em thích nhất để học thuộc. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ViÕt bµi TLV sè 2(V¨n tù sù). ************************************************ Ngày soạn:10/10/2014 Ngày dạy: 81 - 25/10; 82- 28/10;82 - 29/10/2014. TiÕt 38 +39. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh vận dụng kiến thức đã học về kiểu bài tự sự kết hợp với miêu tả và biểu dụng để kể lại một câu chuyện. - Biết chọn thứ tự kể và kể lại sự việc theo một trình tự nhất định. 2. KÜ n¨ng: - Häc sinh biÕt triÓn khai bµi viÕt theo bè côc 3 phÇn, biÕt chuyÓn ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n. - BiÕt kÕt hîp c¸c yÕu tè phô trî cho qu¸ tr×nh kÓ chuyÖn nh: miªu t¶, biÓu c¶m. 3. Thái độ: - Có tình cảm chân thực, sâu sắc đối với nhân vật và sự việc đợc kể. II/ H×nh thøc kiÓm tra: Tù luËn. III/ Bảng đặc trng 2 chiều(ma trận): Các mức độ. NhËn Th«ng VËn biÕt hiÓu dông. VËn cao. dông Tæng sè c©u.

(127) Các chủ đề. thÊp TN. Tù sù. * KiÕn thøc: - Giíi thiÖu hoµn c¶nh, sù viÖc, nh©n vËt, t×nh huèng. - Më ®Çu , diÔn biÕn vµ kÕt thóc c©u chuyÖn. - Suy nghÜ vµ c¶m xóc cña b¶n th©n; T×nh c¶m đối với bố mẹ và mọi ngêi; Lêi nh¾n göi.. TL. TN. TL. 1,0. 1,0. 3,0. 3,0. 2,0. 2,0. 1,0. 1,0. 0,5. 0,5. 1,5. 1,5. 1,0. 1,0. Tæng sè. 10,0. 10,0. TØ lÖ %. 100%. 100%. * KÜ N¨ng: - TriÓn khai, lµm râ bè côc. - ChuyÓn ®o¹n, liªn kÕt ®o¹n. - KÕt hîp ph¬ng thøc tù sù víi yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. * Thái độ: - Cã t×nh c¶m ch©n thùc, s©u s¾c víi nh©n vËt vµ sù viÖc.. IV/ ĐÒ bµi: Lớp 82,4 : Hãy kể lại một việc em đã làm khiến cha mẹ rất vui lòng. Lớp 81 : Hãy kể về một kỷ niệm đáng nhớ đối với một con vật nuôi mà em yªu thÝch. V/ §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: a. PhÇn më bµi: 2® - Giíi thiÖu hoµn c¶nh khiÕn em nhí l¹i kØ niÖm. - Giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt, t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn. ( Còng cã thÓ nªu kÕt qu¶ cña sù viÖc tríc råi míi kÓ nguyªn nh©n, diÔn biÕn sau). b.PhÇn th©n bµi: 6® Kể lại diễn biến câu chuyện theo một trình tự nhất định - C©u chuyÖn më ®Çu nh thÕ nµo? DiÔn ra ë ®©u? Khi nµo? Víi ai? - C©u chuyÖn diÔn biÕn ra sao? §Ønh ®iÓm cña sù viÖc lµ g×? - KÕt qu¶ cña sù viÖc?.

(128) c. PhÇn kÕt bµi: 2® - Nªu suy nghÜ vµ c¶m xóc cña b¶n th©n; t×nh c¶m cña m×nh víi đối tượng vµ ngîc l¹i. - Lêi nh¾n göi. *) Thu bµi: - HÕt giê gi¸o viªn thu bµi. - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. *) Híng dÉn häc bµi: - Xem lại lí thuyết về kiểu bài để tự rút kinh nghiệm. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Nãi qu¸. *************************************. Tổ CM duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm. Ngày soạn:10/10/2014 Ngày dạy: 84 - 28/10; 81 - 29/10; 82 - 31/10/ 2014.

(129) TiÕt 40. Nãi qu¸ I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc khái niệm và giá trị biểu cảm của nói quá trong văn bản nghệ thuật cũng nh trong giao tiÕp h»ng ngµy. - BiÕt sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸ phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp vµ t¹o lËp v¨n b¶n. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: Vë so¹n bµi cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Để tăng sức biểu cảm trong lời ăn tiếng nói hằng ngày, nhân dân ta đã sử dụng rất nhiÒu biÖn ph¸p tu tõ c¶ vÒ tõ vùng còng nh ng÷ nghÜa. §Ó g©y Ên tîng m¹nh, ngêi ta đã dùng cách phóng đại mức đọ, quy mô, tính chất của các sự vật hiện tợng đợc miêu t¶. VËy cô thÓ biÖn ph¸p nµy cã t¸c dông g×? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động2: * GV treo b¶ng phô cã ghi c¸c vÝ dô trong SGK. - Gọi HS đọc.. Néi dung I/ Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸ 1. VÝ dô:. a. “...cha nằm đã sáng H: Nói: “đêm t5 cha nằm đã sáng, ngày t10 ...cha cời đã tối” cha cời đã tối” nhằm thể hiện điều gì? - ý nói: đêm T5 và ngày T10 rất ng¾n. b. “Cày đồng... H: VËy: “Må h«i th¸nh thãt nh ma ruéng ...th¸nh thãt nh ma ruéng cµy” cµy” nghÜa lµ g×? - ý nãi: må h«i ít ®Ém, nhá giät. -> Nhấn mạnh, phóng đại quy mô, H: Nói nh trên có quá sự thật không? Nhằm mức độ, tính chất của sự vật hiện tợng nhÊn m¹nh ®iÒu g×? H: C¸ch nãi nh vËy cã t¸c dông g×?. => T¸c dông: G©y Ên tîng, t¨ng søc biÓu c¶m..

(130) H: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ 2. Kết luận : Ghi nhí: (SGK) nãi qu¸? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. . - Gọi HS đọc ghi nhớ * Bµi tËp: H·y chØ ra phÐp tu tõ nãi qu¸ vµ t¸c dông biÓu c¶m cña nã trong c¸c c©u ca dao sau: a. Bao giờ cây cải làm đình Gç lim lµm ghÐm th× m×nh lÊy ta. b. §ªm n»m lng ch¼ng bÐn giêng Mong trời mau sáng ra đờng gặp em. §¸p ¸n: a. Cây cải làm đình Gç lim lµm ghÐm -> ý nãi: ViÖc nµy lµ v« lÝ, khã kh¨n, kh«ng thÓ x¶y ra. b. Lng ch¼ng bÐn giêng -> ý nãi: T©m tr¹ng n«n nãng bån chån, chẳng thiết đến ngủ, nghỉ của chàng trai. Hoạt động 3:. III/ LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1:. - Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung BT1. H: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý a. Sỏi đá cũng thành cơm nghÜa cña chóng? -> Thành quả lao động gian khổ, vất - Gäi HS tr¶ lêi. v¶, nhäc nh»n-> NiÒm tin vµo bµn - GV ch÷a tõng c©u. tay lao động. b. Đi lên đến tận trời -> VÕt th¬ng ch¼ng cã nghÜa lÝ g×, không đáng bận tâm. c. ThÐt ra löa -> Ngêi cã quyÒn thÕ, hung h¨ng-> Có quyền sinh quyền sát đối với ngời khác. - GV nªu yªu cÇu BT2. - Chia HS lµm c¸c nhãm th¶o luËn. - §¹i diÖn c¸c nhãm nªu kÕt qu¶. - Gäi HS nhËn xÐt chÐo.. 2. Bµi tËp 2: a) Chó ăn đá, gà ăn sỏi. b) BÇm gan tÝm ruét c) Ruột để ngoài da d) Në tõng khóc ruét e) V¾t ch©n lªn cæ 3. Bµi tËp 3:. - Gọi HS đọc yêu cầu và các thành ngữ. - GV híng dÉn c¸ch lµm. - Gäi mçi em tr×nh bµy mét c©u.. a. Nàng có vẻ đẹp nghiêng nớc nghiªng thµnh b. §oµn kÕt t¹o nªn søc m¹nh dêi non lÊp biÓn c. C«ng viÖc lÊp biÓn v¸ trêi Êy lµ công việc của nhiều đời, nhiều thế hÖ.

(131) d. Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã trở về sau cuộc chiến vĩ đại của d©n téc e. M×nh nghÜ n¸t ãc mµ vÉn kh«ng giải đợc bài toán này. 4. Bµi tËp 4: - Ng¸y nh sÊm - Tr¬n nh mì - Nhanh nh c¾t - Lừ đừ nh ông từ vào đền - Đủng đỉnh nh chĩnh trôi sông - Lóng tóng nh gµ m¾c tãc. - HS đọc thầm yêu cầu trong SGK. - Lµm viÖc c¸ nh©n, nªu kÕt qu¶. - GV nhận xét, khẳng định đáp án.. 5. Bµi tËp 5: H: ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸? - HS tù lµm díi sù híng dÉn cña GV. - Gäi HS tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi: - ThÕ nµo lµ nãi qu¸? - T¸c dông cña nãi qu¸? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí, lµm thªm BT6. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ¤n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam. + Lập bảng thống kê theo các mục sau: STT- Tên VB- tác giả - năm tác phẩm ra đờithể loại - nội dung chủ yếu - đặc sắc nghệ thuật. + So s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a c¸c VB trong c¸c bµi 2, 3, 4. ************************************************ Ngày soạn:10/10/2014 Ngày dạy: 82 - 31/10; 81,4 – 1/11/2014. TiÕt 41. ¤n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hệ thống hoá các truyện kí Việt Nam đã học từ đầu học kì trên các mặt: Đặc sắc về nội dung t tởng và hình thức nghệ thuật. Từ đó bớc đầu thấy đợc một phần quá trình hiện đại hoá văn học VN đã hoàn thành về cơ bản vào đầu TK XX.

(132) - RÌn cho HS kÜ n¨ng ghi nhí, hÖ thèng ho¸, so s¸nh, kh¸i qu¸t vµ tr×nh bµy nhËn xÐt kÕt luËn trong qu¸ tr×nh «n tËp. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Nghiªn cøu néi dung ch¬ng tr×nh KÎ b¶ng, hÖ thèng kiÕn thøc ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái 1,2,3 trong SGK III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: Vë so¹n bµi cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV: Từ đầu năm đến giờ chúng ta đã đợc học những văn bản nào thuộc phần truyện kí VN hiện đại? GV: Bây giờ, chúng ta sẽ cùng thống kê các nội dung cơ bản để ôn lại phần văn học nµy. Hoạt động 2: Luyện tập: Câu hỏi 1: Bảng thống kê các văn bản truyện kí VN đã học. TT Tªn VB. T¸c gi¶. N¨m tp ra ThÓ đời lo¹i 1941 TruyÖn ng¾n. Néi dung chñ yÕu §Æc s¾c NT. 1. T«i ®i häc. Thanh TÞnh (19111988). Nh÷ng kØ niÖm trong s¸ng vÒ ngày đầu tiên đợc đến trờng đi học.. - Tù sù tr÷ t×nh - TS kÕt hîp MTvà BC, đánh gi¸, so s¸nh.. 2. Trong lßng Nguyªn mÑ Hång (19181982). 1940. Håi kÝ. Nỗi cay đắng tủi cùc vµ t×nh yªu th¬ng mÑ cña chó bÐ Hång khi xa mẹ và khi đợc n»m trong lßng mÑ.. - Tù sù tr÷ t×nh - TS kÕt hîp MT vµ BC, đánh giá - Sö dông h×nh ¶nh so s¸nh.. 3. Tøc níc vì Ng« TÊt 1939 bê Tè (18931954). TiÓu thuyÕt. V¹ch trÇn bé mÆt tµn ¸c, bÊt nh©n của chế độ thực d©n nöa phong kiÕn, tè c¸o chÝnh s¸ch thuÕ v« nhân đạo. - Ngßi bót hiÖn thùc khoÎ kho¾n, giµu tinh thÇn l¹c quan. - X©y dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê, cã cao trµo.. 4. L·o H¹c. TruyÖn ng¾n. - Sè phËn ®au th¬ng, phÈm chÊt cao quý cña ngêi n«ng d©n cïng khæ trong XH VN tríc CMT8.. - Kh¾c ho¹ nh©n vËt cô thÓ, sống động. C¸ch kÓ chuyÖn míi mÎ, linh ho¹t.. Nam Cao 1943 (19151951).

(133) - Thái độ yêu thơng, trân trọng của tác giả đối víi ngêi n«ng d©n.. - Ng«n ng÷ ch©n thùc, ®Ëm đà chất nông th«n.. C©u hái 2: H: H·y t×m nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau chñ yÕu vÒ néi dung t tëng còng nh h×nh thøc nghÖ thuËt cña 3 VB a. Gièng nhau: - Về thể loại: đều là VB tự sự hiện đại. trong c¸c bµi 2,3,4? - Về thời gian ra đời: Trớc cách mạng, trong giai ®o¹n 1930 - 1945. - Về đề tài, chủ đề: Con ngời và cuộc sống xã hội đơng thời; Đi sâu vào miêu tả sè phËn cña nh÷ng con ngêi cùc khæ bÞ vïi dËp. - VÒ gi¸ trÞ t tëng: Chan chøa tinh thÇn nhân đạo: + Yªu th¬ng, tr©n träng nh÷ng t×nh c¶m, những phẩm chất đẹp đẽ, cao quý của con ngêi. + Tè c¸o nh÷ng g× tµn ¸c, xÊu xa. - VÒ gi¸ trÞ nghÖ thuËt: + Bót ph¸p ch©n thùc, hiÖn thùc, gÇn gòi. + Ng«n ng÷: RÊt gi¶n dÞ + C¸ch kÓ chuyÖn vµ miªu t¶ ngêi, miªu GV: Nh÷ng ®iÓm gièng nhau ë trªn còng t¶ t©m lÝ rÊt cô thÓ vµ hÊp dÉn. chính là đặc điểm của dòng văn xuôi hiện thùc VN tríc CMT8. Dßng v¨n häc b¾t ®Çu kh¬i nguån tõ nh÷ng n¨m 20 nhng ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ rùc rì vµo nh÷ng n¨m 30 vµ ®Çu nh÷ng n¨m 40 cña thÕ kØ XX, ®em l¹i cho VHVN nh÷ng tªn tuæi nhµ v¨n vµ nh÷ng t¸c phÈm kiÖt xuÊt. VH hiÖn thøc phª ph¸n VN còng gãp phần đáng kể vào quá trình hiện đại hoá VHVN về nhiều mặt: đề tài, chủ đề, thể loại đến xây dựng nhân vật, ngôn ngữ... b. Kh¸c nhau: TT Tªn VB. T¸c gi¶ Ph¬ng §Ò tµi, chñ Néi dung chñ §Æc s¾c nghÖ thức b. đạt đề cụ thể yÕu thuËt.

(134) 1. Trong lßng Nguyªn Håi kÝ( Tù T×nh c¶nh mÑ Hång sù tr÷ khèn khæ t×nh) của đứa trẻ må c«i, mÑ ®i lÊychång xa.. Nâi ®au xãt tñi hËn vµ t×nh c¶m th¬ng nhí mÑ khi ë xa; c¶m xóc HP nồng nàn khi đợc mằm trong lßmg mÑ.. Giäng v¨n võa ch©n thµnh, võa tha thiÕt. C xóc d©ng trµo, m liÖt. C¸ch ss liªn tëng míi mÎ.. 2. Tøc níc vì Ng« bê TÊt Tè. TiÓu thuyÕt( Tù sù xen lÉn MT vµ BC). Ngêi n«ng d©n cïng khổ bị đè nÐn, ¸p bøc đã uất ức vïng lªn. Tố cáo c độ bất nh©n tµn ¸c; ca ngợi vẻ đẹp t©m hån, søc m¹nh vïng lªn ®. tranh m¹nh mÏ cña ngêi p. n÷ n«ng th«n VN tríc CM.. - X©y dùng nv chñ yÕu qua ng«n ng÷, cö chØvµ hµnh động; trong thế đối lập với c¸c nv kh¸c. - KÓ chuyÖn, MT rất sđộng.. 3. L·o H¹c. TruyÖn ng¾n( Tù sù xen lÉn tr÷ t×nh). Mét «ng giµ nghÌo, giµu tự trọng đã d»n vÆt ®au khæ v× trãt lõa 1 con chó, đã tự tử v×.... Sè phËn bi th¶m cña ngêi n«ng d©n cïng khæ vµ nh©n phẩm cao đẹp cña hä. nv đợc miêu t¶& ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lÝ s©u s¾c. C©u chuyÖn ®c kÓ 1 c¸ch linh ho¹t, ch©n thùc kÕt hîp víi tr÷ t×nh & triÕt lÝ.. Nam Cao. C©u hái 3: Trong 3 v¨n b¶n: “Trong lßng mÑ”, “Tøc níc vì bê”, “L·o H¹c” em thÝch nhÊt ®o¹n v¨n hoÆc nh©n vËt nµo? Gi¶i thÝch t¹i sao? GV híng dÉn HS thùc hiÖn theo mÉu: - §ã lµ ®o¹n v¨n:...... - Trong v¨n b¶n:...... - Cu¶ t¸c gi¶:....... - LÝ do yªu thÝch: + VÒ néi dung t tëng + VÒ h×nh thøc nghÖ thuËt + LÝ do kh¸c * Gîi ý: - NV ChÞ DËu(Tøc níc vì bê) Em rÊt c¶m th«ng cho hoµn c¶nh cña chÞ, kh©m phôc sù vïng lªn ph¶n kh¸ng l¹i ¸p bøc bÊt c«ng cña chÞ. - §o¹n v¨n L·o H¹c kÓ chuyÖn b¸n cËu Vµng víi «ng gi¸o: Th¬ng cho hoµn c¶nh cña lão Hạc, kính trọng lão - một con ngời nhân hậu, cảm đông trớc tình cảm của lão đối víi cËu Vµng. - Đoạn văn bé Hồng gặp lại mẹ và đợc ngồi trong lòng mẹ: Bé Hồng đợc sống lại nh÷ng gi©y phót sung síng, h¹nh phóc khi ë trong lßng mÑ. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña tiÕt häc..

(135) 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung c¸c c©u hái - ViÕt thªm 1 kÕt truyÖn kh¸c cho VB “L·o H¹c” - Chẩn bị bài mới: “Thông tin về ngày trái đất năm 2000”. ******************************************************* Ngày soạn:10/10/2014 Ngày dạy: 81 - 1/11; 82,4 - 4/11/2014. TiÕt 42. Thông tin về ngày trái đất n¨m 2000 I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Thấy đợc tác hại, mặt trái của việc sử dụng bao bì ni lông, tự mình hạn chế sử dụng bao bì ni lông và tích cực vận động mọi ngời cùng thực hiện. - Thấy đợc tính thuyết phục trong cách thuyết minh về tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông cũng nh tính hợp lí của những kiến nghị mà văn bản đã đề xuất. - GD học sinh có ý thức trong v đề xử lí rác thải shoạt và trong nvụ bảo vệ môi trờng. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc văn bản, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Vë so¹n bµi cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Các em ạ! Rác thải hiện nay là một vấn đề rất bức xúc,gây ô nhiễm môi trờng. Nh÷ng ngêi d©n sèng ë gÇn nh÷ng n¬i r¸c th¶i thêng ph¶i chÞu cuéc sèng nhiÒu ¸p lùc và đe doạ do những chất thải gây ra. Vấn đề đặt ra ở đây là bảo vệ môi trờng xung quanh ta, rộng hơn là bảo vệ trái đất - ngôi nhà chung của mọi ngời đang bị ô nhiễm nặng nề là nhiệm vụ khoa học, xã hội, văn hoá vô cùng quan trọng đối với toàn nhân lo¹i, còng lµ nhiÖm vô cña mçi chóng ta. VËy cô thÓ r¸c th¶i cã t¸c h¹i ntn? NhiÖm vô vủa chúng ta là gì? Tiết học hôm nay sẽ giúp các em biết điều đó. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: GV: ở các lớp dới, các em đã đợc học các văn b¶n nhËt dông: + Líp 6 : CÇu Long Biªn- chøng nh©n lÞch sö. + Líp 7: Cæng trêng..., MÑ t«i, Cuéc chia tay..., Ca HuÕ... H: Em h·y nh¾c l¹i: ThÕ nµo lµ Vbản n. dông?. Néi dung.

(136) -> V¨n b¶n nhËt dông lµ nh÷ng v¨n b¶n cã néi dung ph¶n ¸nh hiÖn thùc sù viÖc vµ x· héi ®ang diÔn ra thùc tÕ, nãng báng hµng ngµy. GV: VB nhËt dông kh«ng ph¶i lµ 1 trong 6 kiểu văn bản mà các em đã đợc tìm hiểu ở lớp 6. Néi dung cña VB nhËt dông ph¶n ¸nh nh÷ng hiÖn thùc kh¸ch quan, v× vËy nã cã thÓ viết theo nhiều phơng thức biểu đạt khác nhau nh: tù sù, nghÞ luËn, thuyÕt minh...Vb “Thông tin về ngày trái đất năm 2000” là 1 VB nhËt dông nã ph¶n ¸nh m«i trêng ®ang bÞ ô nhiễm nặng nề, đáng báo động -> Phải bảo I/ Tỡm hiểu chung vệ sự trong lành của môi trờng trái đất. GV: hớng dẫn: đọc rõ ràng, mạch lạc, phát ©m chÝnh x¸c c¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n. - GV đọc, gọi 2 HS đọc nối tiếp. - Chó thÝch: 1, 2, 3, 4, 9 GV: VB nµy chÝnh lµ mét bøc th«ng ®iÖp vÒ m«i trêng. VËy néi dung bøc th«ng ®iÖp lµ g×? chóng ta sÏ chuyÓn sang phÇn II. Hoạt động 3:. II/ T×m hiÓu v¨n b¶n:. GV: ở các VB trớc, các em đã đợc tìm hiểu c¸c VB: T«i ®i häc, Trong lßng mÑ, L·o Hạc...Những văn bản này khi viết tác giả đã sö dông ph¬ng thøc tù sù kÕt hîp MT vµ BC. H: VËy VB “Th«ng tin...2000” cã sö dông phơng thức biểu đạt trên không? -> Kh«ng. H: V¨n b¶n nµy nh»m tr×nh bµy víi chóng ta ®iÒu g×? -> R¸c th¶i b»ng bao ni l«ng vµ « nhiÔm m«i trêng. GV: Nh÷ng VB cã néi dung nh»m tr×nh bµy tri thøc vÒ c¸c sù vËt hiÖn tîng trong tù nhiªn và XH nh thế này đợc gọi là VB thuyết minh. VB thuyÕt minh cã tÝnh chÊt nh thÕ nµo, giê TLV tíi sÏ t×m hiÓu. H: V¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? néi dung tõng phÇn lµ g×? -> 3 phÇn: + P1: Tõ ®Çu...-> 1 ngµy kh«ng sö dông bao b× ni l«ng. ( Nguyên nhân ra đời của bản thông điệp) + P2: Nh chúng ta đã biết...-> Môi trờng. ( T¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng vµ 1 sè gi¶i ph¸p nh»m ng¨n chÆn nã). + P3: Cßn l¹i ( Lêi kªu gäi: “1 ngµy...ni l«ng”) GV: Vậy nguyên nhân nào ra đời bản thông 1. Thông báo về ngày trái đất: ®iÖp? Chóng ta sÏ ®i t×m hiÓu phÇn 1..

(137) * HS chó ý P1 - Ngµy 22/4 hµng n¨m lµ “ngµy tr¸i H: Em hãy cho biết sự kiện nào đợc thông đất” -> nhằm bảo vệ môi trờng. - Cã 141 níc tham dù. b¸o trong P1? - Năm 2000: VN tham gia với chủ đề “Mét ngµy kh«ng sö dông bao b× ni l«ng” H: Tại sao ngày 22/4 hàng năm đợc gọi là ngày trái đất? -> Bởi nội dung hoạt động của tổ chức môi trờng nhằm kêu gọi toàn nhân loại bảo vệ trái đất của chúng ta. H: Ngày trái đất đợc tổ chức hàng năm để bàn về vấn đề gì? -> Bàn về những chủ đề có liên quan đến những vấn đề môi trờng nóng bỏng nhất của từng nớc và từng khu vực. đợc Mĩ khởi xớng năm 1970-> 141 nớc tham dự-> mục đích cïng b¶o vÖ m«i trêng sèng. Nguån g©y « nhiÔm MT nhÊt lµ r¸c th¶i CN vµ r¸c th¶i SH: + R¸c th¶i CN: tr¸ch nhiÖm xö lÝ chñ yÕu thuéc vÒ c¸c c¬ quan nhµ nc vµ c¸c doanh nghiÖp. + Rác thải SH: Gắn chặt với đời sống của mỗi ngêi, vµ mçi ngêi còng ph¶i cã hiÓu biÕt tèi thiÓu vÒ nã. => ChÝnh v× vËy, n¨m 2000 lÇn ®Çu tiªn VN tham gia ngày trái đất dới sự chủ trì của bộ khoa häc c«ng nghÖ vµ MT. 13 c¬ quan nhµ nc vµ tæ chøc phi chÝnh phñ nhÊt trÝ chän chñ đề thiết thực, phù hợp với hoàn cảnh VN, gần gòi víi tÊt c¶ mäi ngêi mµ l¹i cã ý nghÜa rÊt to lín: “Mét ngµy kh«ng sö dông...”=> §ã lµ nguyên nhân ra đời của bản thông điệp này. VËy t¹i sao VN ta l¹i ®a ra b¶n th«ng ®iÖp 2. T¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ sö nµy? Ta c¨n cø vµo ®©u? dông nã. * HS đọc thầm P2 H: T¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng ®- * T¸c h¹i: - Kh«ng ph©n huû îc nãi tíi ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? - C¶n trë sù sinh trëng cña thùc vËt - G©y xãi mßn, lò lôt, h¹n h¸n - Làm tắc đờng nớc thải, gây ngập lụt> muỗi phát sinh lây truyền dịch bÖnh. - Lµm chÕt sinh vËt khi nuèt ph¶i. - Làm ô nhiễm thực phẩm đựng trong tói, g©y h¹i cho n·o, ung th phæi. - Khi đốt: sinh ra khí độc gây ngộ độc, khó thở , nôn ra máu... GV: Thùc tÕ cho thÊy rÊt râ: Bao b× nil«ng thêng vøt bõa b·i n¬i c«ng céng g©y mÊt mÜ quan. Bản thân túi nilông qua sử dụng đã là.

(138) rác thải, song cái đặc biệt của loại rác thải này là nó đợc dùng để gói các loại rác thải kh¸c-> G©y khã ph©n huû, sinh ra c¸c chÊt độc hại có thể tồn tại đến 20 năm sau. Hiện nay mỗi năm có hơn 400.000 tấn Pôli-ê-ti-len đợc chôn lấp tại miền bắc nc Mĩ. NÕu kh«ng ph¶i ch«n c¸c phÕ phÈm nµy th× hàng năm sẽ có thêm bao nhiêu đất canh tác; ë Mª-hi-c«, ngêi ta x¸c nhËn nguyªn nh©n c¸ chÕt nhiÒu do nuèt ph¶i r¸c th¶i lµ bao b× nilông; ở vờn bách thú Cô-bê (ấn độ) 90 con hơu đã ăn phải những hộp nhựa đựng thức ăn thõa cña kh¸ch th¨m quan. Khi đốt bao bì nilông sản sinh ra khí độc chøa c¸c thµnh phÇn c¸c-bon cã thÓ lµm thủng tầng ôzôn, gây nhiễm độc khí đi-ô-xin, g©y ngÊt, lo¹n nhÞp tim, g©y dÞ tËt bÈm sinh... H: Qua ph©n tÝch, em cã nhËn xÐt g× vÒ t¸c => G©y « nhiÔm m«i trêng, ¶nh hëng lớn đến sức khoẻ con ngời. h¹i cña bao b× nil«ng? GV: Trớc thực tại đó, chúng ta phải có việc lµm cô thÓ. * HS chó ý “V× vËy...m«i trêng” H: H·y chØ ra t¸c dông cña tõ “V× vËy”? -> Liªn kÕt néi dung c¸c ®o¹n Vừa khẳng định vấn đề, vừa có kêu gọi chóng ta ph¶i lµm-> nh 1 c©u nèi dÉn d¾t suy nghĩ của ngời đọc 1 cách tự nhiên. H: Vậy các tác giả đã đa ra các biện pháp * Biện pháp: - Thay đổi thói quen sử dụng bao bì nµo? nil«ng - Kh«ng sö dông bao b× nil«ng khi kh«ng cÇn thiÕt - Thay tói nil«ng b»ng vËt liÖu kh¸c - Vận động mọi ngời cùng làm theo. H: Theo em, biÖn ph¸p nµo hiÖu qu¶ nhÊt? -> BiÖn ph¸p cuèi cïng. GV: Trong qu¸ tr×nh viÕt ngêi viÕt sö dông ph¬ng ph¸p liÖt kª kÕt hîp víi ph©n tÝch, ng«n tõ s¸ng tá, rµnh m¹ch, dÔ hiÓu, dÔ nhí, dễ làm theo-> Đó chính là đặc điểm cơ bản cña VB thuyÕt minh. 3. Lời kêu gọi và hành động * HS chó ý phÇn cuèi. H: §o¹n v¨n cuèi nµy cã 3 tõ “h·y”. Tõ nµy cã ý nghÜa nh thÕ nµo trong ng«n ng÷? -> BiÓu thÞ yªu cÇu cã tÝnh chÊt mÖnh lÖnh hoặc thuyết phục, động viên ngời khác làm 1 việc gì đó, nên có thái độ nào đó. H: Từ “hãy” ở đầu mỗi câu văn đã nêu lên - Hãy: + Quan tâm đến trái đất nh÷ng yªu cÇu g×? + Bảo vệ trái đất + Cùng nhau hành động vì “1 ngày...”.

(139) H: Vì sao chúng ta cần phải quan tâm đến trái đất và bảo vệ trái đất? -> Vì trái đất là điều kiện sống còn của mỗi ngêi. GV: Kh«ng nªn nghÜ r»ng m×nh dïng Ýt bao b× nil«ng . vµ cµng kh«ng nªn nghÜ r»ng m×nh x¶ r¸c nh thÕ nµy kh«ng thÊm vµo ®©u so víi trái đất bao la. Giả dụ 1 hộ gia đình chỉ sử dụng có 1 bao b× nil«ng 1 ngµy th× c¶ níc sÏ cã trªn 25 triÖu bao nil«ng bÞ vøt vµo m«i trêng 1 ngµy vµ trªn tØ bao mçi n¨m. Cßn trªn thùc tÕ, 1 gia đình phải sử dụng từ 3 đến 5 bao nilông 1 ngµy v× vËy con sè cßn khñng khiÕp h¬n n÷a. (§ã lµ chØ tÝnh riªng VN) -> Vì vậy các đề xuất trên thật cụ thể, gần gòi, dÔ lµm. H: Học xong văn bản, em rút ra đợc điều gì? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. * Ghi nhí: (SGK) - Gọi HS đọc ghi nhớ. GV Chèt: VB nµy lµ lêi kªu gäi b×nh thêng mµ trang träng. Nã cã ý nghÜa trùc tiÕp vµ to lớn ảnh hởng đến sự sống còn của chúng ta. V× vËy mçi chóng ta cÇn ph¶i cã viÖc lµm thực tế để bảo vệ môi trờng. Bởi bảo vệ môi trêng còng lµ b¶o vÖ chÝnh m×nh. * LuyÖn tËp; H: Tríc khi cã th«ng tin nµy, em hiÓu g× vÒ t¸c h¹i cña bao b× nil«ng? H: VËy sau khi häc xong v¨n b¶n nµy, em thu đợc những kiến thức nào? H: Theo em, em sÏ sö dông vËt liÖu g× thay thÕ cho bao b× nil«ng trong 1 sè trêng hîp nhất định? 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng bµi - H·y nh¾c l¹i t¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× b»ng nil«ng? - §Ó h¹n chÕ sö dông nã, ta ph¶i lµm g×? 5.Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i néi dung VB, häc thuéc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi. - Häc thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: “Nãi gi¶m, nãi tr¸nh”. *********************************************. Tổ CM duyệt Tổ phó.

(140) Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 20/10/2014 Ngày dạy: 81 - 4/11; 82,4 - 5/11/2014. TiÕt 43. Nãi gi¶m - Nãi tr¸nh I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là nói giảm, nói tránh và giá trị biểu cảm của nói giảm, nói tránh trong v¨n b¶n nghÖ thuËt còng nh trong giao tiÕp h»ng ngµy. - BiÕt sö dông biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp vµ t¹o lËp v¨n b¶n. - Tích hợp với 1 số VB đã học. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: H·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ nãi qu¸? Cho vÝ dô? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Cho vÝ dô sau: “Bác đã lên đờng, nhẹ bớc tiên” (B¸c ¬i -Tè H÷u) H: Tõ g¹ch ch©n ë trªn cã nghÜa lµ g×? -> NghÜa lµ “chÕt”. H: Vậy tại sao ngời viết không dùng cách diễn đạt đó? Mà lại viết là “lên đờng”? Cô cïng c¸c em sÏ t×m ra c©u tr¶ lêi qua bµi häc h«m nay. Hoạt động của GV và HS. Néi dung.

(141) Hoạt động2:. I/ Nãi gi¶m, nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña nãi gi¶m, nãi tr¸nh 1. VÝ dô 1:. * GV treo b¶ng phô cã ghi c¸c vÝ dô trong SGK. - Gọi HS đọc. H: Trong lêi di chóc cña m×nh, Chñ tÞch HCM đã viết: “...” Vậy cụm từ in đậm trong c©u nãi trªn cña Ngêi cã nghÜa lµ g×? a) §i gÆp cô C¸c m¸c, cô Lªnin vµ các vị đàn anh khác -> ChÕt. H: ë vÝ dô tiÕp theo, em hiÓu tõ “®i” cã nghÜa lµ g×? b) §i -> ChÕt. H: Tõ “ch¼ng cßn” trong vÝ dô c cã nghÜa lµ g×? c) Ch¼ng cßn -> ChÕt. H: Theo em, t¹i sao ngêi viÕt, ngêi nãi l¹i kh«ng dïng tõ “chÕt” mµ dïng c¸c tõ in ®Ëm nh trªn? => Tr¸nh g©y c¶m gi¸c qu¸ ®au buån, ghª sî, nÆng nÒ. * GV treo bảng phụ, gọi HS đọc ví dụ.. VÝ dô 2:. H: H·y t×m tõ in ®Ëm? H: T¹i sao t¸c gi¶ dïng tõ “bÇu s÷a” mµ kh«ng dïng tõ ng÷ kh¸c cïng nghÜa? - GV lÊy vÝ dô: + Anh Êy bÞ thæ huyÕt -> n«n ra m¸u + Ch¸u bÐ bÞ ®i ngoµi -> Tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù dèi víi ngêi nghe.. - BÇu s÷a. => Tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù. VÝ dô 3: * Gọi HS đọc ví dụ H: C¸ch nãi nµo sö dông biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh? H: H·y so s¸nh vµ cho biÕt c¸ch nãi nµo nhÑ - C¸ch 2: Nãi gi¶m nãi tr¸nh. nhµng, tÕ nhÞ h¬n? -> NhÑ nhµng, tÕ nhÞ h¬n. H: Qua qu¸ tr×nh ph©n tÝch, t×m hiÓu vÝ dô, em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña nã? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i - Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK – 108) 2. Kết luận: Ghi nhí: (SGK) * GV treo b¶ng phô: Nh÷ng c¸ch sö dông nãi gi¶m, nãi tr¸nh: . VD1: ChÕt-> ®i, mÊt, quy tiªn, tõ trÇn... -> Dùng từ đồng nghĩa, đặc biệt là từ H ViÖt. VD2: Bµi th¬ cña anh dë l¾m - > Bài thơ của anh cha đợc hay lắm => Phủ định từ trái nghĩa. VD3: Anh cßn kÐm l¾m.

(142) -> Anh cÇn ph¶i cè g¾ng nhiÒu h¬n n÷a. => Nãi vßng. VD4: Anh ấy không sống đợc nữa đâu. -> Anh ấy ... không đợc lâu nữa đâu. => Nãi trèng (tØnh lîc). GV: C¸i hay , c¸i gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña nãi gi¶m nãi tr¸nh lµ ph¶i xÐt nã trong hoµn c¶nh giao tiÕp cô thÓ: + Quan hÖ thø bËc, tuæi t¸c, t©m tr¹ng cña ngêi nãi, ngêi nghe. + §èi chiÕu víi nh÷ng c¸ch nãi kh¸c. VD: Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ! -> Đi đời là bị giết chết. Tác giả nói nh vậy là tr¸nh g©y c¶m gi¸c ghª sî cho ngêi nghe, đồng thời vừa bộc lộ hàm ý xót xa, luyến tiếc, vừa đợc chút mỉa mai (Lão Hạc tự mỉa mai III/ Luyện tập. m×nh) 1. Bµi tËp 1: Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu của BT1. - Gäi 2 HS lªn b¶ng ®iÒn tõ vµo chç trèng.. a. §i nghØ b. Chia tay nhau c. KhiÕm thÞ d. Cã tuæi e. §i bíc n÷a. - GV nªu yªu cÇu BT2. - GV dïng b¶ng phô ghi ND. - Gäi HS lªn b¶ng khoang trßn vµo ®Çu c©u.. 2. Bµi tËp 2: a) 1. Anh ph¶i hoµ nh· víi b¹n bÌ 2. Anh nªn hoµ nh· víi b¹n bÌ. b) 1. Anh ra khái phßng t«i ngay 2. Anh kh«ng nªn ë ®©y n÷a. c) 1. Xin đừng h. thuốc trong phòng. 2. CÊm hót thuèc trong phßng. d) 1. Nã nãi n.thÕ lµ thiÕu thiÖn chÝ 2. Nã nãi nh thÕ lµ ¸c ý. e) 1. H«m qua em hçn v¬Ý anh, em xin anh thø lçi. 2. H«m qua em cã lçi víi anh, em xin anh thø lçi. 3. Bµi tËp 3:. a. Anh lêi häc qu¸ -> Anh cha đợc chăm học lắm. b. Hành động của anh xấu - Gọi HS đọc yêu cầu trong SGK -> Hành động của anh cha đợc đẹp H: Hãy vận dụng cách nói giảm, nói tránh để đâu. đặt 5 câu đánh giá trong những trờng hợp c. Con ngời cô ta thật nông cạn kh¸c nhau? -> Con ngời cô ta cha đợc sâu sắc - HS chia 5 nhãm lµm bµi. l¾m. - §¹i diÖn nªu k.qu¶. GV nhËn xÐt. d. Em häc cßn kÐm l¾m -> Em cßn ph¶i cè g¾ng nhiÒu trong häc tËp. e. Ch÷ cña em rÊt xÊu -> Chữ của em cha đợc đẹp lắm..

(143) 4. Cñng cè: - ThÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh? - T¸c dông cña nãi gi¶m, nãi tr¸nh? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 4. - ¤n tËp kiÕn thøc, tiÕt sau kiÓm tra 45 phót v¨n häc. ******************************************* Ngày soạn:20/10/2014 Ngày dạy: 81,4 - 5/11; 82 - 7/11/2014. TiÕt 44. KiÓm tra V¨n häc 1 tiết I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh vận dụng kiến thức đã học về các tác phẩm Văn học VN giai đoạn 1930 - 1945. - Biết xác định nội dung, phơng thức biểu dạt, phân tích chi tiết, nêu cảm nhận vÒ nh©n vËt v¨n häc. 2. KÜ n¨ng: - Häc sinh biÕt lµm bµi kiÓm tra kÕt hîp tr¾c nghiÖm vµ tù luËn. - BiÕt triÓn khai phÇn tù luËn theo bè côc 3 phÇn nh 1 bµi v¨n hoµn chØnh, biÕt chuyÓn ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n. 3. Thái độ: - Có tình cảm chân thực, sâu sắc đối với nhân vật và sự việc trong tác phẩm VH. II/ H×nh thøc kiÓm tra: Tr¾c nghiÖm + Tù luËn III/ Ma trËn Các mức độ. NhËn biÕt. Các chủ đề. TN. TruyÖn * T«i ®i häc – kÝ VN hiện đại. 2 0,5. * Trong lßng mÑ. Th«ng hiÓu T TN L. VËn dông thÊp. T TN L. TL. VËn dông cao TN. TL. Tæng sè TN. 2 0,5. 1. 1. 0,25. 0,25. 2 0,5. TL.

(144) * L·o H¹c. 2. 2 0,5 0,5. * Tøc níc vì bê. 1 0,5. Tæng sè: TØ lÖ 1,75 22,5 %. 0,5 0,5 %. 1. 1. 1. 8,0. 0,5. 8,0. 8,0. 2,0. 8,0. 80% 20 %. 80 %. IV/ ĐÒ bµi: PhÇn I. Tr¾c nghiÖm: (2 ®iÓm) Câu 1: (0,5đ) Điền từ vào chỗ trống để có đáp án đúng: A. Nỗi nhớ ngày khai trờng đầu tiên của nhà văn Thanh Tịnh đợc khơi nguồn vào thêi ®iÓm.................................... B. Trong cuộc đời mỗi con ngời, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trờng đầu tiên thờng đợc.................................................. Câu 2: (1đ) Đọc kĩ và khoanh tròn vào đáp án đúng: 1/ Tªn khai sinh cña nhµ v¨n Nam Cao: A. NguyÔn H÷u Tri B. TrÇn H÷u Tri C. NguyÔn Têng Long D. TrÇn Têng Long 2/ Tác phẩm những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng đợc viết dới dạng: A. Tuú bót B. TruyÖn ng¾n C. TiÓu thuyÕt D. Håi kÝ 3/ Nhận định nào đúng nhất về tâm trạng bé Hồng khi trả lời cô? A. Tøc tèi B. Buån b· C. Đau đớn, tủi cực D. Im lÆng 4/ Hoàn cảnh gia đình của lão Hạc là: A. Vợ và con trai bỏ nhà đi, lão sống cô độc. B. Vợ mất, con trai bỏ đi, lão mua con chó Vàng về nuôi cho đỡ buồn. C. Vợ và con trai vì đói kém mà mất cả, lão bầu bạn với con chó Vàng. D. Vî mÊt sím, con trai ®i phu, l·o bÇu b¹n víi con chã Vµng. C©u 3: (0,5®) §iÒn tªn c¸c nh©n vËt trong Tøc níc vì bê vµo tuyÕn n.v cho phï hîp: A. Nh©n vËt chÝnh........................................................................................................ B. Nh©n vËt phô........................................................................................................... PhÇn II. Tù luËn: (7 ®iÓm) Nªu c¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt chÞ DËu qua ®o¹n trÝch ‘Tøc níc vì bê”. V/ §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: PhÇn I. Tr¾c nghiÖm: (3 ®iÓm) C©u 1:(0,5®) A. Cuèi thu B. Ghi nhí m·i C©u 2: (1®) 1/ B. TrÇn H÷u Tri.

(145) 2/ D. Håi kÝ 3/ C. Đau đớn, tủi cực 4/ D. Vî mÊt sím...bÇu b¹n víi con chã Vµng. C©u 3: (0,5®) A. ChÞ DËu, Cai lÖ, Ngêi nhµ lÝ trëng. B. Bà hàng xóm, anh Dậu, hai đứa trẻ. PhÇn II. Tù luËn: (8 ®iÓm) a. Më bµi: (1®) Chị Dậu là nv chính trong tiểu thuyết “Tắt đèn” của NTT. Chị bị lâm vào cảnh nghèo đói, cơ hàn nhng vẫn bộc lộ đợc bản chất vô cùng tốt đẹp. b. Th©n bµi: (6®) - Chị D là ngời vợ, ngời mẹ đảm đang tháo vát, biết chăm sóc chồng con chu đáo: NÊu ch¸o, móc ra b¸t, qu¹t cho chãng nguéi, mêi chång ¨n tríc, ngåi chê xem chång ¨n cã ngon miÖng kh«ng... - Chị D là ngời c xử nhũn nhặn, lễ phép: ăn nói mềm mỏng, động viên chồng; trớc thái độ xấc xợc đầy quyền uy của bọn tay sai chị vẫn ngọt nhạt ông – cháu và thành khÈn van xin... - Chi D còn là ngời có sức mạnh tiềm tàng: bị xúc phạm, bị đánh đập chị đã vùng lên chống cự lại chúng, đánh chúng với thái độ vô cùng quyết liệt... c. KÕt bµi: (1®) Đánh giá khái quát: Chị D là ngời có phẩm chất cao quý: đảm đang, tháo vát, thành thËt. L¬ng thiÖn, cã søc sèng tiÒm tµng m¹nh mÏ...Tiªu biÓu cho ngêi phô n÷ n«ng d©n tríc CM th¸ng 8. *) Thu bµi: - HÕt giê gi¸o viªn thu bµi. - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. *) Híng dÉn häc bµi: - Xem lại nội dung kiến thức trong sách, vở để tự rút kinh nghiệm. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: LuyÖn nãi: KÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. *********************************************8 Ngày soạn: 20/10/2014 Ngày dạy: 82 - 7/11; 81,4 - 8/11/2014. TiÕt 45. LuyÖn nãi: KÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Biết trình bày miệng trớc tập thể một cách rõ ràng, gãy gọn, sinh động về một câu chuyÖn cã kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - ¤n tËp l¹i vÒ ng«i kÓ -RÌn kÜ n¨ng vµ t¸c phong cho HS. II/ ChuÈn bÞ:.

(146) 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. ViÕt bµi luyÖn nãi III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: Vë so¹n bµi cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nêu mục tiêu bài học và những yêu cầu cần đạt. Hoạt động của GV và HS Hoạt động2:. Néi dung I/ ChuÈn bÞ ë nhµ: 1.¤n tËp ng«i kÓ:. H: KÓ theo ng«i thø nhÊt lµ kÓ nh thÕ nµo? H: Cã nh÷ng VB nµo sö dông ng«i kÓ nµy? H: Nªu t¸c dông cña ng«i kÓ nµy? -> kÓ theo ng«i thø nhÊt, ngêi kÓ cã thÓ trùc tiÕp kÓ ra nh÷ng g× m×nh nghe, m×nh thÊy, m×nh tr¶i qua; Cã thÓ trùc tiÕp nãi ra nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m cña chÝnh m×nh, kÓ nh ngêi ë trong cuéc-> Lµm t¨ng tÝnh ch©n thùc, tÝnh thuyÕt phôc, “nh lµ cã thËt” cña c©u chuyÖn. H: Nh thÕ nµo lµ kÓ theo ng«i thø 3?. a) KÓ theo ng«i thø nhÊt - Ngêi kÓ xng “t«i”. - VD: “T«i ®i häc”, “Trong lßng mÑ”. b) KÓ theo ng«i thø 3: - Ngêi kÓ tù giÊu m×nh, gäi tªn c¸c sù vËt b»ng chÝnh tªn gäi cña chóng.. H: Nªu t¸c dông cña ng«i kÓ nµy? -> C¸ch kÓ nay gióp ngêi kÓ cã thÓ kÓ mét c¸ch linh ho¹t, tù do nh÷ng g× diÔn ra víi nh©n vËt. H: Em h·y lÊy vÝ dô vÒ c¸ch kÓ nµy? H: Theo em, tại sao ta phải thay đổi cách kể? -> Tuú vµo mçi cèt truyÖn cô thÓ, ë nh÷ng t×nh huèng cô thÓ mµ ngêi viÕt lùa chän ng«i kÓ cho phï hîp. Còng cã khi trong cïng 1 truyÖn, ngêi viÕt l¹i dïng c¸c ng«i kÓ kh¸c nhau (thay đổi ngôi kể) để quan sát các sự vËt, sù viÖc ë nh÷ng ®iÓm nh×n kh¸c nhau, làm tăng tính sinh động, phong phú khi miêu t¶ svËt, sviÖc, con ngêi.. - VÝ dô: c¸c VB: “Tøc níc vì bê”, “L·o H¹c”, “§¸nh nhau víi cèi xay giã”, “ChiÕc l¸ cuèi cïng”.... 2.ChuÈn bÞ luyÖn nãi: * Gọi HS đọc đoạn văn cần luyện nói. H: Khi kÓ l¹i néi dung ®o¹n v¨n trªn ë ng«i kể thứ nhất thì ta phải thay đổi nh thế nào? -> Cần thay đổi các yểu tố kể:.

(147) + Chuyển đổi ngôi kể thành ngôi thứ nhất. . + ChuyÓn lêi tho¹i trùc tiÕp thµnh gi¸n tiÕp. + Lùa chän chi tiÕt miªu t¶ vµ biÓu c¶m cho s¸t hîp víi ng«i kÓ thø nhÊt Hoạt động 3:. III/ LuyÖn nãi trªn líp: GV: Yªu cÇu HS kÓ l¹i ®o¹n v¨n trªn theo ng«i kÓ thø nhÊt cho c¶ líp nghe (Trong khi kể, kết hợp các đông tác, cử chỉ, nét mặt để miêu tả và thể hiện tình cảm. - HS chia nhóm để thống nhất cách kể. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn kÓ l¹i - Nhãm kh¸c nhËn xÐt - GV nhËn xÐt, chØnh söa nÕu cÇn. Sù viÖc cÇn kÓ l¹i nh sau: “ Tôi xám mặt, vội vàng đặt con bé xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay ngời nhµ LÝ trëng vµ van xin: “Ch¸u van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh lại đợc 1 lóc, xin «ng tha cho”, h¾n nãi: “Tha nµy, tha nµy...” Võa nãi h¾n võa bÞch lu«n vµo ngùc t«i mÊy bÞch...x«ng vµo trãi chång t«i. Lúc ấy, tức quá không thể chịu đợc, t«i míi liÒu m¹ng cù l¹i: “Chång t«i đau ốm, ông không đợc phép hành hạ!” Cai lệ tát vào mặt tôi 1 cái đánh bèp råi cø thÕ nh¶y vµo c¹nh chång t«i . T«i nghiÕn hai hµm r¨ng: “Mµy trãi ngay chång bµ ®i, bµ cho mµy xem!”. Råi t«i tóm lÊy cæ h¾n, Ên dói ra cöa....ra thÒm”. 4. Cñng cè: Muèn giê luyÖn nãi cã chÊt lîng vµ hiÖu qu¶, chóg ta cÇn lu ý chuÈn bÞ bµi nãi bằng cách viết đề cơng chứ không nên viết thành văn, không học thuộc lòng, không nói từ đầu chí cuối bằng 1 giọng đều đều. Cần phân biệt đợc giọng nói với lời thoại của các nhân vật trong truyện; Phân biệt lời văn miêu tả với lời văn đối thoại, lời văn tù sù víi lêi v¨n biÓu c¶m. 5. Híng dÉn häc bµi: - VÒ nhµ luyÖn nãi tèt cho ®o¹n v¨n võa thùc hµnh tríc líp - Tìm 1 số đoạn văn trong các vb đã học, thử thay đổi ngôi kể - So¹n bµi: C©u ghÐp. ********************************************* Ngày soạn: 20/10/2014 Ngày dạy: 81 - 8/11; 82,4 - 11/11/2014. TiÕt 46 I/ Môc tiªu bµi häc:. C©u ghÐp.

(148) Gióp häc sinh: - Nắm đợc đặc điểm của câu ghép - Nắm đợc 2 cách nối các vế câu trong câu ghép. - BiÕt sö dông c©u ghÐp trong giao tiÕp vµ t¹o lËp v¨n b¶n. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh? Nªu vÝ dô? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở bậc tiểu học, các em đã đợc học cách phân biệt câu đơn, câu ghép. Vậy cau ghép có cấu tạo nh thế nào? để nối các vế câu ngời ta thờng sử dụng những phơng tiện g×? Chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I.§Æc ®iÓm cña c©u ghÐp 1. VÝ dô:. * GV treo b¶ng phô cã ghi c¸c vÝ dô trong SGK. - Gọi HS đọc. H: Tìm các cụm C - V trong các câu đã đợc g¹ch ch©n? -> HS t×m. C©u 1: H: Phân tích cấu tạo của những câu có 2 hoặc Tôi/ quên thế nào đợc những cảm nhiÒu côm C - V? C V gi¸c trong s¸ng Êy n¶y në trong GV gọi từng em lên xác định thành phần câu c v trªn b¶ng phô. lßng t«i/ nh/ mÊy cµnh hoa t¬i/ C mỉm cời giữa bầu trời quang đãng. V -> Câu có 2 cụm C - V trong đó có 1 côm C-V nhá n»m trong côm C-V lín. C©u 2: Buæi mai h«m Êy, 1 buæi mai ®Çy TN s¬ng thu vµ giã l¹nh,/ mÑ t«i/ ©u C yÕm n¾m tay t«i dÉn ®i trªn con V đờng làng dài và hẹp. -> C©u cã 1 côm C – V C©u 3: Cảnh vật chung quanh tôi/ đều thay C V đổi, vì chính lòng tôi /đang có sự.

(149) C V thay đổi lớn: hôm nay tôi/ đi học. TN C V -> C©u cã 3 côm C- V kh«ng bao chøa nhau. GV: KÎ b¶ng cho HS quan s¸t råi gäi HS lªn ®iÒn kÕt qu¶ ë vÝ dô trªn vµo b¶ng.. KiÓu c. t¹o c©u. C©u cô thÓ. C©u cã 1 côm C-V. C©u 2 (Câu đơn). C©u cã 2 hoÆc nhiÒu côm C-V. Côm C-V nhá n»m C©u 1 trong côm (C©u C-V lín. réng). më. C¸c côm C-V kh«ng C©u 3 bao chøa (C©u ghÐp) nhau.. H: Dựa vào những kiến thức đã học ở bậc tiểu häc vµ qu¸ tr×nh t×m hiÓu, em h·y cho biÕt trong những câu trên, câu nào là câu đơn, câu nµo lµ c©u ghÐp? -> Câu 2: Câu đơn vì có 1 cum C-V. Câu 1: Là dùng cụm C-V để mở rộng câu C©u 3: Lµ c©u ghÐp. C©u nµy cã 3 côm C-V vµ côm C-V cuèi cïng gi¶i thÝch nghÜa cho côm C-V thø 2.-> C¸c côm C-V nµy kh«ng bao hµm nhau. H: Qua t×m hiÓu vÝ dô, em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ c©u ghÐp vµ nã cã cÊu t¹o ng÷ ph¸p nh thÕ nµo? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. - Gọi HS đọc ghi nhớ 2. Kết luận: Ghi nhí 1: (SGK- 112) * Bµi tËp: Hãy xác định thành phần câu trong câu sau . và cho biết đó là loại câu gì? Hoa mãng ngùa/ në tr¾ng trªn sên nói cao/ vµ/ hoa mai/ dÖt vµng hai bªn bê suèi. -> C©u cã 2 côm C-V kh«ng bao chøa nhau => C©u ghÐp. Hoạt động 3: H: T×m thªm c¸c c©u ghÐp trong ®o¹n trÝch ë môc I? - Gäi HS tr¶ lêi. - GV ch÷a tõng c©u. + C©u 1(Trong ®o¹n trÝch). Hằng năm, cứ vào cuối thu,/ lá ngoài đờng/ TN C. II. C¸ch nèi c¸c vÕ c©u:.

(150) rụng nhiều,/ và / trên không/ có những đám V QHT TN C m©y /bµng b¹c/, lßng t«i /l¹i nao nøc nh÷ng V C V kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu trêng. -> 3 côm C -V + C©u 3: (Trong ®o¹n trÝch) Nh÷ng ý tëng Êy/ t«i /cha lÇn nµo ghi lªn BN C V giÊy /v× / håi Êy/ t«i/ cha biÕt ghi /vµ/ ngµy qht TN C V qht TN nay/ t«i/ còng kh«ng nhí hÕt. C V -> 3 côm C-V + C©u 7 (Trong ®o¹n trÝch)... H: Qua t×m hiÓu nh÷ng c©u trªn, em thÊy c¸c vế câu đợc nối với nhau bằng cách nào?. 1. Dïng tõ ng÷ cã t¸c dông nèi a) Nèi b»ng c¸c quan hÖ tõ: Vµ, v× H: Dựa vào kiến thức đã học ở lớp dới, hãy nªu thªm vÝ dô vÒ c¸ch nèi c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp? b) Nèi b»ng cÆp quan hÖ tõ + V× - nªn + NÕu - th×... c) Nối bằng 1 cặp phó từ, đại từ hay chØ tõ + Đâu - đấy + Cha - đã + Đây - đấy VD: + Bạn đi đâu tớ đi đấy + Đây là con trâu nhà cái Hạnh, đấy mới lµ con tr©u nhµ t«i. H: Hãy chú ý câu 1 và câu 7 vừa tìm đợc, em hãy cho biết các câu này có dùng từ ngữ để nối các vế câu không? Ngời viết đã dùng phơng tiện nào? 2. Dùng dấu câu để nối - Dïng dÊu phÈy - Dïng dÊu chÊm phÈy - Dïng dÊu hai chÊm. H: Qua t×m hiÓu em thÊy cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp? §ã lµ nh÷ng c¸ch nµo? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i - Gọi HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhí 2: (SGK – 112) Hoạt động 4: - GV nªu yªu cÇu BT1. - Chia HS lµm 4 nhãm th¶o luËn. - §¹i diÖn c¸c nhãm nªu kÕt qu¶. - Gäi HS nhËn xÐt chÐo.. III/ LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: a. + U van DÇn, u l¹y DÇn -> Nèi b»ng dÊu phÈy.

(151) + ChÞ con cã ®i, u míi cã tiÒn...chø. -> Nèi b»ng dÊu phÈy + Sáng ngày ngời ta đánh trãi...kh«ng? -> Nèi b»ng dÊu phÈy. + Nếu Dần..., chốc nữa...đây...đấy! -> Nèi b»ng dÊu phÈy vµ cÆp chØ tõ đây - đấy. b. + Cô tôi...câu, cổ họng tôi đã nghẹn ø, khãc kh«ng ra tiÕng. -> Nèi b»ng dÊu phÈy + Gi¸ nh÷ng hñ tôc..., t«i quyÕt ...míi th«i. -> Nèi b»ng dÊu phÈy. c. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lßng t«i se l¹i, khoÐ m¾t....cay. -> Nèi b»ng dÊu hai chÊm vµ dÊu phÈy. d. + H¾n lµm nghÒ ¨n trém...bëi v× l·o l¬ng thiÖn qu¸. -> Nèi b»ng qht : Bëi v×. -. 2. Bµi tËp 2: - HS đọc thầm yêu cầu trong SGK. - Lµm viÖc c¸ nh©n - Gäi HS lªn b¶ng tr×nh bµy - GV nhận xét, khẳng định đáp án.. a) Vì trời nắng to nên đồng ruộng nøt nÎ hÕt c¶. b) Nếu anh đánh nó thì tôi sẽ không tha thø cho anh ®©u. c) Tuy nhµ Lan ë kh¸ xa trêng nhng s¸ng nµo Lan cóng ®i häc sím. d) Kh«ng nh÷ng Nam häc giái mµ cËu Êy cßn khÐo tay n÷a.. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi: - ThÕ nµo lµ c©u ghÐp? - Cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí, lµm thªm BT3, BT4 vµo vë. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: T×m hiÓu chung vÒ VB thuyÕt minh. *****************************************. Tổ CM duyệt Tổ phó.

(152) Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 20/10/2014 Ngày dạy: 81 - 11/11; 82,4 - 12/11/2014. TiÕt 47. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc khái niệm, vai trò, vị trí, đặc điểm của văn bản thuyết minh trong đời sèng con ngêi. - Phân biệt đợc văn bản thuyết minh với các văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luËn. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc c¸c vÝ dô Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: Vë so¹n bµi cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản rất thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống, nó cung cấp những kiến thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân...của các sự vật, hiÖn tîng trong tù nhiªn XH. VËy v¨n b¶n thuyÕt minh lµ nh÷ng v¨n b¶n nh thÕ nµo? Nó đợc trình bày bằng những phơng pháp gì? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động2:. - Gọi HS đọc VB thứ nhất H: Văn bản trình bày vấn đề gì?. Néi dung I/ Vai trò và đặc điểm chung của v¨n b¶n thuyÕt minh 1.Văn bản thuyết minh trong đời sèng con ngêi. a) VB “C©y dõa B×nh §Þnh”. - Tr×nh bµy lîi Ých cña c©y dõa. H: Ngoµi ra VB cßn giíi thiÖu, gi¶i thÝch ®iÒu g×? - Giíi thiÖu, gi¶i thÝch tõng bé phËn g¾n víi nh÷ng lîi Ých mµ c¸c c©y kh¸c kh«ng cã. H: Em thêng gÆp nh÷ng VB cã néi dung nh -> Những mẩu chuyện về địa lí. thÕ nµy ë ®©u?.

(153) b) VB: “T¹i sao l¸ c©y cã mµu xanh lôc” - Gọi HS đọc VB thứ hai. H: VB này trình bày, giới thiệu, giải thích với - Trình bày vấn đề: Lá cây có màu xanh lôc chóng ta ®iÒu g×? - Gi¶i thÝch vÒ t¸c dông cña chÊt diÖp lôc H: VB nµy thêng gÆp ë ®©u? -> Hỏi đáp về thực vật. - Gọi HS đọc VB thứ ba H: VB nµy giíi thiÖu víi chóng ta ®iÒu g×? H: VB nµy thuéc lÜnh vùc nµo?. c) VB “HuÕ” - Giíi thiÖu HuÕ nh 1 trung t©m v¨n ho¸ nghÖ thuËt lín cña VN víi những đặc điểm riêng và tiêu biểu.. - V¨n ho¸- x· héi. H: Em h·y kÓ thªm 1 sè VB cïng lo¹i víi 3 VB mµ chóng ta võa t×m hiÓu? -> HS tr¶ lêi. GV: Những VB trên đề cập đến những vấn đề nh: địa lí, thực vật, VH- XH...Trong đời sống cña chóng ta, nh÷ng VB giíi thiÖu, híng dÉn sö dông m¸y vi tÝnh, tivi, xe m¸y, bÕp ga...gióp chóng tat×m hiÓu vÒ tÝnh n¨ng, cÊu t¹o, c¸ch sö dông, c¸ch b¶o qu¶n...HoÆc nh÷ng Vb giíi thiÖu, qu¶ng c¸o 1 s¶n phÈm tren Tivi; B¶n tr×nh bµy kÕt qu¶ thÝ nghiÖm, b¶n giíi thiÖu danh lam th¾ng c¶nh...TÊt c¶ đều là VB thuyết minh. Hằng ngày, chúng ta đợc gặp rất nhiều VB thuyết minh. Có nghiã là VB thuyết minh đợc sử dụng hết sức rộng rãi, mọi ngành nghề đều cần dùng đến kiểu VB này. Vậy VB thuyết 2. §Æc ®iÓm chung cña VB thuyÕt minh có đặc điểm gì? minh H: C¸c VB trªn cã thÓ xem lµ VB tù sù, miªu tả, biểu cảm và nghị luận đợc không? Vì sao? -> Không. Vì chúng có những đặc điểm khác . víi nh÷ng VB trªn. H: VËy VB thuyÕt minh kh¸c víi nh÷ng VB trªn ë chç nµo? + VB tù sù: KÓ l¹i sù viÖc vµ nh©n vËt -> VB thuyÕt minh kh«ng cã. + VB miêu tả: Tái hiện lại đặc điểm, hình d¸ng, mµu s¾c... -> VB thuyÕt minh kh«ng nh»m t¸i hiÖn mµ chỉ chủ yếu làm cho ngời ta hiểu vấn đề. + VB biÓu c¶m: Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc, sù đánh giá... -> VB thuyết minh không nhằm mục đích trªn nªn cã rÊt Ýt. + VB nghị luận: làm sáng tỏ các vấn đề nêu ra b»ng dÉn chøng vµ lÝ lÏ. -> VB thuyÕt minh chØ cã kiÕn thøc. H: Vậy em thấy 3 VB trên đều có chung 1 - Trình bày những đặc điểm tiêu đặc điểm gì?.

(154) biểu của đối tợng. GV: Chính vì thiên về trình bày đặc điểm tiêu biểu của đối tợng -> Làm cho chúng thành 1 kiểu văn bản đặc trng. H: Các VB trên đã thuyết minh về đối tợng - Ph¬ng thøc: Tr×nh bµy, giíi thiÖu, b»ng nh÷ng ph¬ng thøc nµo? gi¶i thÝch. H: Các tri thức đợc nêu trong VB thuyết minh có phải do ngời viết h cấu, bịa đặt, tởng tợng hay suy luËn ra kh«ng? H: Vậy các tri tức trong VB thuyết minh đòi - C¸c tri thøc: Khoa häc, kh¸ch hái ph¶i nh thÕ nµo? quan, x¸c thùc, cã Ých cho con ngêi. GV: Khoa häc, kh¸ch quan, x¸c thùc nghÜa lµ ph¶i chØ ra nh÷ng ®iÓm tèt, xÊu cña c¸c sù vËt hiện tợng đợc thuyết minh một cách trung thành nhất, không đợc dùng cảm quan của cá nhân để đánh giá sv. VB thuyÕt minh cã tÝnh chÊt thùc dông, cung cấp tri thức là chính, không đòi hỏi phải thởng thức cái hay, cái đẹp nh tác phẩm VH. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«n ng÷ cña VB - Ng«n ng÷: ChÝnh x¸c, râ rµng, chÆt thuyÕt minh? chÏ H: Qua t×m hiÓu, em hiÓu thÕ nµo lµ VB thuyết minh? VB thuyết minh có những đặc ®iÓm g×? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. - Gọi HS đọc ghi nhớ. 2.Kết luận: Ghi nhí: (SGK – 117) Hoạt động 3: - GV nªu yªu cÇu BT1 - Gọi 1 HS đọc phần a.. II/ LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1: a. VB “Khëi nghÜa N«ng V¨n V©n(1833-1835)”. H: §©y cã ph¶i lµ VB thuyÕt minh kh«ng? V× sao? - Lµ VB thuyÕt minh -> V× nã cung cÊp kiÕn thøc lÞch sö.. - Gọi 1 HS đọc phần b. b. VB Con giun đất” H: §©y cã ph¶i lµ VB thuyÕt minh kh«ng? V× sao? - Lµ VB thuyÕt minh -> V× nã cung cÊp kiÕn thøc vÒ sinh vËt. 2. Bµi tËp 2: H: VB “Thông tin về ngày trái đất năm 2000” thuéc lo¹i VB nµo? - VB “Thông tin về ngày trái đất năm 2000” là VB nhật dụng. Vì phơng thức biểu đạt là thuyết minh. H: PhÇn néi dung thuyÕt minh trong VB cã - Néi dung thuyÕt minh: Nh»m tr×nh t¸c dông g×? bµy, ph©n tÝch t¸c h¹i cña bao b× nil«ng..

(155) 3. Bµi tËp 3: - HS đọc yêu cầu BT3. - HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi c¸ nh©n.. - C¸c VB kh¸c còng cã lóc cÇn sö dông yÕu tè thuyÕt minh. Nhng thuyết minh (trong trờng hợp đó) chỉ lµ yÕu tè phô trî.. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi: - ThÕ nµo lµ VB thuyÕt minh? - VB thuyết minh có đặc điểm gì? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ tiÕt sau: VB “¤n dÞch thuèc l¸”. ***************************************** Ngày soạn: 20/10/2014 Ngày dạy: 81,4 - 12/11; 82 - 14/11/2014. TiÕt 48. ¤n dÞch thuèc l¸ I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Xác định đợc quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cơ sở nhận thức đợc tác hại to lớn, nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng. - Thấy đợc sự kết hợp chặt chẽ giữa phơng thức lập luận và thuyết minh trong VB. - GD học sinh có ý thức trong vấn đề phòng chống thuốc lá. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: §äc kÜ VB Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc văn bản, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Em h·y nªu t¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× b»ng nil«ng vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ sö dông nã? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Hót thuèc l¸, thuèc lµo lµ mét thãi quen, mét thó vui, thËm chÝ cã thÓ xem lµ 1 phÇn phong tôc tËp qu¸n cña ngêi VN ta. Hót nhiÒu, hót m·i thµnh quen, thµnh nghiện, khó lòng cai bỏ đợc. Nghiện thuốc lá, thuốc lào từ lâu đã trở thành 1 căn bệnh khó chữa trị đối với nhiều ngời. HiÖn nay, hót thuèc l¸ dÇn thay thÕ cho thuèc lµo ë thµnh thÞ còng nh ë n«ng th«n. Hút thuốc không chỉ tốn tiền mà còn để lại nhiều hậu quả to lớn, tác hại không thể lờng hết. Đến mức chống thuốc lá, chống hút thuốc lá từ lâu đã trở thành 1 vấn đề.

(156) khoa häc – XH mang tÇm thÕ giíi. Bµi “¤n dÞch thuèc l¸” chÝnh lµ 1 trong nh÷ng tiếng còi báo động gióng lên rất kịp thời. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ Tìm hiểu chung. GV: Hớng dẫn cách đọc: §oc râ rµng, m¹ch l¹c, chËm r·i. 1. Đoc - Từ khó GV đọc mẫu, gọi HS đọc nối tiếp. Nhận xét cách đọc của HS Gi¶i thÝch tõ khã: 1,2,3,5,6,9. -> VËy cô thÓ thuèc l¸ cã h¹i nh thÕ nµo? Chúng ta sẽ đợc tìm hiểu trong phần II. Hoạt động 3: 2. Thể loại: VB nhËt dông H: VB nµy thuéc thể loại nµo? v× sao em biÕt? -> VB nhËt dông. V× nã thuyÕt minh vÒ 1 vÊn đề khoa học XH. GV: Nó phản ánh những vấn đề cập nhật nãng báng diÔn ra tõng giê tõng phót trong cuộc sống hàng ngày. Nó trình bày vấn đề tác h¹i cña thuèc l¸. H: Phơng thức biểu đạt chính của VB? 3. Phơng thức biểu đạt: Thuyết minh -> ThuyÕt minh, lËp luËn. H: V¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? 4. Bố cục: 3 phÇn néi dung tõng phÇn lµ g×? -> 3 phÇn: + P1: Tõ ®Çu...-> AIDS ( Thuèc l¸ trë thµnh «n dÞch – dÉn d¾t vµo đề) + P2: Ngµy tríc...-> Ph¹m ph¸p. (Nh÷ng t¸c h¹i cña thuèc l¸ vµ hót thuèc l¸ đối với cá nhân và cộng đồng) + P3: Cßn l¹i (Kêu gọi cả thế giới đứng lên chống lại ôn dÞch thuèc l¸) GV: Vậy tại sao thuốc lá lại đợc gọi bằng cái tªn “«n dÞch”? Chóng ta sÏ ®i t×m hiÓu phÇn II/ T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. * HS chó ý P1 H: Em hãy cho biết tin tức nào đợc thông 1. Th«ng b¸o n¹n dÞch b¸o trong phÇn më bµi? ->Th«ng b¸o vÒ dÞch h¹ch, thæ t¶, AIDS. H: Nạn dịch thuốc lá có liên quan gì đến con ngêi? GV: Các bệnh dịch đợc thông báo đều đe doạ trực tiếp đến tính mạng con ngời. Nhng theo - Ôn dịch thuốc lá đe doạ trực tiếp đến nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa häc th× thuèc l¸ tÝnh m¹ng con ngêi. cßn nguy hiÓm h¬n c¶ AIDS mµ ngêi ta ph¶i gäi nã nh 1 tiÕng chöi rña: “§å «n dÞch”! -> Cách gọi gây sự chú ý cho ngời đọc..

(157) H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch th«ng b¸o vÊn đề của tác giả? Cách thông báo đó có tác dông g×? -> Th«ng b¸o ng¾n gän, chÝnh x¸c n¹n dÞch thuèc l¸-> NhÊn m¹nh hiÓm ho¹ to lín cña n¹n dÞch nµy. H: T¸c gi¶ dùa vµo tri thøc g× khi nãi vÒ n¹n dÞch nµy? -> Dùa vµo khèi lîng h¬n 5 v¹n c«ng tr×nh nghiên cứu để đa ra nhận định đó. Nó nh 1 mệnh đề không cần bàn luận gì thêm. H: Thái độ của em sau khi đọc, đón nhận th«ng tin nµy? V× sao? -> HS tr¶ lêi. H: Nói về tác hại của thuốc lá, tác giả đã so 2. T¸c h¹i cña thuèc l¸: s¸nh b»ng h×nh ¶nh nµo? * Ngêi trùc tiÕp hót: - D©u: Con ngêi, søc khoÎ con ngêi. - T»m: Khãi thuèc l¸ -> Khãi thuèc l¸ kh«ng lµm ngêi ta l¨n ra chÕt ngay mµ nã thÊm vµo c¬ thÓ khiÕn ngêi ta chÕt dÇn dÇn. H: Tác giả đã giửi thích tác hại của khói thuốc lá đối với ngời hút nh thế nào? - Khói thuốc lá có nhiều chất độc: + H¾c Ýn: Lµm tª liÖt tÕ bµo niªm m¹c + ¤ xit c¸c- bon: Ng¨n chÆn sù trao đổi ỗi của hồng cầu. H: Tất cả những chất trên tác hại cụ thể đến + Ni-cô-tin: Gây huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim. ngêi hót thuèc l¸ nh thÕ nµo? GV: Tõ hót thuèc l¸ mµ ngêi hót m¾c nhiÒu => Viªm phÕ qu¶n, ung th. c¨n bÖnh nguy hiÓm kh¸c (H×nh ¶nh 2 l¸ phæi trong qu¶ng c¸o, h×nh ¶nh ch¶y m¸u n·o trong qu¶ng c¸o trªn Ti-vi...) Khói thuốc lá đặc biệt nguy hiểm, không chỉ đối với ngời hút mà còn đối với những ngời xung quanh. Vậy ảnh hởng của nó đối với nh÷ng ngêi xung quanh ntn? * Ảnh hởng đối với ngời xung H: Khói thuốc lá có ảnh hởng ntn đối với quanh: nh÷ng ngêi xung quanh mÆc dï hä kh«ng trùc tiÕp hót? - Vî con, ngêi lµm viÖc cïng phßng: Cũng nhiễm độc, đau tim, viêm phế qu¶n, ung th... - Gây nhiễm độc thai nhi, gây đẻ non, trÎ s¬ sinh suy yÕu. - Đầu độc, nêu gơng xấu cho con em. H: Suy nghÜ cña em vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸, => Hót thuèc l¸ lµ huû diÖt c¬ thÓ vµ đặc biệt là đối với giới trẻ? nh©n c¸ch truæi trÎ. GV: H¹i søc khoÎ b¶n th©n m×nh, h¹i c¶ ngêi xung quanh, và còn là tấm gơng xấu về đạo.

(158) đức. Thuốc lá gặm nhấm sức khoẻ ngời hút, sức khoẻ ngời xung quanh, dạo đức con ngời và cả kinh tế. Những tác hại ấy đợc cảnh báo nh tiÕng chu«ng vang lªn ngµy 1 xa h¬n, cao h¬n. Nã thÊm s©u vµo trong lßng tÊt c¶ mäi líp ngêi. * HS chó ý vµo ND ®o¹n cuèi.. 3. ChiÕn dÞch chèng thuèc l¸:. H: Tªn cña chiÕn dÞch ë c¸c níc ph¸t triÓn hiÖn nay? H: Ở châu Âu ngời ta đa ra biện pháp gì để - Cấm, phạt ng¨n chÆn hót thuèc l¸? - Sö dông tµi liÖu, khÈu hiÖu - NhiÒu níc cÊm qu¶ng c¸o H: Biện pháp này đã đem lại hiệu quả gì cho c¸c níc Ch©u ¢u? -> Gi¶m h¼n sè ngêi hót -> TriÓn väng “1 Ch©u ¢U kh«ng cßn thuèc l¸” H: Ở VN chúng ta đã có pháp lệnh về phòng chèng thuèc l¸ cha? -> Cha cã. H: Nhà nớc ta đã có những biện pháp nào chèng thuèc l¸ trong thêi gian qua? -> Tuyên truyền, vận động, dùng khẩu hiệu trong c«ng së... Tăng thuế để hạn chế nhập khẩu In dßng ch÷: “Hót....søc khoÎ” trªn bao b×. H: HiÖn nay níc ta ®ang ë trong t×nh tr¹ng nhiÒu bÖnh tËt do vi trïng, kÝ sinh trïng g©y ra nh: Sèt rÐt, bÖnh phong, bÖnh lao, dÞch tả...Trớc tình trạng đó, mọi ngời phải có hàng => Mọi ngời phải đứng lên, chống lại, động gì? ng¨n ngõa. H: Em cã suy nghÜ g× vÒ b¶n th©n m×nh hiÖn nay vµ trong t¬ng lai sau khi häc xong v¨n b¶n nµy? -> HS H: Em có đặt câu hỏi “Tại sao không ngừng s¶n xuÊt thuèc l¸” kh«ng? -> Nan giải, khó giải quyết triệt để. H: Khi nªu kiÕn nghÞ chèng thuèc l¸, t¸c gi¶ bày tỏ thái độ gì? -> Cæ vò chiÕn dÞch, tin ë sù chiÕn th¾ng cña chiÕn dÞch nµy. H: Sau khi học xong VB, em hiểu thêm đợc nh÷ng g×? Cã g× cÇn kh¾c s©u trong lßng ngêi đọc? - HS tr¶ lêi. GV ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc III. Tổng kết: Ghi nhí: (SGK-112) GVChèt: VB nµy lµ lêi kªu gäi khÈn thiÕt mµ trang träng. Nã cã ý nghÜa trùc tiÕp vµ to lớn đến sự chăm lo sức khoẻ của chúng ta. Vì vËy mçi chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng viÖc lµm thực tế để chống hút thuốc lá đối với bản.

(159) thân, gia đình và XH, và cũng là góp phần b¶o vÖ m«i trêng cña chóng ta. - GV hớng dẫn HS đọc phần đọc thêm trong SGK. * §äc thªm: 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi: - Tác hại của khói thuốc lá đối với ngời hút và những ngời xung quanh? - ViÖc lµm cô thÓ cña chóng ta? 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i VB, häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ tiÕt sau: C©u ghÐp (tiÕp). ************************************************** Ngày soạn: 20/10/2014 Ngày dạy: 81,4 - 15/11; 82 - 14/11/2014. TiÕt 49. C©u ghÐp (TiÕp theo) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm đợc mối quan hệ về ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép - Biết sử dụng các cặp quan hệ từ để tạo câu ghép II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ c©u ghÐp? Cã nh÷ng ph¬ng tiÖn nµo nèi c¸c vÕ trong c©u ghÐp? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở tiết học trớc, các em đã đợc biết đặc điểm của câu ghép và cách nối các vế trong c©u ghÐp víi nhau. Tuy nhiªn, gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp còng tån t¹i 1 mèi quan hÖ về ngữ nghĩa khá chặt chẽ. Vậy cụ thể mối quan hệ đó đợc thể hiện nh thế nào? Tiết học này các em sẽ đợc tìm hiểu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I.Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u 1. VÝ dô:. * GV treo b¶ng phô cã ghi c¸c vÝ dô trong SGK. - Gọi HS đọc. 2. NhËn xÐt..

(160) H: Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp sau ®©y lµ quan hÖ g×?. - Vế A: TV của chúng ta rất đẹp. -> ChØ kÕt qu¶. - Vế B: Bởi vì tâm hồn...bởi vì đời sèng... -> ChØ nguyªn nh©n.. H: VËy c©u ghÐp nµy cã quan hÖ ý nghÜa nh => C©u cã quan hÖ nguyªn nh©n – thÕ nµo? kÕt qu¶.. H: Em hãy diễn đạt lại câu nói trên theo trình tù nguyªn nh©n tríc, kÕt qu¶ sau? -> Bởi vì...cho nên TV của chúng ta rất đẹp. H: Dựa vào kiến thức đã học ở lớp dới, em h·y nªu c¸c quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong * Các vế có quan hệ mục đích: c©u ghÐp mµ em biÕt? Cho VD? VD: Chúng em cố gắng học tập để bè mÑ vui lßng. * C¸c vÕ cã quan hÖ ®iÒu kiÖn - kÕt qu¶: VD: NÕu cã ai buån phiÒn cau cã th× g¬ng còng buån phiÒn cau cã theo. * C¸c vÕ cã quan hÖ t¬ng ph¶n: VD: MÆc dï trêi ma to nhng c¸c b¸c n«ng d©n vÉn nhæ xong luèng m¹. H: Dựa vào đâu để xác định đợc mối quan hệ ý nghÜa gi· c¸c vÕ trong c©u? -> Dùa vµo c¸c quan hÖ tõ hoÆc c¸c cÆp quan hÖ tõ t¬ng øng. H: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô em thÊy c¸c vÕ trong c©u ghÐp thêng cã c¸c mèi quan hÖ nµo? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. 2.Kết luận : Ghi nhí 1: (SGK- 123) - Gọi HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3: - GV nªu yªu cÇu BT1. - Chia HS lµm 4 nhãm th¶o luËn. - §¹i diÖn c¸c nhãm nªu kÕt qu¶. - Gäi HS nhËn xÐt chÐo.. -. II. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1: a. VÕ 1 vµ vÕ 2: Quan hÖ nguyªn nh©n - kÕt qu¶. VÕ 2 vµ vÕ 3: Gi¶i thÝch. b. VÕ 1: NÕu...lu l¹i. -> ChØ §K VÕ 2: Th×... -> ChØ KQ. => Quan hÖ §K - KQ. c. Quan hÖ t¨ng tiÕn. d. Quan hÖ t¬ng ph¶n. e. - Câu 1: Dùng qht “rồi” để nối 2 vế. -> QhÖ nèi tiÕp. - C©u 2: VÕ 1: Anh chµng...-> Ng. nh©n VÕ 2: H¾n bÞ...-> K.qu¶..

(161) => Quan hÖ nguyªn nh©n - kÕt qu¶. - Gọi HS đọc đoạn trích trong SGK. H: T×m c©u ghÐp trong c¸c ®o¹n trÝch trªn?. 2. Bµi tËp 2: a. C1: Trêi xanh th¼m..., biÓn còng... C2: Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t, biÓn m¬ mµng dÞu h¬i s¬ng. C3: Trêi ©m u m©y ma, biÓn... C4: Trời ầm ầm giông gió, biển đục ngÇu giËn d÷.. H: xác định quan hệ giữa các vế trong câu b. Các vế trong câu ghép trên đều có ghÐp trªn? quan hÖ nguyªn nh©n – kÕt qu¶. H: Cã thÓ t¸ch mçi vÕ c©u nãi trªn thµnh 1 c. Kh«ng nªn t¸ch c¸c vÕ c©u trªn câu đơn không? Vì sao? thành những câu đơn vì chúng có quan hÖ ý nghÜa kh¸ chÆt chÏ vµ tinh tÕ. 3. Bµi tËp 3: - HS đọc đoạn trích trong SGK. H: §o¹n trÝch trªn cã 2 c©u ghÐp rÊt dµi. Em * Hai c©u ghÐp: hãy tìm 2 câu ghép đó? C1: L·o th× giµ...tr«ng coi cho nã. C2: L·o giµ yÕu l¾m råi... nhê hµng xãm c¶. H: XÐt vÒ mÆt lËp luËn, cã thÓ t¸ch mçi vÕ của những câu ghép trên thành 1 câu đơn a. Không thể tách mỗi vế câu thành 1 câu đơn. Vì nó thể hieenj cách kh«ng? V× sao? diÔn gi¶i cña l·o H¹c, mçi c©u l·o tr×nh bµy 1 sù viÖc mµ l·o muèn nhê «ng gi¸o. H: XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn, nh÷ng c©u ghÐp b. VÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn, nã chØ râ mèi dµi nh vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo trong viÖc quan hÖ gi÷a t©m tr¹ng, hoµn c¶nh cña l·o H¹c víi sù viÖc mµ l·o cã miªu t¶ lêi lÏ cña nh©n vËt l·o H¹c? nguyện vọng nhờ ông giáo giúp đỡ. -> C©u v¨n trë nªn “cã lÝ, cã t×nh” 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái hÖ thèng néi dung bµi: - Nªu mét sè mèi quan hÖ gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí, lµm BT 4. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. ********************************************** Ngày soạn: 20/10/2014 Ngày dạy: 81,2,4 - 15/11/2014.

(162) TiÕt 50. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc vai trò, tác dụng của các phơng pháp thuyết minh. - Tích hợp với các VB thuyết minh đã học - RÌn kÜ n¨ng x©y dùng kiÓu VB thuyÕt minh. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc c¸c vÝ dô Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ VB thuyÕt minh? §Æc ®iÓm chung cña VB thuyÕt minh? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Các em đã biết, văn bản thuyết minh là kiểu văn bản rất thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống, nó cung cấp những kiến thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân...của các sự vật, hiện tợng trong tự nhiên XH. Nhng để đạt đợc mục đích đó, ngời viết VB thuyết minh cũng phải có phơng pháp phù hợp. Vậy những phơng pháp đó là gì? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động2:. - Gọi HS đọc các VB thuyết minh trong sgk.. Néi dung I/ T×m hiÓu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. 1.Quan s¸t, häc tËp, tÝch luü tri thức để làm bài văn thuyết minh a) VÝ dô.. - VB “C©y dõa B×nh §Þnh”: H: Các văn bản ấy đã sử dụng các loại tri thức -> Sử dụng tri thức khoa học địa lí nµo? vÒ sù vËt. - VB “HuÕ”: -> Tri thøc v¨n hãa - VB “Con giun đất” -> Tri thøc khoa häc vÒ sù vËt. H: Vậy yêu cầu đối với 1 bài văn TM là gì?. => ViÕt VB thuyÕt minh nhÊt thiÕt ph¶i cã tri thøc.. GV: ThuyÕt minh thùc chÊt lµ cung cÊp tri thức cho ngời đọc về 1 đối tợng nào đó. - Muèn cã tri thøc ph¶i: H: Vậy làm thế nào để có đợc các tri thức ấy? + Quan sát + Häc tËp.

(163) + TÝch luü tri thøc + Th¨m quan. GV: Muốn viết 1 VB thuyết minh đạt yêu cầu ngêi viÕt cÇn chuÈn bÞ: + Quan sát, tìm hiểu đối tợng vè màu sắc, hình dáng, kích thớc, đặc điểm, tính chất...Quan sát ở đây không đơn giản là nhìn, xem mà phải phát hiện ra đặc điểm, phải phân biệt đợc sự vật này với sự vật khác. + Học tập: Tìm hiểu đối tợng trong sách báo, tra từ điển... và phải biết phân tích ( đối tợng Êy chia lµm mÊy bé phËn? Mèi quan hÖ cña c¸c bé phËn Êy? Chóng cã vai trß nh thÕ nµo?) + Th¨m quan: Trùc tiÕp ghi nhí th«ng qua c¸c gi¸c quan vµ ghi chÐp nh÷ng sè liÖu cÇn thiÕt. VD: Các VB đã học nh: Hoa đào, Chùa một cột, Sa pa...ta không thể tự suy luận mà viết đợc. H: Tãm l¹i, muèn lµm 1 bµi v¨n thuyÕt minh ta cÇn chuÈn bÞ nh÷ng g×? - HS nªu. GV chèt l¹i. b. Kết luận: Ghi nhí 1: (SGK- 128) - Gọi HS đọc ghi nhớ. GV chuyển ý. 2. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh H: Để nêu bật đặc điểm, bản chất tiêu biẻu cña sù vËt hiÖn tîng, ngêi ta thêng sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo? -> HS nªu. a. Phơng pháp nêu định nghĩa-giải thÝch - Gọi HS đọc các câu văn trong sgk. H: Trong c¸c c©u v¨n trªn, ta thêng gÆp tõ g×? H: C¸c c©u v¨n nµy cã vÞ trÝ nh thÕ nµo trong - Cã tõ “lµ” VB chøa nã? H: ở đằng sau từ “là”, ngời ta thờng cung cấp - Đứng đầu đoạn, có vai trò giới thiệu nh÷ng kiÕn thøc nh thÕ nµo? -> Cung cấp tr thức, quy sự vật đợc định nghĩa vào loại của nó và chỉ ra đợc đặc điểm, công dụng của riêng nó. b. Ph¬ng ph¸p liÖt kª - HS đọc các câu văn, đoạn văn H: Ph¬ng ph¸p liÖt kª cã t¸c dông nh thÕ nµo đối với việc trình bày tính chất của sự vật? - KÓ ra c¸c thuéc tÝnh, c¸c biÓu hiÖn cùng loại để giúp ngời đọc ngời nghe dÔ hiÓu, dÔ n¾m b¾t sù vËt, sù viÖc. H: §o¹n liÖt kª ë VB “C©y dõa B×nh Định”giúp em hiểu và nắm bắt đợc điều gì? -> T¸c dông cña c©y dõa ë tõng bé phËn. H: Còn VB “Thông tin về ngày trái đất năm 2000” giúp em nắm bắt đợc diều gì? -> T¸c h¹i cña lo¹i r¸c th¶i b»ng nil«ng c. Ph¬ng ph¸p nªu vÝ dô - Gọi HS đọc đoạn văn. H: Em h·y chØ ra vÝ dô ë ®o¹n v¨n trªn?.

(164) -> ë BØ... H: Tác dụng của nó đối với việc trình bày c¸ch xö ph¹t nh÷ng ngêi hót thuèc l¸ n¬i c«ng céng? -> Giúp ngời hút thuốc liên hệ với thực tế để cảm nhận vấn đề sâu sắc hơn. H: Vai trß cña ph¬ng ph¸p nªu vÝ dô trong - T¨ng thªm søc thuyÕt phôc, t¹o sù cảm nhận vấn đề sâu sắc. VB thuyÕt minh? d. Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu - Gọi HS đọc đoạn văn. H: Đoạn văn vừa đọc cung cấp cho em những sè liÖu nµo? -> Trong kh«ng khÝ, dìng khÝ chØ chiÕm 20% thÓ tÝch, th¸n khÝ chiÕm 3%. NÕu kh«ng bæ sung thì 500 năm nữa con ngời và động vật sẽ dïng hÕt sè dìng khÝ Êy. H: NÕu kh«ng cã c¸c sè liÖu nh thªn th× cã làm sáng tỏ đợc vai trò của cỏ trong thành phè kh«ng? H: Vậy phơng pháp dùng số liệu có tác dụng - Làm cơ sở thực tế, khẳng định độ tin cậy của các tri thức đợc cung cấp. g×? e. Ph¬ng ph¸p so s¸nh - HS đọc đoạn văn. H: Em h·y cho biÕt c©u v¨n so s¸nh trªn cã t¸c dông g× khi thuyÕt minh vÒ biÓn Th¸i B×nh D¬ng? -> Làm nổi bật đặc điểm: Biển TBD rất lớn. H: Trong khi lµm v¨n TM, sö dông ph¬ng - Làm nổi bật đặc điểm, tính chất của ph¸p so s¸nh cã t¸c dông g×? đối tợng. g. Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i ph©n tÝch - Là chia đối tợng ra từng mặt, từng khía cạnh để thuyết minh. GV: §èi víi nh÷ng lo¹i sù vËt ®a d¹ng, ngêi ta chia ra từng loại để trình bày. Đối với sự vật cã nhiÒu bé phËn cÊu t¹o, cã hiÒu mÆt ngêi ta chia ra từng bộ phận, từng mặt để TM. H: Em hãy cho biết,VB “Huế” đã trình bày những đặc điểm của thành phố Huế qua nh÷ng mÆt nµo? ->HS tr¶ lêi. -> Giúp ngời đọc dễ nắm bắt. H: Lµm nh vËy cã t¸c dông g×? H: Qua t×m hiÓu, em h·y cho biÕt cã mÊy ph¬ng ph¸p thuyÕt minh? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. * Ghi nhí 2: (SGK – 128). - Gọi HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3: - Gọi 1 HS đọc yêu cầu trong sgk. II/ LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1:.

(165) - HS chia nhãm th¶o luËn. - đại diện nêu KQ. GV nhận xét.. - KiÕn thøc vÒ khoa häc: T¸c h¹i cña khói thuốc lá đối với con ngời. - KiÕn thøc x· héi: T©m lÝ lÖch l¹c cña 1 sè ngêi coi hót thuèc l¸ l¸ lÞch sù.. 2. Bµi tËp 2: - Ph¬ng ph¸p so s¸nh: - Gäi 1 HS nªu yªu cÇu trong sgk + So s¸nh víi AIDS. H: Trong v¨n b¶n “¤n dÞch thuèc l¸” t¸c gi¶ + So s¸nh víi giÆc ngo¹i x©m đã sử dụng những phơng pháp thuyết minh - Phơng pháp liệt kê: Liệt kê tác hại nµo dÓ nªu bËt t¸c h¹i cña thuèc l¸? cña khãi thuèc l¸. - Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu: Sè % bÖnh nh©n, sè tiÒn mua thuèc l¸, sè tiÒn ph¹t... 4. Cñng cè: GV hÖ thèng néi dung bµi: Cã 6 ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: + Nêu định nghĩa-giải thích + LiÖt kª + Nªu vÝ dô + Dïng sè liÖu + So s¸nh + Ph©n lo¹i-ph©n tÝch. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí, lµm BT3, 4. - Ôn lại kiến thức để tiết sau trả bài. ********************************************* Tổ CM duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm.

(166) Ngày soạn: 10/11/2014 Ngày dạy: 81,2,4 - 18/11/2014. TiÕt 51. Tr¶ bµi kiÓm tra V¨n vµ TËp lµm v¨n sè 2 I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cñng cè l¹i toµn bé kiÕn thøc vÒ v¨n vµ lÝ thuyÕt TËp lµm v¨n th«ng qua ch÷a bµi kiÓm tra. -Thấy đợc u điểm và nhợc điểm của bài làm từ đó có ý thức học tập và sửa chữa. - Rèn kĩ năng diễn đạt, dùng từ đặt câu chính xác. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: ChÊm, ch÷a bµi, ph©n lo¹i bµi kiÓm tra. 2. Häc sinh: ¤n l¹i lÝ thuyÕt Xây dựng dàn ý chi tiết cho đề bài TLV III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 1:. I/ Tr¶ bµi v¨n häc 45 phót 1. Xác định đáp án. * GV yêu cầu HS đọc đề bài và các câu hỏi phÇn tr¾c nghiÖm - Gäi HS tr¶ lêi tõng c©u - GV thống nhất đáp án *GV gọi HS đọc yêu cầu phần tự luận. H: Em sÏ tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt chÞ DËu qua nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? -> HS tr¶ lêi..

(167) - GV nhận xét bổ sung, thống nhất đáp án.. 2. NhËn xÐt: GV: * ¦u ®iÓm: + Nhiều em làm chính xác, đầy đủ phần trắc nghiÖm + PhÇn tù luËn: cã nh÷ng c¶m nhËn s©u s¾c, diễn đạt tốt. * H¹n chÕ: GV: + VÉn cßn mét sè em lµm sai phÇn tr¾c nghiÖm( Sai 1,2 c©u) + PhÇn tù luËn: C¶m nhËn vÒ nh©n vËt chÞ Dậu còn cha đầy đủ, cha toàn diện. Một số em cßn lÞªt kª c¸c t×nh tiÕt cña c©u chuyÖn. Mét vµi em cßn cha hÒ béc lé c¶m xóc. Diễn đạt còn lủng củng, khô khan, không to¸t ý. 3. Tr¶ bµi, gäi ®iÓm. - GV tr¶ bµi cho HS - Gäi ®iÓm, ghi ®iÓm vµo sæ. Hoạt động 2: - Gọi HS nhắc lại đề bài. - GV ghi b¶ng.. II/ Tr¶ bµi TËp lµm v¨n sè 2. 1. Xác định yêu cầu của đề. Đề bài: Kể lại một việc em đã làm khiÕn bè mÑ rÊt vui lßng. - ThÓ lo¹i: V¨n tù sù. H: ThÓ lo¹i cña bµi viÕt? H: Với yêu cầu nh vậy, phơng thức biểu đạt cña VB sÏ lµ g×? - Phơng thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. H: Với đề bài này, phần mở bài em sẽ viết nh thÕ nµo? H: PhÇn th©n bµi sÏ cã nh÷ng ý nµo? C¸ch triển khai các ý đó? H: KÕt luËn em sÏ viÕt nh thÕ nµo? GV: + Một số em trình bày rất sạch đẹp. + Bè côc râ rµng + Kh«ng sai chÝnh t¶ GV: + §óng thÓ lo¹i + Diễn đạt trôi chảy + Kỉ niệm đợc kể khá sâu sắc. GV: + NhiÒu bµi tr×nh bµy bÈn, g¹ch xo¸ nhiÒu. + Chữ viết xấu, khó đọc. + Bè côc cha râ rµng. GV: + Diễn đạt còn lủng củng. + Dïng tõ cha chÝnh x¸c. 2. Lập dàn ý:(đã nêu ở tiết 36+37). 3. NhËn xÐt: a. ¦u ®iÓm: - VÒ h×nh thøc: - VÒ néi dung:. b. H¹n chÕ: - VÒ h×nh thøc. - VÒ néi dung.

(168) + C©u dµi, cha sö dông dÊu c©u + ViÕt lan man, dµi dßng + Lçi chÝnh t¶, dïng tõ sai, viÕt t¾t nhiÒu. + Cha đi đúng trọng tâm(vẫn còn kể 1 loạt sù viÖc chø cha ®i vµo 1 kØ niÖm cô thÓ).. 3. Ch÷a lçi GV: a. Lỗi diễn đạt - Nhà em có nuôi một con vật nuôi, đó là một chú chó rất đẹp -> Nhà em có nuôi một chú chó rất đẹp b. Kh«ng dïng dÊu c©u - GV đọc đọn văn( Nếu có thời gian chép ®o¹n v¨n lªn b¶ng) - Gäi HS ®iÒn dÊu c©u. c. Dïng tõ kh«ng chÝnh x¸c GV: + Em loÐ lªn t×nh c¶m víi nã.-> N¶y sinh + Khãc bÇn bËt. -> nøc në + TÇm 4 tuæi. -> kho¶ng 4 tuæi + Nh kiÓu nã biÕt lçi. -> dêng nh d. Lçi chÝnh t¶. - GV: Nªu c¸c tõ viÕt sai: Sin lçi, lÈn quÈn,giun sî, .... - Gọi HS nêu cách viết đúng. 4. Tr¶ bµi, gäi ®iÓm: - GV tr¶ bµi cho HS - Gäi ®iÓm, ghi ®iÓm vµo sæ. 4. Củng cố: GV nhắc lại các yêu cầu và các lỗi cần tránh đối với việc tạo lập VB. 5. Híng dÉn häc bµi: - C¨n cø vµo dµn ý, phÇn nhËn xÐt vµ ch÷a lçi cña GV, C¸c em vÒ nhµ viÕt l¹i bµi v¨n vµo vë bµi tËp. - So¹n bµi: “Bµi to¸n d©n sè”. ****************************************** Ngày soạn: 10/11/2014 Ngày dạy: 81,2,4 - 19/11/2014. TiÕt 52. Bµi to¸n d©n sè I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm đợc mục đích và nội dung chính mà tác giả đặt ra qua Vb là: Cần phải hạn chế sự gia tăng dân số. Đó chính là con đờng “Tồn tại hay không tồn tại” của chính loài ngêi. - Thấy đợc cách viết hẹ nhàng, kết hợp với kể chuyện và lập luận trong việc thể hiện néi dung bµi viÕt. - GD häc sinh ý thøc gãp phÇn h¹n chÕ gia t¨ng d©n sè. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: §äc kÜ VB.

(169) Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc văn bản, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Em hãy nêu tác hại của thuốc lá đối với ngời trực tiếp hút cùng nh đối với nh÷ng ngêi xung quanh? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV: yêu cầu HS đọc những câu tục ngữ, thành ngữ của cha ông ta nói về vấn đề sinh đẻ. GV bæ sung: + Mét con, mét cña. ai tõ! + Trêi sinh voi, trêi sinh cá! + Cã nÕp cã tÎ. + Con đàn cháu đống... §ã lµ nh÷ng c©u tôc ng÷, thµnh ng÷, nh÷ng c©u nãi cöa miÖng cña ngêi xa, ph¶n ánh quan niệm quý ngời, cần ngời, mong đẻ nhiều con trong gđ và xh nông nghiệp cổ truyền. Nhng cũng từ quan niệm ấy dẫn đến tập quán sinh đẻ tự do, vô kế hoạch, dẫn đến dân số nớc ta tăng nhanh vào loại đầu bảng trong khu vực và trên TG; dẫn đến đói nghèo và bệnh tật, lạc hậu. Chính sách dân số- kế hoạch hoá gđtừ lâu đã trở thành 1 trong những quốc sách hết sức quan trọng của đảng và nhà nớc ta. Bởi vì đã từ lâu, chúng ta đang cố tìm mọi cách để giửi bài toán hóc búa- bài toán dân số. Vậy bài toán Êy thùc chÊt nh thÕ nµo? Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ Tìm hiểu chung GV: Hớng dẫn cách đọc: §oc râ rµng, m¹ch l¹c, chËm r·i. 1.Đọc – Từ khó GV đọc mẫu, gọi HS đọc nối tiếp. Nhận xét cách đọc của HS Gi¶i thÝch tõ khã: + Chµng A-®am vµ nµng £-va: Theo kinh thánh của đạo thiên chúa, đó là cặp vợ chồng đầu tiên trên trái đất đợc chúa tạo ra và sai xuống trần gian để hình thành và phát triển loµi ngêi. + Tån t¹i hay kh«ng tån t¹i: c©u nãi næi tiÕng cña nv H¨m-lÐt trong vë kÞch “H¨m-lÐt” cña SÕch-xpia (Anh). Hoạt động 3: 2. Thể loại H: VB này đợc viết theo thể loại nào? -> VB nhËt dông - nghÞ luËn CM, gi¶i thÝch 1 vấn đề XH: dân số gia tăng và hậu quả của nã. H: V¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? néi dung tõng phÇn lµ g×? 3. Bố cục -> 3 phÇn: + P1: Tõ ®Çu...->S¸ng m¾t ra. ( Bài toán DS và KHHG đợc đặt ra từ thời cổ đại).

(170) + P2: §ã...-> Bµn cê ( Tốc độ gia tăng DS là hết sức nhanh ) + P3: Cßn l¹i ( Lời kêu gọi toàn dân hạn chế tốc độ gia tăng d©n sè ) H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côa cña Vb? -> Mạch lạc, chặt chẽ, theo vấn đề luận điểm cña VB nghÞ luËn. TÊt c¶ tËp trung lµm râ vÊn đề chủ chốt: Bài toán DS là gì và giải quyết nã nh thÕ nµo? II. Tìm hiểu chi tiết * HS chó ý P1 H: Bài toán DS theo tác giả thực chất là vấn 1 Nêu vấn đề DS và KHHGĐ đề gì? H: Vấn đề vày đợc đặt ra từ bao giờ? - Vấn đề DS và KHHGĐ GV: Tác giả tỏ ra nghi ngờ, phân vân và -> Đợc đặt ra từ thời cổ đại kh«ng tin l¹i cã sù vªnh lÖch (V× t¸c gi¶ thÊy vấn đề DS và KHHGĐ mới chỉ đợc đặt ra vài chục năm gần đây) Cuối cùng tác giả đã “s¸ng m¾t ra” khi nghe xong c©u chuyÖn. H: Đoạn mở bài có cách diễn đạt nh thế nào? -> NhÑ nhµng, gi¶n dÞ, th©n mËt, t×nh c¶m. H: Cách diễn đạt này có tác dụng n.thế nào? -> GÇn gòi, tù nhiªn, dÔ thuyÕt phôc, l«i cuốn sự chú ý theo dõi của ngời đọc. Đọc đến đó, ai cũng muốn đọc tiếp để xem câu chuyện nh thÕ nµo mµ l¹i lµm cho ngêi viÕt tØnh ngé? * HS chó ý ®o¹n tiÕp theo. H: Đến đây, điều gì đã làm cho ngời viết tỉnh ngé? H: Em hãy tóm tắt câu chuyện kén rể của nhà 2. Làm rõ vấn đề DS và KHHGĐ th«ng th¸i? -> HS tr¶ lêi. GV: §ã lµ mét bµi to¸n næi tiÕng, sö dông - §a ra bµi to¸n cæ cÊp sè nh©n víi c«ng béi lµ 2.(« 1: 1h¹t, «2: 2 h¹t, «3: 4h¹t, «4: 8 h¹t, «5: 16 h¹t, «6: 32 h¹t, «7: 64 h¹t, «8: 128, «9: 256, «10: 512... Cứ nh thế, tính lên con số sẽ lên đến chóng mặt, khủng khiếp. đến ô 64, số thóc sẽ t¨ng lªn ngoµi søc tëng tîng vµ phñ kh¾p hµnh tinh. H: Vậy có ngời nào có đủ số thóc để xếp đủ 64 ô không? Nhà thông thái đặt ra bài toán cực kì khó đó để làm gì? -> §Ó c¸c chµng trai khã lßng mµ trë thµnh con rÓ cña «ng.-> Muèn c¸c chµng trai thÊt väng. H: Ngời viết dẫn chứng câu chuyện xa để nhằm mục đích gì? GV: Chñ ý cña ngêi viÕt ®a ra bµi to¸n cæ nh 1 câu chuyện ngụ ngôn đầy thông minh và -> Nhằm nhìn nhận, đánh giá về sự trí tuệ để liên hệ đến vấn đề gia tăng DS. Từ phát triển của DS.

(171) câu chuyện này, ngời viết đã sử dụng phơng pháp nào để làm rõ vấn đề DS?. GV: Lúc đầu, TG chỉ có 2 ngời: A-đam và Êva. đến năm 1995: 5,63 tỉ ngời-> So với bài toán cổ, thì đã đến ô thứ 30 của bàn cờ. H: TiÕp theo, t¸c gi¶ cßn sö dông ph¬ng ph¸p nµo?. - LËp luËn: + Dïng s¸ch kinh th¸nh + T liÖu , sè liÖu + Bµi to¸n DS.. H: Theo thèng kª cña Héi nghÞ Cai-r« (Ai CËp) tØ lÖ sinh con cña ngêi phô n÷ ë 1 sè n¬i - So s¸nh: TØ lÖ sinh tù nhiªn cña ngêi lµ bao nhiªu? phô n÷. -> HS. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù gia t¨ng DS ë ch©u Phi, ch©u ¸ nãi riªng vµ TG nãi chung? H: NÕu DS cø t¨ng nh vËy th× t×nh h×nh kinh tÕ, v¨n hãa cña c¸c níc trªn TG sÏ nh thÕ -> Nhịp độ gia tăng quá cao. nµo? H: Vậy giữa vấn đề DS và sự phát triển của => NghÌo nµn, l¹c hËu, kin tÕ kÐm XH cã mèi quan hÖ ra sao? -> Tăng DS sẽ kìm hãm sự phát triển -> Là phát triển, văn hoá và đời sống không nguyên nhân gây ra sự đói nghèo, lạc hậu-> đợc nâng cao. Và chính sự đói nghèo lạc hậu lại là nguyên nh©n g©y ra sù t¨ng d©n sè. H: ViÖc t¸c gi¶ nªu ra mét vµi con sè dù b¸o tình hình gia tăng DS hiện nay và đến năm 2015, d©n sè TG t¨ng lªn 7 tØ ngêi nãi lªn ®iÒu g×? -> Nói lên con số cụ thể, đó là hậu quả khôn lêng ®ang th¸ch thøc nh©n lo¹i, c¶nh b¸o nguy c¬ bïng næ d©n sè lu«n cã thÓ x¶y ra. H: Việc cảnh báo đó có tác dụng nh thế nào? -> Giúp con ngời hiểu đợc cái gốc của vấn đề, hạn chế DS chính là việc sinh đẻ có kế hoạch. GV: Trë l¹i víi bµi to¸n cæ...Tuy míi bíc thªm 1 «(Tõ 30 sang 31) nhng thùc chÊt nh©n loại đã bình phơng số lợng của mình mặc dù đã cố gắng rất nhiều để giảm từ 1,73% xuống cßn 1,57% trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. H: Em thÊy phÇn lËp luËn cña t¸c gi¶ trong phÇn th©n bµi nh thÕ nµo? -> Lí lẽ đơn giản mà chứng cứ đầy đủ. Sử dông c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nh: thèng kª, so s¸nh, ph©n tÝch kÕt hîp víi dÊu c©u. GV: Tãm l¹i, trong phÇn th©n bµi, t¸c gi¶ kh«ng lÝ luËn dµi dßng, chung chung mµ chứng minh vấn đề bằng những con số cụ thể, chính xác, tin cậy-> ngời đọc sửng sốt, giật mình trớc thực trạng bài toán DS cứ tăng đều đặn -> Thật đáng lo ngại..

(172) * HS chó ý vµo ND ®o¹n cuèi. H: §o¹n kÕt VB lµ c©u nãi: “§õng để...tốt”.Em hiểu nh thế nào về lời nói ấy? H: Tại sao tác giả cho rằng : đó là con đờng “Tån t¹i hay kh«ng tån t¹i” cña chÝnh loµi ngêi? -> Con ngời muốn sống phải có đất-> con ngời phải biết điều chỉnh, hạn chế tăng dân số-> đây là vấn đề nghiêm túc và sống còn của nh©n lo¹i. H: Tác giả đã bộc lộ quan điểm và thái độ nh thế nào về vấn đề đời sống và KHHGĐ? -> Nhận thức đợc vấn đề và hiểm hoạ của nó, trân trọng cuộc sống tốt đẹp của con ngời. H: Con đờng hạn chế tốt nhất của GD dân số lµ g×? -> §Èy m¹nh GD phô n÷ tho¸t khái ¸p bøc, ngu dèt, kh«ng cßn phô thuéc vµo quyÒn lùc cña kÎ kh¸c. -> §Ò cao vai trß cña ngêi GV vµ c¸c bËc cha mÑ. H: Sau khi học xong VB, em đúc rút đợc điều g× cÇn ghi nhí? - HS tr¶ lêi. GV ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc. 3. Lời kêu gọi việc hạn chế tốc độ gia t¨ng d©n sè. - C©u nãi: “§õng ...cµng tèt” - > Phải sinh đẻ có kế hoạch để hạn chÕ gia t¨ng DS.. GV: Hớng dẫn HS liên hệ với phần đọc thêm để tìm câu trả lời: Con đờng nào là con đờng ngắn nhất để hạn chế sự gia tăng dân số? * Ghi nhí: (SGK-112) III. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: H: V× sao sù gia t¨ng DS cã tÇm quan träng hết sức to lớn đối với tơng lai nhân loại, nhất - Đẩy mạnh GD -> Sinh đẻ là quyền của phụ nữ, lµ nh÷ng DT nghÌo nµn, l¹c hËu? kh«ng thÓ cÊm ®o¸n b»ng mÖnh lÖnh vµ c¸c biÖn ph¸p th« b¹o mµ ph¶i GD -> họ hiểu vấn đề-> tự nguyện thực hiÖn. Bµi tËp 2: - Dân số phát triển-> ảnh hởng đến cuéc sèng con ngêi ë nhiÒu ph¬ng diÖn: chç ë, m«i trêng, viÖc lµm, XH....

(173) - Cuộc sống bị DS làm cho đói nghèo, vì nghèo đói mà trở nên lạc hậu, hạn chế GD và hiểu biết, từ đó lại là nguyên nhân dẫn đến tăng DS( tác động qua lại vói nhau). 4. Cñng cè: + Những năm gần đây VN ta có những hình thức nào để góp phần hạn chế gia tăng DS? (Tuyên truyền trên các phơng tiện thông tin đại chúng, phát tờ rơi, triển khai ở khu xãm...) + Em có nhận xét gì về DS và tốc độ tăng DS ở địa phơng ta? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo néi dung t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí. Lµm thªm BT 3. - Soạn bài: “Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm ”. ******************************************* Ngày soạn: 10/11/2014 Ngày dạy: 84 - 15/11; 82 - 21/11; 81 - 22/11/2014. TiÕt 53. Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ công dung của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. - Biết sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm trong tạo lập văn bản. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp cã mèi quan hÖ nh thÕ nµo? Nªu vÝ dô? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong qu¸ tr×nh t¹o lËp VB, c¸c em vÉn thêng sö dông dÊu c©u, tuy nhiªn mét sè em chØ ghi nhí c¸ch dïng chóng, vµ c¶m thÊy dïng nh vËy lµ phï hîp chø cha hiÓu râ và đầy đủ công dụng của từng loại dấu câu. Vì vậy bài học hôm nay sẽ giúp ta biết điều đó. Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 2: * GV treo b¶ng phô cã ghi c¸c vÝ dô trong SGK.. I.Dấu ngoặc đơn. 1. VÝ dô:.

(174) - Gọi HS đọc. H: Tìm các cụm từ nằm trong dấu ngoặc đơn? -> HS t×m. H: Dấu ngoặc đơn trong những đoạn trích a. (Ngêi b¶n xø)-> Gi¶i thÝch. trên dùng để làm gì? GV “Những ngời bản xứ”giúp ngời đọc hiểu rõ hơn phần đợc chú thích. Nhng nhiều khi có b. (Ba khÝa...ngon)-> ThuyÕt minh. t¸c dông nhÊn m¹nh. GV: Phần thuyết minh cho một loài động vật mà tên gọi của nó là “Ba khía” đợc dùng để gọi tên một con kênh nhằm giúp ngời đọc hình dung rõ hơn đặc điểm của con kênh này. c. (701 - 762)-> Bổ sung. GV: Cụm từ nằm trong dấu ngoặc đơn dùng để bổ sung về năm sinh và năm mất của nhà thơ Lí Bạch và cho ngời đọc biết Miên Châu thuéc tØnh nµo (Tø Xuyªn) H: Nếu bỏ phần trong ngoặc đơn thì ý nghĩa cña nh÷ng VB chøa nh÷ng ®o¹n v¨n trªn cã gì thay đổi? -> Không thay đổi.(phần chú thích chỉ nhằm cung cÊp th«ng tin kÌm theo chø kh«ng thuéc nghÜa c¬ b¶n) * Bµi tËp: PhÇn nµo trong c©u sau ®©y cã thÓ cho vµo dấu ngoặc đơn? tại sao? + Nam, líp trëng líp 8b cã giäng h¸t rÊt hay. + Mïa xu©n, mïa ®Çu tiªn cña mét n¨m lµ mïa cay cèi ®©m chåi n¶y léc. + Bé phim “Trêng chinh”, Phim Trung Quèc rÊt hay. -> Líp trëng líp 8b, Mïa ®Çu tiªn cña mét n¨m, Phim TQ ->V×: Cã t¸c dông gi¶i thÝch GV: + Phần trong dấu ngoặc đơn giúp ngời đọc thÊy nh÷ng g× x¶y ra trªn s©n khÊu hoÆc hiÓu tâm trạng, thái độ của nhân vật, tách biệt với lời nói của nhân vật. VD: “ Hiền: - Đồ đạc tôi gói hết rồi. Anh à, hay để ảnh ăn cháo đã (Mãc tói lÊy ra gãi thuèc). §©y, håi n·y c¸c anh giao cho 4 viªn thuèc nµy, nãi ph¶i cho ¶nh ¨n c¸i g× v« bông råi míi cho uèng (®a cho Hng)”. + Dấu ngoặc đơn còn dùng để đóng khungcho 1 tõ ng÷ cã t¸c dông chó thÝch cho 1 tõ kh«ng th«ng dông. VD: “TiÕng trèng cña PhÝa (LÝ trëng) thóc gäi nép thuÕ vÉn rÒn rÜ” - T« Hoµi. H: Qua t×m hiÓu vÝ dô, em h·y cho biÕt thÕ nào là dấu ngoặc đơn và nó có công dụng gì? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. - Gọi HS đọc ghi nhớ 2. Kết luận: Ghi nhí 1: (SGK- 134).

(175) * Chú ý: Trờng hợp dùng dấu ngoặc đơn với dấu chấm hỏi để tỏ ý hoài nghi và dùng với . dÊu chÊm than tá ý mØa mai hoÆc biÓu thÞ, bæ sung thªm. VD: “ Trong tÊt c¶ nh÷ng cè g¾ng, c¸c nhµ khai ho¸ nh»m båi dìng cho DTVN vµ d×u dắt họ trên con đơừng tiến bộ(?) thì phải kể viÖc b¸n rîu ti cìng bøc!” - N. ¸i Quèc Hoạt động 3: - XÐt c¸c vÝ dô trong sgk. II. DÊu hai chÊm: 1. VÝ dô:. H: DÊu hai chÊm trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau dùng để làm gì ? Dấu hai chấm dùng để đánh dấu, b¸o tríc: GV: a. Lời đối thoại + Dấu hai chấm còn đứng trớc 1 chuỗi liệt kê: b. Lời dẫn trực tiếp VD: “Tự nhiên họ có 1 mâm cỗ rất lí thú: đủ c. Giải thích lí do. mặt từ giò, thịt, trứng đến cá khô, da muối, đủ c¬m nÕp, c¬m tÎ, x«i, b¸nh... + Dấu hai chấm còn đánh dấu lời nói gián tiÕp:VD: “Ngêi ta thêng nãi: Nhµ P¸ Tra lµm thống lí ăn của dân nhiều, đồn Tây lại cho muèi vÒ b¸n nªn giµu l¾m...” - T« Hoµi + DÊu hai chÊm cßn ®i cïng víi tõ “c¶” vµ tõ “rằng”.VD: Các cháu nên hiểu rằng: Giúp đỡ đồng bào tức là tham gia kháng chiến”.- Hồ ChÝ Minh. GV sö dông b¶ng phô: Thªm dÊu hai chÊm vào những câu sau cho đúng với ý định ngời viÕt. a. Ngêi VN nãi “Häc thÇy kh«ng tµy häc bạn”, cũng nh nói “Không thày đố mày làm nªn”. b. Nam khoe với tôi rằng “Hôm qua tớ đợc ®iÓm 10”. c. Chiến công kì diệu m.xuân năm 1975 đã diễn ra trong t. gian rất ngắn 55 ngày đêm. §¸p ¸n: a. DÊu : sau tõ “nãi”-> gi¸n tiÕp. b. DÊu : sau tõ “r»ng”-> trùc tiÕp. c. DÊu : sau tõ “ng¾n” -> Bæ sung, gi¶i thÝch. H: Em hiÓu thÕ nµo lµ dÊu hai chÊm? Nã cã t¸c dông nh thÕ nµo? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i - Gọi HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 4: - GV nªu yªu cÇu BT1.. 2. Kết luận:Ghi nhí 2:(SGK - 134) III/ LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: a. §¸nh dÊu phÇn gi¶i thÝch nghÜa.

(176) - Gọi HS đọc các đoạn trích. - Gäi HS tr¶ lêi tõng phÇn.. của các cụm từ đó. b. §¸nh dÊu phÇn thuyÕt minh c. +§¸nh dÊu phÇn bæ sung(cã quan hÖ lùa chän) + Đánh dấu phần thuyết minh để lµm râ ph¬ng tiÖn ng«n ng÷. 2. Bµi tËp 2:. - HS đọc thầm yêu cầu trong SGK. - Lµm viÖc c¸ nh©n - Gäi HS lªn b¶ng tr×nh bµy - GV nhận xét, khẳng định đáp án.. a) §¸nh dÊu b¸o tríc phÇn gi¶i thÝch. b) Đánh dấu, báo trớc lời đối thoại. c) §¸nh dÊu, b¸o tríc phÇn thuyÕt minh. 3. Bµi tËp 3:. - GV nªu yªu cÇu BT3 - Gäi HS nªu ý kiÕn vµ gi¶i thÝch.. - Cã thÓ bá dÊu hai chÊm. Tuy nhiªn kh«ng nªn bá khi kh«ng cÇn thiÕt v× nÕu bá, ý nghÜa c¬ b¶n cña c©u v¨n, ®o¹n v¨n kh«ng mÊt ®i nhng nghÜa của phần sau dấu : không đợc nhấn m¹nh n÷a.. 4 Cñng cè: - Thế nào là dấu ngoặc đơn? Công dụng? - ThÕ nµo lµ dÊu hai chÊm? C«ng dông? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc ghi nhí, lµm BT 3,4,5 - ChuÈn bÞ bµi míi: §Ò v¨n TM vµ c¸ch lµm bµi v¨n TM. ************************************************ Ngày soạn: 10/11/2014 Ngày dạy: 82- 21/11;81,4 - 22/11/2014. TiÕt 54. §Ò v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc cách làm bài văn thuyết minh: quan sát, tích luỹ và trình bày tri thức. - Tích hợp với các VB thuyết minh đã học - Rèn kĩ năng tìm hiểu đề và kĩ năng kết hợp các phơng pháp thuyết minh để làm bµi cã hiÖu qu¶. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn:.

(177) Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tìm hiểu các đề bài và văn bản “Xe đạp” Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Em hãy nhắc lại các phơng pháp thuyết minh đã học và nêu tác dụng của 1 ph¬ng ph¸p th«ng dông nhÊt. 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở các tiết học trớc, các em đã đợc tìm hiểu khái niệm của kiểu bài thuyết minh, đã biÕt 6 ph¬ng ph¸p th«ng dông trong bµi v¨n thuyÕt minh. H«m nay chóng ta sÏ tiÕp tục tìm hiểu đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh để hoàn thiện về kiÓu bµi nµy. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. I/ §Ò v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh. 1.§Ò v¨n thuyÕt minh - Gọi HS đọc các đề văn thuyết minh trong a) Ví dụ. sgk. b) NhËn xÐt: H: Các đề văn đều biểu đạt nội dung gì? -> Yêu cầu và đối tợng TM H: Nêu 1 số lệnh đề thờng gặp? - Yªu cÇu: ThuyÕt minh, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. H: §èi tîng TM cã thÓ gåm nh÷ng lo¹i nµo? - Đối tợng thuyết minh: Con ngời, đồ vËt, di tÝch, con vËt, thùc vËt, mãn H: Làm sao em biết đó là văn TM? ¨n, ... -> V× nã yªu cÇu thuyÕt minh, gi¶i thÝch chø kh«ng kÓ, miªu t¶ vµ biÓu c¶m. H: Xác định phạm vi về nội dung của mỗi đề? Yêu cầu khi làm đề bài đó? -> §Ò a.: Hä vµ tªn, quª h¬ng vµ truyÒn thèng gia đình; Giới thiệu quá trình rén luyện, học tập, phấn đấu; Năng khiếu đặc biệt, thành tích næi bËt, nh÷ng cèng hiÕn... -> Đề b: Tác giả, nhà xuất bản, năm SX, đánh giá chung về tập truyện; Nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật; Khẳng định những đóng gãp tÝch cùc cña tËp truyÖn. -> §Ò c: Nguån gèc, chÊt liÖu, cÊu t¹o, h×nh dáng, màu sắc; Vai trò và tác dụng đối với đời sống thực tế và VH-XH. -> §Ò d: Giíi thiÖu nguån gèc, chÊt liÖu, kiÓu d¸ng, mµu s¾c; Vai trß, t¸c dông, gi¸ trÞ thÈm mĩ của chiếc áo dài trong đời sống, sinh hoạt vµ VH cña con ngêi. -> §Ò e: ChÊt liÖu, cÊu t¹o, nguyªn lÝ lµm viÖc; T¸c dông... -> §Ò g: ChÊt liÖu, cÊu t¹o, mµu s¾c; T¸c dụng, tính u việt của nó đối với địa hình rừng Hoạt động2:.

(178) nói phøc t¹p. -> Đề h: Vị trí địa lí, các đặc điểm nổi bật , cÊu t¹o c¸c truyÒn thuyÕt g¾n víi nã; Vai trß, tầm quan trọng đối với đời sống văn hoá tinh thần, ý nghĩa đối với hiện tại và tơng lai. -> Đề i: Tên con vật, các đặc điểm về hình d¸ng: TËp tÝnh sinh ho¹t, tÝnh nÕt, thãi quen; Quan hệ, vai trò của nó đối với đời sống con ngêi. -> Đề k: Tên loài hoa, các đặc điểm nổi bật về h×nh d¸ng, mµu s¾c, h¬ng vÞ; quy tr×nh ch¨m sãc, uèn tØa, c¸ch sö dông, gi¸ trÞ thÈm mÜ, ý nghÜa... -> §Ò l: Tªn mãn ¨n, nguån gèc, nguyªn liÖu , quy tr×nh chÕ biÕn; Mµu s¾c, h¬ng vÞ, gi¸ trÞ dinh dìng, vai trß... -> §Ò m: Nguån gèc, c¸ch thøc tæ chøc, vai trß, t¸c dông... -> §Ò n: XuÊt xø, tªn gäi, c¸ch lµm, h×nh dáng, màu sắc, các đặc điểm nổi bật, giá trị sử dông vµ gi¸ trÞ thÈm mÜ... - Gọi HS đọc VB trong sgk. 2. C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh a. VÝ dô:. b. NhËn xÐt: H: Xác định đối tợng của bài văn này? -> Chiếc xe đạp H: Xác định bố cục của bài văn? Nội dung cña tõng phÇn? * Më bµi: Tõ ®Çu-> Søc ngêi. (Giới thiệu chiếc xe đạp) * Th©n bµi: TiÕp -> Tay cÇm. (Thuyết minh chi tiết về chiếc xe đạp) - C¸c bé phËn chÝnh: + Hệ thống truyền động + HÖ thèng ®iÒu khiÓn + HÖ thèng chuyªn chë - C¸c bé phËn phô: + Ch¾n bïn + Ch¾n xÝch + §Ìn * KÕt bµi: Cßn l¹i GV: Chó ý: CÇn ph©n biÖt VB nµy víi VB (Vai trò của xe đạp trong đời sống miêu tả 1 chiếc xe đạp (nếu miêu tả phải chú hiện tại và tơng lai) ý đến màu sắc, kiểu dáng, vẻ đẹp...của chiếc xe. Vµ khi miªu t¶ ph¶i cã yÓu tè c¶m xóc nh thÝch hay kh«ng thÝch, yªu mÕn, tù hµo...) H: Trong VB nµy cã yÕu tè miªu t¶ kh«ng? ->Không. Vì mục đích của VB là giúp ngời đọc hiểu cấu tạo và nguyên lí vận hành của xe đạp. H: Xác định phơng pháp thuyết minh đợc sử dông trong bµi? -> Ph¬ng ph¸p: gi¶i thÝch vµ liÖt kª. H: Tãm l¹i, mét bµi v¨n thuyÕt minh gåm cã mÊy phÇn vµ nhiÖm vô cña tõng phÇn lµ g×?.

(179) -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. - Gọi HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3:. * Ghi nhí: (SGK -140). II/ LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1: LËp dµn ý. - Gọi 1 HS đọc yêu cầu trong sgk. §Ò: Giíi thiÖu vÒ chiÕc nãn l¸ VN a. Më bµi: Nªu §N vÒ chiÕc nãn l¸ VN. H: PhÇn më bµi cÇn nªu ®iÒu g×?. H: PhÇn th©n bµi sÏ giíi thiÖu, tr×nh bµy nh÷ng tri thøc nh thÕ nµo? b. Th©n bµi: - H×nh d¸ng, chÊt liÖu - C¸ch lµm - N¬i chuyªn s¶n xuÊt - Vai trò tác dụng (đội, làm quà tặng, ®iÖu móa nãn, biÓu tîng cña ngêi phô n÷...) H: NhiÖm vô cña phÇn kÕt bµi? c. KÕt bµi: §¸nh gi¸ chung vÒ kh¶ n¨ng p. triÓn trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai.. - Gọi HS đọc dàn ý trong sgk H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ dµn ý nµy? -> Khá đầy đủ và chi tiết. H: Tõ dµn ý nµy, em cã thÓ triÓn khai thµnh 1 VB thuyÕt minh hoµn thiÖn kh«ng? -> GV híng dÉn HS vÒ nhµ viÕt.. 2. Bµi tËp 2 Tham kh¶o dµn ý trong sgk. 4 Cñng cè: - §Ò v¨n thuyÕt minh thêng cã néi dung g×? - Để làm đợc bài văn TM, ta phải làm theo bố cục nh thế nào? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc ghi nhí, lµm BT2 nh híng dÉn - Thử lập dàn ý cho 1 số đề bài ở phần 1 - Chuẩn bị bài mới: Chơng trình địa phơng. *******************************************. Tổ CM duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm.

(180) Ngày soạn: 10/11/2014 Ngày dạy: 81,2,4 - 25/11/2014. TiÕt 55. Chơng trình địa phơng (PhÇn V¨n). I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Bắt đầu có ý thức quan tâm đến truyền thống văn học của địa phơng - Qua việc tìm hiểu, chọn chép một số bài thơ hoặc bài viết về địa phơng; Vừa củng cè t×nh c¶m vÒ quª h¬ng, võa rÌn luyÖn kÜ n¨ng b×nh vµ tuyÓn chän v¨n th¬. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Su tầm các bài văn, thơ về địa phơng. 2. Häc sinh: Tìm hiểu, su tầm các bài văn, thơ về địa phơng III/Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: Vë so¹n cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Hôm nay chúng ta có tiết học về địa phơng - Với các tác giả là các nhà văn, nhà thơ có tiếng sinh ra ở địa phơng nhng hiện tại có thể đã mất, có thể sống và làm việc tại nơi khác. - Khái niệm về địa phơng cũng có 2 cấp độ: + TØnh, thµnh phè hoÆc quËn huyÖn n¬i m×nh sinh ra (Quª cò) + §Þa ph¬ng n¬i m×nh ®ang sinh sèng (Quª h¬ng thø hai) - Tác phẩm văn học địa phơng cũng có hai cách hiểu: + Là những tp của các tác giả là ngời địa phơng khác viết về địa phơng mình + Là những tp của các tác giả là ngời địa phơng viết về địa phơng. Hoạt động của GV và HS. Néi dung.

(181) Hoạt động2: Gọi HS đọc yêu cầu trong sgk. - GV híng dÉn HS lËp b¶ng danh s¸ch c¸c nhµ v¨n nhµ th¬ quª ë tp, tØnh, quËn, huyÖn (nÕu cã) theo tõng mục nh đã hớng dẫn. HS cú thể dựa vào sách Văn học địa phương để trình bày.. I/ C©u 1. B¶ng danh s¸ch c¸c t¸c gi¶ v¨n häc. T Hä vµ tªn Bót T danh. - Gäi HS bæ sung vµ gãp ý cho b¶n danh s¸ch. II/ C©u 2:. Hoạt động 3: - Gọi từng HS đọc các bài thơ, bài v¨n vÒ thiªn nhiªn, con ngêi, sinh ho¹t v¨n ho¸, truyÒn thèng lÞch sö cña quª h¬ng. - Gäi HS kh¸c nhËn xÐt -> GV nhËn xÐt bæ sung.. 4 Cñng cè: GV nhËn xÐt: + Sù chuÈn bÞ bµi cña HS + Tinh thần thái độ tham gia tiết học của HS 5. Híng dÉn häc bµi: - Su tầm thêm về các tác giả, tác phẩm địa phơng. - ChuÈn bÞ bµi míi: DÊu ngoÆc kÐp.. Ngày soạn: 10/11/2014 Ngày dạy: 81,2, - 26/11;84 - 29/11/2014. TiÕt 56. N¬i sinh. N¨m Tp sinh chÝnh (mÊt).

(182) DÊu ngoÆc kÐp I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu râ c«ng dung cña dÊu ngoÆc kÐp. - BiÕt sö dông dÊu ngoÆc kÐp trong t¹o lËp v¨n b¶n. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm có tác dụng nh thế nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở tiết TV trớc, các em đã đợc tìm hiểu vai trò, công dụng của hai loại dấu câu là dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. Hôm nay chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu thêm công dông cña dÊu ngoÆc kÐp. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * GV treo b¶ng phô cã ghi c¸c vÝ dô - Gọi HS đọc.. Néi dung I.C«ng dông: 1. VÝ dô:. H: T×m c¸c côm tõ n»m trong dÊu ngoÆc kÐp? -> HS t×m. H: DÊu ngoÆc kÐp trong nh÷ng ®o¹n trÝch trên dùng để làm gì? a. §¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp GV: DÉn 1 c©u nãi cña Gi¨ng ®i. b. NhÊn m¹nh. -> Từ ngữ đợc hiểu theo 1 nghĩa đặc biệt. Nghĩa đợc hình thành trên cơ sở phơng thức ẩn dụ: Dùng từ dải lụa để chỉ chiếc cầu (Dựa trªn ý: Sù mÒm m¹i) c. §¸nh dÊu sù mØa mai, ch©m biÕm -> T¸c gi¶ mØa mai b»ng c¸ch dïng l¹i chÝnh nh÷ng tõ ng÷ ,mµ thùc d©n Ph¸p dïng khi nãi về sự cai trị của chúng đối với VN. Vì vậy còng cã thÓ coi dÊu ngoÆc kÐp trong ®o¹n trích trên đợc dùng với công dụng: đánh dấu lêi dÉn trùc tiÕp. d. §¸nh dÊu tªn vë kÞch GV: ngoài ra ngời ta còn đánh dấu tên tác phÈm v¨n, th¬, truyÖn... * Mét sè trêng hîp kh¸c:.

(183) - Có khi ý hay lời đợc thuật lại trong dấu ngoÆc kÐp lµ 1 c©u danh ng«n hay khÈu hiÖu VD: Chế độ ta là chế độ mới, nhân dân ta đang trau dồi đạo đức mới, đạo đức XHCN của những ngời lao động “Ta vì ngời, ngời vì ta” (Hå ChÝ Minh) - Có khi đánh dấu từ ngữ mới, tạo ra 1 từ xa lạ hoặc vận dụng từ trong 1 ý nghiã đặc biệt VD: Nời đi tiệm hút vụng gia đình gọi là đi “ ... ” (NguyÔn C«ng Hoan) GV: PhÇn bá trèng trong dÊu ngoÆc kÐp t¸c gi¶ chØ tªn ngêi Hoa KiÒu- chñ tiÖm hót) H: Qua t×m hiÓu vÝ dô, em thÊy dÊu ngoÆc kÐp cã c«ng dông g×? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. 2. Kết luận : Ghi nhí : (SGK- 142) - Gọi HS đọc ghi nhớ Hoạt động 3:. II/ LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1:. - Gọi HS đọc các đoạn trích. H: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép a. Cách nói giả định đợc dẫn trực trong tõng ®o¹n trÝch trªn? tiÕp - Gäi HS tr¶ lêi tõng phÇn. b. MØa mai c. Lêi dÉn trùc tiÕp d. Lêi dÉn trùc tiÕp cã ý mØa mai ch©m biÕm. e. Lêi dÉn trùc tiÕp tõ hai c©u th¬ cña NguyÔn Du 2. Bµi tËp 2: - HS đọc thầm yêu cầu trong SGK. - Lµm viÖc c¸ nh©n - Gäi HS lªn b¶ng tr×nh bµy - GV nhận xét, khẳng định đáp án.. a) ....cêi b¶o: -> Báo trớc lời đối thoại “c¸ t¬i”, “t¬i” -> Đánh dấu từ ngữ đợc dẫn lại. b) Chó TiÕn Lª: -> §¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp “ Cháu hãy vẽ....đối với cháu” -> Lêi dÉn trùc tiÕp. c) B¶o h¾n: “§©y lµ....1 sµo” -> §¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp. GV gi¶i thÝch: ViÕt hoa tõ “§©y” lµ lêi dÉn của ngời nói (ông giáo) đợc dùng vào thời ®iÓm kh¸c- lóc con trai l·o H¹c vÒ. 3. Bµi tËp 3: a. Lµ lêi dÉn trùc tiÕp nªn ph¶i dïng đủ dấu câu. - GV nªu yªu cÇu BT3 b. Lêi dÉn trùc tiÕp (chØ lÊy ý c¬ b¶n - Gäi HS nªu ý kiÕn vµ gi¶i thÝch. để diến đạt tành câu văn của ngời viÕt) -> Không dùng đủ dấu câu..

(184) 4. Cñng cè: Gäi HS nh¾c l¹i c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo néi dung t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí. Lµm thªm BT 4, BT5. - Soạn bài: Luyện nói – thuyết minh về 1 thứ đồ dùng + §oc kÜ yªu cÇu cña c¸c môc + Làm một dàn ý chi tiết cho đề bài + Rèn kĩ năng diễn đạt.. Ngày soạn: 10/11/2014 Ngày dạy: 81,2,4 - 01/12/2014. TiÕt 57. LuyÖn nãi Thuyết minh về một thứ đồ dùng I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Dùng hình thức luyện nói để củng cố tri thức, kĩ năng và cách làm bài văn thuyết minh về một thứ đồ dùng. - T¹o ®iÒu kiÖn cho HS m¹nh d¹n suy nghÜ, ph¸t biÓu. - Rèn kĩ năng quan sát, suy nghĩ độc lập cho HS. - Rèn kĩ năng nói, phát biểu trớc đông ngời. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Lập dàn ý chi tiết cho đề bài trong SGK. 2. Häc sinh: Lập dàn ý sau đó viết chi tiết vào vở soạn. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nêu mục tiêu bài học để HS nắm đợc Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: (KiÓm tra qu¸ tr×nh luyÖn nãi cña HS). Néi dung I.ChÈn bÞ ë nhµ: *§Ò bµi: ThuyÕt minh vÒ c¸i phÝch.

(185) - Gọi HS đọc đề bài.. níc.. H: Em hãy xác định yêu cầu của đề?. - KiÓu bµi: ThuyÕt minh.. GV: Vì nó giúp ngời đọc ngời nghe có những hiểu biết tơng đối đầy đủ về cái phích nớc.. - Yêu cầu: trình bày đợc cấu tạo, nguyªn lÝ gi÷ nhiÖt, c«ng dông, c¸ch H: Để đạt đợc điều đó, em phải làm nh thế bảo quản. nµo? -> Quan s¸t, t×m hiÓu, ghi chÐp. H: PhÇn më bµi cã nhiÖm vô g×?. * LËp dµn ý:. (Cần xác định phích nớc là 1 thứ đồ dùng a. MB: Giới thiệu cái phích nớc. không thể thiếu của mỗi gia đình...) H: Sau khi đã giới thiệu, em sẽ thuyết minh b. TB: Thuyết minh cụ thể, chi tiết vÒ c¸i phÝch níc. vÒ chiÕc phÝch ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? - CÊu t¹o: Gåm cã 2 phÇn: + PhÇn vá: bao gåm: Cæ phÝch,n¾p phÝch, th©n phÝch, tay cÇm, quai xách, đế phích. + PhÇn ruét: B»ng thuû tinh, tr¸ng GV: Lu ý: Mçi 1 bé phËn c¸c em cßn ph¶i b¹c, h×nh d¹ng t¬ng øng víi vá thuyÕt minh kÌm theo chÊt liÖu, mµu s¾c, h×nh phÝch d¸ng, chøc n¨ng... H: Nguyªn lÝ gi÷ nhiÖt cña phÝch?. H: C«ng dông cña phÝch?. - Nguyªn lÝ gi÷ nhiÖt: V× ruét phÝch cã 2 líp thuû tinh, ë gi÷a lµ ch©n không nên nhiệt độ không truyền đợc ra ngoài. Phía trong lớp thuỷ tinh đợc tráng bạc để hắt nhiệt vào.. - C«ng dông: V× tÝnh n¨ng gi÷ nhiÖt cho nên nhiệt độ của nớc trong phích có thể cao trong vòng 4 đến 6 tiÕng. RÊt tiÖn dông cho nhêi d©n: + Pha trµ + Pha s÷a cho trÎ em + T¾m + Ng©m c¸c lo¹i vËt liÖu tríc khi chÕ biÕn H: Để phích đợc bền đẹp, an toàn cho trẻ em + Nớc nóng để nấu cơm, chế biến món ăn đỡ mất thời gian... ta ph¶i sö dông vµ b¶o qu¶n nh thÕ nµo? H: PhÇn kÕt bµi cã nhiÖm vô g×? em sÏ viÕt - C¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n: nh thÕ nµo? c. Kết bài: Khẳng định tầm quan trọng và khả năng phát triển trong tGV: Ví dụ: Hiện nay trong nhiều gia đình ơng lai. khá giả đã có bình nớc nóng để tắm, hoặc b×nh ®un níc vµ gi÷ nhiÖt c¾m ®iÖn hiÖn d¹i. Nhng đa số các gia đình có thu nhập vừa phải.

(186) vẫn coi cái phích là một thứ đồ dùng quen thuéc, th«ng dông vµ h÷u Ých, l¹i phï hîp víi viÖc di chuyÓn. V× vËy trong t¬ng lai , c¸i phích vẫn giữ đợc vị trí vững chắc trong mỗi gia đình Việt. H: Những tri thức cần thiết của đề bài này thuéc lÜnh vùc nµo? -> Tri thøc khoa häc thuéc lÜnh vùc vËt lÝ vµ đời sống. H: Xác định phơng pháp thuyết minh đợc sử dông trong bµi? -> Nêu định nghĩa-giải thích, phân loại phân tÝch, liÖt kª. Hoạt động 3: - Chia HS thµnh 4 nhãm - Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn néi dung nãi, cách nói (diễn đạt) và cử các bạn nói trớc lớp.. II/ LuyÖn nãi trªn líp. 1. Chia tæ, nhãm th¶o luËn.. - Gọi các HS đã chuẩn bị do nhóm đề cử lên tríc líp (Cã thÓ tr×nh bµy 1 phÇn trong bµi) 2. Tr×nh bµy tríc líp: - GV theo dâi, nh¾c nhë HS tr×nh bµy nghiªm túc, nói thành câu trọn vẹn, dùng từ đúng, m¹ch l¹c, ph¸t ©m râ. - NhËn xÐt cho ®iÓm HS tr×nh bµy tèt. 4. Cñng cè: Gäi HS nh¾c l¹i bè côc vµ nhiÖm vô cña c¸c phÇn trong bµi v¨n thuyÕt minh. 5. Híng dÉn häc bµi: - Rút ra những điểm cha đợc trong bài chuẩn bị của mình. - Sửa chữa để hoàn chỉnh bài viết. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ViÕt bµi TLV sè 3. + ¤n l¹i tÊt c¶ lÝ thuyÕt vÒ kiÓu bµi thuyÕt minh + Lập dàn ý cho các đề bài trong SGK. ****************************************** Ngày soạn: 10/11/2014 Ngày dạy: 82- 28/11;84 - 26/11; 81 – 29/11 /2014. TiÕt 58 +59. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 3 I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh vận dụng kiến thức đã học về kiểu bài thuyết minh để giới thiệu về một loại đồ dùng đơn giản. - Biết thuyết minh về đối tợng theo một trình tự nhất định. 2. KÜ n¨ng:.

(187) - Häc sinh biÕt triÓn khai bµi viÕt theo bè côc 3 phÇn, biÕt chuyÓn ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n. - Biết sử dụng các phơng pháp thuyết minh nh: Nêu định nghĩa-giải thích, phân lo¹i ph©n tÝch, liÖt kª. 3. Thái độ: - Có tình cảm chân thực, sâu sắc với đối tợng đợc thuyết minh. II/ H×nh thøc kiÓm tra: Tù luËn. III/ ĐÒ bµi: H·y thuyÕt minh vÒ c©y bót m¸y hoÆc bót bi. V/ §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: a. PhÇn më bµi: 1® - Giíi thiÖu tªn, c¸c lo¹i bót vµ kh¸i qu¸t vÒ c©y bót. b.PhÇn th©n bµi: 8® ThuyÕt minh chi tiÕt vÒ c©y bót - CÊu t¹o: (2® ) gåm 2 bé phËn chÝnh + Vá bót: Gåm ........ chÊt liÖu, mµu s¾c, tÝnh n¨ng. + Ruét bót: Gåm...... - Nguyên tắc hoạt động: (2đ) + NÕu lµ bót bi: Mùc cã thÓ ch¶y ra t¹o thµnh nÐt ch÷ lµ do ngêi ta g¾n ë ®Çu ngßi bót 1 viªn bi nhá. Lóc nµo mùc ë trong bót còng ch¹m tíi viªn bi. Khi ®a ngßi bót trªn giÊy, viªn bi l¨n vµ ®a mùc ra ngoµi... + Nếu là bút máy: Mực có thể ra đợc, tạo thành nét chữ là do cấu tạo đặc biệt của ngòi bút: ngời ta gắn ngòi bút vào ruột bút thật khít để không khí không vào đợc bªn trong khoang chøa mùc. V× vËy cÇm xu«i bót xuèng c¶ ngµy mùc còng kh«ng ch¶y ra ngoµi. Khi ®a nÐt bót trªn trang giÊy, mùc sÏ ch¶y ra theo ngßi t¹o thµnh nÐt ch÷. - C«ng dông: (2®) Dïng cho HS, SV, c«ng nh©n viªn nhµ níc... vµ mäi ngêi d©n. Ngời ta sử dụng bút hàng ngày để học tập, nghi chép, trình bày, sáng tác...Cây bút trở thành 1 món quà thông dụng để HS, SV tặng nhau, trở thành 1 mặt hàng không thể thiªó trong c¸c cöa hµng kinh doanh v¨n phßng phÈm. Hµng n¨m, c¸c nhµ m¸y s¶n xuất bút tạo việc làm và thu nhập cho hàng ngàn lđ, đóng góp cho ngân sâch quốc gia hàng tỉ đồng... - C¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n: (2®) C¸ch vÖ sinh bót, c¸ch thay ngßi, b¬m mùc, c¸ch cất bút, gài bút, cách cầm bút sao cho không bị dây mực ra tay, cách viết để ngòi bút đợc bền, không gãy, vị trí cất bút để không bị rơi khi đi trên đờng... c. PhÇn kÕt bµi: 1® - §¸nh gi¸ vÒ vÞ trÝ vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña c©y bót trong t¬ng lai *) Thu bµi: - HÕt giê gi¸o viªn thu bµi. - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. *) Híng dÉn häc bµi: - Xem lại lí thuyết về kiểu bài để tự rút kinh nghiệm. - Bµi tËp vÒ nhµ: h·y thuyÕt minh vÒ 1 loµi c©y quen thuéc trong vên nhµ em. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: V¨n b¶n: “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c” ******************************************** Tổ CM duyệt Tổ phó.

(188) Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 25/11/2014 Ngày dạy: 81, 2, 4 – 3/12/2014. TiÕt 60. Đập đá ở Côn Lôn (Phan Ch©u Trinh). I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp của ngời chí sĩ yêu nớc đầu thế kỉ XX- Những ngời mang chí lớn cứu nớc cứu dân dù ở bất kì hoàn cảnh nào vẫn giữ đợc phong thái ung dung, khí ph¸ch hiªn ngang bÊt khuÊt vµ niÒm tin vµo sù nghiËp gi¶i phãng DT. - Thấy đợc sức truyền cảm nghệ thuật qua giọng thơ, khẩu khí anh hùng của tác giả. - GD häc sinh lßng tù hµo DT II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi néi dung bµi th¬ ra b¶ng phô 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Trình bày suy nghĩ, đánh giá của em về vấn đề dân số ở địa phương em đang sống ? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Còng nh Phan Béi Ch©u, Phan Ch©u Trinh lµ mét nhµ yªu níc ch¸y báng. N¨m 1908 nhân dân Trung kì nổi dậy chống su thuế, PCT là ngời lãnh đạo phong trào chống su thuế này và bị bắt, bị kết án chém đầu nhng trớc hết là đày ra Côn Đảo (4. 1908). Vài tháng sau, nhiều thân sĩ yêu nớc khắp Trung kì, Bắc kì cũng bị đày ra đây. Ngày đầu tiên, PCT đã ném 1 mảnh giấy vào khám của họ để an ủi, động viên: “Đay là 1 trờng học thiên nhiên, mùi cay đắng trong ấy, làm trai giữa thế kỉ XX này không thể không nếm cho biết”. Và bài thơ “Đập đá...” cũng đợc PCT làm trong thời gian đó. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ Tìm hiểu chung H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu 1.Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. đôi nét về tác giả PCT ? H: Bài thơ đợc sáng tác trong hoàn cảnh nào?.

(189) -> HS tr¶ lêi. - GV bæ sung thªm. Hoạt động 3: GV: Hớng dẫn cách đọc: §äc râ rµng, thÓ hiÖn khÈu khÝ ngang tµng vµ giäng ®iÖu hµo hïng cña t¸c gi¶. - GV đọc mẫu, gọi HS đọc. - Nhận xét cách đọc của HS - Gi¶i thÝch tõ khã: 4, 5, 6.. 2. Đọc – Từ khó. Hoạt động 4: 3. Thể thơ: Thất ngôn bát cú đờng H: Bài thơ này đợc viết theo thể thơ nào ? luËt. -> Thất ngôn bát cú đờng luật. H: KÕt cÊu cña bµi th¬ gåm mÊy phÇn? -> 4 phÇn: §Ò, thùc, luËn, kÕt GV: Còng gièng nh nh÷ng bµi th¬ thÊt ng«n 4. Bố cục( kết cấu) bát cú khác, đặc biệt là giống với bài “Vào 4 phần: Đề, thực, luận, kết nhµ ngôc Q§ c¶m t¸c”, VB nµy còng cã kÕt cÊu 4 phÇn. Vµ chóng ta sÏ t×m hiÓu VB theo kÕt cÊu nµy. * HS đọc 2 câu đầu. H: Theo em, có thể đặt tiêu đề cho hai câu II. Tỡm hiểu chi tiết bài thơ 1.Hai câu đề th¬ nµy nh thÕ nµo? T¹i sao? -> Tiêu đề: Thế đứng của chàng trai giữa đất Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn trêi C«n L«n. V× nã thÓ hiÖn phÇn lín trong Lõng lÉy lµm cho lë nói non câu chữ của hai câu đề. H: Em có nhận xét gì về “thế đứng” này? H: Em cã nhí, cã biÕt nh÷ng c©u ca dao hoÆc nh÷ng c©u th¬ nµo còng nãi vÒ ý “lµm trai”? VD: -> Thế đứng đàng hoàng, hiên ngang, + Làm trai cho đáng nên trai Xuèng §«ng , §«ng tÜnh, lªn §oµi, §oµi tan m¹nh mÏ, cã søc khoÎ phi thêng. (Ca dao) + Làm trai đứng ở trong trời đất Ph¶i cã danh g× víi nói s«ng. (NguyÔn C«ng Trø) + ChÝ lµm trai dÆm ngh×n da ngùa Gieo Th¸i S¬n nhÑ tùa hång mao (Chinh Phô Ng©m) GV: §ã lµ quan niÖm nh©n sinh truyÒn thèng, lµ lßng kiªu h·nh lµ ý chÝ tù kh¼ng định bản thân của ngời đàn ông, ngời trai thời loạn; là khát vọng hành động cao cả phi thờng. Ngời tù đững giữa đất Côn Lôn giữa 1 hòn đảo xa ở ngoài biển khơi, núi non bát ng¸t hïng vÜ, mªnh m«ng, kh«ng c¶m thÊy m×nh nhá bÐ mµ tr¸i l¹i cßn tù hµo vÒ vÞ thÕ cña m×nh..

(190) H: Em hiÓu thÕ nµo lµ “lõng lÉy”? -> Ng¹o nghÔ, lÉm liÖt. H: Từ đó em có nhận xét gì về giọng điệu của tác giả ở hai câu đề? GV: C¸ch më ®Çu gièng hÖt c¸ch më ®Çu cña PBC vÒ giäng ®iÖu, nhng kh¸c ë chç 2 c©u thơ của PCT không có ý đùa cợt, hài hớc mà => Giäng ®iÖu, khÈu khÝ ngang tµng. thiªn vÒ híng hiªn ngang, hïng tr¸ng. * HS chó ý 2 c©u thùc. H: C©u 3-4 miªu t¶ c«ng viÖc cô thÓ cña ngêi 2. Hai c©u thùc anh hïng. §ã lµ c«ng viÖc g×? -> Đập đá. Xách búa đánh tan dăm bảy đống H: Công việc này đợc miêu tả nh thế nào? Ra tay ®Ëp bÓ mÊy tr¨m hßn. GV: Trên hòn đảo trơ trọi giữa nắng, gió và biển khơi, giữa sự quản chế, o ép, đốc thúc, đánh đập của bọn cai tù, có thể nói công việc - C«ng viÖc: nÆng nÒ, cùc nhäc thËt nÆng nÒ, cùc nhäc vµ khèn khæ H: Tác giả đã sử dụng bện pháp nghệ thuật g×? H: Nhờ các biện pháp đó mà hình ảnh và hành động đập đá của những ngời tù có gây cho em cảm giác nặng nhọc, vất vả nữa - NT: động từ mạnh, lối nói khoa trơng, phép đối. kh«ng? GV: Bèn c©u th¬ ®Çu t¶ lµ chÝnh. H×nh ¶nh hiÖn lªn trong c¶m xóc tù hµo, tù do, kho¸ng đạt. Một công việc bắt buộc, sự quản lí nghiệt -> T thế, tinh thần vợt lên hoàn cảnh, ng· rÊt nÆng nhäc vÊt v¶ biÕn thµnh 1 cuéc lµm chñ hoµn c¶nh. chinh phôc thiªn nhiªn dòng m·nh cña con ngêi cã søc m¹nh thÇn k×, nh 1 dòng sÜ. H: Qua giäng ®iÖu, viÖc lµm...em hiÓu g× vÒ ngêi tï CM trong bµi th¬? GV: Cã lêi b×nh r»ng: 4 c©u th¬ ®Çu dùng lªn bức tợng uy nghi về những tù nhân Côn Đảonhững ngời anh hùng cứu nớc giữa chốn “địa ngục trần gian”. Vậy những vị anh hùng đó => Con ngời có chí khí, coi thờng thử cã nh÷ng t©m sù g× trong nh÷ng ngµy lao th¸ch gian nan. khæ? * Gọi HS đọc 2 câu luận H: Phép đối tiếp tục đợc sử dụng nh thế nào 3. Hai c©u luËn: trong 2 c©u th¬ nµy? Th¸ng ngµy bao qu¶n th©n sµnh sái -> Th¸ng ngµy – ma n¾ng Ma n¾ng cµng bÒn d¹ s¾t son Bao qu¶n – cµng bÒn Th©n sµnh sái – d¹ s¾t son -> §èi lËp gi÷a thêi gian vµ c«ng viÖc khã.

(191) kh¨n; gi÷a vËt chÊt vµ tinh thÇn... H: Nhờ đó, tác giả muốn khẳng định điều gì?. - NT: §èi. GV: Nhà thơ khẳng định cái chí lớn, cái quyÕt t©m cao cña ngêi tï yªu níc b»ng c¸ch đối – lối nói quen thuộc của loại thơ tỏ chí, => Khẳng định cái chí lớn, quyết tâm tá lßng. Kh«ng cã khã kh¨n vµ gian khæ nµo cao: cµng khã kh¨n cµng bÒn chÝ, có thể làm họ chùn bớc, làm thay đổi quyết càng gian khổ càng sắt son 1 lòng tâm và ý chí của ngời tù trên đảo. * Gọi HS đọc 2 câu kết. H: Em hiÓu ýcña 2 c©u th¬ nµy nh thÕ nµo? H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g×? ThÓ hiÖn ë h×nh ¶nh nµo?. 4. Hai c©u kÕt: Nh÷ng kÎ v¸ trêi khi lì bíc Gian nan chi kÓ viÖc con con. GV: Mạch thơ khoa trơng đến hai câu kết lại -> Vào tù, khổ sai chỉ là việc nhỏ, càng tăng mạnh. Nhà thơ ngầm ví việc đi đập không đáng kể gì. đá ở Côn Lôn địa ngục cách biệt với đất liền, với đồng bào đồng chí nh việc của nữ thần cổ - NT: Khoa trơng: “kẻ vá trời” đại Trung Hoa đang tạo lập ra TG, vũ trụ. Bà Nữ Oa vá trời còn để thừa 1 viên đá cơ mà. Cho nên lỡ bớc, thì cái việc bị tù đày, bị khổ sai lao dÞch còng chØ lµ viÖc “con con”. H: Thái độ và cách hiểu nh trên đã cho em thÊy tinh thÇn, ý chÝ cña PCT nh thÕ nµo? H: Em cã suy nghÜ g× sau khi häc xong bµi th¬ nµy? => ý chÝ hµo hïng, l¹c quan, tin vµo -> HS tr¶ lêi.GV chèt l¹i, ®a ra ghi nhí sù nghiÖp c¸ch m¹ng. - Gọi HS đọc GV: C¸ch kÕt thóc bµi th¬ nµy gièng víi c¸ch kÕt thóc bµi th¬ “Vµo nhµ ngôc Q§ cảm tác” ở chỗ: đều sử dụng câu cảm thán-> III. Tổng kết: Ghi nhớ: (SGK-150) tỏ thái độ thách thức ngạo nghễ. Và giống ở phong thái ung dung đờng hoàng và khí ph¸ch kiªn cêng bÊt khuÊt vît lªn trªn c¶nh tï ngôc khèc liÖt, gi÷ v÷ng lÝ tëng, niÒm tin vµ kh¸t väng cøu níc, cøu d©n.. VI. HDĐT: Hai chữ nước nhà. (TrÇn TuÊn Kh¶i). I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc nội dung trữ tình yêu nớc trong đoạn thơ trích. Đó chính là nỗi đau mÊt níc vµ ý chÝ phôc thï, cøu níc..

(192) - Tìm hiểu sức hấp dẫn nghệ thuật của ngòi bút Trần Tuấn Khải: Cách khai thác đề tài lÞch sö, lùa chän thÓ th¬ thÝch hîp, t¹o dùng kh«ng khÝ, t©m tr¹ng, giäng ®iÖu th¬ thèng thiÕt. - GD häc sinh lßng yªu níc, c¶m th«ng víi thêi cuéc vµ t©m sù cña nhµ th¬. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học Hoạt động của GV và HS. Néi dung 1/ Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm.. “Hai ch÷ níc nhµ” lµ bµi th¬ ®Çu tiªn trong tËp th¬ “Bót quan hoµi” I xuÊt b¶n n¨m 1926. đợc xem là bài thơ hay nhất, tiêu biểu nhất trong những bài thơ mợn đề tài lịch sử để thÇm kÝn nãi lªn tinh thÇn vµ ý chÝ cøu níc cña nh©n d©n ta. Víi «ng, lÞch sö chØ lµ c¸i cớ, cái nền để ông bày tỏ tình cảm và kín đáo lồng vào đó nội dung yêu nớc để tác phẩm vẫn đợc công khai trên văn đàn trong XH thùc d©n nöa PK ®Çu thÕ kØ XX mµ bän cÇm quyền không làm gì đợc. -> Qua bài thơ, ta sẽ thÊy ®c t©m tr¹ng yªu nc cña t¸c gi¶ trong c¶nh nc mÊt nhµ tan. 2. Thể thơ : Song thÊt lôc b¸t -> 3 phÇn: + P1: 8 c©u ®Çu: T©m tr¹ng cña ngêi cha trong cảnh ngộ éo le đau đớn- Từ biệt con trai n¬i ¶i b¾c. + P2: 20 câu tiếp theo: Hiện tình của đất nớc vµ nçi lßng ngêi ra ®i + P3: 8 c©u cuèi: Lêi trao göi sù nghiÖp cho con trai. GV: Mîn lêi cña Ng. Phi Khanh nãi víi con lµ NguyÔn Tr·i khi «ng bÞ qu©n Minh gi¶i sang Trung Quèc hay ®©y còng chÝnh lµ t©m sù cña TrÇn TuÊn Kh¶i. Bµi th¬ dµi 101 c©u, ®©y chØ trÝch 36 c©u ®Çu. TiÕp theo (sau ®o¹n trÝch nµy) lµ ®o¹n nãi vÒ lÞch sö hµo hïng thêi Hai bµ Trng vµ thêi TrÇn Hng §¹o. TiÕp theo lµ lêi ngêi cha khuyªn con.... -> 1 khæ th¬ cã 4 c©u: 2 c©u ®Çu 7 ch÷ (song thÊt) 2 c©u sau 6/8 (lôc b¸t). -> VÇn : TiÕng 7 c©u 1 vÇn víi tiÕng 5 c©u 2. 3. Cảm xúc chính : Lµ lêi tr¨ng trèi của ngời cha đối với ngời con (Ng. Phi Khanh víi Ng. Tr·i) tríc giê vÜnh biÖt trong bèi c¶nh ®au th¬ng níc mÊt, nhµ tan, nÆng ©n t×nh nhng còng tràn đầy nỗi xút xa đau đớn.. H: Điều đặc biệt trong cuộc chia tay này là g×? II. Tìm hiểu chi tiết -> Ng. Phi Khanh bÞ giÆc b¾t, Ng. Tr·i th¬ng cha khóc theo đến tận biên ải, và Ng. Phi Khanh khuyên con quay trở về để lo tính việc.

(193) trả thù cho đất nớc và gia đình.. H: Nh÷ng tõ ng÷ trªn gîi ra 1 bèi c¶nh, kh«ng gian ntn khi cuéc chia tay diÔn ra?. 1.T©m tr¹ng cña ngêi cha khi ph¶i tõ biÖt con trai n¬i ¶i B¾c.. H: C¶nh vËt n¬i ®©y g©y cho em c¶m gi¸c g×? H: Gi÷a khung c¶nh Êy, h×nh ¶nh ngêi cha hiÖn lªn qua nh÷ng lêi th¬ nµo?. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ hoµn c¶nh lóc nµy?. Chốn ải Bắc mây sầu ảm đạm Cõi giời nam gió thảm đìu hiu Bèn bÒ hæ thÐt chim kªu - Kh«ng gian: heo hót, ghª sî. H: Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? ->Nơi tận cùng của đất nớc-> Cuộc chia tay vĩnh viễn với đất nớc và với T¸c dông cña nã? con trai. H: Nguyªn nh©n nµo khiÕn níc m¾t cña ngêi H¹t m¸u nãng... cha còng tÇm t· r¬i? ..... -> Xãt th¬ng cho con, xãt th¬ng cho m×nh, Con ¬i con nhí..... xãt th¬ng cho c¶nh níc mÊt nhµ tan. H: Những điều ấy đã nói lên suy nghĩ gì -> Hoµn c¶nh Ðo le, ngêi ®i ngêi ë mµ trong lßng ngêi cha? nî níc thï nhµ cha tr¶. - NT: ¢n dô-> NhiÖt huyÕt yªu níc cña ngêi cha cïng c¶nh ngé bÊt lùc cña «ng.. * 20 c©u tiÕp theo. => Nặng lòng với quê hơng đất nớc. H: §©y lµ lêi nãi cña ai? -> Lời nói của Ng. Phi Khanh và cũng chính 2. Hiện tình đất nớc lµ lêi nãi cña tgi¶ TrÇn TuÊn Kh¶i. H: Trong 20 c©u nµy, m¹ch th¬ nh thÕ nµo? + 4 c©u: Gièng...KÐm g× (Tù hµo vÒ dßng gièng DT) + 8 c©u: Than vËn níc...th¬ng ®©u (HiÖn t×nh đất nớc) + 8 câu tiếp theo: Thảm vong quốc...đó mà (T©m tr¹ng ngêi cha) * Gièng Hång L¹c... MÊy ngµn n¨m... Giêi Nam...... H: Tríc khi tõ biÖt, Ng. Phi Khanh nh¾c nhë Anh hïng.... con trai ®iÒu g×? H: T¹i sao khi khuyªn con trë vÒ t×m c¸ch -> Gièng nßi cã tõ xa, ta ph¶i tù hµo cứu nớc, ngời cha lại nhắc đến lịch sử anh và phát huy. hïng DT ®Çu tiªn?.

(194) -> Gîi cho con niÒm tù hµo DT. H: Trong nh÷ng c©u tiÕp theo, c©u th¬ nµo miªu t¶ ho¹ mÊt níc? H: Chi tiết trên gợi cho ta hình ảnh đất nớc nh thÕ nµo?. * Bèn ph¬ng... ......... chèn nh©n gian.... -> GiÆc gi· x©m lîc, níc mÊt nhµ tan, H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân dân khổ cực. g×? T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy? - NT: ¢n dô -> C¶m xóc ch©n thµnh, nçi ®au da diÕt vµ c¨m giËn -> Lay GV: ..... H: Sau những dòng thơ cực tả nh thế, tác giả động tâm can ngời đọc. trùc tiÕp bµy tá c¶m xóc nh thÕ nµo? * Th¶m vong quèc... .....th¬ng t©m....... H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u, tõ cña t¸c gi¶? -> C©u c¶m th¸n-> Béc lé c¶m xóc xen kÏ nh÷ng dßng t©m sù. H: Nçi ®au th¬ng cña ng¬× yªu níc lóc này(Khi phải ra đi trong lúc đất nớc lầm than)? H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật -> Niềm xót thơng vô hạn trớc cảnh tình đất nớc. gì để diễn tả nỗi niềm trên? H: Nghệ thuật ấy đã góp phần bộc lộ cảm - NT: Nhân hoá, so sánh xóc s©u s¾c nµo trong lßng ngêi cha vµ t¸c gi¶ TTK? -> Béc lé s©u s¾c t×nh c¶m yªu níc GV: Giäng th¬ bi phÉn nµy lµ së trêng cña trong lßng nhµ th¬. TTK, nó có sức rung động lớn, nhất là đối với những tâm hồn đồng điệu ở thời đại đó nh: Hịch tớng sĩ, Bình Ngô đại cáo... 3. Lêi trao göi cho con: * Gọi HS đọc 8 câu cuối. Cha xãt phËn... ...... H: BiÕt m×nh ë trong t×nh thÕ nµy, ngêi cha tá Ngọn cờ độc lập... ý víi con m×nh ®iÒu g×? H: Em hiÓu “Th©n l¬n...” ë ®©y lµ g×? -> “Th©n l¬n” lµ lÊy trong “TruyÖn KiÒu” cña - ThÕ bÊt lùc, sa c¬, bã tay Ng. Du: Th©n l¬n bao qu¶n lÊm ®Çu TÊm lßng trinh b¹ch tõ sau xin chõa. (để diễn tả tâm trạng và hoàn cảnh bất hạnh cña m×nh, Ng. Phi Khanh dïng tõ “th©n l¬n” để tự coi mình là đồ bỏ đi khi phải chết nơi quª ngêi). H: Ngêi cha ®a m×nh vµo thÕ bÊt lùc Êy nh»m mục đích gì? -> Khơi dậy, hun đúc ý chí gánh vác GV: §©y lµ ®iÒu Ng. Phi Khanh d¹y con, tin cho con, trao göi thªm søc m¹nh cho tëng vµo con hay chÝnh lµ lêi t©m sù cña t¸c con. => Kh¸t väng, niÒm tin vµo thÕ hÖ giả gửi đến mọi ngời. H: T¹i sao t¸c gi¶ l¹i lÊy “Hai ch÷ níc nhµ” mai sau. làm nhan đề? Nó gắn với t tởng chung của ®o¹n th¬ nh thÕ nµo? - HS tr¶ lêi - GV cñng cè néi dung chÝnh..

(195) - Gọi HS đọc ghi nhớ 4 Cñng cè: GV nh¾c l¹i nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Häc thuéc ghi nhí, häc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi - ChuÈn bÞ bµi: ¤n luyÖn vÒ dÊu c©u. + LËp b¶ng tæng kÕt vÒ dÊu c©u theo mÉu: Líp - Thø tù - DÊu c©u- T¸c dông + Lµm c¸c bµi tËp trong sgk. Ngày soạn: 25/11/2014 Ngày dạy: 84 – 3/12; 82 – 5/12; 81 – 6/12/2014. Tiết 61. ¤n luyÖn vÒ dÊu c©u I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm đợc các kiến thức về dấu câu 1 cách có hệ thống. - Cã ý thøc cÈn träng trong viÖc dïng dÊu c©u - Tránh đợc các lỗi thờng gặp về dấu câu. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Tr¶ lêi c©u hái vµ lµm c¸c bµi tËp 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. ổn định lớp. 2. KiÓm tra: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nêu mục tiêu tiết học để HS nắm đợc. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: GV nªu yªu cÇu: Dùa vµo I/ Tæng kÕt vÒ dÊu c©u: các bài đã học về dấu câu ở c¸c líp 6, 7, 8 em h·y lËp b¶ng thèng kª theo mÉu. - HĐ nhóm: 3 nhóm + Nhóm 1: 1- 4 + Nhóm 2: 5- 7 + Nhóm 3: 8- 11.

(196) - Các nhóm treo bảng (HS lËp s½n ë nhµ theo híng dÉn cña GV).. Líp 6. H: ở lớp 7, các em đã đợc häc nh÷ng dÊu c©u nµo? Nªu t¸c dông cña chóng?. TT 1 2 3 4. 7 5. H: ở lớp 8,các em đã đợc học nh÷ng dÊu c©u nµo? Nªu t¸c dông cña chóng?. 8. ? Cho ví dụ trong đó có sử dung dấu câu, chỉ rõ công dụng ? - HS trình bày cá nhân.. DÊu c©u DÊu chÊm DÊu chÊm hái DÊu chÊm than DÊu phÈy. T¸c dông KÕt thóc c©u trÇn thuËt KÕt thóc c©u nghi vÊn KÕt thóc c©u cÇu khiÕn hoÆc c¶m th¸n. Ph©n c¸ch c¸c thµnh phÇn, c¸c bé phËn cña c©u.. DÊu chÊm - BiÓu thÞ b.phËn cha liÖt löng kª hÕt. - BiÓu thÞ lêi nãi ngËp ngõng, ng¾t qu·ng. - Lµm d·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n, chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn cña 1 tõ ng÷.... 6. DÊu chÊm - §¸nh dÊu ranh giíi c¸c phÈy vÕ cña 1 c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong phÐp liÖt kª phøc t¹p.. 7. DÊu g¹ch - §¸nh dÊu bé phËn chó ngang thÝch, gi¶i thÝch. -§¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt. - BiÓu thÞ sù liÖt kª - Nèi c¸c tõ trong 1 liªn danh.. 8. DÊu nèi. 9. DÊu ngoÆc §¸nh dÊu phÇn cã chøc đơn n¨ng chó thÝch, gi¶i thÝch, bæ sung thªm.. 10. DÊu chÊm. 11. DÊu ngoÆc - §¸nh dÊu tõ ng÷, c©u,. g¹ch Dïng nèi c¸c tiÕng trong 1 tõ mµ phiªn ©m cã nhiÒu ©m tiÕt (Tõ níc ngoµi).. hai - B¸o tríc phÇn bæ sung, gi¶i thÝch, thuyÕt minh cho 1 phần trớc đó. - B¸o tríc lêi dÉn trùc tiếp và đối thoại..

(197) kÐp. - Gv đưa 3 ví dụ tình huống ( Máy chiếu ) GV lưu ý: Ngoµi nh÷ng t¸c dông trªn, tùy theo ý đồ, dÊu câu còn dùng để bày tỏ thái độ, tình cảm của ngời viết. Hoạt động 3: - Gọi Hs đọc ví dụ. ®o¹n dÉn trùc tiÕp. - Đánh dấu từ ngữ đợc hiêu theo nghĩa đặc biệt. - §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm đợc trích dẫn.. II/ C¸c lçi thêng gÆp vÒ dÊu c©u: 1. Thiếu dấu câu khi câu đã kết thúc. * VÝ dô: * NhËn xÐt:. H: Ví dụ thiếu dấu ngắt câu - Thiếu dấu ngắt câu sau từ “Xúc động”. ë chç nµo? Nªn dïng dÊu g× -> Ph¶i dïng dÊu chÊm. ở chỗ đó? 2. Dïng dÊu ng¾t c©u khi c©u cha kÕt thóc. * VÝ dô: - Gọi HS đọc ví dụ. * NhËn xÐt: - Dïng dÊu chÊm sau tõ “Nµy” lµ sai v× c©u cha kÕt H: Ng¾t c©u sau tõ “nµy” lµ thóc. đúng hay sai? -> Nªn dïng dÊu phÈy. H: Ta ph¶i dïng dÊu g× cho phï hîp? 3. Thiếu dấu thích hợp để tách các bộ phận của c©u khi cÇn thiÕt. * VÝ dô: - GV nªu VD: * NhËn xÐt: H: C©u trªn cßn thiÕu dÊu g× để phân biệt ranh giới giữa - Thiếu dấu phẩy c¸c bé phËn? H: Hãy đặt dấu câu vào chỗ -> Phải thêm dấu phẩy : Cam, quýt, bởi, xoài... thÝch hîp? 4. LÉn lén c«ng dông cña c¸c dÊu c©u: * VÝ dô: - Gọi HS đọc ví dụ. * NhËn xÐt: - Đặt dấu câu cha đúng vì nội dung không phù hợp H: §Æt dÊu chÊm hái ë c©u 1 (C©u 1 lµ c©u trÇn thuËt, c©u 2 lµ c©u nghi vÊn) vµ dÊu chÊm ë c©u 2 trong đoạn văn trên đã đúng cha? -> Sửa lại: v× sao? + Sau c1: đặt dấu chấm + Sau c2: đặt dấu chấm hỏi. H: ở những vị trí đó nên dïng dÊu g×? H: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô em thÊy khi sö dông dÊu c©u để tạo lập VB ta cần tránh nh÷ng lçi nµo? - HS trình bày vào bảng.

(198) nhóm bằng sơ đồ tư duy. - Gv chọn bảng nhóm đúng,khoa học, treo lên bảng * Ghi nhí: (SGK – 151) đen. - Gọi HS đọc lại. III/ LuyÖn tËp: => Tổng kết: Máy chiếu 1. Bµi tËp 1. Hoạt động 4: + rèi rÝt (,) tá ra d¸ng bé vui mõng (.) tï téi (.) - Gọi HS đọc yêu cầu nội + + C¸i TÝ (,) th»ng DÇn cïng vç tay reo (:) dung BT1. + A (!) Thầy đã về (!) A (!) Thầy đã về(!) - Chia HS thµnh 4 nhãm th¶o + (-) chóng nã (,) phªn cöa (,) lªn thÒm (.) c¹nh ph¶n(,) luËn chiÕu r¸ch (.) - Đại diện các nhóm trình + ngoài đình (,) chan ch¸t (,) lïng thïng (,)Õch kªu (.) bµy kÕt qu¶. + bªn ph¶n (,)hái (:) - GV nhËn xÐt, ch÷a bµi. + (-) ThÕ nµo (?) l¾m kh«ng (?) thÕ (?) ®©y mµ (!) 2. Bµi tËp 2: a. Sao m·i tíi giê anh míi vÒ (?)MÑ ë nhµ chê anh m·i! mÑ dÆn lµ anh ph¶i lµm xong bµi tËp trong chiÒu - GV nªu yªu cÇu BT 2. - Cho HS suy nghÜ vµ lµm bµi nay. b. Từ xa (,)trong cuộc sống lao động và sản xuất c¸ nh©n. d©n ta cã truyÒn thèng th¬ng yªu nhau (,) - Tõng em nªu ph¬ng ¸n tr¶ (,)nh©n gióp đỡ lÉn nhau trong lóc khã kh¨n gian khæ (.) V× lêi. vậy (,) có câu tục ngữ (:) “lá lành đùm lá rách”. - GV nhËn xÐt, ch÷a. c. Mặc dù đã qua bao nhiêu năm tháng (,) nhng tôi vẫn không quên đợc những k.niệm êm đềm thời hs. 4. Cñng cè: GV hái l¹i HS c«ng dông cña 1 sè lo¹i dÊu c©u phæ biÕn. 5.Híng dÉn häc bµi: - Học thuộc công dụng của các dấu câu đã học - Häc thuéc ghi nhí - Su tầm 1 số đoạn văn có sử dụng dấu câu đúng chỗ tạo hiệu quả diễn đạt cao để tham kh¶o. - Ôn tập kiến thức về T. Việt để tiết sau kiểm tra 1 tiết. *************************************** Ngày soạn: 25/11/2014 Ngày dạy: 82 – 5/12; 81,4 – 6/12/2014. TiÕt 62 KiÓm tra TiÕng ViÖt (45phót) I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh nhớ lại kiến thức đã học về Tiếng Việt trong học kì I năm lớp 8..

(199) - Biết vận dụng những kiến thức đã đợc trang bị vào một số tình huống cụ thể. 2. KÜ n¨ng: - Häc sinh biÕt lµm bµi kiÓm tra kÕt hîp tr¾c nghiÖm vµ tù luËn. 3. Thái độ: - Cã ý thøc sö dông TiÕng ViÖt vµ c¸c quy t¾c TiÕng ViÖt trong nãi, viÕt. II/ H×nh thøc kiÓm tra: Tr¾c nghiÖm + Tù luËn III/ bảng đặc trng 2 chiều(ma trận): Các mức độ Các chủ đề. TiÕng ViÖt. * Trêng tõ vùng. NhËn biÕt. Th«ng hiÓu. TN. TN. TL. TL. VËn dông thÊp TN. TL. T N. 1 (a,b). 1. 1,0 1. (c) 0,5. * Tõ tîng h×nh. 1. 0,5 1. (d) 0,5. * C©u ghÐp. TL. 1. 1,0 * BiÖt ng÷ XH. Tæng sè. 2 (a,b) 3,0 3 (a,b). * Cấp độ khái quát cña nghÜa tõ ng÷. 0,5 1 3,0 1. 2,0 * Trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ. 4 (a,b,c). 2,0 1. 3,0. 3,0 10,0. Tæng sè: TØ lÖ. 1,0. 1,0. 8,0. 10%. 10%. 80%. IV/ ĐÒ bµi: C©u 1: (2®) §äc kÜ ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái:.

(200) “Råi chÞ tóm lÊy cæ h¾n, Ên giói ra cöa. Søc lÎo khoÎo cña anh chµng nghiÖn ch¹y không kịp với sức xô đẩy của ngời đàn bà lực điền. Hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miÖng vÉn nham nh¶m thÐt trãi vî chång kÎ thiÕu su...” a. Thèng kª c¸c tõ cïng trêng tõ vùng: “Bé phËn c¬ thÓ ngêi”? -------------------------------------------------------------------------------------------b. Thống kê các từ cùng trờng từ vựng: “Hoạt động của ngời”? -------------------------------------------------------------------------------------------c. “Lực điền” và “Su” đợc xếp vào nhóm từ nào? -------------------------------------------------------------------------------------------d. “Lẻo khoẻo” và “Chỏng qoèo” đợc xếp vào nhóm từ nào? -------------------------------------------------------------------------------------------Câu 2: (3đ) Hãy xác định thành phần câu, quan hệ từ và chỉ ra mối quan hệ ý nghĩa gi÷a c¸c vÕ trong nh÷ng c©u ghÐp sau: a. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: h«m nay t«i ®i häc. (Thanh TÞnh) b. KÕt côc, anh chµng “hÇu cËn «ng LÝ” yÕu h¬n chÞ chµng con män, h¾n bÞ chÞ nµy tóm tãc l¼ng cho mét c¸i ng· nhµo ra thÒm. (Ng« TÊt Tè) Câu 3: (2đ) Dựa vào kiến thức đã học về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ, em hãy lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát nghĩa của những nhóm từ sau: a. Âm nhạc, vũ đạo, hội hoạ, điện ảnh, nghệ thuật, điêu khắc. b. Gi¸o viªn, b¸c sÜ, kÜ s, nghÒ nghiÖp, luËt s, c«ng nh©n. C©u 4: (3®) §Æt 2 c©u cã sö dông trî tõ, 2 c©u cã sö dông th¸n tõ vµ 2 c©u cã sö dông t×nh th¸i tõ. V/ §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: Câu 1:(2đ) Mỗi phần đợc 0,5đ a. Cæ, miÖng. b. Tóm, Ên giói, ch¹y, x«, ®Èy, ng·, thÐt, trãi. c. BiÖt ng÷ x· héi d. Tõ tîng h×nh. Câu 2: (3đ) Mỗi phần đợc 1,5đ a. Cảnh vật chung quanh tôi / đều thay đổi / vì / chính lòng tôi / đang có sự thay đổi c v qht c v lín: / h«m nay/ t«i / ®i häc. tn c v -> VÕ 1 vµ 2: Quan hÖ Nguyªn nh©n – KÕt qu¶. VÕ 2 vµ 3: Quan hÖ gi¶i thÝch. b. KÕt côc,/ anh chµng “hÇu cËn «ng LÝ” / yÕu h¬n chÞ chµng con män,/ h¾n/ bÞ chÞ qht c v c nµy tóm tãc l¼ng cho mét c¸i ng· nhµo ra thÒm. v -> VÕ 1 vµ 2: Quan hÖ Nguyªn nh©n – KÕt qu¶. Câu 3: (2đ) Mỗi phần đợc 1 điểm. a. NghÖ thuËt.

(201) ¢m nh¹c b.. Vũ đạo. Héi ho¹. §iÖn ¶nh. §iªu kh¾c. LuËt s. C«ng nh©n. NghÒ nghiÖp. Gi¸o viªn B¸c sÜ KÜ s Câu 4: (3đ) HS tự đặt câu. Mỗi câu đúng đợc 0,5đ.. *) Thu bµi: - HÕt giê gi¸o viªn thu bµi. - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. *) Híng dÉn häc bµi: - Xem lại nội dung kiến thức trong sách, vở để tự rút kinh nghiệm. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ThuyÕt minh vÒ 1 thÓ lo¹i v¨n häc. ******************************************** Tổ CM duyệt Tổ phó Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 5/12/2014 Ngày dạy: 81,2,4 – 9/12/2014. TiÕt 63. ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu thÕ nµo lµ v¨n thuuyÕt minh vÒ 1 thÓ lo¹i VH. BiÕt quan s¸t, nhËn thøc vµ dïng kết quả quan sát, nhận thức để suy ngẫm mà làm một bài văn thuyết minh. - Thấy đợc muốn làm 1 bài văn thuyết minh, chủ yếu phải dựa vào quan sát, tìm hiểu, tra cøu. - GD häc sinh ý thøc t×m hiÓu vÒ c¸c thÓ lo¹i v¨n häc..

(202) II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi c¸c vÝ dô ra b¶ng phô 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Sù chuÈn bÞ cña HS. 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ kiÓu bµi vµ môc tiªu tiÕt häc. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: - Gọi HS đọc đề bài. Néi dung I/ Từ quan sát đến mô tả, thuyết minh đặc điểm một thể loại văn häc. Đề bài: Thuyết minh đặc điểm thể thơ thÊt ng«n b¸t có.. - Yêu cầu HS đọc rõ ràng, mạch lạc 2 bài thơ 1. Quan sát: trªn. a. §äc l¹i hai bµi th¬: - Vµo nhµ ngôc Q§ c¶m t¸c - Đập đá ở Côn Lôn H: Mçi bµi th¬ cã mÊy dßng? Mçi dßng cã b. NhËn diÖn thÓ th¬ mÊy ch÷? - Mçi bµi cã 8 c©u (B¸t có) H: Sè dßng, sè ch÷ cã b¾t buéc kh«ng? Cã - Mçi c©u cã 7 ch÷ (ThÊt ng«n) thể thêm bớt đợc không? -> B¾t buéc, kh«ng thÓ thªm bít. H: Nh÷ng tiÕng cã dÊu thanh nh thÕ nµo th× c. LuËt b»ng tr¾c: đợc gọi là vần bằng? vần trắc? H: Em hãy ghi lại hai bài thơ đó bằng kí hiệu B–T? *Bµi “Vµo nhµ ngôc Q§ c¶m t¸c”: T B B T T B B T T B B T T B * Ghi chó: T T B B B T T §èi T B T T T B B Niªm T B B T B B T T T B B T T B B T T B B T T B B B T T B B *Bài “Đập đá ở Côn Lôn”: B b t t t b b B t b b t t b T t T b b t t B b t t t b b T b b t b b t B t b b t t b T t T b b t T B b b t t b b.

(203) H: Suy ra luËt B-T cña thÓ th¬ nµy?. -> NhÊt tam ngò bÊt luËn NhÞ tø lôc ph©n minh.. GV: +C¸c tiÕng ë vÞ trÝ 2, 4, 6 ë c¸c c©u ph¶i đối nhau về thanh điệu. Phải là B-T-B hoặc TB-T. Ngoài ra dòng trên và dòng dới cũng phải đối thanh với nhau ở các vị trí ấy.-> Gọi lµ luËt. + ở c¸c vÞ trÝ 1, 3, 5 cña c©u trªn mµ trïng víi tiÕng ë vÞ trÝ 1, 3, 5 cña c©u díi th× gäi lµ niªm. => Bài thơ không đúng luật thì gọi là thất d. §Æc ®iÓm vÒ vÇn: luật; không đúng niêm thì gọi là thất niêm. GV: VÇn lµ bé phËn cña tiÕng, kh«ng kÓ dÊu thanh vµ phô ©m ®Çu (nÕu cã). Nh÷ng tiÕng cã bé phËn vÇn gièng nhau lµ nh÷ng tiÕng hiÖp vÇn víi nhau. H: h·y cho bÕt mçi bµi th¬ cã nh÷ng tiÕng - Bµi “Vµo ...c¶m t¸c”: Lu- tï- ch©u- thï- ®©u (vÇn B) nµo hiÖp vÇn víi nhau? - Bài “Đập đá...”: L«n- non- hßn- son- con (vÇn B) H: C¸c vÞ trÝ hiÖp vÇn n»m ë tiÕng thø mÊy trong dßng th¬? Vµ cô thÓ ë nh÷ng dßng nµo? -> Gieo ë cuèi c©u 1 vµ cuèi c¸c c©u 2, 4, 6, 8. Cả bài chỉ đợc gieo 1 vần, gọi là “độc vận”. e. Ng¾t nhÞp: GV: Th¬ muèn nhÞp nhµng th× ph¶i ng¾t nhịp, chỗ ngắt nhịp đọc hơi ngừng lại. Chỗ ngắt nhịp cũng đánh dấu một chỗ ngừng có nghÜa. H: Hãy cho biết câu thơ 7 tiếng trong bài đợc ng¾t nhÞp nh thÕ nµo? Hoạt động 3: H: PhÇn më bµi yªu cÇu ®iÒu g×? H: Với những kiến thức đã tích luỹ, thu thập đợc, em sẽ định nghĩa nh thế nào? GV: VD: Th¬ TNBC lµ mét thÓ th¬ th«ng dụng có từ thời nhà Đờng bên TQ, đợc các nhµ th¬ VN rÊt a chuéng. C¸c nhµ th¬ cña chúng ta đã có rất nhiều tác phẩm viết theo luËt th¬ nµy b»ng ch÷ H¸n hoÆc ch÷ N«m. H: NhiÖm vô chÝnh cña phÇn th©n bµi? H: Cụ thể, đó là những đặc điểm nào? H: PhÇn kÕt bµi ph¶i lµm nh thÕ nµo? -> GV chèt l¹i, ®a ra ghi nhí - Gọi HS đọc. - Thêng lµ nhÞp 4/3. 2. LËp dµn ý: a. Më bµi: Nêu định nghĩa chung về thể thơ.. b. Thân bài: Giới thiệu các đặc diểm cña thÓ th¬: - Sè c©u, sè ch÷ - Quy luËt B – T - C¸ch gieo vÇn - C¸ch ng¾t nhÞp..... c. KÕt bµi: Cảm nhận của ngời viết về vẻ đẹp, nh¹c ®iÖu cña thÓ th¬..

(204) Hoạt động 4. * Ghi nhí: (SGK-154). - Gọi HS đọc nội dung và yêu cầu BT. - GV híng dÉn HS lËp dµn ý.. II/ LuyÖn tËp: * Đọc bài đọc thêm: “Truyện ngắn” Bµi tËp 1 a. Më bµi: §Þnh nghÜa truyÖn ng¾n b. Th©n bµi: Giíi thiÖu c¸c yÕu tè cña truyÖn: - YÕu tè tù sù: Lµ yÕu tè chÝnh quyÕt định sự tồn tại của truyện ngắn. - Sù viÖc chÝnh: L·o H¹c gi÷ tµi s¶n l¹i cho con trai b»ng mäi gi¸. - Nh©n vËt chÝnh: L·o H¹c – 1 l·o n«ng nghÌo khæ, bÊt h¹nh nhng chÊt phác, đôn hậu, thơng con. - Sù viÖc phô: Con trai l·o H¹c ®i phu, L·o H¹c víi cËu Vµng, Víi «ng gi¸o... - Nh©n vËt phô: ¤ng gi¸o, con trai l·o H¹c, Binh T, Vî «ng gi¸o... - Yếu tố MT, BC và đánh giá: Là yêú tố bổ trợ, giúp truyện sinh động, hấp dÉn (®an xen vµo c¸c yÕu tè tù sù) c. Kết bài: Nhận xét đánh giá của ngời viÕt vÒ truyÖn ng¾n.. 4. Cñng cè: Yªu cÇu HS nh¾c l¹i dµn ý cña kiÓu bµi thuyÕt minh vÒ 1 thÓ lo¹i VH. 5.Híng dÉn häc bµi: - Häc theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch vÝ dô - Häc thuéc ghi nhí vµ dµn ý - Soạn bài: Muốn làm thằng cuội (Tiết sau GV hớng dẫn đọc thêm). ******************************************** Ngày soạn: 5/12/2014 Ngày dạy: 81,2,4 – 10/12/2014. TiÕt 64. ¤n tËp TiÕng ViÖt I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm đợc các kiến thức về từ vựng và ngữ pháp Tiếng Việt đã học trong học kì I. - RÌn kÜ n¨ng sö dông TiÕng VÖt trong nãi, viÕt vµ cã ý thøc cñng cè, tÝch hîp ngang víi phÇn V¨n vµ TËp lµm v¨n. - Có thái độ trân trọng, yêu quý TV. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn:.

(205) Tham kh¶o tµi liÖu, hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. Tr¶ lêi c©u hái vµ lµm c¸c bµi tËp trong SGK 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái,lµm bµi tËp vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong chơng trình Tiếng Việt đã học ở học kì I- Lớp 8, chúng ta đã đợc tìm hiểu cả kiÕn thøc vÒ phÇn tõ vùng còng nh phÇn ng÷ ph¸p. Bµi häc h«m nay sÏ gióp c¸c em hệ thống hóa kiến thức và vận dụng kiến thức đã học vào một số tình huống, bài tập thùc hµnh cô thÓ Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: ThÕ nµo lµ tõ cã nghÜa réng vµ tõ cã nghÜa hÑp? Cho vÝ dô? H: Mét tõ võa cã nghÜa réng võa cã nghÜa hÑp lµ nh thÕ nµo? H·y gi¶i thÝch? H: Tính chất rộng hẹp của nghĩa từ ngữ là tơng đối hay tuyệt đối? Tại sao? -> Chỉ là tg đối vì nó phụ thuộc vào phạm vi nghÜa cña tõ ng÷ nµy so víi tõ ng÷ #. Néi dung I/ Tõ vùng 1. LÝ thuyÕt: a. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. GV: C¸c tõ ng÷ thêng gÆp trong mèi quan hÖ so s¸nh vÒ ph¹m vi nghÜa chØ tån t¹i trong từng văn cảnh. Do đó tính chất rộng – hẹp của chúng chỉ là tơng đối. b. Trêng tõ vùng H: ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? Cho VD? H: Phân biệt cấp độ khái quát của nghĩa từ ng÷ víi trêng tõ vùng? ChoVD? -> Cấp độ kquát của nghĩa từ ngữ nói về mối quan hÖ bao hµm nhau gi÷a c¸c tõ ng÷ cïng lo¹i. VD: Thùc vËt (DT) bao hµm: C©y, cá, hoa (DT) vµ C©y, cá, hoa l¹i bao hµm: C©y dõa, cá gµ, hoa mai(DT). -> Trêng TV lµ tËp hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt 1 nÐt chung vÒ nghÜa nhng c¸c tõ trong trêng TV cã thÓ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i. VD: Trêng TV “Ngêi”: + Chức vụ của ngời: Giám đốc, hiệu trởng, chñ tÞch (DT) + PhÈm chÊt trÝ tuÖ cña ngêi: Th«ng minh, s¸ng suèt, ngu ®Çn.(TÝnh tõ). H: ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh? Cho vÝ dô? H: ThÕ nµo lµ tõ tîng thanh? Cho VD?. c. Tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. H: Thế nào là từ ngữ địa phơng? Cho VD?. d. Từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội.

(206) H: ThÕ nµo lµ biÖt ng÷ x· héi? Cho VD?. e. Nãi qu¸, nãi gi¶m nãi tr¸nh.. H: ThÕ nµo lµ nãi qu¸? -> Là bp tu từ phóng đại quy mô, mức độ, tÝnh chÊt cña svËt, htîng ®c miªu t¶ nh»m nhÊn m¹nh, g©y Ên tîng, t¨ng søc b.c¶m. H: ThÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh? -> Là bp dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyÓn, tr¸nh g©y c¶m gi¸c qu¸ ®au buån, ghª sî , nÆng nÒ hoÆc tr¸nh th« tôc, thiÕu lsù Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu và làm bài.. H: h·y gi¶ thÝch nh÷ng tõ ng÷ cã nghÜa hÑp trong sơ đồ trên?. 2. Thùc hµnh: a. TruyÖn DG. TruyÒn thuyÕt. Cæ tÝch. Ngô ng«n. TruyÖn cêi. H: T×m trong ca dao c¸c bµi cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸, nãi gi¶m, nãi tr¸nh? b. + Bao giờ trạch đẻ ngọn đa Sáo đẻ dới nớc thì ta lấy mình. -> Nói quá=> Khẳng định không bao giê cã chuyÖn nh vËy x¶y ra. + Giã ®a c©y c¶i vÒ trêi Rau răm ở lại chịu lời đắng cay -> Nãi gi¶m nãi tr¸nh=> Tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån. H: Viết 2 câu trong đó có sử dụng từ tợng h×nh vµ tõ tîng thanh? c. + C«n S¬n suèi ch¶y r× rÇm Ta nghe nh tiếng đàn cầm bên tai -> Tîng thanh + Lom khom díi nói tiÒu vµi chó Lác đác bên sông chợ mấy nhà -> Tîng h×nh Hoạt động 4: H: Trî tõ lµ g×? Cho vÝ dô? -> Lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm trong c©u cã tác dụng nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật sự việc đợc nói trong câu. II/ Ng÷ ph¸p: 1. LÝ thuyÕt: a. Trî tõ. b. Th¸n tõ H: Th¸n tõ lµ g×? Cho vÝ dô? -> Lµ nh÷ng tõ dïng lµm dÊu hiÖu béc lé tình cảm, cảm xúc, thái độ của ngời nói hoÆc biÓu thÞ t/c¶m, c/xóc. c. T×nh th¸i tõ H: T×nh th¸i tõ lµ g×? Cho vÝ dô?.

(207) -> Là những từ đợc thêm vào câu để cấu tạo c©u nghi vÊn, cÇu khiÕn, c¶m th¸n hoÆc béc lé s¾c th¸i t/c¶m cña ngêi nãi. H: Có đợc sử dụng tình thái từ một cách tùy tiÖn kh«ng? T¹i sao? -> Không đợc sd tuỳ tiện (vì nó còn liên quan đến sắc thái tình cảm) nên phải chú ý đến thứ bậc, tuổi tác, quan hệ XH và tình c¶m. d. C©u ghÐp H: C©u ghÐp cã cÊu t¹o nh thÕ nµo? Cho VD? H: Có những phơng tiện nào để nối các vế trong c©u ghÐp? -> Dùng từ ngữ: qht, cặp qht, chỉ từ, đại từ Dïng dÊu c©u: phÈy, hai chÊm, chÊm phÈy. H: C¸c vÕ trong c©u ghÐp cã thÓ cã nh÷ng mèi quan hÖ ý nghÜa nh thÕ nµo? Nªu mét 2. Thùc hµnh: sè mèi quan hÖ mµ em biÕt? Hoạt động 5:. a. §Æt c©u: + A! Mẹ đã về! Nhng mà mẹ mua cho H: §Æt c©u cã sö dông trî tõ, th¸n tõ, t×nh con mçi hai chiÕc bót th«i µ? + Anh lµm bÈn s¸ch cña t«i µ? th¸i tõ? - Kh«ng! - Anh đừng chối nữa. Chính anh hôm qua mîn t«i quyÓn s¸ch nµy, lóc Êy b×a cña nã cßn tr¾ng nguyªn. b. C©u 1 lµ c©u ghÐp - Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung đoạn - Nếu tách ra: cũng đợc. Nhng tách ra thành 3 câu đơn nh vậy, mối liên hệ, trÝch. sù liªn tôc cña 3 sù vËt d¬ng nh kh«ng - HS lµm viÖc c¸ nh©n vµ nªu kÕt qu¶. đợc thể hiện rõ bằng khi gộp thành 3 vÕ cña 1 c©u ghÐp. c. C©u 1: Lµ c©u ghÐp. (Nèi b»ng qht “còng nh”) C©u 3: Lµ c©u ghÐp. (Nèi b»ng qht “bëi v×”). - Gọi HS đọc yêu cầu. - GV híng dÉn l¹i. - Hs lµm bµi vµ nªu kÕt qu¶. 4. Cñng cè: GV hÖ thèng néi dung bµi 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i c¸c bµi häc cã liªn quan - Häc theo qu¸ tr×nh «n tËp - Häc thuéc c¸c kh¸i niÖm, lÊy thªm vÝ dô minh ho¹ - Chuẩn bị dàn ý để tiết sau trả bài TLV số 3.. ***************************************************** Ngày soạn: 5/12/2014.

(208) Ngày dạy: 82 – 12/12; 81 – 13/12; 84 – 10/12/2014. TiÕt 65. Tr¶ bµi TËp lµm v¨n sè 3 I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Củng cố lại kiến thức về kiểu bài thuyết minh về một thứ đồ dùng. -Thấy đợc u điểm và nhợc điểm của bài làm từ đó có ý thức sửa chữa, bổ sung và häc hái tri thøc. - Rèn kĩ năng diễn đạt, dùng từ đặt câu chính xác. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: ChÊm, ch÷a bµi, ph©n lo¹i bµi kiÓm tra. NhËn xÐt, thèng kª u, nhîc ®iÓm. 2. Häc sinh: ¤n l¹i lÝ thuyÕt Xây dựng dàn ý chi tiết cho đề bài TLV III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: GV nêu mục tiêu tiết học để Hs nắm đợc nội dung. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: * GV yêu cầu HS đọc đề bài. Néi dung I/ Xác lập yêu cầu của đề bài 1.§Ò bµi:. 2. Yªu cÇu: H: Em hãy xác định thể loại, đối tợng và yêu cầu của đề bài? - Kiểu bài: Thuyết minh về 1 thứ đồ dùng.(đồ vật) - §èi tîng: C©y bót m¸y hoÆc bót bi - Yêu cầu: Cung cấp cho ngời đọc: Cấu tạo, nguyên lí hoạt động, công dụng, c¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n. H: Với đề bài này, phần mở bài em sẽ viết nh thÕ nµo? H: PhÇn th©n bµi sÏ cã nh÷ng ý nµo? C¸ch triển khai các ý đó? H: KÕt luËn em sÏ viÕt nh thÕ nµo? Hoạt động 2: GV: + Một số em trình bày rất sạch đẹp. + Bè côc râ rµng + Kh«ng sai chÝnh t¶ GV:. 3. Dàn ý: đã nêu trong tiết kiểm tra.. II/ NhËn xÐt: 1. ¦u ®iÓm. a. H×nh thøc b. Néi dung.

(209) + Nắm chắc yêu cầu, đối tợng thuyết minh + BiÕt sö dông mét sè ph¬ng ph¸p thuyÕt minh phæ biÕn. + Tri thức đợc cung cấp khá đầy đủ.. 2. H¹n chÕ: a. VÒ h×nh thøc:. GV: + NhiÒu bµi tr×nh bµy bÈn, g¹ch xo¸ nhiÒu. + Chữ viết xấu, khó đọc. + Bè côc cha râ rµng. GV: + Diễn đạt còn lủng củng, các phần, đoạn b. Về nội dung cha râ rµng. + Dïng tõ cha chÝnh x¸c + C©u dµi, cha sö dông dÊu c©u + Cung cÊp tri thøc cßn s¬ sµi hêi hît , thiÕu chÝnh x¸c + Lçi chÝnh t¶, , viÕt t¾t nhiÒu. 3. Ch÷a lçi - C©y bót nªu lªn nhiÒu c«ng dông a. Lỗi diễn đạt -> C©y bót cã rÊt nhiÒu c«ng dông - Lß xo gióp ngßi bót thß ra thôt vµo ->Lò xo và bộ phận bấm giúp ngòi bút đợc đẩy xuống khi viết và bật lên khi không cßn sö dông n÷a. - C©y bót ®em l¹i kinh tÕ cao -> Thu nhËp - Nguyên tắc hoạt động -> Nguyên lí - GV: Nªu c¸c tõ viÕt sai: Giuét bót, ch¬n, ... - Gọi HS nêu cách viết đúng. Hoạt động 3: - §äc mÉu bµi lµm tèt - GV tr¶ bµi cho HS - Gäi ®iÓm, ghi ®iÓm vµo sæ.. b. Lçi dïng tõ: c. Lçi chÝnh t¶.. III. Tr¶ bµi, gäi ®iÓm:. 4. Cñng cè: Yêu cầu HS nhắc lại dàn ý của kiểu bài thuyết minh về 1 đồ dùng. 5.Híng dÉn häc bµi: - Rót kinh nghiÖm tõ bµi cña m×nh vµ cña c¸c b¹n - Bæ sung, söa ch÷a vµ viÕt l¹i bµi viÕt vµo vë bµi tËp. - Soạn bài: Ông đồ. *********************************************** Ngày soạn: 5/12/2014 Ngày dạy: 82 – 12/12; 81,4 – 13/12/2014. TiÕt 66. Ông đồ.

(210) (Vò §×nh Liªn) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc tình cảnh tàn tạ của nhân vật ông đồ. Qua đó thấy đợc niềm cảm thơng và nỗi nhớ tiếc ngậm ngùi của tác giả đối với cảnh cũ ngời xa, gắn với một nét đẹp văn hoá cổ truyền của DT; Thấy đợc sức truyền cảm, nghệ thuật đặc sắc của bài th¬. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô, ph©n tÝch th¬ ngò ng«n - GD häc sinh lßng tù hµo tríc nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n cña DT. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Nói đến nho học là nói đến một nền văn hóc du nhập vào nớc ta không dới 1 ngàn năm. Nó gắn với biết bao buồn vui, bồi đắp nên biết bao mối quan hệ, nó tạo ra lẽ sống con ngời....ấy là một nền văn minh truyền giữ từ đời này sang đời khác. Nhng trớc những đổi thay của lịch sử, của 1 nền văn minh khác đang tiến vào xã hội VN đầu thế kỉ XX, nó đã làm rạn nứt, làm đổ vỡ những gì trớc đó tởng nh trờng cửu, mãi mãi không thể đổi thay. Vậy trớc những đổi thay đó, nhà thơ Vũ Đình Liên- một nhà thơ trµn ®Çy t×nh th¬ng ngêi vµ niÒm hoµi cæ cã nh÷ng suy nghÜ g×? Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ Tìm hiểu chung. H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. đôi nét về tác giả và tác phẩm? -> GV: T¸c gi¶ Vò §×nh Liªn tham gia phong trµo th¬ míi tõ nh÷ng ngµy ®Çu. -> Hai nguån thi c¶m chÝnh trong th¬ «ng lµ: t×nh th¬ng ngêi vµ niÒm hoµi cæ. -> Bài thơ: “Ông đồ” đợc đăng trên báo “Tinh hoa”, tuyển tập “Thi nhân VN” và đợc coi là bµi th¬ kiÖt t¸c cña Vò §×nh Liªn. 2. Đọc – Từ khó. Hoạt động 3: GV: Hớng dẫn cách đọc §äc râ rµng, thÓ hiÖn khi trÇm trå ngîi ca, khi ngËm ngïi nuèi tiÕc. - GV đọc mẫu, gọi HS đọc. - Nhận xét cách đọc của HS - Gi¶i thÝch tõ khã: 1, 2, 6. Hoạt động 4: H: Bài thơ này đợc viết theo thể thơ nào ? -> Th¬ ngò ng«n (5 ch÷).. 3. Thể loại..

(211) GV: §©y kh«ng ph¶i lµ bµi th¬ ngò ng«n tø tuyÖt nh bµi th¬ “Phß gi¸ vÒ kinh” ë líp 7. Bµi th¬ ngò ng«n nµy cã nhiÒu khæ, mçi khæ 4 c©u (Ngò ng«n th¬ míi) H: Dùa vµo néi dung, bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? -> 2 phÇn: + 4 khổ thơ đầu: Hình ảnh ông đồ + Khổ cuối: Tình cảm của t. giả đối với ông đồ. * HS đọc khổ 1 và khổ 2. H: Mở đầu bài thơ, em thấy ông đồ xuất hiện trong thêi ®iÓm nµo? lµm g×? ë ®©u?. 4. Bố cục: 2 phÇn: + 4 khổ thơ đầu: Hình ảnh ông đồ + Khổ cuối: Tình cảm của t. giả đối với ông đồ.. III/ T×m hiÓu chi tiết v¨n b¶n. H: Em có nhận xét gì về bức tranh mùa xuân 1.Hình ảnh ông đồ và sự xuất hiện cuỉa ông đồ? (Từ “lại” cho em thÊy ®iÒu g×)? - XuÊt hiÖn: GV: Ông đồ xuất hiện khi mùa xuân về, tết + Hoa đào nở sắp đến, hoa đào nở, mực tàu , giấy đỏ, bên + Bày mực tàu giấy đỏ phố...Hình ảnh đó đã trở nên quen thuộc, hầu + Bên phố đông ngời qua nh kh«ng thÓ thiÕu trong mçi phiªn chî tÕt cña ngêi ViÖt -> Xuất hiện một cách đều đặn, vào H: Tài năng của ông đồ đợc miêu tả nh thế mùa xuân, bên phố phờng náo nhiệt. nµo? H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả tài năng của ông đồ? Tác dụng của biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy? - Tµi n¨ng: GV: Theo phong tục, khi tết đến, ngời ta sắm Hoa tay th¶o nh÷ng nÐt câu đối hoặc chữ nho dán lên vị trí trang trọng Nh phîng móa rång bay nhất để trang hoàng nhà cửa, gửi gắm nguyện vọng mơ ớc tốt lành. Ông đồ đợc dịp trổ tài -> đồng thời công việc cũng đem lại cho ông một - NT: So sánh, ví von nguồn thu nhập để đảm bảo cuộc sống. -> Nét chữ đẹp, mềm mại, sắc sảo, H: Thái độ của mọi ngời dành cho ông đồ? phãng kho¸ng, cã hån. GV: Ngời thuê viết đã “bao nhiêu” lại còn “Tấm tắc ngợi khen tài” có thể nói ông đồ là trung tâm của sự chú ý, là đối tợng của sự ngỡng mộ. H: Qua lời khen ấy, em hình dung ông đồ là ngêi nh thÕ nµo? - Ngêi thuª viÕt: “TÊm t¾c ngîi khen tµi” GV: ¤ng hoµ nhÞp trong kh«ng khÝ rén rµng, -> Tr©n träng, c¶m phôc, mÕn mé. đông vui, nhiều màu sắc trên phố phờng. Lúc này, ông đồ nh ngời nghệ sĩ đang trổ tài, ngời h©m mé xóm xÝt quanh «ng, t« diÓm cho kh«ng khÝ ngµy tÕt: Thịt mỡ, da hành, câu đối đỏ.

(212) C©y nªu, trµng ph¸o, b¸nh chng xanh. => Ngêi tµi hoa. Hình ảnh và tài năng của ông đồ là 1 nét đẹp v¨n ho¸ tinh thÇn kh«ng thÓ thiÕu, vµ tëng nh nã sÏ m·i trêng tån cïng víi nh÷ng mïa xu©n cña DT. Nhng kh«ng ngê, h×nh ¶nh thÊm ®Ém chÊt nh©n v¨n Êy vÉn cã lóc bÞ mÊt ®i. VËy cô thể hình ảnh ông đồ còn xuất hiện bên phố nh thÕ nµo? Chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu ë tiÕt häc sau. 4 Cñng cè: - Em có nhận xét gì về bức tranh xuân và hình ảnh ông đồ? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Häc thuéc néi dung 2 khæ th¬ ®Çu - TiÕp tôc tr¶ lêi c¸c c©u hái vÒ béi dung 3 khæ th¬ cßn l¹i. *********************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ phó Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 5/12/2014 Ngày dạy: 82 – 12/12; 81,4 – 13/12/2014. TiÕt 67. Ông đồ (tiếp theo) (Vò §×nh Liªn) I/ Môc tiªu bµi häc: TiÕp tôc gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc tình cảnh tàn tạ của nhân vật ông đồ.Qua đó thấy đợc niềm cảm thơng và nỗi nhớ tiếc ngậm ngùi của tác giả đối với cảnh cũ ngời xa, gắn với một nét đẹp văn hoá cổ truyền của DT; Thấy đợc sức truyền cảm, nghệ thuật đặc sắc của bài th¬..

(213) - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô, ph©n tÝch th¬ ngò ng«n - GD häc sinh lßng tù hµo tríc nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n cña DT. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. ổn định lớp. 2. Kiểm tra: Đọc thuộc lòng hai khổ thơ đầu và phân tích hình ảnh ông đồ trong phiªn chî tÕt? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở tiết học trớc, chúng ta đã tìm hiểu hình ảnh ông đồ trong phiên chợ tết cổ truyền của DT Việt. Có thể nói, đó là hình ảnh ông đồ thời “Hoàng kim” với tài năng tuyệt vời và ngời thuê viết-ngời hâm mộ vây quanh. Những tởng, hình ảnh đó sẽ là hình ảnh mãi đẹp cùng năm tháng. Vậy mà sự đời lắm đổi thay, về sau này, ông đồ không còn đợc trọng vọng nh xa nữa. Ông đợc miêu tả nh thế nào? Tấm lòng của tác giả dành cho ông đợc thể hiện ra sao? Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung III/ T×m hiÓu v¨n b¶n. GV: Thêi gian tr«i ®i, ch÷ nho ngµy cµng bÞ quªn l·ng bëi tõ ®Çu thÕ kØ XX, díi XH thùc dân nửa PK, chế độ khoa cử bị bãi bỏ. Thay vào đó là 1 cuộc mu sinh đầy bất trắc của ngời dân. * HS đọc khổ 3 và khổ 4. H: Thời gian trôi đi, ông đồ chợt nhận ra điều g×?. 1.Hình ảnh ông đồ (tiếp) Nhng mçi n¨m mçi v¾ng Ngêi thuª viÕt nay ®©u?. H: Em có nhận xét gì về sự thay đổi ở hai câu th¬ trªn? - Ngêi thuª viÕt tha dÇn, c¶nh tîng v¾ng vÎ GV: Một chữ “Nhng” đặt ở đầu câu nói lên mét sù thËt, còng nãi lªn 1 t©m tr¹ng. Sù thËt ấy là mọi cái đã khác xa, và tâm trạng ấy là bÊt ngê vµ söng sèt. H: C©u hái tu tõ “Ngêi thuª viÕt nay ®©u”? thÓ hiÖn ®iÒu g×? - NT: C©u hái tu tõ -> Sù xãt xa, hèi tiÕc, day døt. GV: Gi÷a biÓn ngêi mªnh m«ng, «ng nh 1 hòn đảo cô đơn. Một câu hỏi tu từ không cần lời giải đáp, không có hồi âm nh tan loãng vµo kh«ng gian hun hót th× ®©u cßn lµ t©m tr¹ng cña ngêi ngoµi cuéc? Phải nhập thân vào hình tợng ông đồ đến mức nào thì ngời viết mới có đợc hai câu thơ trong đó cái thực và cái ảo xen nhau: Giấy đỏ buồn không thắm Mực đọng trong nghiên sầu H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật.

(214) g×? T¸c dông cña nã khi t¹o nªn c¸i hay cña hai c©u th¬ nµy?. H: T¸c gi¶ sö dông d©ó chÊm löng lµm c©u th¬ cã gi¸ trÞ g×? -> Vấn đề còn đang bỏ ngỏ-> Tỏ ý còn nhiều sự việc, hiện tợng xung quanh ông đồ cũng ®ang buån b·, t¸i tª nhng cha liÖt kª hÕt. GV: Buån, sÇu vèn lµ t©m tr¹ng cña con ngêi. Nhng ở đây lại đợc dùng cho giấy, cho nghiªn, cho mùc. C©u th¬ cã vÎ kh«ng thùc Êy l¹i hãa thùc biÕt chõng nµo! §óng lµ “Ngêi buån c¶nh cã vui ®©u bao giê”(NguyÔn Du). H: Hai c©u th¬ nµy nãi lªn ®iÒu g×?. GV: “Vẫn” là phó từ chỉ sự tiếp diễn. Ông đồ luôn ngồi, chờ đợi, đợi 1 cách kiên trì. Nhng thật ngán ngẩm cho 1 thời cái đẹp đã lên ng«i, nay kh«ng cßn n÷a. B¶n th©n «ng, ch÷ thánh hiền của ông, nền văn hóa mà lối chữ tợng hình là chủ đạo nào có giữ đợc cho mai sau... H: Cảnh vật lúc này đợc miêu tả nh thế nào? H: C¶nh l¸ vµng r¬i, ma bôi bay gîi cho em suy nghÜ g×?. - NT: Nh©n hãa -> Nçi buån ®au t¸i tª thÊm c¶ vµo nh÷ng vËt v« tri.. Ông đồ vẫn ngồi đấy Qua đờng không ai hay - Mäi ngêi: l·ng quªn -> Ông đồ trở nên cô đơn, trơ trọi, lạc lâng.. L¸ vµng r¬i trªn giÊy Ngoµi giêi ma bôi bay -> C¶nh buån, r¬i rông, sÇu tñi.. GV: Vµo thêi gian nµy, H¸n häc vµ ch÷ nho đã bị thay thế dần bởi tiếng Pháp và chữ Quốc ngữ. Con sóng thời gian đã chứng kiến sù lªn ng«i vµ tho¸i vÞ cña ngµn n¨m nho häc: ThËt ch¼ng ra g× c¸i ch÷ nho ¤ng nghÌ, «ng cèng còng n»m co. (TrÇn TÕ X¬ng) H: Qua hai khæ th¬ 3, 4 em cã nhËn xÐt g× vÒ ngòi bút đặc tả của tác giả? -> Giäng th¬ mang d¸ng dÊp kh¸ch quan, t¶, kÓ mµ kh«ng giÊu næi ngËm ngïi. * HS đọc khổ thơ cuối H: Bøc tranh thiªn nhiªn cã g× gièng vµ kh¸c so víi n¨m tr íc? -> Giống: Hoa đào nở, tết lại về Khác: Không thấy ông đồ nữa. H: So sánh cách gọi ông đồ ở khổ đầu và khổ. 2. Thái độ và tình cảm của nhà thơ Năm nay đào lại nở Không thấy ông đồ xa.

(215) cuèi? -> Khổ 1: ông đồ già Khổ 2: ông đồ xa H: Qua cách gọi đó, giúp ta nhận ra điều gì? GV: Mỗi năm hoa đào nở, lại thấy... Năm nay đào lại nở, không thấy... KÕt cÊu ®Çu cuèi t¬ng øng, chÆt chÏ, lµm nổi bật chủ đề: Cảnh đó nhng ngời đâu? (Thờng gặp trong thơ cổ) H: Với tâm t, tình cảm của mình, tác giả đã hèi tiÕc ra sao? H: Biện pháp nghệ thuật nào đã đợc dùng ở đây? Tác giả đã gửi gắm điều gì qua câu hỏi nµy?. -> Con ngời của quá khứ đã đi vào dĩ v·ng.-> 1 niÒm hoµi cæ.. Nh÷ng ngêi mu«n n¨m cò Hån ë ®©u b©y giê?. - C©u hái tu tõ H: Sự tiếc nuối ấy còn ẩn chứa thái độ gì đối -> Xót thơng, nuối tiếc quá khứ víi v¨n hãa cæ truyÒn cña DT? => Tr©n träng nÒn v¨n hãa cæ truyÒn. H: Những câu thơ cuối bài đã gieo vào lòng ngêi häc nh÷ng t×nh c¶m g×? -> HS. GV: Ông đồ chỉ còn là “Cái di tích tiều tụy đáng thơng của 1 thời tàn” (Vũ Đình Liên). Vẫn biết rằng xu thế đổi thay, tiến bộ về nhiều mặt, những gì cũ kĩ cản đờng sẽ bị mất đi. Nhng đáng tiếc là lại mất đi cả những cái cao quý, th©n th¬ng nhÊt mµ chÝnh nhµ th¬ cũng không cách nào níu giữ đợc. H: Bài thơ đã để lại cho chúng ta những giá trÞ nµo vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt? - HS tr¶ lêi. - GV chèt l¹i. §a ra ghi nhí. GV: Víi thÓ th¬ ngò ng«n, kÕt hîp gi÷a tù sù, MT vµ BC; KÕt cÊu gi¶n dÞ mµ chÆt chÏ, * Ghi nhí: (SGK) ng«n ng÷ th¬ trong s¸ng, b×nh dÞ, hµm xóc. Bài thơ thể hiện hình ảnh ông đồ thật thành c«ng. Trong cuộc đời làm thơ, Vũ Đình Liên viÕt kh«ng nhiÒu. Nhng c¸c bµi th¬ kh«ng nhiều ấy đã đợc khơi nguồn từ “Lòng thơng ngêi vµ niÒm hoµi cæ” (Hoµi Thanh), “¤ng đồ” đã hội tụ đợc 2 mạch cảm hứng ấy, nó đã lµ 1 tinh hoa. 4 Cñng cè: + Hình ảnh ông đồ trong bài thơ có sự đối lập nh thế nào? + Cảm nghĩ của em trớc truyền thống chơi chữ của DT ta đã bị mai một? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Häc thuéc ghi nhí.

(216) - Viết đoạn văn từ 5 đến 7 dòng cảm nhận về bài thơ. - Chuẩn bị tiết sau: hớng dẫn đọc thêm “Hai chữ nớc nhà”.. Hớng dẫn đọc thêm:. Muèn lµm th»ng cuéi (T¶n §µ) I/ môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc tâm sự của nhà thơ Tản Đà: Buồn chán trớc thực tại đen tối, tầm thờng; muèn tho¸t li khái thùc t¹i Êy b»ng 1 íc méng rÊt ng«ng. - Rèn kĩ năng cảm nhận thơ: Cái mới mẻ trong hình thức của 1 bài thơ TNBC đờng luật (Lời lẽ thật giản dị trong sáng, không cách điệu xa vời, ý tứ hàm xúc, khoáng đạt, c¶m xóc béc lé tù nhiªn tho¶i m¸i, giäng th¬ thanh tho¸t nhÑ nhµng pha chót hãm hØnh duyªn d¸ng) - GD häc sinh lßng yªu níc, c¶m th«ng víi thêi cuéc vµ t©m sù cña nhµ th¬. Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 2:. I/ Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm.. H: giới thiệu đôi nét về nhà thơ TĐ? H: Bài thơ đợc sáng tác trong hoàn cảnh nào? Hoạt động 3: GV: Hớng dẫn cách đọc: §äc nhÑ nhµng, buån m¬ mµng, nhÞp th¬ 4/3 có câu thay đổi sang 2/2/3. Hoạt động 4: H: Bài thơ này đợc viết theo thể thơ nào ? Em căn cứ vào đâu để nhận ra điều đó? III/ T×m hiÓu v¨n b¶n -> Thất ngôn bát cú đờng luật.... H: KÕt cÊu cña bµi th¬ gåm mÊy phÇn? -> 4 phÇn: §Ò, thùc, luËn, kÕt GV: Tuy viÕt vÒ thÓ th¬ TVBC truyÒn thèng nhng bài thơ này chứa đựng nhiều nét mới mẻ từ cảm hứng đến giọng điệu H: Mở đầu bài thơ, nhà thơ đã tâm sự điều gì 1.Hai câu đề víi chóng ta? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cña hai §ªn thu buån l¾m chÞ H»ng ¬i câu đề? TrÇn thÕ em nay ch¸n nöa råi. H: Qua giäng ®iÖu Êy, nçi niÒm cña T¶n §µ muèn nãi cô thÓ lµ g×? - Mét lêi than thë, mét t©m tr¹ng, mét GV: Trong bµi “gi¶i sÇu” s¸ng t¸c 1918 T§ nçi buån ch¸n. viết: “Từ độ sầu đến nay, ngày cũng có sầu, đêm cũng có sầu. Ma dầm lá rụng mà sầu, -> Giọng thơ tự nhiên tr¨ng trong giã m¸t còng lµ sÇu, n»m v¾t tay => Buồn cho trần thế, cho thời đại và lªn tr¸n mµ sÇu...” Vì vậy, cái buồn đã đợc nhà thơ nói với cho cả bản thân mình..

(217) chÞ H»ng víi c¸ch xng h« th©n mËt, nçi buån nh t¨ng lªn H: Theo em, nguyªn nh©n nµo khiÕn T¶n §µ ch¸n ghÐt thùc tÕ? -> Xh ngét ng¹t ,tÇm thêng, ®Çy bÊt c«ng; nh©n d©n bÞ ¸p bøc kh«ng lèi tho¸t. Cßn nh÷ng t©m hån thanh cao , nh÷ng c¸ tÝnh m¹nh mÏ kh«ng thÓ chÊp nhËn hiÖn thùc Xh ấy (thực dân Pháp và chế độ PK cùng tồn tại). =>Nh÷ng t©m hån Êy khao kh¸t tho¸t li khái cuéc sèng ch¸n ng¸n nµy: Gió gió ma ma đã chán phèo Sự đời nghĩ đến lại buồn teo Nỗi u thời mẫn thế là sự tồn vong của đất nớc, của DT và nỗi cô đơn tuyệt vọng bế tắc cña c¸ nh©n m×nh: Hai m¬i n¨m lÎ hoµi c¬m ¸o Mà đến bây giờ có thế thôi -> T¶n §µ c¶m thÊy bÊt hoµ víi XH, muèn tho¸t li. H: Thi sÜ xng h« “ChÞ” – “em” víi chÞ Hằng, điều đó có ý nghĩa gì? -> T¹o sù gÇn gòi nh ruét thÞt, tù nhiªn, t×nh c¶m. * HS đọc 2 câu thực. H: Bế tắc nơi cuộc đời, trần thế đáng chán, thi sÜ muèn tho¸t li ®i ®©u? H: Theo em hiÓu, cung quÕ lµ n¬i nh thÕ nµo? 2. Hai c©u thùc H: V× sao t¸c gi¶ l¹i muèn lªn cung tr¨ng? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cu¶ hai c©u thùc? GV: Lêi th¬ thËt gi¶n dÞ. BiÕt thõa r»ng trªn cung tr¨ng cßn cã c©y ®a, chó cuéi nhng nhµ thơ vẫn cứ hỏi: “Cung quế đã ai ngồi đó chöa?”. Cung quÕ, cµnh ®a thùc ra chØ lµ c¸i cớ. Câu hỏi ỡm ờ để ngỏ ý. Giọng thơ phong t×nh nhng rÊt trang nghiªm. H: Thùc ra, trÇn gian vµ cung quÕ c¸ch xa thăm thẳm, nên ớc muốn thoát li của Tản đà chỉo đợc thực hiện ở phơng diện nào? GV: T¶n §µ h¼n lµ 1 thi sÜ, chø ®©u cã cßn ng©y ng« nh nh÷ng em bÐ cßn tin vµo cæ tÝch. Nhà thơ biết thừa chỉ có nằm mơ mới lên đợc cung tr¨ng. ThÕ mµ vÉn cø hái 1 c¸ch ®Çy tù nhiªn vµ hãm hØnh. ThËt lµ “ng«ng”biÕt chõng nµo.. Cung quế đã ai ngồi đó chửa? Cµnh ®a xin chÞ nh¾c lªn ch¬i. - Muốn đợc lên cung trăng- chốn thần tiªn thanh cao -> Muèn xa l¸nh, tho¸t khái cuéc sèng n¬i trÇn thÕ. - Giäng th¬: tù nhiªn nh 1 c©u hái, nh 1 lêi cÇu xin..

(218) * Gọi HS đọc 2 câu luận. => Tho¸t li b»ng méng tëng.. H: Trong suy nghĩa của tác giả, đợc lên cung tr¨ng víi chÞ H»ng th× sÏ cã nh÷ng g×? H: Qua hai c©u luËn, em hiÓu ®iÒu g× vÒ nçi lßng T¶n §µ? GV: Ở câi trÇn, nhµ th¬ lu«n c¶m thÊy c« đơn, muốn tìm ngời tri âm, tri kỉ, nhng: Chung quanh những đá cùng cây BiÕt ngêi tri kØ ®©u ®©y mµ t×m. Vì vậy đợc lên cung trăng có bầu bạn, đợc tâm sự, đợc ngao du với gió mây...Tản Đà không còn thấy cô đơn nữa. Tản đà không những muốn lên cung trăng mµ cßn muèn lµm b¹n víi giã víi m©y n÷a. C¸i “ng«ng” cu¶ T¶n §µ l¹i tiÕp tôc thÓ hiÖn râ h¬n kÕt hîp víi chÊt ®a t×nh cña con ngêi thi sÜ.. 3. Hai c©u luËn: Cã bÇu cã b¹n can chi tñi Cïng giã cïng m©y thÕ míi vui - Muốn có bầu bạn, thích đợc ngao du => Muốn tìm ngời tri âm tri kỉ để giải to¶, chia sÎ nh÷ng buån sÇu, u uÊt.. H: Hai câu kết tạo đợc kết thúc bất ngờ với 1 hình ảnh độc đáo. Theo em, đó là hình ảnh 4. Hai c©u kÕt: nµo? -> tùa nhau...cêi. GV: T¸c gi¶ dêng nh cã hÑn víi trÇn thÕ nªn Råi cø mçi n¨m r»m th¸ng t¸m cứ đến rằm tháng 8 mỗi năm lại tựa vai chị Tựa nhau trông xuống thế gian cời. H»ng tr«ng xuèng thÕ gian cêi. H: ý nghÜa cña c¸i cêi ë ®©y lµ gi? GV: M¹ch c¶m xóc l·ng m¹n céng víi c¸i “ngông” đợc đẩy lên cao nhất ở hai câu kết b»ng 1 h×nh ¶nh tëng tîng ®Çy bÊt ngê vµ ý vÞ của Tản Đà. Đêm thu trăng sáng đẹp, mọi ng- - Cời: đợm chút mỉa mai độ lợng ời đều ra cả ngài trời bày cỗ trông trăng, rớc thÝch thó đèn, thì nhà thơ cùng chị Hằng “Tựa nhau tr«ng xuèng thÕ gian cêi”: + Cái cời thoả mãn vì đã đạt đợc khát vọng thoát li mãnh liệt, đã xa cách khỏi cõi trần thế bôi bÆm. + C¸i cêi thÓ hiÖn sù mØa mai khinh bØ câi trÇn gian giê ®©y chØ cßn lµ “bÐ tÝ” khi m×nh đã bay bổng đợc lân trên đó. -> Đây chính là đỉnh cao của hồn thơ lãng => T©m sù cña T¶n §µ Èn chøa lßng m¹n vµ ng«ng cña T¶n §µ. H: Hai c©u kÕt Èn chøa 1 t©m sù cña T¶n §µ. yªu níc. đó là tâm sự gì? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Häc thuéc ghi nhí..

(219) - ChuÈn bÞ bµi: ¤n tËp TiÕng ViÖt.. ************************************ Ngày soạn: 5/12/2014 Ngày dạy: 82 – 12/12; 81 – 13/12; 84 – 10/12/2014. TiÕt 68. Tr¶ bµi kiÓm tra TiÕng ViÖt I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Củng cố , hệ thống hoá kiến thức về phần TV đã học ở học kì I. -Thấy đợc u điểm và nhợc điểm của bài làm từ đó có ý thức sửa chữa, bổ sung và häc hái. - Rèn kĩ năng vận dụng, diễn đạt, dùng từ đặt câu chính xác. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: ChÊm, ch÷a bµi, ph©n lo¹i bµi kiÓm tra. NhËn xÐt, thèng kª u, nhîc ®iÓm. 2. Häc sinh: ¤n l¹i lÝ thuyÕt III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: GV nêu mục tiêu tiết học để HS nắm đợc nội dung. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: * GV yêu cầu HS đọc đề bài * Cho HS lªn b¶ng ch÷a bµi.. Néi dung I/ Xác lập yêu cầu của đề bài 1. Bµi 1: a. Cæ, miÖng b. Tóm, Ên dói, ch¹y, x« ®Èy, ng·, thÐt, trãi. c. BiÖt ng÷ x· héi d. Tõ tîng h×nh.. 2. Bµi 2: * GV chÐp l¹i c©u v¨n lªn b¶ng vµ gäi HS a. lên xác định tp, làm bài. - VÕ 1 vµ vÕ 2: Quan hÖ nguyªn nh©n – kÕt qu¶. - VÕ 2 vµ vÕ 3: Quan hÖ gi¶i thÝch. b. - VÕ 1 vµ vÕ 2: Quan hÖ Nguyªn nh©nkÕt qu¶. 3. Bµi 3: * Yêu cầu HS xác định từ nghĩa rộng và a. Nghĩa rộng: Nghệ thuật Nghĩa hẹp: Âm nhạc, Vũ đạo, .... nghĩa hẹp rồi lập sơ đồ từng phần..

(220) b. NghÜa réng: NghÒ nghiÖp NghÜa hÑp: GV, B¸c sÜ, kÜ s.... * Gọi 3 em đặt câu tơng ứng với 3 nội dung 4. Bài 4: (Yªu cÇu g¹ch ch©n c¸c tõ lµ trî tõ, th¸n tõ, a. Hai c©u sö dông trî tõ b. Hai c©u sö dông th¸n tõ t×nh th¸i tõ ) c. Hai c©u sö dông t×nh th¸i tõ. II/ NhËn xÐt: 1. ¦u ®iÓm.. Hoạt động 2: GV: + Một số em trình bày rất sạch đẹp. + Ch÷ viÕt râ rµng, khoa häc + Hiểu đề bài, làm đúng yêu cầu + Trả lời đầy đủ, tuần tự các câu hỏi + LÊy vÝ dô râ rµng, chÝnh x¸c, c©u v¨n ®Çy đủ thành phần. GV: + Néi dung s¬ sµi, mét sè em cha lµm ®Çy đủ 4 câu. + Ch÷ viÕt xÊu vµ Èu, tr×nh bµy cha khoa häc. + Một số em xác địínhai thành phần câu, cha rỗ mối quan hệ ý ngiã giữa các vế câu. + Lấy ví dụ để làm bài tập 4 cha chính xác, có câu sai ngữ pháp, có câu xác định sai trợ tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ. Cã em dïng lÉn lén. + Lçi chÝnh t¶, , viÕt t¾t nhiÒu.. 2. H¹n chÕ:. 3. Ch÷a lçi. * GV nªu cô thÓ mét sè em vµ gäi HS trùc tiÕp nªu c¸ch söa. * Nªu tªn, phª b×nh mét sè em viÕt t¾t, viÕt sai chÝnh t¶. Hoạt động 3:. III. Tr¶ bµi, gäi ®iÓm:. - GV tr¶ bµi cho HS - Gäi ®iÓm, ghi ®iÓm vµo sæ. - Tuyªn d¬ng mét sè bµi lµm tèt. 4. Híng dÉn häc bµi: - Lµm l¹i bµi kiÓm tra vµo vë bµi tËp - Häc l¹i c¸c bµi häc cã liªn quan. - ¤n tËp, tiÕt sau kiÓm tra häc k× I. ***************************************** Ngày soạn: 5/12/2014 Ngày dạy: 82 – 12/12; 81 – 13/12; 84 – 10/12/2014.

(221) TiÕt 69 + 70. ÔN TẬP NGỮ VĂN 8 – HỌC KÌ I A. NOÄI DUNG I. Phaàn Vaên hoïc: - Truyện kí Việt Nam: 1. Tôi đi học. 2. Trong lòng mẹ. 3. Tức nước vỡ bờ. 4. Lão Haïc - Văn học nước ngoài: 5. Cô bé bán diêm. 6. Đánh nhau với cối xay gió. 7. Chiếc lá cuoái cuøng. - Văn bản nhật dụng: 9. Ôn dịch, thuốc lá. 10. Bài toán dân số. - Thơ trữ tình: 11. Đập đá ở Côn Lôn. * Yeâu caàu: - Thuoäc thô, naém noäi dung taùc phaåm truyeän. - Nắm được thể loại, tên tác giả, nội dung, nghệ thuật cơ bản của các văn bản.. Cuï theå noäi dung: Các văn bản: Tôi đi học; Trong lòng mẹ; Tức nước vỡ bờ; Lão Hạc. - Yeâu caàu: a. Tác giả, Thể loại, phương thức biểu đạt, nghệ thuật và nội dung chính. b. Chuù yù phaân tích: + Tôi đi học: Tâm trạng của “Tôi” theo trình tự thời gian. Tác dụng của hình ảnh so saùnh. + Trong loøng meï: Hieåu gì veà nhaân vaät baø coâ; tình yeâu thöông meï cuûa beù Hoàng? Nguyeân Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng. + Tức nước vỡ bờ: Tính cách nhân vật Cai lệ; phẩm chất của chị Dậu? + Laõo Haïc: Dieãn bieán taâm traïng cuûa laõo Haïc xung quanh vieäc baùn caäu Vaøng? Nguyeân nhân ý nghĩa cái chết Lão Hạc? Thái độ, tình cảm của nhân vật “tôi” đối với Lão Hạc? Các văn bản : Cô bé bán diêm; Đánh nhau với cối xay gió; Chiếc lá cuối cùng . - Yeâu caàu: a. Tác giả , Thể loại , Phương thức biểu đạt , Nghệ thuật và nội dung chính . b. Chuù yù phaân tích : + Cô bé bán diêm: Hình ảnh em bé trong đêm giao thừa? Thực tế và mộng tưởng; một caûnh thöông taâm; thoâng ñieäp cuûa taùc giaû? + Đánh nhau với cối xay gió: Hình ảnh 2 nhân vật đối lập? Ýù nghĩa cặp nhân vật tương phaûn; thoâng ñieäp cuûa taùc giaû ?.

(222) + Chieác laù cuoái cuøng: Kieät taùc cuûa Bô-men? Tình thöông yeâu cuûa Xiu? Dieãn bieán taâm traïng cuûa Gioân – xi? Thoâng ñieäp cuûa taùc giaû? Các bài thơ : Đập đá ở Côn Lôn. - Yeâu caàu: a. Tác giả; hoàn cảnh sáng tác; thể thơ ? b. Naém giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät .. II. Phaàn Tieáng Vieät:. 1. Từ vựng: a. Trường từ vựng. b. Từ tượng hình, từ tượng thanh. c. Trợ từ và thán từ. d. Tình thái từ. 2. Biện pháp tu từ: a. Noùi quaù. b. Noùi giaûm, noùi traùnh. 3. Ngữ pháp: Câu ghép (Đặc điểm, cách nối, quan hệ ý nghĩa giữa các vế), dấu câu.. Cuï theå noäi dung: a. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ: - Từ ngữ có nghĩa rộng. - Từ ngữ có nghĩa hẹp. - Một từ ngữ vừa có nghĩa rộng vừa có nghĩa hẹp. b. Trường từ vựng: - Thế nào là trường từ vựng? - Bốn lưu ý về trường từ vựng . c. Từ tượng hình, từ tượng thanh: - Thế nào là từ tượng hình? Thế nào là từ tượng thanh? - Công dụng của từ tượng hình, từ tượng thanh? d. Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội: - Thế nào là từ ngữ địa phương? Thế nào là biệt ngữ xã hội? - Cách sử dụng từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội? e. Trợ từ và thán từ: - Trợ từ là gì? Ví dụ? Cần phân biệt trợ từ với các từ loại khác? - Thán từ là gì? Vị trí của thán từ ?Gồm mấy loại chính? f. Tình thái từ: - Chức năng của tình thái từ? Từ thái từ gồm mấy loại? - Cần phân biệt tình thái từ với các từ loại khác? - Cách sử dụng tình thái từ?.

(223) g. Noùi quaù: - Noùi quaù vaø taùc duïng cuûa noùi quaù? - So sánh nói quá với nói khoác? Ví dụ minh hoạ? i. Noùi giaûm, noùi traùnh : - Theá naøo laø noùi giaûm, noùi traùnh? - Neâu taùc duïng cuûa noùi giaûm, noùi traùnh? k. Caâu gheùp: - Ñaëc ñieåm cuûa caâu gheùp ? - Caùch noái caùc veá caâu? - Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu ghép? l. Daáu caâu: - Dấu ngoặc đơn. - Daáu hai chaám. - Dấu ngoặc kép.. * Lưu ý : Xem lại tất cả các bài tập ở SGK.. III. PHAÀN TAÄP LAØM VAÊN:. 1. Lí thuyeát: a. Văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm: * Lưu ý : Yếu tố tự sự vẫn là cốt lõi, yếu tố miêu tả và biểu cảm chỉ giúp cho kể chuyện thêm sinh động và sâu sắc hơn. * Daøn yù : Goàm 3 phaàn: - Mở bài: Giới thiệu sự việc, nhân vật, tình huống. - Thân bài :+ Kể diễn biến câu chuyện theo trình tự. + Kể kết hợp với miêu tả và biểu cảm. - Keát baøi: Neâu keát cuïc vaø caûm nghó. b. Vaên thuyeát minh: * Lưu ý: + Hiểu thế nào là văn bản thuyết minh? Tri thức trong văn bản thuyết minh? + Phöông phaùp thuyeát minh? * Daøn yù : Goàm 3 phaàn: - Mở bài: Giới thiệu đối tượng thuyết minh ? - Thân bài: Trình bày đặc điểm, cấu tạo, lợi ích ,… của đối tượng thuyết minh. - Kết bài: Bày tỏ thái độ đối với đối tượng. 2. Thực hành (gợi ý): Đề 1: Nếu là người chứng kiến câu chuyện về “ Cô bé bán diêm “ (theo truyện ngắn “Coâ beù baùn dieâm” cuûa An- ñec- xen ) thì em seõ ghi laïi caâu chuyeän aáy nhö theá naøo? Đề 2: Thuyết minh về kính đeo mắt . Đề 3: Kể về một việc em đã làm khiến bố mẹ buồn .. Gợi ý:.

(224) Đề 1: Nếu là người chứng kiến cảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa (theo truyện “cô bé bán diêm” của A n-đéc-xen) thì em sẽ ghi lại câu chuyện đó như thế naøo ? Dàn ý gợi ý: I. Mở bài : Em chứng kiến cảnh cô bé bán diêm trong hoàn cảnh nào? - Em là cậu bé đánh giày trên đường phố hoặc một cô bé trên ban công một ngôi nhà nhìn xuống đường phố,… - Đêm giao thừa lạnh giá, mọi người vội vã về nhà đón tết. II. Thaân baøi: 1. Hoàn cảnh của cô bé bán diêm: + Kể: Mẹ mất, nhà nghèo, bố thường mắng nhiếc, đánh đập, nơi ở của cô bé. Người yêu thương cô bé nhất là bà nội cũng qua đời. (Em là người cùng cảnh ngộ hoặc là gần nhà neân bieát). + Tả : - Dáng vẻ của cô bé bán diêm trên đường phố trong đêm giao thừa đó. - Cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn, sực nức mùi ngỗng quay. - Cô bé nép trong một góc tường. + Caûm xuùc cuûa em (HS): thöông xoùt, muoán an uûi, chia seû caùi laïnh leõo, coâ ñôn cuûa coâ beù baùn dieâm. 2. Cô bé quẹt diêm và ước mơ: + Kể: Sự việc em bé lần lượt quẹt từng que diêm qua 5 lần. + Tả: Ánh sáng ngọn lửa và nét mặt của em bé bán diêm qua từng giấc mơ, hình dung và tưởng tượng ra những suy nghĩ và những hình ảnh mà cô bé nhìn thấy sau mỗi lần queït que dieâm. - Lần 1: Ngọn lửa xanh lam, trắng ra, rực hồng, sáng chói. Cô bé hơ đôi tay tưởng như đang ngồi trước lò sưởi. Khi cô bé duỗi chân thì lửa tắt, lò sưởi biến mất, cô bé bần thần nghó veà nhaø cha maéng . - Lần 2: Diêm cháy sáng rực lên, bàn ăn đã dọn, khăn trắng tinh. Bát đĩa quý giá có ngỗng quay, diêm tắt bức tường dày đặc và lạnh lẽo. - Lần 3: Hiện ra cây thông Nô en, hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh, diêm tắt biến thành ngôi sao trên trời, nhớ đến lời bà nói, nghĩ đến cái chết. - Lần 4: Ánh sáng xanh toả ra, bà cô bé đang mỉm cười, cô bé sung sướng trò chuyện. Diêm tắt, ảo ảnh rực sáng trên khuôn mặt của cô bé cũng biến mất. - Lần 5: Cô bé quẹt tất cả những que diêm còn lại. Diêm nối sáng, bà nắm tay cô bé bay về trời . + Cảm xúc, biểu cảm: Tình cảm của em khi chứng kiến tất cả các cảnh trên (vui mừng khi nhìn thấy nét mặt sung sướng của cô bé. Ngậm ngùi, đau buồn khi nhìn thấy cô bé thẫn thờ. Thương cảm khi thấy mình không thể làm gì cho cô bé. Giận mọi người quá thờ ơ, lạnh lùng. Ước mơ có được phép màu để đem lại hạnh phúc cho cô bé …) III. Keát baøi : - Sáng hôm sau, nhìn thấy cô bé chết nhưng đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười..

(225) - Cảm nghĩ (buồn, thương cảm cho những số phận nghèo khổ), mong ước cô bé cũng như những cảnh đời khác trong cuộc sống được hạnh phúc. Đề 2: Kể về một việc em đã làm khiến bố mẹ buồn. Gợi ý: Mở bài : - Dẫn dắt vào sự việc sẽ kể. - Giới thiệu sự việc sai trái. Thaân baøi a. Giới thiệu sự việc, nhân vật, hoàn cảnh xảy ra câu chuyện. b. Diễn biến sự việc chính: - Lúc đầu - Diễn biến - Hậu quả . c. Taâm traïng, suy nghó cuûa em sau khi maéc loãi. Keát baøi :- Ruùt ra baøi hoïc cho baûn thaân. - Suy ngaãm veà hieän taïi, töông lai. Đề 3: Thuyết minh về kính đeo mắt. I. Xaùc ñònh yeâu caàu: - Thể loại: Văn thuyết minh. - Nội dung: Giới thiệu về kính đeo mắt. II. Gợi ý: 1. Mở bài: Nêu một định nghĩa về kính đeo mắt. (Kính đeo mắt là một vật dụng quen thuộc, hữu ích và rất cần thiết trong đời sống con người, đối với mọi giới, mọi lứa tuổi). 2. Thân bài : Lần lượt thuyết minh về cấu tạo, công dụng … của kính đeo mắt . a. Giới thiệu về cấu tạo và hình dáng của kính đeo mắt: * Kính ñeo maét goàm hai boä phaän chính: + Troøng kính: - Hình dáng: Đa dạng, phổ biến nhất là hình ovan, tròn, chữ nhật. - Chất liệu: Làm bằng thuỷ tinh, nhựa cao cấp,… - Màu sắc : Trắng trong suốt hoặc nhựa màu (gam màu tối đen, xám, nâu: giúp ngăn tia tử ngoại vào mắt) + Goïng kính: - Làm từ những thanh kim loại, có khi được bọc nhựa, mạ vàng, sơn nhiều màu: tăng vẻ thaåm myõ. - Gọng có móc để người đeo móc vào tai, tránh rơi kính. * Giữa hai tròng kính còn có giá (chốt) đỡ, giúp kính bám vào sóng mũi một cách chắc chắn, kính được giữ trong hộp, vỏ da để tránh trầy xước … b. Các loại kính và công dụng: * Kính đeo để chữa các bệnh về mắt: - Kính caän: Troøng kính laø moät thaáu kính phaân kì. - Kính vieãn: Troøng kính laø moät thaáu kính hoäi tuï. - Kính loạn: - Ba loại kính trên giúp nhìn rõ vật, bảo vệ mắt đối với những người có bệnh về mắt. * Kính maùt:.

(226) - Loại này được sử dụng rộng rãi cho mọi người, mọi lứa tuổi. - Giúp ngăn bụi vào mắt, chống tia tử ngoại có hại cho mắt, có khi được sử dụng như một vật trang sức, làm đẹp cho khuôn mặt. - Hình dáng, màu sắc đa dạng phù hợp với sở thích từng người. c. Cách sử dụng và bảo quản kính: - Đeo kính khi ra đường, đọc sách báo (người già, người có bệnh về mắt …) - Người có bệnh về mắt phải chọn kính đeo phù hợp. - Bảo quản kính trong vỏ bọc, không để ngửa kính để tránh trầy xước, lau chùi mắt kính để tránh bụi. 3. Keát baøi : Suy nghó, tình caûm veà kính ñeo maét. (Là vật tuy nhỏ bé nhưng không thể thiếu trong đời sống).. *************************************** Ngày soạn: 5/12/2014 Ngày dạy: 82 – 12/12; 81 – 13/12; 84 – 10/12/2014. TiÕt 71. TËp lµm th¬ 7 ch÷ I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Tiếp cận với các văn bản, các kiến thức Tiếng Việt và TLV đã học, nhất là vận dụng bµi 15: “ThuyÕt minh vÒ 1 thÓ lo¹i v¨n häc”. - Bớc đầu nhận biết đợc kiểu thơ 7 chữ: Số câu, số chữ, luật B-T, Đối, Cách gieo vần, nhÞp... - T¹o høng thó cho viÖc häc Ng÷ V¨n vµ cã íc m¬ s¸ng t¹o th¬ v¨n. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Mét sè bµi th¬ mÉu B¶ng phô ghi vÝ dô 2. Häc sinh: §äc tríc bµi häc, t×m hiÓu vÝ dô TËp lµm tríc ë nhµ c¸c bµi tËp. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 1:. I/ ChuÈn bÞ ë nhµ:. GV: Kiểm tra, đánh giá quá trình chuẩn bị bµi ë nhµ cña HS. - Gäi HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm th¬ 7 ch÷ - GV nªu ph¹m vi luyÖn tËp cña bµi häc: Lo¹i th¬ 4 c©u, mçi c©u 7 ch÷ (ThÊt ng«n tø tuyÖt. 1. Kh¸i niÖm vµ ph¹m vi luyÖn tËp.

(227) hay 1 khổ thơ 4 câu làm đúng theo luật thơ §êng.) Giíi h¹n ë c¸ch ng¾t nhÞp, gieo vÇn, đúng luật B-T giữa các câu.. 2. ¤n tËp bµi 15: GV: ở tiết 61 bài 15, chúng ta đã đợc học bài thuyÕt minh vÒ 1 thÓ lo¹i Vh. Cô thÓ lµ thuyÕt minh vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có. H: Muèn lµm th¬ 7 ch÷, (Nh thÊt ng«n b¸t cú, thất ngôn tứ tuyệt) ta phải xác định những yÕu tè nµo? - Xác định: + Sè tiÕng (ch÷), sè c©u (dßng) + X¸c ®inh luËt B-T + §èi – niªm gi÷a c¸c dßng + C¸ch gieo vÇn + C¸ch ng¾t nhÞp. GV: Nh¾c l¹i luËt B-T cho HS. - Thơ TNBC đờng luật và thơ TNTT đờng luật đều tuân theo luật B-T: + NhÊt, tam, ngò bÊt luËn + NhÞ, tø, lôc ph©n minh. 3. Ph©n tÝch mÉu * Gọi HS đọc cả 3 trích đoạn trong SGK. GV: H«m nay ta häc tiÕt tËp lµm th¬ TNTT nªn ta sÏ ph©n tÝch mÉu bµi “B¸nh tr«i níc”. *VD: Bµi th¬: “B¸nh tr«i níc” ( Hå Xu©n H¬ng). GV: Treo b¶ng phô cã ghi néi dung bµi th¬ H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ sè tiÕng cña c¶ bµi - §Æc ®iÓm h×nh thøc: vµ sè tiÕng, sè dßng cô thÓ? + Sè tiÕng: 28 + Sè dßng: 4 + Sè tiÕng trong 1 c©u: 7 -> ThÊt ng«n tø tuyÖt. H: Hãy xác định các tiếng B-T trong bài thơ để từ đó nhận ra luật B-T? - LuËt B-T: -> HS lªn b¶ng ®iÒn. + Dßng 1: B-T-B + Dßng 2: T-B-T + Dßng 3: T-B-T + Dßng 4: B-T-B H: Luật đối của bài thơ thể hiện ở những vị - §èi: trÝ nµo? + Dòng 1 đối với dòng 2 + Dòng 3 đối với dòng 4 -> §èi thanh ë c¸c tiÕng 2-4-6. -> GV dïng thíc chØ râ trªn b¶ng cho HS. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÇn cña bµi th¬ nµy? H: Hãy đọc lại bài thơ và nhận xét về nhịp? GV: §èi víi c¸c bµi th¬ 7 ch÷ cã nhiÒu khæ thì một khổ thơ 4 câu trong bài thơ đó không nhÊt thiÕt ph¶i theo bè côc trªn. * Gọi HS đọc một số bài thơ 7 chữ mà các em. - VÇn: Gieo vÇn ch©n ë cuèi c¸c c©u: 1- 2- 4-> VÇn “on”. - NhÞp: 4/3 hoÆc 2/2/3.. 4. Su tÇm:.

(228) su tầm đợc và chép vào vở soạn. Hoạt động 2:. II/ Hoạt động trên lớp: 1.NhËn diÖn luËt th¬.. GV: Treo b¶ng phô néi dung bµi th¬ “ChiÒu” cña §oµn V¨n Cõ. a. Bµi “ChiÒu”: - Gọi HS đọc, gạch nhịp, chỉ ra các tiếng gieo ChiÒu h«m/ th»ng bÐ/ cìi tr©u vÒ vÇn vµ mèi quan hÖ B-T. B T B Nã ngÈng ®Çu lªn / hín hë nghe T B B TiÕng s¸o diÒu cao / vßi väi rãt T B T Vßm trêi trong v¾t / ¸nh pha lª B T B b. Bµi “Tèi”: * Gọi HS đọc bài thơ trong SGK. H: Bài thơ trên đã bị chép sai. Hãy chỉ ra chỗ sai, nói rõ lí do và tìm cách sửa lại cho đúng? - Sai tiếng cuối câu 2 (không hiệp vÇn) -> Söa l¹i: xanh lÌ GV: Đa ra một số bài thơ 7 chữ để HS điền tiÕp 2 c©u th¬ sau. a. T«i thÊy ngêi ta cã b¶o r»ng: B¶o r»ng th»ng Cuéi ë cung tr¨ng! -> Cung tr¨ng ch¾c h¼n buån b· l¾m Buån b· nªn ngêi ch¼ng nãi n¨ng? b. Vui sao ngày đã chuyển sang hè, Phợng đỏ sân trờng rộn tiếng ve -> Nắng đấy rồi ma nh trút nớc Bao ngêi véi v· vÉn ®i vÒ... H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ phÇn ®iÒn cña b¹n? Đã đúng vần, đúng luật cha? - Gọi một số HS đọc bài thơ 4 câu bảy chữ để c¶ líp b×nh. - Gäi c¸c HS kh¸c nhËn xÐt. GV chèt l¹i. * GV giíi thiÖu cho HS mét sè bµi th¬ 7 ch÷ hay. Bài 1: “Áo đỏ” Áo đỏ em đi giữa phố đông C©y xanh nh còng ¸nh theo hång Em ®i, löa ch¸y trong bao m¾t Anh ho¸ thµnh tro, em biÕt kh«ng? (Vò QuÇn Ph¬ng) Bµi 2: “Trªn hå Ba BÓ” ThuyÒn ta lít nhÑ trªn ba bÓ Trªn c¶ m©y trêi, trªn nói xanh. M©y tr¾ng bång bÒnh tr«i lÆng lÏ M¸i chÌo khua bãng nói rung rinh.. 2. TËp lµm th¬:. 3. B×nh th¬:. 4. Nh÷ng bµi th¬ 7 ch÷ hay:.

(229) (Hoµng Trung Th«ng). Bµi 1: “T×nh hoµi” Trêi buån lµm g× trêi rÇu rÇu Anh yªu em xong anh ®i ®©u? L¾ng tiÕng giã suèi thÊy tiÕng khãc Mét bông mét d¹, mét nÆng nhäc ảo tởng chỉ để khổ để tủi NghÜ m·i, gì m·i lçi vÉn lçi..... (Lª Ta). Bµi2: “Hoµng h«n” Vµng phai n»m im «m non gÇy, Chim yªn co m×nh n¬ng x¬ng c©y §©y mïa hoµng hoa, mïa hoµng hoa, Đông nam mây đùn nơi thành xa.... 5. Giíi thiÖu nh÷ng bµi th¬ 7 ch÷ độc đáo. a. Mçi dßng th¬ chØ sö dông 1 thanh ®iÖu.. b. Tất cả các tiếng trong bài thơ đều là thanh b»ng.. 6. §äc thªm: - Gọi HS đọc lần lợt các bài thơ: + ChiÕc ræ may (TÕ Hanh) + Cuèi thu (§oµn V¨n Cõ). 4. Củng cố: GV nhắc lại các yêu cầu đối với thơ7 chữ. 5. Híng dÉn häc bµi: - ¤n l¹i lÝ thuyÕt vÒ th¬ 7 ch÷ - TËp lµm mét sè bµi th¬ 7 ch÷ vµo vë BT - TiÕt sau: Tr¶ kiÓm tra häc k×. ***************************************** Ngày soạn: 5/12/2014 Ngày dạy: 82 – 12/12; 81 – 13/12; 84 – 10/12/2014. TiÕt 72. Tr¶ bµi kiÓm tra häc k× I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cñng cè , hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc qua néi dung bµi kiÓm tra häc k× I. -Thấy đợc u điểm và nhợc điểm của bài làm từ đó có ý thức sửa chữa, bổ sung và häc hái. - Rèn kĩ năng vận dụng, diễn đạt, dùng từ đặt câu chính xác. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: ChÊm, ch÷a bµi, ph©n lo¹i bµi kiÓm tra. NhËn xÐt, thèng kª u, nhîc ®iÓm. 2. Häc sinh: ¤n l¹i lÝ thuyÕt, lËp dµn ý.

(230) III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: GV nêu mục tiêu tiết học để Hs nắm đợc nội dung. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1:. Néi dung I/ Xác lập yêu cầu của đề bài. * GV yêu cầu HS đọc đề bài * Gäi tõng HS tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch nªu đáp án. H: Xác định kiểu bài của phần tự luận? H: Đối tợng và yêu cầu của đề bài? Hoạt động 2:. II/ NhËn xÐt: 1. ¦u ®iÓm. GV: + Một số em trình bày rất sạch đẹp, rõ bố côc, t¸ch ý chuyÓn ®o¹n hîp lÝ. + Hiểu đề bài, làm đúng yêu cầu, kỉ niệm đợc kể lại khá sâu sắc; theo đúng trình tự: nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶. GV: Hoạt động 3: * GV viÕt c¸c tõ sai chÝnh t¶ lªn b¶ng - B¸nh trng -> chng - Kh¾c nghi -> ghi - NÆng chÞch -> trÞch - QuËn trßn -> cuén - Dñ nhau ®i ch¬i -> rñ - ChÌo lªn c©y -> trÌo - ¤m trÇm lÊy mÑ -> chÇm - Leo thãt lªn gêng -> tãt * Gäi HS m¾c lçi lªn söa.. 2. H¹n chÕ: III. Ch÷a lçi 1. Lçi chÝnh t¶:. *GV nêu câu văn có từ dùng sai để HS phát 2. Lỗi dùng từ: hiÖn. * Gäi HS nªu c¸ch söa. * GV đọc chậm câu văn mắc lỗi - Hai chữ “Thu Thảo” trông mới đẹp và mập m¹p lµm sao. - Kho¶ng n¨m s¸u n¨m vÒ tríc, chuyÖn x¶y ra là thế này: đã mấy ngày nay... - Đến quê mới đến đầu làng, mẹ tôi bỗng d-. 1. Lỗi diễn đạt:.

(231) ng thét lên, hoá ra đã đánh quên chiếc túi... - Bçng dng níc m¾t cña em nã cø trµo ra nh 1 c¬n giã v« t×nh lµm c©y l¸ rung rinh IV. Tr¶ bµi, gäi ®iÓm: * HS l¾ng nghe vµ ph¸t biÓu, nªu c¸ch söa. Hoạt động 4: - Đọc mẫu: chọn đọc cho HS 2 bài: Linh , Vinh, Trâm Anh 81… - GV tr¶ bµi cho HS - Gäi ®iÓm, ghi ®iÓm vµo sæ. - Tuyªn d¬ng mét sè bµi lµm tèt. 4. Củng cố: GV nhắc lại yêu cầu đối với bài văn tự sự và các lỗi cần tránh. 5. Híng dÉn häc bµi: - ¤n l¹i lÝ thuyÕt c¸c bµi häc cã liªn quan. - ViÕt l¹i phÇn tù luËn vµo vë BT. - So¹n tríc néi dung tiÕt sau: VB “Nhí rõng”. ******************************************* Tổ CM ký duyệt Tổ phó Trần Thị Niềm. HỌC KỲ II ********************** Ngày soạn: 2/1/2015 Ngày dạy: 81,82,84 - 6/1/2015. TiÕt 73.

(232) Nhí rõng (ThÕ L÷). I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc niềm khao khát tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc thực tại tù tóng, tÇm thêng, gi¶ dèi...thÓ hiÖn trong bµi th¬ qua lêi con hæ bÞ nhèt trong vên b¸ch thó - Thấy đợc bút pháp lãng mạn, đầy truyền cảm của bài thơ - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, c¶m nhËn th¬. - GD häc sinh lßng yªu níc, c¶m th«ng víi thêi cuéc vµ t©m sù cña nhµ th¬. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Vë so¹n bµi cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong phong trµo th¬ míi 1932- 1945 víi hån th¬ ®Çy l·ng m¹n, d¹t dµo, c¸c thi nhân đã nói lên tiếng lòng của mình, tâm sự của mình một cách trực tiếp (Khác hẳn với cách nói hình tợng trong thơ trung đại). Thế Lữ cũng là một trong các nhà thơ thuộc thời kì đó. Vậy ông có tâm sự gì qua những lời thơ của mình? Chúng ta sẽ tìm hiểu điều đó qua Vb “Nhớ rừng”. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I/ Tìm hiểu chung 1.Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm.. H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu đôi nét về tác giả? a.Tác giả: Thế Lữ tên thật là -> HS tr¶ lêi. - GV bỉ sung thªm: - Cách mạng tháng 8 Nguyễn Thứ Lễ (1907 – 1989) thành công và kháng chiến toàn quốc bùng b.Tác phẩm: In trong Mấy vần thơ - 1935 noå (1946) oâng leân Vieät Baéc tham gia khaùng chiến, chỉ đạo nghệ thuật ở đoàn văn công nhaân daân Trung öông. OÂng saùng taùc vaø daøn dựng nhiều vở kịch phục vụ kháng chiến: Tin chieán thaéng Nghóa Loä, OÂng giaùo Quaùn, Đợi chờ, Người chiến sĩ, chồng tôi,… Từ naêm 1957, oâng laø chuû tòch Hoäi saân khaáu Vieät Nam Là nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào Thơ mới,Hoài Thanh từng nhận xét “ Khi thơ mới vừa ra đời, Thế Lữ như vầng sao hiện sáng chói khắp cả trời thơ Việt Nam”.

(233) Tác phẩm tiêu biểu : Mấy vần thơ 1935 ¤ng lÊy bót danh lµ “ThÕ L÷” ngoµi viÖc ch¬i ch÷ (nãi l¸i) cßn cã ngô ý: ¤ng tù nhËn m×nh lµ ngêi l÷ hµnh n¬i trÇn thÕ, chØ biÕt t×m đến cái đẹp: T«i lµ ngêi bé hµnh phiªu l·ng Đờng trần gian xuôi ngợc để rong chơi (Cây đàn muôn điệu). Lµ nhµ th¬ tiªu biÓu cho phong trµo th¬ míi chÆng ®Çu, lµ c©y bót dåi dµo vµ tµi n¨ng nhÊt. ¤ng cã c«ng cïng víi Lu Träng L, Vò §×nh Liªn, Xu©n DiÖu...®em l¹i chiÕn th¾ng vÎ vang cho th¬ míi trong cuéc giao tranh quyÕt liÖt víi th¬ cò. Thế Lữ đi tìm cái đẹp ở mọi nơi mọi lúc: Thiên nhiên, Mĩ thuật, Âm nhạc...đều có mặt trong th¬ «ng. Nhng th¬ ThÕ L÷ vÉn mang nÆng t©n t thêi thÕ mµ “Nhí rõng” lµ tiªu biểu, đặc sắc nhất. Bài thơ diễn tả tâm sự u uÊt cña con hæ bÞ sa c¬- ngêi anh hïng chiÕn bại. Tuy chiến bại mà vẫn đẹp, vẫn lẫm liệt ngang tàng. Tác phẩm đã đem lại tiếng vang lín trong th¬ ca VN mét thêi. ? Nhớ rừng là một bài thơ mới. Vậy so với thơ cổ, thơ mới là loại thơ như thế nào? ? Phong trào thơ mới là gì?. Hoạt động 3: GV: Hớng dẫn cách đọc: §äc chÝnh x¸c, râ rµng, giäng ®iÖu thèng thiÕt, phï hîp víi néi dung c¶m xóc cña mçi ®o¹n th¬. - GV đọc mẫu, gọi HS đọc nối tiếp. - Nhận xét cách đọc của HS - Gi¶i thÝch tõ khã: 1, 2, 4, 7, 8, 10, 12, 13, 16, 17. ? HS tìm hieåu taùc phaåm vaø theå thô  moät thể thơ tự do, rất mới. Bài thơ được coi là một trong những tảng đá đầu tiên xây dựng nền thơ mới. Hoạt động 4:. 2. Khái niệm thơ mới – phong trào thơ mới - Thơ mới dùng để gọi thể thơ tự do có số chữ số câu không hạn định. - Phong trào thơ mới là tên gọi của phong trào thơ ( còn gọi là thơ lãng mạn ) Việt Nam (1932-1945) với những tên tuổi nổi tiếng như : Thế Lữ, Lưu Trọng Lư, Xuân Diệu, Huy Cận, Chế Lan Viên… 3. Đọc – Từ khó. 4. Thể thơ Thể thơ 8 chữ theo kiểu hát nói truyền thống, một thể thơ tự do, rất mới.. 5. Bố cục: 3 phÇn: GV: “Nhí rõng” lµ lêi con hæ bÞ giam ë vên + P1: Khèi c¨m hên vµ niÒm uÊt hËn + P2: Nçi nhí thêi oanh liÖt b¸ch thó. H: Khi mîn lêi con hæ, nhµ th¬ muèn göi + P3: Khao kh¸t giÊc méng ngµn. g¾m ®iÒu g×?.

(234) -> Göi g¾m t©m sù cña con ngêi. H: Nếu nh vậy, phơng thức biểu đạt tình cảm cña VB nµy lµ g×? -> BiÓu c¶m gi¸n tiÕp. H: Dùa vµo néi dung, em cã thÓ chia bµi th¬ thµnh mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? -> 3 phÇn: + P1: Khèi c¨m hên vµ niÒm uÊt hËn + P2: Nçi nhí thêi oanh liÖt + P3: Khao kh¸t giÊc méng ngµn. GV: Bài thơ có 1 cách thể hiện độc đáo: đó là mîn lêi con hæ trong vín b¸ch thó. Víi c¶m xúc liền mạch nhng vẫn đợc tác giả ngắt thµnh 5 ®o¹n th¬ víi 3 niÒm t©m sù kh¸c nhau. VËy nh÷ng t©m sù Êy lµ g×? C.ta sÏ t×m II.Phân tích: hiÓu. * HS đọc khổ 1. tr¹ng vµ c¶nh ngé thùc t¹i H: Lêi con hæ trong c¶nh tï h·m ë vên b¸ch 1.T©m cña con hæ trong vên b¸ch thó. thú đợc miêu tả qua những chi tiết nào? * T©m tr¹ng: H: Giäng ®iÖu cña hai khæ th¬ ®Çu? GËm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t H: Giäng ®iÖu Êy gióp em hiÓu g× vÒ t©m Ta n»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua tr¹ng con hæ? - Lêi giËn d÷, tiÕng thë dµi ngao ng¸n. GV: “Gậm một khối...sắt”- động từ “Gậm” ->Tâm trạng uất ức, căm hờn, chán đã diễn tả nỗi uất ức, gò bó, trói buộc và 1 ngán, bất lực. c¶nh ngé tï tóng, v« vÞ, kh«ng lèi tho¸t. C¸c thanh tr¾c dån c¶ vµo ®Çu vµ cuèi c©u nh k×m nÐn uÊt øc, bÊt lùc, nhÊt lµ víi 1 loµi a tù do, tung hoµnh nh hæ. C©u th¬ ®Çu víi nh÷ng ©m thanh chãi tai, đặc quánh thì đến câu thứ hai lại buông xuôi nh 1 tiÕng thë dµi víi toµn nh÷ng thanh b»ng “Ta n»m dµi...” -> Nh kÐo dµi thªm nçi ®au H: §äc nh÷ng c©u th¬ tiÕp theo, em thÊy hæ bày tỏ thái độ gì với những ngời, những vật xung quanh? H: Em có nhận xét gì về thái độ của hổ thông qua c¸i nh×n Êy? - Khinh: Lò ngêi: ng¹o m¹n, ngÈn ng¬ GV: Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn trong ®o¹n th¬ + tiếp theo, 6 câu thơ liền đều bộc lộ sự khinh + Lũ vật: vô t lự. thờng (4 câu nói về ngời, 2 câu nói về đồng -> Kiêu hãnh, coi thờng kẻ khác. lo¹i) nhng cã lÏ niÒm c¨m phÉn con ngêi, giống ngời mới đủ sức tạo nên 1 giọng thơ h»n häc nh vËy. H: O¸i o¨m thay, c¸i nh×n kiªu h·nh, khinh thêng kÎ kh¸c l¹i xuÊt ph¸t tõ mét th©n phËn nh thÕ nµo?.

(235) GV: “Ph¶i lµm trß l¹ m¾t.... ChÞu ngang bÇy cïng...” H: Những câu thơ trên giúp em hiểu thêm - Thân phận: Làm trò lạ mắt, thứ đồ ch¬i. ®iÒu g× vÒ c¶nh ngé cña hæ lóc nµy? GV: Bi kịch ấy đợc thể hiện rất rõ. Một chúa s¬n l©m lõng lÉy mµ ph¶i chÞu “sa c¬”, ch¼ng qua chØ lµ sa c¬ lì bíc th«i nhng thËt trí trªu -> C¶nh ngé trí trªu lµ hæ l¹i biÕt suy nghÜ chø kh«ng nh bän gÊu “dë h¬i” vµ cÆp b¸o “v« t lù” kia nªn nã v« cïng ng¸n ngÈm. H: Tác giả đã sử dụng bút pháp nghệ thuật gì khi miªu t¶ t©m tr¹ng hæ? HiÖu qu¶ cña nã? GV: V× vËy ta míi thÊy con hæ cã suy nghÜ néi t©m thËt d÷ déi. B»ng lèi nãi nh©n ho¸, giọng thơ tự sự cho ta thấy đợc thực tại buồn - NT: Nhân hoá ch¸n nhng còng ®Çy kiªu h·nh; nçi kh¸t khao -> Con hæ nh con ngêi. tù do ®ang gi»ng xÐ néi t©m cña hæ. H: Lêi t©m sù cña hæ còng lµ lêi t©m sù cña ai? Nó đợc diễn tả nh thế nào? GV: bài thơ ra đời vào những năm 40 của thế kỉ XX. Lúc này đất nớc ta đang chịu sự đô hộ => Lời tâm sự của ngời dân VN: phải của thực dân Pháp, 1 cổ hai tròng...cũng hệt sống cuộc đời gò bó, tăm tối, tầm thnh lúc này, hổ đang sống trong vờn bách thú. ờng đầu thế kỉ XX. Biết vậy, nghĩ vậy nhng không thể làm gì đợc.. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i t©m tr¹ng cña con hæ trong khæ th¬ ®Çu. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Häc néi dung cña khæ th¬ ®Çu. - Trả lời các câu hỏi còn lại trong SGK để tiết sau học tiếp. **************************************************. Ngày soạn: 2/1/2015 Ngày dạy: 81,82,84 - 7/1/2015. TiÕt 74. Nhí rõng (tiÕp) I/ Môc tiªu bµi häc: TiÕp tôc gióp häc sinh:. (ThÕ L÷).

(236) - Cảm nhận đợc niềm khao khát tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc thực tại tù tóng, tÇm thêng, gi¶ dèi...thÓ hiÖn trong bµi th¬ qua lêi con hæ bÞ nhèt trong vên b¸ch thó - Thấy đợc bút pháp lãng mạn, đầy truyền cảm của bài thơ - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, c¶m nhËn th¬. - GD häc sinh lßng yªu níc, c¶m th«ng víi thêi cuéc vµ t©m sù cña nhµ th¬. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu Ph©n tÝch néi dung c¸c khæ th¬ cßn l¹i. 2. Häc sinh: Häc thuéc bµi th¬ Tr¶ lêi c¸c c©u hái cßn l¹i vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: §äc thuéc lßng bµi th¬ “Nhí rõng” vµ cho biÕt t©m tr¹ng cña con hæ qua ®o¹n th¬ ®Çu? 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS. Néi dung. III/ T×m hiÓu v¨n b¶n 1.T©m tr¹ng vµ c¶nh ngé thùc t¹i cña con hæ trong vên b¸ch thó. - Gọi HS đọc khổ thơ thứ 4 (tiÕp) H: C¶nh sèng thùc t¹i cña con hæ ë vên b¸ch * C¶nh ngé thùc t¹i: thú đợc miêu tả nh thế nào? - Hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, c©y trång. - Suèi gi¶: ch¼ng th«ng dßng - M« gß thÊp kÐm H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh sèng ë ®©y so - L¸: hiÒn lµnh, kh«ng bÝ hiÓm. víi c¶nh s¬n l©m? -> Giả dối, đơn điệu, tẻ nhạt và tầm H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật thờng. g×? - NT: §èi lËp, dïng tõ ng÷ cã s¾c th¸i H: Qua khæ th¬ nµy, em thÊy t¸c gi¶ muèn giÔu cît. diÔn t¶ ®iÒu g×? => Nỗi bực dọc cao độ của con hổ đối GV: Bùc däc, ch¸n ng¸n cuéc sèng hiÖn t¹i víi cuéc sèng thùc t¹i. bao nhiªu, con hæ l¹i cµng nhí tíi c¶nh s¬n l©m cña nã bÊy nhiªu. VËy c¶nh tîng Êy hiÖn ra nh thÕ nµo trong trÝ nhí cña con hæ? Hoạt động 1:. 2. Nçi nhí thêi oanh liÖt: * Gọi HS đọc khổ 2, 3 GV: ThËt dÔ nhËn ra h×nh ¶nh më ®Çu dßng hồi tởng của vị chúa sơn lâm - đó chính là h×nh ¶nh giang s¬n. H: Giang s¬n mét thêi cña con hæ cã c¶nh * H×nh ¶nh giang s¬n: s¾c nh thÕ nµo? - Bãng c¶ c©y giµ - TiÕng giã gµo ngµn, giäng nguån.

(237) thÐt nói - L¸ gai cá s¾c - Những đêm trăng sáng - Nh÷ng ngµy ma H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ - Nh÷ng b×nh minh:c©y xanh n¾ng géi - Nh÷ng buæi chiÒu: mÆt trêi gay g¾t cña t¸c gi¶? GV: §éng tõ m¹nh diÔn t¶ t©m tr¹ng ®au -> §éng tõ m¹nh đớn, nhớ, thèm cuộc sống ngày xa. H: Chèn rõng xa cña hæ lµ mét n¬i nh thÕ nµo? => Chốn sơn lâm đẹp tự nhiên và kì GV: Phñ nhËn c¸i tríc m¾t, c¸i hiÖn thêi, lèi vÜ. tho¸t chØ cßn hai híng: Trë vÒ qu¸ khø hoÆc híng tíi t¬ng lai. Con hæ kh«ng cã t¬ng lai, nã chØ cßn qu¸ khø. §èi lËp 2 vïng kh«ng gian Êy, c¶m høng l·ng m¹n trµo d©ng nh÷ng giai ®iÖu say mª. Qu¸ khø, chèn rõng xa trë nªn lín lao, d÷ déi, phi thêng nhng l¹i hÕt søc tù nhiªn, hoang s¬, quyÕn rò. Vµ trong nçi nhí tiÕc qu¸ khø, con hæ kh«ng chØ nhí tiÕc chèn xa mµ nã cßn nhí tiÕc c¶ chÝnh m×nh, h×nh ¶nh cña m×nh khi Êy. * H×nh ¶nh chóa s¬n l©m: - HS chó ý khæ 3. H: Næi bËt trªn c¸i nÒn thiªn nhiªn k× vÜ Êy, hình ảnh chúa sơn lâm đợc miêu tả nh thế nµo? - Bớc chân: dõng dạc, đờng hoàng. H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật - Thân: nh sóng cuộn nhịp nhàng g×? HiÖu qu¶ cña nã trong viÖc thÓ hiÖn t thÕ - M¾t: qu¾c cña chóa s¬n l©m? -> NT: So s¸nh, ng«n tõ giµu chÊt t¹o h×nh. GV: Con hổ hiện lên bằng một bức tranh đặc => Vẻ đẹp oai phong, lẫm liệt, uy t¶, c¶ ngo¹i h×nh vµ søc m¹nh ghª gím bªn nghi vµ søc m¹nh ghª gím. trong khiến nó càng thần thánh, đờng bệ, uy nghiªm. H: Trong lúc này, những kỉ niệm nào đã trở vÒ víi nã? - §ªm: say måi, uèng ¸nh tr¨ng - Ngµy: ng¾m giang s¬n H: Nh÷ng kØ niÖm cña hæ g¾n víi chèn thiªn - B×nh minh: ngñ tng bõng - Chiều: đợi mặt trời lặn nhiên kì vĩ đã gợi cho em suy nghĩ gì? GV: Nhiều ngời khen khổ thơ đẹp nh một -> Bức tranh tráng lệ, rực rỡ, đầy sức bức tranh tứ bình (đêm-ngày-sáng-tối). Trong sống. đó, hình tợng con hổ vừa là tâm điểm của bức tranh, vừa là một bậc đế vơng rực rỡ trong ¸nh chiÒu tµ. GV: Sau khi nhí l¹i nh÷ng kØ niÖmcò, con hæ đã thốt lên: “Than ôi!.....đâu”? H: Em hiÓu ®iÒu g× qua c©u th¬ nµy? - NT: C©u hái tu tõ (tiÕng than).

(238) GV: Mặc dù đau đớn , nhng con hổ vẫn phải => Hoài niệm đầy nuối tiếc và đau đối mặt với thực tại trớ trêu và nuối tiếc về đớn. quá khứ dầy tơi đẹp. Vì thế nó luôn có 1 tâm niệm, 1 khát khao- đó chính là đợc trở về chèn xa. * HS đọc khổ cuối 3. Khao kh¸t giÊc méng ngµn H: Khao khát đợc quay về, con hổ đã hớng tíi mét kh«ng gian nh thÕ nµo? - Kh«ng gian:+ oai linh, hïng vÜ + thªnh thang GV: §o¹n cuèi bµi th¬ vÉn trµn ch¶y trong dòng hoài niệm. Nhng đó chỉ là “Nơi ta kh«ng cßn ®c thÊy bao giê”. Th× ra, c¶nh oai linh, hïng vÜ, thªnh thang Êy chØ cßn trong giÊc méng. H: Tác giả đã sử dụng kiểu câu gì? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ giÊc méng ngµn cña - NT: C©u c¶m th¸n (Béc lé c¶m xóc) con hæ? -> Kh¸t väng tù do m·nh liÖt, to lín GV: TÊt c¶ chØ cßn lµ mét m¬ íc h·o huyÒn. nhng bÕ t¾c, bÊt lùc. Nhng con hæ dï mÊt m«i trêng sèng, dï bÞ tíc ®o¹t mÊt quyÒn lµm chóa s¬n l©m nhng nã vẫn giữ đợc niềm tin, không thoả hiệp với hoàn cảnh bị đổi thay, tớc đoạt. H: Nỗi đau, bi kịch của con hổ đã hàm chứa kh¸t väng g× cña con ngêi? => Khát vọng đợc sống cuộc sống của chÝnh m×nh, t¹i sø së cña m×nh. §ã lµ H: Häc xong bµi th¬, em cã nhËn xÐt g× vÒ kh¸t väng gi¶i phãng, kh¸t väng tù do. néi dung vµ NT? - Gọi HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhí: (SGK – 7). GV: Chèt: Tõ t©m sù “Nhí rõng” cña con hæ ở vờn bách thú, tác giả đã kín đáo nói lên nh÷ng t©m sù cña ngêi d©n mÊt níc ®Çu thÕ kØ XX. T¸c phÈm qu¶ lµ 1 thi phÈm tiªu biÓu cho hån th¬ l·ng m¹n, lêi th¬ lµ lêi ch©n t×nh béc b¹ch, giäng th¬ l¹i µo ¹t, khoÎ kho¾n; h×nh ¶nh vµ ng«n tõ gÇn gòi, c¶m xóc d©ng trµo m¹nh mÏ vµ m·nh liÖt. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i : - T©m tr¹ng vµ c¶nh ngé thùc t¹i cña con hæ - Thêi qu¸ khø oanh liÖt - Niềm khao khát đợc quay về thuở xa. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬, häc thuéc ghi nhí. - Häc néi dung c¬ b¶n cña bµi th¬ theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: C©u nghi vÊn. Ngày soạn: 2/1/2015 Ngày dạy: 84 – 7/1/; 82 – 9/1; 81 – 10/1/2015.

(239) TiÕt 75. C©u nghi vÊn I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu nghi vấn - Nắm vững chức năng chính của câu nghi vấn là dùng để hởi. - Phân biệt đợc câu nghi vấn với các kiểu câu khác. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: Vë so¹n cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở các lớp dới, các em đã đợc tìm hiểu về các kiểu câu phân loại theo mục đích nói nh: C©u trÇn thuËt, c©u cÇu khiÕn, c©u nghi vÊn, c©u c¶m th¸n. Sang n¨m häc nµy, chúng ta sẽ cùng nghiên cứu lại các kiểu câu này nhng kiến thức về câu đợc nâng cao h¬n, vµ còng yªu cÇu cao h¬n trong qu¸ tr×nh vËn dông. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * GV treo b¶ng phô ghi c¸c VD trong SGK. - Gọi HS đọc.. Néi dung I.§Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh: 1. VÝ dô:. H: Trong ®o¹n trÝch trªn, c©u nµo lµ c©u nghi * C¸c c©u nghi vÊn: vÊn? - S¸ng ngµy.....l¾m kh«ng? -> HS t×m. - ThÕ lµm sao....kh«ng ¨n khoai? - Hay là......đói quá? H: Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó * Đặc điểm hình thức: lµ c©u nghi vÊn? - Cã dÊu chÊm hái - Cã nh÷ng tõ ng÷ nghi vÊn: kh«ng, lµm sao, hay lµ H: Nh÷ng c©u nghi vÊn trong ®o¹n trÝch trªn * Chøc n¨ng chÝnh: - Dùng để hỏi dùng để làm gì? - Dùng để tự hỏi. VD: Dùng để tự hỏi: Ngêi ®©u gÆp gì lµm chi Tr¨m n¨m biÕt cã duyªn g× hay kh«ng? (TruyÖn KiÒu – N.Du) * Mét sè trêng hîp kh¸c: VD: Khi câu có từ “hay” thì từ đó đợc đặt.

(240) gi÷a hai vÕ c©u, biÓu thÞ quan hÖ lùa chän, chứ không đặt ở cuối câu nh các từ ngữ nghi vÊn kh¸c. Trong trêng hîp dïng dÊu chÊm hái nhng nội dung đã bao hàm ý trả lời (Không yêu cầu ngời nghe, ngời đọc phải trả lời) thì đó là câu hái tu tõ (mang dông ý nghÖ thuËt) chø kh«ng ph¶i c©u nghi vÊn H: Qua t×m hiÓu vÝ dô, em thÊy c©u nghi vÊn lµ c©u nh thÕ nµo? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. 2. Kết luận: Ghi nhí : (SGK- 142) - Gọi HS đọc ghi nhớ II/ LuyÖn tËp. Hoạt động 3: 1. Bµi tËp 1: - Gọi HS đọc yêu cầu. - GV híng dÉn häc sinh lµm. - Gäi HS tr¶ lêi tõng phÇn.. a. ChÞ khÊt tiÒn su....ph¶i kh«ng? -> DÊu ? vµ tõ “kh«ng” b. T¹i sao ...khiªm tèn nh thÕ? -> DÊu ? vµ tõ “t¹i sao” c. V¨n lµ g×? Ch¬ng lµ g×? -> DÊu ? vµ tõ “g×” d. Chú mình...đùa vui không? -> DÊu? Vµ tõ “kh«ng” - Hõ...hõ...c¸i g× thÕ? - Chị Cốc...đấy hả? -> DÊu ? vµ c¸c tõ “g×”, “thÕ”, “h¶”. 2. Bµi tËp 2:. - HS đọc thầm nội dung trong SGK. H: Căn cứ vào đâu để xác định những câu - Căn cứ để xác định câu NV: trªn lµ c©u nghi vÊn? + DÊu? + Tõ “hay”. H: Trong các câu đó, có thể thay từ “hay” - Không thể thay thế từ “hay” bằng bằng từ “hoặc” đợc không? Tại sao? từ “hoặc” đợc. -> NÕu thay th× c©u trë nªn sai ng÷ ph¸p hoÆc biÕn thµnh mét c©u kh¸c, thuéc kiÓu c©u trÇn thuËt vµ sÏ cã ý nghÜa kh¸c h¼n. 3. Bµi tËp 3: - HS đọc nội dung các câu văn - Không thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối H: Có thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối các câu các câu đợc. văn đó đợc không? Tại sao? -> Vì đó không phải là các câu nghi vÊn. GV gi¶i thÝch: C¸c c©u a, b cã chøa c¸c tõ nghi vÊn: Cã, kh«ng, t¹i sao. Nhng kÕt cÊu cña c©u chøa nh÷ng tõ ng÷ nµy l¹i kh«ng ph¶i c©u nghi vÊn. Nh÷ng tõ ng÷ nµy chØ lµm chøc n¨ng bæ sung ng÷ nghÜa. Cßn c©u c, d chøa c¸c tõ : Nµo còng, ai cũng -> Là những từ ngữ phiếm định (SGVtập II) 4. Bµi tËp 4: - VÒ h×nh thøc:.

(241) - GV nªu yªu cÇu - HS chia nhãm th¶o luËn - §¹i diÖn nhãm nªu kÕt qu¶ - GV nhËn xÐt, ch÷a.. + C©u a: cã...kh«ng + Câu b: đã...cha - VÒ ý nghÜa: Kh¸c nhau: Câu b hàm chứa giả định là ngời đc hỏi trớc đó có vấn đề về sức khoẻ. Câu a không hề có giả định đó.. 4. Cñng cè: GV hái HS: - §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u nghi vÊn? - Chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch VD - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i trong SGK. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ViÕt ®o¹n v¨n trong VB thuyÕt minh. Ngày soạn: 2/1/2015 Ngày dạy: 82 – 9/1; 81, 84 – 10/1/2015. TiÕt 76. ViÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh I/ môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ đặc điểm của 1 đoạn văn thuyêt minh - BiÕt c¸ch s¾p xÕp ý trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh sao cho hîp lÝ. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n nãi chung vµ ®o¹n v¨n thuyÕt minh nãi riªng. II/ chuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Lµm c¸c bµi tËp trong SGK 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. ChuÈn bÞ BT1. III/ các hoạt động dạy – học 1. ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: Vë so¹n cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS. Néi dung. I. §o¹n v¨n trong VB thuyÕt minh 1. NhËn d¹ng c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt GV: §o¹n v¨n lµ 1 bé phËn cña bµi v¨n. ViÕt minh: tốt đoạn văn là điều kiện để làm tốt bài văn. Đoạn văn thờng gồm có 2 câu trở lên và đợc sắp xếp theo 1 trình tự nhất định. - Gọi Hs đọc đoạn văn a. a. §o¹n v¨n 1: Hoạt động 1:.

(242) - Câu 1: Là câu chủ đề- nêu ý khái H: Cho biết câu nào là câu chủ đề của đoạn quát. - C©u 2: Cung cÊp th«ng tin vÒ lîng v¨n? H: C©u nµo cã nhiÖm vô gi¶i thÝch, bæ sung? níc ngät Ýt ái. - C©u 3: Cho bÝªt lîng níc Êy bÞ « nhiÔm. - C©u 4: Nªu sù thiÕu níc ë c¸c níc trªn TG thø 3. - C©u 5: Nªu dù b¸o -> C¸c c©u 2, 3, 4, 5 bæ sung, lµm râ H: Nh÷ng c©u sau cã vai trß nh thÕ nµo? ý cho câu chủ đề. - Gọi HS đọc đoạn văn b. b. §o¹n v¨n 2: - Câu 1: Là câu chủ đề H: Câu nào là câu chủ đề? Từ ngữ chủ đề: Phạm Văn Đồng H: Từ nào là từ ngữ chủ đề? - C©u 2, 3: Cung cÊp th«ng tin vÒ PVĐ theo lối liệt kê các hoạt động đã làm. - Gọi HS đọc đoạn văn a. H: Để viết đợc 1 đoạn văn thuyết minh cần yªu cÇu ®iÒu g×? -> Xác định các ý lớn H: Yªu cÇu TM cña ®o¹n v¨n trªn lµ g×? -> ThuyÓt minh vÒ c©y bót bi. H: Nội dung diễn đạt của đoạn văn trên đã lu loát và đúng cha? H: NÕu giíi thiÖu c©y bót bi th× nªn giíi thiÖu nh thÕ nµo? -> T¸ch ®o¹n v¨n trªn, thªm ý, viÕt thµnh 3 ®o¹n.. - Cho HS viÕt vµo vë. - Gọi HS đứng đọc. - GV söa ch÷a, uèn n¾n nÕu cÇn.. - Gọi HS đọc đoạn văn b.. 2. Söa ch÷a l¹i c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh cha chuÈn. a.. -> Söa l¹i: + Bót bi cã 2 bé phËn chÝnh: vá bót vµ ruét bót. Vá bót bi cã vai trß b¶o vÖ ruét bót vµ cã 2 phÇn: th©n buta vµ n¾p bót. ®Çu bót bi cã n¾p ®Ëy, cã cái để cài vào áo, vào sách hoặc cặp s¸ch. + Bót bi cã nhiÒu lo¹i, nhng cã 2 lo¹i phæ biÕn nhÊt lµ cã n¾p ®Ëy vµ kh«ng cã n¾p ®Ëy. Lo¹i bót bi kh«ng cã n¾p ®Ëy th× cã lß xo vµ nót bÊm. + Bót bi kh¸c bót mùc lµ do nã cã hßn bi nhá ë ®Çu ngßi bót. Khi viÕt, hßn bi l¨n lµm mùc trong èng nhùa ch¶y ra, ghi thµnh ch÷. Khi viÕt bót bi kh«ng cã n¾p th× ph¶i Ên ®Çu c¸n bót cho ngßi bót chåi ra, cßn khi th«i viÕt th× Ên nót bÊm cho ngßi bót thôt vµo. b.. H: Đoạn văn trên thuyết minh về đồ vật nào? -> Thuyết minh về cái đèn bàn (đèn học). -> Söa l¹i: H: ChØ râ nh÷ng chç cha ®c cña ®o¹n v¨n? Nhà em có chiếc đèn bàn. Nó đ-> Cha sắp xếp các câu theo trình tự: đi từ cái ợc cáu tạo gồm: 1 đế đèn, 1 ống tổng thể đến cái bộ phận. thép, 1 bóng đèn 25w và 1 chao đèn. H: Em h·y nªu c¸ch söa vµ viÕt l¹i? Mỗi bộ phận tạo nên chiếc đèn.

(243) l¹i cã 1 c«ng dông riªng: èng thÐp rỗng, thẳng để dây điện luồn ở bên - HS viÕt vµ tr×nh bµy. trong nối từ đế đèn đến đui đèn và - GV theo dâi vµ söa ch÷a. bóng điện. Dới ống thép là đế đèn đợc làm bằng khối thuỷ tinh vững chãi. Trên đế đèn có công tắc để bật đèn hoặc tắt đèn rất tiện lợi. Chao đèn đợc làm bằng vải lụa, có khung s¾t ë trong vµ cã vßng thÐp g¾n vµo bóng đèn. Nó có tác dụng cản trở sự to¶ s¸ng ra nhiÒu n¬i, chØ tËp trung H: Khi làm bài văn thuyết minh cần xác định ánh sáng vào 1 điểm nhất định. ý nh thÕ nµo? H: Khi viÕt ®o¹n v¨n, cÇn tr×nh bµy nh thÕ * Ghi nhí : (SGK- 15) nµo? II/ LuyÖn tËp. - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. - Gọi HS đọc ghi nhớ. Bµi tËp 1: Hoạt động 2: - Gọi HS đọc yêu cầu. - GV híng dÉn häc sinh lµm. - Gäi HS tr×nh bµy tõng phÇn.. * Më bµi: Tõ ng· ba M·n §øc thÞ trÊn MK, ®i lªn phÝa Mai Ch©u chõng 50 mÐt, rÏ tr¸i vµo 20 mÐt lµ ng«i trêng THCS K§ mµ chóng t«i ®ang häc. * KÕt bµi: Tôi rất tự hào khi đợc học dới mái trêng nµy. N¬i ®©y lµ c¸i n«i cña bao thế hệ học sinh đã trởng thành và gặt hái đợc nhiều thành quả. Trờng thật xứng đáng là: “Cánh chim đầu đàn” khèi THCS trªn toµn huyÖn. Bµi tËp 2:. - Gọi HS đọc yêu cầu trong SGK - GV híng dÉn HS viÕt bµi c¸ nh©n - Gäi HS tr×nh bµy.. Chñ tÞch HCM (1890 – 1969) sinh ra trong một gia đình nho học cã truyÒn thèng yªu níc. Lín lªn, tríc c¶nh níc mÊt nhµ tan, ngêi rÊt đau lòng và quyết tâm ra đi tìm đờng cứu nớc. Sau 30 năm bôn ba nơi đất khách quê ngời, Ngời đã về VN n¨m 1941 t¹i Cao B»ng. Tõ ®©y, díi ngọn cờ của Đảng, ngời đã lãnh đạo nhân dân đứng lên đánh đuổi bọn cớp nớc, giành lại độc lập tự do cho tổ quốc. Ngời đã khai sinh ra nớc VN DCCH, đã hi sinh tình riêng để dµnh trän cho t×nh chung. C¶ cuéc đời Ngời cống hiến cho non sông VN, Ngêi lµ vÞ cha giµ cña DT, ngêi nghÖ sÜ, thi sÜ, chiÕn sÜ céng s¶n, lµ vị lãnh tụ vĩ đại của nhân dân VN.. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i yªu cÇu cña ®o¹n v¨n TM. 5. Híng dÉn häc bµi:.

(244) - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí.Lµm BT3. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: VB “Quª h¬ng”. **************************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ phó. Ngày soạn: 8/1/2015 Ngày dạy: 81,82, 84 – 13/1/2015. TiÕt 77. Quª h¬ng (TÕ Hanh) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp tơi sáng, giàu sức sống của một làng quê miền biển đợc miêu tả trong bài thơ và tình cảm quê hơng đằm thắm của tác giả; thấy đợc nét nghệ thuật đặc sắc của tác giả. - Rèn kĩ năng phân tích, cảm nhận thơ hiện đại. - GD học sinh lòng yêu quê hơng, đất nớc . II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Tranh minh ho¹ (phãng tranh tõ SGK) 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: §äc thuéc lßng hai khæ th¬ 2, 3 cña bµi th¬ “Nhí rõng” vµ cho biÕt nçi nhí thêi oanh liệt của con hổ đợc thể hiện nh thế nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Nãi chung, nhµ th¬ nµo mµ ch¼ng cã 1 miÒn quª. V× vËy nh÷ng bµi th¬ nãi vÒ c¸i “Nóm ruét sinh tån” Êy, víi hä kh«ng cã g× lµ khã hiÓu. Bµi th¬ “Quª h¬ng” cña nhµ.

(245) thơ Tế Hanh đã đợc tác giả viết từ khi ông còn rất trẻ, mới bớc vào làng thơ nhng nó vẫn đợc coi là “Một chấm son giữa cánh đồng thơ mới”. Cái mới ở đây không phải là ở đề tài, mà ở thể thơ, ở cấu trúc bài thơ, và nhất là hồn thơ. Chúng ta sẽ cùng tìm hiÓu bµi th¬ qua tiÕt häc h«m nay. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2:. I/ Tìm hiểu chung 1.Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu a. Tác giả : Tế Hanh sinh 1921 tại đôi nét về tác giả và tác phẩm? Quảng Ngãi mất 2009 -> HS tr¶ lêi. - GV bæ sung thªm: TÕ Hanh sinh n¨m 1921 Sống tại Quảng Trị. quª ë Qu¶ng Ng·i. Quª h¬ng-chÝnh lµ nguån thi cảm lớn nhất trong suốt cuộc đời của Tế Hanh. Bài thơ đợc sáng tác năm 1939. Đây là b. Tỏc phẩm : In trong tập ô Nghẹn t×nh c¶m cña cËu häc trß 18 tuæi lÇn ®Çu tiªn ngào » 1939. xa quª nhí vÒ quª h¬ng m×nh. Hoạt động 3: GV: Hớng dẫn cách đọc: 2. §äc vµ t×m hiÓu từ khó Giọng đọc nhẹ nhàng, trong trẻo, chú ý nhÞp th¬ 3/2/3 hoÆc 3/5. - GV đọc mẫu, gọi HS đọc nối tiếp. - Nhận xét cách đọc của HS - Gi¶i thÝch tõ khã: 1, 3, 4 Hoạt động 4: H: Bài thơ đợc làm theo thể thơ nào? -> Th¬ 8 ch÷. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch gieo vÇn? -> VÇn ch©n, liÒn. Mét sè c©u gieo vÇn lng. H: Dùa vµo néi dung, em cã thÓ chia bµi th¬ thµnh mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? -> 4 phÇn: + P1: 2 c©u ®Çu (G. thiÖu chung vÒ lµng quª). + P2: 6 câu tiếp (Cảnh thuyền ra khơi đánh c¸) + P3: 8 c©u tiÕp (C¶nh thuyÒn c¸ trë vÒ) + P4: 4 c©u cuèi (Nçi nhí lµng, nhí biÓn quª h¬ng). GV: Cã thÓ nãi ®o¹n 2 vµ 3 lµ hai ®o¹n th¬ đặc sắc nhất của bài thơ này. H: M¹ch c¶m xóc cña bµi th¬? -> Ca ngîi lµng quª, cuéc sèng ë quª vµ nçi nhí quª h¬ng. Bµi th¬ cã c¸ch ph©n ®o¹n không đều và cũng không theo bố cục của thơ §êng. TÊt c¶ lµ do hån th¬, do c¶m høng cña c¸i “t«i” tr÷ t×nh x« ®Èy nh nh÷ng con sãng biÓn: Khi d×u dÆt, lóc trµn bê. C¶m høng Êy đợc diễn đạt bằng những hình ảnh ngôn từ ®Çy s¸ng t¹o. H: Nhà thơ trở về quê hơng bằng con đờng nµo?. 3. Thể loại : Th¬ 8 ch÷.. 4. Bố cục : 4 phÇn + P1: 2 c©u ®Çu (G. thiÖu chung vÒ lµng quª). + P2: 6 c©u tiÕp (C¶nh thuyÒn ra kh¬i đánh cá) + P3: 8 c©u tiÕp (C¶nh thuyÒn c¸ trë vÒ) + P4: 4 c©u cuèi (Nçi nhí lµng, nhí biÓn quª h¬ng).. II. Phân tích.

(246) -> B»ng c¸ch håi tëng. H: Quê hơng qua nỗi nhớ của nhà thơ đợc bắt 1. Quê hơng qua hồi tởng của nhà nguån tõ h×nh ¶nh nµo? th¬ H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch giíi thiÖu cña Lµng t«i ë... t¸c gi¶? Níc bao v©y... H: Qua lêi giíi thiÖu nµy, quª h¬ng cña t¸c giả có những đặc trng gì? - Lêi giíi thiÖu méc m¹c, tù nhiªn GV: Lêi giíi thiÖu cña nhµ th¬ nÕu xÐt theo -> Lµng chµi, g¾n bã cuéc sèng víi nghĩa thông tin đơn giản thì ta hiểu đó là 1 sông nớc. llàng ven biển, 1 cù lao và dân ở đó sinh sống bằng nghề đánh cá. Nhng cái tình của Tế Hanh, cái hồn biển của Tế Hanh đã gửi vào câu chữ để cái làng ấy hiện ra duyên dáng, nªn th¬. Lµng ë vµo thÕ trung t©m, xung quanh lµ níc, vµ kho¶ng c¸ch víi biÓn còng đợc đo bằng nớc “Cách biển nửa ngày sông”. - Gọi 2 HS đọc diễn cảm bài thơ - Cho HS quan s¸t tranh H: Bøc tranh lµ h×nh ¶nh nµo trong bµi th¬? 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i néi dung chÝnh phần đã phân tích. Sơ lược về tác giả, tác phẩm. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Häc thuéc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Phần còn lại bài thơ ***************************************************** Ngày soạn: 8/1/2015 Ngày dạy: 81,82, 84 – 14/1/2015. TiÕt 78. Quª h¬ng (TÕ Hanh) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp tơi sáng, giàu sức sống của một làng quê miền biển đợc miêu tả trong bài thơ và tình cảm quê hơng đằm thắm của tác giả; thấy đợc nét nghệ thuật đặc sắc của tác giả. - Rèn kĩ năng phân tích, cảm nhận thơ hiện đại. - GD học sinh lòng yêu quê hơng, đất nớc . II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Tranh minh ho¹ (phãng tranh tõ SGK) 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n..

(247) III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: §äc thuéc lßng hai khæ th¬ 2, 3 cña bµi th¬ “Nhí rõng” vµ cho biÕt nçi nhí thêi oanh liệt của con hổ đợc thể hiện nh thế nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Nhà thơ đã giới thiệu về quê hương mình bằng 2 câu thơ mà chúng ta đã có thể hình dung ra nởi ấy, hình dung ra một vùng quê sông nước đặc trưng của miền Trung yêu thương. Nơi ấy đã làm nhà thơ thao thức cả cuộc đời để yêu, để nhớ. Nhưng nơi ấy còn có gì để tác giả thiết tha như vậy. Chóng ta sÏ cïng khám phá điều đó qua tiÕt häc h«m nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2 H: S¸u c©u th¬ tiÕp theo miªu t¶ c¶nh g×?. Néi dung II. Phân tích. - Gọi HS đọc lại đoạn thơ 2. Cảnh ra khơi đánh cá H: Cảnh ra khơi đợc giới thiệu vào thời điểm nµo? H: T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng chän 1 thêi ®iÓm - Thêi ®iÓm: Sím mai hång: trêi khác để miêu tả mà lại chọn thời điểm sớm trong, gió nhẹ. mai? -> Tơi sáng, khoáng đạt. GV: Mét ngµy míi tinh kh«i, trong trÎo, b×nh minh t¬i s¸ng, nh b¾t ®Çu mét ngµy ra kh¬i ®Çy høa hÑn. C©u th¬ nh cã ho¹ vµ cã nh¹c lµm bøc tranh vïng trêi, vïng biÓn trë nªn t¬i s¸ng, ®Çy mµu s¾c. H: Trªn c¸i nÒn cña bøc tranh thiªn nhiªn Êy, h×nh ¶nh nµo lµm cho em chó ý? - Con ngời: đi đánh cá. - ChiÕc thuyÒn: + Nh con tuÊn m· + Ph¨ng m¸i chÌo + C¸nh buåm: nh m¶nh hån lµng H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật + Rín th©n nào để miêu tả con thuyền đầy sáng tạo nh vËy? H: T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy? - NT: Nhân hoá, so sánh, động từ mạnh-> Làm nổi bật vẻ đẹp mạnh mẽ H: “C¸nh buåm gi¬ng to nh m¶nh hån lµng” cña con thuyÒn. H×nh ¶nh c¸nh buåm ë ®©y cã ý nghÜa g×? -> H×nh ¶nh c¸nh buåm: Lµ biÓu tîng GV: Con l¹i trá c¸nh buåm xa nãi khÏ: cña lµng quª vµ con ngêi n¬i ®©y. - Cha mîn cho con c¸nh buåm tr¾ng nhÐ, §Ó con ®i... Lêi cña con hay tiÕng sãng thÇm th× Hay tiÕng cña lßng cha tõ 1 n¬i xa th¼m? LÇn ®Çu tiªn tríc biÓn kh¬i v« tËn Cha gÆp l¹i m×nh trong nh÷ng uíc m¬ con..

(248) ->H×nh ¶nh c¸nh buåm trong th¬ Hoµng Trung Th«ng lµ biÓu tîng cña íc m¬, hoµi b·o vµ íc väng. Nhng h×nh ¶nh nh÷ng c¸nh buåm trong th¬ TÕ Hanh lµ h×nh ¶nh mang t©m hån cña c¶ 1 vïng quª, thËt thiªng liªng vµ s©u nÆng biÕt bao. => Bức tranh lao động đầy hứng khởi, H: VËy em h×nh dung nh thÕ nµo vÒ kh«ng trµn ®Çy søc sèng. khÝ ra kh¬i? - HS chó ý 8 c©u th¬ tiÕp theo. H: Cảnh gì đợc miêu tả và tái hiện trong đoạn 3. Cảnh thuyền cá trở về: th¬ nµy? - ồn ào trên bến đỗ H: Cảnh đón thuyền cá trở về đợc miêu tả nh - Dân làng: tấp nập thÕ nµo? -> Kh«ng khÝ vui vÎ, hå hëi, n¸o nøc. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ kh«ng khÝ ë bÕn? H: “ Nhê ¬n trêi biÓn lÆng c¸ ®Çy ghe” T¹i sao câu thơ này lại đợc đặt trong dấu ngoặc kÐp? -> TrÝch nguyªn v¨n lêi c¶m t¹ trêi yªn biÓn lÆng, cho d©n lµng chµi trë vÒ an toµn. H: Cã ph¶i nguyªn nh©n c¸ ®Çy ghe lµ do trêi kh«ng? -> Kh«ng, mµ lµ loµi c¶m ¬n cña ngêi d©n lµng chµi vµ cña chÝnh t¸c gi¶. GV: Con thuyÒn nhÑ nhâm rêi bÕn trong lµn giã nhÑ cña buæi sím mai hång. Vµ vÉn con thuyÒn Êy, ngµy h«m sau ®Çy nÆng c¸ trë vÒ. Giấc mơ đã trở thành hiện thực – hiện thực trong cái ồn ào tấp nập của dân làng ra đón ghe, đón cá. Là hình ảnh thực rồi mà nó vẫn nh mơ. Cảnh đón thuyền về bến không chỉ g©y Ên tîng bëi kh«ng khÝ vui vÎ, hå hëi, n¸o nức mà còn đặc sắc bởi hình ảnh ngời dân lµng chµi. H: Dân trai tráng sau chuyến ra khơi về đợc - Dân trai tráng: + Da ng¨m r¸m n¾ng đặc tả nh thế nào? + Th©n h×nh: nång thë vÞ xa x¨m. -> Vẻ đẹp khoẻ khoắn, giản dị, đầy søc sèng cña nh÷ng con ngêi lao GV: Vẻ đẹp khoẻ khoắn, rắn chắc của những động. ngêi d©n chµi víi lµn da r¸m n¾ng, mang c¶ vÞ mÆn mßi xa x¨m cña biÓn kh¬i. Hä nh những con ngời đợc sinh ra từ biển, đi ra từ cổ tích, sao đầm ấm và thân thơng đến thế. H: H×nh ¶nh con thuyÒn sau chuyÕn ra kh¬i? - ChiÕc thuyÒn: im, mái, n»m, nghe... H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật - NT: Nh©n ho¸ g×? H: Có ý kiến cho rằng: con thuyền và con ngời ở đây có sự tơng đồng. Em hãy cho biết ý -> Con thuyÒn nh con ngêi: th gi·n vµ kiÕn cña m×nh? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh cña hä?.

(249) GV: Con thuyÒn võa lµ con thuyÒn thùc, võa là con thuyền thơ. Thực là vì nó đã về bến đỗ để đợc neo đậu, đợc bình yên, không còn gió dËp sãng x«. Nhng th¬ lµ ë chç: nã còng nh 1 con ngêi: th gi·n vµ m·n nguyÖn sau 1 chuyÕn ra kh¬i thµnh c«ng.. m·n nguyÖn.. * HS đọc khổ thơ cuối.. 2. Nçi nhí cña t¸c gi¶ GV: §èi víi nhµ th¬, c¶nh ngêi vµ quª h¬ng không phải là bức tranh đợc miêu tả trực tiếp. Mµ nã chØ lµ nh÷ng kØ niÖm hiÖn lªn trong kÝ øc, nghÜa lµ cã 1 kho¶ng c¸ch xa x«i. V× thÕ nªn lu«n cã 1 miÒn tëng nhí. - Lu«n tëng nhí: H: Nhà thơ đã nhớ về những hình ảnh nào? + Mµu níc xanh + C¸ b¹c Gi¶n dÞ, th©n + ChiÕc buåm v«i thuéc + Con thuyÒn H: Qua những hình ảnh quen thuộc, rất đặc + Mùi nồng mặn trng trên, em hiểu đợc điều gì về tình cảm của -> Nỗi nhớ da diết, đằm thắm, cháy nhà thơ đối với quê hơng? báng. GV: Trong nçi niÒm tëng nhí Êy, dêng nh chØ cÇn nh¾m m¾t l¹i lµ c¶nh vµ ngêi l¹i hiÖn ra rõ mồn một. Bởi nó đã nhập tâm, đi vào kí ức thi nh©n. 3. NghÖ thuËt: H: Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ này? - Ph¬ng thøc biÓu c¶m: trùc tiÕp - BiÖn ph¸p tu tõ: so s¸nh, nh©n ho¸ - Giµu h×nh ¶nh vµ nh¹c ®iÖu. H: C¶m nhËn cña em sau khi häc xong t¸c phÈm? - HS tr¶ lêi. * Ghi nhí: (SGK) - GV đa ra ghi nhớ, gọi Hs đọc. GV: Chốt: Bài thơ đã kết thúc nhng bức tranh vÒ quª h¬ng vïng biÓn, c¶nh vµ ngêi vïng biÓn, nhÊt lµ t×nh c¶m cña nhµ th¬ víi quª h¬ng vÉn ®Çy d vÞ, ng©n nga. T×nh c¶m Êy nh chÊt muèi thÊm ®Ém trong nh÷ng c©u th¬, c¶ giäng th¬ båi håi vµ ng«n ng÷ th¬ v« cïng b×nh dÞ.. * LuyÖn tËp: §äc diÔn c¶m.. - Gọi 2 HS đọc diễn cảm bài thơ 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i nh÷ng néi dung chÝnh. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Häc thuéc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi. - Häc thuéc ghi nhí.

(250) - ChuÈn bÞ tiÕt sau: VB “Khi con tu hó”. ****************************************************** Ngày soạn: 8/1/2015 Ngày dạy: 81-17/1,82- 16/1, 84 – 14/1/2015. TiÕt 79. Khi con tu hó (Tè H÷u). I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc lòng yêu thiên nhiên, yêu sự sống, niềm khao khát tự do cháy bỏng cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trÎ tuæi ®ang bÞ giam cÇm trong tï ngôc bµng nh÷ng h×nh ¶nh gîi c¶m vµ thÓ th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ mµ tha thiÕt. - Rèn kĩ năng phân tích, cảm nhận thơ hiện đại. - GD học sinh lòng yêu quê hơng, đất nớc . II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: §äc thuéc lßng bµi th¬ “Quª h¬ng” cña TÕ Hanh vµ cho biÕt t×nh c¶m cña nhµ th¬ dành cho quê hơng đợc thể hiện nh thế nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Tự do vốn là niềm khao khát của con ngời từ xa đến nay vẫn thế. Nó tha thiết và thiêng liêng. Tuy nhiên quan niệm về tự do thì mỗi thời mỗi khác. Cái khác ấy đợc thể hiÖn nh thÕ nµo trong bµi th¬ “Khi con tu hó”, khi mµ t¸c gi¶ lµ mét chµng trai 19 tuæi ®Çy íc m¬ vµ nhiÖt huyÕt c¸ch m¹ng? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu đôi nét về tác giả và tác phẩm? -> HS tr¶ lêi. - GV bæ sung thªm: Tè H÷u (1920 – 2002) quª ë HuÕ. Lµ l¸ cê ®Çu cña nÒn th¬ ca c¸ch mạng.. Cuộc đời thơ Tố Hữu gắn với cuộc đời c¸ch m¹ng cña «ng. Bài thơ đợc sáng tác 7/ 1939, in trong tập “Từ ấy” khi đó Tố Hữu mới 19 tuổi và đang bÞ giam cÇm trong nhµ lao Thõa Phñ (HuÕ). Trớc đó, (vào năm 18 tuổi) ông đang say sa đón nhận ánh sáng cộng sản: “Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹ MÆt trêi ch©n lÝ chãi qua tim. Néi dung I/Tìm hiểu chung 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm..

(251) Hån t«i lµ mét vên hoa l¸ RÊt ®Ëm h¬ng vµ rén tiÕng chim.” §ang hoµ m×nh vµo cuéc sèng tù do, bçng dng bÞ b¾t, bÞ cÇm tï. Ngét ng¹t vµ tï tóng , v× vËy t©m tr¹ng cña «ng lu«n s«i sôc, híng ra cuéc sèng bªn ngoµi. Hoạt động 3: GV: Hớng dẫn cách đọc: + 6 c©u ®Çu: Giäng vui, n¸o nøc, phÊn chÊn + 4 c©u sau: d»n vÆt, bùc béi - GV đọc mẫu, gọi HS đọc. - Nhận xét cách đọc của HS - Gi¶i thÝch tõ khã: bÇy, lóa chiªm, r©y Hoạt động 4: H: Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? -> Th¬ lôc b¸t H: Phơng thức biểu đạt chính của bài thơ? -> MT vµ BC trùc tiÕp. H: Dùa vµo néi dung, em cã thÓ chia bµi th¬ thµnh mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? -> 2 phÇn: + P1: 6 câu đầu (Cảnh trời đất vào hè trong t©m tëng cña ngêi tï). + P2: 4 c©u sau(T©m tr¹ng cña ngêi tï CM).. 2. §äc vµ t×m hiÓu từ khó. 3.Thể loại : Th¬ lôc b¸t. 4. Bố cục: 2 phÇn: + P1: 6 câu đầu (Cảnh trời đất vào hè trong t©m tëng cña ngêi tï). + P2: 4 c©u sau(T©m tr¹ng cña ngêi tï CM).. H: Ngay tõ ®Çu bµi th¬, ta b¾t gÆp ©m thanh nµo? H: T¹i sao më ®Çu bµi th¬, t¸c gi¶ l¹i miªu t¶ II. Phân tích tiÕng chim tu hó? GV: TiÕng chim tu hó lµ ©m thanh b¸o hiÖu mïa hÌ vÒ. Mïa hÌ víi kh«ng gian bao la, ¸nh n¾ng rùc rì, søc sèng trë nªn rén r·, tng bừng...tiếng chim đã làm bừng dậy tất cả trong lßng ngêi tï c¸ch m¹ng ®ang bÞ nhèt trong phßng giam chËt chéi. TiÕng chim lóc này đối với tác giả là tiếng gọi vô cùng hào høng vµ phÊn khëi. H: Khi mùa hè đến, cảnh vật thiên nhiên đợc ph¸c ho¹ qua nh÷ng chi tiÕt nµo?. 1. C¶nh vµo h¹ Khi con tu hó gäi bÇy... - TiÕng chim tu hó -> B¸o hiÖu mïa hè đến.. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶? + Lóa chiªm: chÝn H: Qua đó em hình dung nh thế nào về cảnh + Trái cây: ngọt vµo h¹ mµ t¸c gi¶ miªu t¶? +Vên: rËy tiÕng ve + B¾p: vµng h¹t H: Lí do khiến em biết đợc đây là một bức + Nắng đào.

(252) tranh mïa hÌ trµn ®Çy søc sèng? -> Có đủ màu sắc, âm thanh, mùi vị: + Mµu vµng cña lóa chiªm, cña b¾p; Mµu hång cña n¾ng; mµu xanh cña c©y cèi vµ bÇu trêi; mµu tr¸i c©y chÝn... + ¢m thanh cña tiÕng ve, cña s¸o diÒu + VÞ ngät cña tr¸i c©y chÝn.. +Trêi: xanh, réng, cao + DiÒu s¸o - Dùng động từ, tính từ gợi cảm giác vÒ h×nh ¶nh, ©m thanh, mµu s¾c.. -> Bức tranh mùa hè đẹp, trong sáng, rực rỡ, sống động và tràn đầy sức GV: Nh÷ng c©u th¬ thËt trong trÎo, tÊt c¶ sù sèng. sèng nh bõng dËy bëi tiÕng tu hó gäi. H: Bức tranh thiên nhiên ấy, tác giả có đợc tËn m¾t nh×n thÊy, nghe thÊy kh«ng? -> Kh«ng. V× t¸c gi¶ ®ang ë trong tï. H: Vậy nhà thơ đã cảm nhận mùa hè bằng gi¸c quan nµo? -> Tëng tîng, liªn tëng. H: Câu thơ nào giúp em biết đợc bức tranh mïa hÌ nµy chÝnh lµ sù mêng tîng cña t¸c gi¶? -> Ta nghe hÌ dËy bªn lßng H: ChØ nghe ©m thanh cña tiÕng tu hó väng vào, nhà thơ đã biết ngay mùa hè đến và liên tëng tíi nh÷ng dÊu hiÖu thiªn nhiªn bªn ngoài. điều đó khiến em hiểu thêm gì về tâm hån cña nhµ th¬? GV: Liªn hÖ bµi “T©m t trong tï (4 – 1939) Cô đơn thay là cảnh thân tù Tai më réng vµ lßng s«i r¹o rùc Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức ë ngoµi kia vui síng biÕt bao nhiªu -> T©m hån cña nhµ th¬ lu«n híng ra ngoµi song s¾t vµ lu«n theo dâi tõng ©m thanh, tõng => Nhµ th¬ yªu cuéc sèng, nh¹y c¶m biến động nhỏ của cuộc sống. với những biến động của thiên nhiên. * HS đọc 4 câu thơ còn lại. GV: Bài thơ đợc làm trong tù. Bức tranh thiên nhiên đợc miêu tả đang ở ngoài bầu trời cao réng. Bªn trong lµ 4 bøc têng nhng nhµ th¬ vÉn híng t©m hån ra phÝa ngoµi, vÉn Èn chøa 1 t©m tr¹ng m·nh liÖt. H: “Nghe” thấy mùa hè đến, nhà thơ bộc lộ t©m tr¹ng cña m×nh nh thÕ nµo? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ vµ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt? H: Các biện pháp nghệ thuật ấy đã góp phần diÔn t¶ ®iÒu g×?. 2. T©m tr¹ng cña ngêi tï. - Chân: muốn đạp tan phòng H: T¹i sao nhµ th¬ l¹i cã t©m tr¹ng nh vËy? -> V× nhµ tï ng¨n bíc ch©n chÝnh nghÜa, lµm - T©m tr¹ng: Ngét lµm sao ChÕt uÊt th«i mất tự do, cô đơn....

(253) H: KÕt thóc bµi th¬ lµ ©m thanh g×? H: Cïng lµ tiÕng chim tu hó, nhng tiÕng chim tu hó ë ®Çu vµ cuèi bµi th¬ cã gièng nhau kh«ng? v× sao? -> Kh«ng gièng nhau v×: + ë ®Çu bµi th¬ lµ tiÕng chim gäi mïa hÌ, kÕt hîp víi sù sèng, say mª sù sèng; më ra 1bøc tranh sinh động, náo nhiệt -> Khiến ngời tù hào hứng đón nhận mùa hè. + ë cuèi bµi th¬, lµ sù u uÊt, n«n nãng, kh¾c kho¶i, bån chån “Cø kªu”. H: Em hiểu đợc điều mãnh liệt nào của ngời tï trong nh÷ng lêi th¬ cuèi?. - NT: §éng tõ m¹nh, c©u c¶m th¸n vµ nhiÒu thanh tr¾c. -> T©m tr¹ng ngét ng¹t, uÊt øc dån nén, bức bối cao độ, muốn vơn ra ngoµi bÇu trêi.. - TiÕng chim tu hó. H: Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ?. - GV chèt l¹i. ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc.. -> TiÕng gäi cña kh¸t väng tù do ch¸y báng, m·nh liÖt 3. NghÖ thuËt:. H: Cảm nhận của em về nhan đề của bài thơ? - M.t¶ c¶nh vËt, t©m tr¹ng rÊt tµi t×nh. -> HS tr¶ lêi. - Giäng ®iÖu: tù nhiªn, t¬i s¸ng GV: Chèt: Côm tõ “Khi con tu hó” cha diÔn - ThÓ th¬ lôc b¸t mÒm m¹i, uyÓn đạt đợc 1 ý hoàn chỉnh, nhng lại vô cùng ý chuyển. nghĩa đối với nhà thơ. Nó là tiếng gọi của đất - Sử dụng nhiều động từ, tính từ, động trêi, tiÕng gäi cña tù do, Êm ¸p vµ còng nãng tõ m¹nh báng lµm sao... * Ghi nhí: (SGK - 20). 4. Cñng cè: GV hái HS: - Bøc tranh mïa hÌ hiÖn lªn qua nh÷ng chi tiÕt nµo? - T©m tr¹ng cña ngêi tï? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Häc thuéc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi. - Häc thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ tiÕt sau: C©u nghi vÊn..

(254) ************************************************** Ngày soạn: 8/1/2015 Ngày dạy: 82- 16/1; 81,84 – 17/1/2015. TiÕt 80. C©u nghi vÊn. (tiÕp theo). I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ câu nghi vấn không chỉ dùng với chức năng chính là để hởi mà còn dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc. - BiÕt sö dông c©u nghi vÊn phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Câu nh thế nào đợc gọi là câu nghi vấn? (Dựa vào đặc điểm hình thức và chức n¨ng nµo?) Nªu vÝ dô? 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: * GV treo b¶ng phô ghi c¸c VD trong SGK. - Gọi HS đọc. H: Trong ®o¹n trÝch trªn, c©u nµo lµ c©u nghi vÊn? H: Những câu nghi vấn trên có dùng để hỏi kh«ng? H: Chóng cã dÊu chÊm hái mµ kh«ng dïng để hỏi thì dùng vào mục đích gì? H: C©u nghi vÊn trong vÝ dô a. thùc hiÖn chøc n¨ng g×? H: C¸c c©u cßn l¹i?. Néi dung I. Nh÷ng chøc n¨ng kh¸c 1. VÝ dô:. - Không đợc dùng để hỏi -> §Ó thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng kh¸c:. a. Béc lé t/c, c/x (Sù nuèi tiÕc). b. Hµm ý ®e do¹ c. §e do¹ d. Khẳng định H: Từ đó em thấy, có phải bao giờ câu có dấu e. Bộc lộ cảm xúc (Sự ngạc nhiên). chấm hỏi ở cuối cũng là những câu dùng để hái kh«ng? H: Nh÷ng c©u nghi vÊn trªn cã yªu cÇu ngêi đối thoại phải trả lời không?.

(255) GV: §ã lµ nh÷ng c©u nghi vÊn( xÐt vÒ h×nh thøc) nhng néi dung th× thùc hiÖn chøc n¨ng kh¸c. GV: đa ra bảng phụ, gọi HS xác định. + Anh có thể ngồi lùi vào đợc không? -> CÇu khiÕn. + Nã kh«ng lÊy th× cßn ai vµo ®©y? -> Khẳng định + Ai l¹i lµm nh vËy? -> Phủ định + Mày muốn ăn đòn hả? -> §e do¹ + Sao anh kh«ng vÒ ch¬i th«n vÜ Nh×n n¾ng hµng cau n¾ng míi lªn? -> Béc lé t/c, c/x. H: Qua t×m hiÓu vÝ dô, em h·y cho biÕt c©u nghi vấn ngoài chức năng chính là dùng để hỏi thì còn đảm nhiệm những chức năng gì? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. 2. Kết luận: Ghi nhí : (SGK- 142) - Gọi HS đọc ghi nhớ Hoạt động 3: IV/ LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: - Gọi HS đọc yêu cầu và các ngữ liệu a. Con ngời...để có ăn ? - GV híng dÉn häc sinh lµm. -> Béc lé t/c, c/x (Sù ng¹c nhiªn) - Gäi HS tr¶ lêi tõng phÇn. b. Than «i...nay cßn ®©u? -> Phủ định (Ngoµi ra cßn hµm chøa t/c, c/x: sù bÊt b×nh). c. Sao ta kh«ng ng¾m...r¬i? -> CÇu khiÕn. d. ¤i thÕ th×...bãng bay? -> Phủ định 2. Bµi tËp 2: a.+ Sao cô lo xa qu¸ thÕ? -> Tõ “sao” vµ dÊu ? - HS đọc thầm nội dung trong SGK. +Tội gì.....để tiền lại? H: Trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn, c©u nµo lµ -> Tõ “g×” vµ dÊu? c©u nghi vÊn? §Æc ®iÓm h×nh thøc nµo cho + ¡n m·i...lÊy g× mµ lo liÖu? biÕt lµ c©u nghi vÊn? -> Tõ “g×” vµ dÊu ? => Chức năng: dùng để phủ định. H: Các câu nghi vấn trên dùng để làm gì? b. Cả đàn bò...làm sao? - GV chia líp thµnh 4 nhãm, mçi nhãm lµm -> Tõ “lµm sao” vµ dÊu ? 1 phÇn. => Bộc lộ thái độ băn khoăn, ngần - GV nhËn xÐt kÕt qu¶. ng¹i. c. Ai d¸m b¶o...mÉu tö? -> Tõ “ai” vµ dÊu? => Khẳng định d.+ Th»ng bÐ kia...g×? -> Tõ “g×” vµ dÊu ? + Sao l¹i...mµ khãc? -> Tõ “sao” vµ dÊu ? H: Tìm những câu có nghĩa tơng đơng để => Câu hỏi. thay thÕ nh÷ng c©u trªn * Nh÷ng c©u thay thÕ: - Gäi tõng HS ph¸t biÓu. a..

(256) - Gọi HS đọc yêu cầu H: Đặt hai câu nghi vấn không dùng để hỏi? - GV nhËn xÐt, ch÷a.. - GV nªu yªu cÇu. - HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi.. + Cô kh«ng ph¶i lo xa qu¸ nh thÕ. + Không nên nhịn đói mà để tiền l¹i. + Ăn hết thì đến lúc chết không có tiền để mà lo liệu. b. Kh«ng biÕt ch¾c ch¾n th»ng bÐ cã đảm nhiệm đợc công việc chăn dắt đàn bò này không nữa. c. Th¶o méc tù nhiªn còng cã t×nh mÉu tö. 3. Bµi tËp 3: a. B¹n cã thÓ kÓ cho m×nh nghe néi dung bộ phim tối qua đợc không? -> C©u cÇu khiÕn. b. ë ®©y s¬ng khãi mê nh©n ¶nh Ai biết tình ai có đậm đà? -> Béc lé t/c, c/x: sù b¨n kho¨n. 4. Bµi tËp 4: - Những câu nghi vấn dùng để chào lµ nh÷ng c©u ngêi nghe kh«ng nhÊt thiết phải trả lời, mà có thể đáp lại b»ng nh÷ng c©u chµo kh¸c (cã thÓ lµ nh÷ng c©u nghi vÊn mµ vÉn hîp lÝ) VD: - Cậu đọc sách à? - Ừ! Chµo cËu! HoÆc: - Cậu đọc sách đấy à? - CËu ®i ®©u thÕ? (Ngêi nãi vµ ngêi nghe cã quan hÖ th©n mËt). 4. Cñng cè: GV hái HS: - §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u nghi vÊn? - Chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch VD - Häc thuéc ghi nhí, lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i trong SGK. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ThuyÕt minh vÒ 1 ph¬ng ph¸p. **************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 15/1/2015.

(257) Ngày dạy: 81,82,84 – 20/1/2015. TiÕt 81. ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p(c¸ch lµm) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu thÕ nµo lµ bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm) - Biết cách thuyết minh về một phơng pháp (cách làm) một món ăn, một món đồ ch¬i hay c¸ch choi 1 trß ch¬i phæ biÕn. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Bµi v¨n thuyÕt minh vÒ c¸ch ch¬i 1 trß ch¬i d©n gian. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1.Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: ViÕt mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh cÇn tu©n theo nh÷ng yªu cÇu g×? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở học kì I, khi học về kiểu bài thuyết minh, các em đã đợc làm quen với 2 dạng bài: thuyết minh về 1 đồ dùng và thuyết minh về 1 thể loại VH. Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu thêm 1 dạng văn thuyết minh nữa: đó là thuyết minh về 1 phơng pháp. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * Gọi HS đọc các bài văn trong SGK.. Néi dung I. Giíi thiÖu mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm). 1. VÝ dô: a. VB “Cách làm đồ chơi em bé đá bãng b»ng qu¶ kh«” b. VB “C¸ch nÊu canh rau ngãt víi thÞt lîn n¹c”. a. - Nguyªn vËt liÖu: qu¶ th«ng , c¸c lo¹i h¹t, cµnh c©y kh«.... H: §èi tîng cña bµi v¨n thuyÕt minh nµy? -> Một sản phẩm (một món đồ chơi) GV: Đối tợng thuyết minh là 1món đồ chơi nhng nó không giống nh thuyết minh về 1đồ - Cách làm: vËt. ë ®©y ngêi ta thiªn vÒ quy tr×nh, thao t¸c + Lµm th©n làm ra sản phẩm đó. + Lµm ®Çu vµ mò H: C¸c phÇn chñ yÕu cña v¨n b¶n nµy lµ g×? + Lµm tay + Lµm ch©n vµ bãng + Gắn cố định lên ván gỗ - Yªu cÇu thµnh phÈm: + TØ lÖ + D¸ng ngêi.

(258) H: Theo em, phÇn nµo lµ quan träng nhÊt? V× sao? -> C¸ch lµm lµ quan träng nhÊt. V× néi dung phần này trình bày tỉ mỉ, giúp ngời đọc nắm bắt đợc phơng pháp để còn làm theo đợc. H: Phần nguyên vật liệu nêu ra để làm gì? Có cÇn thiÕt kh«ng? -> Kh«ng thể thiÕu. V× nÕu kh«ng giíi thiÖu đầy đủ các nguyen vật liệu thì không có điều kiện vật chất để tiến hành chế tác ra sản phÈm. NÕu bµi v¨n chØ cã ph¬ng ph¸p lµm th«i th× sÏ kh«ng tr¸nh khái trõu tîng. H: Phần cách làm đợc trình bày theo thứ tự nµo? -> Từ dễ đến khó. Cái gì làm trớc thì trình bày tríc, c¸i g× lµm sau th× tr×nh bµy sau. Cã nh vậy ngời đọc mới dễ hiểu. H: PhÇn yªu cÇu thµnh phÈm cã cÇn thiÕt kh«ng? V× sao? -> Còng cÇn thiÕt. V× yªu cÇu vÒ tØ lÖ c¸c bé phận, hình dáng, chất lợng sản phẩm giúp ngời làm có thể đánh giá đợc kết quả của mình b. mµ söa ch÷a, ®iÒu chØnh. - Nguyªn liÖu: rau ngãt, thÞt lîn n¹c, c¸c gia vÞ... H: §èi tîng TM cña v¨n b¶n nµy? (KÌm theo sè lîng vµ träng lîng) -> C¸ch nÊu 1 mãn ¨n H: Hãy xác định các phần chính của VB? H: PhÇn nguyªn liÖu nµy cã g× kh¸c so víi v¨n b¶n a? GV: Ngoµi nguyªn liÖu lo¹i g× cßn cã thªm phần định lợng bao nhiêu củ, quả, thực phẩm...tuỳ theo số bát, đĩa, số ngời ăn. H: C¸ch lµm nµy cã g× kh¸c so víi ë VB a? - C¸ch lµm: + S¬ chÕ rau V× sao? + S¬ chÕ thÞt + ChÕ biÕn hoµn thiÖn. GV: §èi víi viÖc chÕ biÕn mãn ¨n, nÕu theo đúng thời gian quy định là rất quan trọng. Bởi (Kèm theo thời gian chế biến) nếu tuỳ tiện thay đổi thì thành phẩm sẽ kém - Yªu cÇu thµnh phÈm: chÊt lîng. + Tr¹ng th¸i H: PhÇn yªu cÇu thµnh phÈm bao gåm nh÷ng + Mµu s¾c yªu cÇu nµo? + Mïi vÞ. H: Hai VB thuyết minh trên đều có đặc điểm chung nµo? -> §Òu cã 3 phÇn lµ... GV: Bëi v× muèn lµm g× còng ph¶i cã nguyªn vËt liÖu, cã c¸ch lµm vµ cã yªu cÇu thµnh phÈm (tøc lµ s¶n phÈm lµm ra ph¶i cã chÊt lîng). PhÇn quan träng lµ thuyÕt minh c¸ch => Ph¶i t×m hiÓu, n¾m ch¾c ph¬ng làm theo một thứ tự nhất định thì mới cho kết pháp, cách làm thì mới thuyết minh.

(259) qu¶ nh mong muèn. đợc. H: NÕu em kh«ng hiÓu g× vÒ mét trong nh÷ng đối tợng và phơng pháp thuyết minh trên, thì em có thuyết minh đợc không? -> Kh«ng. V× kh«ng cã tri thøc. 2. Kết luận: Ghi nhí : (SGK- 26) H: Vậy để TM đợc, em phải có những hiểu biÕt nh thÕ nµo? II/ LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: H: Khi tr×nh bµy, ta ph¶i tr×nh bµy nh thÕ nµo? VD: TM vÒ 1 trß ch¬i -> Ng¾n gän, râ rµng. - MB: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ trß H: H·y nhËn xÐt vÒ lêi v¨n cña 2 VB trªn? chơi đó. - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. - TB: - Đa ra ghi nhớ.Gọi HS đọc. + ChuÈn bÞ: s©n b·i, sè ngêi ch¬i, dông cô... Hoạt động 3: + TiÕn hµnh ch¬i: c¸ch ch¬i, luËt ch¬i, tr×nh tù ch¬i, c¸ch thëng, c¸ch ph¹t... - Gọi HS đọc yêu cầu. + Mét sè yªu cÇu khi ch¬i. - GV giao nhiÖm vô: mçi d·y lµm 1 dµn ý. - KB: Khẳng định vai trò, vị trí của - GV híng dÉn häc sinh lµm. trß ch¬i. - HS th¶o luËn, ghi kÕt qu¶ ra b¶ng phô - GV nhËn xÐt, ch÷a. 2. Bµi tËp 2:. - Gọi HS đọc VB. - GV híng dÉn HS lµm bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt kÕt qu¶.. - Đặt vấn đề: Từ đầu -> vấn đề. ( Nªu ra yªu cÇu, thùc tiÔn cÊp b¸ch phải tìm cách đọc nhanh). -Cã nhiÒu c¸ch-> ý chÝ (C¸c c¸ch đọc và nội dung các cách đó) - HiÖu qu¶: PhÇn cßn l¹i. => ý 2 vµ 3 lµ néi dung TM chñ yÕu vµ quan träng nhÊt.. 4. Cñng cè: GV hái HS: - Bµi v¨n TM vÒ 1 ph¬ng ph¸p cã bè côc nh thÕ nµo? - Những yêu cầu đối với phần cách làm? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch VD - Häc thuéc ghi nhí, tËp thuyÕt minh vÒ 1 ph¬ng ph¸p mµ em thµnh th¹o. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: VB “Tøc c¶nh P¸c Bã”. ******************************************************** Ngày soạn: 15/1/2015 Ngày dạy: 81,82,84 – 21/1/2015. TiÕt 82. Tøc c¶nh P¸c Bã (Hå ChÝ Minh).

(260) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc niềm thích thúthật sự của chủ tịch HCM trong những ngày gian khổ ở Pác Bó; qua đó thấy đợc vẻ đẹp tâm hồn của Bác: Vừa là một chiến sĩ say mê cách m¹ng, võa lµ mét “kh¸ch l©m tuyÒn” ung dung hoµ hîp víi thiªn nhiªn. - Thấy đợc giá trị nghệ thuật độc đáo của bài thơ - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, c¶m nhËn th¬. - GD häc sinh lßng yªu níc, kÝnh yªu l·nh tô. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. ChÐp bµi th¬ ra b¶ng phô 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: §äc thuéc lßng bµi th¬ “Khi con tu hó” cña Tè H÷u vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ bức tranh mùa hè đợc đặc tả trong bài thơ này? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong chơng trình ngữ văn 7, các em đã đợc học 2 bài thơ rất hay của chủ tịch HCM. §ã lµ bµi “C¶nh khuya”- 1947 vµ “R»m th¸ng giªng”- 1948. Nh÷ng bµi th¬ này đợc Bác viết vào hồi đầu kháng chiến chống Pháp tại Việt Bắc. Hôm nay chúng ta sÏ cïng gÆp l¹i Ngêi t¹i hang P¸c Bã, bªn dßng suèi Lª nin t¹i huyÖn Hµ Qu¶ng, tØnh Cao B»ng qua bµi th¬ “Tøc c¶nh P¸c Bã”. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ chñ tÞch Hå ChÝ Minh? -> HS tr¶ lêi. - GV bæ sung thªm: Chñ tÞch Hå ChÝ Minh (19/5/1969) quª x· Kim Liªn- huyÖn Nam §µn- tØnh NghÖ An. Ngêi lµ nhµ yªu níc, ngêi chiÕn sÜ c¸ch mạng vĩ đại, đồng thời cũng là một nhà thơ, nhµ v¨n, 1 danh nh©n v¨n ho¸ cña DT. H: Bài thơ đợc sáng tác trong hoàn cảnh nào? -> ViÕt n¨m 1941, sau 30 n¨m b«n ba ho¹t động cách mạng ở nớc ngoài -> Ngời về nớc, sèng vµ lµm viÖc t¹i Cao B»ng, trùc tiÕp l·nh đạo cách mạng nớc ta. Hoạt động 3: GV: Hớng dẫn cách đọc: Giọng đọc vui tơi, nhẹ nhàng, thanh thoát vµ pha chót hãm hØnh. NhÞp 4/3 hoÆc 2/2/3. - GV đọc mẫu, gọi HS đọc. - Nhận xét cách đọc của HS - Gi¶i thÝch tõ khã: BÑ, Sö §¶ng. GV: Ngêi lµm th¬ , khi nh©n 1 sù viÖc, 1 cảnh tợng nào đó mà tạo thành cảm hứng trữ. Néi dung I/ Tìm hiểu chung 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm. * Tác giả :. * Tác phẩm :. 2. §äc – Từ khó.

(261) tình để làm thơ thì thờng gọi là “tức cảnh”. Ở đây, cảnh Pác Bó đã tạo cảm hứng cho Bác để B¸c viÕt bµi th¬ “Tøc c¶nh P¸c Bã” nµy. VËy VB cã cÊu tróc vµ néi dung nh thÕ nµo? chóng ta sÏ t×m hiÓu qua phÇn III. Hoạt động 4: H: Bài thơ đợc làm theo thể thơ nào? Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết điều đó? -> ThÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt. H: Em đã đợc học những bài thơ nào đợc viết theo thÓ th¬ nµy? -> HS. GV: Bµi th¬ tu©n thñ kh¸ chÆt chÏ quy t¾c vµ theo s¸t m« h×nh cÊu tróc chung cña mét bµi tứ tuyệt. Nhng đợc viết bằng chữ quốc ngữ và bµi th¬ to¸t lªn mét c¸i g× thËt phãng kho¸ng vµ míi mÎ. H: Sau khi đọc văn bản, cảm nhận đầu tiên cña em lµ g×? -> Bµi th¬ 4 c©u thËt b×nh dÞ, tù nhiªn; giäng điệu thoải mái, pha chút vui đùa hóm hỉnh. TÊt c¶ cho thÊy mét c¶m gi¸c vui thÝch, s¶ng kho¸i. H: Theo em, bµi th¬ cã mÊy néi dung lín? -> 2 néi dung lín: + C¶nh sinh ho¹t vµ lµm viÖc cña B¸c ë P¸c Bã (c©u 1, 2, 3) + C¶m nghÜ cña B¸c (c©u 4). H: Mở đầu bài thơ, tác giả đã kể về nếp sống, nÕp sinh ho¹t cña m×nh nh thÕ nµo? H: Cấu tạo câu thơ này có gì đặc biệt? Hãy chỉ ra cấu tạo đặc biệt đó? -> §èi vÕ c©u + §èi thêi gian: s¸ng - tèi + §èi kh«ng gian: suèi - hang + Đối hoạt động: ra - vào. H: Phép đối này góp phần diễn tả điều gì ở nÕp sèng sinh ho¹t cña B¸c Hå?. 3. Thể loại :ThÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt. GV: Ra suối chính là ra nơi làm việc để tận dông chót ¸nh s¸ng mÆt trêi. Vµ vµo hang chÝnh lµ vµo n¬i sinh ho¹t hµng ngµy sau giê lµm viÖc. NhÞp th¬ 4/3 t¹o c©u th¬ thµnh 2 vÕ sóng đôi tạo cảm giác nhịp nhàng, nền nếp, khá đều đặn. Cuộc sống của ngời là cuộc sèng bÝ mËt nhng vÉn v« cïng quy cñ, nÕn nÕp, hoµ nhÞp víi nói rõng. -> §ã lµ c¸ch nãi vui, thÓ hiÖn tih thÇn l¹c quan cña B¸c. NiÒm vui cña b¸c g¾n víi thiªn nhiªn, rõng nói. §ã chính là “Thú lâm tuyền” của các bậc đại trợng phu thời trớc. Đọc câu thơ này, ngời ta có thÓ tëng tîng mét vÞ tiªn «ng hay mét nhµ hiền triết ẩn dật nào đó: sáng ra bờ suối để h¸i thuèc, c©u c¸; chiÒu tèi l¹i trë vÒ hang. S¸ng ra bê suèi, tèi vµo hang. 4. Bố cục : 2 phần + C¶nh sinh ho¹t vµ lµm viÖc cña B¸c ë P¸c Bã (c©u 1, 2, 3) + C¶m nghÜ cña B¸c (c©u 4). II/ T×m hiÓu chi tiết 1. C¶nh sinh ho¹t vµ lµm viÖc cña B¸c ë P¸c Bã. - NT: Đối vế câu (tiểu đối). -> Sinh hoạt nền nếp, đều đặn, nhịp nhµng..

(262) động của mình. Quả là 1 cuộc sống đầy tự do, th th¸i. H: Câu thơ tiếp theo, Bác đã kể gì về đời Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng sèng cña m×nh? GV: Cã 3 c¸ch hiÓu c©u th¬ nµy: C1: Ch¸o bÑ, rau m¨ng lóc nµo còng cã, còng s½n sµng (kh«ng thiÕu). C2: Tuy đời sống thiếu thốn, gian khổ( Phải ¨n ch¸o bÑ rau m¨ng) nhng tinh thÇn lóc nµo cũng chủ động, sẵn sàng. C3: KÕt hîp c¶ 2 c¸ch hiÓu trªn: võa nãi c¸i hiÖn thùc, gian khæ; võa nãi c¸i tinh thÇn t¬i vui, s¶ng kho¸i. -> HiÓu theo c¸ch nµo còng kh«ng sai. Vµ cho dï hiÓu theo c¸ch nµo ®i ch¨ng n÷a th× th¬ B¸c còng vui, còng t¬i, còng s¸ng, còng đẹp. H: VËy em h×nh dung nh thÕ nµo vÒ cuéc sèng cña B¸c ë P¸c Bã? GV: Đơn sơ vì không làm việc trong phòng -> Cuộc sống đơn sơ, đạm bạc, thiếu mà là ngoài bờ suối, đạm bạc và bữa ăn hằng thốn. ngµy chØ cã ch¸o bÑ (ch¸o ng«) vµ m¨ng rừng, thiếu thốn vì phải ở trong hang núi. đại tớng Võ Nguyên Giáp đã kể lại: “Những khi trêi ma to, r¾n rÕt chui c¶ vµo chç n»m. Cã buæi s¸ng B¸c thøc dËy, thÊy mét con r¾n rÊt lín n»m khoanh trßn ngay c¹nh ngêi. B¸c sèt rét luôn”. Cuộc sống đơn sơ, đạm bạc, gian khổ là thế nhng vẫn không làm thay đổi thái độ, cách suy nghĩ của Bác. H: Côm tõ “VÉn s½n sµng” gióp em hiÓu ®iÒu gì về thái độ của Bác? GV: Nh×n trªn ph¬ng diÖn “Thó l©m tuyÒn” mà nói, ta thấy hiện lên những màu sắc thật -> Thái độ ung dung, vui vẻ. thó vÞ. Ch¸o bÑ, rau m¨ng ch¼ng ph¶i lµ những thức ăn thanh đạm a thích của các bậc ẩn sĩ chân chính khi xa đó sao? + Nguyễn Bỉnh Khiêm xa cũng đã tự hào: Thu ăn măng trúc, đông ăn giá Xu©n t¾m hå sen, h¹ t¾m ao. + B¸c Hå cña chóng ta trong bµi “C¶nh rõng Việt Bắc” đợc sáng tác sau bài thơ này 6 năm còng viÕt: C¶nh rõng ViÖt B¾c thËt lµ hay ......Rîu ngät chÌ t¬i mÆc søc say. -> Từ đó mới thấy con ngời tacốt là ở cái tâm. Khi c¸i t©m t¬i vui thanh th¶n, tho¶i m¸i th× kh«ng mét khã kh¨n nµo cã thÓ lµm ngêi ta chïn bíc. H: Qua c©u th¬ thø nhÊt vµ thø hai, em c¶m.

(263) nhận đợc điều gì về tình cảm của Bác đối với thiªn nhiªn? GV: Lµ ngêi cã lßng nång nµn yªu níc, xa đất nớc 30 năm, “đêm mơ nớc, ngày thấy => Yêu thiên nhiên, sống gắn bó, hoà hình của nớc”-> nay trở về hoạt động tại quê hợp với thiên nhiên. hơng mình, lãnh đạo phong trào cách mạng cña DT. H: Víi nhiÖm vô lín lao nh vËy, c«ng viÖc của Bác đợc giới thiệu nh thế nào? H: Em hiÓu thÕ nµo lµ “ch«ng chªnh”? -> Thế không vững chãi (vì là đá thiên tạo) H: C©u th¬ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×?. Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng. -> §èi (gi÷a §K lµm viÖc víi b¶n chÊt cña c«ng viÖc) H: Từ phép đối này, em có suy nghĩ gì về ĐK - NT: Đối ý lµm viÖc vµ c«ng viÖc cña B¸c? GV: C©u th¬ thø 3 nãi vÒ c«ng viÖc hµng ngµy cña Hå Chñ TÞch. Ngêi ngåi bªn chiÕc bàn đá tự tạo để dịch cuốn “Lịch sử Đảng céng s¶n Liªn x«” ra tiÕng ViÖt lµm tµi liÖu häc tËp c¸ch m¹ng. H×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ, vÞ l·nh tô CM bỗng nổi bật, đợc đặc tả bằng những nét đậm, khoẻ, đầy ấn tợng. “Chông chênh” là từ láy tợng hình đã làm cho câu thơ giàu hình tợng và gợi cảm. Nó không chỉ miêu tả cái bàn đá tù t¹o mµ cßn phÇn nµo gîi ra c¸i ý nghÜa tîng trng cho CM níc ta cßn ®ang trong thêi k× khã kh¨n, trøng níc. Ba tõ “dÞch sö §¶ng” toµn thanh tr¾c, to¸t lªn c¸i khoÎ kho¾n, g©n guèc. Trung t©m cña bøc tranh P¸c Bã lµ h×nh tợng ngời chiến sĩ đợc khắc hoạ chân thực lại võa cã tÇm vãc lín lao. Ba c©u th¬ ®Çu, c©u 1 nãi vÒ c¸ch sinh hoạt, câu 2 nói đến bữa ăn thờng nhật, câu 3 nãi vÒ c«ng viÖc. Tõ ®©y, cuéc sèng cña ngêi chiến sĩ CM Hồ Chí Minh đã hiện lên thật rõ rµng. H: Vậy trong hoàn cảnh đó, Bác có suy nghĩ gì về cuộc đời CM? H: Tõ “Sang” ë ®©y cã nghÜa lµ g×? -> Sang träng, giµu cã, cao quý. H: Ở đây, cuộc đời CM “thật là sang” có ph¶i lµ sang giµu vÒ mÆt vËt chÊt kh«ng?. -> §iÒu kiÖn lµm viÖc t¹m bî nhng néi dung c«ng viÖc l¹i quan träng, trang nghiªm.. Cuộc đời cách mạng thật là sang. -> sang lµ sù sang träng, giµu cã vÒ mÆt tinh thÇn cña ngêi lµm CM. -> sang lµ sù sang träng, giµu cã khi yªu TN, -> Sù sang träng, giµu cã vÒ mÆt tinh nay lại đợc sống hoà hợp với TN -> thấy th thần của ngời làm CM th¸i, l¹c quan, lµm chñ t×nh thÕ..

(264) GV: Trong thơ, Bác rất hay nói đến cái “sang” cña ngêi lµm CM, kÓ c¶ khi chÞu c¶nh tù đày: + H«m nay xiÒng xÝch thay d©y trãi Mçi bíc leng keng tiÕng nh¹c rung. + Tuy bÞ t×nh nghi lµ gi¸n ®iÖp Mµ nh khanh tíng, vÎ ung dung. H: NiÒm vui tríc c¸i “sang” cña mét cuéc sống đầy gian khổ cho ta hiểu thêm vẻ đẹp nµo trong c¸ch sèng cña B¸c? GV: C©u th¬ cuèi cïng lµ lêi tù nhËn xÐt, biÓu hiÖn trùc tiÕp t©m tr¹ng, c¶m xóc cña chủ thể trữ tình. Câu thơ kết đọng lại ở chữ “sang”. Có thể coi đó là “nhãn tự” của cả bài => Lạc quan, tin tởng vào CM. th¬ nµyoSang lµ sang träng, giµu cã, cao quý và đẹp đẽ, là cảm giác hài lòng, vui thích. Đó chÝnh lµ t©m tr¹ng, t×nh c¶m cña HCM khi tù nhìn nhận, đánh giá về cuộc sống của chính mình và cuộc đời CM mà mình đang theo ®uæi. Trong nh÷ng ngµy ë P¸c Bã, ¨n, ë, lµm việc đều gian khổ, khó khăn, thiếu thốn, nguy hiÓm v« cïng. Nhng ngêi vÉn lu«n c¶m thÊy vui, thÝch, giµu cã vµ sang träng. Giäng th¬ hãm hØnh, c¸ch nãi khoa tr¬ng nhng niÒm vui cña Ngêi thËt tù nhiªn, ch©n thµnh, kh«ng hÒ gîng g¹o. NiÒm vui Êy to¸t ra tõ toµn bé bµi th¬, tõ tõ ng÷, h×nh ¶nh th¬ vµ c¶ giäng ®iÖu cña bµi th¬ n÷a. NiÒm vui vµ c¸i sang cña cuộc đời CM ấy xuất phát từ quan niệm sống cña Ngêi. H: C¶m nhËn cña em vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña bµi th¬ nµy? - Gọi HS đọc ghi nhớ. GV: Cñng cè: Bµi th¬ hÊp dÉn chóng ta bëi tính cổ điển và tính hiện đại đan xen vào nhau. + Cæ ®iÓn: thÓ th¬ TNTT §êng luËt víi h×nh ¶nh, giäng ®iÖu, ë tõ ng÷ nh·n tù vµ ë thó l©m tuyÒn. + Hiện đại: Cuộc đời CM, lối sống CM, công viÖc CM, tinh thÇn l¹c quan CM; ng«n tõ gi¶n dÞ tù nhiªn, giäng th¬ ch©n thµnh, dung dÞ, vui đùa, hóm hỉnh. Các em đã biết, Bác không chủ định làm thơ. Nhng trong suộc đời CM, bác để lại cho chúng ta 1 lợng thơ đồ sộ. Những bức tranh thiªn nhiªn trong th¬ Hå Chñ TÞch, con ngêi bao giê còng lµ trung t©m, lµ chñ thÓ. §ã lµ tinh thÇn c¶i t¹o thiªn nhiªn, c¶i t¹o thÕ giíi cña ngêi céng s¶n. bµi th¬ “Tøc c¶nh P¸c Bã” 1 lần nữa đã làm giàu thêm cho điều này và còng thªm 1 lÇn n÷a cho ta yªu vµ nhí th¬. * Ghi nhí (SGK – 30). * LuyÖn tËp: C©u hái 3 + Giống: Cả hai đều là những vị anh hïng, nhµ t tëng lín cña DT. C¶ hai đều có tình cảm gắn bó với thiên nhiªn. + Kh¸c: - Nguyễn Trãi lấy đá làm chiếu nằm, còn Bác thì lấy đá làm nơi làm viÖc. - NguyÔn Tr·i tin ë thiªn mÖnh,.

(265) B¸c. - Gọi HS đọc yêu cầu. - Cho HS th¶o luËn nhãm, tr¶ lêi c©u hái.. thiên cơ: Khi gặp thời thế đảo điên thì không thể phò vua cứu nớc đành lui về ở ẩn. Còn Bác thì nắm đợc quy luật khách quan và thời cơ CM, chủ động vît lªn hoµn c¶nh.. 4. Cñng cè: GV hái HS: - Bài thơ giúp em có thêm hiểu biết gì về cuộc đời hoạt động CM của Bác? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ tinh thÇn cña B¸c? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng bµi th¬. Häc néi dung theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch. - Häc thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: C©u cÇu khiÕn. ************************************************ Ngày soạn: 15/1/2015 Ngày dạy: 84 - 21/1; 82- 23/1; 81- 24/1/2015. TiÕt 83. C©u cÇu khiÕn I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu cầu khiến và phân biệt đợc câu cầu khiến với c¸c kiÓu c©u kh¸c. - N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn. - BiÕt sö dông c©u cÇu khiÕn phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Nªu mét sè chøc n¨ng kh¸c cña c©u nghi vÊn? Cho vÝ dô? 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: * GV treo b¶ng phô ghi c¸c VD trong SGK. - Gọi HS đọc. H: Trong ®o¹n trÝch trªn, c©u nµo lµ c©u cÇu khiÕn?. Néi dung I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng 1. VÝ dô 1:. a. Thôi đừng lo lắng. Cø vÒ ®i..

(266) H: Vì sao em cho rằng đó là câu cầu khiến? b. Đi thôi con. Dựa vào đặc điểm hình thức nào? * §Æc ®iÓm h×nh thøc: - Chøa c¸c tõ mang ý cÇu khiÕn: đừng, đi, thôi. H: C¸c c©u cÇu khiÕn trªn thùc hiÖn chøc - KÕt thóc c©u b»ng dÊu chÊm. n¨ng g×? * Chøc n¨ng: - Khuyªn b¶o GV: Đa ra bảng phụ, gọi HS xác định. + Sứ giả hãy mau mau về xin nhà vua đúc cho - Yêu cầu ta mét con ngùa s¾t! -> Yªu cÇu, ra lÖnh. + Bạn đọc đi! -> Yªu cÇu + B¹n nªn nghe lêi anh Êy ®i. -> Khuyªn b¶o. + MÑ giÆt gióp con chiÕc ¸o nµy víi nhÐ. -> §Ò nghÞ. 2. VÝ dô 2: - Gọi HS đọc ví dụ 2. H: Cách đọc từ “Mở cửa” trong câu a và câu b cã g× kh¸c nhau? a. Câu “Mở cửa” đọc nhẹ nhàng h¬n. -> V× ®©y lµ c©u tr¶ lêi (thuéc kiÓu c©u trÇn thuËt). b. Câu “Mở cửa” đọc có ngữ điệu, nhÊn m¹nh h¬n. -> V× ®©y lµ c©u dùng để ra lệnh (Thuộc kiểu câu cầu H: Em còn nhận ra điều gì về đặc điểm hình khiến). thøc vµ chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn? + H×nh thøc: KÕt thóc c©u b»ng dÊu chÊm than. GV: Lu ý: + Khi yªu cÇu: ngêi nãi lµ vai trªn, ngêi nghe + Chøc n¨ng: Ra lÖnh. lµ vai díi. + Khi đề nghị: ngời nói là vai dới, ngời nghe lµ vai trªn. + Trong trêng hîp lêi nãi kh«ng cã chñ ng÷ (LÊy hé quyÓn s¸ch víi!) th× ngêi nãi trë nªn v« lÔ, mÊt lÞch sù. -> V× vËy, khi sö dông c©u cÇu khiÕn còng ph¶i lu ý khi giao tiÕp víi ngêi lín tuæi. H: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ c©u cÇu khiÕn? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i vµ ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ Hoạt động 2. 3. Ghi nhí : (SGK). II. LuyÖn tËp. - Gọi HS đọc yêu cầu và các ngữ liệu - Chia HS thµnh 3 nhãm, mçi nhãm lµm 1 1. Bµi tËp 1: phÇn. * C¸c tõ ng÷ cÇu khiÕn: - GV híng dÉn häc sinh lµm. a. h·y - §¹i diÖn c¸c nhãm nªu kÕt qu¶. b. ®i - GV nhËn xÐt, ch÷a..

(267) c. đừng * NhËn xÐt vÒ chñ ng÷: a. V¾ng mÆt chñ ng÷. b. Chñ ng÷ lµ “¤ng gi¸o”. c. Chñ ng÷ lµ “Chóng ta”. - Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung từng phần. - GV híng dÉn HS c¸ch lµm. - Gäi tõng hS lªn tr¶ lêi.. * Thêm bớt hoặc thay đổi chủ ngữ: a. Thªm CN Con h·y lÊy g¹o lµm b¸nh mµ lÔ Tiªn V¬ng. -> Nội dung không thay đổi nhng mức độ yêu cầu thì nhẹ nhàng hơn. b. Bít CN Hót tríc ®i! -> Nội dung không thay đổi nhng mức độ đề nghị thì tăng lên, gần nh ra lÖnh. C©u nãi kÐm lÞch sù. c. Thay CN “Chóng ta” b»ng “C¸c anh” Nay các anh đừng làm gì nữa... -> Nội dung có thay đổi, vì: + Chóng ta: bao g«m c¶ ngêi nãi vµ ngêi nghe. + C¸c anh: chØ cã ngêi nghe thùc hiÖn yªu cÇu. 2. Bµi tËp 2: * Nh÷ng c©u cÇu khiÕn: a. Th«i im c¸i ®iÖu....®i. b. Các em đừng khóc. c. §a tay cho t«i mau! CÇm lÊy tay t«i nµy!. - GV nªu yªu cÇu cña BT. - Gäi HS lªn b¶ng lµm bµi. - GV nhận xét, thống nhất đáp án.. * NhËn xÐt: a. V¾ng CN, tõ ng÷ CK lµ: th«i, ®i. b. CN lµ “C¸c em”, tõ ng÷ cÇu khiÕn là: đừng. c. V¾ng CN, kh«ng cã tõ ng÷ CK, chØ cã ng÷ ®iÖu CK vµ dÊu !. 3. Bµi tËp 3: * Gièng nhau: - §Òu lµ c©u cÇu khiÕn - Cã tõ ng÷ cÇu khiÕn: “h·y”.. - Gọi HS đọc đoạn trích.. * Kh¸c nhau: a. V¾ng chñ ng÷: Cã tÝnh chÊt cÇu khiÕn vµ ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn cao h¬n, mang tÝnh chÊt ra lÖnh. b. Có chủ ngữ “thầy em”, mức độ cÇu khiÕn nhÑ nhµng h¬n, mang tÝnh khích lệ động viên..

(268) H: Cho biÕt suy nghÜ, nguyÖn väng vµ c¸ch đặt vấn đề của Dế Choắt? 4. Bµi tËp 4: - NguyÖn väng cña DÕ Cho¾t: Muèn nhờ Dế Mèn đào cho 1 cái ngách để phßng th©n. - Suy nghÜ cña DÕ Cho¾t: Lu«n coi mình là đàn em của Dế Mèn. H: Nội dung cầu khiến đợc diễn đạt bằng - Cách đặt vấn đề nhờ vả (Nhng thực chất là yêu cầu, đề nghị): khiêm nhcách nào? ờng và kín đáo, mang tính chất thăm H: Vì sao Dế Choắt lại chọn cách diễn đạt dò thái độ Dế Mèn. - Nội dung cầu khiến: đợc diễn đạt nh vËy? b»ng h×nh thøc c©u nghi vÊn.. - Gọi HS đọc yêu cầu - Cho HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi c¸ nh©n.. -> Cách diễn đạt này phù hợp với vị thÕ cña DÕ Cho¾t vµ khiÕn DÕ MÌn dÔ tiÕp nhËn h¬n. 5. Bµi tËp 5: - Kh«ng thÓ thay thÕ v×: + §i ®i con: ChØ yªu cÇu ngêi con thực hiện hành động đi. + §i th«i con: Yªu cÇu c¶ ngêi mÑ vµ ngêi con cïng thùc hiÖn hµnh động đi.. 4. Cñng cè: GV hái HS: - §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u cÇu khiÕn? - Chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch vÝ dô. - Häc thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ThuyÕt minh vÒ 1 danh lam th¾ng c¶nh.. Ngày soạn: 15/1/2015 Ngày dạy: 82- 23/1; 81,84- 24/1/2015. TiÕt 84. ThuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh.

(269) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu thÕ nµo lµ bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh. - BiÕt c¸ch viÕt bµi v¨n giíi thiÖu vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh trªn c¬ së chuÈn bÞ kÜ càng, hiểu biết sâu sắc và toàn diện về danh lam thắng cảnh đó. - Nắm vững bỗ cục bài văn TM về đề tài này. - Rèn luyện kĩ năng đọc, tra cứu, ghi chép và quan sát. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Bµi viÕt vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh trªn b¸o chÝ, phiÕu BT. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm)? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ngµy nay, trªn s¸ch b¸o vµ trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin truyÒn th«ng, chóng ta vẫn thờng nghe giới thiệu về những danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử của đất nớc ta nãi riªng vµ thÕ giíi nãi chung. Nh÷ng v¨n b¶n Êy chÝnh lµ nh÷ng v¨n b¶n thuyÕt minh. VËy thuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh lµ lµm nh thÕ nµo? chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Em hiÓu thÕ nµo lµ danh lam th¾ng c¶nh? H: ThuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh nhằm mục đích gì? - Gọi HS đọc VB. H: Bài văn thuyết minh về mấy đối tợng?. Néi dung I. Giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh.. 1. VÝ dô: Đọc VB: “Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngäc S¬n”. - VB thuyết minh về 2 đối tợng: Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn.. H: Hai đối tợng này có quan hệ với nhau nh thÕ nµo? -> Có quan hệ gần gũi, gắn bó với nhau. đền Ngäc S¬n to¹ l¹c trªn Hå Hoµn KiÕm. H: Bµi viÕt gióp em hiÓu g× vÒ Hå Hoµn KiÕm + Hå Hoµn KiÕm: Nguån gèc h×nh thµnh, sù tÝch nh÷ng tªn hå. và đền Ngọc Sơn? + §Òn Ngäc S¬n: Nguån gèc h×nh thµnh, s¬ lîc qu¸ tr×nh x©y dùng đền, vị trí và cấu trúc đền. H: Muèn viÕt mét bµi giíi thiÖu vÒ danh lam th¾ng c¶nh nh vËy, cÇn cã nh÷ng kiÕn thøc g×? - KiÕn thøc: thuéc lÜnh vùc LÞch sö, địa lí văn học và Nghệ thuật. H: Làm thế nào để có kiến thức về một danh -> Ph¶i th¨m quan, tra cøu s¸ch vë, lam th¾ng c¶nh? hái han... GV: Tốt nhất, ta có thể đến tận nơi quan sát,.

(270) nh×n, nghe, hái han th× sÏ t×m ra ph¬ng ph¸p thuyÕt minh phï hîp. KiÓu bµi thuyÕt minh nµy ngoµi nh÷ng đặc điểm giống với cách làm các kiểu bài thuyÕt minh kh¸c nh: ph¶i quan s¸t, t×m hiÓu, sö dông ph¬ng ph¸p thuyÕt minh phï hợp...còn có 1 số điểm đặc biệt quan trọng. Đó là sự hiểu biết về lịch sử, đó là những điều không thể quan sát đợc mà phải nghiên cứu, häc tËp. H: Bài viết trên đợc sắp xếp theo bố cục, thứ - Bè côc: 3 phÇn tù nµo? + P1: Giíi thiÖu hå HK + P2: Giới thiệu đền NS + P3: Giíi thiÖu bê hå. -> Theo thø tù quan s¸t cña ngêi H: Bµi nµy cã thiÕu sãt g× vÒ bè côc ? viÕt. GV: Tuy bài này đợc chia làm 3 phần nhng kh«ng ph¶i lµ 3 phÇn cña 1 VB lµ MB, TB, - ThiÕu: Më bµi vµ kÕt bµi. KL nh bố cục thờng gặp. Vậy để bài viét hoàn thiÖn, ta ph¶i lµm nh thÕ nµo? -> Bæ sung thªm MB vµ KB. GV: + Më bµi: cã thÓ giíi thiÖu, dÉn kh¸ch cã c¸i nh×n bao qu¸t vÒ quµn thÓ DLTC Hå Hoµn KiÕm- §Òn Ngäc S¬n. + KÕt bµi: ý nghÜa lÞch sö -VH-XH cña DLTC, bµi häc vÒ gi÷ g×n vµ t«n t¹o th¾ng c¶nh. Ngoµi ra, bµi viÕt nµy cßn cha giíi thiÖu vÞ trí cụ thể, độ rộng hẹp của hồ (Phải nêu rõ vị trí của tháp rùa, cầu Thê Húc, đền Ngọc Sơn ở chç nµo, híng nµo cña hå, c¸ch bao nhiªu mÐt). Vµ cã thÓ cßn ph¶i giíi thiÖu quang c¶nh xung quanh: c©y cèi, mµu s¾c, mÆt níc... H: Chỉ ra các phơng pháp thuyết minh đợc sử dông trong VB nµy? - Nªu §N – gi¶i thÝch - LiÖt kª - Nªu VD, dïng sè liÖu, so s¸nh, ph©n lo¹i ph©n tÝch. H: Lêi v¨n sö dông trong VB thuyÕt minh ph¶i nh thÕ nµo? V× sao? -> Ph¶i chÝnh x¸c, biÓu c¶m. 2. Ghi nhí: (SGK - 34). - GV chèt l¹i. - Đa ra ghi nhớ.Gọi HS đọc. * GV đọc minh hoạ 1 VB thuyết minh su tầm đợc cho HS nghe. II/ LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: Hoạt động 3: * MB: Giíi thiÖu, dÉn d¾t, thÓ hiÖn - Gọi HS đọc yêu cầu. - HS chia 3 nhãm, mçi nhãm th¶o luËn 1 néi c¸i nh×n bao qu¸t vÒ quÇn thÓ danh.

(271) dung - GV híng dÉn häc sinh lµm. - HS lµm bµi, ghi kÕt qu¶ ra b¶ng phô kÌm theo c¸ch s¾p xÕp bè côc cña nhãm m×nh - GV nhËn xÐt tÝnh hîp lÝ cña tõng c¸ch nhng đảm bảo tính mạch lạc và bố cục 3 phần.. lam th¾ng c¶nh hå HK. * TB: Bæ sung thªm vÞ trÝ cña hå, diện tích, độ sâu qua các mùa, nói kĩ h¬n vÒ t¸p rïa, rïa Hå G¬m, quang cảnh đờng phố ven hồ. * KB: Nªu ý nghÜa lÞch sö – VH – XH cña danh lam th¾ng c¶nh (cã thÓ nªu thªm bµi häc vÒ gi÷ g×n, t«n t¹o - Gọi HS đọc yêu cầu bT2. th¾ng c¶nh hoÆc triÓn väng ph¸t H: NÕu muèn giíi thiÖu theo tr×nh tù tham triÓn trong t¬ng lai). quan hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn từ xa đến gần, từ ngoài vào trong thì nên sắp xếp 2. Bài tập 2: thø tù giíi thiÖu nh thÕ nµo? ( Yªu cÇu HS ghi ra phiÕu BT) - C¸ch 1: cã thÓ tõ trªn g¸c nhµ Bu - GV ch÷a mét sè phiÕu vµ nhËn xÐt. ®iÖn, nh×n bao qu¸t toµn c¶nh hå vµ đền. - Cách 2: từ đờng Đinh Tiên Hoàng, nh×n §µi Nghiªn, Th¸p Bót, qua cÇu H: Viết lại bài này theo bố cục 3 phần, em sẽ Thê Húc, vào đền Ngọc Sơn rồi tả chọn những chi tiết tiêu biểu nào để làm nổi bên trong đền. bËt gi¸ trÞ lÞch sö vµ v¨n ho¸ cña di tÝch? - Gäi nhiÒu HS nªu ý kiÕn. 3. Bµi tËp 3: - GV đánh giá. - Rïa Hå G¬m - TruyÒn thuyÕt tr¶ g¬m thÇn - CÇu Thª Hóc - Th¸p Bót... 4. Cñng cè: GV hái HS: - ThÕ nµo lµ giíi thiÖu vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh? - Làm thế nào để có tri thức về DLTC ? Bài giới thiệu cần có những yêu cầu gì? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch vÝ dô. - Häc thuéc ghi nhí, lµm BT4. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ¤n tËp vÒ VB thuyÕt minh. ******************************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ phó. Trần Thị Niềm. Ngày soạn: 15/1/2015 Ngày dạy: 82, 81,84- 27 /1/2015.

(272) TiÕt 85. ¤n tËp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nhí l¹i kh¸i niªm cña kiÓu bµi thuyÕt minh - Ôn lại vai trò, tác dụng, đặc trng của văn bản thuyết minh. - N¾m v÷ng bç côc bµi v¨n TM vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh - RÌn luyÖn kÜ n¨ng t×m ý, lËp dµn ý. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. X©y dùng c¸c dµn ý cho BT1 (trang 35). 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh? Nh÷ng yªu cÇu cña kiÓu bµi nµy? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở cuối học kì I và đầu học kì II này các em đã đợc học về kiểu bài thuyết minh từ khái niệm, yêu cầu về tri thức, về lời văn, các kiểu đề văn thuyết minh, các phơng pháp thuyết minh rồi đến cách làm bài văn thuyết minh... Hôm nay chúng ta sẽ ôn tập lại toàn bộ những kiến thức đó. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I. ¤n tËp lÝ thuyÕt: 1. Kh¸i niÖm:. H: ThuyÕt minh lµ kiÓu VB nh thÕ nµo? Nhằm mục đích gì? VB thuyÕt minh lµ kiÓu VB th«ng dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, tÝnh chÊt, nguyªn nh©n...cña c¸c sù vËt, hiÖn tîng trong tÑ nhiªn vµ XH b»ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. 2. Vai trß vµ t¸c dông: H: V¨n b¶n thuyÕt minh cã vai trß vµ t¸c dông nh thÕ nµo? Cung cÊp tri thøc mét c¸ch kh¸ch quan, giúp ngời đọc hiểu biết về sự vật, sự việc một cách đầy đủ, đúng GV: Bản hớng dẫn sử dụng các sản phẩm, đồ đắn để vận dụng vào cuộc sống. vËt nh bµn lµ, m¸y b¬m, qu¹t ®iÖn, nåi c¬m điện...là những vB thuyết minh đơn giản nhất, vậy mà cũng đã rất hữu ích cho đời sống con ngêi. -> Đây là đặc điểm quan trọng nhất để phân.

(273) biệt kiểu VB này với các kiểu VB khác. đã là tri thøc th× ngêi lµm VB kh«ng thÓ h cÊu, bÞa đặt, tởng tơng hay suy luận ra mà làm đợc. H: Vậy tri thức trong Vb thuyết minh đòi hỏi ph¶i nh thÕ nµo? -> Phải khách quan, xác thực, đáng tin cậy. H: VB thuyÕt minh cã tÝnh chÊt g× kh¸c so víi 3. TÝnh chÊt: VB tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn? VB thuyÕt minh cèt lµm cho ngêi đọc nắm vững tri thức thuộc các GV: Đối với tự sự, miêu tả: Làm cho ngời khía cạnh liên quan đến đối tợng đọc cảm nhận, rung động trớc cái hay, cái đẹp thuyết minh. của sự vật hoặc căm ghét trớc tính xấu của đối tîng. Còn đối với văn nghị luận, đối tợng của vb là một vấn đề, nên phải dùng lí lẽ và dẫn chứng để làm sáng tỏ. H: Tõ tÝnh chÊt trªn, em h·y cho biÕt yªu cÇu vÒ lêi v¨n cña Vb thuyÕt minh? -> Rõ ràng, chặt chẽ, vừa đủ, dễ hiểu, giản dị vµ hÊp dÉn. H: Các kiểu đề văn TM thờng gặp là gì? - TM về 1 đồ vật - TM vÒ mét thÓ lo¹i VH - TM vÒ mét ph¬ng ph¸p - TM vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh. -> Ngoµi ra cßn cã: - TM vÒ mét hiÖn tîng tù nhiªn – XH - TM vÒ 1 g¬ng mÆt thÓ thao tiªu biÓu - TM vÒ 1 phong tôc tËp qu¸n, lÔ héi.... H: Theo em, muốn làm tốt bài văn TM, cần 4. Chuẩn bị tri thức để làm bài: ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng g×? - ChuÈn bÞ tri thøc: b»ng c¸ch quan s¸t, häc tËp, nghiªn cøu, hái han... H: Bµi v¨n thuyÕt minh ph¶i lµm næi bËt ®iÒu - S¾p xÕp tri thøc, lËp dµn ý. g× ? -> Bài văn TM phải làm nổi bật đối tîng thuyÕt minh. H: Nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt mÞnh nµo thêng 5. C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: đợc chú ý và sử dụng? - Nêu định nghĩa, giải thích - LiÖt kª - Nªu vÝ dô - Dïng sè liÖu - So s¸nh H: Trong VB thuyÕt minh cã yÕu tè miªu t¶ - Ph©n lo¹i- ph©n tÝch. vµ BC kh«ng? LiÒu lîng vµ t¸c dông cña tõng yếu tố đó? - Cã. Miªu t¶ vµ BC chØ lµ yÕu tè phô trî, lµm bµi v¨n TM t¨ng søc hÊp dÉn..

(274) Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu. - HS chia 4 nhãm, mçi nhãm th¶o luËn 1 phÇn - GV híng dÉn häc sinh lµm. - HS lµm bµi, ghi kÕt qu¶ ra b¶ng phô - GV cho HS nhËn xÐt bæ sung vµ thèng nhÊt c¸ch ch÷a.. II/ LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: a. TM về đồ dùng: * Lập ý: Gồm có tên đồ dùng, hình d¸ng, kÝch thíc, mµu s¾c, cÊu t¹o, c«ng dông, c¸ch dïng, nh÷ng lu ý... * Dµn ý: - MB: Giới thiệu khái quát tên đồ dïng vµ c«ng dông cña nã. - TB: Cấu tạo, nguyên lí hoạt động (nÕu cã), vai trß-c«ng dông, c¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n... - KB: Khẳng định lại tầm quan trọng của đồ dùng đối với đời sống con ngêi.. b. Giíi thiÖu 1 Di tÝch LS, Danh lam VD: TC. + Di tích lịch sử: Đình, chùa, đền... + Danh lam thắng cảnh: Hồ, núi, sông, vịnh, * Lập ý: Gồm có tên địa danh, khái đảo, khu nghỉ mát, vui chơi... quát vị trí, ý nghĩa đối với quê hơng, cÊu tróc, qu¸ tr×nh h×nh thµnh, x©y dựng, tu bổ, đặc điểm nổi bật, những phong tôc, lÔ héi cã liªn quan... * Dµn ý: - MB: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÞ trÝ vµ ý nghĩa ls-vh-xh của địa danh. - TB: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, qu¸ tr×nh t«n t¹o, tu bæ, thay đổi tên gọi; Cấu trúc, quy mô, cảnh đẹp; Phong tục tập quán của địa phơng. - KB: Thái độ, tình cảm sự đánh giá cña ngêi viÕt hoÆc lêi kªu gäi ý thøc cña ngêi d©n... c. TM vÒ 1 thÓ lo¹i VH: VD: C¸c thÓ th¬ ThÊt ng«n tø tuyÖt, ThÊt * LËp ý: Gåm cã: tªn thÓ lo¹i, Vb ngôn bát cú, Lục bát...hoặc Truyện ngắn, Tiểu tiêu biểu, hiểu biết về những đặc thuyÕt. ®iÓm h×nh thøc thÓ lo¹i, tÝnh chÊt, néi dung... * Dµn ý: - MB: Giíi thiÖu chung vÒ thÓ lo¹i VH và vị trí của nó đối với vh-xh hoặc đối với hệ thống thể loại. - TB: Giíi thiÖu, ph©n tÝch cô thÓ vÒ ND vµ h×nh thøc, cã ®a VD minh ho¹ - KB: Nh÷ng ®iÒu lu ý khi thëng thøc hoÆc khi s¸ng t¸c kiÓu VB nµy..

(275) Lu ý: Tuỳ theo đối tợng thuộc thể loại VH nào mà xác định mức độ và nội dung thuyết minh cho phï hîp. d. Giíi thiÖu 1 Ph¬ng ph¸p: VD: Phơng pháp vẽ bản đồ, biểu đồ, phóng * Lập ý: Gồm có tên đồ dùng, tên tranh minh ho¹, lµm thÝ nghiÖm... thÝ nghiÖm, t¸c dông, hiÖu qu¶, môc đích, nguyên liệu, quy trình làm, kết qu¶ , yªu cÇu thµnh phÈm... * Dµn ý: - MB: Giới thiệu khái quát tên đồ dùng, đồ chơi; tên thí nghiệm và mục đích, tác dụng của nó. - TB: ChuÈn bÞ nguyªn vËt liÖu (sè lîng, mµu s¾c, chÊt liÖu); Quy tr×nhc¸ch thøc tiÕn hµnh (tõng bíc, tõng khâu cho đến khi hoàn thành); yêu cÇu( vÒ chÊt lîng, h×nh d¸ng, mµu s¾c...). - KÕt bµi: Nh÷ng ®iÒu lu ý, nh÷ng c¸ch gi¶i quyÕt trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh... 2. Bµi tËp 2: - Gọi HS đọc yêu cầu bT2. - GV híng dÉn HS lµm ë líp, yªu cÇu vÒ nhµ tiÕp tôc hoµn thiÖn.. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i cho HS: -Kh¸i niÖm, vai trß, t¸c dông, tÝnh chÊt cña bµi v¨n thuyÕt minh. - C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh - C¸ch lËp ý vµ lËp dµn ý cho bµi v¨n thuyÕt minh. 5. Híng dÉn häc bµi: - ¤n l¹i toµn bé kiÕn thøc phÇn lý thuyÕt vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. - Lµm BT 2 vµo vë - Chuẩn bị tiết sau: VB “Ngắm trăng”, “Đi đờng”.. Ngày soạn: 15/1/2015 Ngày dạy: 82 ,81,84 - 28/1/2015. TiÕt 86. Ng¾m tr¨ng.

(276) (Hå ChÝ Minh) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc tình yêu thiên nhiên đặc biệt sâu sắc của Bác Hồ qua bài thơ “Ngắm tr¨ng”: dï trong hoµn c¶nh tï ngôc, ngêi vÉn më réng t©m hån giao hoµ víi thiªn nhiªn. - Hiểu đợc sức truyền cảm của bài thơ qua nghệ thuật bình dị, tự nhiên mà ý nghĩa sâu s¾c. - GD học sinh lòng kính yêu lãnh tụ, yêu thiên nhiên, đất nớc. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. ChÐp 2 bµi th¬ ra b¶ng phô 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 1:. I/Tìm hiểu chung 1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c; H: Bài thơ “Ngắm trăng” đợc sáng tác trong Trong thời gian Bác bị giam cầm ở hoµn c¶nh nµo? nhµ tï Qu¶ng T©y (1942-1943). Bài thứ 20 trong tập “Nhật ký trong GV: Hớng dẫn cách đọc: tù” C©u 1: Giäng b×nh th¶n C©u 2: Giäng bèi rèi C©u3+ 4: §»m th¾m, vui t¬i, s¶ng kho¸i. 2. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch: - GV đọc mẫu cả 3 bản: Phiên âm, dịch nghĩa, dịch thơ, gọi HS đọc. - Nhận xét cách đọc của HS H: Bài thơ đợc làm theo thể thơ nào? -> ThÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt. H: Bµi th¬ TNTT thêng cã bè côc nh thÕ nµo? -> 4 phÇn: Khai- thõa-chuyÓn- hîp. 3. Thể loại : ThÊt ng«n tø tuyÖt §êng GV: B¶n dÞch th¬ còng theo thÓ thÊt ng«n tø luËt. tuyÖt, b¸m s¸t nguyªn t¸c, nhng còng cã chç cha lột tả hết đợc tinh thần của nguyên tác. H: §äc bµi th¬, em thÊy B¸c Hå ng¾m tr¨ng 4. Bố cục : 4 phần trong hoµn c¶nh nµo? -> Trong nhµ tï. II. Phân tích H: Câu thơ đầu, Bác đã bộc bạch điều gì? 1. Câu khai H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña B¸c? H: Điệp từ “không” đợc nhắc đi nhắc lại Trong tù không rợu cũng không hoa nhiều lần nhằm khẳng định điều gì? - §iÖp tõ “kh«ng”.

(277) H: Theo em, t¹i sao B¸c kh«ng t¶ nh÷ng nçi thiếu thốn khác mà chỉ nhắc đến rợu và hoa? -> Câu thơ tả thực cuộc sống thiếu -> Vì đó là những gì quan trọng nhất gắn với thốn, cực khổ của ngời tù. t©m hån thi sÜ. Uèng rîu, ng©m th¬, chê hoa quúnh në vµ ng¾m tr¨ng lµ thó vui cña thi sÜ muôn đời... GV: C¸i thiÕu thèn cña ngêi tï lµ thiÕu c¬m, thiÕu ¸o, thiÕu tù do. Nhng dêng nh B¸c kh«ng hÒ nãi tíi. C¸i B¸c nãi ë ®©y lµ c¸i thiÕu cña thi nh©n. Lóc nµy ®©y, B¸c kh«ng ph¶i lµ ngêi tï n÷a, mµ b¸c lµ mét thi nh©n thùc thô. T©m hån Êy gióp B¸c vît qua hoµn c¶nh thùc t¹i. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi t©m sù cña B¸c? H: Trớc cảnh đẹp của đêm trăng, tâm trạng -> T©m sù thanh cao, vît lªn hoµn của Bác đợc giới thiệu qua câu thơ nào? GV: gi¶i nghÜa: “n¹i nhîc hµ”: Kh«ng biÕt c¶nh hiÖn thùc. lµm thÕ nµo. 2. Câu thừa H: Em hiÓu t©m tr¹ng cña B¸c lóc nµy ra Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ sao? GV: C©u th¬ thø hai lµ c¸i xèn xang, bèi rèi rất nghệ sĩ trớc cảnh đẹp đến sững sờ của - Tâm trạng bối rối, xốn xang của đêm trăng.-> T chất nghệ sĩ đích thực của Hồ Bác - ngời thi sĩ trớc vẻ đẹp sững sờ Chí Minh và dáng vẻ ung dung kì là của ngời của đêm trăng. tï CM. H: V× sao ngêi tï l¹i cã t©m tr¹ng xèn xang Êy? -> Mất tự do, thiếu rợu, thiếu hoa để thởng thức trăng trong khi thiên nhiên đẹp, lộng lẫy vµ th¬ méng thÕ kia. H: Nỗi nhớ rợu và hoa, sự cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên của ngời nghệ sĩ đợc diễn tả bằng cảm nhận gì? Em hiểu đợc điều gì trong sự c¶m nhËn Êy? H: Sau những phút giây bối rối, xúc động trớc vẻ đẹp của đêm trăng, Bác đã làm gì? - T©m hån tù do, phong th¸i ung dung, l¹c quan, chÊt nghÖ sÜ cña B¸c. H: Nét nghệ thuật đặc sắc của 2 câu thơ?Tác 3.Cõu chuyển, hợp dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy? Ngêi ng¾m tr¨ng soi ngoµi cöa sæ GV: Bác chủ động tìm đến với trăng, vợt lên Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ. trªn hoµn c¶nh thiÕu thèn..cho dï nhµ tï cã khắc nghiệt đến đâu cũng không ngăn cản nổi - NT: Đối lập, nhân hoá -> Trăng và ngời là đôi bạn tri kỉ, tri sù giao hoµ gi÷a ngêi vµ tr¨ng. H: Qua đây, em có nhận xét gì về con ngời âm, tìm đến với nhau, hiểu nhau. B¸c? GV: Yªu thiªn nhiªn, g¾n bã víi thiªn nhiªn, sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ ®iÒu thêng nhật ở Bác. Nhng trong hoàn cảnh tù đày nh => Bác có tâm hồn yêu thiên nhiên vËy mµ B¸c vÉn dµnh trän t×nh c¶m cho tr¨ng. tha thiÕt, cã nghÞ lùc vµ chÊt thÐp phi.

(278) Song s¾t cña nhµ tï còng trë nªn bÊt lùc v×: thêng. “Nay ë trong th¬ nªn cã thÐp Nhµ th¬ còng ph¶i biÕt xung phong” ¸nh tr¨ng mang ý nghÜa kh¸t väng tù do vµ vÎ đẹp thanh cao tinh khiết-> Vì vậy dù trong hoµn c¶nh nµo ngêi còng dµnh t×nh yªu cho thiªn nhiªn. VD: C¶nh khuya, R»m th¸ng giªng... H: Cách xng hô của nhà thơ có gì đặc biệt? -> Kh«ng ph¶i “ngêi tï”, kh«ng ph¶i “ph¹m nh©n” mµ lµ “thi gia”, cã nghÜa lµ nhµ th¬. Cách xng hô đó là sự hoá thân kì diệu, là phút th¨ng hoa to¶ s¸ng cña t©m hån nhµ th¬, thÊm thÝa c¸nh nh×n vµ c¶m xóc míi mÎ cña B¸c. H: em cã c¶m nhËn g× vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬? -> HS. GV ®a ra ghi nhí. DÆn häc thuéc. GV: Ng¾m tr¨ng lµ bµi th¬ thÓ hiÖn mét c¸ch cụ thể và sinh động vẻ đẹp phong phú hài hoà của 1 tâm hồn, 1 nhân cách vĩ đại.Hình ảnh B¸c trong bµi th¬ lµ mét vÞ kh¸ch tiªn, kh¸ch tự do trong ngục tù, Bài thơ đợc coi là một khóc h¸t tù do cña b¸c. * Ghi nhí: (sgk -38).. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i cho HS: - Tình yêu thiên nhiên đặc biệt sâu sắc của bác Hồ qua bài “Ngắm trăng”: Dù trong hoµn c¶nh tï ngôc, Ngêi vÉn më réng t©m hån, giao hoµ v¬i thiªn nhiªn, víi tr¨ng. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ bµi th¬. - Häc néi dung c¬ b¶n cña c¶ bµi theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch. - Häc thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Đi đường. *************************************************** Ngày soạn: 15/1/2015 Ngày dạy: 84 – 28/1,82 – 30/1,81 - 31/1/2015. TiÕt 87. Đi đờng (Hå ChÝ Minh) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Thấy đợc ý nghiã t tởng của bài thơ “Đi đờng”: Từ việc đi đờng gian l;ao mà nói đến bài học đờng đời, đờng cách mạng..

(279) - Hiểu đợc sức truyền cảm của bài thơ qua nghệ thuật bình dị, tự nhiên mà ý nghĩa s©u s¾c. - GD học sinh lòng kính yêu lãnh tụ, yêu thiên nhiên, đất nớc. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. ChÐp 2 bµi th¬ ra b¶ng phô 2. Häc sinh: Đọc trớc bài thơ, đọc chú thích Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: I. Tìm hiểu chung Hoạt động 1: 1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c GV: Giíi thiÖu hoµn c¶nh s¸ng t¸c: Trong Trong thêi gian B¸c bÞ giam cÇm h¬n thời gian Bác bị giam cầm hơn 1 năm ở Trung 1 năm ở Trung Quốc ( từ 8/1942 đến Quốc ( từ 8/1942 đến 9/1943) Bác bị giả đi 9/1943) Bác bị giả đi hết nhà lao này hết nhà lao này đến nhà lao khác trong huyện đến nhà lao khác trong huyện Quảng Qu¶ng T©y... T©y... Hoạt động 2: 2. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch GV: Hớng dẫn cách đọc §äc mÉu c¶ 3 phÇn: Phiªn ©m, dÞch nghÜa, dÞch th¬. - Gọi HS đọc, nhận xét cách đọc của HS. Hoạt động 3: 3. Thể loại: ThÊt ng«n tø tuyÖt. H: Bài thơ đợc sáng tác theo thể thơ nào? -> ThÊt ng«n tø tuyÖt. H: Gi÷a b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ cã g× kh¸c? -> Phiªn ©m lµ thÓ th¬ TNTT nhng ë b¶n dÞch II. Phân tích th¬ l¹i lµ th¬ lôc b¸t. H: C©u th¬ më ®Çu kÓ vÒ sù viÖc g×? 1. Câu khai H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cña c©u Đi đờng mới biết gian lao th¬? H: Thùc tÕ mµ ngêi tï ph¶i tr¶i qua lµ g×? - Giäng ®iÖu: Tù nhiªn -> Đi đờng gặp nhiều vất vả, cản trở, H: Qua giäng ®iÖu hÕt søc tù nhiªn nh mét khã nhäc. lời kể, em có nhận xét gì về thái độ của ngời tï? -> C©u th¬ nh mét lêi suy ngÉm thÊm thÝa, rót ra từ thực tế đi đờng rất khổ ải H: Em hiểu từ “đờng”ở đây theo những nghĩa nµo? -> Đờng: đờng chuyển lao đờng cmạng, đờng đời. H: Câu thơ thứ hai đã phát triển rõ ý câu đầu 2.Cõu thừa nh thÕ nµo? H: H×nh ¶nh “Nói cao råi l¹i ...trËp trïng” gîi Nói cao råi l¹i nói cao trËp trïng cho em suy nghÜ g×? GV: Nh÷ng d·y nói cao cø nèi tiÕp nhau - Cô thÓ ho¸ nçi gian lao, vÊt v¶, khã.

(280) kh«ng døt, nh÷ng khã kh¨n cø chång chÊt lªn kh¨n chång chÊt triÒn miªn. nhau lµm ngêi tï CM kh«ng ngõng nghØ. H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g×? T¸c dông cña nã? H: Sau khi vợt hết khó khăn này đến khó khăn khác, gian lao này đến gian lao khác, ngời tù đạt đợc kết quả nh thế nào? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù chuyÓn ý tõ c©u 1, c©u 2 sang c©u 3?. - NT: §iÖp tõ “nói cao” -> Bíc ch©n ngêi tï nh thi gan víi tÊt c¶ gian lao thö th¸ch. CÇn ph¶i cã ý chí, quyết tâm cao độ. 3. Câu chuyển Núi cao lên đến tận cùng. GV: C©u 1, c©u 2 nªu ra nçi khã kh¨n vµ diễn tả cụ thể nỗi khó khăn đó. Đến câu thơ - Vợt mọi khó khăn sẽ lên đến đỉnh thứ 3, mạch thơ có sự vận động mạnh mẽ. cao nhất. §©y lµ mét chÆng ®ua, 1 thö th¸ch cuèi cïng. H: Trong h×nh dung cña em, ngêi tï lóc nµy cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? GV: Ngời tù bỏ lại đằng sau núi non trùng điệp với bao khó khăn gian khổ để đón nhận -> Niềm hạnh phúc của ngời chiến niÒm vui, niÒm h¹nh phóc cña ngêi chiÕn th¾ng. th¾ng víi ý chÝ vµ nghÞ lùc phi thêng. - Gọi HS đọc câu cuối. H: Câu thơ cuối đã thể hiện t thế nào của ng- 4. Cõu hợp êi tï CM? Thu vµo tÇm m¾t mu«n trïng níc non GV: Hai c©u th¬ cuèi thÊp tho¸ng h×nh ¶nh con ngời, vừa vơn tới đỉnh cao thắng lợi sau những gian nan, thử thách, ngắm cả đất trời bao la. T thế đờng hoàng, hiên ngang; niềm vui, niÒm h¹nh phóc lín lao. GV liªn hÖ: “C¶nh rõng ViÖt B¾c”, “Tøc c¶nh P¸c Bã”. H: Bài thơ gợi cho em suy nghĩ gì về thái độ của con ngời trớc con đờng đời đầy thử th¸ch? - HS tr¶ lêi. - §a ra ghi nhí. DÆn HS häc thuéc. H: Bài thơ làm ra là để tự động viên, tự khuyªn m×nh. Nhng nã l¹i cã søc truyÒn c¶m mạnh mẽ, có tác dụng cổ vũ tinh thần con ngời vợt qua khó khăn, thử thách trên đờng đời, để vơn tới mục đích cao đẹp. Đó là chân lí, đạo lí thực tiễn sâu sắc của bài thơ này.. - Níc non ngµn dÆm thu c¶ vµo tÇm m¾t -> ThÓ hiÖn t thÕ lµm chñ.. * Ghi nhí: (sgk – 40).. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i cho HS: - Hai lớp nghĩa sâu sắc trong bài “Đi đờng”: Từ việc đi đờng gian lao, nói lên bài học đờng đời, đờng CM. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc thuéc lßng b¶n phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ cña c¶ 2 bµi th¬. - Häc néi dung c¬ b¶n cña c¶ bµi theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch..

(281) - Häc thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ tiÕt sau: C©u c¶m th¸n. ****************************************************** Ngày soạn: 15/1/2015 Ngày dạy: 82 30/1,81,84 – 31/1/2015. TiÕt 88. C©u c¶m th¸n I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu cảm thán và phân biệt đợc câu cảm thán với c¸c kiÓu c©u kh¸c. - N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u c¶m th¸n. - BiÕt sö dông c©u c¶m th¸n phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Câu nh thế nào đợc gọi là câu cầu khiến? Cho ví dụ? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài Ở tiết học trớc, các em đều đã biết câu cầu khiến là những câu chứa các từ ngữ cầu khiến nh: hãy, đừng, chớ, đi, thôi, nào.. và chúng có chức năng khuyên bảo, động viên, yêu cầu...ngời khác thực hiện hành động đợc nói đến trong câu. Hôm nay, cô cùng các em sẽ đợc tìm hiểu thêm 1 loại câu mới: đó là câu cảm thán. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * GV treo b¶ng phô ghi c¸c VD trong SGK. - Gọi HS đọc.. Néi dung I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng 1. VÝ dô:. H: Trong ®o¹n trÝch trªn, c©u nµo béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc? a. Hìi ¬i l·o H¹c! b. Than «i! H: Đặc điểm hình thức nào cho ta biết đó là nh÷ng c©u béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc cña ngêi nãi (ngêi viÕt)? * §Æc ®iÓm h×nh thøc: - Chøa nh÷ng tõ ng÷ c¶m th¸n: Hìi ¬i, Than «i. - KÕt thóc c©u b»ng dÊu chÊm than. GV: Những câu có đặc điểm hình thức nh.

(282) trên đợc gọi là những câu cảm thán. H: C¸c c©u c¶m th¸n trªn thùc hiÖn chøc * Chức năng: Dùng để bộc lộ tình n¨ng g×? c¶m, c¶m xóc. H: Khi viết đơn, biên bản, hợp đồng hay trình bµy kÕt qu¶ cña mét thÝ nghiÖm...cã thÓ dïng câu cảm thán đợc không? Vì sao? -> Kh«ng thÓ dïng c©u c¶m th¸n. V× ng«n ngữ trong đơn từ, biên bản, hợp đồng (thuộc kiÓu VB hµnh chÝnh c«ng vô) vµ ng«n ng÷ khi tr×nh bµy kÕt qu¶ 1 thÝ nghiÖm (Thuéc kiÓu Vb khoa häc) lµ ng«n ng÷ “duy lÝ”, ng«n ng÷ cña t duy logic nªn kh«ng thÝch hîp víi viªc sö dông nh÷ng yÕu tè ng«n ng÷ béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc. GV: Đa thêm VD, gọi HS đọc và gạch chân tõ ng÷ c¶m th¸n, dÊu c©u: + Ôi! Bức tranh đẹp quá! + å! Em th©n yªu! §ã chÝnh lµ kiÖt t¸c cña cô B¬-men. + ¤ hay! C¶nh còng a ngêi nhØ? + Khi tuyết phủ kín mặt đất, gió bấc thổi vun vút mà đợc ngồi hàng giờ nh thế trong 1 đêm đông rét buốt, trớc một lò sởi thì khoái biết bao! H: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ câu cảm thán? Chúng có đặc điểm hình thức nh thÕ nµo? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i vµ ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ 2.Kết luận: Ghi nhí : (SGK- 44) GV: Lu ý: Tất cả các câu cảm thán đều phải đợc đọc với giọng diễn cảm. Và khi viết đều đợc kết thúc bằng dấu chấm than. Chỉ có một sè trêng hîp c¸ biÖt míi kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hoÆc dÊu chÊm löng. VD: Khèn n¹n...«ng gi¸o ¬i! Nã cã biÕt g× ®©u! (DÊu chÊm löng) Tuy nhiên, không phải tất cả các câu đều đợc đọc với giọng diễn cảm và cuối câu có dấu chấm than cũng đều là câu cảm thán cả. VD: Thế đê không sao cự lại đợc với thế nớc! (C©u trÇn thuËt nhng vÉn kÕt thóc c©u b»ng dÊu chÊm than). Hoạt động 2 - Gọi HS đọc yêu cầu và các ngữ liệu - GV híng dÉn häc sinh lµm. - Gäi HS nªu kÕt qu¶ tõng phÇn. - GV nhËn xÐt, ch÷a.. II.LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: * Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c c©u trong đoạn trích đều là câu cảm thán, vì chóng kh«ng chøa nh÷ng tõ ng÷ c¶m th¸n vµ kh«ng béc lé t/c¶m,.

(283) c/xóc. * ChØ cã nh÷ng c©u c¶m th¸n sau: a. Than «i! Lo thay! b. Hìi c¶nh rõng...cña ta ¬i! c. Chao «i!...th«i. - GV nªu ra yªu cÇu 2. Bµi tËp 2: - Gọi HS đọc nội dung từng phần. - Chia HS thµnh 4 nhãm th¶o luËn, ghi kÕt a. Lêi than thë cña ngêi n«ng d©n dqu¶ ra b¶ng phô. ới chế độ PK - Gọi đại diện từng nhóm nêu kết quả. b. Lêi than thë cña ngêi chinh phô - GV nhËn xÐt, ch÷a. tríc nçi tru©n chuyªn do chiÕn tranh g©y ra. c. T©m tr¹ng bÕ t¾c cña nhµ th¬ tríc cuéc sèng. d. Sù ©n hËn cña DÕ MÌn tríc c¸i chÕt th¶m th¬ng, oan øc cña DÕ Cho¾t. => Tuy đều bộc lộ tình cảm, cảm xóc nhng kh«ng cã c©u nµo lµ c©u c¶m th¸n v× kh«ng cã dÊu chÊm than (Hình thức đặc trng của kiểu câu nµy). - GV nªu yªu cÇu cña BT. - Gäi HS lªn b¶ng lµm bµi. 3. Bµi tËp 3: - GV nhận xét, thống nhất đáp án. VÝ dô: - MÑ ¬i, t×nh yªu mµ mÑ dµnh cho con thiªng liªng biÕt bao! - Chao «i! B×nh minh trªn biÓn thËt là đẹp! 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái: - §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u c¶m th¸n? - Chøc n¨ng cña c©u c¶m th¸n? - Có phải tất cả các câu kết thúc bằng dấu chấm than đều là câu cảm thán không? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÝ dô - Häc thuéc ghi nhí, lµm thªm BT4 - Chuẩn bị tiết sau: Ôn các đề văn thuyết minh theo yêu cầu của SGK để tiết sau viết bµi viÕt sè 5. ******************************************** Tổ CM duyệt Tổ trưởng.

(284) Hoàng thị Thu Hồng. Ngày soạn: 25/1/2015 Ngày dạy: 84 – 4/2 ,82 – 6/2,81 - 7/2/2015. TiÕt 89 + 90. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 (v¨n thuyÕt minh) I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh vận dụng kiến thức đã học về kiểu bài thuyết minh để viết bài văn thuyÕt minh cô thÓ. - Đảm bảo yêu cầu về thể loại, làm nổi bật đối tợng của bài viết..

(285) 2. KÜ n¨ng: - Häc sinh biÕt triÓn khai bµi viÕt theo bè côc 3 phÇn, biÕt chuyÓn ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n; tr×nh tù thuyÕt minh hîp lÝ. - BiÕt sö dông ph¬ng ph¸p thuyÕt minh phï hîp. 3. Thái độ: - Có tình cảm chân thực, sâu sắc và thái độ khách quan với đối tợng thuyết minh. II/ H×nh thøc kiÓm tra: Tù luËn. III/ §Ò bµi: Em h·y giíi thiÖu vÒ mét trß ch¬i d©n gian mµ em ch¬i thµnh th¹o. IV/ §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: a. PhÇn më bµi: 1,5® - Giíi thiÖu tªn trß ch¬i cÇn thuyÕt minh - Vai trß, ý nghÜa cña trß ch¬i. b.PhÇn th©n bµi: 7® - Bíc chuÈn bÞ: (2 ®) + Sè ngêi ch¬i trß nµy lµ bao nhiªu + Nh÷ng dông cô cÇn thiÕt phôc vô cho qu¸ tr×nh ch¬i + §iÒu kiÖn s©n b·i - TiÕn hµnh ch¬i: (4 ®) + Cách chia đội chơi? Số ngời trong 1 đội? + Tiến trình chơi, cách chơi, bài đồng dao đọc kèm khi chơi. + Quy định luật thắng - thua? Quyền lợi đợc hởng khi thắng? Hình phạt khi thua? + Quy định hết 1 ván? - Yªu cÇu khi ch¬i: (1 ®) + §iÒu kiÖn bÞ coi lµ ¨n gian, ph¹m luËt? + Thái độ của ngời chơi phải ntn? c. PhÇn kÕt bµi: 1,5® Nhận xét, đánh giá của ngời viết về trò chơi này. *) Thu bµi: - HÕt giê gi¸o viªn thu bµi. - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. *) Híng dÉn häc bµi: - Xem lại lí thuyết về kiểu bài để tự rút kinh nghiệm. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: C©u trÇn thuËt. **************************************************** Ngày soạn: 25/1/2015 Ngày dạy: 81 ,82,84 – 3/2/2015. TiÕt 91. C©u trÇn thuËt I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh:.

(286) - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu trần thuật và phân biệt đợc câu trần thuật với c¸c kiÓu c©u kh¸c. - N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt - BiÕt sö dông c©u trÇn thuËt phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: ThÕ nµo lµ c©u c¶m th¸n? Cho vÝ dô? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài Gv nªu vÝ dô: “Ngµy mai c¶ nhµ tí sÏ ®i Hµ Néi ch¬i”. Råi hái HS: C©u v¨n trªn có giống với các kiểu câu: Nghi vấn, Cầu khiến, Cảm thán mà chúng ta đã học không? để dẫn vào bài. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * GV treo b¶ng phô ghi c¸c VD trong SGK. - Gọi HS đọc.. Néi dung I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng 1. VÝ dô:. H: Trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn, c©u nµo lµ câu có đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, cÇu khiÕn, c¶m th¸n? - VÝ dô d. ¤ Tµo Khª! (Lµ c©u c¶m th¸n) H: Những câu nào không có đặc điểm hình thøc cña nh÷ng kiÓu c©u trªn? - C¸c c©u cßn l¹i: -> Là những câu không có đặc điểm của câu nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n. -> Lµ c©u trÇn thuËt. H: Dựa vào đâu em xác định đợc những câu trªn kh«ng ph¶i lµ c©u nghi vÊn, c©u cÇu * §Æc ®iÓm h×nh thøc: khiÕn, c©u c¶m th¸n? - Không có đặc điểm hình thức của c¸c kiÓu c©u: NV, CK, CT H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch kÕt thóc c©u? - KÕt thóc c©u b»ng dÊu chÊm, dÊu chÊm löng, dÊu chÊm than. H: T¸c dông cña tõng c©u trong ®o¹n trÝch trªn? * Chøc n¨ng: a. C©u 1, 2: Tr×nh bµy suy nghÜ C©u 3: Yªu cÇu, nh¾c nhë. b. C©u 1: KÓ vµ t¶ C©u 2: Th«ng b¸o c. Miªu t¶ ngo¹i h×nh ngêi. GV: Các câu có đặc điểm hình thức và chức d. Câu 2: Nhận định, đánh giá C©u 3: Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc. n¨ng nh vËy gäi lµ c©u trÇn thuËt..

(287) H: Trong c¸c kiÓu c©u: Nghi vÊn, CÇu khiÕn, Cảm thán, Trần thuật thì kiểu câu nào đợc sử dông nhiÒu nhÊt? V× sao? -> Câu trần thuật đợc sử dụng nhiều nhất vì: + Nó thoả mãn nhu cầu trao đổi thông tin và trao đổi t tởng, tình cảm của con ngời trong giao tiÕp hµng ngµy còng nh khi t¹o lËp VB. + Ngoµi chøc n¨ng th«ng tin, th«ng b¸o, câu trần thuật còn đợc dùng để yêu cầu, đề nghÞ, béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc -> nghÜa lµ c©u trÇn thuËt cã thÓ thùc hiÖn hÇu hÕt chøc n¨ng cña c¸c kiÓu c©u kh¸c. VD: + Ch¸u xin c¶m ¬n b¸c. -> Dùng để cảm ơn. + Ch¸u mêi bµ x¬i c¬m. -> Dùng để mời + Chóc mõng sinh nhËt b¹n. -> Dùng để chúc mừng + Chóng ta ph¶i cè g¾ng häc tËp h¬n. -> Yêu cầu, động viên. + MÑ ®i c«ng t¸c råi, ë nhµ con thÊy buån l¾m bè ¹. -> Béc lé t/c, c/x. + R¾n lµ loµi bß s¸t kh«ng ch©n. -> Dùng để thông tin khoa học. H: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i vµ ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu và các ngữ liệu - GV híng dÉn häc sinh lµm. - Gäi HS nªu kÕt qu¶ tõng phÇn. - GV nhËn xÐt, ch÷a.. 2. Kết luận : Ghi nhí : (SGK- 46) II.LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: a. Tất cả đều là câu trần thuật: Câu 1: dùng để kể C©u 2, 3: dïng béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc. b. C©u 1 lµ c©u trÇn thuËt -> dùng để kể C©u 2: lµ c©u c¶m th¸n (cã tõ qu¸) -> Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc.. - GV nªu ra yªu cÇu - Gọi HS đọc câu 2 phần dịch nghĩa và câu 2 2. Bài tập 2: phÇn dÞch th¬. - Yªu cÇu HS nhËn xÐt vÒ nghÜa * C©u 2 trong phÇn dÞch nghÜa: “Trớc cảnh đẹp đêm nay biết làm thÕ nµo?”.

(288) -> Lµ c©u nghi vÊn. * C©u 2 trong phÇn dÞch th¬: “Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ” - GV nhận xét: 2 câu thơ đều diễn đạt 1 nội -> Là câu trần thuật. dung ý nghiã: đêm trăng gây sự xúc động => Hai câu tuy khác nhau về kiểu mãnh liệt cho nhà thơ, khiến nhà thơ muốn câu nhng cùng diễn đạt 1 ý nghĩa. làm một điều gì đó nhng lại thấy bối rối. - Gäi HS nªu yªu cÇu cña BT. - GV híng dÉn HS lµm bµi. - Gäi tõng HS nªu kÕt qu¶. - GV nhận xét, thống nhất đáp án.. 3. Bµi tËp 3: a. C©u cÇu khiÕn: -> Dùng để ra lệnh, yêu cầu. b. C©u nghi vÊn -> §Ò nghÞ nhÑ nhµng c. C©u trÇn thuËt -> §Ò nghÞ nhÑ nhµng. * NhËn xÐt: 3 c©u cã sù kh¸c nhau vÒ kiÓu c©u nhng l¹i cã chøc n¨ng gièng nhau (ThÓ hiÖn ý cÇu khiÕn).. - HS đọc các câu văn 4. Bµi tËp 4: H: C¸c c©u v¨n trªn cã ph¶i lµ c©u trÇn thuËt không? Dùng để làm gì? - Tất cả đều là câu trần thuật: + Câu a. Dùng để cầu khiến + Câu b1. Dùng để kể + Câu b2: Dùng để cầu khiến. 4. Cñng cè: GV nªu c©u hái: - ThÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt? - Chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÝ dô - Häc thuéc ghi nhí, lµm thªm BT4, BT5 vµo vë - Chuẩn bị tiết sau: Soạn bài: Chiếu dời đô. ******************************************** Ngày soạn: 25/1/2015 Ngày dạy: 81 ,82 - 4 /2/2015. TiÕt 92. Chiếu dời đô (Lý C«ng UÈn) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh:.

(289) - Thấy đợc khát vọng của nhân dân ta về một đất nớc độc lập, thống nhất, hùng cờng và khí phách của DT Đại Việt đang trên đà lớn mạnh đợc phản ánh qua “Chiếu dời đô”. - Nắm đợc đặc điểm cơ bản của thể chiếu; Thấy đợc sức thuyết phục to lớn của “Chiếu dời đô” là sự kết hợp giữa lí lẽ và tình cảm. - Biết vận dụng bài học để tìm hiểu thêm về văn nghị luận. - GD häc sinh lßng yªu níc, nhí vÒ céi nguån lÞch sö. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc văn bản, đọc chú thích, tìm bố cục. Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: §äc thuéc lßng b¶n phiªn ©m, b¶n dÞch th¬ bµi “Ng¾m tr¨ng”; nªu c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Học bộ môn Lịch sử lớp 7, các em đã nắm đợc lịch sử nớc ta thế kỉ XI – XII. Sau khi nhà Tiền Lê sụp đổ, Lý Công Uẩn lên ngôi vua. Nhà Lý đợc thành lập năm 1009, đến năm 1010 thì dời đô từ Hoa L- (Ninh Bình) về Đại La- (Thăng Long). để thực hiện công việc đó, trớc tiên ông đã ban bố mệnh lệnh cho ngời dân cả nớc bằng văn bản: “Chiếu dời đô”. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ Tìm hiểu chung H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu 1.Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. đôi nét về tác giả và hoàn cảnh ra đời của VB nµy? -> HS tr¶ lêi. - GV bæ sung thªm: Lý C«ng UÈn (Lý Th¸i Tæ) sinh 974, mÊt 1028, lµ vÞ vua ®Çu s¸ng lập vơng triều Lý. Ngời đã có sáng kiến quan trọng: năm 1010 đã dời kinh đô từ Hoa L Ninh Bình về đại La- Hà Nội, đỏi tên nớc từ Đại Cồ Việt thành đại Việt, mở ra 1 thời kì mới của đất nớc. Ông viết “Chiêú dời đô” nhằm nói rõ lí do vì sao phải dời đô cho dân chúng biết. Hoạt động 3: GV: Hớng dẫn cách đọc: §äc râ rµng, m¹ch l¹c, chó ý nh÷ng c©u 2. §äc - Từ khó hái, c©u c¶m th¸n, tõ cæ. - GV đọc mẫu, gọi HS đọc tiếp. - Nhận xét cách đọc của HS * Chó thÝch: H: Em hiÓu thÕ nµo lµ thÓ chiÕu? GV: Gi¶i thÝch: 3. Thể loại: Chiếu - Văn vần: là thể văm có gieo vần, đối và tứ. - Văn biền ngẫu: Không quy định vần nhng.

(290) phải có đối, thờng dùng để viết hịch cáo là chÝnh. - Văn xuôi: Không cần gieo vần và đối, dùng để viết truyện, kí. -> “Chiếu dời đô” - tức Thiên đô chiếu Nguyªn v¨n lµ mét bµi v¨n xu«i ch÷ H¸n. Cã lÏ lµ bµi chiÕu ®Çu tiªn cßn lu l¹i ë níc ta. - GV: tiÕp tôc cho HS gi¶i nghÜa 1 sè tõ khã. Hoạt động 4: GV: Mặc dù VB đợc viết dới dạng văn xuôi, nhng cã xen mét sè c©u v¨n biÒn ngÉu (cã từng cặp sóng đôi).-> Chúng ta sẽ gặp thể văn biÒn ngÉu nµy ë 2 Vb sau: HÞch tíng sÜ vµ Níc §¹i ViÖt ta. “Chiếu dời đô” chính là 1 VB nghị luận cã ph¬ng ph¸p lËp luËn rÊt thuyÕt phôc ngêi đọc, ngời nghe. H: Dùa vµo néi dung v¨n b¶n, em h·y cho biÕt VB chia lµm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn lµ g×? 4. Bố cục: 3 phÇn: + P1: Tõ ®Çu-> Phån thÞnh ( Phân tích những tiền đề, cơ sở của việc dời đô) + P2: Thế mà -> dời đô ( §¸nh gi¸ vÒ Hoa L vµ phª ph¸n 2 triÒu §inh- Lª) Huống gì -> Muôn đời H: §©y lµ mét VB nghÞ luËn. VËy theo em + P3:(Nh÷ng lí do để chọn Đại La là vấn đề nghị luận ở bài chiếu này là gì? kinh đô míi) -> Sự cần thiết phải dời kinh đô từ Hoa L về §¹i La. H: Vấn đề đó đợc trình bày thành mấy luận ®iÓm? -> 2 luËn ®iÓm: + Vì sao phải dời đô + Vì sao thành Đại La xứng đáng là kinh đô bậc nhất. GV: Chóng ta sÏ t×m hiÓu nguyªn nh©n nµo khiến Lí Công Uẩn dời đô? Lí do ông đa ra là g×? H: Luận điểm trong văn nghị luận thờng đợc triÓn khai b»ng mét sè luËn cø (dÉn chøng vµ lí lẽ). Vậy luận điểm “Vì sao phải dời đô có nh÷ng luËn cø nµo? -> 2 luËn cø: + Dời đô là việc làm thờng xuyên trong lịch II. Phân tích sử các triều đại. + Hai nhà Đinh - Lê đóng đô 1 chỗ là hạn chÕ. 1. Vì sao phải dời đô? H:Ở phần này, Lí Công Uẩn đã đa ra những.

(291) dÉn chøng nµo?. a. Dời đô là việc thờng xuyên trong lịch sử các triều đại.. H: Hai nhà Thơng, Chu dời đô nhằm mục đích gì? - Nhà Thơng: 5 lần dời đô - Nhà Chu: 3 lần dời đô. GV: “Phải đâu...phồn thịnh” -> Việc dời đô -> Mu toan nghiệp lớn, tính kế muôn vừa thuận theo mệnh trời (Phù hợp với quy đời, vì vận nớc lâu dài. luËt kh¸ch quan) võa thuËn theo ý d©n (Phï hîp víi lßng ngêi) -> Kết quả của việc dời đô là làm cho đất nớc v÷ng bÒn, ph¸t triÓn thÞnh vîng. H: V× sao c¸c chøng cø vµ lÝ lÏ trªn l¹i trë nªn thuyÕt phôc? -> V× cã s½n trong lÞch sö, ai còng biÕt. V¶ l¹i các cuộc dời đô đó đều mang lại lợi ích lâu dµi vµ phån thÞnh cho d©n téc. => ý định dời đô bắt nguồn từ kinh nghiệm lịch sử đã cho thấy ý chí mãnh liệt của Lí C«ng UÈn còng nh cña DT ta noi g¬ng s¸ng, không chịu thua các triều đại hng thịnh đi trớc. Lí Công Uẩn đã lấy số liệu cụ thể về các lần dời đô của các triều đại trớc để chuẩn bị cho lÝ lÏ ë luËn cø sau. * Yªu cÇu HS chó ý ®o¹n v¨n sau. GV: Soi vào sử sách và soi vào tình hình thực b. Nhà Đinh, nhà Lê đóng đô một tế, Lí Công Uẩn đã nhận xét có tính chất phê chỗ là 1 hạn chế. ph¸n 2 nhµ §inh, Lª lµ: theo ý riªng m×nh, khinh thêng mÖnh trêi, kh«ng noi theo dÊu cò cña 2 nhµ Th¬ng Chu. H: Vậy, việc 2 nhà Đinh, Lê đóng đô mãi ở Hoa L đã dẫn dến hạn chế gì? - Triều đại không đợc lâu bền, số vận GV: Thực ra, 2 triều Đinh, Lê vẫn cứ đóng đô ngắn ngủi. ở Hoa L chứng tỏ thế và lực của học cha đủ - Trăm họ hao tổn mạnh, vẫn còn phải dựa vào địa thế núi rừng - Muôn vật không đợc thích nghi. hiÓm trë. §Õn thêi LÝ, víi sù ph¸t triÓn lín mạnh của đất nớc thì việc đóng đô ở Hoa L là kh«ng cßn phï hîp n÷a. H: Vì vậy LCU đã khẳng định điều gì? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi lÏ mµ t¸c gi¶ sö -> Không thể không dời đổi. dông trong phÇn ®Çu bµi chiÕu? -> LÝ lÏ, lËp luËn tµi t×nh. GV: ¤ng cã tÇm nh×n xa tr«ng réng cña mét vÞ vua s¸ng nghiÖp, v× níc v× d©n. H: Tõ nh÷ng dÉn chøng trong lÞch sö vµ trong thực tế; bằng lí lẽ của mình, LCU đã đi đến vấn đề gì? H: Để làm sáng tỏ luận diểm 2: “Thành đại La xứng đáng là kinh đô bậc nhất...” tác giả 2. Thành Đại La xứng đáng là kinh.

(292) đã đa ra những luận cứ nào? đô bậc nhất của đế vơng muôn đời. (Nh÷ng luËn cø chÝnh lµ nh÷ng u thÕ cña thµnh §¹i La) - Vị trí địa lí: Trung tâm trời đất - Thế đất: + “Rång cuén hæ ngåi” + §óng ng«i + TiÖn híng H: Em có nhận xét gì về vị trí địa lí, thế đất + Rộng, bằng, cao, thoáng. và đời sống tự nhiên ở Đại La? - §êi sèng nh©n d©n vµ c¶nh vËt: v« cïng phong phó, tèt t¬i. H: Vì vậy, LCU đã đánh giá nơi này ntn? -> Quý hiếm, sang trọng, đẹp đẽ, có GV: Tãm l¹i, nhµ vua LCU qu¶ cã m¾t tinh nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t triÓn. đời, hơn đời, toàn diện và sâu sắc khi nhìn nhận đánh giá, lựa chọn kinh thành Đại La- => Nơi thắng địa. Thăng Long – Hà Nội ngày nay làm kinh đô cho triều đại mới mà ông là ngời khởi nghiệp. Bởi nó nằm giữa châu thổ đồng bằng Bắc Bộ, cã s«ng Hång bao quanh, cã Hå T©y, hå Lôc Thuû, cã nói Ba v×, Tam §¶o che mÆt t©y, mÆt b¾c, th«ng th¬ng réng r·i víi c¸c tØnh trªn c¶ níc. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ v¨n t¸c gi¶ sö dông trong ®o¹n v¨n nµy? t¸c dông cña nã? GV: §o¹n v¨n gåm nhiÒu c©u v¨n biÒn ngÉu (Hai con ngựa sóng cơng cùng đi) các vế đối - NT: Lối văn biền ngẫu-> Tăng sức víi nhau c©n xøng, nhÞp nhµng, cã t¸c dông thuyÕt phôc. hç trî cho dÉn chøng vµ lÝ lÏ dÔ ®i vµo lßng ngời, thuyết phục ngời đọc ngời nghe. * HS däc 2 c©u v¨n cuèi bµi. H: Nội dung đoạn văn vừa đọc là gì? H: Tại sao đến cuối bài chiếu, lời tuyên bố cña V¬ng tö l¹i lµ lêi hái ý kiÕn quÇn thÇn? H: C¸ch kÕt thóc Êy cã ý nghÜa g×?. * Lêi tuyªn bè cña V¬ng tö: - Hái ý kiÕn quÇn thÇn. -> Mang tÝnh d©n chñ, cëi më. GV: PhÇn kÕt thóc Vb gåm 2 c©u. C©u 1 nªu ró khát vọng, mục đích của nhà vua. Câu 2 => Việc dời đô vừa thuận ý trời, vừa hái ý kiÕn quÇn thÇn. DÜ nhiªn LCU hoµn hîp lßng ngêi. toµn cã thÓ ra lÖnh cho bÇy t«i chÊp hµnh; nhng «ng lµ nhµ vua khëi nghiÖp, th©n d©n, d©n chñ vµ kh«n khÐo. Nªn qua sù ph©n tÝch ë trên, đã thấy rõ việc dời đô, việc chọn thành §¹i La lµ theo mÖnh trêi, hîp lßng ngêi vµ hiÓn nhiªn lµ 1 yªu cÇu cña lÞch sö. H: Kh¸t väng cña nhµ vua vµ cña nh©n d©n ta đợc phản ánh qua VB này là gì? -> Vb đã phản ánh khát vọng về 1 đất nớc độc lập, thống nhất ( Giang sơn thu về 1 mối).

(293) đồng thời phản ánh ý chí tự cờng của DT ta. H: Bµi chiÕu cã søc thuyÕt phôc kh«ng? V× sao? -> Cã søc thuyÕt phôc m¹nh mÏ v×: + Nói đúng đợc ý nguyện của nhân dân + Cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ vµ t×nh. GV chèt l¹i, ®a ra nghi nhí - Gọi HS đọc ghi nhớ, dặn học thuộc. GV: Bµi chiÕu cã cÊu tróc chÆt chÏ, võa cã lÝ * Ghi nhí: (SGK – 51). vừa có tình, nêu đợc các dẫn chứng co thật, phân tích đợc nguyên nhân, kết quả, ý nghĩa của dẫn chứng để làm tiền đề cho các lí lẽ. Cách diễn đạt trôi chảy, mạch lạc, xứng đáng là văn của bậc thiên tử, đấng minh quân.. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i hÖ thèng luËn ®iÓm trong bµi chiÕu. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i néi dung VB, häc bµi theo theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch. - Häc thuéc ghi nhí - Chuẩn bị tiết sau: Câu phủ định. ******************************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ trưởng. Hoàng Thị Thu Hồng.

(294) Ngày soạn: 25/1/2015 Ngày dạy: 81 ,82 ,84 - 9 /2/2015. TiÕt 93. Câu phủ định I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu phủ định và phân biệt đợc câu phủ định với c¸c kiÓu c©u kh¸c. - Nắm vững chức năng của câu phủ định - Biết sử dụng câu phủ định phù hợp với tình huống giao tiếp. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Câu trần thuật là kiểu câu có đặc điểm hình thức và chức năng nh thế nào? Cho vÝ dô? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài GV nêu ví dụ: “Tôi không đi cắm trại”. Rồi hỏi HS: Câu văn trên có đặc điểm giống với các kiểu câu: Nghi vấn, Cầu khiến, Cảm thán, Trần thuật mà chúng ta đã học không? để dẫn vào bài. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * GV treo b¶ng phô ghi c¸c VD trong SGK. - Gọi HS đọc. H: C¸c c©u b, c, d xÐt vÒ h×nh thøc cã g× kh¸c so víi c©u a? H: Câu a dùng để làm gì? -> Thông báo, khẳng định việc Nam đi Huế cã thÓ diÔn ra.-> C©u trÇn thuËt. Néi dung I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng 1. VÝ dô1:. - §Æc ®iÓm h×nh thøc: Cã chøa c¸c từ mang ý phủ định: không, cha, ch¼ng..

(295) H: Câu b, c, d dùng để làm gì?. GV: Ph©n tÝch chøc n¨ng cña 2 tõ: + Cha: sÏ diÔn ra trong t¬ng lai + Kh«ng, ch¼ng: kh«ng diÔn ra viÖc ®i HuÕ. -> Kh¸c nhau vÒ s¾c th¸i ý nghÜa.. - Chức năng: Dùng để thông báo hành động đợc nói đến trong câu kh«ng diÔn ra -> Câu phủ định miêu tả.. GV đa ra bảng phụ, gọi HS đọc VD2. H: Trong phÇn trÝch trªn, c©u nµo lµ c©u phñ định? -> HS chØ ra. H: Căn cứ vào đặc điểm hình thức nào để - §Æc ®iÓm h×nh thøc: Chøa c¸c tõ nhËn biÕt? ngữ phủ định: không, đâu. H: Những câu phủ định trên dùng để làm gì? - Chức năng: Dùng để bác bỏ 1 ý kiến, 1 nhận định nào đó của ngời đối thoại. -> Câu phủ định bác bỏ. GV: Câu 1: Tởng con voi...con đỉa. Câu 2: Không phải...đòn càn. C©u 3: §©u cã...qu¹t thãc. -> C©u 2: chØ b¸c bá cã 1 ý kiÕn C©u 3: B¸c bá c¶ 3 ý kiÕn. H: Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô, em thÊy c©u phñ định có đặc điểm hình thức và chức năng ntn? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i vµ ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ 2. Kết luận : Ghi nhí: (SGK – 53) *Lu ý: Câu phủ định có thể dùng để biểu thị ý khẳng định trong các trờng hợp sau: + Không thể không dời đổi -> Khẳng định : phải dời đổi. + Nó không phải không biết -> Khẳng định: nã cã biÕt. -> Ngêi ta gäi nh÷ng trêng hîp nh trªn lµ phñ định của phủ định. Hoạt động 3: II.LuyÖn tËp. - Gọi HS đọc yêu cầu và các ngữ liệu 1. Bµi tËp 1: H: Trong c¸c c©u trªn, c©u nµo lµ c©u phñ định bác bỏ? Vì sao? a. Không có câu phủ định bác bỏ b. Cô cø tëng...®©u -> Lêi cña «ng gi¸o b¸c bá ý kiÕn, suy nghÜ cña l·o H¹c (V× l·o H¹c cho r»ng con chã tr¸ch m×nh) c. Kh«ng, chóng con ...®©u -> Lêi c¸i TÝ b¸c bá ý kiÕn cña chÞ GV: Phần c, còn câu “Hai đứa...nữa” cũng Dậu (Vì nó tởng mẹ nhờng cho mang ý nghĩa bác bỏ. Nhng không phải là câu mình ăn là sợ mình đói). phủ định vì không chứa từ ngữ phủ định..

(296) - GV nªu ra yªu cÇu - Gọi HS đọc các đoạn trích - Yªu cÇu HS suy nghÜ, tr¶ lêi.. 2. Bµi tËp 2:. * C¸c c©u a, b, c kh«ng mang ý phñ ®inh mÆc dï cã chøa c¸c tõ ng÷ phñ định: - GV nhận xét: Những câu phủ định này có a. Không điểm đặc biệt là: b. Kh«ng a. Kh«ng ph¶i lµ kh«ng c. Ch¼ng. b. Kh«ng ai kh«ng c. Ai ch¼ng -> khi đó ý nghĩa của cả câu phủ định là khẳng định chứ không còn phủ định nữa. H: Hãy đặt những câu không có từ ngữ phủ định mà có ý nghĩa tơng đơng với những câu trªn? * §Æt c©u: a. C©u chuyÖn cã lÏ chØ lµ 1 c©u chuyện hoang đờng nhng lại có ý nghÜa. b. Th¸ng 8...vµng, ai còng tõng ¨n. H: So sánh những câu mới đặt với những câu c. Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai còng cã 1 lÇn... đã cho về mặt ý nghĩa? -> ý nghÜa kh«ng hoµn toµn gièng nhau, mặc dù nội dung biểu đạt không có gì thay đổi. - Gäi HS nªu yªu cÇu cña BT. H: Nếu thay từ phủ định “không” bằng “cha” 3. Bài tập 3: th× ph¶i viÕt l¹i c©u nµy nh thÕ nµo?. H: C©u nµo phï hîp víi truyÖn h¬n? V× sao?. Câu trở thành: “Choắt cha dậy đợc, n»m thoi thãp”. ( ý nghĩa của câu đã thay đổi) + Cha: phủ định rằng đến 1 thời điểm nào đó có thể có. + Không: Phủ định rằng không thể có đợc nữa. -> C©u v¨n cña T« hoµi phï hîp hơn, vì sau đó Dế Choắt tắt thở. => Không nên thay đổi.. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i - §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u P§ - Chøc n¨ng cña c©u P§. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch vÝ dô. - Häc thuéc ghi nhí, lµm BT4, 5. - Chuẩn bị tiết sau: Su tầm các bài văn giới thiệu (thuyết minh) về địa phơng. ********************************************.

(297) Ngày soạn: 25/1/2015 Ngày dạy: 81,82,84 - 11 /2/2015. TiÕt 94. Chơng trình địa phơng (PhÇn tËp lµm v¨n). I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - VËn dông kÜ n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh, tù gi¸c t×m hiÓu di tÝch, th¾ng c¶nh ë quª h¬ng m×nh. - Gi¸o dôc häc sinh lßng yªu mÕn, tù hµo vÒ quª h¬ng. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: §äc kÜ yªu cÇu cña bµi Híng dÉn HS su tÇm, chuÈn bÞ bµi. Tìm các bài viết trên báo để đọc mẫu cho HS. 2. Häc sinh: Tham quan, tìm hiểu di tích, DLTC ở địa phơng Su tÇm bµi viÕt trªn s¸ch b¸o. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: Muèn thuyÕt minh vÒ 1 danh lam th¾ng c¶nh, ta cÇn ph¶i chuÈn bÞ tri thøc nh thÕ nµo? Bµi v¨n cã bè côc ra sao? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài Nói đến di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, có thể hiểu là di tích lịch sử, cách m¹ng, v¨n ho¸, hoÆc c¶nh trÝ quª h¬ng nh: s«ng ngßi, nói, ®Çm, ruéng... Khái niệm “Địa phơng” ở đây cũng đợc hiểu rộng ra là xã, huyện, tỉnh nơi các em ®ang sinh sèng. Những VB mà các em su tầm đợc và trình bày trong bài hôm nay chính là những VB thuyết minh về các DLTC, DTLS ở địa phơng ta. Nó giúp các em bổ trợ cho kiểu bài TM và cũng là cơ hội để các em thêm hiểu và yêu quý địa phơng mình. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I. Chia nhãm:. * GV chia líp thµnh 5 -> 6 nhãm. Các nhóm thảo luận để chọn đối tợng thuyết minh. Hoạt động 3: * Gọi đại diện các nhóm lên trình bày. - §¹i diÖn cña tõng nhãm lÇn lît tr×nh bµy. - Gäi HS nhãm kh¸c lªn nhËn xÐt theo tiªu. II.Tr×nh bµy bµi thuyÕt minh. Nhãm trëng (hoÆc ngêi cã bµi viÕt tốt) lên trình bày bài viết sau khi đã đợc cả nhóm biên soạn lại..

(298) chÝ sau: + §èi tîng ph¶i lµ danh lam th¾ng c¶nh, di tích lịch sử ở địa phơng. + Bố cục bài viết đảm bảo 3 phần: mở bài, th©n bµi, kÕt bµi. + Tr×nh tù thuyÕt minh hîp lÝ + Làm nổi bật đối tợng. - Sau khi nghe c¸c nhãm tr×nh bµy xong, tù nhận xét lẫn nhau, Gv có sự đánh giá và so s¸nh gi÷a c¸c nhãm dùa trªn c¸c tiªu chÝ trªn. - Khen ngîi nhãm lµm tèt. Hoạt động 4: Sau phÇn tr×nh bµy vµ nhËn xÐt ë trªn, GV gäi đại diện các nhóm giơí thiệu: - Qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cña nhãm - Qu¸ tr×nh x©y dùng VB cña nhãm H: C¶m tëng cña em sau khi tr×nh bµy VB? H: Em đã nhận thức thêm đợc điều gì về thực tế địa phơng ta?. III/ Tæng kÕt:. H: Em rút ra đợc kinh nghiệm gì từ việc học lí thuyết làm văn thuyết minh đến việc vận dông thùc hµnh? -> Yêu cầu 3 đến 4 HS trả lời. * GV đọc bài văn mà mình su tầm đợc cho HS tham kh¶o. * Thu c¸c bµi hay lµm t liÖu. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i - §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u P§ - Chøc n¨ng cña c©u P§. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo theo qu¸ tr×nh ph©n tÝch vÝ dô. - Häc thuéc ghi nhí, lµm BT4, 5. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Su tÇm c¸c bµi v¨n giíi thiÖu (thuyÕt ****************************************************** Ngày soạn: 25/1/2015 Ngày dạy: 81 – 14/2;82- 13/2; 84 - 11/2/2015. TiÕt 95. HÞch tíng sÜ (TrÇn Quèc TuÊn) I/ Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh:- Cảm nhận đợc lòng yêu nớc bất khuất cuat Trần Quốc Tuấn, cña nh©n d©n ta trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng giÆc ngo¹i x©m; ThÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. - Nắm đợc đặc điểm cơ bản của thể hịc, thấy đợc đặc sắc nghệ thuật văn chính luận cña HÞch tíng sÜ. - Biết vận dụng bài học để tìm hiểu thêm về văn nghị luận..

(299) - GD häc sinh lßng yªu níc, nhí vÒ céi nguån lÞch sö. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc trớc văn bản, đọc chú thích, tìm bố cục. Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: NhËn xÐt cña em vÒ néi dung, ý nghÜa còng nh c¸ch lËp luËn cña VB “Chiếu dời đô”? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Học bộ môn Lịch sử lớp 7, các em đã thấy đợc những khó khăn mà nhân dân ta gÆp ph¶i sau cuéc kh¾ng chiÕn chèng qu©n x©m lîc M«ng – Nguyªn lÇn thø nhÊt (1258) và nhất là khi cuộc kháng chiến lần 2 sắp nổ ra. Trớc tình thế đó, vào tháng 9 năm 1284, trong cuộc duyệt binh lớn ở Đông Thăng Long, Trần Quốc Tuấn đã công bố bài “ Hịch Tớng Sĩ” để khích lệ tinh thần yêu nớc, trung nghĩa, quyết chiến quyết thắng kẻ thù của các tớng sĩ dới quyền. Vậy nội dung bài hịch và mục đích của TQT lµ g×? chóng ta cïng t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu đôi nét về tác giả và hoàn cảnh ra đời của VB nµy? -> HS tr¶ lêi. - GV bæ sung thªm: TQT lµ ngêi cã phÈm chất cao đẹp, có tài năng văn võ song toàn, là ngêi cã c«ng lao to lín trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m lîc M«ng- Nguyªn lÇn 2 (1285) vµ lÇn 3 (1287 – 1288). Sau khi đợc phong là “Quôc công tiết chế” thống lĩnh toàn bộ quân đội và trớc khi qu©n M«ng – Nguyªn sang x©m lîc lÇn hai, lúc đó lực lợng ta đã rất mạnh nhng trong triÒu cã mét sè quan l¹i cã t tëng cÇu hoµ, dao động. Vì vậy TQT đã viết “Hịch tớng sĩ” để kêu gọi, động viên họ.. Néi dung I/ Tìm hiểu chung 1.Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. a. Tác giả. b. Tác phẩm. Hoạt động 3: GV: Hớng dẫn cách đọc: Đọc to, rõ ràng, mạch lạc, giọng đọc cần 2. §äc vµ t×m hiÓu từ khó thay đổi linh hoạt phù hợp với từng đoạn. - GV đọc mẫu, gọi HS đọc tiếp. - Nhận xét cách đọc của HS * Chó thÝch: H: Em hiÓu thÕ nµo lµ thÓ hÞch? GV: so s¸nh: HÞch vµ chiÕu cã nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau: - Gièng: Cïng lµ 1 lo¹i v¨n ban bè c«ng khai,.

(300) cïng lµ thÓ v¨n nghÞ luËn, kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn, cã thÓ viÕt b»ng v¨n xu«i, v¨n vÇn hoÆc v¨n biÒn ngÉu. - Khác nhau: Về mục đích và chức năng: Chiếu dùng để ban bố mệnh lệnh, còn hịch dùng để cổ vũ, thuyết phục, kêu gọi nhằm khÝch lÖ tinh thÇn, t×nh c¶m. - GV: tiÕp tôc cho HS gi¶i nghÜa 1 sè tõ khã. Hoạt động 4: H: Bài hịch đợc viết theo thể văn xuôi, văn vÇn hay v¨n biÒn ngÉu? -> BiÒn ngÉu. H: Dùa vµo néi dung v¨n b¶n, em h·y cho biÕt VB chia lµm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn lµ g×? -> 4 phÇn: + P1: Tõ ®Çu-> Cßn lu tiÕng tèt. ( Nªu g¬ng s¸ng trong lÞch sö) + P2: Huèng chi -> Vui lßng. ( Lét t¶ sù ngang ngîc vµ téi ¸c cña kÎ thï. §ång thêi nãi lªn lßng c¨m thï giÆc). + P3: Các ngơi -> phỏng có đợc không. (Phª ph¸n nh÷ng sai lÇm cña tíng sÜ vµ chØ ra hành động đúng) + P4: §o¹n cßn l¹i (Lêi kªu gäi).. 3.Thể loại : Hịch 4. Bố cục : 4 phÇn: + P1: Tõ ®Çu-> Cßn lu tiÕng tèt. ( Nªu g¬ng s¸ng trong lÞch sö) + P2: Huèng chi -> Vui lßng. ( Lét t¶ sù ngang ngîc vµ téi ¸c cña kÎ thï. §ång thêi nãi lªn lßng c¨m thï giÆc). + P3: Các ngơi -> phỏng có đợc kh«ng. (Phª ph¸n nh÷ng sai lÇm cña tíng sĩ và chỉ ra hành động đúng) + P4: §o¹n cßn l¹i (Lêi kªu gäi).. H: Tác giả đã nêu ra những tấm gơng sáng nµo? II/ T×m hiÓu chi tiết v¨n b¶n H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu cña t¸c gi¶? -> Nêu từ xa đến gần, từ xa đến nay. H: Khi nªu c¸c tÊm g¬ng s¸ng, t¸c gi¶ muèn nhÊn m¹nh ®iÓm næi bËt nµo ë hä? GV: LÊy dÉn chøng ë Trung Quèc lµ 1 thãi quen của văn học trung đại. Các nhà văn VN thời đó thờng lấy điển tích, điển cố TQ ra làm khuôn mẫu, làm hình ảnh chuẩn mực để so s¸nh. Chñ ý cña t¸c gi¶ ë ®©y lµ dïng biÖn pháp “Khích tớng” để khơi gợi sự nhiệt tình, sù x¶ th©n cña c¸c tíng sÜ. * Yªu cÇu HS chó ý ®o¹n v¨n sau. H: Néi dung chÝnh cña ®o¹n v¨n nµy lµ g×?. 1. Nªu g¬ng s¸ng trong lÞch sö:. H: Sự ngang ngợc và tội ác của giặc đợc lột - KØ TÝn, Do Vu, Dù Nhîng, Th©n t¶ nh thÕ nµo? Kho¸i, KÝnh §øc, C¶o Khanh. - V¬ng C«ng Kiªn, Cèt §·i Ngét Lang..

(301) H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ téi ¸c cña giÆc th«ng -> Nªu cao tinh thÇn v× vua, v× chñ, v× qua nh÷ng dÉn chøng trªn? níc. GV: Chóng cßn ®iªn cuång tµn ph¸ kinh thµnh vµ lïng b¾t giÕt h¹i nh©n d©n, v¬ vÐt cña c¶i, s¶n vËt l¹ ®em vÒ níc. H: T¸c gi¶ d· dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× khi kh¾c ho¹ kÎ thï? H: T¸c dông cña biªn ph¸p nghÖ thuËt nµy? GV: ¤ng coi chóng nh có, diÒu, dª, chã, hæ đói...chẳng khác gì loài cầm thú. Tác giả đã hiểu thấu dã tâm của giặc, 2. Tội ác của giặc và nỗi lòng chủ t nhìn thấy rõ những hiểm hoạ mà chúng đang ớng. vµ s¾p gieo cho nh©n d©n ta... * Téi ¸c cña giÆc: H: Thái độ của TQT đối với bọn giặc? - Sø giÆc: + Ngªnh ngang ®i l¹i GV: Tác giả đã thể hiện lòng căm thù sâu sắc + Sỉ mắng triều đình đối vơi bọn giặckhi ông tốp cáo thái độ khinh + B¾t n¹t tÓ phô m¹n, ng¹o nghÔ vµ lßng tham cña chóng. + §ßi ngäc lôa, thu vÐt vµng b¹c... §ång thêi «ng cßn béc lé t×nh c¶m, t©m sù cña m×nh víi c¸c tíng sÜ díi quyÒn. -> Hèng h¸ch, b¹o ngîc, khinh m¹n, tham lam. * HS chó ý SGK H: Tríc nh÷ng biÓu hiÖn cña kÎ thï, nçi lßng của ngời chủ tớng đợc bộc lộ nh thế nào? H: Em có nhận xét gì về tâm sự đợc biểu hiện - NT: Ngôn từ gợi tả, lối nói ẩn dụ, giäng ®iÖu mØa mai -> coi chóng nh qua nh÷ng c©u v¨n trªn? loµi cÇm thó. H: Tõ lßng uÊt hËn tét cïng Êy, TQT muèn biến nó thành hành động nh thế nào? H: Qua những hành động ấy, em thấy TQT là ngêi nh thÕ nµo? H: Đoạn văn này đã gây ấn tợng mạnh mẽ => Khinh thờng, căm thù, đau xót, phÉn né. cho ngời đọc. Vì sao? GV: Tác giả đã cờng điệu hoá ở mức tối đa những động từ mạnh để thể hiện sự tột cùng lo l¾ng, tét cïng ®au xãt vµ phÉn uÊt. §©y lµ ®o¹n v¨n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh trong mét bµi v¨n chÝnh luËn.Con ngêi, phÈm chÊt đạo đức và tài năng của Hng dạo vơng TQT đã là 1 tấm gơng sáng ngời về mọi mặt cho nªn mçi ch÷ trong ®o¹n v¨n nh níc m¾t tu«n, nh m¸u ch¶y trªn trang giÊy. §ã lµ tÊm lßng, gan ruét, t©m huyÕt cña vÞ chØ huy ®ang t©m sù cïng víi bÒ t«i. §©y còng chÝnh lµ chç s¸ng t¹o cña bµi hÞch nµy.. * T©m sù cña TQT: - Quªn ¨n, vç gèi - Ruét ®au nh c¾t - Nớc mắt đầm đìa. -> Lßng c¨m uÊt, s«i sôc hËn thï cña 1 trái tim vĩ đại..

(302) - Muèn: x¶ thÞt, lét da, nuèt gan, uèng m¸u qu©n thï, dÉu...còng cam lßng. -> Cã ý chÝ x¶ th©n cøu níc. - NT: ThÓ v¨n biÒn ngÉu, lèi nãi cêng ®iÖu, íc lÖ, giäng ®iÖu thèng thiÕt. -> Phï hîp víi ng«n tõ, giäng ®iÖu cña thÓ hÞch. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i - CÊu tróc chung cña mét bµi hÞch - Nội dung chính của phần đã tìm hiểu. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i VB, häc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi. - Häc thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Häc tiÕp phÇn 3, phÇn 4 cña VB. *********************************************** Ngày soạn: 25/1/2015 Ngày dạy: 81,84 – 14/2;82- 13/2/2015. TiÕt 96. HÞch tíng sÜ (TrÇn Quèc TuÊn) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc lòng yêu nớc bất khuất củaTrần Quốc Tuấn, của nhân dân ta trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng giÆc ngo¹i x©m; ThÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. - Nắm đợc đặc điểm cơ bản của thể hịch, thấy đợc đặc sắc nghệ thuật văn chính luận cña HÞch tíng sÜ. - Biết vận dụng bài học để tìm hiểu thêm về văn nghị luận. - GD häc sinh lßng yªu níc, nhí vÒ céi nguån lÞch sö. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: TiÕp tôc tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Trong phần thứ hai của bài hịch, tác giả đã tố cáo tội ác của giặc, đồng thời béc lé nçi lßng m×nh nh thÕ nµo? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài:.

(303) Ở tiết học trớc, khi tìm hiểu phần đầu của VB “Hịch tớng sĩ”, các em đã đợc biết đến những tấm gơng sáng trong lịch sử hết lòng vì vua, vì chủ, vì nớc. Các em cũng đã biết đợc sự hống hách, bạo ngợc, khinh mạn, tham lam của quân MôngNguyên qua lời tố cáo của TQT. Và hơn thế nữa, chúng ta còn thấy đợc tâm sự của vị chñ so¸i TQT víi lßng c¨m uÊt, s«i sôc hËn thï bän gÆc cíp níc vµ ý chÝ x¶ th©n cøu nớc của một trái tim vĩ đại. Vậy tiếp theo, trong bài hịch đợc coi là “áng văn chính luận xuất sắc” này, Tác giả đã bày tỏ thêm những tâm sự gì? Chúng ta sẽ tìm ra câu tr¶ lêi qua tiÕt häc h«m nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. - Gọi HS đọc từ: “Các ngơi.. đợc không?” H: Néi dung chÝnh cña ®o¹n v¨n nµy lµ g×?. Néi dung I/ Tìm hiểu chung II/ T×m hiÓu chi tiết v¨n b¶n 1. Nªu g¬ng s¸ng trong lÞch sö 2.Téi ¸c cña giÆc vµ nçi lßng chñ tíng 3. Phª ph¸n nh÷ng sai lÇm cña tíng sĩ và chỉ ra hành động đúng.. H: Më ®Çu ®o¹n v¨n nµy, t¸c gi¶ kh«ng phª phán các tớng sĩ ngay, mà đề cập đến điều gì? H: Những chi tiết nào cho ta cảm nhận đợc * Khẳng định quan hệ chủ tớng mèi quan hÖ nµy? -> TL: Kh«ng cã mÆc th× ... Kh«ng cã ¨n th×... H: Em cã nhËn xÐt g× c¸ch c xö cña chñ tíng đối với các tớng sĩ? - Ân cần, chu đáo, cùng “đồng cam GV bình: Trần Quốc Tuấn đã lo cho tớng sĩ cộng khổ”. dới quyền từ cái ăn,cái mặc đến phơng tiện tác chiến, từ vật chất cho đến tinh thần, ở mọi n¬i, mäi lóc. Cßn g× h¬n thÕ n÷a. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ nµy? H: Theo em, TQT khẳng định mối quan hệ và -> Rất ân tình tình cảm chu đáo, ân cần của mình đối với quân sĩ nhằm mục đích gì? -> Lµm c¬ së -> sù tr¸ch m¾ng lµ cã lÝ, xuÊt ph¸t tõ t×nh th¬ng. GV: b×nh: chøng tá «ng rÊt am hiÓu t©m lÝ của tớng sĩ, ông đã rất khôn khéo nêu ra mối ân tình này để tớng sĩ của ông sau này dẫu có bÞ tr¸ch m¾ng còng kh«ng c¶m thÊy bÞ tæn th¬ng, bëi tÊt c¶ chØ xuÊt ph¸t tõ t×nh th¬ng mµ th«i. * Phª ph¸n nh÷ng sai lÇm: H: Tác giả đã chỉ ra những sai lầm nào? - Chñ nhôc: Kh«ng lo - Níc nhôc: Kh«ng thÑn giÆc: Kh«ng tøc H: C¸c biÓu hiÖn “Kh«ng lo”, “Kh«ng thÑn”, -- HÇu BÞ sØ nhôc: Kh«ng c¨m. “không tức”, “không căm” tác giả đã phê phán thái độ gì của tớng sĩ?.

(304) H: Ngoµi ra, t¸c gi¶ cßn chØ ra vµ phª ph¸n -> Bµng quan, thê ¬. nh÷ng sai lÇm nµo n÷a? - Chọi gà, săn bắn, đánh bạc, uống rợu, nghe hát, vờn ruộng, vợ con, lo H: Em có nhận xét gì về những hành động làm giàu... trªn? -> ¡n ch¬i hëng l¹c, vun vÐn c¸ nh©n. H: Em có nhận xét gì về thái độ và cách phê ph¸n cña t¸c gi¶? => Thái độ nghiêm khắc, phê phán cụ thÓ, linh ho¹t. GV: Thái độ phê phán của tác giả thật nghiªm kh¾c. Nhng còng thËt linh ho¹t, bëi khi th× «ng nãi th¼ng, gÇn nh sØ m¾ng: “Kh«ng biÕt lo, kh«ng biÕt thÑn, kh«ng biÕt tøc, kh«ng biÕt c¨m...” khi th× l¹i mØa mai, chÕ giÔu: “Cùa gµ trèng...giÆc ®iÕc tai” Sù bµng quan, thê ¬ trong c¸i nh×n cña c¸c tíng sÜ kh«ng chØ béc lé sù n«ng c¹n trong suy nghĩ của họ mà còn là thái độ “vong ơn béi nghÜa” tríc mèi ©n t×nh cña chñ. Sù ¨n ch¬i hëng l¹c vµ vun vÐn cho c¸ nh©n kh«ng chØ lµ v« tr¸ch nhiÖm mµ cßn t¸ng tËn l¬ng t©m khi vËn níc ®ang ngµn c©n treo sîi tãc . Tác giả đã phê phán họ thật cụ thể, không bỏ qua 1 chi tiÕt nµo. H: C¸ch phª ph¸n nh vËy cã t¸c dông g×? -> §¸nh vµo lßng tù träng, kh¬i gîi, lµm cho hä thøc tØnh. H: Biện pháp nghệ thuật chủ yếu đợc sử dụng trong ®o¹n v¨n nµy? T¸c dông cña nã? - NT: Liệt kê, đối lập, điệp ngữ, câu nghi vấn, biện pháp diễn đạt sóng đôi. H: Để các tớng sĩ thêm thấm thía, tác giả đã -> Lời lẽ thêm mạnh mẽ, thuyết phục. chØ ra vµ dù ®o¸n hËu qu¶ cña nh÷ng sai lÇm trªn nh thÕ nµo? - HËu qu¶: Níc mÊt nhµ tan Thanh danh mai mét Tiếng xấu để đời H: T¸c gi¶ nhÊn m¹nh sù mÊt m¸t, tæn th¬ng b»ng c¸ch nµo? Nã cã t¸c dông g×? - NT: ®iÖp cÊu tróc “Ch¼ng GV: Bao giê TrÇn Quèc TuÊn còng g¾n nh÷ng...mµ cßn” quyÒn lîi cña m×nh víi quyÒn lîi cña tíng sÜ. -> t¨ng søc thuyÕt phôc, g¾n liÒn Cho nªn, viÖc phª ph¸n kh«ng chØ xuÊt ph¸t quyÒn lîi cña chñ tíng víi qu©n sÜ tõ quyÒn lîi cña chñ mµ cßn v× quyÒn lîi chung cña tÊt c¶ mäi ngêi. -> sù phª ph¸n cã nghiêm khắc đấy, nhng mà lại “Thấu tình đạt lÝ” -> Lµm t¨ng søc thuyÕt phôc, khiÕn c¸c tíng sÜ ph¸t huy thªm ý thøc, tr¸ch nhiÖm, danh dự, từ bỏ lối sống cầu an để chuẩn bị chiến đấu..

(305) * Yêu cầu HS đọc thầm đoạn cuối P3. H: Cho biết đoạn văn em vừa đọc có nội dung g×? H: Tác giả đã nêu ra những hành động đúng * Nêu ra hành động đúng. nµo? H: Để minh chứng đó là những hành động - Phải lo xa, đề cao cảnh giác. - T¨ng cêng luyÖn tËp vâ nghÖ. đúng, tác giả đã dẫn ra kết quả gì? -> Đánh đợc giặc, giữ đợc nớc, còn nhà cửa vµ gia quyÕn. H: Việc đa ra lời khuyên, hành động đúng và kết quả nh vậy nhằm mục đích gì? GV: Trong 2 đoạn văn, tác giả đã thuyết phục -> Thể hiện ý chí quyết chiến, quyết ngời nghe bằng lối nghị luận: dùng điệp ngữ thắng đối với kẻ thù. vµ phÐp liÖt kª so s¸nh. Hai ®o¹n v¨n nªu ra hai thế đối lập: một đằng thì nêu ra cái sai lầm, một đằng thì nêu ra hành động đúng, một đằng thì phê phán, một đằng thì động viªn nªn lµm theo. -> V× vËy kh«ng nh÷ng c¸c tíng sÜ díi quyÒn của Trần Quốc Tuấn khi đó mà cả ngời đọc chúng ta cũng thấy rõ đúng-sai, phải-trái, nên hay kh«ng nªn lóc nµy. * HS đọc: “Nay ta chọn binh pháp...hết”. H: Em cảm nhận đợc điều gì qua phần kết VB? H: Tác giả đã kêu gọi binh sĩ nh thế nào?. 4. Lêi kªu gäi.. H: Việc chỉ rõ hai con đờng cho các tớng sĩ - Häc tËp, rÌn luyÖn theo “Binh th yÕu cã t¸c dông nh thÕ nµo? H: Lêi kªu gäi cña TrÇn Quèc TuÊn cã môc lîc” đích gì? - Khích lệ ý chí đánh giặc. GV: “Binh th yÕu lîc” lµ cuèn s¸ch chän läc binh ph¸p cña c¸c nhµ cÇm qu©n næi tiÕng -> Gióp binh sÜ tõ bá lèi sèng c¸ trong lịch sử. Trần Quốc Tuấn là một tớng nhân; động viên, cổ vũ tinh thần cho giái, cã tªn trong cuèn s¸ch vµ còng lµ ngêi hä. cã c«ng biªn so¹n cuèn s¸ch nµy. H: Em có nhận xét gì về thái độ của tác giả th«ng qua lêi kªu gäi trªn? GV: Thái độ đó đã tác động mạnh mẽ, đã định hớng khích lệ, đã khẳng định thái độ -> Thái độ: dứt khoát, cơng quyết, rõ rµng. không đội trời chung với giặc. H: “Ta viết ra bài hịch này để các ng ơi biết bông ta”. C¶m nhËn cña em vÒ giäng ®iÖu vµ ý nghÜa cña c©u v¨n cuèi? H: §Æt m×nh vµo vÞ trÝ cña tíng sÜ, em cã -> Giäng ®iÖu t©m t×nh, bµy tá tÊm hành động gì?.

(306) -> BÞ thuyÕt phôc, hëng øng. lßng v× d©n v× níc. GV: C©u v¨n cuèi cïng cña bµi hÞch bçng trë vÒ víi giäng ®iÖu t©m t×nh, t©m sù, bµy tá gan ruột của vị chủ tớng hết lòng hết sức vì đức vua, v× d©n, v× níc; cña ngêi cha hÕt lßng yªu th¬ng c¸c tíng sÜ díi quyÒn. H: Nh÷ng nÐt næi bËt vÒ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n nµy? -> TL: + Cách lập luận: Khích lệ nhiều mặt để tập trung vµo mét híng. + T tëng cèt lâi: quyÕt t©m giÕt giÆc cøu níc. + KÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè chÝnh luËn vµ yÕu tè v¨n ch¬ng + LuËn ®iÓm, luËn cø chÆt chÏ, lêi v¨n gîi c¶m, thèng thiÕt. + Sử dụng phép so sánh, đối lập, điệp ngữ, c©u hái tu tõ, h×nh ¶nh Èn dô khoa tr¬ng. H: Sau khi häc xong VB, em kh¾c s©u, ghi nhớ đợc điều gì? - HS tr¶ lêi. GV ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu. * Ghi nhí (SGK – 61) - Cho HS tr¶ lêi c¸ nh©n. - GV dÆn HS vÒ nhµ t×m dÉn chøng vµ viÕt hoµn chØnh vµo ë BT. * LuyÖn tËp: C©u hái 1 GV: Cñng cè: Dù không đợc sống trong những tháng ngµy s«i sôc n¨m 1284 -1285 nhng bÊt cø ai, khi đọc “Hịch tớng sĩ’, đều không cầm đợc nớc mắt. Bởi có những đoạn văn nhói lên đau đớn, xót xa; có những đoạn văn ngùn ngụt lửa c¨m hên, lêi v¨n nghÑn ngµo, s«i sôc. Mçi ch÷ nh mét lêi thÒ thiªng liªng, mét quyÕt t©m s¾c nhän. Cµng vÒ cuèi bµi hÞch, giäng v¨n cµng thiÕt tha, m¹nh mÏ. Tõ tÊm lßng, t×nh c¶m chuyÓn dÇn sang ý chÝ, quyÕt t©m. VÞ chñ soái đã thể hiện quyết tâm sắt đá, ý chí lớn lao, tin tëng ë tíng sÜ vµ tin ë chÝnh m×nh. Ông đã truyền cho toàn quân khí thế “Sát th¸t” hõng hùc, mét niÒm tin tÊt th¾ng kh«ng gì lay chuyển nổi. Chính khí thế đó đã tạo nên sức mạnh giúp nhà Trần đánh thắng giặc Nguyªn M«ng, t« th¾m thªm nh÷ng trang sö hµo hïng cña DT ta. 4. Cñng cè: H: Trần Quốc Tuấn đã phê phán những sai lầm nào của tớng sĩ? Đồng thời ông chỉ ra hành động đúng là gì?.

(307) H: Bµi hÞch ®a ra lêi kªu gäi g×? H: NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt lËp luËn cña bµi hÞch? 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i VB, häc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi. - Häc thuéc ghi nhí - Chuẩn bị tiết sau: Hành động nói. ********************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ trưởng. Hoàng Thị Thu Hồng. Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 81,82,84 - 25/2/2015. TiÕt 97. Hành động nói I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh hiÓu: - Nói cũng là một thứ hành động bởi nó có mục đích. - Số lợng hành động nói khá lớn, nhng có thể quy lại thành một số kiểu khái quát nhất định. - Có thể vận dụng nhiều kiểu câu đã học để thực hiện hành động nói dựa vào mục đích nói. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp..

(308) 2. KiÓm tra: H: Trong phần thứ hai của bài hịch, tác giả đã tố cáo tội ác của giặc, đồng thời béc lé nçi lßng m×nh nh thÕ nµo? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong đời sống của chúng ta, để tồn tại, con ngời cha bao giờ ngừng hoạt động. Và các hình thức hoạt động (còn gọi là hành động) cũng rất đa dạng.Vậy đã bao giờ các em nghĩ rằng nói năng cũng là một hành động của con ngời cha? Bài học hôm nay sẽ giúp các em tìm hiểu thêm về vấn đề này. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * GV treo b¶ng phô ghi VD trong SGK(62). - Gọi HS đọc.. Néi dung I. Hành động nói là gì? 1. VÝ dô:. H: Em h·y chØ ra nh÷ng c©u nãi cña nh©n vËt LÝ Th«ng? ->TL: “Con tr¨n Êy....lo liÖu”. - Mục đích của Lí Thông: muốn H: Lí Thông nói với Thạch Sanh những lời ấy đuổi Thạch Sanh đi, để cớp công của chµng. nhằm mục đích chính là gì? H: Câu nào thể hiện rõ nhất mục đích ấy? -> TL: “Th«i, b©y giê...trèn ngay ®i”. H: Lí Thông có đạt đợc mục đích không? ->TL: Đạt đợc mục đích. H: Chi tiết nào nói lên điều đó? -> TL: “Chµng véi v·....kiÕm cñi nu«i th©n”. H: Theo em, Lí Thông đã thực hiện mục đích - Phơng tiện: Lời nói cña m×nh b»ng ph¬ng tiÖn nµo? H: Nếu hiểu hành động là “Việc làm cụ thể của con ngời nhằm một mục đích nhất định” thì việc làm của Lí Thông có phải là hành => Hành động nói. động nói không? Vì sao? -> TL: ViÖc lµm cña LÝ Th«ng chÝnh lµ mét hành động nói, vì nó có mục đích, và mục đích đó đã đợc thực hiện thành công. H: Qua t×m hiÓu vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ hành động nói? 2. Kết luận: Ghi nhí 1: (SGK - 62). - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i vµ ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ1. GV: Nªu t×nh huèng: - Cô mời bạn....đứng dậy! - C¶m ¬n! Mêi em ngåi xuèng! H: Em có nhận xét gì về hành động mà cô võa thùc hiÖn? -> HS tr¶ lêi. GV: Nh vậy, cô đã dùng lời nói để điều khiển bạn...đứng lên và ngồi xuống, thay cho việc.

(309) dùng tay và sức lực để điều khiển bạn. Hành động của cô là hành động nói vì nó có mục đích, và mục đích đó cũng đã đợc thực hiện thµnh c«ng. Chuyển ý: Vậy có những kiểu hành động nói II/ Một số kiểu hành động nói thnào? êng gÆp: 1. VÝ dô 1: *Yªu cÇu HS chó ý c©u nãi cña LÝ Th«ng ë VD trªn. H: Lêi nãi cña LÝ Th«ng gåm mÊy c©u? -> TL: 4 c©u. GV dùng bút đánh số vào từng câu trên bảng phô H: Ngoài mục đích lớn nhất là: đuổi Thạch Sanh đi để mình đợc hởng lợi, mỗi câu trong lời nói của Lí Thông đều nhằm một mục đích nhất định. Những mục đích ấy là gì? - C©u 1-> Tr×nh bµy. - C©u 2-> §e do¹ - C©u 3-> Khuyªn b¶o GV: Nh vậy ta có thể thấy mỗi câu đều thực - Câu 4-> Hứa hẹn hiện một hành động nói khác nhau. 2. VÝ dô 2: * GV treo bảng phụ, gọi HS đọc H: Chỉ ra các hành động nói trong đoạn trích trªn? -> TL: + VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u? + Con sÏ ¨n.....th«n §oµi. + U nhất định......Trời ơi! H: C¸i TÝ nãi mÊy c©u? * Lêi cña c¸i TÝ: -> TL: 5 câu (GV dùng bút đánh số) H: Cho biết mục đích trong mỗi hành động nãi cña c¸i TÝ? - C©u1, 2, 3: -> Hái - C©u 4, 5:-> Béc lé c¶m xóc. H: Mục đích hành động nói của chị Dậu?. * Lêi cña chÞ DËu: - Con sÏ ¨n ë...th«n §oµi. (B¸o tin). GV: Tãm l¹i, cïng lµ lêi nãi cña 1 nh©n vËt, diễn ra cùng 1 hoàn cảnh. Nhng mục đích của từng câu khác nhau dẫn đến hành động nói còng kh¸c nhau. H: Qua ph©n tÝch VD1 vµ VD2, h·y liÖt kª các kiểu hành động nói mà em đã biết? - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i vµ ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ 3. Ghi nhí 2 : (SGK- 63) GV: Chúng ta đã biết, ngời ta thờng dựa vào mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. Các em đã đợc học các kiểu câu phân loại theo mục đích nói rồi. Vì vậy: - Câu nghi vấn: thờng dùng để thực hiện hành động hỏi. - Câu cầu khiến: thờng dùng để thực hiện hành động điều khiển. - Câu cảm thán: thờng dùng để thực hiện hành.

(310) động bộc lộ t/c, c/x - Câu trần thuật: thờng dùng để thực hiện hành động trình bày. Ngoài ra, hành động nói cũng có thể diễn ra b»ng cö chØ, ®iÖu bé (l¾c ®Çu, gËt ®Çu, bÜu m«i, phÈy tay, nhón vai...) Tuy nhiªn d¹ng điển hình của hành động nói vẫn là bằng lời nãi. Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu của bài tập - GV híng dÉn häc sinh lµm. - Gäi HS tr¶ lêi tõng c©u. - GV nhËn xÐt, ch÷a.. - GV nªu ra yªu cÇu - Gọi HS đọc các ngữ liệu - Chia HS thµnh 2 nhãm, yªu cÇu: + Nhãm 1: PhÇn a + Nhãm 2: PhÇn c - C¸c nhãm th¶o luËn, ghi kÕt qu¶ ra b¶ng phô. Thêi gian th¶o luËn vµ ghi kÕt qu¶: 10 phót. - Yêu cầu trình bày thành 2 cột: hành động nói (Ghi câu nói tơng ứng) và mục đích. - §¹i diÖn c¸c nhãm nªu kÕt qu¶. - GV nhận xét, thống nhất đáp án.. * PhÇn b. cho HS vÒ nhµ lµm. - Gọi HS đọc đoạn trích. H: H·y t×m 3 c©u cã chøa tõ “Høa”? - HS tr¶ lêi.. III.LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: - TrÇn Quèc TuÊn viÕt “HÞch tíng sĩ” nhằm mục đích; + KhÝch lÖ lßng yªu níc, c¨m thï giÆc vµ ý chÝ giÕt giÆc cña qu©n sÜ. + KhÝch lÖ tíng sÜ häc tËp theo cuèn “Binh th yÕu lîc”. - C©u v¨n tiªu biÓu: “NÕu c¸c ng¬i biÕt chuyªn tËp s¸ch nµy, theo lêi dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thÇn chñ; Nhîc b»ng khinh bá s¸ch nµy, tr¸i lêi d¹y b¶o cña ta, tøc lµ kÎ nghÞch thï”. 2. Bµi tËp 2: a. - B¸c trai...chø? (Hái) - C¶m ¬n cô...thêng. (C¶m ¬n) - Nhng xem ra...l¾m (Tr×nh bµy) - Nµy, b¶o b¸c Êy...(CÇu khiÕn). - Chø n»m ë ®©y...(Béc lé t/c, c/x) - V©ng, ch¸u còng...(X¸c nhËn) - Nhng để cháo nguội...(Trình bày) - NhÞn su«ng...(Béc lé t/c, c/x) - ThÕ th× ph¶i giôc...(CÇu khiÕn) c. - CËu Vµng....«ng gi¸o ¹! (B¸o tin) - Cô b¸n råi? (Hái) - B¸n råi! (X¸c nhËn) - Hä võa b¾t xong (Th«ng b¸o) - ThÕ nã cho b¾t µ? (Hái) - Khèn n¹n...(Béc lé t/c, c/x) - ¤ng gi¸o ¬i! (Béc lé t/c, c/x) - Nã cã biÕt g× ®©u!(Béc lé t/c, c/x) - Nã thÊy ...mõng. (T¶) - T«i cho...c¬m.(KÓ) - Nã ®ang ¨n... lªn.(KÓ). 3. Bµi tËp 3: - C©u1: “Anh ph¶i høa víi em....chóng ngåi c¸ch xa nhau”.

(311) - GV đa ra bảng phụ có ghi 3 câu nói đó. (Điều khiển) (Lµm thµnh 2 b¶ng gièng nhau) - C©u2: “Anh høa ®i.” (Ra lÖnh) - Gọi 2 HS lên xác định kiểu hành dộng nói - Câu3: “Anh xin hứa.” (Hứa hẹn). trong 3 câu đó ( điền vào bảng). - GV nhËn xÐt, ch÷a. 4. Cñng cè: - Qua bài học hôm nay, các em thấy: hành động nói là hành động đợc thực hiện bằng lời nói nhằm mục dích nhất định. - Có rất nhiều kiểu hành động nói khác nhau, nhng thờng gặp nhất vẫn là: + Hành động hỏi + Hành động trình bày( báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán...) + Hành động điều khiển: (yêu cầu, đề nghị, động viên, khuyên bảo, thách thức...) + Hành động hứa hẹn + Hành động bộc lộ t/c, c/x. Sau khi học xong tiết học này, các em hãy tích cực sử dụng hành động nói trong giao tiếp. Nếu các em biết áp dụng đúng lúc, đúng chỗ thì sẽ có tác dụng và hiệu quả rất rõ rệt. Vậy cách sử dụng cụ thể nh thế nào? Các em sẽ còn đợc tìm hiểu kĩ thêm ở tiết häc sau. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc kÜ qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÝ dô - Häc thuéc ghi nh¬1, ghi nhí 2 - Lµm tiÕp BT2 phÇn b. - Xem lại lí thuyết, lập dàn ý chi tiết cho bài viết số 5 để tiết sau trả bài. Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 81,82,84 - 26/2/2015. TiÕt 98. Tr¶ bµi TËp lµm v¨n sè 5 I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - §¸nh gi¸ l¹i toµn diÖn kÕt qu¶ häc tËp cña m×nh vÒ kiÓu bµi thuyÕt minh -Thấy đợc u điểm và nhợc điểm của bài làm từ đó có ý thức sửa chữa, bổ sung và häc hái. - Rèn kĩ năng vận dụng các phơng pháp thuyết minh, kĩ năng diễn đạt và dùng từ. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: ChÊm, ch÷a bµi, ph©n lo¹i bµi kiÓm tra. NhËn xÐt, thèng kª u, nhîc ®iÓm. 2. Häc sinh: ¤n l¹i lÝ thuyÕt, lËp dµn ý III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: GV nêu mục tiêu tiết học để HS nắm đợc nội dung. Hoạt động của GV và HS. Néi dung.

(312) Hoạt động 1: * GV yêu cầu HS đọc đề bài H: Xác định kiểu bài của đề văn trên?. I/ Xác lập yêu cầu của đề bài §Ò bµi: Em h·y giíi thiÖu (thuyÕt minh) vÒ mét trß ch¬i d©n gian mµ em yªu thÝch. - KiÓu bµi: ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p. - §èi tîng: Mét trß ch¬i. H: §èi tîng thuyÕt minh? H: Với đối tợng và kiểu bài nh trên, bài viết -> Ph¶i lµm næi bËt ph¬ng ph¸p (c¸ch ph¶i lµm næi bËt néi ®iÒu g×? ch¬i). Dµn ý: H: PhÇn më bµi, em sÏ giíi thiÖu ®iÒu g×? a. MB: + Giíi thiÖu tªn trß ch¬i + §¸nh gi¸ s¬ qua vÒ vai trß, ý nghÜa H: PhÇn th©n bµi, em sÏ cung cÊp cho ngêi cña trß ch¬i. b. TB: đọc những tri thức gì? + Bíc chuÈn bÞ: Sè ngêi ch¬i, dông cô H: Tr×nh tù thuyÕt minh ë phÇn tiÕn hµnh cÇn thiÕt, ®iÒu kiÖn s©n b·i, thêi tiÕt... + TiÕn hµnh ch¬i: C¸ch ch¬i, luËt ch¬i? chơi, những quy định về tình huống H: Cã cÇn thiÕt ph¶i nªu yªu cÇu khi ch¬i th¾ng - thua, møc thëng- ph¹t... + Yêu cầu khi chơi: để tránh ăn gian, kh«ng? ph¹m luËt th× ngêi ch¬i ph¶i... c. KB: H: PhÇn kÕt luËn cã vai trß g×? Nhận xét, đánh giá của ngời chơi về trß ch¬i nµy. Hoạt động 2: II/ NhËn xÐt: 1. ¦u ®iÓm. VÒ h×nh thøc: Đa số trình bày sạch đẹp, bố cụ rõ ràng, kh«ng sai chÝnh t¶. VÒ néi dung: + Nắm đợc đặc trng của kiểu bài + Xác định đúng đối tợng + Sö dông ph¬ng ph¸p phï hîp + ChuyÓn ®o¹n hîp lÝ + §èi tîng thuyÕt minh phong phó. VÒ h×nh thøc: + Sai chÝnh t¶, viÕt t¾t nhiÒu + Ch÷ viÕt xÊu, Èu, tr×nh bµy cha khoa häc. + Kh«ng t¸ch ý, chuyÓn ®o¹n phï hîp VÒ néi dung: + Bài viết sơ sài, cha đầy đủ. + §èi tîng cha ph¶i trß ch¬i d©n gian + ViÕt lan man, cha to¸t ý. + Sö dông tõ ng÷ cha chÝnh x¸c. + Diễn đạt còn vụng. + Mét sè em më bµi theo ph¬ng thøc tù sù. Hoạt động 3: * GV viÕt c¸c tõ sai chÝnh t¶ lªn b¶ng - Chß ch¬i -> trß - Gi©n gian -> d©n. 2. H¹n chÕ:. III. Ch÷a lçi 1. Lçi chÝnh t¶:.

(313) - Chèn t×m –> trèn - Dúp đỡ -> giúp - Gianh giíi -> ranh - ChÌo lªn -> trÌo * Gäi HS m¾c lçi lªn söa. *GV nêu câu văn có từ dùng sai để HS phát 2. Lỗi dùng từ: hiÖn. - Bài ca dao -> Bài đồng dao - Thêi phong kiÕn -> Thêi xa - Ngêi träng tµi -> Ngêi qu¶n trß * Gäi HS nªu c¸ch söa. 3.Lỗi diễn đạt: * GV đọc chậm câu văn mắc lỗi - C¸ch ch¬i lµ: -> Để chơi đợc trò chơi này, ta phải tuân theo quy định nh sau. - Trß ch¬i gåm cã 10 que chuyÒn, 1 qu¶ bëi vµ 1 c¸i chæi. -> §Ó cã thÓ tiÕn hµnh ch¬i, ta cÇn chuÈn bÞ 10 que chuyền đợc vót bằng tre dài 25cm, 1 qu¶ bëi non võa lßng bµn tay vµ mét v¹t cã kích cỡ bằng cây cán chổi để kê và rải que chuyÒn lªn... * HS l¾ng nghe vµ ph¸t biÓu, nªu c¸ch söa. IV. Tr¶ bµi, gäi ®iÓm:. Hoạt động 4: - Đọc mẫu: chọn đọc cho HS 2 bài: Nguyên Sơn 81, Vinh 81 - GV tr¶ bµi cho HS - Gäi ®iÓm, ghi ®iÓm vµo sæ. - Tuyªn d¬ng mét sè bµi lµm tèt.. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i bè côc cña bµi v¨n TM vÒ mét ph¬ng ph¸p vµ nh÷ng lçi cÇn tr¸nh khi lµm bµi. 5. Híng dÉn häc bµi: - Viết lại bài văn trên cơ sở đã chữa lại - Đọc VB, đọc chú thích, tìm bố cục và trả lời câu hỏi VB “Nớc Đại Việt ta”.. Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 84 - 25/2; 82- 28/2; 81- 29/2/2015. TiÕt 99. Níc §¹i ViÖt ta ( Trích “Bình Ngô đại cáo” - Nguyễn Trãi).

(314) I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Thấy đợc đoạn văn có ý nghĩa nh lời tuyên ngôn độc lập của DT ta ở thế kỉ XV - Thấy đợc phần nào sức thuyết phục của văn chính luận Nguyễn Trãi: Lập luận chặt chÏ, cã sù kÕt hîp gi÷a lÝ lÏ vµ thùc tiÔn. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch v¨n chÝnh luËn. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc VB, đọc chú thích, tìm bố cục Tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: H: C¶m nhËn cña em sau khi häc xong Vb “HÞch tíng sÜ” cña TQT? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong chơng trình ngữ văn7, các em đã đợc làm quen với tác giả Nguyễn Trãi qua văn bản “Bài ca Côn Sơn”- đợc ông sáng tác trong thời gian ông lui về Côn Sơn ở ẩn. Hôm nay, chúng ta sẽ lại 1 lần nữa đợc gặp lại ông trong 1 cơng vị, một sứ mạng lịch sö v« cïng quan träng vµ míi mÎ qua viÖc t×m hiÓu VB: “Níc §¹i ViÖt ta”. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: H: Dựa vào những kiến thức đã học ở lớp 7, em h·y giíi thiÖu ng¾n gän vÒ NguyÔn Tr·i? -> HS GV: NguyÔn Tr·i (1380 -1442) hiÖu lµ øc Trai, con cña NguyÔn Phi Khanh, quª gèc ë th«n Chi Ng¹i, x· Céng Hoµ, huyÖn ChÝ Linh, tỉnh Hải Dơng, sau dời đến làng Nhị Khê huyÖn Thêng TÝn, tØnh Hµ T©y. «ng tham gia khëi nghÜa lam S¬n vµ cã vai trß rÊt lín bªn Lª Lîi. NguyÔn Tr·i trë thµnh 1 nh©n vËt lÞch sö lçi l¹c, toµn tµi hiÕm cã. Nhng cuèi cïng ông đã bị giết hại rất oan khốc và thảm thơng vào năm 1442. Mãi đến năm 1464, mới đợc vua Lª Th¸nh T«ng gi¶i oan. Nguyễn Trãi để lại 1 sự nghiệp văn chơng đồ sộ ông là ngời VN đầu tiên đợc UNESCO c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ gi¬i (n¨m 1980). H: Tác phẩm đợc viết trong hoàn cảnh nào? vµo thêi gian nµo? -> Th¸ng 11/1406 nhµ Minh x©m lîc níc ta. §Õn n¨m 1418, Lª Lîi dùng cê khëi nghÜa chèng giÆc Minh ë Lam S¬n- Thanh Ho¸. §Õn cuèi n¨m 1427 th× giµnh th¾ng lîi. NguyÔn Tr·i cïng Lª Lîi s¸t c¸nh bªn nhau từ những ngày đầu khởi nghĩa cho đến ngày giành thắng lợi,-> Nguyễn Trãi đã thừa lệnh Lê Lợi viết bài “Bình Ngô đại cáo” vào khoảng năm 1428 để ban bố cho nhân dân cả. Néi dung I/Tìm hiểu chung 1.Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. a. Tác giả. b. Tác phẩm.

(315) níc biÕt sù nghiÖp b×nh Ng« phôc quèc cña đất nớc ta đã giành thắng lợi. GV: §äc víi giäng trang träng, chËm r·i, nhÊn m¹nh mét sè tõ ng÷ quan träng, nhÞp 4/3, giọng khẳng định, tự hào. Gv đọc mẫu, gọi HS đọc. 2. §äc – Từ khó H: VB này đợc viết theo thể loại nào? H: Hãy cho biết đặc điểm của thể cáo? -> +Thờng đợc vua chúa hoặc thủ lĩnh soạn thảo để trình bày một chủ trơng hay công bố 3. Thể loại: Cỏo kÕt qu¶ sù nghiÖp. + Phần nhiều đợc viết bằng văn biền ngẫu (Không quy định gieo vần nhng phải có đối) + Cã tÝnh chÊt hïng biÖn. * So s¸nh hÞch víi c¸o: - Đều là thể văn nghị luận cổ, thờng đợc vua chúa hoặc thủ lĩnh dùng, thờng đợc viết bằng v¨n biÒn ngÉu... - Hịch đợc dùng để cổ động, thuyết phục, hoặc kêu gọi đấu tranh, còn cáo dùng để công bố 1 chủ trơng hay 1 kết quả để mọi ngời cïng biÕt. GV: Tác giả đặt tên cho VB là “đại cáo” vì sự kiện mà bài văn nói đến là một sự kiện lớn. - T×m hiÓu chó thÝch: Nh©n nghÜa, ®iÕu ph¹t, §inh, LÝ, TrÇn GV: “Bình Ngô đại cáo” nguyên văn gồm có 4 phÇn: - P1: Nêu luận đề chính nghĩa - P2: LËp b¶ng c¸o tr¹ng téi ¸c cña giÆc Minh - P3: Ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh cuéc khëi nghÜa Lam Sơn từ ngày đầu gian khổ đến khi thắng 4. Bố cục: lîi. - P4: Tuyên bố kết thúc, khẳng định nền độc lập vẵng chãi, đất nớc mở ra kỉ nguyên mới vµ nªu lªn bµi häc lÞch sö. §o¹n trÝch “Níc §¹i ViÖt ta” n»m ë phÇn ®Çu bµi c¸o. * Gọi HS đọc 2 câu đầu. H: H·y cho biÕt néi dung 2 c©u trªn? H: ThÕ nµo lµ nh©n nghÜa? H: Víi NguyÔn Tr·i, cèt lâi cña t tëng nh©n nghÜa ë ®©y lµ g×?. II. Tìm hiểu chi tiết. H: Em h·y gi¶i thÝch râ: yªn d©n, trõ b¹o cã nghÜa nh thÕ nµo? 1. Nguyªn lÝ nh©n nghÜa: H: NÕu hiÓu “Yªn d©n” lµ gi÷ yªn cuéc sèng cho d©n, ®iÕu ph¹t lµ th¬ng d©n trõ b¹o, th× d©n ë ®©y lµ ai? kÎ b¹o ngîc lµ ai? - Nh©n nghÜa: Yªn d©n: lµm cho d©n -> D©n: lµ d©n níc §¹i ViÖt ta. yªn æn, h¹nh phóc.

(316) KÎ b¹o ngîc: lµ qu©n x©m lîc nhµ Minh. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ t tëng nh©n nghÜa mà Nguyễn Trãi đề cập ở đây? -> RÊt râ rµng nhng còng rÊt míi mÎ.. Trõ b¹o: trõ diÖt giÆc Minh x©m lîc.. GVb×nh: Nh©n nghÜa vèn lµ mét häc thuyÕt cuả nho gia, nói về quan hệ đối xử giã ngời với ngời. Nhng đến Nguyễn Trãi, nó đợc nâng lên, đợc mở rộng ra. Ông không coi nhân nghĩa là 1 vấn đề chung chung, mà rssts rõ rµng. Nã kh«ng cßn ë trong ph¹m vi quan hÖ ngêi víi ngêi n÷a, mµ lµ gi÷a c¸c quèc gia, c¸c d©n téc. Nh©n nghÜa tr¸i víi b¹o ngîc, nh©n nghÜa lµ t×nh th¬ng vµ lÏ ph¶i híng vÒ phía đất nớc, phía nhân dân. H: Từ việc xác định mục đích, bản chất của nh©n nghÜa, em hiÓu g× vÒ céi nguån cña nh©n nghÜa? (Nh©n nghÜa g¾n liÒn víi ®iÒu g×?) H: VËy cuéc kh¸ng chiÕn nµy cã tÝnh chÊt nh thÕ nµo? ChuyÓn ý: còng chÝnh v× t tëng nh©n nghÜa g¾n liÒn víi yªu níc, chèng ngo¹i x©m mµ mạch văn của bài cáo dờng nh đã đợc khơi, và đã bắt đầu tuôn chảy. -> G¾n liÒn víi yªu níc, chèng x©m lîc. * Gọi HS đọc 8 câu tiếp theo. H: Những câu bạn vừa đọc khẳng định điều => Cuộc kháng chiến chính nghĩa, g×? phï hîp víi lßng d©n. H: Tác giả đã dựa vào những yếu tố nào để khẳng định chủ quyền độc lập của DT ta?. 2. Khẳng định chủ quyền, độc lập H: Em có nhận xét gì về những yếu tố đợc đa DT ra? -> Rất cơ bản và chủ đạo để khẳng định 1 - Quyền độc lập: quốc gia độc lập. + Quèc hiÖu H: Những chứng cớ này đã tạo nên điều gì? + Nền văn hiến lâu đời. + L·nh thæ riªng H: Những chứng cớ đó có sức thuyết phục + Phong tôc riªng kh«ng? + LÞch sö riªng -> Cã. V× dùa vµo lÞch sö cã s½n, kh«ng hÒ + Chế độ, chủ quyền riêng mang tÝnh h·o huyÒn. + Nh©n tµi GV: b×nh ng¾n H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì đặc sắc? Tác dụng của nó? GVbình: Năm 1077, Lí Thờng Kiệt đã viết -> Tạo nên sức mạnh của chính bài thơ “Nam quốc sơn hà”- đây đợc coi là nghĩa..

(317) “bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên” của đất nớc ta, trong đó, Lí Thờng Kiệt đã khẳng định chñ quyÒn vÒ mÆt l·nh thæ vµ nªu cao ý chÝ quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trớc mọi kẻ thï x©m lîc. Vµ gÇn 400 n¨m sau, Vb “B×nh Ngô đại cáo” - VB đợc coi là “bản tuyên ngôn độc lập thứ hai” đã ra đời. - NT: Liệt kê, so sánh đối lập NÕu nh trong “Nam quèc s¬n hµ” LÝ Th- => Níc §¹i ViÖt tån t¹i lµ hiÓn nhiªn, êng KiÖt míi chØ kh¼ng ®inh chñ quyÒn cña nh 1 ch©n lÝ kh¸ch quan. DT ở lãnh thổ riêng, hoàng đế riêng và nền độc lập riêng thì ở “Bình ngô đại cáo” quan niệm về chủ quyền của DT đã có sự tiến bộ rÊt nhiÒu.....(chØ b¶ng) Vµ h¬n thÕ n÷a, nÕu trong “NQSHµ”. LTKiÖt cho r»ng chñ quyÒn lµ do “S¸ch trêi”, do thần linh, thì đến bây giờ N.Trãi đã khẳng định: Nó là do sức mạnh DT, dựa trên t tởng nh©n nghÜa. Chuyển ý: Và để minh chứng rõ hơn, để khẳng định độc lập chủ quyền của DT ta là do sức mạnh chính nghĩa, N.Trãi đã kể ra một lo¹t nh÷ng chøng cø lich sö thËt tiªu biÓu. * Yêu cầu HS đọc thầm đoạn cuối . H: Nguyễn Trãi đã dẫn ra những sự kiện và chøng cí lÞch sö nµo? H: Kết quả của các sự kiện đó? -> Quân ta đều đại thắng.Bọn giặc đều thất b¹i nhôc nh·. H: ViÖc dÉn ra mét lo¹t c¸c chøng cí nh trªn 3. Nh÷ng chøng cí lÞch sö: nhằm mục đích gì? H: Sức mạnh ấy, lòng tự hào ấy đã đợc thể - Lu Cung-> thÊt b¹i hiÖn qua biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? - TriÖu TiÕt-> tiªu vong GV: ë ®©y cã 2 c©u v¨n biÒn ngÉu, mçi c©u - Toa §«-> b¾t sèng có 2 vế sóng đôi rất tơng xứng. Các câu văn - Ô Mã-> giết tơi biền ngẫu này đã làm nổi bật các chiến công của ta và thất bại của địch; tạo sự cân đối nhÞp nhµng cho c©u v¨n. H: Hai câu cuối của trích đoạn này tiếp tục -> Khẳng định sức mạnh của chính nghĩa, của độc lập, chủ quyền và lòng khẳng định với chúng ta điều gì? -> Tiếp tục khẳng định độc lập của nớc ta và tự hào dân tộc. tự hào về truyền thống đấu tranh vẻ vang đợc - NT: Sö dông c©u v¨n biÒn ngÉu, lËp ghi lại đầy đủ trong sử sách nớc ta. => Mét DT cã quèc hiÖu, cã nÒn v¨n hiÕn, luËn chÆt chÏ, chøng cø hïng hån. lãnh thổ, phong tục, lịch sử...đều riêng biệt, tån t¹i ngang hµng víi c¸c quèc gia, l·nh thæ khác. Điều hiển nhiên đó đã đợc tuyên bố 1 c¸ch ®Çy tù hµo. V× vËy VB nh 1 b¶n TN§L H: Tõ néi dung VB “Níc §¹i ViÖt ta”, em hiểu đợc điều gì về tác giả Nguyễn Trãi?.

(318) -> Yªu níc Cã t tëng nh©n nghÜa, tiÕn bé Giµu t×nh c¶m vµ lßng tù hµo DT... H: Qua tìm hiểu, em đã nắm bắt đợc điều gì vÒ ND-NT cña ®o¹n trÝch? - HS tr¶ lêi. GV ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ. GV b×nh: §o¹n v¨n më ®Çu bµi “BN§C” kh«ng dµi. Tuy vËy, nã vÉn lµ ®iÓm tùa, lµ nÒn móng lí luận cho toàn bài. Nó đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của kẻ dẫn đờng từ nơi xuÊt ph¸t. §o¹n v¨n Êy cã søc kh¸i qu¸t rÊt cao: BiÕn nh÷ng g× x¶y ra thµnh quy luËt vËn hµnh. Ng¬× th¾ng kÎ thua lµ do nghÜ vµ lµm thuËn chiÒu hay ngîc chiÒu víi nã. KhÐp l¹i ®o¹n v¨n b»ng hai c©u: ‘ViÖc xa...ghi” Ng. Tr·i muèn biÕn lêi nãi cña m×nh thµnh lêi cña * Ghi nhí (SGK – 69) ngêi chÐp sö, biÕn c¸i chñ quan thµnh kh¸ch quan, biÕn mét hiÖn tîng c¸ biÖt thµnh quy luật muôn đời. Bề nổi của lời văn chính là sự nghiªm kh¾c, r¨n d¹y; cßn chiÒu s©u thÊm thía một đạo lí nhân nghĩa, một t tởng, một lẽ ph¶i lµm ngêi. GV híng dÉn HS vÒ nhµ lµm. * LuyÖn tËp: 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i néi dung c¸c phÇn c¬ b¶n trong bµi. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i VB, häc néi dung c¬ b¶n trong vë ghi. - Häc thuéc ghi nhí - Chuẩn bị tiết sau: Hành động nói (tiếp theo). *********************************************** Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 84 - 26/2; 82- 28/2; 81- 29/2/2015. TiÕt 100. Hành động nói (tiếp) I/ Môc tiªu bµi häc: TiÕp tôc gióp häc sinh: - Hiểu và bàn về cách thực hiện hành động nói, xét trong quan hệ với các kiểu câu đã häc. - Biết phân biệt các cách thực hiện hành động nói. - Có thể vận dụng hành động nói trong khi nói và viết..

(319) II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô, kÎ b¶ng ph©n lo¹i ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Thế nào là hành động nói? Có những kiểu hành động nói thông dụng nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nhắc lại kiến thức cũ để vào bài. Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 2: * GV treo b¶ng phô ghi VD trong SGK. - Gọi HS đọc. H: C¸c c©u v¨n trong vÝ dô trªn thuéc kiÓu c©u g×? -> C©u trÇn thuËt H: Xác định hành động nói của những câu ấy bằng cách đánh dấu + vào ô thích hợp và đánh dấu – vào ô không thích hợp theo b¶ng?. H: Kết quả ở bảng trên đã phản ánh điều gì?. I. Cách thực hiện hành độnh nói: 1. VÝ dô:. C©u Mđích Hái Tr×nh bµy §. KhiÓn Høa hÑn Béc lé .... 1 + -. 2 + -. 3 + -. 4 + -. 5 + -. GV: Cïng lµ c©u trÇn thuËt, nhng chóng cã thể có những mục đích nói khác nhau và thực -> Câu trần thuật + dùng để trình bày: dùng trực tiếp hiện những hành động nói cũng khác nhau. + dùng để điều khiển: dùng gián H: Dùa theo c¸ch tæng hîp kÕt qu¶ ë bµi tËp tiÕp. trªn, h·y lËp b¶ng tr×nh bµy quan hÖ gi÷a c¸c kiÓu c©u NV, CK, CT, TT víi nh÷ng kiÓu hµnh động nói mà em biết? Cho VD minh hoạ? -> HS H: Qua t×m hiÓu vÝ dô, em hiÓu rót ra nhËn xét gì về cách thực hiện hành động nói? 2. Kết luận: Ghi nhí: (SGK – 62). - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i vµ ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu của bài tập - GV híng dÉn häc sinh lµm. - Gäi HS tr¶ lêi tõng c©u.. III.LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1: a. C¸c c©u nghi vÊn trong “HÞch tíng sÜ”: T C©u nghi vÊn T. Môc đích. C¸ch dïng.

(320) 1 Tõ xa...kh«ng cã? 2 Lóc bÊy giê... đợc không? 3 Lóc bÊy giê ... đợc không? 4 V× sao vËy?. Kh¼ng định Phñ định Kh¼ng định Hái. 5 NÕu vËy... trêi Phñ đất nữa? định. Gi¸n tiÕp. Gi¸n tiÕp Gi¸n tiÕp Trùc tiÕp Gi¸n tiÕp.. H: VÞ trÝ cña mçi c©u trong tõng ®o¹n v¨n cã b.Mèi quan hÖ gi÷a vÞ trÝ cña c©u víi liên quan nh thế nào đến mục đích nói của mục đích nói: chóng? - C©u 1: ë ®Çu VB, g¾n víi néi dung nªu g¬ng s¸ng trong lÞch sö. V× vËy để tớng sĩ khâm phục, câu nghi vấn này đợc dùng với mục đích KĐ. - C©u 2: ë gi÷a VB, g¾n víi néi dung phª ph¸n nh÷ng sai lÇm cña tíng sÜ vµ chØ ra hËu qu¶. V× vËy c©u nghi vấn đợc dùng với mục đích phủ định. - C©u 3: ë gi÷a VB, g¾n víi néi dung chỉ ra hành động đúng, cần làm theo nên câu NV đợc dùng để khẳng định - C©u 4, 5: ë cuèi VB, g¾n víi néi dung chỉ rõ 2 con đờng: sống và chÕt. V× vËy 1 c©u NV lµ c©u hái, vµ 1 câu là phủ định. 2. Bµi tËp 2: - Gọi HS đọc yêu cầu *Các câu TT có mục đích cầu khiến: H: Tìm những câu trần thuật có mục đích cầu a. khiÕn trong lêi nãi cña Ngêi? - V× vËy....thèng nhÊt tæ quèc. - HÔ cßn...quÐt s¹ch nã ®i. - §ång bµo...th¾ng lîi hoµn toµn. - Qu©n vµ d©n...ruét thÞt. b. - §iÒu mong muèn cuèi cïng... c¸ch H: Hình thức diễn đạt ấy có tác dụng nh thế mạng thế giới. nào trong việc động viên quần chúng? * T¸c dông: Tạo ra sự đồng cảm sâu sắc, khiến cho nh÷ng nguyÖn väng cña l·nh tô trë thµnh nguyÖn väng tha thiÕt cña mçi ngêi. 3. Bµi tËp 3: - Gọi HS đọc đoạn văn. H: Hãy tìm các câu có mục đích cầu khiến * Các câu có mđ cầu khiến: trong ®o¹n trÝch trªn? - DÕ Cho¾t: + Song anh cã cho phÐp em míi d¸m nãi....

(321) + Anh đã nghĩ thơng em nh thế...thì em ch¹y sang. - DÕ MÌn: + §îc, chó mµy cø nãi...nµo. + Th«i, im c¸i ®iÖu ...Êy ®i.. H: Mçi c©u Êy thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a c¸c nh©n * Mèi quan hÖ vµ tÝnh c¸ch: vËt vµ tÝnh c¸ch nh thÕ nµo? - DÕ Cho¾t: yÕu ®uèi nªn cÇu khiÕn nh· nhÆn, mÒm máng, khiªm tèn. - DÕ MÌn: û thÕ kÎ m¹nh nªn giäng ®iÖu ra lÖnh, ng¹o m¹n, h¸ch dÞch, 4. Cñng cè: GV nhắc lại cách thực hiện hành động nói: + Thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó: trực tiếp. + Thùc hiÖn b»ng kiÓu c©u kh¸c: gi¸n tiÕp. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i bµi häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí, lµm tiÕp BT4, 5 - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ¤n tËp vÒ luËn ®iÓm. ******************************************* Tổ CM ký duyệt Tổ trưởng. Hoàng Thị Thu Hồng Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 81,82,84 - 3/3/2015. TiÕt 101. ¤n tËp vÒ luËn ®iÓm I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm vững hơn nữa khái niệm luận điểm, tránh đợc những hiểu lầm mà các em thờng mắc phải (Nh lẫn lộn luận điểm với vấn đề nghị luận, hoặc coi luận điểm là 1 bộ phận của vấn đề nghị luận) - Thấy rõ hơn mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề nghi luận và giữa các luận điểm víi nhau trong bµi v¨n nghÞ luËn. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y. Ghi vÝ dô, kÎ b¶ng hÖ thèng luËn ®iÓm ra b¶ng phô. 2. Häc sinh:.

(322) Đọc trớc bài,đọc lại SGK lớp 7 tập II Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Sù chuÈn bÞ cña HS 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài ? Trong chơng trình Ngữ Văn lớp 7 và lớp 8, các em đã đợc học rất nhiều VB nghị luËn.VËy theo c¸c em, nh÷ng yÕu tè nµo t¹o nªn 1 bµi v¨n nghÞ luËn? - LuËn ®iÓm, luËn cø (dÉn chøng, lÝ lÏ) vµ c¸ch lËp luËn. - GV: Em trả lời rất đúng. LĐ, Lcứ và cách LL là đặc trng cơ bản của bài văn nghị luận. Vậy các em đã có những hiểu biết đầy đủ về luận điểm cha? Bài học hôm nay sẽ giúp các em tự đánh giá điều đó. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I. Kh¸i niÖm luËn ®iÓm; 1. LuËn ®iÓm lµ g×?. H: Dựa vào kiến thức đã học ở học kì II lớp 7, em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ luËn ®iÓm? ->TL: H: §èi chiÕu vµo SGK, em thÊy ®©u lµ c©u tr¶ lêi râ nhÊt? -> TL: C©u c. (GV kÕt hîp nghi b¶ng) - Lµ nh÷ng t tëng, quan ®iÓm, chñ tr¬ng c¬ b¶n mµ ngêi nãi (viÕt) nªu ra trong bµi v¨n nghÞ luËn. 2. VÝ dô: H: VB “Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta” a. VB “Tinh thÇn yªu níc cña nh©n cña Hå Chñ TÞch cã nh÷ng luËn ®iÓm nµo? d©n ta”. - L§1: D©n ta cã mét lßng nång nµn GV: §Ó chøng minh “d©n ta cã mét lßng yªu níc.(L§ xuÊt ph¸t) nồng nàn yêu nớc, tgiả đã đa ra 2 luận cứ: + Lßng yªu níc trong lÞch sö + Lßng yªu níc ngµy nay. - L§ 2: Bæn phËn cña chóng ta lµ ph¶i ®em lßng yªu níc thùc hiÖn vµo c«ng cuéc kh¸ng chiÕn.(L§ chÝnh). H: §©u lµ luËn ®iÓm xuÊt ph¸t dïng lµm c¬ sở triển khai vấn đề, và đâu là luận điểm chÝnh dïng lµm kÕt luËn? -> HS chØ ra. GV ®iÒn. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ cña L§ xuÊt ph¸t vµ L§ chÝnh trong bµi v¨n nghÞ luËn? -> L§ xuÊt ph¸t thêng n»m ë phÇn ®Çu VB, vµ L§ chÝnh thêng n»m ë cuèi VB. GV chốt: Trong VB nghị luận, luận điểm thờng tạo thành một hệ thống, trong đó có luận ®iÓm chÝnh vµ luËn ®iÓm phô, LuËn ®iÓm chÝnh thêng dïng lµm kÕt luËn cña bµi, lµ c¸i đích mà bài viết làm sáng tỏ. Còn LĐ phụ thờng dùng làm luận điểm xuất phát, có vai trò b. VB “Chiếu dời đô” nêu ra vấn đề..

(323) H: Một bạn cho rằng, bài “Chiếu dời đô” của LÝ C«ng UÈn gåm hai luËn ®iÓm: + LĐ1: Lí do cần phải dời đô + L§2: LÝ do cã thÓ coi thµnh §¹i La lµ kinh đô bậc nhất của đế vơng muôn đời. Xác định luận điểm nh vậy có đúng không? V× sao? - Kh«ng ph¶i luËn ®iÓm, chØ lµ - Không đúng. những vấn đề. (Vì không đề cập đến t tëng, quan ®iÓm cña ngêi viÕt). GVchèt: Nh vËy c¸c em cÇn ph©n biÖt luËn điểm với vấn đề. Bởi vấn đề thì lớn hơn, và ngêi ta cÇn ph¶i dïng luËn ®iÓm th× míi lµm sáng tỏ vấn đề đợc. Chuyển ý: Vậy, giữa luận điểm với vấn đề cÇn gi¶i quyÕt trong bµi v¨n nghÞ luËn cã mèi II/ Mèi quan hÖ gi÷ luËn ®iÓm víi vấn đề cần giải quyết trong bài quan hÖ nh thÕ nµo? v¨n nghÞ luËn: 1. VÝ dô 1: H: Vấn đề đặt ra trong VB “Tinh thần yêu n- - Vấn đề: Tinh thần yêu nớc của nh©n d©n ta. íc cña nh©n d©n ta” lµ g×? H: NÕu trong bµi v¨n, Chñ tÞch Hå Chi Minh chØ ®a ra luËn ®iÓm “§ång bµo ta ngµy nay cã lßng yªu níc nång nµn” th× cã lµm s¸ng tá -> Kh«ng thÓ lµm s¸ng tá nÕu chØ ®a ra 1 luËn ®iÓm. vấn đề đó không? 2. VÝ dô 2: H: Trong “Chiếu dời đô”, nếu Lí Công Uẩn chỉ đa ra luận điểm “các triều đại trớc đây đã nhiều lần thay đổi kinh đô” thì mục đích của nhà vua khi ban chiếu có thực hiện đợc - Mục đích: Không đạt đợc. Vì: Cha kh«ng? t¹i sao? đủ các chứng cứ để thuyết phục. H: Sau khi tìm hiểu 2 ví dụ, em rút ra đợc kết luËn g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a luËn ®iÓm vµ vÊn đề cần giải quyết trong bài văn nghị luận? -> HS tr¶ lêi. GVchèt: Qua t×m hiÓu VD1 vµ VD2, c¸c em thấy, để giải quyết vấn đề đặt ra trong bài văn nghị luận thì 1 luận điểm vẫn còn cha đủ, bởi nó thiếu tính toàn diện, cha đủ chứng cứ để thuyết phục ngời đọc ngời nghe. Do đó, khi làm văn, luận điểm ta đa ra phải đầy đủ, chính xác, rõ ràng, phù hợp với vấn đề cần làm sáng tá th× míi cã hiÖu qu¶. ChuyÓn ý: Kh«ng chØ cã c¸c luËn ®iÓm míi liên quan chặt chẽ với các vấn đề cần giải quyÕt, mµ gi÷a c¸c L§ víi nhau còng cã mèi III/ Mèi quan hÖ gi÷a c¸c luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. quan hÖ mËt thiÕt..

(324) 1. VÝ dô: GV: Nªu ra yªu cÇu. §a ra b¶ng phô cã ghi 2 hÖ thèng nh sgk. Gọi HS đọc. - Cho HS trao đổi theo bàn (Dựa vào gợi ý phía dới để lựa chọn). - Gọi đại diện một số bàn nêu kết quả. - Chän hÖ thèng1, v×: + ChÝnh x¸c H: V× sao em chän hÖ thèng L§1? + S¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lÝ. H: Tõ sù t×m hiÓu trªn, em rót ra kÕt luËn g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn? -> HS tr¶ lêi. H: Qua bài ôn tập này, em đã khắc sâu đợc nh÷ng kiÕn thøc g× vÒ luËn ®iÓm? 2. Kết luận: Ghi nhí: SGK -75. - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i vµ ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ III.LuyÖn tËp. Hoạt động 3: 1. Bµi tËp 1: - Gọi HS đọc đoạn văn trong SGK H: §o¹n v¨n c¸c em võa theo dâi nªu lªn luËn ®iÓm: “NguyÔn Tr·i lµ ngêi anh hïng Dt” hay luËn ®iÓm: “NguyÔn Tr·i nh mét «ng - LuËn ®iÓm: NguyÔn Tr·i lµ ngêi tiªn trong toµ ngäc”? anh hïng DT. H: H·y gi¶i thÝch sù lùa chän cña em? + LuËn ®iÓm: “NTr·i nh 1 «ng tiªn trong toµ ngäc” kh«ng chÝnh x¸c v× c¶ ®o¹n v¨n kh«ng giải thích, chứng minh để làm rõ ý đó. Hơn nữa, tác giả cũng đã bác bỏ ngay ý đó trong ®o¹n v¨n nµy. + LuËn ®iÓm: “NTr·i lµ ngêi anh hïng DT” lµ chÝnh x¸c. V× ®o¹n v¨n nªu ra nhiÒu chøng cø để chứng minh điều đó nh:chân đạp đất, đầu đội trời, tâm hồn lộng gió thời đại, thông cảm sâu xa với nỗi lòng dân chúng, suốt đời tận tuþ, lµ khÝ ph¸ch Dt, tinh hoa DT, sù nghiÖp vµ t¸c phÈm cña «ng lµ mét bµi ca yªu níc... 2. Bµi tËp 2: - GV ®a ra b¶ng phô cã c¸c L§ nh SGK. - Gọi HS đọc yêu cầu và các LĐ đã cho. H: Trớc hết, em hãy cho biết vấn đề cần làm s¸ng tá ë BT2 lµ g×? -> Vấn đề: Giáo dục là chìa khoá của tơng lai (NghÜa lµ GD gãp phÇn më ra t¬ng lai cho loµi ngêi). H: Để làm rõ vấn đề trên, em sẽ chọn những L§ nµo ? - Gọi 1 HS lên bảng đánh dấu các LĐ đã chọn. * Chän c¸c luËn ®iÓm: 1, 2, 3, 4, 6, 7.. * S¾p xÕp: - GD gi¶i phãng con ngêi......vµ tiÕn bé XH..

(325) - Gäi HS kh¸c bæ sung (nÕu thiÕu) - Gi¸o dôc cã t¸c dông...d©n sè, b¶o - GV nhËn xÐt. vÖ m«i trêng sèng, t¹o c¬ së cho sù * Chia nhãm, yªu cÇu c¸c nhãm s¾p xÕp, ghi ph¸t triÓn kinh tÕ. ra b¶ng phô råi tr×nh bµy. - Giáo dục đào tạo thế hệ ngời sẽ - GV nhËn xÐt, ch÷a. XD x· héi t¬ng lai. TrÎ em h«m nay lµ thÕ giíi ngµy mai. - Bëi vËy, gi¸o dôc lµ ch×a kho¸ cña t¬ng lai, më ra thÕ giíi t¬ng lai cho con ngêi. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ luËn ®iÓm. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i bµi häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy luËn ®iÓm.. Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 81,82,84 - 4/3/2015. TiÕt 102. ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy luËn ®iÓm I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Nhận thức đợc ý nghĩa quan trọng của việc trình bày luận điểm trong một bài văn nghÞ luËn. 2. KÜ n¨ng: BiÕt c¸ch viÕt mét ®o¹n v¨n nghÞ luËn tr×nh bµy luËn ®iÓm theo c¸c c¸ch: diÔn dÞch vµ quy n¹p. 3. Thái độ: GD ý thức, thái độ yêu thích môn học. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: ThÕ nµo lµ luËn ®iÓm? Nªu c¸c yªu cÇu vÒ luËn ®iÓm trong mét bµi v¨n nghÞ luËn?.

(326) 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nêu mục tiêu bài học để giới thiệu bài. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung I/ Tr×nh bµy luËn ®iÓm thµnh 1 ®o¹n v¨n nghÞ luËn. 1. VÝ dô 1:. - Gọi HS đọc 2 đoạn văn a, b H: Đâu là câu chủ đề (câu mang luận điểm) a. trong ®o¹n v¨n a? - Câu chủ đề (câu nêu luận điểm): “Thật là chốn hội tụ trọng yếu.....bá vơng muôn đời”. H: Câu chủ đề đợc đặt ở vị trí nào? -> VÞ trÝ: cuèi ®o¹n. H: B»ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ c¸ch tr×nh bµy néi dung trong ®o¹n v¨n, em h·y cho biÕt đoạn văn này đợc trình bày theo cách nào? => Tr×nh bµy theo c¸ch quy n¹p. H: H·y ph©n tÝch c¸ch quy n¹p trong ®o¹n v¨n nµy? -> CÊu tróc: + Kinh đô cũ của Cao Vơng + Vị trí: trung tâm trời đất + §Þa thÕ: quý hiÕm + D©n c vµ mu«n vËt: thuËn lîi. + Nơi thắng địa => Kết luận: xứng đáng là kinh đô bậc nhất... H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn ë ®©y? -> Luận cứ đa ra toàn diện , đầy đủ; lập luận m¹ch l¹c, chÆt chÏ, giµu søc thuyÕt phôc.. b.. H: Đâu là câu chủ đề (câu mang luận điểm) - Câu chủ đề (câu nêu luận điểm): cña ®o¹n v¨n b? “§ång bµo ta ngµy nay....ngµy tríc”. -> VÞ trÝ: ë ®Çu ®o¹n H: Vị trí của câu chủ đề? H: Với vị trí nh vậy, đoạn văn đợc triển khai => C¸ch viÕt: diÔn dÞch. theo c¸ch nµo? H: H·y ph©n tÝch c¸ch quy n¹p trong ®o¹n v¨n trªn? -> Sau khi nªu L§: “§ång bµo ta ngµy nay...” để nói lên tinh thần yêu nớc nồng nàn của đồng bào ta, tác giả đã lập luận bằng cách đa ra c¸c dÉn chøng vµ lÝ lÏ: + Theo lứa tuổi: cụ gì -> nhi đồng + Theo vïng miÒn: níc ngoµi -> vïng bÞ t¹m chiÕm-. MiÒn ngîc-> miÒn xu«i. + Theo vÞ trÝ c«ng t¸c, ngµnh nghÒ, nhiÖm vô: nh÷ng chiÕn sÜ, nh÷ng c«ng chøc hËu ph¬ng, nh÷ng phô n÷, c¸c bµ mÑ chiÕn sÜ, nam n÷ cong nhân và nông dân, đồng bào điền chủ... H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn? -> Vừa toàn diện, đầy đủ, vừa khái quát, cụ thÓ..

(327) GV: Qua t×m hiÓu 2 ®o¹n v¨n a vµ b ta thÊy: Mỗi luận điểm đợc trình bày thành 1 bài văn nghÞ luËn. Trong ®o¹n v¨n tr×nh bµy luËn điểm, câu chủ đề thờng đợc đặt ở đầu tiên (đôi với đoạn diễn dịch) và ở cuối đoạn (đối víi do¹n quy n¹p). - Gọi HS đọc đoạn văn trang 80 2. VÝ dô 2: H: Dựa vào kiến thức đã học ở lớp 7, em hãy cho biÕt lËp luËn lµ g×? -> LËp luËn lµ c¸ch s¾p xÕp c¸c luËn cø (dÉn chứng và lí lẽ) để làm sáng tỏ luận điểm. Lập luËn ph¶i chÆt chÏ, hîp lÝ th× bµi v¨n míi cã søc thuyÕt phôc. - LuËn ®iÓm: “Cho th»ng nhµ giµu ríc H: H·y t×m luËn ®iÓm cña ®o¹n v¨n trªn? chó vào nhà...chất chó đểu của giai H: NhËn xÐt vÒ c©u v¨n mang luËn ®iÓm vµ cÊp nã ra”. -> VÞ trÝ: cuèi ®o¹n. (c¸ch viÕt quy c¸ch tr×nh bµy ®o¹n v¨n? n¹p). H: Đoạn văn đợc lập luận theo cách nào? GV: Tơng phản đợc thể hiện ở chỗ: đặt chó - Cách lập luận: tơng phản. bên ngời. đặt cảnh xem chó, quý chó, vồ vập mua chã, sung síng h¶ hª víi chã bªn c¹nh giäng “ chã m¸” víi mÑ con chÞ D. H: C¸ch lËp luËn cña ®o¹n v¨n trªn cã lµm cho luËn ®iÓm trë nªn s¸ng tá, chÝnh x¸c vµ cã søc thuyÕt phôc m¹nh mÏ kh«ng? => Lµm cho luËn ®iÓm s¸ng tá, chÝnh GV: LuËn ®iÓm së dÜ cã søc thuyÕt phôc cao x¸c, cã søc thuyÕt phôc cao. lµ nhê luËn cø. Nhng søc thuyÕt phôc cña luËn ®iÓm sÏ mÊt ®i hoÆc gi¶m ®i nÕu luËn cø không chính xác, châm thực và đầy đủ. Nếu Nghi QuÕ kh«ng thÝch chã hoÆc kh«ng “Gië giäng chã m¸ víi mÑ con chÞ D” th× sÏ kh«ng lấy gì làm căn cứ để chứng tỏ rằng “Cho th»ng nhµ giµu ríc chã vµo nhµ.......ra” H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc s¾p xÕp ý trong ®o¹n v¨n võa dÉn? - C¸ch s¾p xÕp luËn cø: rÊt chÆt chÏ H: NÕu t¸c gi¶ xÕp nhËn xÐt Nghi QuÕ “§ïng theo 1 tr×nh tù hîp lÝ. đùng giở giọng chó má....”lên trên và đa nhận xét “Vợ chồng địa chủ....yêu gia súc” xuèng phÝa díi th×hiÖu qu¶ cña ®o¹n v¨n sÏ bÞ ¶nh hëng nh thÕ nµo? -> LuËn ®iÓm sÏ trë nªn mê nh¹t, láng lÎo hơn. Không còn đợc rõ ràng nữa. H: Trong đoạn văn, những cụm từ “Chuyện -> Không thể thay đổi tuỳ tiện. chã con”, “giäng chã m¸”, “Ríc chã vµo nhà”, “Chất chó đểu” đợc xếp cạnh nhau có t¸c dông g×? -> Lµm cho sù tr×nh bµy luËn ®iÓm thªm chÆt chÏ vµ hÊp dÉn v×: C¸c côm tõ võalµm râ luËn ®iÓm, xo¸y s©u vµo luËn ®iÓm, võa t« ®Ëm thêm sự tơng phản trong cách đối xử của vợ chång NghÞ QuÕ víi ngêi, víi chã -> Cµng.

(328) næi bËt b¶n chÊt thó vËt cña chóng. H: Qua tìm hiểu VD1 và VD2, em rút ra đợc nh÷ng kinh nghiÖm g× khi tr×nh bµy luËn ®iÓm trong 1 ®o¹n v¨n nghÞ luËn? - GV chèt l¹i, ®a ra nghi nhí - Gọi HS đọc ghi nhớ, dặn học thuộc. 3. Kết luận: Ghi nhí: (SGK- 81) Hoạt động 3:. II/ LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1:. - Gọi HS đọc yêu cầu và 2 câu văn. H: Em hãy diễn đạt ý của 2 câu thành 2 luận a. Cần tránh lối viết dài dòng khiến ®iÓm ng¾n gän? ngời đọc khó hiểu. b. Nguyªn Hång thÝch truyÒn nghÒ GV: Xác định luận điểm của đoạn văn dựa cho bạn trẻ. vào câu chủ đề (câumang luận điểm). Vì vậy c©u mang luËn ®iÓm cÇn ng¾n gän, râ rµng, 2. Bµi tËp 2: s¸ng tá. - LuËn ®iÓm: T«i thÊy TÕ Hanh lµ mét - HS đọc đoạn văn ngêi tinh l¾m. H: §o¹n v¨n tr×nh bµy luËn ®iÓm g×? - VÞ trÝ: ë ®Çu ®o¹n. H: VÞ trÝ cña c©u mang luËn ®iÓm? H: §o¹n v¨n sö dông nh÷ng luËn cø nµo?. - C¸c luËn cø: + Đã ghi lại đôi nét rất thần tình về c¶nh sinh ho¹t. + Làm ngời nghe thấy đợc cả những ®iÒu kh«ng h×nh s¾c, kh«ng ©m thanh... + §a ta vµo 1 TG gÇn gòi thêng ta chØ thÊy 1 c¸ch mê mê.... H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch s¾p xÕp luËn cø -> C¸ch s¾p xÕp luËn cø: theoi tr×nh tù và cách diễn đạt của đoạn văn? t¨ng tiÕn, cø luËnc ø sau biÓu hiÖn 1 mức độ tinh tế cao hơn so với luận cứ trớc. Nhờ cách ấy mà độc giả càng đọc càng thấy hứng thú không ngừng t¨ng thªm. => Cách diễn đạt: quy nạp. 3. Bµi tËp 3: - C¸c luËn cø cña luËn ®iÓm Êy cã thÓ - Gọi Hs đọc yêu cầu đợc đa ra và sắp xếp nh sau: - Gọi 1 HS đọc đoạn văn mẫu + Văn GT đợc viết ra để cắt nghĩa và H: Em sÏ ®a ra nh÷ng luËn cø nµo vµ s¾p xÕp gi¶ng gi¶i cho mäi ngêi hiÓu luËn theo tr×nh tù nh thÕ nµo? ®iÓm. + Gi¶i thÝch cµng rèi ren, trõu tîng th× càng khó đạt đợc mục đích. + Ngîc l¹i, GT cµng dÔ hiÓu th× vÊn đề càng sáng tỏ, ngời đọc càng dễ làm theo. + Vì thế văn giải thích cần đợc viết sao cho dÔ hiÓu. 4. Cñng cè:.

(329) GV nh¾c l¹i: - Hai c¸ch tr×nh bµy ®o¹n v¨n nghi luËn: diÔn dÞch vµ quy n¹p. - Tæ chøc c¸c luËn cø trong ®o¹n v¨n tr×nh bµy luËn ®iÓm: ph¶i theo 1 tr×nh tù hîp lÝ. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i bµi häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí, lµm BT3 - Su tầm 1, 2 đoạn văn nghi luận trình bày theo các cách đã học. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: VB “Bµn luËn vÒ phÐp häc”. ********************************************************* Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 84 - 4/3; 82- 6/3; 81- 7/3/2015. TiÕt 103. Bµn luËn vÒ phÐp häc (LuËn häc ph¸p). - NguyÔn ThiÕp -. I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Thấy đợc mục đích, tác dụng của việc hộc tập chân chính: Học để làm ngời, học để biết và làm theo, học để cho đất nớc ngày càng hng thịnh. Đồng thời thấy đợc nghệ thuËt lËp luËn cña t¸c gi¶. Nắm đợc đặc điểm của thể Tấu. 2. KÜ n¨ng: Biết phân biệt đợc cách học sai lầm với cách học đúng; so sánh thể tấu với các thể chiÕu, hÞch, c¸o. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS thái độ học tập đúng đắn. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc văn bản, đọc chú thích, tìm bố cục Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Đọc thuộc lòng đoạn trích “Nớc Đại Việt ta” và cho biết tác giả đã khẳng định quyền độc lập của DT ta dựa trên những yếu tố nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở các tiết học vb trớc, các em đã đợc làm quen với các dạng nghị luận trung đại nh: chiÕu, hÞch, c¸o. H«m nay chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu vÒ thÓ tÊu qua VB: “Bµn luËn vÒ phÐp häc” trÝch trong mét bµi tÊu d©ng vua Quang Trung cña t¸c gi¶ NguyÔn ThiÕp. Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 2:. I/ Tìm hiểu chung.

(330) 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu đôi nét về tác giả và hoàn cảnh ra đời của tác a. Tỏc giả phÈm? GV: NguyÔn ThiÕp (1723-1804) lµ ngêi häc réng hiÓu s©u, tõng lµm quan díi triÒu Lª vµ sau đó ra giúp Quang Trung dựng nớc. Ông đợc mọi ngời kính trọng, gọi là “La Sơn phu tö” (tøc bËc thÇy lín ë La S¬n- Hµ TÜnh). Th¸ng 8/1791 «ng d©ng lªn vua Quang b. Tác phẩm Trung b¶n tÊu gåm 3 ®iÒu: + Đức quân (đức của nhà vua): mong nhà vua 1 lòng tu lấy đức, lấy sự học vấn mà tăng thªm tµi. + Dân tâm (lòng dân): Khẳng định lấy dân là gốccủa đất nớc. Gốc có vãng, nớc mới yên. + Häc ph¸p (phÐp häc) -> VB trong SGK đợc trích từ phần 3. Hoạt động 3: * GV hớng dẫn cách đọc: Chậm, rõ ràng, 2. Đọc và tìm hiểu chú thích: giäng thµnh kÝnh. - GV đọc mẫu, gọi HS đọc. - Gi¶i thÝch tõ khã: tam c¬ng, ngò thêng, Chu Tö, tø th, ngò kinh, ch sö. H: Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ tÊu? GV: TÊu cã ®iÓm gièng vµ kh¸c so víi chiÕu, 3. Thể loại: Tấu hÞch, c¸o: + Giống: đều là thể văn nghị luận cổ, đều đợc viÕt b»ng v¨n xu«i, v¨n vÇn hay v¨n biÒn ngÉu. + Kh¸c: ChiÕu, hÞch, c¸o lµ thÓ v¨n do vua hoặc chỉ huy viết, để ban bố mệnh lệnh hoặc công bố kết quả cho bề dới đợc biết. Còn tấu thì lại do bề dới viết để dâng lên bề trên (d©ng lªn vua). - Mét sè VB tÊu næi tiÕng trong lÞch sö: “XuÊt s biÓu” cña Khæng Minh “ThÊt tr¶m sí” cña Chu V¨n An “BiÓu trÇn t×nh” cña Hoµng DiÖu. Hoạt động 4: GV: VB “Bµn luËn vÒ phÐp häc” thuéc lo¹i VB nghị luận trình bày, đề nghi 1 vấn đề. H: Vấn đề mà tác giả đề nghị ở đây là gì? -> Vấn đề chủ trơng, thuộc lĩnh vực GD-ĐT con ngêi. H: Bè côc cña ®o¹n trÝch?. 4. Bố cục: 3 phÇn: + P1: từ đầu-> điều ấy(Mục đích chân chÝnh cña viÖc häc) + P2: Níc ViÖt ta-> xin chí bá qua. ( Bµn luËn vÒ phÐp häc) + P3: §¹o häc-> hÕt.(ý nghÜa vµ t¸c dông cña viÖc häc ch©n chÝnh). II. Tìm hiểu chi tiết. H: T¸c gi¶ dÉn c©u ch©m ng«n:”Ngäc kh«ng.

(331) mài...rõ đạo” ngay ở đầu VB có ý nghĩa gì? -> Dễ hiểu, tăng tính thuyết phục, tạo tiền đề để bàn về việc học. Mục đích chân chính của việc GV: B»ng c¸ch nªu h×nh ¶nh Èn dô quen 1. häc. thuéc nhng nhÊn m¹nh b»ng c¸ch nãi phñ định 2 lần để thành khẳng định. Giống nh ngäc cµng mµi cµng s¸ng, vµng cµng luyÖn cµng trong. H: §¹o mµ NguyÔn ThiÕp muèn nãi víi chóng ta ë ®©y lµ g×? -> Đạo là lẽ sống đúng, đẹp và là mối quan hÖ XH gi÷a ngêi víi ngêi. H: §èi víi t¸c gi¶, kÎ ®i häc tríc hÕt lµ ph¶i häc ®iÒu g×? H: Vậy em hiểu mục đích chân chính của viÖc häc lµ g×? - Học để trở thành ngời biết rõ đạo, có GV: Sau khi xác định mục đích chân chính đạo đức. của việc học, tác giả đã đa ra lời bàn luận. -> Học để làm ngời. - HS chó ý ®o¹n v¨n trang tiÕp theo H: §o¹n v¨n tiÕp theo cã néi dung lµ g×? 2. Bµn vÒ c¸ch häc, H: Soi vào sử sách, tác giả đã chỉ ra những lối häc lÖch l¹c, sai tr¸i nµo? * Phª ph¸n c¸ch häc sai lÇm. H: Em hiÓu nh thÕ nµo lµ lèi häc h×nh thøc vµ cÇu danh lîi? - Häc h×nh thøc GV: NghÜa lµ häc thuéc lßng c©u ch÷ nhng - Häc cÇu danh lîi kh«ng hiÓu néi dung, chØ cã danh mµ kh«ng có thực (Hữu danh vô thực) mà đợc trọng -> Không hiểu nội dung, có danh mà väng, lîi léc, nhµn nh·. kh«ng cã thùc chÊt. -> NÒn chÝnh häc bÞ thÊt truyÒn lµ nh thÕ. Không biết cả đến những điều giản đơn nhất, c¬ b¶n nhÊt nh tam c¬ng, ngò thêng th× kh«ng thÓ lµ ngêi biÕt trªn díi, biÕt lµm ngêi đợc, chứ nói gì đến làm quan. H: Hậu quả của lối học sai trái đó là gì? GV: HËu qu¶ thËt kh«n lêng. C¸c vua Lª, chua TrÞnh nh: Lª C¶nh Hng, Lª Chiªu Thống, Trịnh Sâm, Trịnh Khải...đều là những tªn d©m lo¹n, b¹o chóa, hÌn nh¸t, tÇm thêng - HËu qu¶: Chóa tÇm thêng, thÇn nÞnh vµ b¸n níc. hãt, níc mÊt nhµ tan. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi bµn luËn cña t¸c gi¶? - HS đọc “Cúi xin...bỏ qua” H: Tác giả đã đa ra những ý kiến nào để bàn -> Lêi bµn luËn ch©n thËt, th¼ng th¾n. vÒ c¸ch häc? H: Việc mở rộng trờng lớp, thành phần học * Đề xuất cách học đúng nhằm mục đích gì? - Më réng trêng líp -> Më réng trêng häc, thµnh phÇn häc lµ t¹o - Më réng thµnh phÇn häc..

(332) cho ngêi häc 1 ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi. §©y lµ chủ trơng đúng đắn và tiến bộ của tác giả với -> Tạo điều kiện thuận lợi cho ngời t c¸ch lµ 1 nhµ gi¸o dôc l·o thµnh. häc. H: Bên cạnh đó, tác giả còn đa ra phơng pháp học đúng đắn nh thế nào?. GV: T¸c gi¶ chØ râ: lÊy Chu Tö lµm chuÈn, lÊy tiÓu häc lµm c¨n b¶n, häc tuÇn tù tõ thÊp lªn cao, ph¶i häc réng ra råi tãm gän, theo ®iÒu häc mµ lµm. H: Học nh thế nhằm đạt mục đích gì?. - Phơng pháp học đúng: + Häc theo Chu Tö + Học tuần tự từ thấp đến cao + Häc réng nhng ph¶i biÕt hÖ thèng kiÕn thøc. + Học đi đôi với hành.. H: Tác giả tin tởng phép học do mình đề ra cã thÓ t¹o nªn ®iÒu g×? -> N¾m ®c k. thøc, häc cã chiÒu s©u. GV: Nếu biết đợc mục đích chân chính của việc học, biết đợc cách học đúng đắn, thì từ - Kết quả: + Đào tạo đợc ngời tài giỏi đó sẽ hình thành đạo học. + Gi÷ v÷ng níc nhµ. H: Hãy chỉ ró tác dụng của đạo học? 3. T¸c dông cña phÐp häc: H: T¹i sao nãi: §¹o häc thµnh th× sinh ra ngêi tèt, häc tÝch cùc lµ c¬ së t¹o ra ngêi tµi? -> HS. H: §¹o häc cã søc m¹nh nh thÕ nµo mµ lµm cho triều đình ngay ngắn? -> V×: §¹o häc c¶i t¹o con ngêi C¶i t¹o XH Thóc ®Èy XH ph¸t triÓn theo híng tÝch cùc. H: §»ng sau nh÷ng lÝ lÏ bµn vÒ t¸c dông cña phép học, ngời viết đã thể hiện thái độ gì? -> Tin tởng vào đạo học chân chính, kì vọng vào tơng lai đất nớc.. - Có đợc ngời tốt. - Triều đình ngay ngắn - Thiªn h¹ thÞnh trÞ -> XH, đất nớc ổn định và phát triển.. - GV chèt l¹i, ®a ra nghi nhí - Gọi HS đọc ghi nhớ, dặn học thuộc. Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu GV: Hớng dẫn HS lập sơ đồ.. * Ghi nhí: (SGK – 79). * LuyÖn tËp:. Mục đích chân chính của việc học.

(333) Phª ph¸n nh÷ng lÖch l¹c, sai tr¸i cña viÖc häc. Khẳng định quan điểm, phơng pháp học đúng đắn.. T¸c dông cña viÖc häc ch©n chÝnh 4. Cñng cè: - T¸c gi¶ chØ ra nh÷ng c¸ch häc sai lÇm vµ hËu qu¶ cña nã nh thÕ nµo? - Đồng thời, ông đã đề xuất phơng pháp học đúng nh thế nào? Tác dụng của phép học Êy? 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i VB, häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Häc thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: LuyÖn tËp XD vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm. Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 82- 6/3; 81,4- 7/3/2015. TiÕt 104. LuyÖn tËp x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch thøc x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm. 2. KÜ n¨ng: Vận dụng đợc những hiểu biết về cách thức xây dựng và trình bày luận điểm vào viÖc t×m, s¾p xÕp vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm trong 1 bµi v¨n nghÞ luËn. 3. Thái độ: GD ý thức, thái độ yêu thích kiểu bài nghị luận. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y, viÕt ®o¹n v¨n mÉu. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Có mấy cách trình bày đoạn văn nghị luận? đặc điểm của những cách trình bày đó? Cách sắp xếp nội dung các câu trong đoạn văn phải đạt yêu cầu gì? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài:.

(334) GV nêu mục tiêu bài học để giới thiệu bài. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ ChuÈn bÞ ë nhµ. - HS chuẩn bị bài viết ở nhà theo đề bài trong SGK trang 82. - GV kiÓm tra kÜ vë so¹n cña HS. Hoạt động 3: II/ LuyÖn tËp trªn líp. - Gọi HS đọc lại đề bài trong SGK H: Đề bài cần làm sáng tỏ vấn đề gì? -> Vấn đề: cần phải học tập chăm chỉ H: §èi tîng viÕt cho ai? -> C¸c b¹n häc cïng líp H: Bài viết nhằm mục đích gì? -> Mục đích khuyên các bạn cố gắng học tập để đạt kết quả tốt. H: Muốn đạt đợc mục đích trên ta phải làm 1. Xây dựng hệ thống luận điểm: g×? a. VÝ dô: SGK-83 GV: Một bạn định đa vào bài viết của mình nh÷ng luËn ®iÓm nh sau: - Gọi HS đọc hệ thống luận điểm. b. NhËn xÐt: H: HÖ thèng luËn ®iÓm nµy cã chç nµo cha - 1 sè luËn ®iÓm cã néi dung kh«ng chÝnh x¸c? phï hîp H: Ngoài ra, hệ thống luận điểm trên đã đầy - Còn thiếu những luận điểm cần thiết. đủ cha? GV: V× cßn thiÕu nh÷ng luËn ®iÓm cÇn thiÕt nên mạch văn có những chỗ bịu đứt đoạn và vấn đề không đợc làm sáng tỏ. Cần phải thêm 1 sè luËn ®iÓm nh: + §Êt níc bao giê còng cÇn nh÷ng ngêi tµi giái. + Ngêi tµi giái kh«ng tù nhiªn mµ cã, mµ ph¶i tr¶i qua qu¸ tr×nh häc tËp. H: Việc sắp xếp các luận điểm nh VD1 đã hîp lÝ cha? H: Ta cÇn ph¶i ®iÒu chØnh, s¾p xÕp l¹i nh thÕ nµo?. - C¸ch s¾p xÕp: cha theo tr×nh tù hîp lÝ. * Sắp xếp lại (Sau khi đã thêm bớt và söa ch÷a) + đất nớc ta đang rất cần những ngời tµi giái. + Quanh ta cã rÊt nhiÒu tÊm g¬ng häc tèt. + Muèn häc tèt, tríc hÕt ph¶i ch¨m häc + ThÕ mµ 1 sè b¹n trong líp cßn cha ch¨m häc, lµm thÇy c« vµ cha mÑ rÊt lo buån. + NÕu b©y giê c¸c b¹n cµng ham vui chơi....càng khó có đợc niềm vui trong c/s. + VËy c¸c b¹n nªn bít vui ch¬i, chÞu khã häc tËp ch¨m chØ....

(335) 2. Tr×nh bµy luËn ®iÓm: a. Giíi thiÖu luËn ®iÓm e. GV: Gi¶ sö em ph¶i gióp b¹n tr×nh bµy luËn ®iÓm e thµnh 1 ®o¹n v¨n nghÞ luËn. - Gọi HS đọc lại luận điểm e và các câu văn tr×nh bµy luËn ®iÓm e. - Dïng c©u 1, c©u 3. H: Cã thÓ dïng nh÷ng c©u nµo giíi thiÖu luËn ®iÓm e? GV: + C©u1 cã t¸c dông chuyÓn ®o¹n, nèi ®o¹n, vừa giới thiệu đợc luận điểm mới -> Rất đơn gi¶n mµ dÔ lµm theo. + Câu 3: Không chỉ giới thiệu đợc luận điểm mới, nối với luận điểm trớc đó mà còn tạo ra giọng điệu gần gũi, đối thoại trong văn nghị luËn. + Câu 2 không phù hợp, bởi từ “do đó” ở đầu c©u mang tÝnh chÊt kÕt luËn. Mµ luËn ®iÓm d không phải là nguyên nhân để luận điểm e là kÕt qu¶. H: Em h·y nghÜ thªm mét sè c©u giíi thiÖu luËn ®iÓm b»ng c¸ch kh¸c? -> Nhng rất đáng tiếc, đáng buồn là 1 số bạn trong líp vÉn cha thÊy r»ng... b. S¾p xÕp c¸c luËn cø tr×nh bµy -> Mét sè b¹n trong líp l¹i ph¸t biÓu c«ng luËn ®iÓm e. khai... - Gọi HS đọc 4 câu trình bày luận điểm e. H: Nên sắp xếp các luận cứ đó theo trình tự nh thế nào để sự trình bày luận điểm đợc rành m¹ch, chÆt chÏ? H: H·y gi¶i thÝch t¹i sao s¾p xÕp nh vËy lµ chÝnh x¸c?. - S¾p xÕp nh SGK lµ chÝnh x¸c (V× luËn cø tríc dÉn tíi luËn cø sau, luËn cø sau lµm râ ý luËn cø tríc. Cuèi cùng đi đến kết luận). c. KÕt thóc ®o¹n.. - Gọi HS đọc yêu cầu phần c. H: Theo em, nªn viÕt c©u kÕt ®o¹n nh thÕ nµo cho phï hîp víi yªu cÇu cña b¹n? VÝ dô: Lóc bÊy giê, c¸c b¹n cã muèn vui chơi nữa, liệu có đợc không? H: Ngoµi c¸ch võa nªu, em cßn cã thÓ kÕt thóc ®o¹n v¨n Êy theo c¸ch nµo kh¸c n÷a? -> HS tr¶ lêi. GV lu ý: ViÖc viÕt c©u kÕt ®o¹n nh trªn cã thÓ cã, cã thÓ kh«ng tuú theo néi dung, kiÓu lo¹i cña ®o¹n v¨n. Kh«ng nªn qu¸ gß bã,m¸y d. C¸ch tr×nh bµy: móc dẫn đến mất tự nhiên. - Quy n¹p H: §o¹n v¨n võa viÕt theo c¸ch trªn lµ diÔn -> Có thể biến đổi thành diễn dịch. dÞch hay quy n¹p? V× sao? H: Có thể biến đổi cách trình bày từ quy nạp sang diễn dịch đợc không? 3. Tr×nh bµy luËn ®iÓm: - GV yªu cÇu HS viÕt..

(336) Hoạt động 3: - HS đã chuẩn bị ở nhà - GV gäi bÊt cø 1 sè em tr×nh bµy tríc líp. - HS kh¸c nhËn xÐt. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc träng t©m cña tiÕt häc. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i bµi häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu - Theo trình tự luyện tập trên lớp, hãy tập viết ở nhà 1 đoạn văn để trình bày luận điểm “Đọc sách là công việc vô cùng bổ ích, vì nó giupd ta hiểu biết thêm về đời sèng” - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ViÕt bµi TLV sè 6. ************************************************ Tổ CM ký duyệt Tổ trưởng. Hoàng Thị Thu Hồng. Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 84 - 4/3; 82- 6/3; 81- 7/3/2015. TiÕt 105 + 106. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 (V¨n NghÞ luËn) I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh vận dụng kiến thức đã học về kiểu bài nghị luận để viết bài văn nghị luËn trong 1 trêng hîp cô thÓ. - Đảm bảo yêu cầu về thể loại, làm sáng tỏ vấn đề cần chứng minh. 2. KÜ n¨ng: - Häc sinh biÕt triÓn khai bµi viÕt theo bè côc 3 phÇn, biÕt chuyÓn ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n; tr×nh tù c¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng hîp lÝ. - Biết đánh giá chính xác bài làm của mình, từ đó rút kinh nghiệm cho những bài viÕt tiÕp theo. 3. Thái độ: - Có tình cảm chân thực, sâu sắc và thái độ khách quan với vấn đề nghị luận. II/ H×nh thøc kiÓm tra: Tù luËn..

(337) III/ §Ò bµi: C©u nãi cña M. Go-r¬-ki “H·y yªu s¸ch, nã lµ nguån kiÕn thøc, chØ cã kiÕn thức mới là con đờng sống” gợi cho em những suy nghĩ gì? IV/ §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: * Yªu cÇu chung: - Viết đúng thể loại: Chứng minh (sử dụng lí lẽ kết hợp với dẫn chứng) - Tr×nh bµy râ c¸c luËn ®iÓm - ThÓ hiÖn râ c¸ch tr×nh bµy tõng ®o¹n v¨n. - Bµi lµm cã bè côc 3 phÇn: MB, TB, KB. a. PhÇn më bµi: 1,5® - Giới thiệu chung về vai trò của sách trong đời sống. - Trích dẫn câu nói ở đề bài. b.PhÇn th©n bµi: 7® - §o¹n v¨n gi¶i thÝch: (2 ®) + ThÕ nµo lµ yªu s¸ch? + V× sao s¸ch lµ nguån kiÕn thøc? + Vì sao chỉ có kiến thức mới là con đờng sống? + M. Go-rơ-ki nói nh vậy là khẳng định điều gì? - §o¹n chøng minh vai trß cña s¸ch:(5 ®iÓm) + Cung cấp những tri thức, kĩ năng cơ bản để con ngời tồn tại và phát triển. + Mở rộng tầm hiểu biết cho con ngời ở nhiều linh vực đời sống + Rèn luyện kĩ năng phân tích, đánh giá, nhận định... + Bồi dỡng tâm hồn, tình cảm: yêu gđ, yêu mọi ngời, yêu quê hơng đất nớc... + Giúp con ngời biết phân biệt đúng-sai, tốt-xấu; từ đó biết làm theo cái đúng, cái tốt, tr¸nh nh÷ng ®iÒu xÊu, ®iÒu sai. + Gióp ta gi¶i trÝ sau nh÷ng giê l®, lµm viÖc vÊt v¶, mÖt nhäc. + Lµ ph¬ng tiÖn giao lu cã hiÖu qña gi÷a c¸c vïng miÒn trªn TG c. PhÇn kÕt bµi: 1,5® Khẳng định lại sự cần thiết của sách và việc đọc sách ý kiÕn cña ngêi viÕt. *) Thu bµi: - HÕt giê gi¸o viªn thu bµi. - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. *) Híng dÉn häc bµi: - Xem lại lí thuyết về kiểu bài để tự rút kinh nghiệm. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: VB “ThuÕ m¸u”. *************************************************** Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 81, 82, 84 - 3/3/2015. TiÕt 107. ThuÕ m¸u. (Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp) - NguyÔn ¸i Quèc -.

(338) I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Hiểu đợc bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp qua việc dùng ngời dân thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của chúng trong các cuộc chiến tranh phi nghÜa vµ tµn khèc. H×nh dung ra sè phËn bi th¶m cña nh÷ng ngêi bÞ bãc lét “thuÕ m¸u” theo tr×nh tù miªu t¶ cña t¸c gi¶. 2. KÜ n¨ng: Nhận biết đợc nghệ thuật của VB qua ngòi bút lập luận sắc bén, giọng văn trào phóng s©u cay cña NAQ trong v¨n ch¬ng chÝnh luËn. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS thái độ căm ghét chiến tranh phi nghĩa, lên án thủ đoạn tàn bạo cña TD Ph¸p trong chiÕn tranh. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc văn bản, đọc chú thích, tìm bố cục Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Trong văn bản “Bàn luận về phép học”, tác giả Nguyễn Thiếp đã chỉ ra lối học sai trái và bàn về cách học đúng nh thế nào? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XX, c¸c níc dÕ quèc ph¸t triÓn m¹nh víi thÕ lùc hïng hËu, chúng tiến hành khai thác thuộc địa khiến c/s của ND các nc này vô cùng cực khổ. Cũng vào thời gian này, NAQ đã đầu t rất nhiều công sức và thời gian để hoàn thành tp “Bản án chế độ TD Pháp” gồm 12 chơng, mỗi chơng viết về 1 chủ đề và tập hợp lại thµnh 1 b¶n c¸o tr¹ng ®anh thÐp, tè c¸o téi ¸c tµy trêi cña CN thùc d©n vµ miªu t¶ c/s khốn cùng của ND các nc thuộc địa. Tác phẩm đợc viết bằng tiếng Pháp, năm 1925 đợc xuất bản tại Pa-ri và năm 1946 xuÊt b¶n t¹i VN. VB “ThuÕ m¸u” n»m ë ch¬ng I, cã néi dung v¹ch trÇn bé mÆt gi¶ nhân giả nghĩa và các thủ đoạn tàn bạo của TD Pháp trong việc dùng ngời thuộc địa lµm vËt hi sinh cho quyÒn lîi cña m×nh trong c¸c cuéc chiÕn tranh th¶m khèc. VËy ®o¹n trÝch cã néi dung nh thÕ nµo? C. ta cïng t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 2:. I/ Tìm hiểu chung * GV hớng dẫn cách đọc: Chậm, rõ ràng, 1.Tỏc giả, tỏc phẩm. giäng kÕt hîp khi mØa mai ch©m biÕm, khi 2. §äc vµ t×m hiÓu từ khó đau xót đồng cảm, khi căm hờn, phẫn nộ. - GV đọc mẫu, gọi HS đọc. - Gi¶i thÝch tõ khã: b¶n xø, Ban-c¨ng, LÝnh khố đỏ, công sứ, .... Hoạt động 3: GV: “ThuÕ m¸u” thuéc kiÓu VB nµo? -> NghÞ luËn. (chñ yÕu dïng lÝ lÏ vµ dÉn chứng để làm sáng tỏ vấn đề) -> Thuyết phục. 3. Kiểu văn bản : Văn nghị luận :.

(339) ngời đọc, ngời nghe. H: VB đợc viết theo phơng thức biểu đạt nào? -> NghÞ luËn kÕt hîp víi TS vµ BC. H: Vấn đề “Thuế máu” đợc triển khai thành mÊy luËn ®iÓm? -> 3 luËn ®iÓm: + ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø. + Chế độ lính tình nguyện + KÕt qu¶ cña sù hi sinh. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc cña v¨n b¶n? -> Sáng tạo, độc đáo, đầu-cuối đầy đủ, gây ấn tîng. H : Em hiểu ntn là Thuế máu ? H: Em thấy cách đặt nhan đề “Thuế máu” và tiêu đề của cả 3 phần gợi cho ngời đọc suy nghÜ g×? -> Tập trung ngời đọc ngời nghe vào giai đoạn l/sử 30-45, ngời dân thuộc địa bị thực d©n Ph¸p bãc lét b»ng mäi thø thuÕ: thuÕ thân, thuế muối...mở các đồn điền cao su, cà phª...chÝnh s¸ch dïng ngêi rÊt d· man, tµn b¹o.. 4. Bố cục : 3 luËn ®iÓm: + ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø. + Chế độ lính tình nguyện + KÕt qu¶ cña sù hi sinh. II/ T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. Tìm hiểu nhan đề.. Thứ thuế dã man nhất, đó là thực d©n Ph¸p dïng chÝnh x¬ng m¸u cña ngời dân bản xứ để làm công cụ chiến - HS theo dâi phÇn ®Çu. tranh-> Bãc lét thuÕ b»ng m¸u. => H: Để làm sáng tỏ luận điểm “Chiến tranh và Tác dụng: gây ấn tợng cho ngời đọc, ngời bản xứ” tác giả đã triển khai mấy luận vạch trần bộ mặt ghê tởm của chủ nghĩa thực dân.Cách đặt tên cho 3 cø? -> 2 luËn cø: giäng ®iÖu cña bän thùc d©n vµ phÇn nh vËy còng t¹o sù m¹ch l¹c. số phận ngời dân các nc thuộc địa. 1. ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø: H: Trớc chiến tranh, ngời dân bản xứ đợc gọi nh thÕ nµo? H: Và đối với chúng, ngời dân thuộc địa chỉ biÕt cã viÖc g×? H: Cách gọi đó thể hiện thái độ gì của thực dân Pháp đối với nhân dân thuộc địa? * Giäng ®iÖu cña bän thùc d©n: GV: Tríc khi chiÕn tranh thÕ giíi lÇn 1 (1914-1918) bïng næ, chóng khinh miÖt gäi TrícchiÕn tranh Khi chiÕn tranh ngời dân các nớc thuộc địa là An-nam-mit, là - Gọi: - Gäi: bän mäi ®en bÈn thØu.... ThÕ nhng tªn gäi Êy +Bän da ®en bÈn + Con yªu còng ch¼ng tån t¹i m·i, bëi v× cuéc “ChiÕn thØu + B¹n hiÒn tranh vui tơi” đã xảy ra. + Bän An-namH: T¹i sao t¸c gi¶ l¹i dïng tõ “chiÕn tranh vui mit bÈn thØu t¬i”? - ChØ biÕt kÐo xe - ChiÕn sÜ b¶o vÖ -> Vì chiến tranh TG lần 1, bọn thực dân tay, ăn đòn. c«ng lÝ vµ tù do. nh»m bµnh tríng l·nh thæ, v¬ vÐt cña c¶i ë -> Khinh miÖt -> Ngîi ca các nc thuộc địa-> rất vui tơi đối với chủ nghĩa thực dân. Nhng để có đợc sự vui tơi, bän chóng còng cÇn ph¶i cã lÝnh. C¸c em h·y.

(340) cïng theo dâi. - HS chó ý ®o¹n v¨n tiÕp theo H: Khi chiến tranh xảy ra, ngời dân thuộc địa đợc gọi với những cái tên nh thế nào? H: Cách gọi đó đã hàm chứa thái độ gì? H: Tại sao ngời dân ở các nc thuộc địa từ địa vị hèn hạ bỗng dng đợc coi trọng nh vậy? -> V× TD Ph¸p muèn hä ®i lÝnh cho chóng. Bän chóng tµn b¹o, nhÉn t©m lîi dông x¬ng máu của nhân dân thuộc dịa để chết thay cho chóng trªn chiÕn trêng. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt vµ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶? H: Qua nh÷ng DT mang ý mØa mai s©u cay đó, bộ mặt của bọn thực dân hiện lên nh thế nµo? GV: Tác giả đã chế giễu, mỉa mai cuộc chiến tranh này ngay từ đầu VB với các cụm từ đợc đặt trong dấu ngoặc kép. Thực chất, đây là cuéc chiÕn tranh ®Çy gian khæ vµ sù thùc những ngời dân vẫn luôn bị khinh miệt và đàn ¸p th¼ng tay. C¸i tªn cña hä tríc vµ trong chiến tranh có thay đổi nhng bản chất thì không thay đổi. Đó chỉ là những cái tên rỗng tuÕch mµ th«i. Hä vÉn lµ nh÷ng c«ng cô chiÕn tranh. Chính cái mâu thuẫn ấy đã gây ra nụ cời mØa mai. T¸c gi¶ chØ râ m©u thuÉn gi÷a danh hiÖu vµ c¸i gi¸ hä ph¶i tr¶. VËy sè phËn cña học đợc miêu tả ra sao?. - NT: Tơng phản, đối lập; sử dụng nhiÒu danh tõ mang ý mØa mai, ch©m biÕm. -> Giäng ®iÖu gi¶ dèi, bÞp bîm,th©m độc.. H: Số phận của ngời dân các nớc thuộc địa đợc miêu tả trên những phơng diện nào? -> ë chiÕn trêng vµ ë hËu ph¬ng. H: Trªn chiÕn trêng, sè phËn cña ngêi ®i lÝnh đợc miêu tả nh thế nào?. GV: Cuộc chiến tranh đã đẩy ngời dân bản xứ đến cảnh thê thảm khi học phải xa gia đình, quê hơng, bỏ cả mạng sống vì những mục đích vô cùng phi nghĩa. Họ bị biến thành nh÷ng vËt hi sinh cho lîi Ých cña kÎ cÇm quÒn. H: Ngoµi ra, sè phËn cña ngêi d©n b¶n xø ë hậu phơng cúng đợc giới thiệu nh thế nào? GV: MÆc dï kh«ng ph¶i ra chiÕn trêng nhng cuéc sèng cña hä t¹i hËu ph¬ng còng ch¼ng sung síng h¬n khi hä..... * Số phận của ngời dân thuộc địa: - Ở chiÕn trêng: + Xa gia đình, quê hơng + Ph¬i th©y trªn chiÕn trêng + ChÕt khi vît biÓn + Bá x¸c t¹i nh÷ng vïng hoang vu + BÞ tµn s¸t..

(341) H: Để làm rõ số phận của ngời dân thuộc địa, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào? T¸c dông cña nã? GV: T¸c gi¶ chØ râ: “Tæng céng cã 70 v¹n ngêi....m×nh n÷a”. ViÖc ®a ra sè liÖu cô thÓ làm cho ngời đọc có sự tin cậy cao-> Tố cáo täi ¸c cña thùc d©n, g©y lßng c¨m thï phÉn né của nhân dân các nớc thuộc địa đối với chóng.. - Ở hËu ph¬ng: + BÞ v¾t kiÖt søc trong c¸c xëng thuèc sóng. + Nhiễm khí độc, khạc ra từng miếng phæi.. * GV giíi thiÖu 2 bøc tranh. H: H·y cho biÕt, 2 bøc tranh minh ho¹ cho - NT: LiÖt kª -> Lµm næi bËt sè phËn th¶m th¬ng néi dung g× cña VB? - Cảnh ngời dân thuộc địa kéo xe tay, quan của ngời dân thuộc địa. “Phô mÉu” ngåi trªn xe, qu¸t th¸o... - Cảnh ngời dân bị đàn áp bởi đòn roi... GV: Trong phần 1 của VB, ta thấy tác giả đã ph¶n ¸nh bé mÆt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa cña bän thùc d©n khi muèn sö dông ngêi d©n v« téi ë các xứ thuộc địa vào cuộc chiến tranh, muốn ném họ vào lò lửa chiến tranh để đạt đợc mục đích của chúng. Vậy cụ thể, vấn đề “Thuế máu” còn đợc làm sáng tỏ ở những phơng diện nào? chúng ta tiếp tục đợc tìm hiểu ở tiết sau. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc träng t©m cña tiÕt häc. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i v¨n b¶n - Häc néi dung c¬ b¶n theo tr×nh tù t×m hiÓu. - Tiếp tục trả lời câu hỏi về các nội dung còn lại để tiết sau học tiếp. ************************************************* Ngày soạn: 15/2/2015 Ngày dạy: 81, 82, 84 - 4/3/2015. TiÕt 108. ThuÕ m¸u (tiếp) (Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp) - NguyÔn ¸i Quèc I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: TiÕp tôc gióp häc sinh: Hiểu đợc bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp qua việc dùng ngời dân thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của chúng trong các cuộc chiến tranh phi nghÜa vµ tµn khèc. H×nh dung ra sè phËn bi th¶m cña nh÷ng ngêi bÞ bãc lét “thuÕ m¸u” theo tr×nh tù miªu t¶ cña t¸c gi¶..

(342) 2. KÜ n¨ng: Nhận biết đợc nghệ thuật của VB qua ngòi bút lập luận sắc bén, giọng văn trào phóng s©u cay cña NAQ trong v¨n ch¬ng chÝnh luËn. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS thái độ căm ghét chiến tranh phi nghĩa, lên án thủ đoạn tàn bạo cña TD Ph¸p trong chiÕn tranh. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc v¨n b¶n, tiÕp tôc t×m hiÓu c¸c néi dung cßn l¹i Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Tác giả văn bản “Thuế máu” đã triển khai luận điểm 1: ‘Chiến tranh và ngời bản xø” nh thÕ nµo? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nhắc lại nội dung tiết 1 để dẫn vào bài. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2:. Néi dung II/ T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø 2. Chế độ lính tình nguyện:. * Gọi HS đọc lại phần II. H: Luận điểm: “Chế độ lính tình nguyện” đợc hình thành bằng những luận cứ nào? - Nh÷ng thñ ®o¹n, m¸nh khoÐ b¾t lÝnh - Ph¶n øng cña nh÷ng ngêi bÞ b¾t - LuËn ®iÖu cña chÝnh quyÒn thùc d©n. a. Nh÷ng thñ ®o¹n, m¸nh khoÐ b¾t lÝnh: H: Më ®Çu luËn cø thø nhÊt, t¹i sao t¸c gi¶ l¹i viết “Một bạn đồng nghiệp nói với chúng t«i...” ? -> ViÕt nh vËy mang tÝnh chÊt kh¸ch quan, kh«ng ph¶i lµ ý cña ngêi viÕt ®a ra-> Phï hîp víi lèi viÕt phãng sù ®iÒu tra. H: Nh÷ng thñ ®o¹n, m¸nh khoÐ b¾t lÝnh cña bọn thực dân đợc giới thiệu nh thế nào? - Nh÷ng cuéc lïng r¸p - S¨n b¾t, nhèt - Tãm ngêi khoÎ m¹nh nghÌo khã tríc, ngêi giµu sau. - Do¹ n¹t, xoay xë, kiÕm tiÒn nh÷ng H: Những ngời lính khốn khổ đó bị chúng nhà giàu. gäi b»ng c¸i tªn g×? -> nh÷ng “vËt liÖu biÕt nãi”. GV: Cuéc chiÕn tranh thÕ giíi ®ang diÔn ra nóng bỏng. Bọn thực dân đã dùng mọi thủ đoạn dã man, tàn bạo thậm chí là hèn hạ để b¾t ngêi d©n ®i lÝnh. H: Vậy mà oái oăm thay, chế độ tuyển quân nh săn bắt ngời ấy lại đợc gọi bằng cái tên hết.

(343) søc tr¾ng trîn nh thÕ nµo? GV: “LÝnh t×nh nguyÖn” ë ®©y kh«ng ph¶i lµ ngời đi lính đợc theo nguyện vọng của mình. §©y thùc chÊt lµ “Võa ¨n c¾p võa la lµng” nh cha «ng ta vÉn nãi. Qu¶ lµ giäng ®iÖu ®e tiÖn, gi¶ dèi nh»m che giÊu sù thËt d· man bªn trong. VËy ph¶n øng cña nh÷ng ngêi bÞ b¾t ra sao?. -> Chế độ “lính tình nguyện”.. b. Ph¶n øng cña nh÷ng ngêi bÞ b¾t: H: Để phản ứng, chống lại chế độ “lính tình nguyÖn” Êy, ngêi d©n v« téi cã ph¶n øng g×? - T×m mäi c¸ch trèn tho¸t - Làm mọi cách nhiễm bệnh nặng để GV: Nói đến nhà tù là nói đến điều tồi tệ bị thải hồi. nhất. Mà ở đây, thời kì con ngời còn cha đợc b¶o vÖ nh©n quyÒn- nhµ tï thêi chiÕn tranh, nhà tù để nhốt “vật liệu biết nói” -thì lại càng dã man hơn.Nào là ốm đau, đói rét, nào là cùc h×nh...ch¼ng kh¸c nµo con vËt. Bëi vËy mét sè ngêi bá trèn vµ tho¸t n¹n, mét sè kh¸c thì làm cho mình bị mắc bệnh nặng...để đợc th¶ ra. VËy mµ bän cÇm quyÒn vÉn dïng mäi lêi lẽ để ca tụng chế độ tuyển quân của chúng. - HS chó ý ®o¹n v¨n tiÕp theo c. Lêi lÏ cña bän cÇm quyÒn: H: Tên toàn quyền Đông Dơng đã nói gì trong b¶n bè c¸o? Lêi lÏ Sù thùc H: Nhng sự thực đằng sau những lời lẽ điêu - Ban phẩm hàm - Xích tay điệu ngoa đó đã đợc phơi bày nh thế nào? - Truy tÆng danh vÒ tØnh lÞ. hiÖu - Nhèt trong tr¹i, - “TÊp nËp ®Çu cã lÝnh canh. qu©n”, “Kh«ng - C¸c cuéc biÓu GV: Sau khi đã bắt đợc ngời, sự thật của việc ngần ngại”. tình, bạo động. bắt bớ ấy đã bị nhà cầm quyền xuyên tạc đi, tô hồng lên 1 cách đáng hổ thẹn. Đó là sự giả dèi v« l¬ng t©m nh»m lõa bÞp d luËn. T¸c gi¶ đã ngay lập tức vạch trần cái dụng ý tối tăm nÊp sau nh÷ng tõ ng÷ ®Çy kÖch cìm. Lêi lÏ cña NAQ tuy nhÑ nhµng nhng c¸ch lËp luËn l¹i s¾c bÐn, nh 1 c¸i t¸t v¶ vµo miÖng kÎ ¨n kh«ng nãi cã, kh«ng biÕt ngîng måm H: Qua 3 luận cứ trên, em hiểu gì về thái độ vµ dông ý cña t¸c gi¶? => MØa mai, ch©m biÕm, v¹ch trÇn sù thËt vµ giäng ®iÖu tr¾ng trîn cña thùc d©n. - HS đọc lại phần 3. H: Để làm rõ luận điểm 3, tác giả đã đa ra 3. Kết quả của sự hi sinh: nh÷ng luËn cø nµo? Sè phËn lÝnh t×nh nguyÖn sau khi -> Số phận của những ngời dân thuộc địa sau a. nép “thuÕ m¸u”: khi chiÕn tranh kÕt thóc -> Cách đối xử với những thơng binh và gia đình tử sĩ. - ChiÕn tranh chÊm døt:.

(344) H: Khi chiến tranh chấm dứt, điều gì đã xảy + Bọn cầm quền: im bặt + LÝnh t×nh nguyÖn: mÆc nhiªn trë l¹i ra? “Gièng ngêi hÌn h¹”. H: Kết quả, những ngời dân thuộc địa sau khi nộp xong “thuế máu” đợc đối xử nh thế nào? - Kết quả: + BÞ lét hÕt cña c¶i, qu©n t trang, vËt kØ niÖm. + Bị kiểm soát, đánh đập vô cớ + BÞ cho ¨n, cho ngñ vµ sinh ho¹t nh H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh cña hä lóc loµi vËt + §ãn chµo 1 c¸ch tåi tÖ. nµy? GV: Họ đi chiến đấu để bảo vệ “công lí và tự -> Họ chỉ còn là những cái xác không do” nh÷ng l¹i kh«ng biÕt g× , vµ còng kh«ng hån. bao giờ đợc hởng công lí và tự do. H: Víi nh÷ng th¬ng binh vµ ngêi th©n cña b. Cách đối xử với những thơng các tử sĩ, họ đợc đối đãi ra sao? H: Sù thùc, bän chóng cã “tèt” nh vËy binh vµ ngêi th©n tö sÜ - CÊp m«n bµi b¸n lÎ thuèc phiÖn. kh«ng? GV: Không chỉ man rợ trên chiến trờng, tàn -> Đầu độc ngời dân. ác trong cách đối xử với ngời đi lính mà còn nhÉn t©m gieo c¸i chÕt tr¾ng, g©y nh÷ng cuéc huy huynh đệ tơng tàn cho ngời dân thuộc địa. H: Vậy thái độ của chúng ta- những ngời đợc tÆng quµ? -> Nhæ vµo mÆt kÎ tÆng quµ. GV: B×nh liªn hÖ víi Vb “Nh÷ng trß lè hay lµ Va-ren vµ PBC” ë Ng÷ V¨n 7 tËp II: PBC cũng đã nhổ vào mặt Va-ren... H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi lÏ vµ c¸ch kÕt thóc VB? -> Kết thúc VB vừa là lời đánh giá, nhận xét , vạch đờng cho ngời dân bị lừa bịp, vừa là lời lên án chế độ thực dân. Đồng thời cũng là lời kêu gọi những ngời chính nghĩa hãy đứng lên đấu tranh. H: Thái độ của tác giả khi triển khai luận => MØa mai, ch©m biÕm, tè c¸o quyÕt ®iÓm 3? liệt hành động bỉ ổi của thực dân trớc H: Em có nhận xét gì về trình tự các luận “thuế máu” của ngời dân thuộc địa. ®iÓm? -> Theo tr×nh tù thêi gian: tríc, trong, sau cuéc chiÕn tranh. GV: Víi c¸ch s¾p xÕp nµy, bé mÆt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa tr¬ trÏn vµ b¶n chÊt tµn b¹o cña chÝnh quyÒn thùc d©n Ph¸p xung quanh viÖc bóc lột “thuế máu” đợc phơi bày 1 cách toàn diện và triệt để. Mặt khác, thân phận thảm thơng của ngời dân nô lệ ở các xứ thuộc địa cũng đợc miêu tả 1 cách cụ thể, sinh động. H: Biện pháp nghệ thuật chủ yếu đợc tác giả.

(345) sö dông trong VB nµy? - NT: Châm biếm, đả kích; tơng phản, đối lập, hình ảnh sinh động, ngôn ngữ giàu chất trào phóng, giäng ®iÖu mØa mai ch©m biÕm. KÕt hîp yÕu tè tù sù vµ biÓu c¶m vµo v¨n NL. VD: Tõ ng÷: con yªu, b¹n hiÒn, chiÕn sÜ b¶o vÖ c«ng lÝ vµ tù do, vËt liÖu biÕt nãi. Giọng điệu: ấy thế mà..., đùng 1 cái... H: C¶m nhËn cña em sau khi häc xong VB? - HS tr¶ lêi, GV chèt l¹i, ®a ra ghi nhí. - Gọi HS đọc ghi nhớ.. * Ghi nhí: (SGK).. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i c¸c néi dung: - Chế độ “Lính tình nguyện” - KÕt qu¶ cña sù hi sinh. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i v¨n b¶n - Häc néi dung c¬ b¶n theo tr×nh tù t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Héi tho¹i. ******************************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ trưởng. Hoàng Thị Thu Hồng. Ngày soạn: 25/2/2015 Ngày dạy: 81, 82, 84 - 17/3/2015.

(346) TiÕt 109. Héi tho¹i I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Nắm đợc khái niệm vai xã hội, cách xác định vai xã hội; biết cách nói cho phù hợp víi vai x· héi cña m×nh. 2. KÜ n¨ng: Biết vận dụng hiểu biết về vai xã hội vào quá trình hội thoại nhằm đạt hiệu quả cao h¬n trong giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS thái độ nghiêm túc, biết tôn trọng ngời vai trên trong hội thoại. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Sù chuÈn bÞ cña hs 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong cuéc sèng hµng ngµy, ngêi nµo còng cã mèi quan hÖ x· héi réng- hÑpth©n- s¬ kh¸c nhau. Nh÷ng mèi quan hÖ nµy thêng phøc t¹p vµ tinh tÕ: mét ngêi cã địa vị cao trong XH nhng về nhà lại chỉ là con cái. Ngợc lại, một ngời là cha, là mẹ của một gia đình nhng khi đến cơ quan lại chỉ là bạn bè đòng nghiệp. Những “vị trí” trong XH, trong cơ quan, trong gia đình ấy đợc gọi là các “vai” của mỗi ngời khi họ tham gia hội thoại. Để tìm hiểu kĩ hơn về vấn đề này, chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * Gọi HS đọc ví dụ trang 92-93.. Néi dung I/ Vai x· héi trong héi tho¹i. 1. VÝ dô:. H: Cã nh÷ng nh©n vËt nµo tham gia ®o¹n héi tho¹i trªn? -> BÐ Hång vµ ngêi c«. H: Quan hÖ gi÷a c¸c nh©n vËt tham gia héi thoại trong đoạn trích trên là quan hệ gì? Ai - Quan hệ thứ bậc trong gia đình: lµ vai trªn, ai lµ vai díi? + Ngêi c«: vai trªn + BÐ Hång: vai díi. H: Cách xử sự của ngời cô có gì đáng chê tr¸ch? -> Có 2 điểm đáng chê trách. + Với quan hệ gia đình, đáng ra ngời cô phải yêu thơng, đùm bọc, động viên khích lệ... vậy mà cô lại độc ác, gieo rắc vào đầu ch¸u nh÷ng ý nghÜ.... + Víi t c¸ch lµ ngêi lín tuæi, ngêi c« ph¶i ăn nói mẫu mực cho con cháu noi theo, đằng.

(347) nµy ngêi c« l¹i..... H: Tìm những chi tiết cho thấy bé Hồng đã cố gắng kìm nén sự bất bình của mình để giữ thái độ lễ phép? -> Tôi cúi đầu không đáp. Tôi lại im lặng, cúi đầu xuống đất....cay cay. C« t«i cha døt c©u, ....kh«ng ra tiÕng. H: Gi¶i thÝch v× sao Hång ph¶i lµm nh vËy? -> Hång ph¶i lµm nh vËy v× biÕt r»ng m×nh lµ ngêi bÒ díi, ph¶i t«n träng bÒ trªn. H: Qua t×m hiÓu vÝ dô, em hiÓu vai x· héi lµ g×? - HS tr¶ lêi, GV chèt l¹i, ®a ra ghi nhí. 2. Kết luận: Ghi nhí: (SGK). - Gọi HS đọc ghi nhớ. Ví dụ: Trong bữa cơm gia đình rất quen thuéc vµ phæ biÕn ë VN gåm: «ng bµ, bè mÑ, con. H: Hãy xác định vai của từng ngời? - Ngêi con: cã 2 vai: Là con đối với bố mẹ Là cháu đối với ông bà. - Cha mÑ cã 2 vai: Cha mẹ đối với con Con đối với ông bà. - ¤ng bµ còng cã 2 vai: Cha mẹ đối với con Ông bà đối với cháu. GV: Quan hÖ HX rÊt ®a d¹ng, v× c¨n cø vµo tuæi t¸c, chøc vô, quan hÖ...cho nªn vai XH còng phøc t¹p theo. Khi vai cña m×nh trong hội thoại thay đổi thì cách xng hô cũng thay đổi. Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu - GV híng dÉn HS lµm bµi. - HS tng em nªu kÕt qu¶. - GV nhận xét, thống nhất đáp án.. II. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1: a. Thái độ nghiêm khắc: - Nay c¸c ng¬i nh×n chñ nhôc mµ không biết lo...phỏng có đợc không? - Giặc với ta là kẻ thù không đội trời chung...biÕt bông ta. b. Thái độ khoan dung: - C¸c ng¬i ë cïng ta...ch¼ng kÐm g×. - Nay ta bảo thật các ngơi...có đợc kh«ng? - Nay ta chän binh ph¸p...nghÞch thï. 2. Bµi tËp 2: a. Vai XH cña c¸c nh©n vËt: - Xét về địa vị XH: Ông giáo vai trên, l·o H¹c vai díi. - XÐt vÒ tuæi t¸c: L·o H¹c vai trªn, «ng gi¸o vai díi.. - Gọi HS đọc yêu cầu. - GV chia líp thµnh 3 nhãm, giao nhiÖm vô: + Nhãm 1: a + Nhãm 2: b b. + Nhãm 3: c. - Thái độ kính trọng của ông giáo: - C¸c nhãm th¶o luËn 5 phót vµ ghi kÕt qu¶ ra ¤ng gi¸o gäi l·o H¹c b»ng “cô”, mêi.

(348) b¶ng phô. - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶. - GV nhËn xÐt, ch÷a.. ngåi, mêi hót thuèc, ¨n khoai, uèng níc. - Thái độ thân tình: Nắm lấy vai lão H¹c, giäng ®iÖu «n tån, xng h« gép “«ng con m×nh”, xng “t«i”. c. Thái độ lão Hạc: - Quý trọng: Gọi ngời đối thoại với mình là “ông giáo”, đáp là “vâng”, dïng tõ “d¹y” thay cho tõ “nãi”. - Th©n t×nh: Xng h« gép lµ “hai chóng m×nh”. - Nh÷ng chi tiÕt thÓ hiÖn sù kh«ng vui vµ gi÷ ý cña l·o H¹c: l·o chØ cêi ‘®a đà”, “cời gợng” và khéo léo từ chối viÖc ¨n khoai, uèng níc. Chøng tá l·o vẫn giữ khoảng cách đối với ông giáo.. 4. Cñng cè: - Em hiÓu thÕ nµo lµ vai x· héi? - Những căn cứ nào giúp ta xác định vai xã hội? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung c¬ b¶n theo tr×nh tù t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 3 vµo vë. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: T×m hiÓu yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn. *********************************************** Ngày soạn: 25/2/2015 Ngày dạy: 81, 82, 84 - 18/3/2015. TiÕt 110. T×m hiÓu yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Thấy đợc biểu cảm là yếu tố không thể thiếu trong văn nghị luận và nó làm tăng sức thuyết phục, tác động trực tiếp đến tình cảm của ngời đọc, ngời nghe. - Nắm đợc các yếu tố cần thiết của việc đa ra yếu tố biểu cảm để việc nghị luận đạt hiÖu qu¶ cao. 2. KÜ n¨ng: BiÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vµo viÖc ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo bµi v¨n nghÞ luËn. 3. Thái độ: Thực sự xúc động trớc vấn đề nghị luận để từ đó phát huy vào yếu tố biểu cảm. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n..

(349) III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: Sù chuÈn bÞ cña hs 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong chơng trình Ngữ Văn 7, các em đã đợc làm quen với kiểu bài nghị luận. Văn nghÞ luËn ë líp 7 tËp trung vµo 2 d¹ng: Chøng minh vµ gi¶i thÝch. Sang líp 8, c¸c em lại 1 lần nữa làm quen với văn nghị luận, nhng đợc nâng cao hơn, đó là việc kết hợp các phơng thức biểu đạt khác trong bài văn nghị luận. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu yÕu tè thø nhÊt- yÕu tè biÓu c¶m. Hoạt động của GV và HS Néi dung I/ YÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn: * Gọi HS đọc ví dụ trong SGK. 1. VÝ dô: VB “Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng GV: Cuéc CM th¸ng 8/1945 th¾ng lîi, chóng chiÕn”. ta đx lật đổ đợc chế độ PK thối nát và chế độ ¸p bøc bèc lét cña TD Ph¸p, khai sinh ra níc VN DCCH. Nhng ngay sau đó, TD Pháp đã tr¸o trë quay l¹i x©m lîc VN lÇn thø hai. Tr¬c tình thế của đất nớc lúc đó, HCM đã viết lời kªu géi toµn quèc kh¸ng chiÕn vµo ngµy 19/12/1946 để kêu gọi dân chúng đứng lên chèng Ph¸p. Hoạt động 2:. GV: ở lớp 7, các em đã đợc học văn biểu c¶m. yÕu tè biÓu c¶m thêng thÓ hiÖn râ nhÊt ë c¸c tõ ng÷ chØ t×nh c¶m, c¶m xóc vµ nh÷ng a. c©u c¶m th¸n. H: H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ biÓu lé t×nh c¶m *Tõ ng÷ biÓu c¶m: hìi, muèn, ph¶i, m·nh liÖt cña t¸c gi¶? quyết tâm, không, thà, nhất định.... * C©u c¶m th¸n: - Hỡi đồng bào toàn quốc! H: T×m nh÷ng c©u c¶m th¸n trong VB trªn? - Hỡi đồng bào! - Chúng ta phải đứng lên! - Hìi anh em...d©n qu©n! - Dï...vÒ ta! - VN độc lập....muôn năm! - Kh¸ng chiÕn th¾ng lîi mu«n n¨m! H: Nh÷ng tõ ng÷ biÓu c¶m vµ c©u c¶m th¸n cã t¸c dông nh thÕ nµo trong VB “Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn”? -> Có sức lay động, cảm hoá con ngời, có søc kh¬i gîi tinh thÇn yªu níc m·nh liÖt trong lßng nh©n d©n v¸ ù c¨m thï s©u s¾c.Nã vạch trần bộ mặt đểu giả của bọn thực dân lúc bÊy giê. H: Về mặt sd từ ngữ và đặt câu có tính chất biÓu c¶m, Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh cã gièng víi HÞch * Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn vµ HÞch tíng sÜ gièng nhau ë chç: cã tíng sÜ cña TrÇn Quèc TuÊn kh«ng? nhiÒu tõ ng÷ vµ c©u v¨n cã gi¸ trÞ biÓu c¶m. H: Tuy nhiªn, Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng.

(350) chiến và Hịch tớng sĩ vẫn đợc coi là những VB nghÞ luËn chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng VB b. Hai VB “Lêi kªu gäi...” vµ “HÞch tíng sÜ” lµ v¨n nghÞ luËn. V× 2 VB viÕt biÓu c¶m. V× sao? ra nhằm mục đích NL (nêu quân điểm, ý kiến để bàn luận phải trái, kêu gäi ngêi nghe lµm theo). GV: Vµ c¸c VB trªn viÕt ra còng kh«ng nhằm mục đích biểu cảm. Vì vậy biểu cảm không phải là yếu tố chủ đạo, nó chỉ là yếu tố c. phô trî cho qóa tr×nh nghÞ luËn mµ th«i. - Gọi HS đọc bảng đối chiếu. H: V× sao nh÷ng c©u ë hÖ thèng 2 l¹i hay h¬n nh÷ng c©u ë hÖ thèng 1? -> V× nh÷ng c©u ë hÖ thèng 2 cã chøa nh÷ng tõ ng÷ biÓu c¶m, c©u c¶m th¸n lµm cho c©u văn giàu hình ảnh, sinh động, gây ấn tợng cho ngời đọc ngời nghe. Hệ thống 1 không có nh÷ng tõ ng÷ biÓu c¶m vµ c©u c¶m th¸n nªn đọc lên vẫn đúng nhng không hay. H: Từ đó, em hãy cho biết tác dụng của yếu - Yếu tố biểu cảm giúp việc nhị luận cã søc thuyÕt phôc lín h¬n. V× nã t¸c tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn? dộng mạnh mẽ đến t/c của ngời đọc, ngêi nghe. GV: Thực tế cho thấy, ngời đọc ngời nghe chỉ thấy 1 bài văn nghị luận hay khi bài văn đó kh«ng chØ lµm ®Çu ãc m×nh s¸ng tá lªn mµ còn làm cho trái tim mình rung động. Do đó, mặc dù chỉ đóng vai trò phụ trợ nhng yếu tố biểu cảm là yếu tố không thể thiếu để làm bài v¨n nghÞ luËn cã hiÖu qu¶ cao. - Gọi 1 HS đọc ghi nhớ 1. * Kết luận: Ghi nhí 1: (SGK-97). - Gv kh¸i qu¸t vµ chuyÓn ý. 2. C¸ch ph¸t huy t¸c dông cña yÕu GV: Th«ng qua viÖc t×m hiÓu c¸c VB nh tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn: “HÞch tíng sÜ” vµ lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiến” em hãy làm sáng tỏ vấn đề: Làm thế nào để phát huy hết tác dụng của y.tố biểu c¶m trong v¨n b¶n nghÞ luËn b»ng c¸ch tr¶ lêi hÖ thèng c©u hái sau: H: Ngêi lµm v¨n chØ cÇn suy nghÜ vÒ luËn ®iÓm vµ c¸ch lËp luËn hay cßn ph¶i thËt sù xúc động trớc từng điều mình đang nói tới? - Ngêi lµm v¨n, ngoµi viÖc suy nghÜ vÒ L§ vµ LL cßn ph¶i thËt sù xóc động trớc những điều mình đang nói H: Chỉ có rung cảm thôi đã đủ cha? Phải tới. ch¨ng chØ cÇn cã lßng yªu níc vµ c¨m thï giÆc nång ch¸y lµ cã thÓ dÔ dµng t×m ra c¸ch nãi nh: “Kh«ng! chóng ta thµ hi sinh tÊt c¶...” hay ‘uốn lỡi cú diều...”? Để viết đợc những c©u nh thÕ ,ngêi viÕt cÇn ph¶i cã phÈm chÊt g× kh¸c n÷a? - Ph¶i biÕt diÔn t¶ c¶m xóc thµnh nh÷ng tõ ng÷, nh÷ng c©u v¨n biÓu GV: NghÜa lµ ngêi viÕt ph¶i cã kh¶ n¨ng diÔn c¶m. đạt bằng cách thờng xuyểnèn luyện để cách.

(351) biÓu hiÖn t/c, c/x trong bµi v¨n trë nªn nhuÇn nhuyÔn. H: Cã b¹n cho r»ng: cµng dïng nhiÒu tõ ng÷ biểu cảm, càng đặt nhiều câu cảm thán thì giá trÞ biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn cµng t¨ng. ý kiến ấy có đúng không? Vì sao? -> Không đúng. Vì nếu dùng quá nhiều mà kh«ng phï hîp th× sÏ biÕn bµi v¨n nghÞ luËn thành lí luận dông dài không đáng tin cậy. HoÆc lµm gi¶m bít sù chÆt chÏ cña m¹ch lËp - DiÔn t¶ c¶m xóc ph¶i ch©n thùc, võa đủ thì mới có hiệu quả. luËn, thËm chÝ cßn ph¸ vì logic luËn chøng. H: Qua đây em thấy, để bài văn nghị luận có sức biểu cảm, lay động lòng ngời, ngời viết * Kết luận: Ghi nhớ 2: (SGK-97). ph¶i lµm nh thÕ nµo? II. LuyÖn tËp: - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. 1. Bµi tËp 1: - Gọi HS đọc ghi nhớ 2. Hoạt động 3: - Gọi HS đọc yêu cầu - GV dïng b¶ng phô kÎ s½n 3 cét: BiÖn ph¸p biÓu c¶m/ DÉn chøng/ T¸c dông nghÖ thuËt. - HS tng em lªn b¶ng ®iÒn. - GV nhận xét, thống nhất đáp án.. 2. Bµi tËp 2: a. C¶m xóc: Nçi buån vµ nçi khæ t©m cña mét ngêi thÇy t©m huyÕt vµ chÝnh trùc tríc n¹n häc vÑt, häc tñ trong n«n Ng÷ V¨n.. - Gọi HS đọc yêu cầu và ND đoạn văn b. C¸ch biÓu hiÖn c¶m xóc cña ngêi H: Những cảm xúc gì đã đợc biểu hiện qua viết: Rất tự nhiên, chân thật, viết văn ®o¹n v¨n? NL mµ nh c©u chuyÖn t©m t×nh gi÷a thÇy vµ trß, gi÷a nh÷ng ngêi b¹n víi H: Tác giả đã làm thế nào để những đoạn văn nhau. Bởi vậy trong khi phân tích lí lẽ đó không chỉ có sức thuyết phục lí trí mà còn và dẫn chứng vẫn thấy nổi lên một gîi c¶m? tÊm lßng, 1 nçi buån lo cÇn chia sÎ, nh¾c nhë, khuyªn nhñ. c. Hiệu quả: Làm ngời nghe, ngời đọc tin, phôc vµ thÊm thÝa. H: HiÖu qu¶ cña ®o¹n v¨n? 4. Cñng cè: - BiÓu c¶m cã vai trß g× trong bµi v¨n nghÞ luËn? - Làm thế nào để phát huy yếu tố biểu cảm trong bài văn nghị luận? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung c¬ b¶n theo tr×nh tù t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 3 vµo vë. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: VB “ §i bé ngao du”. ********************************************* Ngày soạn: 25/2/2015.

(352) Ngày dạy: 84 - 18/3; 82- 20/3; 81- 21/3/2015. TiÕt 111. §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay vÒ gi¸o dôc”) - Ru-x« -. I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh hiÓu: §©y lµ mét v¨n b¶n mang tÝnh chÊt nghÞ luËn víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyết phục. Tác giả lại là một nhà văn thích học hỏi và đề cao tri thức. Bµi nµy trÝch trong 1 tiÓu thuyÕt, c¸c lÝ lÏ lu«n hoµ quyÖn víi nhau, víi thùc tÕ cuéc sống của riêng ông, khiến VB nghị luận không những sống động mà qua đó ta còn nhận thấy đợc ông là ngời giản dị, quý trọng tự do và yêu mến thiên nhiên. 2. KÜ n¨ng: Nhận biết đợc hệ thống luận điểm, luận cứ và những dẫn chứng dồi dào của VB. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS tình cảm yêu thích thiên nhiên, đề cao việc tiếp thu tri thức và vận dụng “Học đi đôi với hành”. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc văn bản, đọc chú thích, tìm bố cục Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Kết quả sự hi sinh của những ngời dân thuộc địa sau khi đã nộp “Thuế máu” đợc t¸c gi¶ lµm s¸ng tá nh thÕ nµo? Suy nghÜ cña em sau khi häc xong VB? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong chơng trình học kỡ I, các em đã đợc làm quen với các tác phẩm VH nớc ngoài nh: C« bÐ b¸n diªm (An-®ec-xen), §¸nh nhau víi cèi xay giã (Xec-van-tet), ChiÕc l¸ cuèi cïng (O.hen-ri), Hai c©y phong (Ai-ma-t«p). H«m nay c« cïng c¸c em lµm quen víi 1 nhµ v¨n míi. §ã lµ nhµ v¨n Ru-x« ngêi Ph¸p qua VB “§i bé ngao du”. Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 2:. I/ Tìm hiểu chung H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y cho biÕt 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. đôi nét về tác giả và tác phẩm? -> HS. GV: Ru-x« må c«i mÑ tõ rÊt sím, cha lµ thî đồng hồ. Thời thơ ấu ông chỉ đợc học vài năm (từ 12 đến 14 tuổi) sau đó làm thợ chạm, bị chủ xởng chửi mắng, đánh đập nhiều-> ông bá ®i t×m cuéc sèng tù do, lang thang nhiÒu nơi, trải qua nhiều nghề để kiếm ăn nh: Làm ngêi gióp viÖc, lµm gia s, d¹y ©m nh¹c...tríc khi trë thµnh nhµ triÕt häc, nhµ v¨n næi tiÕng..

(353) Chính cuộc sống a tự do của ông đã đi vµo nhiÒu t¸c phÈm 1 c¸ch tù nhiªn vµ ch©n thật trog đó có “Ê-min hay về giáo dục”. Tác phÈm chia thµnh 5 quyÓn t¬ng øng víi 5 giai ®o¹n liªn tiÕp trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc 1 cËu bé tên là Ê-min từ lúc sinh ra cho đến lúc trởng thành. + Quyển 1: từ lúc mới sinh cho đến lúc 3 tuæi: (GD c¬ thÓ ph¸t triÓn tù nhiªn). + Quyển 2: từ 4-5 tuổi cho đến lúc 12 tuổi: (GD bíc ®Çu nhÑ nhµng, kh«ng gß bã). + Quyển 3: từ 12 đến 15 tuổi: (Trang bị kiến thøc 1 c¸ch khoa häc, h÷u Ých). + Quyển 4: từ 16 đến 20 tuổi: (GD đạo đức và t«n gi¸o) + Quyển 5: Ê-min đã trởng thành. §o¹n trÝch “§i bé ngao du” n»m trong quyển 5, nhan đề do ngời biên soạn SGK đặt. Hoạt động 3: GV híng dÉn: §äc râ rµng, th©n mËt. Lu ý việc chuyển đổi ngôi kể tôi-ta và nhấn mạnh nh÷ng tõ ng÷ biÓu c¶m. 2. §äc vµ t×m hiÓu từ khó: - GV đọc đoạn 1 - Gọi HS đọc nối tiếp đoạn 2, 3. - T×m hiÓu chó thÝch: 1, 4, 5, 7, 9, 14, 15, 17. Hoạt động 4: H: ThÓ lo¹i cña VB nµy? -> Lµ 1 ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm luËn v¨n 3. Thể loại: tiÓu thuyÕt. (XÕp vµo v¨n nghÞ luËn). H: Phơng thức biểu đạt? -> LËp luËn chøng minh. H: Vấn đề cần chứng minh trong đoạn trích? -> Ích lîi cña viÖc ®i bé. H: C¨n cø vµo néi dung, em cã thÓ chia VB thµnh mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? 4. Bố cục : 3 phÇn: + P1: T«i chØ quan niÖm-> nghØ ng¬i. ( Đi bộ ngao du đợc tự do thởng ngo¹n, kh«ng bÞ lÖ thuéc vµo bÊt cø ai). + P2: §i bé...-> Tèt h¬n. (Đi bộ ngao du đợc trau dồi tri thức, lµm giµu vèn hiÓu biÕt qua thùc tÕ). + P3: cßn l¹i. H: Ở luận điểm đầu tiên: “Đi bộ ngao du đợc (Đi bộ ngao du và việc rèn luyện sức tự do thởng ngoạn” tác giả đã s dụng những khoẻ, tinh thần của con ngời). luËn cø nµo? II. Tìm hiểu chi tiết 1. Đi bộ ngao du đợc tự do thởng ngo¹n. GV: Đi bộ ngao du là cách mà con ngời đợc.

(354) giải phóng, đợc tự do từ việc sinh hoạt thông thờng nhng ngời viết nâng lên 1 cái đích cao siêu hơn của tinh thần. Đó là có đợc tất cả nh÷ng g× mµ m×nh thÝch. Nhµ v¨n gièng nh 1 con ngêi võa t×m ra ch©n lÝ bÊt ngê mµ kh«ng mÊy ai quan t©m, chó ý. H: Em có nhận xét gì về thái độ của tác giả?. - Muèn ®i, muèn dõng l¹i, muèn ho¹t động nhiều ít tuỳ ý. - Quan s¸t kh¾p n¬i: men theo dßng s«ng, vµo rõng rËm, tham quan hang động, xem xét đá... - ThÝch th× ë l¹i, ch¸n th× bá ®i.. GV: C¸i høng khëi trµn ®Çy trong bèi c¶nh tù do, khi con ngời đợc “cởi trói” khỏi mọi ràng buộc vẫn tồn tại xung quanh.Nhà văn nh đợc -> Rất hứng khởi. hoà vào 1 thế giới tự do, đợc tháo cũi xổ lòng, tha hå tung tÈy. H: Theo t¸c gi¶, khi ®i bé th× sÏ kh«ng bÞ phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? - Kh«ng phô thuéc vµo: GV: T¸c gi¶ sö dông ng«i “ta”-> chñ thÓ cña + Ph¬ng tiÖn ý thích, của hành động, chủ thể của bản thân + Con ngời + §êng x¸. m×nh, ch¼ng phô thuéc vµo ai. H: C¶m gi¸c cña ngêi ®i bé lóc nµy ntn? GV: C¸ch tr×nh bµy ®o¹n van võa song hµnh -> Tho¶i m¸i, tù do, m·n nguyÖn, hoµ võa mãc xÝch. + Song hµnh trong c¸ch béc lé 1 chñ thÓ tù hîp víi thiªn nhiªn. do. + Mãc xÝch díi h×nh thøc c©u hái vµ tù m×nh giải đáp. “Nếu tôi...” thì ngay lập tức có 1 cái t«i kh¸c tr¶ lêi trong quan hÖ h« øng-> Lµm đa dạng thêm lời văn, hấp dẫn ngời đọc, ngời nghe. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ hÖ thèng luËn cø mµ tác giả đa ra để chứng minh cho luận điểm “Đi bộ ngao du đợc tự do thởng ngoạn”? - NT: H: T¸c gi¶ sö dông chñ yÕu kiÓu c©u nµo? + LuËn cø phong phó + Lí lẽ đợc trình bày xen kẽ, tiếp nối, Nhằm mục đích gì? tù nhiªn. -> Câu trần thật. Mục đích là kể lại những thú + C©u trÇn thuËt vÞ cña viÖc ®i bé. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«i kÓ cña t¸c gi¶? GV: ViÖc lu©n chuyÓn ng«i kÓ cña t¸c gi¶ kh«ng ph¶i lµ tuú tiÖn, mµ lµ cã dông ý nghÖ + Ng«i kÓ linh ho¹t: t«i-ta. thuËt. + Xng ta: Khi triÓn khai luËn ®iÓm, luËn cø. + Xng t«i: khi muèn tr×nh bµy nh÷ng tr¶i nghiÖm riªng t. -> Nhờ cách xng hô thay đổi ấy, bài văn trở nên sinh động, gắn cái riêng với cái chung nh 1 c©u chuyÖn kÓ gÇn gòi, th©n mËt, gi¶n dÞ vµ dÔ hiÓu, dÔ lµm theo..

(355) H: Sau khi t×m hiÓu luËn ®iÓm nµy, em thÊy t¸c gi¶ lµ ngêi nh thÕ nµo? Quý träng ®iÒu g× vµ mong muèn ®iÒu g×? => Yªu thiªn nhiªn, quý träng së * HS đọc lại đoạn 2. H: LuËn ®iÓm mµ t¸c gi¶ nªu ra ë ®o¹n v¨n thÝch c¸ nh©n; muèn mäi ngêi còng yªu thÝch ®i bé nh m×nh. nµy? H: Tác giả đã lập luận trên cơ sở những luận 2. Đi bộ ngao du đợc trau dồi tri cø nµo? (T¹i sao t¸c gi¶ l¹i nãi “§i bé lµ ®i thøc. nh Ta-let, Pla-t«ng vµ Pi-ta-go?) H: Để có thể làm đợc điều đó, ngời đi bộ * Đi bộ phải luôn quan sát, nghiền ph¶i cã nh÷ng tiªu chuÈn g× ngẫm để học tập. GV: §i bé ngao du lµ c¸ch mµ con ngêi trau dåi tri thøc 1 c¸ch tù nhiªn, ngoµi trêng líp, s¸ch vë th«ng thêng. Thiªn nhiªn qua c¸ch ®i bé ngao du mµ ngêi ta tiÕp nhËn lµ mét trêng häc lín. §ã lµ mét kho tµng kiÕn thøc vÒ tµi nguyên thiên nhiên, về nông nghiệp, về đất, đá, hoá thạch...nh những ngọn gió ùa vào cửa sæ trÝ tuÖ mµ con ngêi h»ng khao kh¸t.. - Ph¶i xem xÐt nh÷ng tµi nguyªn trªn mặt đất. - Ph¶i t×m hiÓu c¸c s¶n vËt n«ng nghiÖp vµ c¸ch trång trät chóng. - Ph¶i su tËp c¸c mÉu vËt phong phó, ®a d¹ng cña thÕ giíi tù nhiªn.. H: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật g×? GV: Tác giả đã so sánh cách học này với c¸ch häc cña nh÷ng “TriÕt gia phßng kh¸ch” - NT: So s¸nh thêng thÊy trong XH Ph¸p thÕ kØ 18. H: Cách học ấy đợc giới thiệu nh thế nào? - Nóp díi v¸y c¸c quý bµ. - Nghiªn cøu trong c¸c phßng su tËp - BiÕt gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nhng ch¼ng cã kiÕn thøc vÒ chóng. H: So sánh nh vậy nhằm mục đích gì? GV: Häc hái b»ng c¸ch gÇn gòi víi thiªn nhiªn, hoµ m×nh vµo thiªn nhiªn kh¸c h¼n c¸ch häc gß bã, s¸ch vë, m¸y mãc. C¸ch häc Êy chØ lµ gi¸o ®iÒu, h×nh thøc, chØ v× c¸i -> §Ò cao c¸ch häc g¾n víi thùc tÕ. “danh h·o”. H: LuËn cø thø hai mµ t¸c gi¶ triÓn khai lµ g×? H: Tại sao tác giả lại cho rằng “Trái đất là phßng su tËp lín nhÊt? GV: Thiên nhiên rất sống động, thiên nhiên hoµn toµn kh¸c víi c¸c m« h×nh tîng trng trong c¸c phßng su tËp cña vua chóa, vµ l¹i cµng kh¸c phßng su tËp cña “C¸c nhµ tù nhiªn häc”, “c¸c triÕt gia phßng kh¸ch”. Bëi cái mà họ có đợc chỉ là 1 nửa sự thật mà thôi.. * Trái đất chính là phòng su tập lớn nhÊt. - Phong phó h¬n phßng su tËp cña vua chóa. - Mọi vật đều ở đúng chỗ, khoa học và chÝnh x¸c..

(356) Cßn sù thËt cña thiªn nhiªn hïng vÜ lµ c¸i g× cũng phải có linh hồn của nó, phải đợc sắp xÕp 1 c¸ch khoa häc, chÝnh x¸c. Ph¶i lµ n¬i “§«-b¨ng-t«ng ch¾c còng kh«ng thÓ lµm tèt h¬n”. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu dÉn chøng cña t¸c gi¶ khi triÓn khai luËn ®iÓm nµy? -> DÉn chøng dån dËp, liªn tiÕp b»ng nh÷ng kiÓu c©u kh¸c nhau. (Khi th× so s¸nh, khi th× nªu c¶m xóc, khi th× lµ c©u hái tu tõ) H: Mục đích của tác giả khi trình bày và làm s¸ng tá luËn ®iÓm nµy? GV: Không những đi bộ ngao du đợc mở mang kiÕn thøc, mµ cßn më mang n¨ng lùc khám phá đời sống, mở rộng tầm hiểu biết, => Đề cao kiến thức từ thực tế khách quan; Khích lệ mọi ngời đi bộ để mở làm giàu trí tuệ, đầu óc đợc sáng láng. mang kiÕn thøc. * HS đọc đoạn cuối. H: §i bé kh«ng nh÷ng lµm con ngêi ta c¶m thấy đợc tự do, trí tuệ đợc khai sáng mà nó còn đem đến nhng lợi ích gì? 3. §i bé- rÌn luyÖn søc khoÎ vµ tinh thÇn. H: Tác giả đã minh chứng điều ấy bằng nh÷ng dÉn chøng cô thÓ nµo? - Sức khoẻ đợc tăng cờng GV: Ngời đi bộ sức khoẻ đợc tăng cờng nên - Tính khí trở nên vui vẻ: míi ¨n ngon, ngñ ngon nh vËy. Vµ tÝnh khÝ còng trë nªn vui vÎ khi lóc nµo hä còng c¶m + Vui vÎ, khoan kho¸i, hµi lßng. thÊy khoan kho¸i, hµi lßng, h©n hoan, thÝch + H©n hoan , thÝch thó, ¨n ngon ngñ thú với mọi thứ. Để có đợc những biểu hiện ngon. vui vẻ đó, hẳn ngời đi bộ phải có 1 sức khoẻ tèt. Vµ ngîc l¹i, nh÷ng biÓu hiÖn cña søc khoẻ tốt cũng chỉ có đợc nếu nằm trong 1con ngêi cã tinh thÇn tho¶i m¸i, vui vÎ. Søc khoÎ vµ tinh thÇn lu«n cã mèi quan hÖ mËt thiÕt v¬i nhau. H: Cách chứng minh LĐ 3 có gì đặc sắc? H: Em hãy chỉ rõ cách so sánh đó? - So s¸nh viÖc ®i bé víi ®i xe. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch kÕt thóc VB?. - NT: Chøng minh b»ng c¸ch so s¸nh.. GV: Bµi v¨n khÐp l¹i b»ng 1 ý tëng khiªm nhêng, tr¸nh cho nã biÕn thµnh giäng ®iÖu khoa tr¬ng, ån µo, qu¶ng c¸o. KÕt thóc VB - KÕt luËn: Gi¶n dÞ vµ thiÕt thùc. nh thÕ lµ rÊt khÐo lÐo, võa tÇm. H: Vậy đến đây, tác giả đã khẳng định điều g×? H: Em thÊy tr×nh tù s¾p xÕp 3 luËn ®iÓm => Khẳng định lợi ích của đi bộ, khơi chÝnh cã hîp lÝ kh«ng? T¹i sao? -> Hîp lÝ. V×: Víi Ru-x« (Mét thanh niªn thÕ dËy niÒm vui sèng cña con ngêi..

(357) kØ 18 ë Ph¸p) th× tù do lµ niÒm khao kh¸t lín nhất của đời ông. Ông suốt đời đấu tranh cho tù do cña con ngêi tho¸t khái ¸ch thèng trÞ cña cêng quÒn. Bëi vËy thËt dÔ hiÓu v× sao ông đặt LĐ “...” lên đầu. Mặt khác, suốt tuổi thơ, Ru-xô đợc học hµnh rÊt Ýt. Kh¸t väng häc tËp lu«n ®eo ®uæi suốt đời nhà triết học. Bởi vậy, LĐ “....” đợc xÕp thø hai. Và cuối cùng, LĐ “...” đợc xếp thứ 3. -> Tuú theo ®iÒu kiÖn vµ quan niÖm cña tõng ngêi , cã thÓ s¾p xÕp l¹i cho phï hîp víi thanh niên thời hiện đại. H: Ta hiÓu g× vÒ con ngêi vµ t tëng, t×nh c¶m cña t¸c gi¶ qua VB nµy? - HS tr¶ lêi, GVchèt l¹i. - Gọi HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhí (SGK-102). 4. Cñng cè: - Em h·y nh¾c l¹i 3 luËn ®iÓm chÝnh cña Vb nµy? - Học xong VB, em khám phá đợc điều thú vị gì? 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i VB. Häc néi dung c¬ b¶n theo tr×nh tù t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: “Héi tho¹i”- tiÕp theo. *********************************************** Ngày soạn: 25/2/2015 Ngày dạy: 82- 20/3; 81, 84- 21/3/2015. TiÕt 112. Héi tho¹i (tiÕp) I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: TiÕp tôc gióp häc sinh hiÓu kh¸i niÖm vÒ lît lêi trong héi tho¹i. §«i khi im lÆng khi đên lợt lời của mình cũng là biểu thị thái độ. 2. KÜ n¨ng: Biết vận dụng hiểu biết về lợt lời để tham gia hội thoại đạt hiệu quả cao. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS thái độ nghiêm túc , biết tôn trọng ngời vai trên, không bớt xén, chªm xen lît lêi cña ngêi kh¸c. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học.

(358) 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Thế nào là vai XH? Việc xác định vai XH dựa trên những yếu tố nào? Nêu 1 số vai XH hµng ngµy cña em? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Ở tiết TV trớc, các em đã đợc tìm hiểu khái niệm vai xã hội trong hội thoại. Nhng còn 1 yếu tố nữa cũng quy định tính chất của hội thoại, đó chính là lợt lời. Chúng ta sÏ cïng t×m hiÓu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * Gọi HS đọc lại đoạn miêu tả cuộc trò chuyÖn gi÷ nh©n vËt bÐ Hång vµ bµ c«.. Néi dung I/ Lît lêi trong héi tho¹i. 1. VÝ dô:. H: Trong ®o¹n héi tho¹i trªn, mçi nh©n vËt ®- + Ngêi c«: nãi 5 lît lêi. îc nãi bao nhiªu lît? + BÐ Hång: nãi 2 lît lêi. H: Em h·y thèng kª 5 lît lêi cña ngêi c«? -> HS H: Thèng kª 2 lît lêi cña bÐ Hång? -> HS H: Có bao nhiêu lần lẽ ra bé Hồng đợc nói - Có 2 lần lẽ ra Hồng đợc nói nhng đã kh«ng nãi. nhng l¹i kh«ng nãi? H: Sự im lặng của Hồng đã thể hiện thái độ -> Sự im lặng của Hồng thể hiện thái độ bất bình. g× tríc nh÷ng lêi nãi cña ngêi c«? H: V× sao Hång kh«ng c¾t lêi ngêi c« khi ng- => Hång kh«ng c¾t lêi bµ c« v× ph¶i ời cô chỉ nói toàn những lời Hồng không giữ thái độ lễ phép của ngời vai dới đối với ngời vai trên. muèn nghe? H: Qua tìm hiểu, em rút ra đợc khái niệm gì vµ quy t¾c g× khi giao tiÕp? 2. Kết luận: Ghi nhí: (SGK- 102). - HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i. - Gọi HS đọc ghi nhớ. II. LuyÖn tËp: Hoạt động 3: 1. Bµi tËp 1: - Gọi HS đọc yêu cầu a. Sè lît lêi: - GV hớng dẫn HS đọc trớc đoạn trích từ nhà. H: Em h·y nhËn xÐt vÒ sè lît lêi cña c¸c - Sè lît lêi cña Cai LÖ vµ chÞ DËu lµ nh©n vËt? nhiÒu nhÊt. - Sè lît lêi cña Ngêi nhµ LÝ Trëng Ýt h¬n. - Anh DËu: chØ tham gia cã 1 lît lêi khi cuộc xung đột đã kết thúc. - Cai LÖ lµ kÎ duy nhÊt c¾t lît lêi cña ngêi kh¸c. H: KÎ duy nhÊt c¾t lêi ngêi kh¸c trong cuéc héi tho¹i lµ ai? b. TÝnh c¸ch nh©n vËt: - Cai LÖ: Hèng h¸ch, th« b¹o, tµn.

(359) H: Qua đó em thấy tính cách của mỗi nhân nhẫn, không còn chút tình ngời. - Ngời nhà Lí trởng: là kẻ “theo đóm vật đợc thể hiện nh thế nào? ¨n tµn” muèn b¾t n¹t ngêi d©n nhng l¹i dùa vµo c¸i uy cña Cai LÖ. - ChÞ DËu: lµ ngêi “BiÕt ngêi biÕt ta”: s½n sµng nhÉn nhÞn nhng l¹i rÊt b¶n lĩnh, khi cần thì sẵn sàng đấu tranh. - Anh Dậu: Là ngời hiền lành đến nhu nhîc, kh«ng cã tinh thÇn ph¶n kh¸ng. 2. Bµi tËp 2:. - Gọi 2, 3 HS đọc đoạn trích. - GV chia líp thµnh 3 nhãm, giao nhiÖm vô: + Nhãm 1: a + Nhãm 2: b + Nhãm 3: c. - C¸c nhãm th¶o luËn 5 phót vµ ghi kÕt qu¶ ra b¶ng phô. - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶. - GV nhËn xÐt, ch÷a.. a. - Ban ®Çu: C¸i TÝ cßn hån nhiªn vµ nãi nhiÒu (thuyÕt phôc mÑ ¨n khoai) cßn chÞ D chØ im lÆng. - VÒ sau: C¸i TÝ nãi Ýt h¼n ®i, cßn chÞ D th× l¹i nãi nhiÒu h¼n lªn b. T¸c gi¶ miªu t¶ cuéc tho¹i rÊt phï hîp víi t©m lÝ nh©n vËt: - Lóc ®Çu, c¸i TÝ cha biÕt m×nh bÞ b¸n, nó cố tìm ra chuyện để nói cho chị D vui lßng. Cßn chÞ D, cµng thÊy con g¸i hån nhiªn, v¬t bao nhiªu l¹i cµng ®au lßng bÊy nhiªu nªn chØ im lÆng. - Về sau: Khi đã biết mình bị bán, cái Tí đau đớn, tuyệt vọng nên nói ít đi, còn chị D lại phải nói nhiều lên để thuyÕt phôc con. c. Tác giả đã tô đậm sự hồn nhiên. hiÕu th¶o cña c¸i TÝ ë phÇn ®Çu cµng lµm t¨ng kÞch tÝnh cña c©u chuyÖn. - Chị D đau đớn khi phải bán đi đứa con hiÕu th¶o...nh c¸i TÝ. - §èi víi c¸i TÝ, viÖc bÞ b¸n cho nhµ NghÞ QuÕ lµ 1tai ho¹ khñng khiÕp v× ph¶i xa bè, xa mÑ, xa em.. 4. Cñng cè: - Em h·y nh¾c thÕ nµo lµ lît lêi? - Khi tham gia hội thoại, cần phải làm gì để tôn trọng ngời đối thoại? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung c¬ b¶n theo tr×nh tù t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí, lµm BT3, BT4 vµo vë. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: LuyÖn tËp ®a yÕu tè BC vµo bµi v¨n nghÞ luËn. *********************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ trưởng.

(360) Hoàng Thị Thu Hồng. Ngày soạn: 5/3/2015 Ngày dạy: 81, 82, 84 - 24/3/2015. TiÕt 113. LuyÖn tËp: §a yÕu tè biÓu c¶m vµo bµi v¨n nghÞ luËn I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n n÷a nh÷ng hiÓu biÕt vÒ yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luận mà các em đã đợc học. 2. KÜ n¨ng: Biết vận dụng hiểu biết về vai trò của yếu tố biểu cảm để đa yếu tố biểu cảm vào ®oan v¨n, bµi v¨n nghÞ luËn. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS thái độ nghiêm túc , thật sự xúc động trớc vấn đề mà mình đang nãi tíi. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: LËp dµn ý chi tiÕt vµo vë so¹n. III/ Các hoạt động dạy - học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS. 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nêu mục tiêu tiết học để vào bài. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 2: I/ ChuÈn bÞ ë nhµ * Gäi HS nh¾c l¹i nh÷ng yªu cÇu vµ c«ng viÖc cÇn chuÈn bÞ ë nhµ. Hoạt động 3: II/ LuyÖn tËp trªn líp: - Gọi HS đọc đề bài. * §Ò bµi: Sù bæ Ých cña nh÷ng chuyÕn tham quan, du lịch đối với HS. H: §Ó viÕt bµi v¨n trªn thµnh 1 bµi v¨n NL cã.

(361) yÕu tè BC th× sÏ lÇn lît lµm nh÷ng c«ng viÖc g×? -> HS. 1. Tìm hiểu đề bài: H: Đề bài yêu cầu làm sáng tỏ vấn đề gì? H: §èi tîng híng tíi cña bµi viÕt? H: Xác định kiểu bài của đề bài này?. - Gọi HS đọc các LĐ ở mục 1 (phầnII). - Vấn đề nghi luận: sự bổ ích của nh÷ng chuyÕn tham quan, du lÞch. - §èi tîng híng tíi: HS - KiÓu bµi: NL chøng minh. 2. T×m ý, s¾p xÕp luËn ®iÓm. a. VÝ dô:. b. NhËn xÐt: H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch s¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm trªn? - Cách sắp xếp: cha đầy đủ, rõ ràng và H: Ta nªn söa l¹i ntn? hîp lÝ. -> Thªm MB, KB vµ 1 sè L§ cÇn thiÕt. => Söa l¹i: - Më bµi: Nªu kh¸i qu¸t lîi Ých cña viÖc tham quan. H: H·y s¾p xÕp c¸c LD trªn cho hîp lÝ ë - Th©n bµi: nªu c¸c lîi Ých cô thÓ: phÇn th©n bµi? + VÒ thÓ chÊt: Nh÷ng chuyÕn tham quan, du lÞch cã thÓ gióp chóng ta khoÎ m¹nh. + Về tình cảm: Có đợc nhiều bạn bè, thêm niềm vui; Có thêm tình yêu đối với thiên nhiên, đất nớc, con ngời. + VÒ kiÕn thøc: Gióp ta hiÓu cô thÓ hơn, sâu sắc hơn những điều đợc học trong trêng líp qua nh÷ng g× m¾t thÊy tai nghe; §em l¹i nh÷ng bµi häc cã thÓ cßn cha cã trong s¸ch vë. - Kết bài: Khẳng định tác dụng của GV: Dẫn chứng có vai trò quan trọng trong hoạt động tham quan. lËp luËn CM. Nªu slkh«ng cã dÉn chøng, bằng chứng thì không làm sáng tỏ đợc vấn đề. Xét cho cùng, CM cũng là để làm sáng tỏ thật-giả, đúng-sai. Vì thế ngời CM buộc phải ®a ra ý kiÕn, quan ®iÓm cña m×nh. Tøc lµ nªu ra luận điểm. Các LĐ nêu ra để CM không chỉ cần xác đáng, đầy đủ mà còn phải đợc sắp xếp rành mạch, hợp lí, chặt chẽ để có thể làm cho vấn đề trở nên sáng tỏ. 3. §a yÕu tè biÓu c¶m vµo ®o¹n v¨n - Gọi HS đọc đoạn văn a. nghÞ luËn: H: §o¹n v¨n nµm ë vÞ trÝ nµo cña Vb? a. §o¹n v¨n 1. H: C¶m xóc cña t¸c gi¶ lµ g×? - C¶m xóc: NiÒm vui síng vµ h¹nh H: Cảm xúc đó đợc biểu hiện nh thế nào qua phúc tràn ngập vì đợc đi bộ ngao du. giäng ®iÖu cña c¸c c©u v¨n? - Giäng ®iÖu: PhÊn chÊn, vui t¬i, hå H: Qua tham khảo đoạn văn, em thấy để có 1 hởi. ®o¹n v¨n nghÞ luËn kÕt hîp víi BC, ta ph¶i -> BiÓu c¶m qua c¶m xóc, giäng ®iÖu lµm ntn?.

(362) GV: ViÖc ®a ra c¸c tõ ng÷, cÊu tróc c©u c¶m vµ cô thÓ lµ tõ ng÷ BC, c©u c¶m th¸n. trong ®o¹n v¨n NL lµ rÊt cÇn thiÕt, nã lµm tăng sức thuyết phục cho ngời đọc ngời nghe. Đồng thời làm sáng tỏ vấn đề 1 cách nhẹ nhµng, gÇn gòi, cô thÓ vµ tù nhiªn. H: NÕu ph¶i tr×nh bµy luËn ®iÓm “Nh÷ng b. §o¹n v¨n 2: chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta thËt nhiÒu niÒm vui” em h·y cho biÕt luËn ®iÓm Êy gîi cho em c¶m xóc g×? -> C¶m xóc tríc ki ®i, trong khi ®i, sau khi ®i (Hồi hộp, náo nức, chờ đợi, ngạc nhiên, thích thú, sung sớng, ngỡ ngàng, cảm động, hài lßng...) - Gọi HS đọc doạn văn b. H: Đoạn văn đã thể hiện hết cảm xúc mà chúng ta vừa xác định cha? - Đoạn văn cha diễn đạt trọn vẹn cảm H: Vậy ta phải làm ntn để đoạn văn thể hiện xúc mặc dù đã có yếu tố biểu cảm. đúng những cảm xúc của em? -> CÇn t¨ng cêng yÕu tè biÓu c¶m. H: Dùa vµo c©u hái gîi ý trong SGK, em h·y tăng cờng yếu tố BC để sửa lại đoạn văn trên? -> HS tr×nh bµy dùa trªn sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ. - Gäi HS kh¸c nhËn xÐt. 4. §a yÕu tè biÓu c¶m vµo 1 bµi v¨n - GV theo dâi, söa ch÷a nÕu cÇn. nghÞ luËn. * §Ò bµi: Chøng minh r»ng: NhiÒu bài thơ em đã học nh: Cảnh khuya của - HS đọc đề bài trong SGK. HCM, Khi con tu hú của TH, Quê hơng của TH...đều thể hiện rõ tình cảm tha thiết của nhà thơ đối với TN đất nớc. * C¸c luËn cø: - Đó là cảnh tự nhiên đẹp, trong sáng, H: Em hãy xác định các luận cứ? thÊm ®Ém t×nh ngêi. - §ã lµ c¶nh tù nhiªn g¾n liÒn víi khao kh¸t tù do. - §ã lµ c¶nh tù nhiªn g¾n liÒn víi nçi nhí nhµ vµ t×nh yªu quª h¬ng. * T×nh c¶m; H: Nªn thÓ hiÖn t×nh c¶m g×? §ång c¶m, chia sÎ, kÝnh yªu, kÝnh phôc, bån chån, r¹o rùc, lo l¾ng, b¨n kho¨n.... H: Nªn ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo phÇn nµo cña -> §a y.tè BC vµo c¶ 3 phÇn: MB, TB, KB. bµi v¨n? * §äc thªm: 4. Cñng cè: - Em h·y nh¾c l¹i vai trß cña yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n NL? - Khi ®a yÕu tè BC vµo bµi v¨n NL, cÇn ph¶i chó ý ®iÒu g×?.

(363) 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung c¬ b¶n theo tr×nh tù t×m hiÓu. - Tìm đọc các bài văn, đoạn văn nghị luận để học cách đa yếu tố tự sự vào bài văn, ®o¹n v¨n nghÞ luËn. - Ôn lại các Vb đã học thuộc phần thơ hiện đại để tiết sau kiểm tra 45 phút. *********************************************** Ngày soạn: 5/3/2015 Ngày dạy: 81, 82, 84 - 25/3/2015. TiÕt 114. KiÓm tra V¨n häc (45phót) I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh nhớ lại kiến thức đã học về phần thơ hiện đại trong học kì II năm lớp 8. - Biết vận dụng những kiến thức đã đợc trang bị vào việc làm các bài tập cụ thể. 2. KÜ n¨ng: - Häc sinh biÕt lµm bµi kiÓm tra kÕt hîp tr¾c nghiÖm vµ tù luËn. - Rèn cho HS kĩ năng nhận biết, tổng hợp, diễn đạt vấn đề và cảm thụ VH. 3. Thái độ: - Có thái độ nghiêm túc khi kiểm tra và thật sự xúc động trớc nhân vật trữ tình cña VB. II/ H×nh thøc kiÓm tra: Tr¾c nghiÖm + Tù luËn III/ Bảng đặc trng 2 chiều(ma trận): C¸c møc độ C¸c chủ đề. NhËn biÕt. Th«ng hiÓu. VËn dông cao. Tæng sè. TN. TL. TN. TL. 1 Th¬ hiÖn * “Quª h¬ng”- TÕ đại Việt Hanh (1) Nam 0,5 * “Khi con tu hó”- 1 Tè H÷u (2) 0,5. TN. TL. TN. TL. 1. 0,5 1. 5. 0,.

(364) * “Tøc c¶nh P¸c Bã” – Hå ChÝ Minh.. 2. 2,0 * “Ông đồ” – Vũ §×nh Liªn. 3. 7,0 Tæng sè: TØ lÖ. 1,0. 2,0. 7,0. 10,0. 10%. 20%. 70%. 100 %. IV/ ĐÒ bµi: Câu 1:(1 điểm) Khoanh tròn vào đáp án đúng nhất: 1.Nguồn cảm hứng lớn nhất trong suốt đời thơ Tế Hanh là: a. Tuæi th¬ b. C¸ch m¹ng c. Con ngêi Nam Bé d. Quª h¬ng 2. Bài thơ “Khi con tu hú” ra đời trong hoàn cảnh nào? a. Nhµ th¬ Tè H÷u bÞ b¾t giam ë Kh¸m lín Sµi Gßn. b. Nhà thơ Tố Hữu ngừng hoạt động cách mạng, trở về quê hơng c. Nhµ th¬ Tè H÷u bÞ b¾t giam t¹i nhµ lao Thõa Phñ - HuÕ n¨m 1939. d. Nhµ th¬ Tè H÷u tham gia phong trµo c¸ch m¹ng vµo mïa hÌ n¨m 1936. Câu 2: (2 điểm) Nối các cụm từ ở cột A với các cụm từ ở cột B để có đợc những lời nhận định đúng về văn bản “Tức cảnh Pác Bó”: A B KÕt qu¶ 1. Bµi th¬ thÓ hiÖn.... a. Mét nÕp sinh ho¹t trong nh÷ng hoµn cảnh đặc biệt. 2. ở bác, niềm vui hạnh phúc đợc b. Những vần thơ tứ tuyệt bình dị và 1 làm việc và cống hiến cho cách giọng thơ hóm hỉnh, vui đùa. m¹ng thèng nhÊt víi... 3. c©u th¬ ®Çu diÔn t¶ c. Tinh thÇn l¹c quan, niÒm tù hµo vµ phong th¸i ung dung cña B¸c. 4. Bài thơ gây ấn tợng với ngời đọc d. Niềm vui đợc sống giữa cảnh thiên bëi... nhiên tơi đẹp của đất nớc. e. Công việc trọng đại. C©u 3: (7 ®iÓm) C¶m nhËn cña em vÒ khæ th¬ sau: Nhng mçi n¨m mçi v¾ng Ngêi thuª viÕt nay ®©u? Giấy đỏ buồn không thắm;. Ông đồ vẫn ngồi đấy, Qua đờng không ai hay. L¸ vµng r¬i trªn giÊy;.

(365) Mực đọng trong nghiên sầu.... Ngoµi giêi ma. V/ §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: Câu 1:(1đ) Mỗi phần đợc 0,5đ 1. d 2. c Câu 2: (2đ) Mỗi ý đúng đợc 0,5 đ 1-c 2-d 3-a 4-b C©u 3: (7®) - Më bµi: 1® Giới thiệu đợc vị trí của đoạn thơ; nêu khái quát cảm xúc buồn thơng, tiếc nuối, đồng cảm với cảm xúc của tác giả khi miêu tả ông đồ. - Th©n bµi: 5 ®iÓm. + Nỗi xót xa khắc khoải, bàng hoàng trớc cảnh ông đồ đang cố níu kéo, cố cỡng l¹i quy luËt kh¾c nghiÖt cña thêi gian vµ XH. + Nỗi buồn đau tê tái thấm đẫm cả những vật vô tri, đọng lại thành 1 nỗi buồn nhît nh¹t, khèi sÇu te t¸i. + Ông đồ đã hoàn toàn bị lãng quên đối với khách qua đờng, đối với XH; lẻ loi và rất đáng thơng giữa mùa xuân, giữa dòng ngời ngợc xuôi sắm tết. + Sự thê lơng ảm đạm: lá vàng rơi, ma bụi bay, ông đồ ngồi bo gối, ủ rũ, cô đơn, l¹c lâng, bÊt lùc. - Kết bài: Khái quát lại cảm xúc và nêu nhận định. *) Thu bµi: - HÕt giê gi¸o viªn thu bµi. - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. *) Híng dÉn häc bµi: - Xem lại nội dung kiến thức trong sách, vở để tự rút kinh nghiệm. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Lùa chän trËt tù tõ trong c©u.\ ************************************************** Ngày soạn: 5/3/2015 Ngày dạy: 84 - 25/3; 82 – 27/3; 81 – 28/3/2015. TiÕt 115. Lùa chän trËt tù tõ trong c©u I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Cã nh÷ng hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ trËt tù tõ trong c©u, cô thÓ lµ: - Khả năng thay đổi trật tự từ - Hiệu quả diễn đạt của những trật tự từ khác nhau. 2. KÜ n¨ng: Biết lựa chọn trật tự từ trong câu để nói và viết đạt hiệu quả, phù hợp với yêu cầu ph¶n ¸nh thùc tÕ, diÔn t¶ t tëng t×nh c¶m. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS thái độ đúng đắn trong giao tiếp, gắn với việc lựa chọn trật tự từ. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan.

(366) ThiÕt kÕ bµi d¹y; ghi vÝ dô ra b¶ng phô. 2. Häc sinh: §äc tríc bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học 1. ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: ThÕ nµo lµ lît lêi trong héi tho¹i? §Ó gi÷ lÞch sù trong giao tiÕp, ta cÇn ph¶i lµm g×? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong ngữ pháp của chúng ta và trong lời ăn tiếng nói hàng ngày, ai cũng diễn đạt ngôn ngữ theo một trình tự nhất định, đã trở nên quen thuộc. Nhng có 1 số trờng hợp trong văn thơ và cả trong đời sống, ngời ta lại không theo trật tự sẵn có ấy.Vậy đảo trật tự cú pháp nh vậy nhằm mục đích gì? Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: * Gọi HS đọc ví dụ trên bảng phụ. Néi dung I/ NhËn xÐt chung: 1. VÝ dô:. H: Em có thể thay đổi trật tự từ trong câu in 2. Nhận xét: ®Ëm theo nh÷ng c¸ch nµo mµ kh«ng lµm thay đổi ý nghĩa cơ bản của câu? -> Gäi nhiÒu HS tr×nh bµy. H: V× sao t¸c gi¶ l¹i chän trËt tù tõ nh trong ®o¹n trÝch? -> T¸c gi¶ chuyÓn vÞ ng÷ lªn tríc chñ GV: Việc đặt từ “roi” ở ngay đầu câu có tác ngữ nh trong đoạn trích nhằm nhấn dụng LK chặt câu ấy với câu văn đứng trớc. mạnh sự hung hãn của Cai lệ. Và đặt từ “thét” ở cuối câu nh vậy để LK câu víi c©u sau nã. Nh vËy, côm tõ “Gâ ®Çu roi” đợc đảo vị trí lên đầu câu nhằm nhấn mạnh sự hung h·n cña Cai LÖ. H: H·y thö chän 1 trËt tù tõ kh¸c vµ nhËn xÐt về tác dụng của sự thay đổi ấy? -> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i, ®a ra ghi nhí 1. * Ghi nhí 1: (SGK). Hoạt động 3:. II/ Mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ. 1. VÝ dô1:. - Gọi HS đọc ví dụ phần1. - GV híng dÉn HS chó ý nh÷ng c©u in ®Ëm. H: TrËt tù tõ trong nh÷ng bé phËn in ®Ëm thÓ hiÖn ®iÒu g×? a. ThÓ hiÖn thø tù tríc-sau cña c¸c hành động. GV: Cai lÖ ®i tríc, ngêi nhµ lÝ trëng ®i sau. b. Cai lÖ cã thø bËc XH cao h¬n ngêi nhµ lÝ tr- + ThÓ hiÖn thø tù xuÊt hiÖn cña c¸c ëng. C¸ch s¾p xÕp nµy kh«ng nh÷ng thÓ hiÖn nh©n vËt (theo thø bËc XH). thø tù x.hiÖn cña c¸c nv theo thø bËc XH mµ còn nhấn mạnh vào đặc điểm của sự vật hiện tîng. GV: ë côm tõ tríc, Cai lÖ mang roi song cßn ngêi nhµ lÝ trëng mang tay thíc vµ d©y thõng. + §¶m b¶o sù t¬ng øng víi trËt tù cña.

(367) Sắp xếp nh vậy thể hiện thứ tự tơng ứng với cụm từ đứng trớc. trật tự của cụm từ đứng trớc. - HS đọc câu văn. H: H·y so s¸nh t¸c dông cña nh÷ng c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ trong nh÷ng bé phËn in ®Ëm? 2. VÝ dô 2 - Hs th¶o lu©n theo nhãm trong 3 phót. - §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶. - GV chèt l¹i. - > C¸ch viÕt nh nhµ v¨n ThÐp Míi cã hiệu quả diễn đạt cao hơn, vì nó có H: Qua viÖc t×m hiÓu VD1 vµ VD2, em rót ra nhÞp ®iÖu (§¶m b¶o sù hµi hoµ vÒ mÆt nhËn xÐt d× vÒ t¸c dông cña viÖc s¾p xÕp trËt ng÷ ©m) tù tõ trong c©u? * Ghi nhí 2: (SGK). GV: Chốt lại kiến thức: Khi dùng từ, đặt câu ta cần chú ý đến cách sắp xếp trật tự các từ ng÷ trong c©u sao cho phï hîp víi néi dung, đối tợng, sự vật, sự việc...có nh vậy câu văn mới có ngữ điệu, mới diễn tả đợc chính xác III. LuyÖn tËp: dông ý cña ngêi nãi. 1. Bµi tËp 1: Hoạt động 4: a. KÓ tªn c¸c vÞ anh hïng DT theo thø - Gọi HS đọc yêu cầu và các đoạn trích. tù xuÊt hiÖn cña c¸c vÞ Êy trong lÞch H: Gi¶i thÝch lÝ do s¾p xÕp trËt tù tõ trong sö. nh÷ng bé phËn c©u vµ c©u in ®Ëm? b. - “Đẹp vô cùng” đảo lên trớc -> Nhấn mạnh sự phấn chấn trớc vẻ đẹp của tổ quốc mới đợc giải phóng. - “Hß «” ®a lªn phÝa tríc tõ “tiÕng hát” để bắt vần lng với “sông lô”, gợi ra 1 kh«ng gian mªnh m«ng s«ng níc. §ång thêi tõ “h¸t” l¹i b¾t vÇn ch©n víi tõ “ng¹t” ë c©u trªn.-> Võa cã t/dông LK, võa t¹o sù hµi hoµ vÒ mÆt ng÷ ©m. c. Thø tù c¸c côm tõ “MËt th¸m”, “Đội con gái” đảm bảo sự tơng ứng với trật tự của câu văn đứng trớc. 4. Cñng cè: - Em h·y nh¾c l¹i mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc néi dung c¬ b¶n theo tr×nh tù t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí, lÊy thªm vÝ dô - Lập dàn ý cho bài viết số 6 để tiết sau trả bài. ****************************************************** Ngày soạn: 5/3/2015 Ngày dạy: 82 – 27/3; 81,84 – 28/3/2015. TiÕt 116.

(368) Tr¶ bµi TËp lµm v¨n sè 6 I/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Củng cố lại những kiến thức đã học về kiểu bài nghị luận đã học ở lớp 7; cách dùng từ đặt câu, đặc biệt là biết đa ra luận điểm và trình bày luận điểm. -Thấy đợc u điểm và nhợc điểm của bài làm từ đó có ý thức sửa chữa, bổ sung và häc hái. - Rèn kĩ năng diễn đạt, dùng từ, triển khai luận điểm, nêu và phân tích dẫn chứng. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: ChÊm, ch÷a bµi, ph©n lo¹i bµi kiÓm tra. NhËn xÐt, thèng kª u, nhîc ®iÓm. 2. Häc sinh: ¤n l¹i lÝ thuyÕt, lËp dµn ý III/ Các hoạt động dạy - học 1. ổn định lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: GV nêu mục tiêu tiết học để HS nắm đợc nội dung. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 1:. I/ Xác lập yêu cầu của đề bài. * GV yêu cầu HS đọc đề bài. §Ò bµi: C©u nãi cña M. Go-r¬-ki: “H·y yªu s¸ch, nã lµ nguån kiÕn thøc, chØ cã kiến thức mới là con đờng sống” gợi cho em nh÷ng suy nghÜ g×?. H: Xác định kiểu bài của đề văn trên?. - KiÓu bµi: NghÞ luËn (Gi¶i thÝch kÕt hîp víi chøng minh). H: Vấn đề nghị luận? - Vấn đề nghị luận: Câu nói của M. GoH: Phần mở bài, em sẽ giới thiệu điều gì? H: Phần thân bài, em sẽ trình bày vấn đề rơ-ki. dùa trªn nh÷ng L§ nµo? Hoạt động 2:. Dàn ý: đã nêu ở tiết kiểm tra.. II/ NhËn xÐt: VÒ h×nh thøc: Đa số trình bày sạch đẹp, bố cục rõ ràng, 1. Ưu điểm. kh«ng sai chÝnh t¶. VÒ néi dung: + Nắm đợc đặc trng của kiểu bài + Xác định đúng vấn đề càn làm sáng tỏ. + Dùng từ đặt câu, chuyển đoạn phù hợp. + DÉn chøng phong phó. VÒ h×nh thøc: + Sai chÝnh t¶, viÕt t¾t nhiÒu + Ch÷ viÕt xÊu, Èu, tr×nh bµy cha khoa häc. + Kh«ng t¸ch ý, chuyÓn ®o¹n phï hîp VÒ néi dung:. 2. H¹n chÕ:.

(369) + Bài viết sơ sài, cha đầy đủ. + LÊy dÉn chøng cha cô thÓ + ViÕt lan man, cha to¸t ý nªn cha lµm s¸ng tỏ vấn đề. + Sö dông tõ ng÷ cha chÝnh x¸c. + Mét sè em më bµi theo ph¬ng thøc tù sù. Hoạt động 3: * GV viÕt c¸c tõ sai chÝnh t¶ lªn b¶ng - Chong s¸ch -> trong - Chøng ch¾n -> chÝn - X©u x¾c –> s©u s¾c - Dúp đỡ -> giúp - Gianh giíi -> ranh - Chi thøc -> tri * Gäi HS m¾c lçi lªn söa.. III. Ch÷a lçi 1. Lçi chÝnh t¶:. *GV nêu câu văn có từ dùng sai để HS phát hiÖn. 2. Lçi dïng tõ: - Chiến tranh giày xéo đất nớc ta -> Tàn phá đất nớc ta. - S¸ch gióp ta më mang t×nh c¶m-> Båi dìng t×nh c¶m. - Lµm cho em xoay xë -> Lµm cho em tr¨n trë. * Gäi HS nªu c¸ch söa. * GV đọc chậm câu văn mắc lỗi - C©u nãi cña M. Go-r¬-ki lµm em suy nghÜ lµ: 4. Lỗi diễn đạt: -> Câu nói của M. Go-rơ-ki đã gợi cho em biÕt bao suy nghÜ. - S¸ch cung cÊp cho t«i chuyªn m«n cña nhiÒu ngµnh khoa häc. -> S¸ch cung cÊp cho t«i nh÷ng tri thøc cña c¸c nghµnh khoa häc. - Từ các cháu nhỏ cho đến các ông bà già trong cuéc sèng. -> Trong cuéc sèng cña chóng ta, tõ c¸c cô giµ cho tíi c¸c em nhá... * HS l¾ng nghe vµ ph¸t biÓu, nªu c¸ch söa. Hoạt động 4: - Đọc mẫu: chọn đọc cho HS 2 bài: Gấm 82, Trâm Anh 81 - GV tr¶ bµi cho HS - Gäi ®iÓm, ghi ®iÓm vµo sæ. - Tuyªn d¬ng mét sè bµi lµm tèt.. IV. Tr¶ bµi, gäi ®iÓm:. 4. Cñng cè: - GV nhắc lại một số yêu cầu cần đạt và các lỗi cần tránh để HS rút kinh nghiệm. 5. Híng dÉn häc bµi:.

(370) - Viết lại bài vào vở BT trên cơ sở GV đã chữa lỗi. - So¹n bµi: T×m hiÓu yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn. ************************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ trưởng. Hoàng Thị Thu Hồng. Ngày soạn: 5/3/2015 Ngày dạy: 81, 82 - 30/3/2015. TiÕt 117. T×m hiÓu yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn I/ môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Thấy đợc tự sự và miêu tả thờng là những yếu tố rất cần thiết trong 1 bài văn nghị luận vì chúng có khả năng giúp ngời đọc, ngời nghe nhận thức đợc nội dung nghị luận 1 c¸ch râ rµng, s¸ng tá h¬n. 2. KÜ n¨ng: Nắm đợc những yêu cầu cần thiết của việc đa các yếu tố miêu tả và tự sự vào bài viết, để bài nghị luận có thể đạt đợc kết quả thuyết phục cao. 3. Thái độ: HS có thái độ đúng đắn trong việc đa dẫn chứng vào bài văn nghị luận bằn phơng thøc tù sù vµ miªu t¶. II/ chuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc tríc bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học 1. ổn định lớp. 2. KiÓm tra:.

(371) H: YÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn cã vai trß nh thÕ nµo? 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1:. Néi dung I/ YÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn. 1. VÝ dô1:. * Gọi HS đọc ví dụ a và b. H: H·y chØ ra nh÷ng c©u, nh÷ng ®o¹n sö a. dông yÕu tè tù sù trong ®o¹n trÝch a? - YÕu tè tù sù: - VÞ chóa tØnh...hoÆc x× -> Gäi nhiÒu HS tr×nh bµy. tiÒn ra. H: ChØ ra yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong ®o¹n b. - YÕu tè tù sù: Êy thÕ mµ....tuyªn bè trÝch b? r»ng. - YÕu tè miªu t¶: TÊp nËp, kh«ng ngÇn ng¹i....ngêi th×...kÎ th×...tèp th×.... H: V× sao ®o¹n trÝch a cã yÕu tè tù sù mµ kh«ng ph¶i v¨n tù sù? Cßn ®o¹n trÝch b cã yÕu tè miªu t¶ nhng kh«ng ph¶i lµ v¨n miªu -> Hai ®o¹n v¨n trªn lµ v¨n nghÞ luËn. V× tù sù vµ miªu t¶ kh«ng ph¶i lµ môc t¶? đích chủ yếu mà ngời viết hớng tới. H: Gi¶ sö ®o¹n trÝch a kh«ng cã nh÷ng chi tiÕt cô thÓ kÓ l¹i 1 kiÓu b¾t linh k× quÆc, tµn ác, liệu ta có thể lờng hết đợc việc mộ lính tình nguyện đã gây ra sự nhũng lạm hết sức tr¾ng trîn kh«ng? -> Kh«ng. H: Cßn ë ®o¹n trÝch b, nÕu thiÕu nh÷ng dßng miêu tả sinh động về những ngời lính, thì ta có hình dung đợc sự giả dối, lừa gạt trong nh÷ng rªu rao cña thùc d©n kh«ng? -> Kh«ng. H: Tõ viÖc t×m hiÓu trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ vai trß cña c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ => Tù sù vµ miªu t¶ lµ yÕu tè phô trî giúp việc trình bày luận cứ đợc rõ trong v¨n nghÞ luËn? ràng, cụ thể, sinh động hơn. GV: Hai ®o¹n trÝch trªn kÓ vÒ nh÷ng thñ ®o¹n b¾t lÝnh vµ miªu t¶ c¶nh khæ së cña những ngời bị bắt. Mục đích của tác giả là đa ra ý kiến để ngời đọc bàn luận, phân biệt phải trái, đúng sai. Rõ ràng, nếu không có yếu tố tự sự và miêu tả thì luận điểm. Chế độ lính tình nguyện không đợc rõ ràng, cụ thể, sinh 2. VÝ dô 2: động đến nh vậy. - Gọi HS đọc ví dụ. H: H·y chØ ra bè côc cña VB trªn? -> HS. H: Tác giả đã đa ra và làm sáng tỏ ý kiến - Vấn đề nghị luận: Truyện Chàng Tr¨ng....ë miÒn xu«i. nµo? H: T×m nh÷ng yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong a. YÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong truyÖn Chµng Tr¨ng: phÇn th©n bµi cña VB?.

(372) - TS: Mẹ chàng Trăng...trời đất. Sau đó...vầng sáng bạc. - MT: Suèt ngµy chµng kh«ng nãi, kh«ng cêi...khiªn ®ao. b. YÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong truyÖn Nµng Han: - TS: Qu©n nµng...t¾m - MT: Nµng Han lµ...x©m. Vµ trªn d·y nói....ngêi Kinh. H: Tác dụng của tự sự và miêu tả trong VB -> Giúp làm rõ ý kiến của tác giả đã nêu ở phần đặt vấn đề. trªn? H: Vì sao tác giả không kể đầy đủ, cặn kẽ toµn bé hai c©u chuyÖn mµ chØ t¶ 1 sè h×nh ¶nh vµ kÓ 1 sè chi tiÕt trong nh÷ng c©u => T¸c gi¶ chØ t¶ 1 sè h×nh ¶nh vµ kÓ 1 sè chi tiÕt, v× kh«ng muèpn ph¸ vì chuyÖn Êy? m¹ch l¹c nghÞ luËn cña bµi v¨n. H: Tõ viÖc t×m hiÓu trªn, em h·y cho biÕt: Khi ®a yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo bµi v¨n NL, cÇn chó ý nh÷ng g×? -> C¸c yÕu tè TS vµ MT ph¶i phôc vô cho việc làm rõ LĐ, không đợc phá vỡ mạch lạc nghÞ luËn cña VB. * Ghi nhí: (SGK- 116). GV chèt l¹i kiÕn thøc. Đa ra phần ghi nhớ, gọi HS đọc. Hoạt động 2: - Gọi HS đọc yêu cầu và đoạn văn trong SGK - GV chia líp thµnh 3 nhãm, giao nhiÖm vô: + Nhãm 1: chØ ra c¸c yÕu tè tù sù. + Nhãm 2: chØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶. + Nhãm 3: Nªu t¸c dông.. II. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1: a. YÕu tè tù sù: - S¾p trung thu - §ªm tríc r»m ®Çu tiªn...bé mÆt nhµ giam. - CÇm lßng kh«ng ®Ëu...lªn. - Ph¶i ®i ra...lµm th¬. - T©m tr¹ng...lµm l¬. - Nh đành...giục. - NghÜa lµ...im lÆng. b. YÕu tè miªu t¶: - Trêi xø b¾c...s¸ng. - Bçng ....vç vÒ. - Ngay bªn cöa sæ...c©y. - Đêm nay rất đẹp. - Nã ¨m ¾p...béc lé. c. T¸c dông: - Yếu tố tự sự: Giúp ngời đọc hình dung râ h¬n hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ vµ t©m tr¹ng cña t¸c gi¶. - Yếu tố miêu tả: Giúp ngời đọc nh tr«ng thÊy tríc m¾t khung c¶nh cña đêm trăng sáng và cảm xúc của ngời tù- thi sĩ để nhận rõ hơn chiều sâu của.

(373) 1 tâm t. ở đó, bên trong sự im lặng còn chứa đựng biết bao nhiêu tình cảm dạt dào trớc trăng, trớc đêm, trớc cái lành, cái đẹp. - Gọi HS đọc yêu cầu trong SGK. - GV híng dÉn HS c¸ch lµm.. 2. Bµi tËp2: - Cã vËn dông yÕu tè miªu t¶. - Vì: Gợi lại đợc vẻ đẹp của hoa sen, hoÆc kÓ l¹i 1 kØ niÖm vÒ bµi ca dao đó-> Làm vấn đề ghị luận trở nên sáng tỏ, sinh động, giàu sức thuyết phôc h¬n.. 4. Cñng cè: - Tù sù vµ miªu t¶ cã vai trß g× trong bµi v¨n nghÞ luËn? - ViÖc ®a c¸c yÕu tè trªn vµo bµi v¨n ph¶i lu ý nh÷ng g×? 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu c¸c vÝ dô. - Häc thuéc ghi nhí. - Tìm 1 số đoạn văn NL có yếu tố TS và MT để tham khảo. - So¹n bµi: ¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc. ****************************************** Ngày soạn: 5/3/2015 Ngày dạy: 81, 82 - 1/4/2015. TiÕt upload.123doc.net. ¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc (TrÝch “Trëng gi¶ häc lµm sang”). - M«-li-e -. I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Hình dung đợc lớp kịch này trên sân khấu. Hiểu đợc Mô-li-e là nhà soạn kịch tài ba, đã xây dựng lớp kịch rất sinh động, khắc hoạ tài tình tính cách lố lăng của 1 tay trởng giả học làm sang, gây đợc tiếng cời sảng kho¸i cho kh¸n gi¶. 2. KÜ n¨ng: Rèn kĩ năng đọc phân vai, kĩ năng phân tích kịch. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS tình cảm yêu mến VH nớc ngoài, có thấi độ phê phán trớc nh÷ng nh©n vËt lè l¨ng, quª kÖch, kh«ng cã kiÕn thøc nhng l¹i thÝch thÓ hiÖn, thÝch lµm sang. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Đọc văn bản, đọc chú thích, tìm bố cục Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n..

(374) III/ Các hoạt động dạy- học 1. Ổn định lớp. 2. KiÓm tra: KiÓm tra vë so¹n bµi cña HS. 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Trong chơng trình Ngữ văn lớp 8, các em đã đợc học một số tác phẩm truyện ng¾n, hoÆc 1 sè trÝch ®o¹n nh: C« bÐ b¸n diªm, ChiÕc l¸ cuèi cïng, §¸nh nhau với cối xay gió, Hai cây phong...Hôm nay, các em sẽ đợc làm quen với 1 nhà soạn kÞch lín, ngêi cã vai trß s¸ng lËp ra hµi kÞch cæ ®iÓn Ph¸p qua 1 trÝch ®o¹n kÞch cña «ng. §ã chÝnh lµ ¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc cña M«-li-e. Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 2: H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y cho biết đôi nét về tác giả và tác phẩm? -> HS. GV: M«-li-e (1622- 1673) sinh ra ë Pa-ri, cha cña «ng lµ 1 nhµ bu«n d¹ giµu cã, sau lµm hÇu cËn nhµ vua. ¤ng kh«ng theo nghÒ cha mµ bíc vµo nghÖ thuËt s©n khÊu. ¤ng cïng c¸c nghÖ sÜ kh¸c thµnh lËp ®oµn kÞch, ra m¾t c«ng chóng vµo n¨m 1664 t¹i Pa-ri nhng kh«ng thµnh c«ng. §oµn kÞch phải đóng cửa 1 thời gian. Về sau, đoàn kịch của ông đã đi diễn ở c¸c tØnh nhá trong 15 n¨m liªn tôc. Trong thời gian đó, Mô-li-e vừa tham gia diễn kÞch, võa s¸ng t¸c kÞch b¶n. N¨m 1658, ®oµn kÞch do M«-li-e phô tr¸ch trë vÒ Pari, «ng cho diÔn vë kÞch ng¾n . Nh÷ng bµ kiểu cách rởm và đợc công chúng hoan nghênh nhiệt liệt. Sau đó đoàn liên tiếp diÔn nhiÒu vë kÞch kh¸c n÷a vµ còng rÊt thµnh c«ng. Trëng gi¶ häc lµm sang (1670) lµ vë hµi kÞch gåm cã 5 håi vµ ®o¹n trÝch nµy thuéc líp 5 cña håi 2. Hoạt động 3: GVHíng dÉn: §äc ph©n vai. Giọng đọc các vai cần chú ý phù hợp với c«ng viÖc, vÞ trÝ vµ tÝnh c¸ch cña hä.Chó ý nhÊn m¹nh 1 sè tõ ng÷, c©u v¨n béc lé c¶m xóc. - T×m hiÓu chó thÝch: 2, 4, 7, 8, 9, 11. - Chó ý ph©n biÖt: Trëng gi¶: xuÊt than b×nh d©n, nhê lµm ¨n bu«n b¸n mµ trë nªn giµu cã. Kh¸c h¼n víi: + Địa chủ: có nhiều ruộng đất... + Quý téc: dßng hä cao quý... + Tăng lữ: đợc vua phong chức.... I/ Tìm hiểu chung 1/ Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm.. 2/ §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch:.

(375) Hoạt động 4: H: ThÓ lo¹i cña VB nµy? -> Hµi kÞch. H: Em hiÓu hµi kÞch lµ thÓ lo¹i ntn? -> KÞch vui, g©y cêi. GV: Hài kịch là thể loại kịch trong đó tính cách, tình huống và hành động đợc thể hiÖn cô thÓ díi d¹ng buån cêi hoÆc Èn chøa c¸i hµi nh»m giÔu cît, phª ph¸n c¸i xấu, cái lố bịch, cái lỗi thời để tống tiễn nó 1 cách vui vẻ ra khỏi đ/s XH. Hài kịch đối lËp hoµn toµn víi bi kÞch, bëi kÕt thóc cña hµi kÞch bao giê còng cã hËu. Hµi kÞch cña M«-li-e nãi chung vµ vë hµi kÞch. Trëng gi¶ häc làm sang nãi riªng đợc coi là mẫu mực của thể loại hài kịch cổ ®iÓn. H: C¨n cø vµo néi dung, em cã thÓ chia VB thµnh mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ hai c¶nh nµy? -> Mặc dù hai cảnh chỉ có lời đối thoại của «ng Giuèc-®anh víi 2 nh©n vËt. Nhng nh×n chung toµn bé s©n khÊu cã c¶ sù theo dâi cña c¸c nh©n vËt kh¸c, cã ©m nh¹c phô ho¹ nªn c¶ 2 c¶nh còng rÊt vui vÎ, n¸o nhiÖt.. 3/ Thể loại: Hµi kÞch.. * HS chó ý phÇn ®Çu VB. H: ¤ng Giuèc-®anh vµ b¸c phã may trß chuyện xung quanh những vấn đề gì?. II/ Tìm hiểu chi tiết. H: Trong những sự việc đó, thì sự việc nào đợc ông Giuốc-đanh quan tâm hơn cả? -> Bé lÔ phôc. GV: Chóng ta sÏ t×m hiÓu tuÇn tù c¸c trang phôc mµ b¸c phã may chuÈn bÞ cho «ng ta. H: §«i tÊt mµ b¸c phã may chuÈn bÞ cho «ng Giuèc-®anh ®ang ë trong t×nh tr¹ng nh thÕ nµo? H: Bác phó may đã biện hộ ra sao? -> Råi nã gi·n ra....réng qu¸ Êy chø. H: Còn đôi giày, có khác gì so với đôi bít tÊt kh«ng? H: Bác phó may có ý kiến gì về đôi giày nµy? -> Ngµi cø tëng tîng ra thÕ.. 4/ Bố cục: 2 phÇn: + P1: tõ ®Çu...theo nhÞp cña dµn nh¹c. ( ¤ng Giuèc -®anh vµ b¸c phã may). + P2: TiÕp theo...hÕt. (¤ng Giuèc-®anh vµ tay thî phô). 1. ¤ng Giuèc-®anh vµ b¸c phã may. - Cuộc đối thoại xoay quanh những sự việc: đôi bít tất, đôi giày, bộ lễ phục, tóc giả, lông đính mũ.. + Đôi bít tất: chật đến nỗi đã đứt 2 GV: Nhng niÒm quan t©m duy nhÊt cña m¾t. «ng Giuèc-®anh vµ còng lµ cña chóng ta đó là bộ lễ phục. Mở đầu màn kịch, ta thấy.

(376) 1 tiÕng reo vui sung síng cña «ng Giuèc+ §«i giµy: còng chËt khiÕn ch©n ®anh. A!...v× b¸c ®©y.-> Võa sèt s¾ng v× cã ®au ghª gím. áo mới, vừa phát khùng vì sự chờ đợi quá lâu bộ trang phục bị mang đến chậm. Nhng sau đó là 1 lời giải thích làm cho «ng Giuèc-®anh rÊt hµi lßng. Bëi cã nh÷ng 20 chó thî xóm xÝt lµm míi cã thÓ xong cho ngµi. VËy th× cßn g× b»ng n÷a, kh«ng cólí do nào để mà cáu nữa. Vì bộ trang phôc cña m×nh lµ 1 viÖc lín lao, quan trọng đến thế cơ mà. H: Em h·y t¶ l¹i bé lÔ phôc cho c¸c b¹n cïng theo dâi? GV: Thêi bÊy giê ë Ph¸p, bé lÔ phôc sang träng ph¶i may b»ng mµu ®en. Nhng bé lÔ phục này lại đợc may bằng vải hoa, đã thế hoa l¹i ngîc n÷a chø. VËy tríc bé lÔ phôc + Bé lÔ phôc: Kh«ng ph¶i mµu có một không hai đó, phản ứng xủa từng ®en ngêi ra sao? C©u chuyÖn sÏ cßn tiÕp tôc May hoa ngîc. g©y cêi cho chóng ta ë nh÷ng chi tiÕt nµo? TiÕt häc sau chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu. 4. Cñng cè: - Em h·y nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña t¸c phÈm .Trëng gi¶ häc lµm sang vµ vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch nµy? - Nh÷ng chi tiÕt nµo g©y cêi cho em ë tiÕt häc thø nhÊt? 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i VB, häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu. - Tiếp tục trả lời câu hỏi có liên quan đến nội dung tiếp theo của VB để học tiết sau. ******************************************************** Ngày soạn: 25/3/2015 Ngày dạy: 81 - 4/4; 82 - 3/4/2015. TiÕt 119. ¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc (TrÝch “Trëng gi¶ häc lµm sang”) - M«-li-e -. I/ môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: TiÕp tôc gióp häc sinh: Hình dung đợc lớp kịch hết sức sinh động khắc học tài tình tính cách lố lăng của 1 tay trởng giả học đòi làm sang, gây đợc tiếng cời sảng khoái cho khán giả. 2. KÜ n¨ng: Rèn kĩ năng đọc phân vai, kĩ năng phân tích kịch. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS tình cảm yêu mến VH nớc ngoài, có thấi độ phê phán trớc những nh©n vËt lè l¨ng, quª kÖch, kh«ng cã kiÕn thøc nhng l¹i thÝch thÓ hiÖn, thÝch lµm sang. II/ chuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan.

(377) ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái cßn l¹i vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học 1. ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ M«-li-e vµ t¸c phÈm Trëng gi¶ häc lµm sang? 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: GV nhắc lại nội dung tiết 1 để vào bài. Hoạt động của GV và HS Néi dung Hoạt động 2: III/ T×m hiÓu chi tiết: - HS chó ý tiÕp phÇn 1. 1. ¤ng Giuèc-®anh vµ b¸c phã may. GV: Bác phó may đã làm cho ông Giuốcđanh bộ lễ phục không phải màu đen, may hoa ngợc. Thật không còn gì buồn cời hơn đợc nữa. H: Ban ®Çu, khi tiÕp xóc bé trang phôc, «ng Giuèc-®anh cã ph¶n øng g× kh«ng? - Thái độ của Giuốc-đanh: H: Ông Giuốc-đanh đã thể hiện điều đó qua + Ban đầu: đã lờ mờ nhận ra sự vô lí. c©u tho¹i nµo? -> HS. H: Nhng, theo dâi tiÕp cuéc tho¹i, em thÊy vÒ sau thái độ ông ta lại thay đổi ntn? GV: Bác phó may đã vụng chèo lại khéo + Về sau: ng thuận ngay. chống, bịa ra lí do: Những ngời quý phái đều mÆc ¸o hoa ngîc c¶. V× vËy «ng Giuèc-®anh ng thuËn ngay. §o¹n nµy cã kÞch tÝnh rÊt cao vì bác phó may đã tấn công lại ông Giuốcđanh bằng 2 đề nghị liên tiếp: + NÕu ngµi muèn, th× t«i sÏ xin may hoa xu«i l¹i th«i mµ. + Xin ngµi cø viÖc b¶o. -> Bác phó may đã không bị trách phạt lại cßn lµm cho chñ lóng tóng. Cßn chñ th× cø giật lùi mãi “Không, không, tôi đã bảo không mà, bác may thế đợc rồi”. H: Đến đây, thế chủ động của ông Giuốcđanh khi tham gia cuộc thoại đã chuyển đổi ntn? -> Chuyển từ thế chủ động sang thế bị H: T¹i sao tiÕng cêi l¹i bËt ra ë ®©y? động. => Giuèc-®anh thÝch ¨n diÖn, muèn GV: TiÕng cêi bËt ra ë ®©y bëi b¸c phã may cã vÎ bÒ ngoµi sang träng nhng l¹i đã lợi dụng sự ngờ nghệch về ăn mặc của không có chút kiến thức nào về ăn Giuốc-đanh để bắt nạt ông ta. Kết quả là ông mặc. Giuèc-®anh hoµn toµn tin tëng. TiÕng cêi bËt ra ë chi tiÕt nµy. Sau đó, Giuốc-đanh lại phát hiện ra bác phó may đã ăn bớt vải của mình. H: Ông Giuốc-đanh đã có phản ứng gì trớc việc mình bị ăn bớt vải? Thái độ của bác phó.

(378) may ntn? -> GĐ: chỉ trích đành là đẹp... -> Bác phó may: chống đỡ yếu đuối. H: Bác phó may đã gỡ bí bằng cách nào? -> B»ng c¸ch l¶ng sang chuyÖn kh¸c, hái «ng G§ cã muèn mÆc lÔ phôc kh«ng? Níc cê nµy khá cao tay vì nó đánh trúng tâm lí thích ăn diÖn cña «ng G§. ¤ng ta muèn trë nªn sang trọng nên đã rất chờ đợi giây phút đó. Kết quả là ông đòi mặc luôn. -> Kịch tính lại phát triÓn sang 1 sù viÖc míi, 1 t×nh tiÕt g©y cêi míi. GV: B¸c phã may cho gäi thî phô vµo mÆc 2. ¤ng Giuèc-®anh vµ tay thî phô quÇn ¸o cho Giuèc-®anh theo ®iÖu nh¹c. H: H×nh ¶nh «ng Giuèc-®anh bÞ lét hÕt quÇn ¸o, mÆc bé lÔ phôc vµo, ®i l¹i trªn s©n khÊu, chân bớc, miệng nói đã phụ hoạ cho bản chất g× cña «ng ta? -> Kh«ng biÕt phÐp lÞch sù, ThÝch khoe khoang bé lÔ phôc. GV: Tác giả Mô-li-e đã chuyển tiếp từ cảnh tríc sang c¶nh sau cña líp kÞch nµy rÊt khÐo lÐo. VËy kich tÝnh cßn t¨ng lªn nh thÕ nµo ë líp kÞch tiÕp theo? Chóng ta tiÕp tôc t×m hiÓu. H: Sau khi «ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc xong, tay thợ phụ đã tôn xng Giuốc-đanh là g×?. - Tay thî phô t«n xng Giuèc-®anh: + ¤ng lín + Cô lín H: Có phải hắn thực lòng kính trong Giuốcđanh không? Mục đích của tay thợ phụ này là + Đức ông g×? -> Muèn moi tiÒn cña «ng GiuècH: Ph¶n øng cña Giuèc-®anh sau nh÷ng lêi lÏ ®anh. xu nịnh đó? H: Điều này đã chứng minh cho tính cách - Phản ứng của ông Giuốc-đanh: Yêu cÇu nh¾c l¹i, sung síng, cêi lín, thëng nµo cña «ng Giuèc-®anh? tiÒn. GV: Điều đáng cời, đáng mỉa mai ở đây là -> Háo danh, a nịnh. sau mỗi lần đợc gọi bằng những cái tên khác nhau, Giuèc-®anh l¹i thÝch thó, l¹i hái l¹i, l¹i cêi hå hëi vµ cho tiÒn tay thî phô. Kh¸c víi b¸c phã may vông chÌo khÐo chèng, ta thî phô nµy cßn ranh m·nh h¬n. Bởi anh ta đã gãi đúng chỗ ngứa, đã nắm bắt đợc tâm lí thích học đòi làm sang của ông Giuốc-đanh. Thấy bở, anh ta cứ đào mãi. Mỗi lần đợc cho tiền, chức danh của ông giuốcđanh lại tăng lên 1 bậc-> Càng vui sớng, tính cách học đòi làm sang càng rõ, càng mãnh liÖt. G§ s½n sµng cho hÕt tiÒn nÕu tay thî phô vÉn tiÕp tôc t«n xng..

(379) H: Qua màn đối thoại với tay thợ phụ, con ngêi G§ cµng ngµy cµng lé râ b¶n chÊt g×? GV: XuÊt th©n lµ 1 g· nhµ quª, Ýt häc, nhng do bu«n b¸n mµ trë nªn giµu cã, G§ cè t×nh => Lè l¨ng, quª kÖch, ngu dèt. muốn học đòi làm sang để bớc chân vào giới thîng lu. Vµ kÕt qu¶ lµ cµng cè g¾ng lµm sang bao nhiªu, «ng ta l¹i cµng trë nªn lè l¨ng bÊy nhiªu. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«n ng÷ cña t¸c gi¶ trong Vb nµy? GV: Trong lßng c«ng chóng Ph¸p vµ nh©n - NT: Ng«n ng÷ trµo phóng, mØa mai, dân khắp nơi trên thế giới, ông Giuốc-đanh đả kích, phê phán. cïng víi Ac-pa-g«ng (mét nh©n vËt hµi kÞch của Mô-li-e) đã trở thành những nhân vật hài kịch bất hủ. GĐ gây ân tợng với ngời đọc bởi b¶n tÝnh quª mïa ngu dèt nhng l¹i thÝch häc đòi làm sang để ngời khác lợi dụng cơ hội kiếm chác, bòn rút...Tất cả đã tạo ra cho chóng ta nh÷ng nô cêi s¶ng kho¸i, thó vÞ, kh«ng bao giê t¾t. - Gọi HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhí: SGK. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña VB. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i VB, häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: Lùa chän TTT trong c©u (LuyÖn tËp). ******************************************* Ngày soạn: 25/3/2015 Ngày dạy: 81 - 4/4; 82 - 3/4/2015. TiÕt 120. Lùa chän trËt tù tõ trong c©u (LuyÖn tËp) I/ môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Vận dụng đợc những hiểu biết về trật tự từ trong câu để phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong một số trờng hợp nhất định. 2. KÜ n¨ng: Rèn kĩ năng lựa chọn, sắp xếp trật tự từ phù hợp, đạt hiệu quả cao trong giao tiếp. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS thái độ nghiêm túc khi sử dụng trật từ từ trong giao tiếp. II/ chuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan.

(380) ThiÕt kÕ bµi d¹y. 2. Häc sinh: §äc tríc bµi, lµm c¸c bµi tËp vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học 1. ổn định lớp. 2. KiÓm tra: H: H·y nh¾c l¹i mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ? 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS. Néi dung. - Gọi HS đọc yêu cầu và các ví dụ. 1. Bµi tËp 1: H: TrËt tù c¸c tõ vµ côm tõ in ®Ëm thÓ hiÖn a. ThÓ hiÖn thø tù cña c¸c c«ng viÖc mối quan hệ giữa những hành động và trạng cần phải làm để cổ vũ, động viên, phát huy tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n. th¸i mµ chóng biÓu thÞ nh thÕ nµo? b. ThÓ hiÖn thø tù c¸c viÖc tõ chÝnh đến phụ (Việc làm thờng xuyên, hàng ngµy kÓ tríc, viÖc thØnh tho¶ng míi lµm th× kÓ sau).. - Gọi HS đọc nội dung các câu văn. - GV chia HS thành 4 nhóm để làm bài. - §¹i diÖn c¸c nhãm nªu kÕt qu¶.. - GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i.. 2. Bµi tËp 2: a. ë tï b. Vèn tõ vùng Êy c. Cßn 1 can tr©u vµ 1 thóng g¹o. d. Trong 10 n¨m Êy Trong sù th¾ng lîi Êy -> Tất cả các từ và cụm từ trên đều đợc đa lên đầu câu, lặp lại ý của câu trớc nhằm liên kết câu.. 3. Bµi tËp 3: a. - GV đọc phần a. cho HS theo dõi. - Lom khom díi nói tiÒu vµi chó H: Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ Lác đác bên sông chợ mấy nhà. -> NhÊn m¹nh sù Ýt ái, tha thít cña sù trong nh÷ng c©u in ®Ëm? sèng n¬i §Ìo Ngang. - Nhí níc ®au lßng con quèc quèc Th¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia. -> NhÊn m¹nh nçi nhí níc, th¬ng nhµ, nçi buån man m¸c cña t¸c gi¶. b. Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều. -> Nhấn mạnh hình ảnh đẹp của anh gi¶i phãng qu©n.. - GV tiếp tục đọc phần b. H: Em hãy phân tích hiệu quả diễn đạt của 4. Bài tập 4: a. T«i thÊy mét anh bä ngùa trÞnh c©u th¬ nµy? träng tiÕn vµo -> C©u miªu t¶ b×nh thêng. b. T«i thÊy trÞnh träng tiÕn vµo mét - Gọi 2 HS đọc 2 câu văn a và b. - GV ghi b¶ng. anh bä ngùa H: Em hãy phân tích cấu trúc ngữ pháp của 2 -> Cụm chủ-vị ở phần vị ngữ bị đảo trËt tù tõ-> NhÊn m¹nh sù ng¹o nghÔ, câu để thấy rõ sự khác biệt của trật tự từ? v« lèi cña nh©n vËt..

(381) - Yªu cÇu HS chó ý vµo ®o¹n v¨n phÝa díi. => C¨n cø vµo v¨n c¶nh, chän c©u b. H: Theo em, để phù hợp với nội dung đoạn là phù hợp. văn, ta phải dùng câu nào để điền vào chỗ 5. Bài tập 5: trèng? - Gọi HS đọc ví dụ. H: H·y liÖt kª c¸c c¸ch s¾p xÕp trËt tõ tõ trong bé phËn c©u in ®Ëm trªn? -> Gäi nhiÒu HS tr¶ lêi. H: §èi chiÕu víi c¸ch s¾p xÕp cña t¸c gi¶ vµ cho biÕt v× sao t¸c gi¶ l¹i chän trËt tù tõ nh vËy?. - GV nªu yªu cÇu vµ híng dÉn HS: Cã thÓ chọn 1 trong 2 đề tài để viết đoạn văn. Thời gian viÕt 5 phót. - Gäi HS tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt.. - C¸ch s¾p xÕp cña t¸c gi¶: + Xanh: màu sắc, đặc điểm bề ngoài (dÔ nhËn thÊy) + Nhòn nhÆn, ngay th¼ng, thuû chung, can đảm: Là những phẩm chất ben trong (ph¶i qua thêi gian t×m hiÓu th× mới nắm bắt đợc). => S¾p xÕp nh t¸c gi¶ lµ hîp lÝ v×: Võa đúc kết những phẩm chất đáng quý cña tre theo tr×nh tù nhËn thøc cña con ngêi, võa t¹o sù hµi hoµ vÒ mÆt ng÷ ©m. 6. Bµi tËp 6: - Gọi HS đọc đoạn văn trớc lớp. - Trình bày câu văn đã đợc sắp xếp trËt tù tõ vµ gi¶i thÝch dông ý.. 4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i c¸c t¸c dông cña viÖc s¾p xÕp trËt tù tõ. 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc l¹i lÝ thuyÕt vÒ trËt tù tõ - Tìm một số ví dụ có đảo trật tự từ và chỉ ra tác dụng. - So¹n bµi: Luþen tËp ®a yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo bµi v¨n nghÞ luËn. ***************************************************** Tổ CM ký duyệt Tổ trưởng. Hoàng Thị Thu Hồng.

(382) Ngày soạn: 25/3/2015 Ngày dạy: 81, 82 - 6/4/2015. TiÕt 121. LuyÖn tËp ®a c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo bµi v¨n nghÞ luËn I/ môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Cñng cè ch¾c h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luận mà các em đã đợc học trong tiết TLV trớc 2. KÜ n¨ng: Rèn kĩ năng vận dụng những hiểu biết đó để tập đa ra các yếu tố tự sự và miêu tả vào một đoạn văn, bài văn nghị luận với đề tài quen thuộc, gần gũi. 3. Thái độ: Bồi dỡng cho HS thái độ nghiêm túc khi tạo lập đoạn văn nghị luận. II/ chuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Nghiªn cøu bµi d¹y Tham kh¶o tµi liÖu 2. Häc sinh: X¸c lËp luËn ®iÓm vµ s¾p xÕp luËn ®iÓm Ph¸t triÓn luËn ®iÓm, chuÈn bÞ yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù III/ các hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: H: H·y cho biÕt yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn cã vai trß nh thÕ nµo? 2. Bµi míi: Hoạt động 1: Khởi động Giáo viên nhắc lại vai trò của tự sự và miêu tả trong văn nghị luận để dẫn vào tiết luyÖn tËp. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2: - Gọi HS nêu đề bài. Néi dung I/ChuÈn bÞ ë nhµ:. §Ò bµi: Trang phôc vµ v¨n ho¸ H: Yªu cÇu ph¶i chuÈn bÞ ë nhµ nh thÕ nµo?  LËp dµn ý chi tiÕt, tËp hîp nh÷ng suy nghÜ, những hình ảnh, những câu chuyện mà em đã tích luỹ đợc xung quanh vấn đè trang phục trong thực tế đời sống, ở ngoài nhà trờng và II/ LuyÖn tËp trªn líp x· héi. 1/ Cụ thể hoá đề bài trên thành tình huèng cô thÓ - Gäi häc sinh nªu yªu cÇu *§Ò bµi: Một số bạn đang đua đòi theo nh÷ng lèi ¨n m¹c kh«ng lµnh m¹nh, kh«ng phï hîp víi løa tuæi häc sinh,.

(383) truyÒn thãng v¨n ho¸ cña d©n téc vµ hoàn cảnh gia đình. Em hãy viết một bài văn nghị luận đẻ thuyết phục các bạn đó thay đổi cách ăn mặc cho đúng đắn hơn.. H: Kiểu bài của đề bài trên?  NghÞ luËn (Gi¶i thÝch kÕt hîp chøng minh) H: Từ ngữ nào của đề bài giúp em biết điều đó? ThuyÕt phôc H: Vấn đề nghị luận ở đây là gì?  Trang phôc cña häc sinh vµ viÖc ch¹y ®ua theo mèt kh«ng ph¶i lµ häc sinh cã v¨n ho¸. H: Sau khi định hớng đợc yêu cầu của đề bài, chóng ta ph¶i lµm g×? 2/ X¸c lËp luËn ®iÓm. - Gọi học sinh đọc yêu cầu H: Nªn ®a vµo bµi viÕt nh÷ng luËn ®iÓm nµo trong sè c¸c luËn ®iÓm trªn?  Học sinh thảo lụân, trao đổi và đa ra kết a, Gần đây, cách ăn mặc của một sè.......lµnh m¹nh nh tríc n÷a. luËn. b, ViÖc ch¹y theo c¸c mèt ¨n mÆc Êy cã nhiÒu t¸c h¹i (lµm mÊt thêi gian.......tèn kÐm cho cha mÑ) c, ViÖc ¨n mÆc ph¶i phï hîp víi thêi đại nhng cũng phải lành mạnh, phù hîp víi truyÒn thèng v¨n ho¸ cña d©n téc, løa tuæi vµ hoµn c¶nh sèng. H: V× sao em kh«ng chän luËn ®iÓm d, vµo bµi viÕt nµy? V× luËn diÓm d, kh«ng phï hîp víi néi dung, yêu cầu của đề bài. H: VËy khi chän luËn ®iÓm ta ph¶i chó ý ®iÒu  Chän luËn ®iÓm ph¶i phï hîp víi vÊn đề nghị luận. g×? H: Tìm đợc luận diểm, ta đã viết đợc bài luôn cha? H: Bíc tiÕp theo cña viÖc t×m luËn ®iÓm lµ 3/S¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm g×? H: H·y cho biÕt yªu cÇu cña viÖc s¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm? -> Trong 1 bµi v¨n nghÞ luËn, L§ lµ 1 hÖ thèng gåm: + LĐ chính: Là vấn đề cần làm sáng tỏ. + L§ phô: cßn gäi lµ luËn cø (gåm d.chøng vµ lÝ lÏ). -> C¸c L§ trong bµi v¨n NL ph¶i liªn kÕt chặt chẽ với nhau và phải đợc sắp xếp theo 1 tr×nh tù hîp lÝ. H: H·y nªu c¸ch s¾p xÕp cña riªng m×nh dùa trên hệ thống các luận điểm đã có sẵn? -> HS cã thÓ cã nh÷ng c¸ch s¾p xÕp ý kh¸c 1-a. GÇn ®©y, c¸ch ¨n mÆc cña mét sè nhau để đa ra cho cả lớp xem xét, đánh giá. bạn có nhiều thay đổi, không còn giản - GV đa ra cách sắp xếp đúng. dÞ, lµnh m¹nh nh tríc n÷a..

(384) 2-c. C¸c b¹n lÇm tëng r»ng, c¸ch ¨n mÆc nh thÕ sÏ lµm cho m×nh trë nªn v¨n minh, lÞch sù, sµnh ®iÖu. 3-b. ViÖc ch¹y theo c¸c mèt ¨n nh thÕ làm mất thời gian của các bạn, ảnh hởng xấu đến két quả học tập và gây tèn kÐm cho cha mÑ. 4-e. ViÖc ¨n mÆc cÇn phï häp víi thêi đại nhng cũng cần phải phù hợp với truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, víi løa tuæi, víi hoµn c¶nh sèng vµ nãi lªn... 5- KL: Các bạn cần thay đổi lại trang phục cho lành mạnh, đúng đắn. H: Sau khi sắp xếp đợc các luận điểm theo một trình tự hợp lí, phù hợp với vấn đề NL thì bíc tiÕp theo sÏ lµ g×? -> Phát triển các LĐ đó thành các đoạn văn (Mçi L§ lµ 1 ®o¹n v¨n). H: Mçi ®o¹n v¨n cÇn cã nh÷ng yÕu tè nµo 4/Ph¸t triÓn L§, ®a yÕu tè tù sù vµ phô trî? miªu t¶ vµo ®o¹n v¨n, bµi v¨n NL. -> Tù sù vµ miªu t¶. H: Theo em, cã nªn ®a c¸c yÕu tè TS vµ MT vµo qu¸ tr×nh triÓn khai L§ kh«ng? V× sao? -> Cã. V× 2 yÕu tè nµy gióp cho viÖc tr×nh bµy luận cứ trong bài văn đợc rõ ràng, cụ thể và sinh động hơn. Do đó, có sức thuyết phục m¹nh mÏ h¬n. * Gọi HS đọc ví dụ a và b. trong SGK.(Mỗi ®o¹n v¨n tr×nh bµy 1 L§). H: H·y chØ ra c¸c yÕu tè TS vµ MT trong tõng ®o¹n v¨n? -> HS thùc hiÖn. H: Tõ viÖc t×m hiÓu vÝ dô, em thÊy nÕu lîc bá c¸c yÕu tè TS vµ MT th× c¸c ®o¹n v¨n trªn sÏ trë nªn ntn? => C¸c yÕu tè MT vµ TS lµm cho c¸c -> HS tr¶ lêi. H: Vậy tác dụng của yếu tố MT và TS là gì? luận chứng trở nên sinh động, luận điểm đợc CM rất cụ thể, rõ ràng. YÕu tè BC: Lµm cho L§ s©u s¾c, lay động lòng ngời, có sức thuyết H: C¸i kh¸c nhau cña ®o¹n v¨n a, vµ ®o¹n phôc cao. v¨n b. ë phÇn dÉn chøng lµ g×? -> §o¹n b. tËp trung kÓ, t¶ líp hµi kÞch cæ ®iÓn cña M«-li-e võa häc. Cßn ®o¹n a. cã những sự vật, hình ảnh đợc rút ra từ thực tế. => DÉn chøng cã thÓ n»m trong t¸c phÈm, nhng còng cã thÓ trong cuéc sèng hµng ngµy. ViÖc ®a yÕu tè TS vµ MT vµo ®o¹n v¨n vµ bµi v¨n NL lµ rÊt cÇn thiÕt. Nhng khi ®a vµo, chóng ta ph¶i chó ý ®a 1 c¸ch cã chän läc, phï hîp víi néi dung L§ th× míi cã hiÖu qña. - ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn cã yÕu tè TS, MT 5/ LuyÖn tËp:.

(385) (Ph¸t triÓn c¸c luËn ®iÓm b, c, d, e ). - HS viết từ 5 đến 10 phút. - Gäi mét vµi em tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt, ch÷a. 4. Cñng cè: Gäi HS nh¾c l¹i c¸c yªu cÇu cña viÖc ®a c¸c yÕu tè vµo ®o¹n v¨n NL 5. Híng dÉn häc bµi: - Häc theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu bµi. - Lµm bµi tËp phÇn luþ©n tËp vµo vë. - Soạn bài: Chơng trình địa phơng (Phần Văn). ******************************************************** Ngày soạn: 25/3/2015 Ngày dạy: 81, 82 - 8/4/2015. TiÕt 122. Chơng trình địa phơng (phÇn v¨n) I/ môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Củng cố chắc hơn những hiểu biết về nội dung của các văn bản nhật dụng đã học. 2. KÜ n¨ng: Rèn kĩ năng vận dụng những hiểu biết đó để tìm hiểu những vấn đề tơng ứng ở địa ph¬ng m×nh sinh sèng. 3. Thái độ: Bớc đầu biết bày tỏ ý kiến, cảm nghĩ của mình về những vấn đề thực tế ở địa phơng. II/ chuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Nghiªn cøu bµi d¹y Tham khảo tài liệu liên quan đến những vấn đề ở địa phơng. 2. Học sinh: Tìm hiểu cấc vấn đề ở địa phơng theo yêu cầu của bài. Trả lời các câu hỏi từ 1 đến 4. III/ các hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n cña HS. 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: H: Em h·y nªu néi dung cÇn chuÈn bÞ ë nhµ?. Néi dung I/ KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ: 1. Nêu những vấn đề mà các văn bản nhật dụng lớp 8 đề cập đến. 2. T×m hiÓu vµi khÝa c¹nh cña mét trong những vấn đề trên ở nơi các em sinh sèng. 3. Trình bày những điều mình đã tìm hiểu đợc bằng 1 văn bản dài không qu¸ 1 trang. Cã thÓ dïng bÊt cø kiÓu VB nào và bất cứ phơng thức biểu đạt nµo. 4. Cá nhân chọn đề tài kết hợp với sự.

(386) ph©n c«ng cña tæ. II/ Hoạt động trên lớp: H: Các văn bản nhật dụng mà em học ở lớp 1/ Những vấn đề mà văn bản nhật dụng lớp 8 đề cập tới: 8đề cập đến nội dung gì? Tªn v¨n b¶n Chủ đề Th«ng tin vÒ ngµy M«i trêng trái đất năm 2000 ¤n dÞch thuèc l¸ TÖ n¹n x· héi Bµi to¸n d©n sè D©n sèKHHG§ - Tổ trởng hoặc 1 bạn đại diện cho tổ lên trình 2/ Tr×nh bµy bµi viÕt: bµy. - Ngoµi viÖc tr×nh bµy bµi viÕt mµ c¶ tæ x©y dựng, có thể giới thiệu những bài đợc tổ nhất trí, đánh giá cao. - GV có thể gọi mỗi nhóm 1 đại diện lên nhËn xÐt. * GV nhận xét đánh giá chung các u điểm 3/Nhận xét, đánh giá: * ¦u ®iÓm: cña HS dùa trªn c¸c tiªu chÝ: + Sự am hiểu vấn đề đợc học + Cã sù t×m hiÓu kÜ lìng nh÷ng khÝa x¹nh cña vấn đề hiện có trên địa phơng mình. + Dung lîng c©u ch÷ + Phơng thức biểu đạt phù hợp với vấn đề ®ang nãi tíi. + Bµi viÕt cã sù l«i cuèn, m¹ch l¹c. GV c¨n cø vµo qu¸ tr×nh HS tr×nh bµy tríc lớp để rút ra hạn chế, từ đó nhận xét, góp ý * Hạn chế: cho HS. GV tham khảo 1 số ý kiến của HS để chọn ra 4/Su tập các bài viết tốt. 1 sè bµi viÕt tèt. Ph©n c«ng cho c¸n sù bé m«n tæng hîp vµ lùa chọn mỗi chủ đề 1 bài viết hay, tiêu biểu để lu lại. 4. Củng cố: GV nhận xét về tinh thần, thái độ, sự chuẩn bị bài của HS cũng nh chất lîng c¸c bµi viÕt. 5. Híng dÉn häc bµi: - §äc l¹i bµi viÕt cña m×nh. - Cã thÓ bæ sung thªm th«ng tin nÕu cÇn thiÕt. - Chuẩn bị tiết sau: Chữa lỗi diễn đạt.. ********************************************** Ngày soạn: 25/3/2015 Ngày dạy: 81- 11/4; 82 - 10/4/2015. TiÕt 124 + 125.

(387) ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 7 (V¨n NghÞ luËn) I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Học sinh vận dụng kiến thức đã học về kiểu bài nghị luận(Kết hợp với tự sự, miêu tả và biểu cảm) để viết bài văn nghị luận trong 1 trờng hợp cụ thể. - Đảm bảo yêu cầu về thể loại, làm sáng tỏ vấn đề cần chứng minh. 2. KÜ n¨ng: - Häc sinh biÕt triÓn khai bµi viÕt theo bè côc 3 phÇn, biÕt chuyÓn ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n; tr×nh tù c¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng hîp lÝ. - Biết đánh giá chính xác bài làm của mình, từ đó rút kinh nghiệm cho những bài viÕt tiÕp theo. 3. Thái độ: - Có tình cảm chân thực, sâu sắc và thái độ khách quan với vấn đề nghị luận. II/ H×nh thøc kiÓm tra: Tù luËn. III/ §Ò bµi: Trong mét cuéc nãi chuyÖn víi häc sinh, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cã nãi: “Cã tài mà không có đức là ngời vô dụng; có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khã.” Em hãy giải thích câu nói trên. Liên hệ với bản thân, em thấy cần phải làm gì để trau dồi đạo đức và tài năng theo lời dạy của Bác? IV/ §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: * Yªu cÇu chung: - Viết đúng thể loại: Nghị luận (sử dụng lí lẽ kết hợp với dẫn chứng) - Tr×nh bµy râ c¸c luËn ®iÓm - ThÓ hiÖn râ c¸ch tr×nh bµy tõng ®o¹n v¨n. - Bµi lµm cã bè côc 3 phÇn: MB, TB, KB. a. PhÇn më bµi: 1,5® - Giới thiệu chung về tài và đức trong việc đánh giá con ngời. - Trích dẫn câu nói ở đề bài (nêu vấn đề nghị luận). b. PhÇn th©n bµi: 7® * Thế nào là ngời có tài? Thế nào là ngời có đức? Tài và đức có quan hệ với nhau ntn? (2 ®) * Tại sao nói có tài mà không có đức là ngời vô dụng? (nêu dẫn chứng).(1,5 đ) * Tại sao nói có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó? (nêu dẫn chứng).(1,5 ®) * Liªn hÖ víi b¶n th©n. (2 ®) c. PhÇn kÕt bµi: 1,5® Khẳng định lại sự cần thiết của tài và đức đối với việc học tập, rèn luyện của con ngêi. Khẳng định tính đúng đắn và sức sống của câu nói. *) Thu bµi: - HÕt giê gi¸o viªn thu bµi. - NhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh. *) Híng dÉn häc bµi: - Xem lại lí thuyết về kiểu bài để tự rút kinh nghiệm. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Tæng kÕt phÇn V¨n. ******************************************* Tổ CM ký duyệt Tổ trưởng.

(388) Hoàng Thị Thu Hồng. Ngày soạn: 25/3/2015 Ngày dạy: 81- 11/4; 82 - 10/4/2015. TiÕt 123. Chữa lỗi diễn đạt (lỗi logic) I/ môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Nắm đợc các quy tắc diễn đạt thông thờng và chỉ ra đợc các lỗi sai trong các phép diễn đạt đã cho. 2. KÜ n¨ng: Rèn kĩ năng nhận biết và vận dụng kiến thức vào việc sửa lỗi diễn đạt.Trau dồi khả năng diễn đạt đúng. 3. Thái độ: Bớc đầu biết phân biệt cách diễn đạt đúng- sai và có ý thức dùng từ đặt câu chính x¸c. II/ chuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Tham kh¶o tµi liÖu vÒ logic häc. Chữa từng lỗi đã cho trong SGK. 2. Häc sinh: Chữa từng lỗi đã cho trong SGK theo yêu cầu của GV. III/ các hoạt động dạy - học.

(389) 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n cña HS. 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: GV: Nªu yªu cÇu: Nh÷ng c©u díi ®©y m¾c 1 sè lçi logic. H·y ph¸t hiÖn vµ ch÷a nh÷ng lçi đó. * Gọi HS đọc câu 1. H: Xác định kiểu diễn đạt của câu 1? GV: đặt mệnh đề cho HS. GV: Trong kiÓu kÕt hîp B bao hµm A th× yªu cầu A và B phải cùng loại. Trong đó B phải là côm tõ mang nghÜa réng vµ A lµ côm tõ mang nghÜa hÑp. H: ChØ ra lçi sai cña c©u nµy? H: Em h·y nªu c¸ch söa? * Gọi HS đọc câu 2. H: Xác định kiểu diễn đạt của câu 2? GV: Gọi HS đặt mệnh đề .. Néi dung I.Chữa lỗi diễn đạt (lỗi logic).. 1. KiÓu kÕt hîp: B bao hµm A. A: QuÇn ¸o, giµy dÐp. B: §å dïng häc tËp.. -> C©u sai v× A vµ B kh«ng cïng lo¹i nên B không bao hàm đợc A. => Söa l¹i: C1: §æi A thµnh: GiÊy bót, s¸ch vë. C2: §æi B thµnh: Trang phôc. 2. KiÓu kÕt hîp A nãi chung vµ B nãi riªng. A: Thanh niªn nãi chung B: Bóng đá nói riêng.. GV: Trong kiÓu kÕt hîp A nãi chung vµ B nãi riªng th× yªu cÇu A vµ B ph¶i cïng lo¹i. Trong đó A (nói chung)phải là cụm từ mang nghĩa réng vµ B (nãi riªng)lµ côm tõ mang nghÜa hÑp .A ph¶i bao hµm B. -> C©u sai v× A vµ B kh«ng cïng lo¹i H: ChØ ra lçi sai cña c©u nµy? nên A không bao hàm đợc B. => Söa l¹i: H: Em h·y nªu c¸ch söa? C1: §æi A thµnh: ThÓ thao nãi chung C2: §æi B thµnh: Sinh viªn nãi riªng. * Gọi HS đọc câu3. H: Xác định kiểu diễn đạt của câu 3? 3. Kiểu kết hợp A và B bình đẳng. GV: Gọi HS đặt mệnh đề . A: Lão Hạc, Bớc đờng cùng. GV: Trong kiểu kết hợp A và B bình đẳng B: Ngô Tất Tố. dïng trong chuçi liÖt kª, yªu cÇu A vµ B ph¶i lµ nh÷ng tõ, côm tõ cïng trêng tõ vùng, biÓu thÞ nh÷ng kh¸i niÖm thuéc cïng 1 ph¹m trï. -> C©u sai v× A vµ B kh«ng cïng trêng (Nói cách khác, A và B phải bình đẳng). từ vựng nên không liệt kê đợc. H: ChØ ra lçi sai cña c©u nµy? => Söa l¹i: C1: §æi A thµnh: Nam Cao, NC Hoan. C2: Đổi B thành: Tắt đèn. H: Em h·y nªu c¸ch söa? * Gọi HS đọc câu4. H: Xác định kiểu diễn đạt của câu 4? GV: Gọi HS đặt mệnh đề .. 4. KiÓu kÕt hîp A hay B. A: TrÝ thøc B: B¸c sÜ. GV: Trong kiÓu kÕt hîp A hay B dïng trong -> C©u sai v× A bao hµm B nªn kh«ng.

(390) câu hỏi lựa chọn, thì A và B phải bình đẳng lựa chọn đợc. víi nhau vÒ nghÜa (Kh«ng c¸i nµo bao hµm c¸i nµo). => Söa l¹i: H: ChØ ra lçi sai cña c©u nµy? C1: §æi A thµnh: Gi¸o viªn C2: Đổi B thành: Lao động phổ thông. H: Em h·y nªu c¸ch söa? 5. KiÓu kÕt hîp kh«ng chØ cã A mµ cßn B. A: Hay vÒ nghÖ thuËt B: S¾c s¶o vÒ ng«n tõ. * Gọi HS đọc câu 5. H: Xác định kiểu diễn đạt của câu này? GV: Gọi HS đặt mệnh đề . GV: Trong kiÓu kÕt hîp kh«ng chØ cã A mµ cßn B , còng gièng kiÓu quan hÖ lùa chän, nghĩa là A và B phải bình đẳng với nhau về nghÜa (Kh«ng c¸i nµo bao hµm c¸i nµo). H: ChØ ra lçi sai cña c©u nµy? H: Em h·y nªu c¸ch söa?. -> C©u sai v× A bao hµm B nªn c©u không bình đẳng. => Söa l¹i: C1: §æi A thµnh: Hay vÒ bè côc C2: §æi B thµnh: S¾c s¶o vÒ néi dung. 6. Kiểu kết hợp A và B đối lập. A: Cao, gÇy B: MÆc ¸o ca-r«.. * Gọi HS đọc câu 6. H: Xác định kiểu diễn đạt của câu này? GV: Gọi HS đặt mệnh đề . GV: Để miêu tả sự đối lập giữa hai con ngời th× A vµ B ph¶i lµ nh÷ng tõ ng÷ cïng 1 trêng tõ vùng (So s¸nh dùa trªn 1 c¬ së chung nµo đó). H: ChØ ra lçi sai cña c©u nµy?. -> C©u sai v× A vµ B kh«ng cïng trêng từ vựng nên không đối lập nhau. => Söa l¹i: C1: §æi A thµnh: ThÊp, bÐo. C2: §æi B thµnh: MÆc ¸o tr¾ng.. GV: Cao vµ gÇy: thuéc trêng h×nh d¸ng, cßn 6. Kiểu kết hợp A và B đồng thời. MÆc ¸o ca-r« l¹i thuéc trêng trang phôc. A: ChÞ DËu rÊt... H: Em h·y nªu c¸ch söa? B: Nªn chÞ.... * Gọi HS đọc câu 6. H: Xác định kiểu diễn đạt của câu này? GV: Gọi HS đặt mệnh đề . -> Dïng sai quan hÖ tõ nªn c©u bÞ GV: Trong kiểu kết hợp A và B đồng thời, A biến thành quan hệ nhân-quả. và B phải bình đẳng với nhau về nghĩa => Söa l¹i: (Kh«ng c¸i nµo bao hµm c¸i nµo). Thay QHT nªn b»ng QHT vµ. H: ChØ ra lçi sai cña c©u nµy? H: Em h·y nªu c¸ch söa? * Gọi HS đọc câu 7. H: Xác định kiểu diễn đạt của câu này? GV: Gọi HS đặt mệnh đề .. 7. KiÓu kÕt hîp A vµ B cã quan hÖ nh©n-qu¶. A: NÕu kh«ng ph¸t huy... B: Th× ngêi phô n÷.... -> Dïng sai QHT nªn c©u bÞ biÕn GV: Trong kiÓu kÕt hîp A vµ B cã quan hÖ thµnh quan hÖ §K-KQ vµ trë nªn v«.

(391) nhân-quả, A là nguyên nhân dẫn đến kết quả đợc nêu ở B. Và cặp QHT đợc sử dụng thờng lµ: V×-nªn, bëi v×-cho nªn... H: ChØ ra lçi sai cña c©u nµy?. lÝ. => Söa l¹i: Bỏ đại từ đó ở cuối câu, thay cặp QHT b»ng cÆp v×-nªn.. H: Em h·y nªu c¸ch söa?. 8. KiÓu kÕt hîp võa A võa B. A: Søc khoÎ B: Tuæi thä.. * Gọi HS đọc câu 8. H: Xác định kiểu diễn đạt của câu này? GV: Gọi HS đặt mệnh đề .. -> C©u sai v× A bao hµm B nªn c©u GV: Trong kiểu kết hợp vừa A vừa B dùng không bình đẳng, không liệt kê đợc. trong phép liệt kê, A và B phải bình đẳng với => Sửa lại: nhau vÒ nghÜa (Kh«ng c¸i nµo bao hµm c¸i C1: §æi A thµnh: Néi t¹ng. nµo). C2: §æi B thµnh: TiÒn b¹c. H: ChØ ra lçi sai cña c©u nµy? II. Ph¸t hiÖn vµ ch÷a nh÷ng lçi sai H: Em h·y nªu c¸ch söa? trong lêi nãi, bµi viÕt. Hoạt động 2: - GV nªu yªu cÇu cña BT. - Yªu cÇu HS thùc hiÖn. - Gäi HS tr×nh bµy. 4. Củng cố: GV nhắc nhở học sinh lu ý những lỗi sai để rút kinh nghiệm. 5. Híng dÉn häc bµi: - Học bài theo quá trình chữa lỗi để nắm bắt các quy luật logic. - T×m thªm mét sè vÝ dô vµ söa l¹i. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ViÕt bµi TLV sè 7. ******************************************************** Ngày soạn: 25/3/2015 Ngày dạy: 81- 11/4; 82 - 10/4/2015. TiÕt 126. Tæng kÕt phÇn V¨n I/ môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Bớc đầu củng cố, hệ thống hoá kiến thức văn học qua các văn bản đã học trong SGK Ng÷ v¨n 8 (Trõ Vb tù sù vµ nhËt dông) vµ kh¾c s©u kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nh÷ng VB đó. 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng nhËn biÕt, th«ng hiÓu vµ vËn dông thÊp. 3. Thái độ: Cã t×nh c¶m yªu mÕn víi v¨n th¬, tËp trung vµo c¸c VB th¬ míi. II/ chuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: HÖ thèng l¹i kiÕn thøc vÒ c¸c VB theo yªu cÇu cña SGK.. KÎ b¶ng thèng kª..

(392) 2. Häc sinh: §äc l¹i c¸c VB liªn quan, kÎ b¶ng thèng kª vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n cña HS. 3. Bµi míi: Câu1: Bảng thống kê các VB văn học Việt Nam đã học từ bài 15 ở lớp 8. TT Tªn VB. Tªn T. gi¶. ThÓ Lo¹i. 1. Vµo nhµ ngôc Q§ c¶m t¸c. Phan Béi Ch©u (18671940). TNBC §êng luËt. KhÝ ph¸ch kiªn cêng, bÊt Giäng ®iÖu hµo hïng, khuất và phong thái ung khoáng đạt, có sức dung đờng hoàng, vợt lên lôi cuốn mạnh mẽ. c¶nh tï ngôc cña nhµ chÝ sÜ yªu níc vµ CM.. 2. Đập đá Phan ë C«n Ch©u L«n Trinh (18721926). TNBC §êng luËt. Hình tợng đẹp ngang tàng, Bút pháp lãng mạn, lÉm liÖt cña ngêi tï yªu n- giäng ®iÖu hµo hïng, ớc CM trên đảo Côn Lôn trµn ®Çy khÝ thÕ.. 3. Muèn lµm th»ng cuéi. T¶n §µ TNBC (1889ưởng 1939) luËt. T©m sù cña 1 con ngêi bÊt hoµ s©u s¾c víi thùc t¹i tÇm thêng, muèn tho¸t li b»ng méng tëng lªn cung trăng để bầu bạn với chị H»ng. Hai ¸ Nam Song Mîn c©u chuyÖn lÞch sö cã ch÷ n- TrÇn thất lục sức gợi cảm lớn để bộc lộ íc nhµ TuÊn b¸t c¶m xóc vµ khÝch lÖ lßng Kh¶i yªu níc, ý chÝ cøu níc cña đồng bào.. Hån th¬ l·ng m¹n, siªu tho¸t; pha chót ng«ng nghªnh nhng vẫn đáng yêu.. 5. Nhí rõng. Bót ph¸p l·ng m¹n rÊt truyền cảm; Sự đổi míi c©u th¬, vÇn th¬, nhÞp ®iÖu, phÐp t¬ng phẩn đối lập, NT tạo hình đặc sắc.. 6. Ông đồ Vũ §×nh Liªn (19131996).. 7. Quª h- TÕ Hanh Th¬ 8 T×nh yªu quª h¬ng thÓ Lêi th¬ b×nh dÞ, h×nh. 4. Gi¸ trÞ néi dung. ThÕ L÷ Th¬ 8 Mîn lêi con hæ bÞ nhèt (1907ch÷ trong vờn bách thú để diễn 1989) t¶ s©u s¾c nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i tÇm thêng, tï tóng vµ khao kh¸t tù do m·nh liÖt cña nhµ th¬. Kh¬i gîi lßng yªu níc thÇm kÝn cña ngêi d©n mÊt níc. Th¬ 5 Kh¾c ho¹ thµnh c«ng t×nh ch÷ cảnh đáng thơng của ông đồ, qua đó nói lên nỗi niÒm c¶m th¬ng ch©n thµnh tríc 1 líp ngêi dang tµn t¹ vµ nçi nhí tiÐc c¶nh cò, ngêi xa.. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt. Mợn tích xa để nói chuyÖn hiÖn t¹i; giäng ®iÖu tr÷ t×nh thèng thiÕt.. Ng«n ng÷ b×nh dÞ, c« đọng, hàm xúc. NT đối lập-tơng phản, c©u hái tu tõ; H×nh ¶nh th¬ giµu søc gîi c¶m..

(393) ¬ng. 8. 9. (1921). ch÷. hiÖn qua bøc tranh TN t¬i sáng, sinh động. Trong đó næi bËt lªn h×nh ¶nh khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng cña Tè H÷u ngêi d©n chµi. Khi (1920Lôc b¸t ThÓ hiÖn t×nh yªu cuéc con tu 2002) sèng vµ kh¸t väng tù do hó m·nh liÖt cña ngêi chiÕn sÜ CM trÎ tuæi trong nhµ tï. Tøc Hå ChÝ TNTT Tinh thÇn l¹c quan, phong c¶nh Minh §êng th¸i ung dung cña B¸c Hå P¸c Bã (1890luËt trong cuéc sèng CM ®Çy 1969) gian khæ ë P¸c Bã. Víi ngời, đợc làm CM và sống hoµ hîp víi TN lµ 1 niÒm vui lín.. ¶nh th¬ méc m¹c mµ tinh tÕ, nhiÒu ý nghÜa tîng trng. Giäng th¬ tha thiÕt, s«i næi; tëng tîng phong phó, dåi dµo. Giäng th¬ hãm hØnh, nô cêi vui, tõ l¸y tîng h×nh. Bót ph¸p võa cæ ®iÓn, võa hiÖn đại.. 10. Ng¾m tr¨ng. Hå ChÝ Minh (18901969). TNTT §êng luËt (Ch÷ H¸n). T×nh tyªu thiªn nhiªn, yªu Nh©n ho¸, ®iÖp tõ, trăng đến say mê và phong câu hỏi tu từ, đối thái ung dung, tâm hồn xứng, đối lập. nghÖ sÜ cña B¸c Hå trong hoµn c¶nh tï ngôc.. 11. §i ®- Hå ChÝ êng Minh (18901969). TNTT §êng luËt (Ch÷ H¸n. ý nghÜa tîng trng vµ ý §iÖp tõ, tÝnh ®a nghÜa nghÜa s©u s¾c: Tõ viÖc ®i ®- cña c©u th¬, bµi th¬. ờng núi gợi ra chân lí: Đờng đời vợt qua gian nan chång chÊt sÏ lªn tíi th¾ng lîi vÎ vang.. 12. ChiÕu dời đô. LÝ C«ng ChiÕu UÈn (9741028). Ph¶n ¸nh kh¸t väng cña Ph¬ng ph¸p lËp luËn: nhân dân về một đất nơc Kết hợp hài hoà giữa độc lập thống nhất, đồng lí và tình. thêi ph¶n ¸nh ý chÝ tù cêng của DT Đại Việt đang đà lín m¹nh. Bµi chiÕu cã søc thuyÕt phôc m¹nh mÏ.. 13. HÞch t- TtÇn íng sÜ Quèc TuÊn (12311300). HÞch. Ph¶n ¸nh tinh thÇn yªu níc nång nµn cña DT ta trong cuéc kh¸ng chiÐn chèng ngo¹i x©m thÓ hiÖn qua lßng c¨m thï, ý chÝ quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc.. 14. Níc §¹i ViÖt ta. C¸o. Nh 1 bản tuyên ngôn độc Lập luận chặt chẽ, lËp trµn ®Çy lßng tù hµo chøng cí hïng hån. d©n téc: Níc ta lµ nc cã nền văn hiến lâu đời, có l·nh thæ... KÎ x©m lîc lµ tr¸i víi nh©n nghÜa, nhÊt. 15. NguyÔn Tr·i. ¸ng v¨n chÝnh luËn xuÊt s¾c. LËp luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn; lêi v¨n thèng thiÕt, cã søc l«i cuèn..

(394) 16. Bµn luËn vÒ phÐp häc. NguyÔn ThiÕp (17231804). TÊu. ThuÕ m¸u. NguyÔn V¨n ¸i Quèc xu«i chÝnh luËn. định thất bại. Mục đích chân chính của Lập luận chặt chẽ, lí việc học là để làm ngời có lẽ sắc sảo. đạo đức, có tri thức, góp phần làm hng thịnh đất nớc chø kh«ng ph¶i cÇu danh lîi. Muèn häc tèt ph¶i cã phơng pháp học đúng. Lªn ¸n chÝnh quyÒn thùc dân Pháp đã biến ngời dân nghÌo khæ ë c¸c xø thuéc địa thành vật hi sinh để phôc vô cho lîi Ých cña m×nh trong c¸c cuéc chiÕn tranh ®Ém m¸u.. LËp luËn chÆt chÏ, dÉn chøng hïng hån, mang tÝnh kh¸ch quan vµ thùc tÕ cao; giäng ®iÖu mØa mai, ch©m biÕm s©u cay.. C©u 2: * Sù kh¸c biÖt næi bËt vÒ h×nh thøc nghÖ thuËt gi÷a c¸c VB th¬ trong c¸c bµi 15, 16 vµ 18, 19. Bµi 15, 16 (Vµo nhµ ngôc Q§ c¶m t¸c, Bài 18, 19: (Nhớ rừng, ông đồ, quê hơng, Đập đá ở Côn Lôn, muốn làm thằng khi con tu hó). cuéi). - Ra đời trớc năm 1932. - Ra đời sau 1932. - Thuéc thÓ th¬ TNBC §êng luËt nªn - H×nh thøc linh ho¹t, phãng kho¸ng, tù chÞu quy ph¹m cña th¬ cæ vÒ sè c©u, sè do h¬n nhiÒu.Tuy nhiªn vÉn tu©n thñ 1 sè chữ, cách gieo vần, luật B-T, phép đối, nguyªn t¾c: Sè ch÷ trong c¸c c©u b»ng quy t¾c gieo vÇn... nhau, vÇn liÒn hoÆc c¸ch, nhÞp 3/2/3 hoÆc 5/3, còng theo luËt B-T nhng chØ 1 sè c©u, kh«ng chÆt chÏ nh th¬ §êng. * Thơ trong các bài 18, 19 đợc gọi là Thơ mới vì: - Cã quy t¾c nhng kh«ng qu¸ gß bã, chÆt chÏ mµ linh ho¹t, tù nhiªn, sè c©u th¬ trong bài không hạn định. - Lêi th¬ tù nhiªn, gÇn víi lêi nãi thêng ngµy, kh«ng cã tÝnh chÊt íc lÖ, kh«ng hÒ c«ng thøc, khu«n s¸o. - Cảm xúc đợc bày tỏ trực tiếp, chân thực, gắn với tâm t, tình cảm, nguyện vọng của ngêi viÕt. 4. Híng dÉn häc bµi: - Häc bµi theo qu¸ tr×nh «n tËp - Häc thuéc lßng c¸c VB th¬ cã liªn quan - ChuÈn bÞ tiÕt sau: ¤n tËp phÇn TiÕng ViÖt. ********************************************* Ngày soạn: 25/3/2015 Ngày dạy: 81- 11/4; 82 - 10/4/2015. TiÕt 128. ¤n tËp phÇn TiÕng ViÖt.

(395) I/ môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: Cñng cè ch¾c h¬n kiÕn thøc vÒ c¸c kiÓu c©u: Nghi vÊn, CÇu khiÕn, C¶m th¸n, TrÇn thuật, Phủ định; các kiểu hành động nói: Trình bày, hỏi, điều khiển, hứa hẹn, bộc lộ t×nh c¶m, c¶m xóc; Lùa chän trËt tù tõ trong c©u. 2. KÜ n¨ng: Rèn kĩ năng vận dụng những hiểu biết vừa đợc củng cố lại để làm 1 số bài tập trong phÇn luyÖn tËp. 3. Thái độ: Có thái độ nghiêm túc khi sử dụng các kiểu câu phù hợp với mục đích, hành động nãi. II/ chuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Nghiªn cøu néi dung kiÕn thøc. Làm các bài tập đã cho trong sgk. 2. Häc sinh: Häc l¹i kiÕn thøc c¸c bµi häc cã liªn quan Lµm tríc c¸c bµi tËp vµo vë so¹n. III/ các hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n cña HS. 3. Bµi míi: Hoạt động của GV và HS. Néi dung. Hoạt động 1:. I.KiÓu c©u: Nghi vÊn, CÇu khiÕn, C¶m thán, Trần thuật, Phủ định. GV híng dÉn HS nh¾c l¹i nhanh gän kh¸i 1. Kh¸i niÖm: niệm về các kiểu câu đã học. 2. Bµi tËp: H: §äc nh÷ng c©u sau vµ cho biÕt mçi c©u BT1: thuộc kiểu câu nào trong số các kiểu câu đã häc? - HS đọc các phần trích dẫn và nêu Kquả. - Vî t«i kh«ng ¸c, nhng ... qu¸ råi. -> Câu TT, vế trớc có dạng phủ định. - C¸i b¶n tÝnh...che lÊp mÊt. -> Câu TT đơn. - T«i biÕt...kh«ng nì giËn. -> C©u TT, vÕ sau cã 1 vÞ ng÷ mang ý phủ định. H: Dùa vµo néi dung cña c©u 2 trong BT1, BT2: hãy đặt 1 câu NV hỏi theo kiểu câu bị động VÝ dô: và chủ động? - Cái bản tính tốt đẹp của ngời ta có thÓ bÞ nh÷ng g× che lÊp mÊt? - Nh÷ng g× cã thÓ che lÊp mÊt c¸i b¶n tính tốt đẹp của ngời ta? - Cái bản tính tốt đẹp của ngời ta có thÓ bÞ nh÷ng nçi lo l¾ng, buån ®au, Ých kØ che lÊp mÊt kh«ng? H: Hãy đặt những câu cảm thán chứa một BT3: trong những từ ngữ nh: vui, buồn, hay, đẹp?.

(396) - Chao «i, buån! - Vui quá! Thế là bố mẹ mình đồng ý råi! - Bông hoa này đẹp thật! - Bµi h¸t rÊt hay!. - Gọi HS đọc nội dung các câu văn H: Trong nh÷ng c©u trªn, c©u nµo lµ c©u TT, BT4: c©u nµo lµ c©u NV, ...c©u nµo lµ c©u CK? a. C©u TT: 1, 3 C©u CK: 4 C©u NV: 2, 5, 7. H: Câu nào trong những câu NV trên đợc dùng để hỏi, cần đợc giải đáp? H: C©u nµo trong sè c¸c c©u NV trªn kh«ng b. đợc dùng để hỏi? Chúng đợc dùng để làm gì? Câu NV dùng để hỏi: câu 7.. Câu NV không dùng để hỏi: Câu 2, c©u 5. (C©u 2: BiÓu lé sù ng¹c nhiªn vÒ viÖc LH nãi ra nh÷ng chuyÖn chØ cã thÓ x¶y ra trong t¬ng lai chø cha thÓ x¶y ra trớc mắt. Câu 7: Đợc dùng để giải thích cho đề nghị nêu ở câu 4 theo H: Hãy xác định kiểu câu NV, CK, CT, TT quan điểm của ngời nói và cũng là theo lÏ thêng t×nh cña cuéc sèng). trong c¸c c©u sau? - Gọi mỗi HS đọc 1 câu và trả lời. BT5: - C©u CK: a, e - C©u TT: b, h - C©u NV: c, d - C©u c¶m th¸n: g. Hoạt động 2: GV hớng dẫn HS nhắc lại khái niệm hành II. Hành động nói: 1. Kh¸i niÖm: động nói. * GV nªu yªu cÇu (gép BT1 vµ BT2) - KÎ s½n b¶ng vµo b¶ng phô - Gọi HS đọc và lên bảng điền.. TT 1 2 3 4. Câu đã cho T«i bËt cêi b¶o l·o: Sao cô lo xa qu¸ thÕ? Cô cßn khoÎ l¾m, .....mµ sî!. 2. Bµi tËp: Bµi 1+2.. KiÓu c©u T. thuËt N. vÊn C. th¸n. Hành động nãi KÓ Béc lé t/c, c/x T.bµy. C¸ch dïng T. tiÕp G.tiÕp G.tiÕp.

(397)

GIAO AN VAN 8 MINHLE

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về