Gió lạnh đầu mùa giáo án Văn 6 Kết nối

Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

Năm học 2021 – 2022

Ngày soạn: 02/10/2021
BÀI 3: YÊU THƯƠNG VÀ CHIA SẺ
Văn bản 2: GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA
(Thạch Lam)
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức:
- Xác định được người kể chuyện ngôi thứ ba; nắm được cốt truyện; nhận biết
và phân tích được một số chi tiết miêu tả cử chỉ, hành động, suy nghĩ,... của
nhân vật Sơn. Từ đó hiểu đặc điểm nhân vật và nội dung của truyện.
- Nêu được một số điểm giống nhau và khác nhau của hai nhân vật: cô bé bán
diêm và bé Hiên.
- Nhận xét, đánh giá hành động của hai chị em Sơn và cách ứng xử của mẹ Hiên,
mẹ Sơn.
2. Năng lực:
a. Năng lực chung
- Hướng học sinh trở thành người đọc độc lập với các năng lực giải quyết vấn
đề, tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, trình bày, thuyết trình, tương tác, hợp
tác, v.v…
b. Năng lực đặc thù
- Năng lực thu thập thơng tin liên quan đến văn bản Gió lạnh đầu mùa;
- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản Gió lạnh đầu
mùa;
- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý
nghĩa của văn bản;
- Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của truyện với các truyện
có cùng chủ đề;
3. Phẩm chất:

- Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: Nhận thức
được ý nghĩa của tình yêu thương; biết quan tâm, chia sẻ với mọi người.
II. Thiết bị dạy học và học liệu
1. Thiết bị
- Giáo án;
- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
- Các phương tiện kỹ thuật, những hình ảnh liên quan đến chủ đề bài học Gió
lạnh đầu mùa;
- Bảng phân cơng nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà.
GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

1

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

Năm học 2021 – 2022

2. Học liệu: SGK, SBT Ngữ văn 6 tập một, soạn bài theo hệ thống câu hỏi
hướng dẫn học bài, vở ghi, v.v…
III. Tiến trình dạy học
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
- Trước khi trải nghiệm cùng văn bản, GV đặt câu hỏi:
Hãy kể một sự giúp đỡ mà em đã từng dành cho ai đó, hoặc em đã từng
được đón nhận ?
- Gọi HS trao đổi và bổ sung ý kiến.
- GV tổng hợp, giới thiệu bài.

Có ai đó từng nói rằng: “Nơi lạnh nhất khơn phải là Bắc Cực mà là nơi
thiếu vắng tình yêu thương”. Trong cuộc sống, tình u thương và chia sẻ là
điều vơ cùng q giá như cây cần ánh sáng, con người cần tình u thương để
ni dưỡng tâm hồn. Điều kì diệu nhất của tình yêu thương là càng chia sẻ lại
càng giàu có; là cùng mang đến niềm vui và hạnh phúc cho cả người đón nhận
và người trao tặng.
Tiếp nối hành trình tìm hiểu những câu chuyện viết về tình yêu thương,
tiết học hơm nay chúng ta cùng tìm hiểu truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa của nhà
văn Thạch Lam. Viết về cái lạnh giá của đất trời đầu mùa nhưng chắc chắn tình
yêu thương của những nhân vật trong tác phẩm sẽ ấm áp trái tim bạn đọc. Chúng
ta cùng khám phá văn bản.
HOẠT ĐỘNG 2: KHÁM PHÁ VĂN BẢN
Nội dung 1: Đọc và tìm hiểu chung
a. Mục tiêu: Nắm được những kiến thức cơ bản về tác giả, tác phẩm
b. Nội dung hoạt động: Vận dụng kĩ năng đọc thu thập thơng tin, trình bày một
phút để tìm hiểu về tác giả Thạch Lam, truyện Gió lạnh đầu mùa: nhân vật, sự
việc, đề tài, chủ đề… )
- HS trả lời, hoạt động cá nhân
c. Sản phẩm: Câu trả lời cá nhân trình bày được một số nét cơ bản về tác giả,
truyện Gió lạnh đầu mùa.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
NV1:
I. Đọc và tìm hiểu chung
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
1. Tác giả: Thạch Lam (1910 –
(HS làm việc cá nhân)
1942)
- GV yêu cầu HS đọc phần giới thiệu - Tên khai sinh là Nguyễn Tường

về tác giả Thạch Lam ở SGK trang 73. Vinh.
Từ đó, kết hợp với phần chuẩn bị bài, - Quê gốc Hà Nội, thuở nhỏ sống ở
GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

2

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

Năm học 2021 – 2022

em hãy giới thiệu về nhà văn Thạch
Lam?
* Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ.
Làm việc cá nhân
* Bước 3: HS báo cáo, thảo luận
* Bước 4: Kết luận, nhận định

q ngoại Hải Dương.
- Ơng là nhà văn thành cơng với thể
loại truyện ngắn; phong cách viết
văn bình dị, giàu cảm xúc và đậm
chất thơ.
- Tác phẩm tiêu biểu: Gió lạnh đầu
mùa, Cô hàng xén, Nhà mẹ Lê, Quê
GV mở rộng thêm: Nhận xét khái mẹ, Hà Nội ba mươi sáu phố
quát về sự nghiệp văn chương của phường...
ông, Từ điển bách khoa toàn thư Việt - Các tác phẩm của ơng ẩn chứa

Nam có đoạn viết:
niềm tin u, trân trọng đối với
thiên nhiên và con người.
Thạch Lam là một cây bút thiên
về tình cảm, hay ghi lại cảm xúc của
mình trước số phận hẩm hiu của những
người nghèo, nhất là những người phụ
nữ trong xã hội cũ, sống vất vả, thầm
lặng, chịu ðựng, giàu lịng hi sinh ("Cơ
hàng xén"). Có truyện miêu tả với lịng
cảm thơng sâu sắc một gia ðình đơng
con, sống cơ cực trong xóm chợ ("Nhà
mẹ Lê"). Có truyện phân tích tỉ mỉ tâm
lư phức tạp của con người ("Sợi
tóc")... Văn Thạch Lam nhẹ nhàng,
giàu chất thơ, sâu sắc, thâm trầm,
2.Tác phẩm:
thường để lại một ấn tượng ngậm ngùi,
a. Đọc văn bản
thương xót.
- Từ khó ( Chú thích SGK (1), (2),
NV2:
(3) T75; (1), (2), (3),(4) T76.
Chuyển giao nhiệm vụ
GV hướng dẫn cách đọc: Đọc rõ ràng,
nhẹ nhàng, tình cảm, chú ý từ ngữ
miêu tả thiên nhiên và cảm xúc của
nhân vật.
Em hãy giải nghĩa các từ: vú già, đánh
b. Tìm hiểu chung:

khăng, đánh đáo, vải buồm?
- Thể loại: Truyện ngắn
- HS đọc.
- Xuất xứ: in trong tập Gió đầu
- Nhận xét cách đọc của HS.
mùa (1937) – tập truyện chứa đựng
NV3:
GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

3

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

Năm học 2021 – 2022

* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
+ Văn bản trên thuộc thể loại gì? Nêu
xuất xứ?
+ Câu chuyện được kể bằng lời của
người kể chuyện ngôi thứ mấy?
(HS so sánh sự khác nhau giữa ngôi kể
thứ nhất và ngôi kể thứ ba)
+ Tóm tắt ngắn gọn câu chuyện?
+ Văn bản trên có thể được chia làm
mấy phần? nội dung từng phần?
+ Theo em nhan đề Gió lạnh đầu mùa
gợi lên điều gì?

* Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ.
Làm việc cá nhân
* Bước 3: HS báo cáo, thảo luận
* Bước 4: Kết luận, nhận định

GV mở rộng, chuyển ý: Gió lạnh đầu
mùa có cốt truyện đơn giản, xoay
quanh việc cho áo – đòi áo – trả áo đầy
xúc động giữa 3 đứa trẻ và 2 người mẹ
nơi phố huyện nghèo. Truyện tuy nói
đến gió lạnh nhưng ấm áp tình đời, tình
người. Chúng ta cùng đọc – hiểu chi
tiết văn bản để hiểu sâu sắc hơn những
GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

4

những trăn trở, day dứt đầy tình yêu
thương của nhà văn Thạch Lam đối
với con người, đặc biệt là những
con người nghèo khổ.
- Ngơi kể: ngơi thứ 3
- Kể, tóm tắt
+ Mùa đông giá lạnh đã đến, hai chị
em Sơn được mặc quần áo đẹp đẽ
và ấm áp.
+ Hai chị em Sơn ra xóm chợ chơi
và thấy những người bạn nghèo
mặc những bộ quần áo bạc màu,
nhiều chỗ vá. Đặc biệt là em Hiên

chỉ có mang áo rách tả tơi, co ro
chịu rét.
+ Chị Lan hăm hở về lấy áo cho
Hiên, Sơn cảm thấy trong lòng ấm
áp, vui vui.
+ Chuyện cho áo đến tai người
thân, lo sợ bị mẹ mắng, hai chị em
đi tìm Hiên địi áo.
+ Mẹ Hiên sang nhà Sơn trả lại áo
bơng.
+ Biết hồn cảnh của gia đình Hiên,
mẹ Sơn cho mẹ Hiên mượn tiền
may áo mới cho con.
- Bố cục: 3 phần
+ Phần 1: Từ đầu đến: “mẹ hơi rơm
rớm nước mắt ”: Cảnh sinh hoạt
trong gia đình Sơn ngày gió đầu mùa
+ Phần 2: Tiếp theo đến “ấm áp vui
vui": Hoàn cảnh đáng thương của lũ
trẻ nghèo và sự sẻ chia của chị em
Sơn.
+ Phần 3 (còn lại): Sự lo lắng của
Sơn sau khi tặng áo và cảnh trả áo
đầy xúc động.
THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

Năm học 2021 – 2022

giá trị nhân văn ấy.

- Nhan đề: gợi lên cái lạnh giá của
thời tiết mùa đơng, là nổi bật tình
u thương ấm áp của tình người,
đặc biệt là tình yêu thương trong
sáng hồn nhiên của những đứa trẻ.
Nội dung 2: Khám phá văn bản
a. Mục tiêu: Nhận biết và phân tích được một số chi tiết miêu tả cử chỉ, hành
động, suy nghĩ của nhân vật Sơn. Biết nhận xét và đánh giá hành động của hai
chị em Sơn và cách ứng xử của mẹ Hiên, mẹ Sơn. Nhận thức được ý nghĩa của
tình yêu thương.
b. Nội dung hoạt động:
- Tìm hiểu nhân vật Sơn và cách cư xử của mẹ Hiên, mẹ Sơn.
- HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm hoặc cặp đơi
c. Sản phẩm: Câu trả lời, phiếu học tập đã hoàn thiện của cá nhân và nhóm.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động.
HOẠT ĐỘNG CỦA
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
GV – HS
NV1:
II. Khám phá văn bản
Bước 1: Chuyển giao nhiệm 1. Nhân vật Sơn (cùng Lan)
vụ
a. Cuộc sống của chị em Sơn
- GV lần lượt yêu cầu HS:
+ Gia đình có vú già chăm sóc
Nhóm 1,2,3
+ Cách xưng hô: cô Duyên, cậu Sơn, mợ (mẹ

+ Sau khi đọc VB Gió lạnh Sơn)
đầu mùa, em thấy gia đình + Thức dậy trong chăn ấm, có hỏa lị
Sơn có điều kiện như thế nào? + Có quần áo đẹp, ấm áp.
Dựa vào đâu em có nhận định + Những người nghèo khổ mà Sơn quen biết
đó? Nhận xét?
vẫn vào vay mượn ở nhà Sơn
+ Sơn có cảm nhận như thế =>Gia đình đủ đầy, sung túc, chị em Sơn
nào về bức tranh thiên nhiên được chăm sóc cẩn thận, chu đáo.
và cảnh vật khi chuyển mùa? b. Cảm xúc của Sơn vào buổi sáng chớm
Nhận xét?
đơng
Nhóm 4,5,6
 Về bức tranh thiên nhiên và cảnh vật
+ Sơn có cảm nhận gì về mọi
người trong gia đình khi thời + Hơm qua giời hãy còn nắng ấm và hanh...
làm nứt nẻ đồng ruộng, giịn khơ những chiếc
tiết chuyển mùa?
+ Chỉ ra các câu văn miêu tả lá rơi
ý nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và
+ Qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió
vú già trị chuyện về chiếc áo
GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

5

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

bông của em Duyên?
- Những suy nghĩ, cảm xúc ấy
giúp em cảm nhận được gì về
nhân vật này?
* Bước 2: HS thực hiện
nhiệm vụ:
- HS thảo luận nhóm trong
thời gian 7 phút
* Bước 3: HS báo cáo, thảo
luận
- Đại diện nhóm báo cáo kết
quả hoạt động
- Các nhóm nhận xét, bổ sung.
* Bước 4: Kết luận, nhận
định
- GV nhận xét, đánh giá, bổ
sung, chốt lại kiến thức
NV2:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm
vụ
- GV lần lượt yêu cầu HS:
Nhóm 1,2: Khi ra chợ chơi
cùng các bạn, Sơn đã có cảm
nhận như thế nào về các bạn
ở xóm chợ? (ăn mặc, bộ dạng,
thái độ khi thấy chị em Sơn...).
Điều đó giúp em hiểu gì về
nhân vật Sơn?
+ So sánh cuộc sống của
những đứa trẻ với cuộc sống

của chị em Sơn?
Nhóm 3,4: Cách cư xử của
Sơn với các bạn thể hiện qua
những chi tiết nào? Sơn dành
sự chú ý nhiều hơn cả với bạn
nhỏ nào? Vì sao?

GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

Năm học 2021 – 2022

bấc, tưởng đang ở giữa mùa đơng rét mướt.
+ Gió vi vu, lá khơ lạo xạo,trời màu trắng
đục, những cây lan lá rung động và hình như
sắt lại vì rét
=>Sơn có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm trước sự
biến chuyển của thiên nhiên, cảnh vật.
 Về mọi người trong gia đình:

- Sự săn sóc của mẹ và chị: lấy áo, mặc áo ấm
cho Sơn: cả cái áo dạ chỉ đỏ lẫn áo vệ sinh,
ngoài lại mặc phủ cái áo vải thâm dài
- Khi mẹ và vú già nhắc đến chuyện chiếc áo
bông cũ:
+ Sơn nhớ em, cảm động và thương em quá.
+ Sơn thấy mẹ rơm rớm nước mắt.
=>Sơn cảm nhận được khơng khí gia đình ấm
áp, tình yêu thương của mẹ, của chị và cả vú
già. Sơn là cậu bé sống giàu tình cảm, tinh tế,
biết quan sát và yêu thương người thân.

b, Thái độ của Sơn và chị đối với các bạn
nhỏ:
* Hình ảnh những đứa trẻ xóm chợ:
+ Ăn mặc: khơng khác gì mọi ngày, những bộ
quần áo nâu đã vá nhiều chỗ.
+ Bộ dạng: Mơi chúng tím tái, da thịt thâm
đi, người run lên, hàm răng va đập vào nhau.
+ Thái độ khi thấy chị em Sơn: vui mừng,
nhưng vẫn đứng xa, không dám vồ vập.
- Cái Hiên: co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc
có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay.
=>Sơn quan sát tỉ mỉ bằng trái tim nhạy cảm,
bằng ánh mắt yêu thương, xót xa, thơng cảm,
sẻ chia cùng các bạn
=>Sự đối lập hồn toàn giữa chị em Sơn và
6

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

Nhóm 5,6:
+ Khi cùng chị Lan mang
chiếc áo bông cũ cho Hiên,
Sơn cảm thấy như thế nào?
Cảm xúc ấy giúp em hiểu gì
về ý nghĩa của sự chia sẻ?
+ Hành động vội vã đi tìm
Hiên để địi lại chiếc áo bơng

cũ có làm em giảm bớt thiện
cảm với nhân vật Sơn khơng?
Vì sao? Nếu là Sơn, em sẽ làm
gì?
Bước 2: HS trao đổi thảo
luận, thực hiện nhiệm vụ
- HS thảo luận nhóm trong 7
phút
Bước 3: Báo cáo kết quả và
thảo luận
- Đại diện nhóm báo cáo kết
quả hoạt động;
- GV gọi HS khác nhận xét, bổ
sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- GV nhận xét, đánh giá, bổ
sung, chốt lại kiến thức

Năm học 2021 – 2022

bọn trẻ xóm chợ
+ Chị em Sơn sống trong gia đình sung túc,
được mặc ấm, mặc đẹp
+ Bọn trẻ con nhà nghèo ăn mặc rách rưới,
thiếu thốn, đáng thương.
* Cách cư xử của Sơn và chị:
- Với các bạn: Sơn và chị vẫn thân mật chơi
đùa với, chứ không kiêu kỳ và khinh khỉnh
như các em họ của Sơn.
- Với Hiên: .

+ chủ động đến gần khi chị Lan gọi mà nó
khơng lại; cùng chị hỏi han khi thấy bạn co
ro, mặc áo rách tả tơi
+ chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ
có nghề mị cua bắt ốc thì lấy đâu ra tiền mà
sắm áo cho con nữa.
+ Sơn động lòng thương, một ý nghĩ tốt
thoảng qua…
+ Nói thầm với chị Lan về lấy chiếc áo bông
cũ của Duyên cho Hiên
Sơn và chị đều là những đứa trẻ giàu tình
thương, trong sáng, đáng yêu, giàu lòng trắc
ẩn, biết đồng cảm, sẻ chia. Sự thân thiện, hịa
đồng đã xóa nhịa khoảng cách giàu nghèo
*Cảm giác sau khi cho áo:
Trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui.
=>Đó là niềm vui khi sẻ chia, giúp đỡ người
khác, là hạnh phúc ngọt ngào khi trao tặng
yêu thương.
*Hành động đòi áo:
- Ngây thơ, sợ hãi, đi tìm Hiên để địi áo
- Lúc đó mới hiểu mẹ rất q chiếc áo bơng
ấy; vẫn có sự trẻ con: đã cho bạn rồi còn đòi
lại.
=>Hành động hồn nhiên, ngây thơ, trong
sáng, đáng yêu của những đứa trẻ.

GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

7

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

NV3:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm
vụ
- GV yêu cầu HS thảo luận
+ Em có nhận xét gì về thái
độ, hành động, cách cư xử
giữa 2 nhân vật mẹ của Sơn
và mẹ của Hiên?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo
luận, thực hiện nhiệm vụ
HS thảo luận theo cặp trong 5
phút
Bước 3: Báo cáo kết quả và
thảo luận
- HS trả lời câu hỏi;
- GV gọi HS khác nhận xét, bổ
sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả
thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, đánh giá, bổ
sung, chốt lại kiến thức
GV nhấn mạnh:
Nhà văn

Thạch Lam bằng con mắt tinh
tế, nhạy cảm đã phát hiện ra
những nét đáng quý, đáng trân
trọng của những con ngưởi ở
những tầng lớp khác nhau
trong đời sống xã hội. Thạch
Lam viết về họ bằng tất cả
tình yêu thương, sự cảm thông
sâu sắc với số phận của những
con người nghèo khổ, đồng
thời phát hiện, trân trọng, ngợi
ca những con người biết yêu
thương chia sẻ.
GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

Năm học 2021 – 2022

=>Lối miêu tả chân thực, tự nhiên của Thạch
Lam khi khắc họa nhân vật trẻ em.
2. Tấm lòng của những người mẹ
a. Mẹ của Hiên
- Nghề: chỉ có nghề đi mị cua bắt ốc khơng
đủ tiền để may áo cho con
- Hành động: trả áo cho mẹ Sơn
- Lời nói: lễ phép, từ tốn
=>Hình ảnh người mẹ nghèo nhưng có cách
cư xử đúng đắn và giàu lịng tự trọng.
b. Mẹ của Sơn
- Thuộc tầng lớp trung lưu khá giả
- Hành động: cho Hiên tiền may áo

- Cử chỉ: âu yếm ơm con
- Lời nói: vừa nghiêm nghị vừa ấm áp yêu
thương
=>Hình ảnh người mẹ với những nét tươi
sáng, ấm áp vừa nghiêm khắc vừa yêu thương
và giàu lịng trắc ẩn.
TL: Cả hai người mẹ với hai hồn cảnh khác
nhau, dù là người mẹ nghèo khổ hay người
mẹ khá giả ở tầng lớp trung lưu, họ đều có
cách ứng xử đúng đắn, khéo léo và tế nhị.

8

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

Năm học 2021 – 2022

Nội dung 3: Tổng kết
a. Mục tiêu: HS tự rút ra được đặc sắc về nghệ thuật, nội dung ý nghĩa của
truyện “Gió lạnh đầu mùa”.
b. Nội dung hoạt động:
- GV sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi
- HS làm việc cá nhân để tìm hiểu nội dung và nghệ thuật tác phẩm.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM

* Bước 1: Giáo viên giao III. Tổng kết
nhiệm vụ
1. Nghệ thuật
- Nét đặc sắc về nghệ thuật - Cách kể chuyện nhẹ nhàng, tinh tế, theo
của truyện?
dòng cảm xúc của nhân vật.
- Nêu ý nghĩa của truyện?
- Nhân vật được xây dựng qua nhiều phương
*Bước 2: HS thực hiện diện như hành động, lời nói nhưng chủ yếu
nhiệm vụ.
qua từng cảm xúc, tâm trạng về chuyển biến
HS làm việc cá nhân
của thiên nhiên, cảnh vật, sự việc...
*Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Kết hợp kể và miêu tả cảnh thiên nhiên đặc
*Bước 4: Kết luận, nhận sắc.
định
- Tình huống đặc sắc, có những chi tiết
truyện giàu ý nghĩa.
2. Nội dung
- Ca ngợi tình yêu thương chia sẻ ấm áp,
trong trẻo của con người với con người, đặc
biệt tình u thương vơ tư của trẻ thơ.
- Ẩn chứa niềm tin yêu, trân trọng của tác giả
đối với con người.
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: HS làm được bài tập sau khi học xong văn bản
b. Nội dung: HS làm việc cá nhân.
c. Sản phẩm: Văn bản tóm tắt, nhận xét, đánh giá và bày tỏ quan điểm miệng
của HS,

d. Tổ chức thực hiện hoạt động.

GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

9

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

Năm học 2021 – 2022

Câu 1: Kể diễn cảm truyện.
Câu 2: Đọc lại một số đoạn văn miêu tả lại cảm xúc thay đổi của đất trời khi
mùa đơng đến. Em có thích những đoạn văn này khơng. Vì sao?
Câu 3. Hãy chỉ ra một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô
bé bán diêm (Cô bé bán diêm) và Hiên (Gió lạnh đầu mùa).
Dự kiến sản phẩm:
Câu 1: Tóm tắt đảm bảo các sự việc chính (như phần đọc tóm tắt)
Câu 2: Câu chuyện bắt đầu với những chi tiết miêu tả đất trời từ sự chuyển đổi
thời tiết. Trời đang ấm, chỉ qua một đêm mưa rào, bông gió rét thổi về. Ai cũng
tưởng như đang ở giữa mùa đông rét mướt. Sơn “tung chăn tỉnh dậy”. Em nhìn
ra ngồi sân, nghe “gió vi vu…”, âm thanh xào xạc của những chiếc lá khơ.
Những khóm lan “lá rung động và hình như sắt lại vì rét”... Đây là những đoạn
văn thể hiện ngòi bút quan sát tinh tế của tác giả về thiên nhiên. Miêu tả thiên
nhiên vào đơng, gió lạnh nhưng người đọc cũng cảm thấy tình người ấm áp qua
sự quan tâm chăm sóc từ chiếc áo ấm mà mẹ dành cho Sơn.
Câu 3: Một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cơ bé bán
diêm (Cơ bé bán diêm) và Hiên (Gió lạnh đầu mùa):

•

•

Giống nhau: Đều là những cơ bé có hồn cảnh nghèo khó, thiếu thốn,
khơng được hưởng một cuộc sống có "cơm ngon áo đẹp".
Khác nhau:

Tên
Khơng
gian
Thời
gian

Tình

Hiên
Cơ bé bán diêm
Có tên
Không tên
Việt Nam đầu thế kỷ: đa Đan Mạch/Châu Âu: tác giả khắc
phần nghèo
họa rõ nét sự đối lập giàu nghèo
Chính đơng, khoảnh khắc giao thừa,
Đầu mùa đơng
chuyển giao giữa năm cũ và năm
Cái lạnh mới bắt đầu
mới
Cô bé bán diêm đã phải chịu giá rét
trong thời gian dài, đặc biệt tâm

trạng sẽ buồn hơn Hiên vì đây là lúc
mọi người qy quần bên gia đình
đầm ấm đón chào năm mới.
- Hiên có nhận được tình Cơ bé bán diêm không nhận được

GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

10

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

thương

Cái kết

Năm học 2021 – 2022

thương của mọi người
xung quanh: mẹ, bạn bè,
v.v...
Cái kết có hậu, Hiên có áo
ấm

tình u thương: bị bố đánh đập,
mắng chửi, bị người qua lại lãnh
đạm, thờ ơ
Cái kết vừa có hậu vừa mang tính bi

kịch, cơ bé bán diêm đã chết.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: HS hiểu được kiến thức trong bài học để vận dụng vào thực tế.
b. Nội dung: HS làm việc cá nhân, đưa ra suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về
một vấn đề GV đặt ra.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
* Bước 1: GV giao nhiệm vụ:
Có nhiều nhân vật trẻ em xuất hiện trong truyện Gió lạnh đầu mùa. Hãy
viết một đọan văn (khoảng 5- câu) trình bày cảm nhận về một nhân vật mà em
thấy thú vị.
Hướng dẫn:
 Hình thức đoạn văn: 5 - 7 câu.
 Nội dung đoạn văn: Cảm nhận về một nhân vật (Sơn, chị Lan…)
- Mở đoạn: Giới thiệu và nêu cảm xúc chung về nhân vật.
- Thân đoạn: cảm xúc về điểm nổi bật của nhân vật. Lí do em u thích.
- Kết đoạn: Khẳng định tình cảm của mình với nhân vật.
Đoạn mẫu:
Sơn là một em bé sống với bạn bè rất có tình người. Trong lúc mấy đứa
em họ của Sơn thì “kiêu kì và khinh khỉnh” với các bạn, trái lại Sơn và chị Lan
rất chan hịa với chúng. Vì thế mới thấy chị em Sơn đến, chúng nó “lộ vẻ vui
mừng”. Gặp bạn, buổi sớm trong gió lạnh đầu mùa, cái nhìn của Sơn đối với bạn
nhỏ, những thằng Cúc, thằng Xuân, con Tí, con Túc,… là cái nhìn u thương,
cảm thơng với cảnh nghèo của bạn. Trời lạnh mà chúng nó vẫn “ăn mặc không
khác ngày thường, vẫn những bộ quần áo nâu bạc đã rách vá nhiều chỗ”, và
“mơi chúng nó tím lại…”, chỗ áo quần rách “da thịt thâm đi”. Mỗi lần làn gió
lạnh thổi qua, các bạn nhỏ của Sơn “lại run lên” và “hai hàm răng đập vào
nhau”. Biết quan tâm tới mọi người, biết san sẻ, cảm thơng với bạn bè chỉ có ở
GV Nguyễn Thị Dun Thủy

11

THCS Giấy PC


Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6

Năm học 2021 – 2022

những trái tim nhân ái, những tấm lòng nhân hậu. Sơn đã chơi, đã sống với bạn
bằng trái tim nhân ái, bằng tấm lòng nhân hậu như thế!
* Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận
* Bước 4: Kết luận, nhận định
Hướng dẫn tự học
- Đọc kĩ văn bản.
- Nắm chắc nội dung bài học.
- Hãy chỉ ra một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô bé bán
diêm (Cô bé bán diêm) và bé Hiên (Gió lạnh đầu mùa)?
- Kể về một sự giúp đỡ, chia sẻ mà em đã từng dành cho ai đó hoặc từng được
đón nhận.
- Tìm đọc thêm một số tác phẩm tiêu biểu của nhà văn Thạch Lam: Hai đứa trẻ,
Nhà mẹ Lê,....
- Chuẩn bị phần «Thực hành tiếng Việt» (SGK T74,75).

Phù Ninh, ngày tháng 10 năm 2021
KÍ DUYỆT CỦA ĐƠN VỊ

NGƯỜI LẬP KHBD

Nguyễn Thị Duyên Thủy

GV Nguyễn Thị Duyên Thủy

12

THCS Giấy PC