GIAO AN VAN 8 HK I

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.11 MB, 217 trang )

(1)TiÕt 60. Đập đá ở côn lôn. Hoạt động của thầy và trò. ? Em có những hiểu biết gì PCT ( Hs: Đọc phần chú thích *). .. Gv: Bài thơ sáng tác trong hoàn cảnh nào. (Hs: Đọc bài thơ – 3 em) Gv: Dựa và kiến thức đã học ở lớp 7. Căn cứ vào số câu, chữ, gieo vần em hãy cho biết bài thơ làm theo thể thơ nào?. (Phan Ch©u Trinh) Néi dung. I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: a) T¸c gi¶: Phan Châu Trinh (1872 1926). Quê ở: Tam kỳ, Quảng Nam - Là nhà nho yêu nước, nhà cách mạng lớn của dân tộc đầu TK XX - Là người giỏi biện luận và có tài văn chương. b) T¸c phÈm: - Phan Châu Trinh bị bắt và bị kết án chém và đày ra Côn Lôn (Côn Đảo). Tháng 4/1908 2. Đọc tìm hiểu thể thơ, bố cục: - Thể thơ thất ngôn bát cú đường luật. + Có kết cấu 4 phần : Đề, thực, luận, kết. - Bè côc: 2 phần Mỗi bài 8 câu mỗi câu 7 tiếng. phép đối + Bốn câu thơ đầu: Công việc đập đá và tư và gieo vần. thế của người tù. + Bốn câu thơ cuối: cảm xúc và suy nghĩ của tác giả. II. T×m hiÓu v¨n b¶n: . (Hs: Đọc phần đầu bài thơ – 2 em) 1. Công việc đập đá và tư thế của người tù Gv: Trong 4 câu thơ đầu câu thơ nào miêu Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn tả bối cảnh, k.gian và tạo dựng tư thế Lừng lẫy làm cho lở núi non người tù? Gv: Giữa k.gian tác giả nhắc tới công việc Xách búa/ đánh tan /năm bảy đống gì của người tù? Ra tay/ đập bể /mấy trăm hòn Gv: Em hiểu công việc ở đây ntn? => Giữa đảo giữa nắng và gió nặng nhọc, Gv: Qua 4 câu thơ đầu tác giả đã sử dụng vaát vaõ. nghệ thuật gì? NT: Dùng nhiều động từ mạnh, phép đối, bút pháp tả thực khoa trương Gv: Giữa k.gian naéng vaø gioù và công việc nặng nhọc, vất vã.hình ảnh người tu hiện => khí phách hiên ngang lẫm liệt giữa đất lên ntn?ø trời của người tù cách mạng. khí phách hiên ngang lẫm liệt giữa đất trời của người tù cách mạng. C©u hái th¶o luËn: ë 4 c©u th¬ ®Çu cã 2 líp nghÜa. Em h·y Lớp nghĩa1: Tả công việc đập đá cuả ngời tù chỉ ra 2 lớp nghĩa đó là gì? c¸ch m¹ng. Líp nghÜa2: ThÓ hiÖn khÝ thÕ hiªn ngang,.

(2) . (Hs: Đọc phần cuối bài thơ – 2 em). m·nh mÏ, phi thưêng cña ngưêi tï c¸ch m¹ng. 2/ Cảm xúc và suy nghĩ của tác giả.. Thaùng ngaøy bao quaûn thaân saønh soûi, Möa naéng caøng beàn daï saét son. Những kẻ vá trời khi lỡ bước, Gv: NT được sử dụng chủ yếu trong 4 thơ Gian nan chi keå vieäc con con! cuối có gi gống với 4 câu thơ trước? NT: phép đối - ẩn dụ bút pháp lảng mạn Khẳng định chí lớn sức chịu đựng dẽo khoa trương dai, bền bỉ của người tù yêu nước: càng khoù khaên caøng beàn chí, caøng saét son, thuyû => Khaúng ñònh chí sức chịu đựng dẽo dai, bền bỉ của người tù yêu nước: Tinh thần, chung. lạc quan tin tưởng, ý chí hào hùng của Tinh thần, lạc quan tin tưởng, ý chí hào T.giả với chí lớn của người tù khi lở bước hùng của T.giả với chí lớn của người tù khi lở bước 3./ Ngheä thuaät: - Gioïng ñieäu haøo huøng, ngang taøng, ngaïo ngheã. Buùt phaùp laõng maïng khoa tröông. Pheùp đối chặt chẽ.. * Toång keát bài học qua sơ đồ tư duy ..... ND: Bài thơ giúp ta cảm nhận một hình tượng đẹp lẫm liệt, ngang tàng của người anh hùng cứu nước dù gặp bước nguy nan nhưng vẫn không sờn lòng đổi chí III/ Tổng kết: Ghi nhớ (SGK) Bằng bút pháp lãng mạn và giọng điệu hào hùng, bài thơ Đập đá ở Côn Lôn giúp ta cảm nhận một hình tượng đẹp lẫm liệt, ngang tàng của người anh hùng cứu nước dù gặp bước nguy nan nhưng vẫn không sờn lòng đổi chí. - Häc thuéc lßng hai bµi th¬: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em sau khi häc xong bµi th¬.. Hưíng dÉn vÒ nhµ:. TiÕt 66:. Ông đồ. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc lòng bài: §Ëp đá ở côn lôn. Nờu nội dung chớnh của bài. Khẳng định t thế hiên ngang, khí phách hào.

(3) thơ?. hùng ý chí kiên định của những nhà chí sĩ c/m trên con đường cứu nước được thể hiện trong bài thơ của những người yêu nước Việt Nam. I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: ( Hs: Đọc phần chú thích *) ? Em có những hiểu biết gì Vũ Đình Liên a) T¸c gi¶ - Vũ Đình Liên(1913 –1996). - Là một trong những nhà thơ lớn của phong trào thơ mới b) T¸c phÈm: ( Hs: Đọc bài thơ) Gv:Bài thơ được viết theo hể thơ, phương - Thể thơ: Năm chữ (thơ ngũ ngôn) - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp thức biểu đạt với tự sự miêu tả - Là bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ giàu thương cảm, mang nặng nỗi niềm hoài cổ của tác giả (Hs: Đọc bài thơ – 3 em) Gv: Dựa và kiến thức đã học ở lớp 7. Căn 2. Đọc tìm hiểu bố cục: cứ vào số câu, em hãy cho biết bài thơ làm theo thể thơ nào? Gồm 3 phần - 2 khổ đầu :Hình ảnh ông đồ thời xưa - 2 khổ giữa : Hình ảnh ông đồ thời nay - Khổ cuối cùng : Tâm tư của tác giả Gv: Trước khi đi vào tìm hiểu bài thơ các em hãy tìm hiểu “ông đồ” Hs:Quan sát Thịt mỡ dưa hành …. 1->2-> 3->4 Em hiểu: “ông đồ” là người ntn?. . (Hs: Đọc phần đầu bài thơ – 2 em). .. Gv: 1 Theo phong tục …. 2. Ở thành phố, khi giáp Tết …. => Người dạy học chữ nho xưa. Nhà nho xưa nếu không đỗ đạt làm quan thì thường làm nghề dạy học, gọi là ông đồ, (thầy đồ). II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. Hình ảnh ông đồ thời xưa. Gv: 4 câu thơ đầu Cho biết sự xuất hiện của ông đồ già như thế nào? =>Cho thấy Sự xuất hiện đều đặn, thường xuyên. “Mỗi năm hoa đào nở Lại thấy ông đồ già Bày mực tàu giấy đỏ Bên phố đông người qua.”. Gv: Giới thiệu sự xuất hiện Ông đồ vào thời gian nào? Thời điểm đó có ý nghĩa gì?. => - Thời gian: Mỗi khi tết đến, xuân về - Địa điểm: Bên hè phố - Sắc màu: Hoa đào, mực tàu, giấy đỏ - Không khí: Đông vui nhộn nhịp.

(4) Gv: Ông đồ được thiên hạ tìm đến, ông có dịp trổ tài. Chữ của ông được mọi người trân trọng, thưởng thức Quý trọng và mến mộ Gv: Tài viết chữ của ông như thế nào? Tình cảm của mọi người với ông đồ?. Bao nhiêu người thuê viết Tấm tắc ngợi khen tài Hoa tay thảo những nét Như phượng múa, rồng bay => Quý trọng và mến mộ. Gv: Tác giả sử dụng NT gì để nói đến tài viết chữ của ông => so sánh: nét chữ đẹp,phóng khoáng, bay bổng C©u hái th¶o luËn: Câu hỏi trắc nghiệm. so sánh:.

(5) Bµi 1: TiÕt 3:. V¨n b¶n. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghĩa từ ng÷. - Th«ng qua bµi häc, rÌn luyÖn t duy trong viÖc nhËn thøc vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi, b¶ng phô. - Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh:. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I.Tõ ng÷ nghÜa réng vµ tõ ng÷ nghÜa hÑp. Häc sinh quan s¸t b¶ng phô. 1. VÝ dô: Nghĩa của từ “động vật” rộng hay hẹp hơn - Nghĩa của từ động vật rộng hơn nghĩa của nghÜa cña c¸c tõ: thó, chim, c¸? V× sao? c¸c tõ: thó, chim, c¸…. Vì phạm vi nghĩa của từ động vật bao hàm ph¹m vi nghÜa cña c¸c tõ trªn. - NghÜa cña tõ thó réng hay hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ: voi, h¬u? - NghÜa cña tõ chim réng hay hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ: tu hó, s¸o? - C¸c tõ: thó, chim, c¸ cã ph¹m vi nghÜa réng - NghÜa cña tõ c¸ réng hay hÑp h¬n nghÜa h¬n c¸c tõ: voi, h¬u, tu hó, s¸o, c¸ r«, c¸ thu cña c¸c tõ: c¸ r«, c¸ thu? và có phạm vi nghĩa hẹp hơn từ động vật. - NghÜa cña c¸c tõ c¸c tõ: thó, chim, c¸ rộng hơn nghĩa của những từ nào, đồng - > cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ. thêi hÑp h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo? 2. KÕt luËn: Em hiểu thế nào là cấp độ khái nghĩa của - Cấp độ khái quát nghĩa của từ: nghĩa của tõ ng÷? mét tõ cã thÓ réng hay hÑp h¬n nghÜa cña mét tõ kh¸c. + Từ ngữ nghĩa rộng: là khi nghĩa của từ đó Một từ ngữ đợc coi là có nghĩa rộng khi bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ nµo? kh¸c. + Tõ ng÷ nghÜa hÑp: lµ khi ph¹m vi nghÜa Khi nào từ ngữ đợc coi là có nghĩa hẹp? của từ đó nằm trong phạm vi nghĩa của từ kh¸c..

(6) Vì tính chất rộng hẹp chỉ là tơng đối. GV híng dÉn HS lµm -> gäi lªn b¶ng ch÷a: b. Vò khÝ. + Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng võa cã nghÜa hÑp. II. LuyÖn tËp: Bµi 1 a. Y phôc. QuÇn sóng Súng trờng, đại b¸c…. Bom ba cµng, bom bi…. Häc sinh lµm bµi theo nhãm. Häc sinh lµm bµi theo nhãm. GV híng dÉn häc sinh tù lµm Khãc. ¸o bom quần đùi, ¸o dµi, ¸o s¬ quÇn dµi… mi… Bµi 2 a. Chất đốt d. Nh×n b. NghÖ thuËt e. §¸nh c. Thøc ¨n Bµi 3 a. xe đạp, xe máy… b. sắt, đồng, nhôm c. chanh, cam, chuèi…. d. hä néi, hä ngo¹i, b¸c, c«, d×, chó…. e. x¸ch, khiªng, g¸nh Bµi 4 a. Thuèc lµo c. Bót ®iÖn b. Thñ quü d. Hoa tai. Bµi 5 ch¹y Sôt sïi. Nøc në. vÉy. ®uæi. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm về cấp độ khái quát của từ ngữ, từ ngữ nghĩa rộng, từ ngữ nghĩa hẹp. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn kÕt luËn trong vë ghi. - Lµm thªm c¸c bµi tËp trong s¸ch bµi tËp.. Bµi 1: TiÕt 4:. V¨n b¶n. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Nắm đợc chủ đề của VB, tính thống nhất về chủ đề của VB - Biết viết một VB bảo đảm tính thống nhất về chủ đề, biết xác định và duy trì đối tợng cần tr×nh bµy, chän lùa, s¾p xÕp c¸c phÇn sao cho VB tËp trung nªu bËt ý kiÕn, c¶m xóc cña m×nh II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái ë nhµ..

(7) III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Gọi HS đọc lại VB “Tôi đi học” Trong VB, tác giả đã nhớ lại những kỉ niệm s©u s¾c nµo? Sù håi tëng Êy gîi lªn nh÷ng Ên tîng g×? Tõ mét khung c¶nh mµu thu, t¸c gi¶ nhí l¹i tõng kh«ng gian, thêi gian, tõng con ngêi, c¶nh vËt víi nh÷ng c¶m gi¸c cô thÓ trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn. Sù håi tëng Êy gîi lªn những ấn tợng đẹp, thiêng liêng về ngày đầu tiên đến trờng. Vậy chủ đề của VB này là gì? Căn cứ vào ®©u mµ em biÕt? Dựa vào: nhan đề, các từ ngữ… Theo em, chủ đề của VB này là gì? §ã lµ nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n mµ ngêi viÕt muèn gửi đến ngời đọc. Dùa vµo ®©u mµ em biÕt VB : “T«i ®i häc” nãi lªn nh÷ng kØ niÖm vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn? - Nhan đề giúp chúng ta hiểu ngay ND VB - C¸c tõ ng÷: nh÷ng kØ niÖm m¬n man…, lÇn đầu tiên đến trờng, đi học… T×m c¸c tõ ng÷, c¸c chi tiÕt nªu bËt c¶m gi¸c cña NV “T«i”? - Trên đờng tới trờng - Trªn s©n trêng - Trong líp häc (tất cả đều có những cảm giác mới mẻ) Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của VB? Chủ đề của VB đợc thể hiện qua những yếu tè nµo?. Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh tù lµm. Néi dung bµi häc. I. T×m hiÓu bµi: 1. Chủ đề của văn bản: a. VÝ dô - Những kỉ niệm cao đẹp, sâu sắc trong buổi đầu tiên đến truờng. -> chủ đề b. KÕt luËn: - Chủ đề là đối tợng, vấn đề chính mà VB muốn biểu đạt. 2. Tính thống nhất về chủ đề của văn b¶n: a. VÝ dô: - Nhan đề, các từ ngữ, các câu đều viết về nh÷ng kØ niÖm trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn.. -> có tính thống nhất về chủ đề b. KÕt luËn: - VB có tính thống nhất về chủ đề: Tất cả các ND trong VB đều xoay quanh chủ đề chính đã đợc xác định. - Chủ đề đợc thể hiện qua các yếu tố: + Nhan đề + Các đề mục + Quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong VB + C¸c tõ ng÷ then chèt thêng lÆp l¹i nhiÒu lÇn II. LuyÖn tËp: Bµi 1 a. §èi tîng: rõng cä - C¸c ®o¹n v¨n s¾p xÕp theo tr×nh tù: giíi thiÖu chung vÒ rõng cä - t¶ c©y cä -t¸c dông - t×nh c¶m víi c©y cä. - Không nên thay đổi trật tự này vì đã hợp lÝ. b. Chủ đề: tình cảm của con ngời với cây cä. c. Chủ đề đợc thể hiện: - Nhan đề. - C¸c tõ ng÷: rõng cä trËp trïn, th©n cä cao vót, hai c©u th¬ cuèi… Bµi 2 Bá hai ý: b vµ d.

(8) IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè - Nắm đợc khái niệm chủ đề và tính thống nhất của chủ đề trong VB. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn kÕt luËn trong vë ghi. - Lµm BTVN: 3-14. Bµi 2: TiÕt 5 -6:. V¨n b¶n. Trong lßng mÑ TrÝch: Nh÷ng ngµy th¬ Êu_Nguyªn Hång Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc tình cảm đáng thơng và nỗi đau tinh thần của nhân vật bé Hồng, cảm nhận đợc tình yêu thơng mãnh liệt của bé Hồng đối với mẹ. - Bớc đầu hiểu đợc khái niệm văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút đậm chất tr÷ t×nh, giµu søc truyÒn c¶m cña nhµ v¨n Nguyªn Hång. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: TËp truyÖn Nh÷ng ngµy th¬ Êu, trang minh ho¹ trÝch ®o¹n Trong lßng mÑ, so¹n bµi. - Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Nêu chủ đề và những đặc sắc nghệ thuật của VB “ Tôi đi học”? 2. Bµi míi: Trong lµng v¨n häc ViÖt Nam, Nguyªn Hång lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n cã thêi th¬ ấu đầy cay đắng và đau khổ. Những kỉ niệm tuổi thơ của Nguyên Hồng đã đợc ông ghi lại trong tËp håi kÝ Nh÷ng ngµy th¬ Êu. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? * T¸c gi¶: (1918- 1982) Tríc c¸ch m¹ng «ng sèng ë mét xãm lao - Quª: Nam §Þnh động nghèo ở Hải Phòng. Ngay từ tác phẩm - Là nhà văn lớn của Văn học hiện đại Việt đầu tay, ông đã viết về những ngời LĐ nghèo Nam. khổ gần gũi một cách chân thực và xúc động - Thời thơ ấu: trải qua nhiều cay đắng, đau với một tình yêu thơng thắm thiết. Ông đã để khổ. Đó chính là nguồn cảm hứng trong các lại một sự nghiệp sáng tác đồ sộ, có giá trị với sáng tác của ông c¸c t¸c phÈm tiªu biÓu nh: BØ vá, Nh÷ng ngµy th¬ Êu, Trêi xanh… * T¸c phÈm: Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ xuÊt xø cña VB? - Nh÷ng ngµy th¬ Êu lµ tËp håi kÝ tù truyÖn Tác phẩm đăng báo năm 1938, in thành sách gồm 9 chơng, viết về tuổi thơ cay đắng của lÇn ®Çu n¨m 1940. chÝnh Nguyªn Hång. - §o¹n trÝch Trong lßng mÑ lµ ch¬ng IV cña tËp håi kÝ. Em biÕt g× vÒ thÓ lo¹i nµy? - ThÓ lo¹i: håi kÝ tù truyÖn. Hồi kí là một thể văn đợc dùng để ghi lại những chuyện có thật xảy ra trong cuộc đời mét con ngêi cô thÓ, thêng lµ cña chÝnh ngêi.

(9) viết. Hồi kí thờng đợc những ngời nổi tiếng viết vào những năm cuối đời của tác giả Yªu cÇu HS gi¶i nghÜa c¸c tõ: §o¹n tang, cæ tôc, ¶o ¶nh… 2. Chó thÝch: C¸c tõ kh¸c quan s¸t SGK. Truyện đợc kể ở ngôi thứ mấy? Kể theo tr×nh tù nµo? Trong truyÖn cã nh÷ng nh©n 3. Bè côc: vËt (NV) nµo? Ai lµ NV chÝnh? KÓ ë ng«i thø nhÊt theo dßng håi tëng cña t¸c gi¶. VB cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? - §o¹n 1: Tõ ®Çu ->… ngêi ta hái chø ND: Cuéc trß chuyÖn víi bµ c« - §o¹n 2: Cßn l¹i ND: Cuéc gÆp gì gi÷a hai mÑ con bÐ Hång. So s¸nh c¸ch kÓ cña VB nµy víi VB “T«i ®i häc”? - Gièng nhau: KÓ, t¶ theo tr×nh tù thêi gian trong håi tëng, nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬, kÓ, t¶ kÕt hîp biÓu c¶m. - Kh¸c nhau: + VB “Tôi đi học” đợc kể liền mạch trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n, kh«ng ng¾t quãng: buổi sáng đầu tiên đến trờng + VB “Trong lßng mÑ”: ChuyÖn kh«ng thËt liÒn m¹ch, cã mét g¹ch nèi thêi gian ng¾t qu·ng, vµi ngµy kh«ng gÆp mÑ. GV híng dÉn: giäng chËm, t×nh c¶m; chó ý II. T×m hiÓu v¨n b¶n: c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh thÓ hiÖn c¶m xóc thay 1. §äc: đổi của nhân vật. GV đọc mẫu một đoạn-> Hs đọc tiếp. Nh©n vËt bµ c« xuÊt hiÖn trong hoµn c¶nh 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: thêi gian, kh«ng gian nµo? * Hoµn c¶nh xuÊt hiÖn: - Gần đến ngày giỗ đầu bố Hồng, mẹ Hồng vẫn cha về, nghe tin đồn về mẹ Hồng. - Chủ động tạo ra cuộc gặp gỡ và đối thoại với bé Hồng để nhằm mục đích riêng. Trong hoàn cảnh đó ngời cô đã chủ động làm gì? Nhằm mục đích ntn? Cuộc đối thoại đó diễn ra ntn? a. Cuộc đối thoại giữa bà cô và bé Hồng: Nô Bµcêi c« cã vÎ quan t©m, BÐ th¬ng Hồng cháu, lại đánh vµo tÝnh thÝch míi xa cña ch¸u. - Cêi hái: - Rítl¹, nícthÝch m¾t,®inhËn Khu«n khi đóýrất gièng ra nh÷ng nghÜa cayngời đóng “Mµy cã muènmÆt vµo bµ c« s©n khÊu, rÊt gi¶ Thanh kÞch Ho¸ trªn víi mÑ độcnghĩa trong lµ giäng nãidèi. Bé Hồng đã cảm nhËn g× trong mµy kh«ng?” vµ trªn nétđợc mÆtnh÷ng rÊt lời nói đó và đãkịch đáp của l¹i lêi cô nói đó ntn? B»ng sù nh¹y c¶m, th«ng -> cói ®Çuminh, khôngHồng đã nhận ra điều đó:đáp, “V× sau t«i biÕt râ… đó cêi và.đồng tõ quµ” - Ngät ngµo hái: “Sao chèi. Sauvµo? lêi tõ l¹i kh«ng Mîchèi cña bÐ Hång bµ c« l¹i hái g×? Lêitµinãi, cö chØ cña bµ cµng chøng tá sù gi¶ mµy ph¸t l¾m…” dèi. Bµ ta vÉn tiÕp tôc trªu ch¸u, l«i ch¸u vµo trß ch¬i qu¸i-cña - M¾t long lanhtainh×n Im m×nh lÆng cói ®Çu, Lóc nµy H cã biÓu Hång ch»m chÆp. lßnghiÖn th¾t g×? l¹i, khoÐ Lßng H th¾t l¹i m¾t v× ®au đớn, v× tñi nhôc, v× thcay cay. - Vç vai, cêimÑ, nãi: ¬ng th¬ng th©n. “Mµy d¹i qu¸…” Saudµi khihai nhËn Cè ý ng©n chữthấy thái độ của Hồng nh vậy, bµ c« đã cã lời nói và hành động ntn? Mục “em bÐ” - Tơi cời kể sự đói r¸ch, thiÕu thèn cña. -> NT: t¬ng ph¶n, so s¸nh, biÓu c¶m trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt tinh tÕ, nh¹y c¶m. b. BÐ Hång trong cuéc gÆp gì víi mÑ. - §uæi theo, gäi bèi rèi: “Mî ¬i!...” - Suy nghÜ: “vµ c¸i lÇm…sa m¹c” -> sử dụng hình ảnh so sánh mới mẻ để diễn tả khát khao cháy bỏng đợc gặp mẹ. - Thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, ch©n rÝu.

(10) đích là gì? Lóc nµy bµ c« quay sang an ñi, khÝch lÖ, tá ra rộng lợng muốn giúp đỡ cháu nhng hai tiếng “em bÐ” l¹i ng©n dµi ra thËt ngät. Râ rµng bµ cô đã có sự săm soi, độc địa, cứ hành hạ, nhục mạ đứa trẻ. LÇn nµy t©m tr¹ng, biÓu hiÖn cña Hång cã sự thay đổi ntn? Xúc động ngày càng tích tụ, càng dâng trào, dêng nh kh«ng thÓ k×m nÐn næi H cêi dµi trong tiÕng khãc. “Nhng kh«ng ph¶i v× thÊy mÑ t«i cha ®o¹n tang thÇy…” Chi tiÕt cêi dµi trong tiÕng khãc cã ý nghÜa g×? H·y ph©n tÝch? §©y lµ mét trong nh÷ng c©u v¨n thÓ hiÖn phong c¸ch viÕt rÊt Nguyªn Hång. Bëi nã thÓ hiện một cách nồng nhiệt, mạnh mẽ cờng độ, trờng độ của cảm xúc, tâm trạng của nhân vật. Sau c©u hái l¹i cña bÐ Hång, cuéc tho¹i diÔn ra ntn? Điều đó chứng tỏ bản chất gì của bà cô? L¹nh lïng, v« c¶m. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Hång ntn? Hång cã suy nghÜ g×? Câu văn đó sử dụng BPNT gì? có tác dụng ntn? So sánh, điệp từ, phơng thức diễn đạt đầy biểu cảm đã bộc lộ trực tiếp và gợi cảm tâm hồn đau đớn của bé Hồng. Qua cuộc đối thoại giữa bà cô và bé Hồng Chúng ta hiểu đợc điều gì trong trạng thái t©m hån cña bÐ H? Vì sao em nhận ra điều đó? Qua thái độ biểu hiện trong cuộc trò truyện víi bÐ Hång em cã thÓ kh¸i qu¸t ntn vÒ tÝnh c¸ch cña bµ c«? NhËn xÐt vÒ tÝnh c¸ch cña bµ c« vµ bÐ H? Bµ c«: hÑp hßi, tµn nhÉn BÐ H: trong s¸ng, giµu t×nh yªu th¬ng Trong cuéc tho¹i nµy t¸c gi¶ sö dông nh÷ng BPNT g×? MÑ Hång trë vÒ vµo thêi ®iÓm nµo? - VÒ mét m×nh, mang theo nhiÒu quµ b¸nh - CÇm nãn vÉy, xoa ®Çu, lÊy v¹t ¸o thÊm níc m¾t cho con Cuộc gặp gỡ đợc kể qua những chi tiết? Cho biÕt t¸c gi¶ sö dông BPNT g×? Cã t¸c dông ntn? TiÕng gäi cña Hång cuèng quýt, xãt xa, ®au đớn nhng đầy hy vọng. Cái hay và hấp dẫn ở đây là Nguyên Hồng đã tự đặt ra những giả thiết để cực tả tâm trạng thất vọng cùng cực thµnh tuyÖt väng tét cïng. §Æc biÖt lµ khøu gi¸c. §ã lµ nh÷ng gi©y phót thần tiên hạnh phúc hiếm hoi nhất, đẹp nhất. Trong lßng mÑ lµ trong niÒm h¹nh phóc d¹t dào, tất cả những phiền muộn, đau khổ trớc đó đã đợc tình yêu thơng lấp đầy Qua ®©y ta thÊy bÐ Hång lµ ngêi ntn?. l¹i, khãc nøc në. - Nhận ra mẹ vẫn đẹp. - Đùi áp vào đùi mẹ, đầu ngả vào cánh tay mÑ, c¶m gi¸c Êm ¸p m¬n man kh¾p da thÞt. - Cảm nhận đợc hơi thở thơm tho của mẹ. §ã lµ mét c¶m gi¸c håi hép, h¹nh phóc cùc độ đợc cảm nhận bằng tất cả các giác quan. => Giµu t×nh yªu th¬ng, sù kÝnh träng vµ niÒm tin m·nh liÖt víi ngêi mÑ.. - NT: lêi v¨n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, miªu t¶ tinh tÕ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp: 1. Tæng kÕt: * Néi dung: Kể lại một cách chân thực những cay đắng tñi nhôc cïng t×nh yªu th¬ng ch¸y báng cña H víi mÑ. * NghÖ thuËt: - Hình ảnh so sánh mới mẻ, độc đáo. - KÕt hîp TS - MT- BC. - Lêi v¨n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, miªu t¶ tinh tÕ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt. 2. LuyÖn tËp:.

(11) Em thÊy mÑ Hång lµ ngêi ntn? Hiện ra cụ thể, sinh động, hết sức gần gũi, tơi t¾n v« cïng. Hoµn toµn kh¸c víi nh÷ng lêi nãi cña bµ c«. Em có nhận xét về ngôn ngữ đợc sử dụng trong ®o¹n v¨n nµy? TruyÖn kÓ vÒ néi dung g×?. Có những đặc sắc nghệ thuật nào?. ViÕt mét ®o¹n v¨n ghi l¹i nh÷ng Ên tîng s©u ®Ëm nhÊt cña b¶n th©n vÒ ngêi mÑ cña m×nh. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc nội dung- nghệ thuật của VB. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lÝ cña nh©n vËt bÐ Hång trong cuéc gÆp gì víi mÑ. - ChuÈn bÞ bµi: Trêng tõ vùng.. Bµi 2:. V¨n b¶n.

(12) TiÕt 7:. Trêng tõ vùng Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Môc tiªu: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc khái niệm trờng từ vựng, biết cách xác lập các trờng từ vựng đơn giản. - Bớc đầu thấy đợc mối quan hệ giữa trờng từ vựng với các hiện tợng ngôn ngữ đã học: đồng nghÜa, tr¸i nghÜa, Èn dô, nh©n ho¸… II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi, b¶ng phô. - Häc sinh: Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Em hiểu thế nào về cấp độ khái quát nghĩa từ ngữ? Cho VD minh hoạ? 2. Bµi míi: Trong hệ thống từ vựng TV, chúng ta đã tìm hiểu về từ nhiều nghĩa, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa. Ngoài ra chúng ta còn đợc tìm hiểu các BP tu từ: so sánh, ẩn dụ…một trong những kiến thức liên quan đến kiến thức trên là trờng từ vựng mà hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng: 1. Kh¸i niÖm: GV treo bảng phụ, ghi VD-> HS đọc. a. VÝ dô: - Các từ: mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, c¸nh tay, miÖng C¸c tõ in ®Ëm trong BP thuéc tõ lo¹i g×? -> lµ c¸c DT chØ ngêi. Chỉ đối tợng nào? -> nÐt nghÜa chung: ChØ bé phËn cña c¬ thÓ ngêi. NÐt nghÜa chung cña nhãm tõ trªn lµ g×? => trêng tõ vùng. b. KÕt luËn Em hiÓu thÕ nµo lµ trêng tõ vùng? Trêng tõ vùng lµ tËp cña c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. 2. Lu ý: a. VÝ dô; * VD1: Trong VD1 trêng tõ vùng m¾t cã thÓ bao - C¸c trêng tõ vùng m¾t: gåm nh÷ng trêng tõ vùng nhá nµo? + Bé phËn cña m¾t: lßng ®en, con ng¬i, l«ng mi, l«ng mµy… + Hoạt động của mắt: ngó, trông, liếc, nh×n… + BÖnh: cËn thÞ, viÔn thÞ + C¶m gi¸c: chãi, qu¸ng… Qua VD1 ta rót ra nhËn xÐt g× vÒ trêng tõ -> mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu vùng? trêng tõ vùng nhá h¬n. -> Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm c¸c tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i HS quan s¸t b¶ng phô. * VD 2: T×m trêng tõ vùng “ngät”? - Trêng tõ vùng “ngät” + Trờng mùi vị: (cùng trờng với cay, đắng, ch¸t…) + Trêng ©m thanh: (cïng trêng víi: the thÐ, ªm dÞu, chèi tai…) + Trêng thêi tiÕt: (cïng trêng víi: rÐt ngät, hanh, Èm, gi¸…) Qua VD 2 ta rót ra nhËn xÐt g× vÒ trêng tõ vùng? -> Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng Do hiÖn tîng nhiÒu nghÜa. kh¸c nhau. HS quan s¸t b¶ng phô. * VD 3: Các từ in đậm trong đoạn văn thờng dùng - Các từ: tởng, mừng, cậu, chực …. đợc để chỉ đối tợng nào? chuyÓn tõ trêng tõ vùng “ngêi” sang trêng tõ.

(13) Trong đoạn văn tác đã chuyển các từ đó sang trờng từ vựng chỉ đối tợng nào? Nhằm mục đích gì? PhÐp nh©n ho¸ Qua VD 3 ta rót ra nhËn xÐt g× vÒ trêng tõ vùng? Qua c¸c VD h·y rót ra nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý khi sö dông trêng tõ vùng?. vùng “thó vËt” => T¨ng søc gîi c¶m. -> Cã thÓ chuyÓn tõ vùng.. b. KÕt luËn: - Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu trêng tõ vùng nhá h¬n vµ cã thÓ bao gåm c¸c tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. - Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau. Có thể chuyển từ vựng để tăng thêm tính NT của ngôn từ và khả năng diễn đạt. II. LuyÖn tËp: Bµi 1 Trêng tõ vùng “ngêi ruét thÞt”: thÇy, cËu, Giáo viên hớng dẫn học sinh làm bài độc mợ, cô, em lËp Bµi 2 a. Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản b. Dụng cụ đựng đồ Th¶o luËn nhãm c. Hoạt động của chân d.Tr¹ng th¸i t©m lÝ co ngêi e.TÝnh c¸ch con ngêi g. Dụng cụ để viết C¸c tæ th¶o luËn nhãm Bµi 3 Thuộc trờng từ vựng thái độ HS lµm bµi c¸ nh©n Bµi 4 - Khøu gi¸c: mòi, miÖng, th¬m, ®iÕc, thÝnh - ThÝnh gi¸c: taim nghe, ®iÕc, râ, thÝnh Bµi 5 a. Tõ líi C¸c tæ th¶o luËn nhãm - Trờng dụng cụ đánh bắt thuỷ sản: lới, nơm, vã… - Trờng đồ dùng cho chiến sĩ: lới, võng, t¨ng, b¹t ... - Trờng các hoạt động săn bắt của con ngời: líi, bÉy, b¾n, ®©m … b. Tõ “l¹nh”: - Trờng thời tiết và nhiệt độ: lạnh, nóng, ấm, hanh, Èm, m¸t… - Trờng tính chất của thực phẩm: lạnh (đồ l¹nh), nãng (®un nãng) - Trêng tÝnh chÊt t©m lÝ, t/c con ngêi: l¹nh, (Êm ¸p)… IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm trờng từ vựng và một số lu ý về trờng từ vựng. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc ghi nhí. - BTVN: 5,6-23 - ChuÈn bÞ bµi: Bè côc VB..

(14) Bµi 2: TiÕt 8:. V¨n b¶n. Bè côc cña v¨n b¶n Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Nắm đợc bố cục của văn bản, đặc biệt là biết cách sắp xếp các nội dung trong phần thân bµi. - Biết xây dựng bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tợng, trình độ nhận thức của ngời đọc. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Chủ đề là gì, có vai trò ntn trong VB? Tính thống nhất về chủ đề đợc thể hiện trên những ph¬ng diÖn nµo? 2. Bµi míi: Th«ng thêng chóng ta viÕt bµi v¨n theo bè côc mÊy phÇn? VËy bè côc lµ g×, tr×nh bµy, s¾p xếp bố cục nh thế nào chúng ta sẽ đợc hiểu rõ qua tiết học hôm nay. Hoạt động của thầy và trò Học sinh đọc. V¨n b¶n trªn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Chỉ rõ ranh giới giữa các phần đó? Nªu nhiÖm vô cña mçi phÇn?. Hãy cho biết các phần đó có quan hệ với nhau ntn? Phần trớc là tiêu đề cho phần sau, phần sau lµ sù tiÕp nèi cña phÇn tríc. S¾p xÕp nh vËy gäi lµ bè côc cña VB Em hiÓu thÕ nµo lµ bè côc cña VB? Bè côc cña VB gåm cã mÊy phÇn? NhiÖm vô cña tõng phÇn lµ g×? C¸c phÇn trong VB cã QH víi nhau ntn?. Néi dung bµi häc I. Bè côc cña v¨n b¶n: 1. Ví dụ: VB “Ngời thầy đạo cao đức trọng”. VB chia ba phÇn: - Më bµi: Tõ ®Çu…danh lîi. Giíi thiÖu «ng Chu V¨n An - Th©n bµi: tiÕp…vµo th¨m. C«ng lao, uy tÝn, tÝnh c¸ch cña CVA - KÕt bµi: cßn l¹i. T/C cña mäi ngêi víi CVA C¸c phÇn lu«n g¾n bè chÆt chÏ víi nhau, tËp trung làm rõ chủ đề của VB. -> Bè côc cña VB. 2. KÕt luËn - Bè côc cña VB: lµ sù tæ chøc, s¾p xÕp c¸c đoạn văn để làm rõ chủ đề của VB. - Bè côc gåm: + Mở bài: Nêu chủ đề của VB. + Thân bài: trình bày các khía cạnh của chủ đề. + Kết bài: Tổng kết chủ đề. II. C¸ch bè trÝ, s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n. 1. VÝ dô: Tr×nh tù s¾p xÕp trong:.

(15) PhÇn TB cña VB “T«i ®i häc” kÓ vÒ - VB “Tôi đi học”: hồi tởng, đồng hiện (quá những sự kiện nào? Các sự kiện ấy đợc khø, hiÖn t¹i ®an xen), liªn tëng. s¾p xÕp theo tr×nh tù nµo? - Håi tëng kØ niÖm tríc khi ®i häc - §ång hiÖn: nh÷ng c¶m xóc tríc, trong khi đến trờng và khi vào lớp. - Liên tởng: so sánh, đối chiếu những suy nghÜa, c¶m xóc trong håi øc vµ hiÖn t¹i. Trong VB “Trong lßng mÑ” chñ yÕu tr×nh bµy diÔn biÕn t©m lÝ cña bÐ Hång. - Diễn biến tâm lí ấy đợc trình bày theo tr×nh tù nµo? - Khi t¶ ngêi, vËt hay phong c¶nh th× s¾p xÕp theo tr×nh tù nµo?. Nội dung phần thân bài thờng đợc sắp xÕp theo tr×nh tù nµo?. Lµm BT theo nhãm: nhãn 1-a, 2-b, 3-c. GV nhËn xÐt, söa ch÷a.. - VB “Trong lßng mÑ”: + Tình cảm, thái độ của Hồng trớc khi gặp mÑ. + Tình cảm, thái độ của Hồng khi đợc ở trong lßng mÑ. - Khi miªu t¶ ngêi, vËt: + Theo kh«ng gian. + Theo thêi gian. + Từ ngoại hình đến quan hệ, cảm xúc hoặc ngîc l¹i. - Khi miªu t¶ phong c¶nh: + Theo kh«ng gian. + Ngoại cảnh đến cảm xúc hoặc ngợc lại. 2. KÕt luËn: Nội dung phần thân bài thờng đợc sắp xếp theo tr×nh tù: kh«ng gian, thêi gian, sù ph¸t triÓn cña c¸c sù viÖc, c¶m xóc, t©m tr¹ng… III. LuyÖn tËp: Bµi 1: a. Tr×nh tù miªu t¶ theo kh«ng gian: - Giới thiệu đàn chim từ xa đến gần - Miªu t¶ b»ng nh÷ng quan s¸t thùc tÕ - Miªu t¶- c¶m xóc, liªn tëng, so s¸nh - ấn tợng về đàn chim từ gần đến xa. b. Theo kh«ng gian: - Theo kh«ng gian hÑp: MT trùc tiÕp Ba V× - Theo kh«ng gian réng: MT Ba V× trong MQH víi c¸c sù vËt xung quanh. c. Luận cứ đợc sắp xếp theo tầm quan trọng của chúng đối với luận điểm. - Bµn vÒ MQH gi÷a sù thËt lÞch sö víi truyÒn thuyÕt. - LuËn cø vÒ lêi bµn trªn. - Ph¸t triÓn lêi bµn luËn vµ luËn cø. Bµi 2,3:. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc bố cục VB, cách sắp xếp phần thân bài 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc hai kÕt luËn vÒ kh¸i niÖm bè côc, c¸ch s¾p xÕp phÇn TB. - Hoµn thiÖn BT 2,3- 27. - So¹n VB: Tøc níc vì bê..

(16) Bµi 3: TiÕt 9:. V¨n b¶n. Tøc níc vì bê Trích: Tắt đèn _ Ngô Tất Tố Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Qua đoạn trích giúp học sinh cảm nhận đợc bộ mặt tàn bạo của chế độ thực dân nửa phong kiến trớc CMT8. Đồng thời thấy đợc tình cảnh đáng thơng, khốn cùng của ngời ND trong XH ấy. Thấy đợc sức sống tiềm tàng của ngời phụ nữ ND nghèo trong XH cũ. Hiểu đợc tình cảm nhân đạo của nhà văn. - Thấy đợc những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện của tác giả: nghệ thuật tả ngời, tả viÖc, kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt, t¬ng ph¶n, kÕt hîp TS-MT- BC. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - H·y ph©n tÝch t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi ë trong lßng mÑ? 2. Bµi míi: Trong tự nhiên có quy luật đã đợc khái quát từ câu tục ngữ “tức nớc vỡ bờ”. Trong XH đó là quy luật có áp bức có đấu tranh. Quy luật ấy đợc chứng minh trong chơng truyện thứ 18 của cuốn tiểu thuyết Tắt đèn. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: Giíi thiÖu vµi nÐt s¬ lîc vÒ NTT? * T¸c gi¶: (1893-1954) - Ông xuất thân trong một gia đình nhà nho - Quª: Léc Hµ- Tõ S¬n- B¾c Ninh gốc ND. Trớc CMT8, ông chuyên viết về đề tài - Là một trong những nhà văn xuất sắc nhất n«ng th«n. Sau CM «ng vÉn phôc vô c«ng t¸c cña trµo lu VH hiÖn thùc phª ph¸n tríc v¨n nghÖ cho cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p CMT8 - Tác phẩm chính của ông: Tắt đèn, Lều - Ngoµi viÕt v¨n NTT cßn lµ mét häc gi¶, châng, ViÖc lµng… mét nhµ b¸o. - NTT lµ mét häc gi¶ cã nhiÒu c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ vÒ triÕt häc vµ v¨n häc cæ. Mét nhµ b¸o.

(17) mang khuynh híng d©n chñ tiÕn bé vµ giµu tính chiến đấu - NTT đợc nhà nớc truy tặng giải thởng Hồ ChÝ Minh vÒ VHNT. Giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm? Tóm tắt tác phẩm (Hỏi đáp- 19). * T¸c phÈm: - Tiểu thuyết “Tắt đèn” đăng báo 1937, in thµnh s¸ch 1939, lµ t¸c phÈm tiªu biÓu cña NTT vµ lµ t¸c phÈm xuÊt s¾c cña dßng VH HT phª ph¸n VN giai ®o¹n 1930-1945. - §o¹n trÝch: “Tøc níc vì bê” trÝch trong ch¬ng XVIII cña t¸c phÈm. 2. Chó thÝch:. Gi¶i thÝch tõ: su ? Su: thuế thân và thuế đinh: thuế đánh vào thân thÓ, m¹ng sèng cña con ngêi. ThuÕ th©n chØ đánh vào những ngời đàn ông (đinh) tuổi từ 18 trë lªn. Phô n÷ kh«ng ph¶i nép thuÕ nµy. Đó là một hình thức thuế vô nhân đạo nhất trong XHVN thêi Ph¸p thuéc v× nã coi con ngêi nh sóc vËt, hµng ho¸. Trong ®o¹n trÝch cã nh÷ng nh©n vËt nµo? 3. Bè côc: Cã thÓ ph©n nhãm c¸c nh©n vËt l¹i víi nhau kh«ng? Ai lµ nh©n vËt chÝnh? - Các nhân vật có thể đợc phân nhóm nh sau: + Ngêi ND bÞ ¸p bøc: anh DËu, chÞ DËu + Bän quan l¹i tay sai ®i ¸p bøc: cai lÖ, ngêi nhµ lÝ trëng - Nh©n vËt chÝnh: chÞ DËu (xuÊt hiÖn nhiÒu trong đoạn trích, thể hiện chủ đề, t tởng của ®o¹n trÝch) §o¹n trÝch cã mÊy sù viÖc? T¬ng øng víi tõng sù viÖc lµ nh÷ng ®o¹n v¨n nµo? - §o¹n 1: Tõ ®Çu…cã ngon miÖng hay kh«ng -> chÞ DËu ch¨m sãc chång. - Đoạn 2: Còn lại -> chị Dậu đơng đầu với bän tay sai. Gi¸o viªn híng dÉn: II. T×m hiÓu v¨n b¶n: - §äc diÔn c¶m thÓ hiÖn râ lêi tho¹i cña tõng 1. §äc: nh©n vËt. T¹o kh«ng khÝ håi hép, khÈn tr¬ng, c¨ng th¼ng, s¶ng kho¸i ë cuèi ®o¹n trÝch. - GV đọc mẫu một đoạn-> Hs đọc tiếp. Em hiÓu g× vÒ cai lÖ? - Là tay sai đắc lực của Pháp. Thờng đợc bọn quan lại cho phép sử dụng bạo lực để đàn áp ngêi d©n theo lÖnh cña chÝnh quyÒn Cai lÖ cã vai trß ntn trong vô thuÕ ë lµng §«ng X¸? - Thu thuÕ. Hắn xông vào nhà chị Dậu với ý định gì? - Trãc su thuÕ. Hình ảnh cai lệ đợc tác giả khắc hoạ qua nh÷ng chi tiÕt nµo?. Những chi tiết ấy lột tả đợc bản chất gì của tªn cai lÖ? -B¾t ngêi lµ nghÒ cña h¾n. Ng«n ng÷ cöa miÖng cña h¾n lµ qu¸t, thÐt, chöi, hÇm hÌ… Tªn ngêi nhµ lÝ trëng hiÖn lªn qua nh÷ng chi tiÕt nµo? “- Anh ta lại sắp phải gió nh đêm hôm qua đấy”. So víi cai lÖ em thÊy lÝ trëng lµ ngêi ntn? Qua hai nh©n vËt nµy, chóng ta hiÓu g× vÒ. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Nh©n vËt cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng: * Cai lÖ: Lµ viªn cai chØ huy mét tèp lÝnh lÖ. - TiÕn vµo nhµ sÇm sËp. - Gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khµn khµn. - Trîn ngîc hai m¾t, qu¸t, giäng hÇm hÌ. - Đánh chị Dậu, sấn đến để trói anh Dậu -> Hèng h¸ch, th« b¹o, v« nh©n tÝnh.. *Ngời nhà lí trởng: là tay sai đắc lực của lí trëng. - Qu¸t th¸o, ¨n nãi mØa mai. - Lãng ngãng, kh«ng d¸m hµnh h¹ anh DËu. - > lµ kÎ t¸ng tËn l¬ng t©m nhng cha mÊt.

(18) b¶n chÊt cña XH cò? - §Çy rÉy nh÷ng bÊt c«ng vµ sù tµn ¸c. - Cã thÓ gieo ho¹ xuèng cho bÊt k× ngêi l¬ng thiÖn nµo. - Tồn tại trên cơ sở các lí lẽ và hành động bạo ngîc. Nªu nhËn xÐt chung vÒ hai nh©n vËt nµy? Tác giả đã sử dụng NT gì để khắc hoạ hai nh©n nµy? - Tình cảnh gia đình chị Dậu lúc này ntn? Chị Dậu là ngời đàn bà nghèo xác xơ, với ba đứa con đói khát. Tất cả dồn lên vai chị. Em có suy nghĩ gì về tình cảnh đó? - Chi tiết chị Dậu chăm sóc chồng đợc MT ntn? Qua đây chị Dậu đã bộc lộ phẩm chất gì?. hÕt nh©n tÝnh.. =>Chúng là đại diện cho XHPK đơng thời tµn b¹o, bÊt c«ng, phi lÝ => NT: Kh¾c ho¹ nh©n vËt qua lêi nãi, cö chỉ, hành động. b. Nh©n vËt chÞ DËu: * Tình cảnh gia đình: - Nợ su nhà nớc cha trả đợc. - Anh DËu èm mµ vÉn cã thÓ bÞ trãi, bÞ đánh bất cứ lúc nào (vì cha có tiền nộp su cho ngêi em ruét chÕt tõ n¨m ngo¸i). - Trong nhµ kh«ng cßn mét h¹t g¹o. -> Rất khó khăn và đáng thơng. * ChÞ DËu ch¨m sãc chång: - Qu¹t cho ch¸o nguéi. - Rón rén bng đến động viên chồng ăn -> §¶m ®ang, dÞu hiÒn vµ hÕt lßng yªu thu¬ng chång con. * §èi phã víi cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng: - Giäng run run, van xin tha thiÕt -> xng h«: ch¸u- «ng (díi - trªn).. - DiÔn biÕn øng xö cña chÞ DËu víi bän tay sai đợc khắc hoạ ntn? §ã lµ c¸ch øng xö rÊt tù nhiªn cña ngêi d©n đối với ngời đại diện của nhà nớc. Bởi vì chị lu«n xem m×nh lµ hµng con s©u, c¸i kiÕn, nghÌo khæ bËc nhÊt trong lµng. ChÞ nhÉn nhôc nh vËy mong gîi chót lßng th¬ng ngêi cña anh cai. Thế nhng bỏ ngoài tai thái độ, lời van xin của chÞ DËu cai lÖ vÉn sÊn tíi. Vì thế thái độ của chị Dậu có sự thay đổi - C·i l¹i -> xng h« t«i- «ng (ngang hµng.) ntn? - NghiÕn hai hµm r¨ng, tóm cæ tªn cai lÖ, Ên dói ra cöa, l¼ng cho ngêi nhµ lÝ trëng mét c¸i -> xng h«: bµ- mµy (trªn- díi). Sự thay đổi cách xng hô đó nói lên điều gì? -> Chuyển từ đấu lí sang đấu lực, thay đổi Phân tích sự thay đổi trong mỗi lần xng hô c¸ch xng h« phï hîp diÔn biÕn t©m lÝ, hoµn (SGK-31). c¶nh. T¹i sao chÞ DËu cã thÓ quËt ng· hai tªn tay => lßng th¬ng yªu chång con, lßng c¨m thï sai đó? áp bức đã tạo nên sự phản kháng mãnh liệt. => Ngời ND khi bị dồn nén, áp bức đến Qua sù ph¶n kh¸ng cña chÞ DËu em cã cùng họ đã có sự đấu tranh. nhËn xÐt g× vÒ ngêi ND tríc CMT8 vµ vÒ XHVN lóc bÊy giê? Đó chính là hành động “tức nớc vỡ bờ” của chị Dậu -> toát lên ý nghĩa nhan đề tác phẩm. - NT: Khắc hoạ tính cách nhân vật qua cử - §Ó kh¾c ho¹ nh©n vËt chÞ DËu t¸c gi¶ sö chỉ, lời nói, hành động; kết hợp TS - MTdụng BPNT gì? BC III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp: 1. Tæng kÕt: * Néi dung: - V¹ch trÇn bé mÆt tµn ¸c, bÊt nh©n cña XHPK đơng thời đã đẩy ngời ND vào tình Qua VB t¸c gi¶ muèn thÓ hiÖn ND g×? c¶nh cùc khæ khiÕn hä ph¶i liÒu m¹ng chèng l¹i - Toát lên vẻ đẹp của ngời PNND vừa giàu lßng yªu th¬ng chång con võa cã søc sèng tiÒm tµng, m¹nh mÏ. * NghÖ thuËt: - Kh¾c ho¹ râ nÐt hai tuyÕn nh©n vËt qua miêu tả diễn biến tâm lí, hành động, lời nói Những đặc sắc NT sử dụng trong VB?.

(19) - KÕt hîp TS - MT- BC. 2. LuyÖn tËp:. §äc diÔn c¶m VB cã ph©n vai. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc tình cảnh khốn cùng của chị Dậu và sự phản kháng của chị. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm phÇn luyÖn tËp. - Xem tríc bµi: X©y dùng ®o¹n v¨n trong VB.. Bµi 3: TiÕt 10:. V¨n b¶n. X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc khái niệm về đoạn văn, câu chủ đề, mối quan hệ giữa các câu trong đoạn và cách tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n. - RÌn luyÖn kü n¨ng viÕt v¨n b¶n hoµn chØnh theo c¸c yªu cÇu vÒ cÊu tróc vµ tõ ng÷. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi. - Häc sinh: Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ bè côc trong VB? - Bố cục phần thân bài thờng đợc sắp xếp theo trình tự ntn? 2. Bµi míi: Nh chúng ta đã biết một văn bản hoàn chỉnh đợc cấu tạo bởi nhiều đoạn văn, vậy đoạn. v¨n lµ g×? CÊu t¹o ntn? §îc tr×nh bµy ra sao? Chóng ta sÏ t×m hiÓu trong tiÕt häc h«m nay. Hoạt động của thầy và trò - HS đọc VD: VB trên gồm mấy ý? Mỗi ý đợc viết thành mÊy ®o¹n? Dựa vào dấu hiệu nào em biết đợc đó là hai ®o¹n v¨n? - ViÕt hoa lïi ®Çu dßng. - ChÊm xuèng dßng. Em hiÓu g× vÒ ®o¹n v¨n?. Néi dung bµi häc I.ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n: 1. Ví dụ: VB “NTT và tác phẩm Tắt đèn”. - VB gồm hai ý, mỗi ý đợc viết thành một ®o¹n v¨n-> cã hai ®o¹n v¨n.. 2. KÕt luËn: - Khái niệm: Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nªn VB. - §Æc ®iÓm: +VÒ h×nh thøc: B¾t ®Çu b»ng c¸ch viÕt hoa lïi ®Çu dßng. KÕt thóc b»ng c¸ch chÊm xuèng dßng..

(20) - HS quan s¸t ®o¹n v¨n 1: Bài văn có nhan đề là gì? Trong bài văn có những từ ngữ nào đợc lặp đi lặp lại nhiều lÇng nh»m duy tr× néi dung bµi v¨n? - HS quan s¸t ®o¹n v¨n 2: ý kh¸i qu¸t bao trïm c¶ ®o¹n v¨n lµ g×?. Câu nào chứa đựng ý khái quát ấy?. Em hiểu từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của ®o¹n v¨n lµ g×? Chóng cã vai trß ntn trong VB? Câu chủ đề thờng có đặc điểm gì? Ngắn gọn, đứng ở đầu hoặc cuối đoạn.. - HS quan s¸t VD 1: Đoạn 1 có câu chủ đề không? Các câu trong ®o¹n quan hÖ víi nhau ntn? Đoạn 2 câu chủ đề nằm ở vị trí nào? Các ý trong đoạn văn đợc bày ntn?. - HS đọc: Đoạn văn có câu chủ đề không? Nếu có thì n»m ë vÞ trÝ nµo? Các ý trong đoạn đợc trình bày theo trình tù nµo? Cã thÓ tr×nh bµy ®o¹n v¨n theo nh÷ng c¸ch nµo?. HS làm bài độc lập Chia ba nhãm, mçi nhãm mét phÇn. GV híng dÉn HS viÕt ®o¹n v¨n. + Về nội dung: Biểu đạt một ý tơng đối hoàn chØnh. II. Tõ ng÷ vµ c©u trong ®o¹n v¨n: 1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn v¨n: * VÝ dô: - §o¹n v¨n 1: Ng« tÊt Tè, «ng, nhµ v¨n. - > là các từ ngữ chủ đề. - §o¹n v¨n 2: + ND: §¸nh gi¸ nh÷ng thµnh c«ng cña NTT trong viÖc t¸i hiÖn hiÖn thùc n«ng th«n VN trớc CMT8 và khẳng định phẩm chất tốt đẹp của ngời lao động chân chính - > thể hiện ở câu “Tắt đèn là tác phẩm tiêu biÓu nhÊt cña NTT” chøa ý kh¸i qu¸t cña đoạn văn -> câu chủ đề. b. KÕt luËn: - TNCĐ: Là các từ dùng làm nhan đề hoặc các từ đợc lặp lại nhiều lần. - C©u C§: Lµ c©u mang ND kh¸i qu¸t cña c¶ ®o¹n. 2. C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n: a. VÝ dô; * VD 1: - Đoạn 1: không có câu chủ đề, các ý lần lợt đợc trình bày trong các câu bình đẳng với nhau. - > KiÓu song hµnh. - §o¹n 2: + Câu chủ đề nằm ở đầu đoạn, ý chính nằm trong câu chủ đề + C¸c c©u tiÕp theo cô thÓ ho¸ ý chÝnh -> KiÓu diÔn dÞch. * VÝ dô 2: - C©u C§ n»m ë cuèi ®o¹n, ý chÝnh n»m trong câu chủ đề - C¸c c©u tríc cô thÓ ho¸ ý chÝnh - > KiÓu quy n¹p. b. KÕt luËn: - KiÓu song hµnh - KiÓu diÔn dÞch - KiÓu quy n¹p II. LuyÖn tËp: Bµi 1: Bài văn gồm hai ý, mỗi ý diễn đạt thành một ®o¹n v¨n. Bµi 2: a. §o¹n diÔn dÞch. b. §o¹n song hµnh. c. §o¹n song hµnh. Bµi 3:. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợckhái niệm câu CĐ, từ ngữ CĐ, cách trình bày đoạn văn. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc ghi nhí - BTVN: 3,4 -37 - ¤n l¹i kiÕn thøc VB tù sù- > viÕt bµi TLV sè 1..

(21) Bµi 3: TiÕt 11 - 12:. V¨n b¶n ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 - V¨n tù sù Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Ôn lại kiểu bài tự sự đã học ở lớp 6, có kết hợp với biểu cảm đã học ở lớp 7 - LuyÖn kü n¨ng viÕt ®o¹n v¨n, bµi v¨n hoµn chØnh theo c¸c yªu cÇu vÒ cÊu tróc vµ tõ ng÷ II. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Ra đề, đáp án. - Häc sinh: ¤n bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: §Ò bµi: KÓ l¹i nh÷ng kû niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc cña b¶n th©n em. §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm:.

(22) a. Më bµi: (1,5®iÓm) Cã thÓ giíi thiÖu: - Giíi thiÖu vÒ t×nh huèng, hoµn c¶nh x¶y ra c©u chuyÖn. - Giíi thiÖu vÒ nh©n vËt hay kÕt qu¶ c©u chuyÖn. b. Th©n bµi: (7 ®iÓm) Lần lợt kể các sự việc liên quan đến em xoay quanh buổi học đầu tiên. KÓ theo tr×nh tù: - Thêi gian, kh«ng gian. - Theo diÔn biÕn cña sù viÖc. - Theo diÔn biÕn cña t©m tr¹ng. Mỗi ý trình bày thành một đoạn văn theo các cách đã học. c. KÕt bµi: (1,5®iÓm) Khẳng định lại cảm xúc của em về buổi tựu trờng đầu tiên.. Bµi 4: TiÕt 13:. V¨n b¶n. L·o H¹c - Nam Cao Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Thấy đợc tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của Lão Hạc. Qua đó hiểu thêm về số phận đáng thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng của ngời ND trớc CMT8. - Thấy đợc lòng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao (thể hiện qua NV ông giáo): thơng cảm, xót xa vµ tr©n träng nh÷ng ngêi L§ nghÌo khæ. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi, tËp truyÖn ng¾n Nam Cao. - Häc sinh: So¹n bµi, tãm t¾t t¸c phÈm. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò : - Phân tích diễn biến trong hành động ứng xử của chị Dậu với bọn tay sai? - Qua NV chÞ DËu em hiÓu g× vÒ ngêi NDVN tríc CMT8? 2. Bµi míi: Khi viÕt v¨n Nam Cao lu«n chñ tr¬ng: “kh¬i nh÷ng nguån cha ai kh¬i vµ s¸ng t¹o nh÷ng g× cha ai cã”. Bëi vËy, truyÖn ng¾n Nam Cao lu«n tiÒm Èn nh÷ng yÕu tè bÊt ngê. “L·o H¹c” lµ t¸c phÈm tiªu biÓu cho phong c¸ch nãi trªn. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? * T¸c gi¶: (1915-1951) Ông hy sinh trên đờng công tác tại vùng sau - Tên thật: Trần Hữu Tri địch - Quª: lµng §¹i Hoµng- LÝ Nh©n – Hµ Nam §îc nhµ níc truy tÆng Gi¶i thëng HCM vÒ - Lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt VHNT 1996 s¾c - Chủ yếu viết về 2 đề tài: nông dân lao động vµ trÝ thøc nghÌo * T¸c phÈm: Tr×nh bµy xuÊt xø cña t¸c phÈm? - §¨ng b¸o lÇn ®Çu n¨m 1943 - Lµ mét trong nh÷ng truyÖn ng¾n xuÊt s¾c.

(23) về đề tài ngời ND của NC 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: - §o¹n 1: Tõ “H«m sau l·o sang…thÕ nµo Đoạn trích đợc kể (chữ to) xoay quanh nh÷ng sù viÖc chÝnh nµo? Dùa vµo c¸c sù råi còng xong” -> Nh÷ng viÖc lµm cña l·o việc đó hãy chia bố cục của VB? H¹c tríc khi chÕt TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo? Ai lµ nh©n - §o¹n 2: cßn l¹i -> c¸i chÕt cña l·o H¹c vËt chÝnh? - L·o H¹c lµ nh©n vËt chÝnh Truyện đợc kể từ nhân vật nào? Việc lựa chän ng«i kÓ, ngêi kÓ nh vËy cã ý nghÜa g×? KÓ ë ng«i thø nhÊt, «ng gi¸o lµ ngêi kÓ => gióp nhµ v¨n võa tù sù võa kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. T¸c phÈm v× thÕ ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, triÕt lÝ. II. T×m hiÓu v¨n b¶n: GV hớng dẫn đọc: phân biệt giọng của các 1. §äc- Tãm t¾t: nh©n vËt - GV đọc một đoạn -> gọi HS đọc tiếp H·y tãm t¾t ND chÝnh cña VB? TruyÖn kÓ vÒ l·o H¹c, mét ngêi ND giµ, vî chết, nghèo khổ, sống cô độc, chỉ biết làm b¹n víi con chã vµng. Con trai l·o v× nghÌo không lấy đợc vợ nên phẫn chí bỏ đi làm đồn ®iÒn cao su. L·o H¹c ë nhµ ra søc lµm thuª để sống, giành dụm tiền cho con trai, chờ con trë vÒ. Nhng sau mét trËn èm, l¹i gÆp phải năm thiên tai, mất mùa, không đủ sức làm thuê, vì hết đờng sinh sống lão đành bán con chã vµng, mang hÕt tiÒn b¹c cïng m¶nh vờn gửi lại nhờ ông giáo trông coi hộ để khi con lão về giao lại cho nó. Rồi đến bớc đờng cïng, l·o ¨n b¶ chã tù tö, chÕt mét c¸ch ®au đớn. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: L·o H¹c sèng trong t×nh c¶nh ntn? a. Nh©n vËt l·o H¹c: * Gia c¶nh: - Vợ mất sớm, nhà nghèo, con trai bỏ đi đồn ®iÒn cao su. - Bản thân già yếu, sống lam lũ, cô độc chỉ Em có nhận xét gì về tình cảnh đó? biÕt lµm b¹n víi “cËu Vµng”. => khổ cực, đáng thơng. L·o H¹c rÊt yªu quý “cËu Vµng”, v× sao? * L·o H¹c b¸n cËu Vµng. Vì đó là kỷ niệm của ngời con trai để lại. “Cậu Vàng” đợc lão Hạc đối xử ntn? - Gäi nã lµ “cËu Vµng” nh mét bµ hiÕm hoi gọi đứa con cầu tự. - L·o b¾t rËn cho nã, ®em nã ra ao t¾m… - Cho nã ¨n c¬m trong mét c¸i b¸t, cã g× ngon còng chia cho nã, g¾p thøc ¨n cho nã nh con trÎ. - Nãi chuyÖn víi nã nh víi ngêi. L·o H¹c yªu quý “cËu Vµng” nh vËy t¹i - LÝ do: sao l¹i b¸n nã ®i? + L·o èm yÕu, cuéc sèng khèn khã, kh«ng nu«i næi m×nh vµ “cËu Vµng”. + Muèn gi÷ tµi s¶n l¹i cho con trai. => hoàn cảnh bất đắc dĩ. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña l·o H¹c sau khi - T©m tr¹ng: b¸n cËu Vµng ntn? + Cè lµm ra vÎ vui. + Cêi nh mÕu. + M¾t Çng Ëng níc. + Mặt lão đột nhiên co rúm lại. + Nh÷ng vÕt nh¨n x« l¹i víi nhau, Ðp cho níc m¾t ch¶y ra. Quan s¸t SGK.

(24) + §Çu ngoÑo vÒ mét bªn. + MiÖng mãm mÐm mÕu nh con nÝt. + Khãc hu hu… -> Sử dụng động từ, từ tợng láy tợng hình, tợng thanh, kết hợp TS- MT- BC để diễn tả tâm trạng vừa hối hận vừa đau đớn, xót xa, th¬ng tiÕc.. Khi miêu tả tâm trạng lão Hạc tác giả đã sử dụng những từ ngữ gì để miêu tả? Phân tÝch t¸c dông cña nh÷ng tõ ng÷ Êy? Trong t©m trÝ l·o, c¸i l·o nhí nhÊt khi b¸n cËu Vµng lµ nã kªu ö nh×n l·o nh tr¸ch l·o đã lừa dối nó vậy. C¸i hay cña nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh võa nªu là ở chỗ đã lột tả đợc sự đau đớn, xót xa, thơng tiếc…tất cả đang dâng trào, nh không thÓ k×m nÐn næi. Đặc biệt động từ “ép” gợi lên một khuôn mÆt giµ nua, kh¾c khæ, vÏ ra mét t©m hån đau khổ dờng nh đã cạn kiệt nớc mắt. Trong nh÷ng lêi kÓ, lêi gi·i bµy víi «ng gi¸o, l·o H¹c cßn nãi nh÷ng ®iÒu g×? “- KiÕp con chã lµ kiÕp khæ….ch¼ng h¹n!” . “-NÕu kiÕp ngêi còng khæ nèt…sung síng”. – gi÷a tr. 42 SGK. Qua ®©y ta thÊy l·o H¹c lµ ngêi ntn? => nghÌo khæ, giµu t×nh yªu th¬ng. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc bố cục, nội dung chính của VB. - Hiểu đợc gia cảnh và tâm trạng của lão Hạc khi buộc phải bán cậu Vàng. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - TËp tãm t¾t t¸c phÈm. - ThuËt l¹i diÔn biÕn t©m tr¹ng l·o H¹c sau khi b¸n chã.. Bµi 4: TiÕt 14:. V¨n b¶n. L·o H¹c - Nam Cao Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Thấy đợc tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của Lão Hạc. Qua đó hiểu thêm về số phận đáng thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng của ngời ND trớc CMT8. - Thấy đợc lòng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao (thể hiện qua NV ông giáo): thơng cảm, xót xa vµ tr©n träng nh÷ng ngêi L§ nghÌo khæ. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi, tËp truyÖn ng¾n Nam Cao. - Häc sinh: So¹n bµi, tãm t¾t t¸c phÈm. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò : - Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña l·o H¹c sau khi b¸n cËu Vµng? - Qua ®©y em thÊy l·o H¹c lµ ngêi ntn?. 2. Bµi míi:.

(25) Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc * C¸i chÕt cña l·o H¹c Trớc khi chết lão Hạc đã làm những việc - Trớc khi chết g×? + Nhê «ng gi¸o tr«ng hé m¶nh vên cho con. (Gi÷a tr. 44) + Göi «ng gi¸o tiÒn lo ma chay. + Từ chối mọi sự giúp đỡ của ngời khác. Nh÷ng viÖc lµm trªn cho thÊy phÈm chÊt -> Th¬ng con, lßng tù träng cao, lu«n sèng g× ë l·o H¹c? trong s¹ch. Coi träng bæn phËn lµm cha, danh gi¸ lµm ngêi. Chi tiết nào khiến ngời đọc bất ngờ về + Chi tiết: xin bả chó -> khiến ngời đọc nghi phÈm chÊt cña l·o H¹c? ngê vÒ b¶n chÊt trong s¹ch cña l·o. => chi tiÕt nghÖ thuËt, ®Èy t×nh huèng truyÖn lên đỉnh điểm. Cái chết của lão Hạc đợc MT ntn? - C¸i chÕt: V× sao l·o l¹i lùa chän c¸i chÕt? VËt v·, ®Çu tãc rò rîi, quÇn ¸o xé xÖch, m¾t long sßng säc, tru trÐo, bät mÐp sïi ra, ngêi giËt lªn. Để đặc tả cái chết của lão tác giả sử dụng -> Sử dụng từ tợng hình, tợng thanh -> gợi tả nh÷ng tõ ng÷ ntn? Cã t¸c dông g×? cái chết thê thảm, dữ dội, đau đớn, thơng tâm. Đó là con đờng cùng để bảo vệ danh dự, phÈm gi¸ cña m×nh. C¸i chÕt ®Çy bi kÞch cña l·o cã ý nghÜa => ý nghÜa: g×? + Ph¶n ¸nh ch©n thùc vµ s©u s¾c vÒ sè phËn bi th¶m cña ngêi ND tríc CM, ca ngîi phÈm gi¸ cao đẹp của ngời LĐ. + Phª ph¸n, tè c¸o XH phi nh©n, tµn ¸c. ¤ng gi¸o cã mèi quan hÖ ntn víi l·o b. Nh©n vËt «ng gi¸o: H¹c? T×nh c¶m cña «ng víi H¹c ra sao? - Lµ mét trÝ thøc nghÌo. - Lµ ngêi hµng xãm, ngêi chøng kiÕn, gÇn gòi, chia sÎ víi l·o H¹c. - Suy nghÜ: Trớc hoàn cảnh khốn cùng của lão Hạc + “Chao ôi!...đáng thơng” -> con ngời nên nhìn (lão vẫn từ chối mọi sự giúp đỡ) ông nhau thËt gÇn b»ng t×nh yªu th¬ng vµ lßng gi¸o cã suy nghÜ g×? th«ng c¶m. “Chao ôi!...đáng thơng” -> có nh vậy thì sẽ tránh đi đợc những định kiến xấu kh«ng cÇn thiÕt. Xung quanh c¸i chÕt cña l·o H¹c, «ng + Khi nghe Binh T nói về lão Hạc: “cuộc đời … gi¸o cã suy nghÜ ntn? đáng buồn” -> vì nghĩ rằng một ngời lơng thiện Em hiểu ntn về những suy nghĩ đó? l¹i biÕn thµnh xÊu xa. + Khi hiểu rõ: “cuộc đời cha…khác” -> buồn vì ngời lơng thiện bị đẩy vào đờng cïng nhng nh©n c¸ch kh«ng bÞ tha ho¸. => đó chính là quan niệm nhân đạo cao cả của Nam Cao. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp: 1. Tæng kÕt: Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung * Néi dung và đặc sắc NT của VB? * NghÖ thuËt 2. LuyÖn tËp: Qua hai nh©n vËt chÞ DËu vµ l·o H¹c em hiÓu g× vÒ sè phËn ngêi NDVN tríc CM? IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè - Nắm đợc diễn biến và ý nghĩa cái chết của lão Hạc - Hiểu đợc những quan niệm sống và suy nghĩ của ông giáo ->của tác giả 2. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc néi dung- nghÖ thuËt cña VB: l·o H¹c - Xem tríc bµi: Tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh.

(26) Bµi 4: TiÕt 15:. V¨n b¶n. Tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là từ tợng hình, từ tợng thanh. - RÌn kü n¨ng sö dông tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi, BP. - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra 15 phót: §Ò bµi: Câu 1 (5 điểm): Thế nào là trờng từ vựng? Trờng từ vựng có những đặc điểm gì? Câu 2 (2 điểm): Tìm những từ thuộc trờng từ vựng “ mặt” trong câu: “Gơng mặt mẹ tôi vẫn tơi sáng với đôi mắt trong và nớc da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má”. C©u 3 (3®iÓm): §Æt tªn trêng tõ vùng cho mçi d·y tõ díi ®©y: - thìa, đũa, muôi, giuộc, gáo - dao, ca, bóa, liÒm, h¸i - búa, vồ, dùi đục, dùi cui, chày §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm: C©u 1 (5 ®iÓm): - Trêng tõ vùng lµ tËp cña c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. - Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu trêng tõ vùng nhá h¬n vµ cã thÓ bao gåm c¸c tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. - Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau. - Có thể chuyển từ vựng để tăng thêm tính NT của ngôn từ và khả năng diễn đạt. C©u 2 (2 ®iÓm): - C¸c tõ thuéc trêng tõ vùng mÆt: m¾t, da, gß m¸ C©u 3 (3®iÓm): - Dụng cụ để xới, xúc. - Dụng cụ để chia, cắt. - Dụng cụ để nện, gõ.. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Học sinh đọc Chó ý vµo c¸c tõ in ®Ëm. Nh÷ng tõ nµo gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt? Nh÷ng tõ nµo m« pháng ©m thanh? Ph©n tÝch t¸c dông cña nh÷ng tõ tîng h×nh, tîng thanh trong ®o¹n v¨n trªn? - Nh÷ng tõ tîng cã t/d gîi t¶ h×nh ¶nh mét «ng l·o giµ yÕu, tr¶i qua c¸i chÕt v« cïng đau đớn, đáng thơng - > hình ảnh lão Hạc nh hiện ra trớc mắt ngời đọc, ngời đọc nh đợc chứng kiến cái chết của lão Hạc.. Néi dung bµi häc I. §Æc ®iÓm, c«ng dông: 1. VÝ dô: trÝch ®o¹n trong VB “L·o H¹c”. - Nh÷ng tõ: mãm mÐm, xång xéc, vËt v·, xéc xÖch, rò rîi, sßng säc -> gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i => tõ tîng h×nh. - Nh÷ng tõ: hu hu, ö -> M« pháng ©m thanh. => tõ tîng thanh. => T¸c dông: gîi t¶ h×nh ¶nh «ng l·o giµ yÕu, đau khổ, với cái chết vô cùng đáng thơng.

(27) - Nh÷ng tõ tîng thanh - > t©m tr¹ng v« cùng đau đớn, ân hận của lão Hạc sau khi buéc ph¶i b¸n cËu Vµng. ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh? Trong v¨n TS - MT tõ tîng h×nh, tîng thanh cã t¸c dông g×?. Häc sinh lµm bµi tËp nhãm.. Lµm c¸ nh©n.. Giáo viên hớng dẫn học sinh đặt câu. 2. KÕt luËn: - Tõ tîng h×nh lµ nh÷ng tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i. - Tõ tîng thanh: M« pháng ©m thanh. - Tác dụng: gợi tả đợc hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động và có giá trị biểu cảm. II. LuyÖn tËp: Bµi 1: - C¸c tõ tîng thanh: soµn so¹p, bÞch, bèp - C¸c tõ tîng h×nh: rãn rÐn, lÎo khoÎo, cháng quÌo Bµi 2: Lß dß, khËt khìng, ngÊt ngëng, lom khom, dß dÉm, liªu xiªu… Bµi 3: - Cời ha hả: to, sảng khoái, đắc ý - Cêi h× h×: võa ph¶i, thÝch thó, hån nhiªn - Cêi h« hè: to, v« ý, th« lç - Cêi h¬ hí: to, h¬i v« duyªn Bµi 4: - Giã thæi µo µo nhng vÉn nghe râ tiÕng nh÷ng cµnh kh« g·y l¾c r¾c. - C« bÐ khãc, níc m¾t r¬i l· ch· - Trên cành đào đã lấm tấm những nụ hoa - Chúng em đi học trên con đờng đầy khúc khuûu……. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè - Nắm đợc khái niệm từ tợng hình, từ tợng thanh - VËn dông trong khi nãi vµ viÕt 2. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: 4,5- 50. Bµi 4: TiÕt 16:. V¨n b¶n. Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Hiểu đợc vai trò và tầm quan trọng của việc sử dụng các phơng tiện liên kết để tạo ra sự liªn kÕt gi÷a c¸c ®o¹n v¨n trong VB, thÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. - RÌn kü n¨ng sö dông ph¬ng thøc liªn kÕt khi viÕt ®o¹n v¨n. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi, BP. - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò : - Thế nào là từ ngữ chủ đề, câu chủ đề trong đoạn văn? - Cã mÊy c¸ch tr×nh bµy néi dung trong ®o¹n v¨n? 2. Bµi míi: Nh các em đã biết, đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên VB mà một VB gồm nhiều đoạn văn. Vậy làm thế nào để liên kết các đoạn văn đó. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc.

(28) GV treo BP -> gọi HS đọc VD 1 cã mÊy ®o¹n v¨n? ND cña mçi ®o¹n v¨n trªn lµ g×? NhËn xÐt vÒ mèi liªn hÖ gi÷a hai ®o¹n v¨n nµy? - Vì đánh đồng hiện tại và quá khứ, nên sự liên kết giữa hai đoạn còn lỏng lẻo khiến ngời đọc cảm thấy hụt hẫng. So s¸nh ND cña VD 1 vµ VD 2? VD 2 kh¸c VD 1 ë ®iÓm nµo? Sù kh¸c biÖt nµy cã ý g×?. Theo em gi÷a c¸c ®o¹n v¨n trong VB cÇn cã mèi quan hÖ ntn? Khi chuyÓn tõ ®o¹n nµy sang ®o¹n kh¸c cÇn cã yÕu tè g×? Nhằm mục đích ntn?. Hai ®o¹n v¨n trªn liÖt kª hai kh©u cña qu¸ tr×nh lÜnh héi vµ c¶m thô t¸c phÈm VH. §ã lµ nh÷ng kh©u nµo? - T×m hiÓu - C¶m thô T×m c¸c tõ ng÷ liªn kÕt hai ®o¹n v¨n trªn? Ph¬ng tiÖn LK nµy biÓu thÞ quan hÖ ý nghÜa g×? H·y kÓ tiÕp c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt cã quan hÖ liÖt kª? Tríc hÕt, ®Çu tiªn, cuèi cïng, sau n÷a, trë lªn, mÆt kh¸c, mét mÆt, mét lµ, hai lµ… Ph©n tÝch MQH ý nghÜa gi÷a hai ®o¹n v¨n trªn? KÓ c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n cã ý nghÜa đối lập? Tr¸i l¹i, tuy nhiªn, tuy vËy, ngîc l¹i, thÕ mµ, vËy mµ, nhng mµ… §äc l¹i VD 2 cña phÇn I. Từ “đó’ thuộc từ loại nào? Trớc đó là khi nµo? - Từ “đó”: chỉ từ - “Trớc đó”: là chỉ thời gian quá khứ - Có thể dùng chỉ từ, đại từ làm phơng tiện liªn kÕt. H·y kÓ tiÕp c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt cïng tõ lo¹i? - Nµy, kia, Êy, nä… HS đọc VD: Ph©n tÝch MQH ý nghÜa gi÷a hai ®o¹n v¨n trªn? T×m c¸c tõ ng÷ liªn kÕt hai ®o¹n v¨n trªn? - §Ó LK c¸c ®o¹n v¨n cã ý nghÜa tæng kÕt kh¸i qu¸t ngêi ta thêng dïng c¸c tõ ng÷ cã. I. T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n 1. VÝ dô: * VÝ dô 1:. - §o¹n 1: T¶ c¶nh s©n trêng MÜ LÝ ë hiÖn t¹i - §o¹n 2: C¶m gi¸c cña NV “T«i” trong mét lÇn ghÐ th¨m trêng tríc ®©y. -> kh«ng cã sù liªn kÕt. * VÝ dô 2: - ND gièng víi VÝ dô 1. - HT: Đầu đoạn 2 có thêm cụm từ “trớc đó mÊy h«m” -> ph¬ng tiÖn liªn kÕt, t¸c dông: bæ sung ý nghÜa vÒ thêi gian, t¹o sù g¾n bã gi÷a hai ®o¹n v¨n. 2. KÕt luËn: Khi chuyÓn tõ ®o¹n v¨n nµy sang ®o¹n v¨n khác, cần sử dụng các phơng tiện liên kết để t¹o ra sù g¾n bã chÆt chÏ gi÷a c¸c ®o¹n v¨n. II. C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n: 1. Dùng từ ngữ để liên kết các đoạn văn: a. VÝ dô: * VD 1:. - §o¹n 1: b¾t ®Çu lµ t×m hiÓu. - §o¹n 2: sau kh©u t×m hiÓu. => tõ ng÷ liªn kÕt biÓu thÞ ý nghÜa liÖt kª.. * VD 2: - §o¹n: qu¸ khø - §o¹n 2: hiÖn t¹i -> Từ liên kết “nhng”, biểu thị ý nghĩa đối lËp. * VD 3: “Trớc đó”: là chỉ từ -> dùng làm phơng tiện liªn kÕt.. * VD 4: Tõ liªn kÕt: Nãi tãm l¹i - > Quan hÖ tæng kÕt kh¸i qu¸t..

(29) t¸c ý nghÜa TK, kh¸i qu¸t sù viÖc. H·y kÓ tiÕp c¸c tõ ng÷ LK cã ý nghÜa trªn? - Tãm l¹i, nh×n chung, nh×n l¹i…. §Ó LK ý nghÜa gi÷a c¸c ®o¹n v¨n ngêi ta thêng dïng c¸c tõ ng÷ liªn kÕt ntn? HS đọc: Hai ®o¹n v¨n trªn viÕt vÒ ND g×? Liªn kÕt víi nhau bëi yÕu tè nµo? Ngoài việc dùng từ ngữ để LK, ta có thể sử dụng yếu tố nào để LK ĐV?. GV híng dÉn HS lµm bµi. b. KÕt luËn: Dùng từ ngữ có tác dụng liên kết: QH đại từ, chỉ từ, liệt kê, so sánh, đối lập, khái quát, tæng kÕt… 2. Dùng câu nối để liên kết các đoạn văn: a. VÝ dô: - Câu: “ái dà…cơ đấy” - > tác dụng LK hai ®o¹n v¨n. b. KÕt luËn Có thể dùng câu nối để LK các đoạn văn III. LuyÖn tËp: Bµi 1:. a. Nãi nh vËy: tæng kÕt b. thÕ mµ: t¬ng ph¶n c. còng: nèi tiÕp, liÖt kª tuy nhiªn: t¬ng ph¶n Bµi 2; a. Từ đó b. Nãi tãm l¹i c. Tuy nhiªn d. ThËt khã tr¶ lêi Bµi 3; IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc các cách LK đoạn văn, tác dụng của việc LK ĐV - VËn dông trong khi nãi vµ viÕt 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: 3- tr.55. Bµi 5: TiÕt 17:. V¨n b¶n. Từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:.

(30) …………………….. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội. Biết cách sử dụng chúng. - Rèn kỹ năng sử dụng các lớp từ trên đúng chỗ. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi, BP. - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò : - ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh? LÊy VD minh ho¹? - ViÖc dïng tõ tîng h×nh, tîng thanh cã t¸c dông g×? 2. Bµi míi: Nh các em đã biết, tiếng Việt là thứ tiếng có tính thống nhất cao, ngời Bắc - Trung Nam đều hiểu đợc. Tuy nhiên bên cạnh sự thống nhất đó, tiếng nói của mỗi địa phơng, tầng líp còng cã sù kh¸c biÖt. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Từ ngữ địa phơng: HS đọc 1. VÝ dô Trong ba từ: bắp, bẹ, ngô từ nào đợc sử - Ngô: đợc dùng phổ biến -> từ ngữ toàn dân. dông phæ biÕn trong toµn d©n? Tõ nµo chØ - B¾p, bÑ: dïng trong ph¹m vi hÑp -> tõ ng÷ dùng ở một số địa phơng nhất định? địa phơng. 2. KÕt luËn - TN địa phơng là những từ chỉ đợc dùng ở ThÕ nµo lµ TN toµn d©n? ThÕ nµo lµ TN một số địa phơng nhất định. địa phơng? * Bµi tËp nhanh: C¸c tõ: mÌ ®en, tr¸i th¬m cã nghÜa lµ g×? - mÌ ®en: võng ®en. II. BiÖt ng÷ x· héi: - tr¸i th¬m: qu¶ døa. 1. VÝ dô: GV treo BP -> HS đọc - Mî: lµ tõ tÇng líp trung lu trong XHPK Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña hai tõ: mÑ dïng chØ ngêi mÑ. vµ mî? - §ång nghÜa Tại sao tác giả dùng cả hai từ này để chỉ chung một đối tợng (mẹ bé Hồng)? - Mẹ, mợ: là từ đồng nghĩa + MÑ: khi miªu t¶ nh÷ng suy nghÜ cña Hång. + Mợ: đúng với đối tợng, với hoàn cảnh giao tiếp (hai ngời đối thoại cùng tầng lớp XH_TÇng líp trung lu trong XH). - ngçng: ®iÓm 2 C¸c tõ; ngçng, tróng tñ cã nghÜa lµ g×? - trúng tủ: trúng phần đã học thuộc -> HS,SV thêng dïng => biÖt ng÷ XH. §èi tîng nµo thêng dïng c¸c tõ nµy? 2. KÕt luËn: - Biệt ngữ xã hội là những từ chỉ đợc dùng ThÕ nµo lµ biÖt ng÷ XH? trong một tầng lớp XH nhất định. * Bµi tËp nhanh: Cho biÕt c¸c tõ: trÉm, khanh, long sµng, ngù thiÖn cã nghÜa lµ g×? - TrÉm: c¸ch xng h« cña vua - Khanh: c¸ch vua gäi c¸c quan - Long sµng: giêng cña vua - Ngù thiÖn: dïng b÷a III. Sử dụng từ ngữ địa phơng và biệt ngữ x· héi: Khi sö dông TN§P vµ BNXH cÇn lu ý - Phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. nh÷ng g×? - Sử dụng trong thơ văn để tô đậm màu sắc địa phơng hay tầng lớp XH, tính cách nhân vËt. Trong c¸c t¸c phÈm v¨n ch¬ng sö dông - Kh«ng nªn l¹m dông TN§P vµ BNXH v× c¸c líp tõ nµy cã t¸c dông g×? cã thÓ g©y khã hiÓu. IV. LuyÖn tËp GV treo Bp -> gäi HS lªn b¶ng Bµi 1: - NghÖ TÜnh:.

(31) + Nhót: mét lo¹i da muèi + ChÎo: mét lo¹i níc chÊm + T¾c: mét lo¹i qu¶ hä quýt + Ng¸i: xa + Ché: thÊy - Nam Bé: + Nãn: mò + MËn: qu¶ doi + Th¬m: qu¶ døa + Tr¸i: qu¶ + ChÐn: c¸i b¸t Bµi 2: - Häc g¹o: häc thuéc lßng mét c¸ch m¸y mãc - Học tủ: đoán mò một số bài nào đó để học - GËy: ®iÓm 1 - Nã ®Èy con xe víi gi¸ kh¸ hêi: b¸n Bµi 3 C¸c trêng hîp kh«ng nªn dïng: b, c, e, g (cã thÓ sö dông trong d nhng chó ý sö dông cho phï hîp). IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm TNĐP và BNXH. - VËn dông trong khi nãi vµ viÕt. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: 4,5- tr.59.

(32) Bµi 5: TiÕt 18:. V¨n b¶n. Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là tóm tắt văn bản tự sự, hiểu đợc mục đích và cách thức tóm tắt VBTS. - RÌn kü n¨ng tãm t¾t VBTS. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi, BP. - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Tr×nh bµy t¸c dông vµ c¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong VB?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò GV dÉn d¾t môc 1 YÕu tè quan träng nhÊt trong VBTS lµ g×? - Nh©n vËt vµ sù viÖc Khi tãm t¾t VBTS cÇn dùa vµo nh÷ng yÕu tè nµo? Theo em thÕ nµo lµ tãm t¾t VBTS? - Sù viÖc tiªu biÓu: mét VBTS bao giê còng cã cèt truyÖn vµ hÖ thèng c¸c sù viÖc chÝnh, phô, lín, nhá…§iÒu quan träng lµ ngêi tãm t¾t ph¶i biÕt lîc bá nh÷ng th«ng tin vôn vÆt. - Nh©n vËt quan träng: Sè lîng nh©n vËt nhiÒu hay Ýt tuú thuéc vµo tÝnh chÊt phøc t¹p của câu chuyện. Khi tóm tắt, chỉ cần đề cập đến NV chính có vai trò tác động lớn, không nhÊt thiÕt ph¶i liÖt kª tÊt c¶ c¸c NV cã trong VB. HS đọc §o¹n v¨n trªn kÓ l¹i tãm t¾t ND chÝnh cña VB nµo? - VB “S¬n Tinh, Thuû Tinh”. Dựa vào đâu em nhận ra đợc điều đó? - Nh©n vËt vµ sù viÖc chÝnh. VB tóm tắt trên có nêu đợc ND chính của VB cÇn tãm t¾t hay kh«ng? VB tóm tắt trên có gì khác so với VB đợc tóm tắt (về độ dài, số lợng NV, sự việc…) Từ đó hãy cho biết các yêu cầu đối với việc tãm t¾t VBTS?. Néi dung bµi häc I. ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù:. - Tãm t¾t VBTS lµ dïng lêi v¨n cña m×nh kÓ l¹i néi dung chÝnh (bao gåm sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh) cña t¸c phÈm tù sù.. II. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù: 1. Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt: a. VÝ dô: - Tãm t¾t VB “S¬n tinh, Thuû Tinh”. - Cã c¸c NV chÝnh vµ sù viÖc chÝnh. - So víi VB gèc: tãm t¾t ng¾n gän h¬n, Ýt NV vµ sù viÖc h¬n.. b. KÕt luËn: - §¶m b¶o kh¸ch quan, trung thµnh v¬i b¶n gèc - §ñ nh©n vËt vµ sù viÖc chÝnh.

(33) - S¾p xÕp ND theo tr×nh tù hîp lý Muèn tãm t¾t v¨n b¶n cÇn thùc hiÖn nh÷ng - ViÕt ng¾n gän b»ng lêi v¨n cña m×nh bíc nµo? 2. C¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n: - Đọc kĩ, hiểu đúng chủ đề của VB. - Xác định ND chính cần tóm tắt và sắp xếp ND đó theo trình tự hợp lí. - ViÕt VB tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm tóm tắt VBTS, yêu cầu đối với việc tóm tắt, các bớc tóm tắt. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Tập tóm tắt các VB đã học.. Bµi 5: TiÕt 19:. V¨n b¶n. LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Vận dụng những kiến thức đã học ở tiết trớc vào việc luyện tập tóm tắt VBTS. - RÌn kü n¨ng tãm t¾t VBTS. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi. - Häc sinh: Lµm tríc BT ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ tãm t¾t VBTS? Tr×nh bµy c¸ch tãm t¾t VBTS?. 2. Bµi míi:. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc Bµi 1: Tãm t¾t VB “L·o H¹c”:.

(34) - NhËn xÐt vÒ c¸c sù viÖc nªu trong SGK? - H·y s¾p xÕp l¹i ND cho hîp lÝ? - Trên cơ sở các ý đã nêu hãy viết đoạn v¨n tãm t¾t VB.. - Xác định nhân vật chính, sự việc chÝnh cña ®o¹n trÝch? - Dựa vào đó viết đoạn văn tóm tắt VB.. Cã thÓ s¾p xÕp l¹i nh sau: b- a- d- c- g- e- i- h- k * ViÕt ®o¹n v¨n: L·o H¹c lµ mét ngêi ND nghÌo, nhng cã lßng tù träng vµ rÊt giµu t×nh c¶m. Khi ngêi con trai duy nhất của lão phẫn chí bỏ đi đồn điền cao su, lão lu«n bÞ d»n vÆt bëi c¸i mÆc c¶m lµ cha lµm trßn bæn phËn ngêi lµm cha. Giê ®©y ngêi b¹n t©m t×nh duy nhÊt cña l·o chØ cßn cã cã cËu Vµng. V× muèn giữ lại mảnh vờn cho con trai nên lão đã quyết định bán cậu Vàng. Lão mang số tiền ít ỏi dành dụm đợc gửi ông giáo và nhờ ông trông coi giúp mảnh vờn. Sau đó, lão sống lay lắt, vất vởng nhng từ chối mọi sự giúp đỡ của ngời khác. Rồi một h«m, l·o xin Binh T Ýt b¶ chã vµ nãi tr¸nh ®i c¸i ý định trong đầu. Khi nghe Binh T kể lại việc lão H¹c xin b¶ chã, «ng gi¸o dêng nh bÞ sèc vµ thÊt väng. Nhng khi tËn m¾t chøng kiÕn c¸i chÕt ®au đớn, quằn quại của lão, ông giáo mới sực tỉnh. Cả làng đều bất ngờ trớc cái chết của lão Hạc. Bµi 2: Tãm t¾t VB “Tøc níc vì bê”: Anh Dậu đang ốm nặng đến nỗi còn run rẩy cha kÞp hóp hÕt b¸t ch¸o th× cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng sÇm sËp tiÕn vµo qu¸t th¸o om sßm. Tªn cai lÖ ®a ra nh÷ng lêi lÏ bÊt nh©n. ChÞ DËu ban ®Çu nhÉn nhịn, van xin tha thiết. Nhng khi cai lệ đánh chị Dậu và sấn đến để trói anh Dậu, thì chị Dậu đã cự l¹i. ChÞ tóm cæ cai lÖ, Ên dói ra cöa vµ l¼ng cho ngêi nhµ lÝ trëng mét c¸i trong khi anh DËu cè can ngăn chị đừng chống lại chúng.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc các kỹ năng tóm tắt VBTS. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - TËp tãm t¾t c¸c VB TS trong SGK..

(35) Bµi 5: TiÕt 20:. V¨n b¶n Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1 Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - «n l¹i kiÕn thøc vÒ kiÓu bµi tù sù. - Học sinh tự đánh giá u, khuyết điểm của mình trong bài viếtHiểu đợc thế nào là tóm tắt văn bản tự sự, hiểu đợc mục đích và cách thức tóm tắt VBTS. - RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n TS. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi, chÊm, ch÷a bµi. - Học sinh: Lập dàn ý cho đề bài đã làm. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò:. 2. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò Nhắc lại đề bài và cho biết đề nêu lên nh÷ng yªu cÇu g× vÒ h×nh thøc vµ ND? Trình bày dàn ý chi tiết của đề bài trên? GV treo BP ghi dµn ý chi tiÕt.. - Trả bài cho học sinh, yêu cầu học sinh đối chiếu bài làm với dàn ý và tự đánh giá bài viÕt cña m×nh. * NhËn xÐt: - u ®iÓm: Nh×n chung c¸c em biÕt c¸ch lµm bµi v¨n tù sù. §a sè bµi lµm cña c¸c em cã bố cục rõ ràng, sắp xếp các sự việc tơng đối hîp lÝ, biÕt kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ - biÓu c¶m. - Nhîc ®iÓm: Mét sè bµi lµm bè côc cha râ.. Néi dung bµi häc 1. §Ò bµi: - H×nh thøc: KiÓu v¨n b¶n tù sù - ND: Mét kØ niÖm tuæi th¬ 2. Dµn ý: a. Më bµi: (1,5 ®iÓm) Cã thÓ giíi thiÖu: - Giíi thiÖu vÒ t×nh huèng, hoµn c¶nh x¶y ra c©u chuyÖn. - Giíi thiÖu vÒ nh©n vËt hay kÕt qu¶ c©u chuyÖn. b. Th©n bµi: (7 ®iÓm) Lần lợt kể các sự việc liên quan đến em xoay quanh buæi häc ®Çu tiªn. KÓ theo tr×nh tù: - Thêi gian, kh«ng gian. - Theo diÔn biÕn cña sù viÖc. - Theo diÔn biÕn cña t©m tr¹ng. Mçi ý tr×nh bµy thµnh mét ®o¹n v¨n theo các cách đã học. c. KÕt bµi: (1,5 ®iÓm) Khẳng định lại cảm xúc của em về buổi tùu trêng ®Çu tiªn. 3. Tr¶ bµi 4. NhËn xÐt- ch÷a lçi.

(36) NhiÒu em cha biÕt lùa chän tõ ng÷ phï hîp cho c©u v¨n, cßn hiÖn tîng lÆp tõ, lÆp ý; ch÷ viết ẩu, viết sai chính tả, câu cha đúng cú pháp, diễn đạt lủng củng, nhiều em còn viết t¾t… * Ch÷a lçi: - Diễn đạt lủng củng - Dïng tõ sai - ViÕt sai chÝnh t¶ - Dùng dấu câu cha đúng hoặc cha dùng dấu c©u Chọn đọc bài của HS: ……………………... 5. §äc bµi v¨n mÉu. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nh¾c l¹i nh÷ng u, nhîc ®iÓm chÝnh trong bµi lµm cña c¸c em 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Söa ch÷a c¸c lçi trong bµi. - ChÐp vµo vë rÌn ch÷.. Bµi 6: TiÕt 21 - 22:. V¨n b¶n C« bÐ b¸n diªm TrÝch: TruyÖn cæ An - ®Ðc- xen Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Cảm nhận và hiểu đợc ý nghĩa của truyện: ý nghĩa hiện thực và ý nghĩa nhân đạo. - Hiểu đợc giá trị nghệ thuật của truyện: xen kẽ các yếu tố thực và mộng, kết hợp TS - MT BC. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: so¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Tr×nh bµy gi¸ trÞ néi dung - nghÖ thuËt cña t¸c phÈm “L·o H¹c” 2. Bµi míi: Trªn thÕ giíi kh«ng cã nhiÒu nhµ v¨n chuyªn viÕt truyÖn cæ tÝch cho trÎ em . Mét trong. số ít các nhà văn đó là An- đéc- xen, nhà văn Đan Mạch rất nổi tiếng..

(37) Hoạt động của thầy và trò Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? - NhiÒu truyÖn «ng biªn so¹n l¹i tõ truyÖn cæ tÝch, nhng còng cã nh÷ng truyÖn do «ng hoµn toµn s¸ng t¹o ra. - C¸c t¸c phÈm tiªu biÓu: C« bÐ b¸n diªm, BÇy chim thiªn nga, Nµng tiªn c¸, Nµng c«ng chóa vµ h¹t ®Ëu… H·y giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm? HS quan s¸t SGK VB cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? ND cña mçi phÇn? Nhận xét về bố cục đó? - KÓ theo tr×nh tù thêi gian vµ sù viÖc. T¸c gi¶ sö dông c¸ch kÓ phæ biÕn cña truyÖn cæ tÝch. GV hớng dẫn đọc: giọng chậm, cảm thông, cè g¾ng ph©n biÖt nh÷ng c¶nh thùc vµ ¶o ¶nh trong vµ sau tõng lÇn c« bÐ quÑt diªm. GV đọc mẫu-> gọi HS đọc H·y tãm t¾t ND chÝnh cña VB? Vào một đêm giao thừa, ngoài đờng phố l¹nh gi¸ xuÊt hiÖn mét c« bÐ ngåi nÐp trong mét gãc têng, rÐt buèt nhng kh«ng d¸m vÒ nhà vì sợ bố đánh bởi em cha bán đợc bao diªm nµo. Em quyết định quẹt một que diêm để sởi. LÇn quÑt thø nhÊt, em thÊy ¸nh lß sëi. LÇn quÑt thø hai, thÊy bµn ¨n cã ngçng quay. LÇn quÑt thø ba thÊy c©y th«ng N«-en. LÇn quÑt thø t thÊy bµ hiÖn vÒ. QuÑt hÕt nh÷ng que diªm cßn l¹i, hai bµ ch¸u bay vÒ chÇu thợng đế. Buæi s¸ng mïng mét, ngêi ta thÊy thi thÓ em bÐ gi÷a nh÷ng bao diªm. Kh«ng ai biÕt những điều kì diệu em bé đã trông thấy. Qua phần đầu câu truyện, chúng ta đợc biÕt g× vÒ gia c¶nh cña c« bÐ b¸n diªm? Em cã nhËn xÐt g× vÒ gia c¶nh cña em bÐ? C©u chuyÖn x¶y ra ë ®©u, vµo thêi gian nµo? §ªm giao thõa lµ lóc mäi ngêi chuÈn bÞ cho viÖc g×? Cßn c« bÐ ra sao? Thời tiết lúc này đợc miêu tả ntn? Cô bé đợc MT ntn? Không khí đón giao thừa đợc MT ntn? Lóc nµy h×nh ¶nh c« bÐ hiÖn ra ntn?. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: * T¸c gi¶: (1805-1875) - Lµ nhµ v¨n §an M¹ch næi tiÕng víi lo¹i truyÖn kÓ cho trÎ em.. * T¸c phÈm: VB trÝch gÇn hÕt truyÖn “C« bÐ b¸n diªm”. 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: - Đoạn 1: từ đầu…cứng đờ ra -> hoàn cảnh sèng cña c« bÐ. - §o¹n 2: cßn l¹i -> nh÷ng lÇn quÑt diªm vµ méng tëng cña c« bÐ. - §o¹n 3: cßn l¹i -> C¸i chÕt cña c« bÐ. II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc- Tãm t¾t:. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Hoµn c¶nh cña c« bÐ b¸n diªm * Gia c¶nh: - Må c«i mÑ, bµ néi mÊt, sèng víi ngêi cha l¹nh lïng, tµn nhÉn. - Sèng chui róc trong mét xã tèi t¨m trªn g¸c s¸t m¸i nhµ. - Phải đi bán diêm để sống. -> đáng thơng. * §ªm giao thõa: Em bÐ - §i b¸n diªm - Đầu trần, chân đất, bụng đói, đi dới trời rÐt, ®Çy tuyÕt r¬i - Ngåi nÐp trong mét gãc têng.. Cảnh đón giao thừa - Mäi ngêi chuÈn bÞ đón năm mới. - Cöa sæ mäi nhµ sáng rực ánh đèn, sùc nøc mïi ngçng quay.. Nhận xét về nghệ thuật diễn đạt trong ®o¹n v¨n nµy?. -> NT: tơng phản, đối lập-> làm nổi tình cảnh đáng thơng, bất hạnh của em bé.. Trong truyÖn cã mÊy lÇn c« bÐ quÑt diªm?. b. Nh÷ng lÇn quÑt diªm cña c« bÐ:.

(38) - 5 lÇn. - LÇn thø nhÊt v× sao c« bÐ quÑt diªm? Khi quẹt diêm em bé thấy những gì?Điều đấy cho thÊy mong íc nµo cña c« bÐ? C¶nh thùc vµ ¶o ®an xen: ngãn tay c¸i cÇm diªm ch¸y gÇn s¸t lµm nãng báng lªn, ngåi tríc lß sëi bãng lo¸ng. V× em ®ang rÐt cãng nªn m¬ íc ®Çu tiªn cña em, c¸i em cÇn nhÊt lµ mét chiÕc lß sëi. Nh÷ng lÇn quÑt diªm tiÕp theo xuÊt ph¸t tõ c¬ së thùc tÕ nµo? Nh÷ng h×nh ¶nh k× diÖu nµo hiÖn ra? Cã ý nghÜa g×? - LÇn 2: Bµn ¨n vµ con ngçng quay Con ngỗng quay là hình ảnh đợc gợi ra từ c¶nh thùc. Nhng c¶nh con ngçng quay, c¾m th×a vÒ phÝa em bÐ th× thËt k× diÖu. Nã hoµn toµn lµ do tëng tîng cña em bÐ v× giê ®©y sau cái rét là cái đói. Ước mơ cháy bỏng nhất trong trong đầu em là đợc sởi ấm và ăn no. Ngçng quay lµ mãn ¨n ngon phæ biÕn ë ch©u ¢u vµ §an M¹ch. Nhng khi que diªm phôt t¾t em l¹i trë vÒ víi thùc tÕ (tr 66). - LÇn 3: C©y th«ng N«-el léng lÉy §ãn Gi¸ng sinh lµ mét trong nh÷ng phong tôc cña c¸c níc ch©u ¢u vµ cña nh÷ng ngêi Thiªn chóa. Khi que diªm t¾t, tÊt c¶ c¸c ngän nÕn bay lªn biÕn thµnh nh÷ng ng«i sao em l¹i trë vÒ víi thùc tÕ. - LÇn thø 4 quÑt diªm cã g× kh¸c so víi c¸c lÇn tríc? - Hình ảnh ngời bà đã mất hiện về - Em bÐ cÊt tiÕng nãi víi bµ §ã lµ nh÷ng mong íc ch©n thµnh, chÝnh đáng, giản dị của bất kì đứa trẻ nào. - Lần quẹt diêm thứ 5 có gì đặc biệt? Cảnh tîng trong lÇn cuèi cïng nµy cã ý nghÜa g×? NhËn xÐt vÒ NT sö dông trong ®o¹n v¨n? HS đọc đoạn văn cuối. §o¹n v¨n kh¾c ho¹ c¶nh tîng g×? Tất cả những điều trên cho ta thấy đó là mét em bÐ ntn? Em cã c¶m xóc g× tríc sè phËn cña em bÐ? Qua ®©y em hiÓu g× vÒ XH §an M¹ch lóc bÊy giê? Vµ hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ t¸c gi¶? - XH hoµn toµn thê ¬ víi nçi bÊt h¹nh cña ngêi nghÌo.. Thùc tÕ Méng tëng - LÇn 1: ®ang rÐt cãng - thÊy lß sëi b»ng s¾t -> Mong ớc đợc sởi ấm.. - Lần 2: đang đói – phòng ăn sang trọng, bàn ăn thịnh soạn -> ớc đợc ăn .. - Lần 3: cô đơn trong đêm giao thừa – cây th«ng N«-el léng lÉy -> ớc đợc vui đón Giáng sinh. - LÇn 4: co ro mét m×nh- bµ néi hiÖn vÒ, mỉm cời với em -> mong đợc mãi ở cùng bà, đợc bà che chở, yêu thơng. - LÇn 5: quÑt c¶ bao diªm- hai bµ ch¸u n¾m tay nhau bay lªn trêi -> tho¸t khái c¶nh nghèo khổ, đói rách, đợc sống trong tình yêu th¬ng -> NT: kÓ truyÖn ®an xen gi÷a thùc- ¶o. c. C¸i chÕt cña c« bÐ b¸n diªm: - Em bé đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa. Thi thể em ngồi giữa những bao diêm, với đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cời -> Đó là cái chết đáng thơng của một số phận v« cïng bÊt h¹nh.. -> Tác giả bộc lộ thái độ thơng xót, đồng c¶m, bªnh vùc. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp: 1. Tæng kÕt: * Néi dung: KÓ vÒ sè phËn bÊt h¹nh, vÒ nh÷ng íc m¬ cña cô bé bán diêm trong đêm giao thừa, thể hiện qua 5 lÇn quÑt diªm * NghÖ thuËt:.

(39) - §an xen gi÷a thùc vµ ¶o - §èi lËp, t¬ng ph¶n 2. LuyÖn tËp: iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc bố cục của VB. - Thấy đợc hoàn cảnh của em bé trong đêm giao thừa. - Nắm đợc những cảnh thực và ảo-> ớc mơ của cô bé qua các lần quẹt diêm. - Thấy đợc số phận của ngời nghèo, trái độ của XH, sự đồng cảm của tác giả. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn bè côc vµ hoµn c¶nh cña c« bÐ b¸n diªm. - Xem tríc bµi: Trî tõ, th¸n tõ.. Bµi 6: TiÕt 23:. V¨n b¶n Trî tõ, th¸n tõ Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là trợ từ, thán từ. Tác dụng của trợ từ, thán từ - RÌn kü n¨ng sö dông trî tõ, th¸n tõ II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi, b¶ng phô - Häc sinh: xem tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Phân biệt từ ngữ toàn dân và từ ngữ địa phơng? Cho ví dụ minh hoạ? 2. Bµi míi Trong khi nói và viết, ngoài việc sử dụng những từ loại chính nh: danh từ, động từ, tính từ… ta còn sử dụng nhiều từ loại khác làm cho nội dung diễn đạt thêm sâu sắc. Một trong những từ loại đó là: trợ từ và thán từ.

(40) Hoạt động của thầy và trò HS đọc Ba c©u v¨n trªn gièng vµ kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? - Ngoµi th«ng tin sù kiÖn cßn béc lé th¸i độ của ngời nói. Thái độ đó đợc bộc lộ qua những từ nµo?. Trî tõ lµ g×?. HS đọc C¸c tõ in ®Ëm trong vÝ dô trªn cã t¸c dông g×? NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng c¸c tõ nµy b»ng c¸ch lùa chän c©u tr¶ lêi ë bªn díi? Các từ này đứng ở vị trí nào trong câu? - §Çu c©u C¨n cø vµo t¸c dông cã thÓ chia th¸n tõ lµm mÊy lo¹i? - Gọi đáp - Béc lé c¶m xóc Em hiÓu g× vÒ th¸n tõ?. GV híng dÉn häc sinh lµm-> gäi HS lªn b¶ng ch÷a= > nhËn xÐt.. GV híng dÉn häc sinh lµm-> gäi HS lªn b¶ng ch÷a= > nhËn xÐt. Néi dung bµi häc I. Trî tõ: 1. VÝ dô - Gièng nhau: th«ng tin sù kiÖn (nã ¨n hai b¸t c¬m). - Kh¸c nhau: + C©u 1: ChØ cã th«ng tin sù kiÖn. + C©u 2: Thªm tõ “nh÷ng” -> nhÊn m¹nh viÖc ¨n nhiÒu. + C©u 3: Thªm tõ “cã” - > nhÊn m¹nh viÖc ¨n Ýt. > “những, có” đi kèm các từ ngữ trong câu để nhấn mạnh, biểu thị thái độ đánh giá sự vật. => trî tõ. 2. KÕt luËn: - Lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm mét tõ ng÷ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá, sự vật, hiện tợng đợc nói đến trong ngữ cảnh đó. II. Th¸n tõ: 1. VÝ dô - Nµy: g©y sù chó ý cña ngêi nghe (h« ng÷). - A: thái độ tức giận (hoặc vui mừng) - Vâng: thái độ lễ phép -> có thể tạo thành câu độc lập, có thể làm thµnh phÇn biÖt lËp cña c©u. => th¸n tõ 2. KÕt luËn: - Thán từ là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc hoặc dùng để gọi đáp, thán từ thờng đứng ở đầu câu hoặc đợc tách thành một câu đặc biệt - Th¸n tõ gåm hai lo¹i: + Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc. + Gọi đáp. II. LuyÖn tËp: Bµi 1: a. Chính-> trợ từ, nhấn mạnh hành động của thÇy hiÖu trëng. c. Ngay -> nhấn mạnh đối tợng đợc nói đến là m×nh. g. lµ -> tá ý khen. i. Những -> nhấn mạnh là đã nhắc nhiều. Bµi 2: - lấy: không có một lá th, đồng qùa, một lời nh¾n göi… - nguyên: chỉ kể riêng tiền thách cới đã quá cao - đến: quá vô lí - c¶: nhÊn m¹nh viÖc ¨n qu¸ møc b×nh thêng - cø: nhÊn m¹nh mét viÖc lÆp l¹i nhµm ch¸n Bµi 3: a. Nµy, µ -> béc lé c¶m xóc b. Êy -> béc lé c¶m xóc c. Vâng -> gọi đáp d. Chao «i -> béc lé c¶m xóc e. Hìi ¬i -> béc lé c¶m xóc Bµi 4: - Kìa: đắc ý - Ha ha: kho¸i chÝ - ¸i ¸i: tá ý van xin - Than «i: tiÕc nuèi.

(41) iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm trợ từ, thán từ - BiÕt nhËn diÖn vµ sö dông trî tõ, th¸n tõ 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc ghi nhí - BTVN: 5,6- 72. Bµi 6: TiÕt 24:. V¨n b¶n Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Nhận biết đợc sự kết hợp và tác động qua lại giữa các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong VB tù sù. - BiÕt vËn dông c¸c yÕu tè nµy trong bµi tËp lµm v¨n. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: xem tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Trong c¸c v¨n b¶n tù sù ta têng thÊy cã sù ®an xen c¸c yÕu tè miªu t¶- biÓu c¶m. VË y. sự kết hợp đó có tác dụng gì…. Hoạt động của thầy và trò HS đọc: ChØ ra c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n trªn?. Các yếu tố miêu tả, biểu cảm đứng riêng hay ®an xen víi c¸c yÕu tè tù sù? Bỏ hết các yếu tố miêu tả, biểu cảm-> đối chiếu đoạn văn đó với đoạn văn gốc và cho nhËn xÐt: §V tù sù: MÑ t«i vÉy t«i. T«i ch¹y theo chiÕc xe chë mÑ, mÑ t«i lªn xe. T«i oµ khãc. MÑ t«i khãc theo. T«i ngåi bªn mÑ, ng¶ ®Çu vµo c¸nh tay mÑ, quan s¸t g¬ng mÆt mÑ. NÕu kh«ng cã c¸c yÕu tè MT-BC th× viÖc kÓ chuyÖn sÏ ntn? Nếu bỏ hết các yếu tố kể, chỉ để lại yếu tố MT-BC th× ®o¹n sÏ ra sao?. Néi dung bµi häc I. Sù kÕt hîp c¸c yÕu tè kÓ, t¶ vµ biÓu lé t×nh c¶m trong v¨n b¶n tù sù: 1. VÝ dô: - YÕu tè tù sù: + MÑ t«i vÉy… + T«i ch¹y theo… + MÑ kÐo t«i lªn xe. + T«i oµ khãc, mÑ t«i khãc theo. + T«i ngåi bªn mÑ ng¶ ®Çu vµo tay mÑ…. - YÕu tè miªu t¶: + T«i thë... + Tr¸n ®Ém må h«i, rÝu c¶ ch©n l¹i + MÑ t«i kh«ng cßm câi, g¬ng mÆt mÑ…. - YÕu tè biÓu c¶m: + Hay t¹i sù sung síng…sung tóc. + T«i thÊy nh÷ng c¶m gi¸c…l¹ thêng. + Ph¶i bÐ l¹i…v« cïng. -> C¸c yÕu tè nµy ®an xen vµo nhau mét c¸ch hµi hoµ.. + NÕu bá c¸c yÕu tè MT- BC ®o¹n v¨n sÏ kh« khan, không gây xúc động cho ngời đọc. + NÕu bá hÕt c¸c yÕu tè kÓ, ®o¹n v¨n trë nªn vu v¬ khã hiÓu (v× kh«ng cã cèt truyÖn). => c¸c yÕu tè MT- BC lµm cho viÖc kÓ chuyÖn sinh động và sâu sắc hơn.

(42) 2. KÕt luËn: Từ đó rút ra nhận xét về vai trò của yếu tố - Trong VBTS thờng có sự kết hợp hài hoà MT-BC trong VBTS vµ vai trß cña yÕu tè c¸c yÕu tè kÓ t¶ biÓu c¶m kÓ ngêi, kÓ viÖc trong VBTS? - Các yếu tố MT- BC khiến ngời đọc phải liên Trong VB TS c¸c yÕu tè kÓ, t¶, biÓu c¶m tëng, suy nghÜ, lµm choi bµi v¨n trë nªn hÊp thêng kÕt hîp víi nhau ntn? dẫn, sinh động C¸c yÕu tè MT - BC cã vai trß nh thÕ nµo trong VBTS? II. LuyÖn tËp HS làm bài độc lập Bµi 1 - §o¹n v¨n trong “T«i ®i häc” - Đoạn văn trong “Tắt đèn” - §o¹n v¨n trong “L·o H¹c” Bµi 2 Gîi ý: Yªu cÇu: KÓ l¹i gi©y phót ®Çu tiªn khi gÆp bµ. C¸ch lµm: Không gian: từ xa đến gần (vóc dáng, mái tãc, g¬ng mÆt, nô cêi…) Hành động: lời nói, cử chỉ, ngôn ngữ. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc vai trò của MT BC trong VBTS 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc ghi nhí - BTVN: 2(74). Bµi 7: TiÕt 25:. V¨n b¶n §¸nh nhau víi cèi xay giã TrÝch: §«n Ki-h«-tª_XÐc- van -tet Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - ThÊy râ tµi nghÖ cña Xec-van-tet trong viÖc x©y dùng cÆp nh©n vËt t¬ng ph¶n vÒ mäi mÆt: hiệp sĩ Đôn Ki-hô-tê và giám mã Xan-chô Pan-xa. Đánh giá đúng đắn các mặt tốt, xấu của hai nhân vật. Từ đó rút ra bài học thực tiễn bổ ích. - Rèn kỹ năng đọc, kể, tóm tắt VBTS. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi. - Häc sinh: xem tríc bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Trình bày giá trị nội dung và những đặc sắc nghệ thuật của truyện “Cô bé bán diêm”? 2. Bµi míi:.

(43) Tây Ban Nha là đất nớc nằm ở phía Tây Châu Âu. Trong thời đại phục hng đất nớc này đã sản sinh ra một nhà văn vĩ đại là Xéc-van-tet với tác phẩm bất hủ: Đôn Ki-hô-tê Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? * T¸c gi¶: (1547- 1616) Tên đầy đủ: Mi-ghen Đơ Xec-van-tet. Cha - Lµ nhµ v¨n næi tiÕng cña T©y Ban Nha thêi ông là một thầy thuốc nghèo, đông con. Thuở phục hng. nhá «ng chÞu nhiÒu khæ cùc. Khi trëng thµnh, ông gia nhập quân đội Tây Ban Nha, chiến đấu dũng cảm ở I-ta-li-a và đợc thởng huy chơng. Trên đờng về nớc, ông bị bọn cớp biển Bắc phi bắt làm tù binh 5 năm. Sau đó, ông đợc gia đình chuộc về. Ông làm đủ nghề trớc khi kiÕm sèng b»ng ngßi bót. Tr×nh bµy xuÊt xø cña ®o¹n trÝch? Chơng này có tựa đề là: “Cuộc gặp gỡ rùng rîn qu¸ søc tëng tîng gi÷a hiÖp sÜ dòng c¶m §«n Ki-h«-tª víi cèi xay giã vµ nh÷ng viÖc đáng ghi nhớ khác”. HS đọc phần tóm tắt tiểu thuyết. HS quan s¸t SGK GV gi¶i thÝch: - Cối xay gió: cối xay hoạt động bằng sức giã thæi quay c¸c c¸nh qu¹t. T¹i c¸c níc Ch©u ¢u rÊt phæ biÕn c¸c lo¹i cèi xay giã. - Truyện kiếm hiệp: truyện về cuộc đời, sự nghiÖp cña nh÷ng hiÖp sÜ. TruyÖn kiÕm hiÖp hiện đại xuất hiện vào cuối TK XX, còn gọi lµ truyÖn chëng. Truyện đợc kể theo trình tự nào? - Thời gian: trớc, trong và sau khi Đôn Kihô-tê đánh nhau với cối xay gió. Dựa vào trình tự ấy, xác định bố cục của VB?. GV hớng dẫn: Chú ý các câu đối thoại của nhân vật cần đọc với giọng thích hợp. GV đọc mẫu một đoạn -> học sinh đọc tiếp LiÖt kª 5 sù viÖc chÝnh trong VB? - Đôn Ki-hô-tê nhìn thấy và nhận định về nh÷ng chiÕc cèi xay giã. - Thái độ và hành động của mỗi ngời với chiÕc cèi xay giã. - Quan niÖm vµ c¸ch xö sù cña mçi ngêi khi đau đớn. - Quan niÖm xung quanh chuyÖn ¨n. - Quan niÖm xung quanh chuyÖn ngñ. Dùa vµo 5 sù viÖc chÝnh h·y tãm t¾t néi dung VB? LÇn nµy, thÇy trß §«n Ki-h«-tª gÆp nh÷ng chiếc cối xay gió giữa đồng và chàng liền nghĩ đó là những gã khổng lồ xấu xa. Mặc cho Xan-ch« Pan-xa can ng¨n §«n Ki-h«-tª vẫn đơn thơng độc mã xông tới chiếc cối xay. * T¸c phÈm: - VB trÝch tõ phÇn ®Çu ch¬ng XVIII cña cuèn tiÓu thuyÕt §«n Ki-h«-tª.. 2. Chó thÝch:. 3. Bè côc: - §o¹n 1: tõ ®Çu - >kh«ng c©n søc. Nh÷ng nhËn thøc cña §«n Ki-h«-tª tríc trËn đấu với cối xay gió. - §o¹n 2: TiÕp-> ng· v¨ng ra xa. §«n Ki-h«-tª g©y chiÕn víi cèi xay giã vµ thÊt b¹i. - §o¹n 3: cßn l¹i Quan niÖm cña hai thÇy trß tríc viÖc bÞ ®au, chuyÖn ¨n vµ chuyÖn ngñ. II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc- Tãm t¾t: - §äc:. - Tãm t¾t:.

(44) gÇn nhÊt, phãng gi¸o ®©m vµo c¸nh qu¹t. Vµo lóc giã næi lªn, c¸nh qu¹t hÊt chµng Ü ngã lộn cổ xuống đất. Ngọn giáo gãy tan tành. Xan-chô Pan-xa chạy đến cứu chủ. Đôn Ki-h«-tª tuy rÊt ®au nhng kh«ng hÐ r¨ng kªu ca vì sách viết rằng hiệp sĩ không đợc phép rªn la. §«n Ki-h«-tª gi¶i thÝch lÝ do b¹i trËn cña m×nh lµ do ph¸p s Ph¬-re-xt«n thï nghÞch g©y ra nhng chµng vÉn v÷ng tin m×nh sÏ chiÕn th¾ng l·o. Hai thÇy trß l¹i tiÕp tôc lên đờng tìm kiến những cuộc phiêu lu mới. Trên đờng đi, Đôn Ki-hô-tê vì nhớ tình nơng và vì danh dự của một hiệp sĩ nên đã không hÒ rªn rØ, kh«ng ¨n, kh«ng ngñ trong khi Xan-ch« Pan-xa cø viÖc ¨n no, ngñ kÜ. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc ND và bố cục của truyện. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Tãm t¾t VB.. Bµi 7: TiÕt 26:. V¨n b¶n §¸nh nhau víi cèi xay giã TrÝch: §«n Ki-h«-tª_XÐc- van -tet Ngµy so¹n: ……………………...

(45) Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - ThÊy râ tµi nghÖ cña Xec-van-tet trong viÖc x©y dùng cÆp nh©n vËt t¬ng ph¶n vÒ mäi mÆt: hiệp sĩ Đôn Ki-hô-tê và giám mã Xan-chô Pan-xa. Đánh giá đúng đắn các mặt tốt, xấu của hai nhân vật. Từ đó rút ra bài học thực tiễn bổ ích. - Rèn kỹ năng đọc, kể, tóm tắt VBTS. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi. - Häc sinh: xem tríc bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Tr×nh bµy bè côc vµ tãm t¾t VB: §¸nh nhau víi cèi xay giã? 2. Bµi míi: Hoạt động Néi dung bµi häc cña thÇy vµ trß Trong VB cã nh÷ng NV nµo? 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: Giíi thiÖu vÒ nguån gèc xuÊt Nh©n vËt §«n Ki-h«-tª Xan-ch« Pan-xa th©n cña hai nh©n vËt nµy? Nguån gèc Lµ quÝ téc nghÌo Lµ n«ng d©n. H×nh d¸ng cña hai nh©n vËt H×nh d¸ng GÇy gß, cao lªnh BÐo, lïn. này đợc MT ra sao? khªnh. Chú ý phần tóm tắt tiểu thuyết Suy nghĩ, hành động Trang – 78. Khi nh×n thÊy Tëng lµ nh÷ng g· ChØ lµ nh÷ng chiÕc - §«n Ki-h«-tª tuæi tr¹c n¨m m- nh÷ng chiÕc cèi khæng lå xÊu xa, cèi xay giã ¬i, da dÎ s¾t seo, th©n thÓ tr¸ng xay giã. quyết giao chiến để kiÖn. L·o vÉn cha lÊy vî, suèt giÕt hÕt chóng. ngày đêm mê mẩn đọc các loại Thấy cánh quạt Cánh tay dài ngoẵng. Cánh quạt. sách kiếm hiệp. Mê đến mức Cuéc giao - Thóc ngùa x«ng lªn. - HÐt to, ng¨n c¶n. còng muèn trá thµnh hiÖp sÜ. Bëi chiÕn víi cèi - ThÐt lín, lÊy khiªn - Kh«ng tham gia. thÕ l·o quyÕt t©m b¾t chíc c¸c xay giã. che kÝn th©n, l¨m l¨n hiệp sĩ, đổi tên thành Đôn Ki-hôngọn giáo phi thẳng tª (ban ®Çu tªn lµ Ki-ha-®a), l·o tíi -> gi¸o g·y, ngêi tù t×m cho m×nh mét ngêi yªu vµ ngùa v¨ng ra xa. dấu để tôn thờ, đó là một cô gái Sau cuộc chiến. - Cho rằng thất bại là - Vì đánh nhau với bÐo, lïn trong lµng, gäi tªn lµ do ph¸p s. cèi xay giã. Đuyn-xi-nê-a xinh đẹp, kiều Quan niÖm - Ng· vÑo c¶ ngêi nh- - H¬i ®au lµ rªn rØ diễm. Lão đánh bóng mấy thứ vũ sống. ng kh«ng kªu ®au v× ngay. khí và áo giáp cũ tổ tiên để lại, lµ hiÖp sÜ. cã con ngùa gÇy mang tªn R«-xi- Kh«ng ¨n, kh«ng - Ung dung, tho¶i nan-tª. ngủ để nghĩ tới ngời mái ăn uống ngon yªu. lµnh. Em nhận thấy đặc điểm gì -> hoang tëng, dòng -> tØnh t¸o, thùc trong tÝnh c¸ch cña §«n Ki-h«c¶m, l·ng m¹n, sèng dông v× b¶n th©n, tª vµ Xan-ch« Pan-xa? v× lÝ tëng c«ng b»ng Ých kØ, hÌn nh¸t - ở mỗi nhân vật đều có những u vµ tù do cho mäi ng- nhîc ®iÓm kh¸c nhau. êi. TÝnh c¸ch cña hai NV nµy ntn víi nhau? T¸c gi¶ sö dông NT g×? Cã t¸c dông ntn? - Tơng phản, đối lập -> Làm nổi - NT: tơng phản, đối lập. bËt c¶ hai nh©n vËt. Bªn c¹nh Xan-ch« Pan-xa, §«n Ki-h«-tª cµng hoang tëng, cµng cao thîng, cµng ®iªn rå. Bªn c¹nh §«n Ki-h«-tª, Xan-ch« Pan-xa cµng khoÎ m¹nh, thùc tÕ, hÌn nh¸t. Em rót ra bµi häc bæ Ých g× tõ c©u truyÖn trªn?. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp: 1. Tæng kÕt: * Néi dung..

(46) * NghÖ thuËt. 2. LuyÖn tËp: Iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc biểu hiện và đặc điểm tính cách của hai NV: Đôn Ki-hô-tê, Xan-chô Pan-xa. - Nắm đợc đặc sắc trong NT xây dựng NV của tác giả 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Ph©n tÝch tÝnh c¸ch cña hai nh©n vËt: §«n Ki-h«-tª, Xan-ch« Pan-xa. - Xem tríc bµi: T×nh th¸i tõ.. Bµi 7: TiÕt 27:. V¨n b¶n T×nh th¸i tõ. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là tình thái từ - BiÕt sö dông t×nh th¸i tõ phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ trî tõ, th¸n tõ? Cho vÝ dô minh ho¹. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò HS đọc: Chó ý vµo c¸c c©u cã tõ in ®Ëm. Cho biÕt c¸c c©u a, b, c thuéc kiÓu c©u nµo?. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... Néi dung bµi häc I. Chøc n¨ng cña t×nh th¸i tõ 1. VÝ dô:. a. MÑ ®i lµm råi µ? -> KiÓu c©u nghi vÊn- s¾c th¸i t«n träng, lÔ phÐp. b. C©u cÇu khiÕn. c. C©u c¶m th¸n. NÕu bá tõ in ®Ëm ®i th× ý nghÜa c©u v¨n cã gì thay đổi? Thông tin sự kiện không thay đổi nhng quan hệ giao tiếp bị thay đổi (đặc điểm ngữ pháp cña c©u cã khi cã hai hoÆc nhiÒu ngêi giao tiÕp). Tõ “¹” ë vÝ dô d. biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m g× cña ngêi nãi? Vậy các từ in đậm đợc thêm vào câu để làm Các từ:.

(47) - à: thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, biÓu thÞ s¾c th¸i t«n träng, lÔ phÐp. - đi: thêm vào câu để cấu tạo câu cầu khiến. - thay: thêm vào để cấu tạo câu cảm thán. - ¹: sù lÔ phÐp. => t×nh th¸i tõ. 2. KÕt luËn: (ghi nhí SGK- 143). g×?. ThÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ? Theo em t×nh th¸i tõ gåm nh÷ng lo¹i nµo? HS đọc VD. Các tình thái từ in đậm đợc dùng trong nh÷ng hoµn c¶nh giao tiÕp nµo? Béc lé thái độ, tình cảm ra sao?. Khi sö dông t×nh th¸i tõ, ta cÇn lu ý ®iÒu g×? HS lựa chọn đáp án đúng GV híng dÉn HS gi¶i thÝch. GV hớng dẫn HS đặt câu. HS lµm bµi - > lªn b¶ng ch÷a bµi. II. Sö dông t×nh th¸i tõ 1. VÝ dô Câu 1: à - > dùng để hỏi, thái độ thân mật, quan hÖ ngang hµng. Câu 2: ạ - > dùng để hỏi, thái độ lễ phép, quan hÖ trªn díi. Câu 3: nhé - > dùng để cầu khiến, thái độ lễ phÐp, quan hÖ ngang hµng. C©u 4: ¹ -> cÇu khiÕn, lÔ phÐp, quan hÖ trªn díi. 2. KÕt luËn: (SGK 81) III. LuyÖn tËp Bµi 1 C¸c c©u cã dïng t×nh th¸i tõ lµ: b,c,e,i Bµi 2 a. Chø: nghi vÊn, dïng trong trêng hîp ®iÒu nghi vấn đã ít nhiều đợc khẳng định. b. Chứ: nhấn mạnh điều vừa khẳng định, cho là không thể khác đợc c. : hỏi, với thái độ phân vân d. nhỉ: thái độ thân mật e. nhé: dặn dò, thái độ thân mật g. vậy: thái độ miễn cỡng h. cơ mà: thái độ thuyết phục Bµi 3 - Nã lµ häc sinh giái mµ! - Đừng trêu chọc nữa, nó khóc đấy! - Tôi phải giải bằng đợc bài toán ấy chứ lị! - Em chỉ nói vậy để anh biết thôi! - Con thích đợc tặng cái cặp cơ! - Thôi, đành ăn cho xong vậy! Bµi 4 -Tha thầy, em xin phép hỏi thầy một câu đợc kh«ng ¹? - Bạn đã học bài rồi chứ? - MÑ s¾p ®i lµm ph¶i kh«ng ¹?. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm tình thái từ, cách sử dụng tình thái từ 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc ghi nhí 1, 2 - BTVN: 5- tr. 83. Bµi 7: TiÕt 28:. V¨n b¶n LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m Ngµy so¹n: ……………………...

(48) Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: - Gióp häc sinh: Th«ng qua thùc hµnh biÕt c¸ch vËn dông sù kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m khi viÕt mét ®o¹n v¨n tù sù. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi. - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Cho biÕt sù kÕt hîp gi÷a c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m trong VB tù sù? - Vai trß cña yÕu tè MT-BC trong v¨n tù sù?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Những yếu tố cần thiết để xây dựng đoạn v¨n tù sù lµ g×? - Cần đợc kể lại một cách rõ ràng, mạch lạc để những ngời khác cùng đợc biết. - C¸c yÕu tè MT- BC cã thÓ nhiÒu hay Ýt, đạm hay nhạt nhng nó chỉ có vai trò bổ trợ cho sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh.. Để viết đợc đoạn văn tự sự kết hợp với miêu t¶, biÓu c¶m cÇn thùc hiÖn nh÷ng bíc nµo? - Bớc 1: Sự việc có đối tợng là đồ vật, con ngêi - Bíc 2: Ng«i thø nhÊt sè Ýt, sè nhiÒu; ng«i thø ba sè Ýt, sè nhiÒu. HS dựa vào các sự việc đã cho tự viết đoạn v¨n.. HS t×m ®o¹n v¨n cã néi dung t¬ng tù bµi 1 trong VB L·o H¹c So s¸nh ®o¹n v¨n võa viÕt víi ®o¹n v¨n trong t¸c phÈm cña Nam Cao?. Néi dung bµi häc I. Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m: 1. Những yếu tố cần thiết để xây dựng ®o¹n v¨n tù sù: - Sù viÖc: gåm mét hoÆc nhiÒu hµnh vi, hµnh động...đã xảy ra. - Nhân vật chính: là chủ thể hành động, hoặc lµ mét trong nh÷ng ngêi chøng kiÕn sù viÖc x¶y ra. - C¸c yÕu tè MT- BC cã vai trß lµm cho sù viÖc trë nªn dÔ hiÓu, hÊp dÉn vµ nh©n vËt chính trở nên gần gũi và sinh động hơn. 2. C¸c bíc x©y dùng ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m - Bíc 1: Lùa chän sù viÖc chÝnh. - Bíc 2: Lùa chän ng«i kÓ. - Bớc 3: Xác định thứ tự kể. - Xác định mức độ nhiều hay ít của các yếu tè MT- BC. - Bíc 5: ViÕt ®o¹n v¨n. II. LuyÖn tËp: Bµi 1: * §o¹n v¨n tham kh¶o: T«i ®ang ngåi nghÜ ngîi vÈn v¬ vÒ nh÷ng ngời hàng xóm sống quanh mình, trong đó cã l·o H¹c. L·o sèng ©m thÇm trong c¶nh túng quẫn và trong cả sự chờ đợi vô vọng đứa con trai duy nhất đã đi làm xa. Bỗng lão Hạc đằng hắng bớc vào. Tôi mỉm cời: - Thiêng thật! Tôi đang nghĩ đến lão đấy! L·o H¹c lÆng lÏ ngåi xuèng c¸i ghÕ gç äp Ñp cña nhµ t«i, t«i buån b· nãi: - Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ! T«i ng¹c nhiªn hái l¹i: - L·o yªu quý con Vµng l¾m kia mµ!...... Bµi 2: * §o¹n v¨n trong v¨n b¶n: “L·o H¹c”: “H«m sau, l·o sang nhµ t«i....L·o hu hu khãc”. * C¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n: - C¸c yÕu tè miªu t¶: cè lµm ra vÎ vui, cêi nhu mếu, đôi mắt ầng ậng nớc, co rúm lại, nh÷ng vÕt nh¾n x« l¹i víi nhau, Ðp cho níc m¾t ch¶y ra, c¸i ®Çu nghée vÒ mét bªn, c¸i.

(49) miÖng mãm mÐm mÕu nhu con nÝt, hu hu khãc. - C¸c yÕu tè biÓu c¶m: kh«ng xãt xa n¨m quyÓn s¸ch...¸i ng¹i cho l·o H¹c, hái cho cã chuyÖn - Yếu tố tự sự: Lão Hạc báo tin đã bán con chã Vµng. - Ng«i kÓ: thø nhÊt, sè Ýt. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc các bớc viết đoạn văn tự sự kết hợp MT, BC 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc c¸c bíc viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp MT, BC - BTVN: hoµn thiÖn bµi tËp 2 trang 84.. Bµi 8: TiÕt 29:. V¨n b¶n ChiÕc l¸ cuèi cïng TrÝch: O. Hen- ri Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Kh¸m ph¸ vµi nÐt c¬ b¶n nghÖ thuËt truyÖn ng¾n cña nhµ v¨n MÜ O Hen-ri. - Rung động trớc cái hay, cái đẹp và lòng cảm thông của tác giả đối với những nỗi bất hạnh cña ngêi nghÌo. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: So¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Cho biÕt gi¸ trÞ néi dung- nghÖ thuËt cña VB: “§«n Ki-h«-tª”?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? - Tªn thËt: Uy-li-am Xit-ni Po-t¬. - Cha «ng lµ thÇy thuèc. ¤ng sím må c«i cha mÑ, ph¶i tù lùc kiÕm sèng b»ng c¸c nghÒ: dîc sÜ, kÕ to¸n nh©n hµng... - ¤ng s¸ng t¸c c¸c tËp truyÖn ng¾n: B¾p c¶i vµ vua chóa, Bèn triÖu, Trung t©m miÒn T©y… - TruyÖn ng¾n cña «ng næi tiÕng víi nh÷ng cèt truyện độc đáo có cách kết thúc bất ngờ cùng đảo ngợc tình huống hai lần. Giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm Yªu cÇu HS gi¶i thÝch: KiÖt t¸c, bé?. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm * T¸c gi¶: (1862- 1910) - Lµ nhµ v¨n chuyªn viÕt truyÖn ng¾n ®Çu thÕ kØ XX cña MÜ.. * T¸c phÈm: - VB lµ phÇn cuèi cña truyÖn ng¾n: “ChiÕc l¸ cuèi cïng” 2. Chó thÝch:.

(50) VB cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? - Cã thÓ kh«ng chia ®o¹n v× c©u truyÖn liÒn m¹ch theo dßng thêi gian vµ tiÕp nèi sù viÖc. 3. Bè côc: - Đoạn 1: Từ đầu...tảng đá -> Cụ Bơ-men vµ Xiu lªn g¸c th¨m Gi«n-xi - §o¹n 2: TiÕp...thÕ th«i -> hai ngµy tr«i qua chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn cha rông. Giôn- xi đã qua cơn nguy hiểm - §o¹n 3: cßn l¹i -> Xiu kÓ cho Gi«n-xi vÒ c¸i chÕt cña cô B¬-men. II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc - Tãm t¾t:. GV hớng dẫn đọc: phân biệt lời kể của tác giả víi nh÷ng c©u, ®o¹n trong dÊu ngoÆc kÐp... GV đọc phần tóm tắt VB (SGK- 84) - > Gọi HS đọc tiếp H·y tãm t¾t néi dung ®o¹n trÝch? Giôn-xi ốm nặng và nằm đợi chiếc lá cuối cùng của cây thờng xuân rụng xuống, khi đó cô sẽ chết. Nhng qua một buổi sáng và một đêm ma giã phò phµng, chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn kh«ng rụng. Điều đó khiến Giôn-xi thoát khỏi ý nghĩ vÒ c¸i chÕt. Råi Xiu cho Gi«n-xi r»ng chiÕc l¸ cuèi cïng chÝnh lµ bøc tranh cña cô B¬-men, cô đã bí mật vẽ trong một đêm ma rét để cu Giônxi. Sau đó, chính cụ đã bị chết vì viêm phổi. TruyÖn cã mÊy nh©n vËt, quan hÖ cña hä ntn? Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ xuÊt th©n vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña Gi«n-xi? 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n- xi: T×nh tr¹ng Êy khiÕn c« cã t©m tr¹ng ntn? - Lµ mét ho¹ sÜ trÎ, nghÌo. Giôn- xi có những suy nghĩ và hành động - §ang bÞ sng phæi nÆng. ntn? => ch¸n n¶n, mÖt mái, tuyÖt väng. - LÇn hai kÐo rÌm, vµo s¸ng h«m sau c¶ Gi«n- Suy nghÜ: Khi nµo chiÕc l¸ thêng xu©n xi và ngời đọc đều không còn hy vọng chiếc lá cuối cùng rụng xuống thì cô sẽ chết. cßn trªn c©y. ThÕ nhng chiÕc l¸ vÉn cè b¸m trªn - Hai lÇn yªu cÇu kÐo mµnh: bức tờng gạch. Chiếc lá cuối cùng ấy đã làm + LÇn ®Çu, thÊy trªn c©y chØ cßn mét thay đổi ý định muốn chết của Giôn-xi. chiếc lá cuối cùng - > tuyệt vọng, chờ đợi Vì sao Giôn- xi thay đổi thái độ? cái chết đến với mình Suy nghĩ: “Có một cái gì đó... nấu nớng” + Lần hai, thấy chiếc lá vẫn còn đó -> Hôm sau, bác sĩ khám đã cho biết điều gì? cảm nhận đợc sức sống mãnh liệt, bền bỉ Nguyªn nh©n nµo lµm cho Gi«n- xi khái cña chiÕc vµ nhu cÇu sèng trë l¹i trong c«. bÖnh? => Vợt qua đợc cái chết. - Nhê sù b¸m trô kiªn cêng cña chiÕc l¸. => NT: §¶o ngîc t×nh huèng. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc bố cục của VB - Nắm đợc diễn biến tâm trạng của Giôn- xi 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - TiÕp tôc hoµn thµnh bµi so¹n - TËp ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n- xi.. Bµi 8: TiÕt 30:. V¨n b¶n ChiÕc l¸ cuèi cïng TrÝch: O. Hen- ri Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:.

(51) …………………….. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Kh¸m ph¸ vµi nÐt c¬ b¶n nghÖ thuËt truyÖn ng¾n cña nhµ v¨n MÜ O.Hen-ri. - Rung động trớc cái hay, cái đẹp và lòng cảm thông của tác giả đối với những nỗi bất hạnh cña ngêi nghÌo. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: So¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m t¹ng cña Gi«n- xi trong VB: “ChiÕc l¸ cuèi cïng”?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc b. Nh©n vËt Xiu: Hãy cho biết thái độ của Xiu trong những - Lo sợ khi nhìn chiếc lá thờng xuân ít ỏi còn b¸m l¹i trªn têng. lÇn nh×n d©y thêng xu©n bªn cöa sæ? - Lo sî m×nh sÏ ra sao nÕu kh«ng cßn Gi«n-xi. - Hết lòng chăm sóc, động viên Giôn-xi. Xiu có biết ý định vẽ chiếc lá cuối cùng cña cô B¬- men hay kh«ng? NÕu Xiu biÕt tríc c©u chuyÖn sÏ ntn? - Kh«ng hÒ biÕt, b»ng chøng lµ khi Gi«n- xi b¶o kÐo mµnh lªn, c« lµm theo mét c¸ch chán nản, sau đó cô còn cúi khuôn mặt hốc h¸c cña m×nh xuèng Gi«n-xi vµ nãi nh÷ng lời não nột. Nếu để cô trớc biết thì sức hấp dÉn cña truyÖn sÏ kh«ng cßn n÷a vµ ngêi đọc sẽ không đợc chứng kiến sự lo lắng của cô đối với Giôn-xi Vậy Xiu biết sự thật vào lúc nào? Sau đó - Kể cho Giôn-xi nghe về cái chết của cụ Bơcô đã làm gì? Việc làm đó có ý nghĩa ntn? men để nhắc nhở Giôn-xi về giá trị cuộc sống cña m×nh. Xiu lµ ngêi ntn? => Lµ ngêi b¹n tèt, hÕt lßng ch¨m lo, quan tâm đến bạn c. Cô B¬-men vµ kiÖt t¸c: “ChiÕc l¸ cuèi Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ cô B¬- men? cïng”. §· ngoµi 60 tuæi, r©u xåm. Cô m¬ íc vÏ ®- - Lµ mét ho¹ sÜ giµ, thêng ngåi lµm mÉu vÏ îc mét kiÖt t¸c, nhng h¬n 40 n¨m nay cha cho c¸c ho¹ sÜ trÎ. thực hiện đợc. - Mơ ớc vẽ đợc một kiệt tác Tríc t×nh tr¹ng bÖnh tËt cña Gi«n- xi cô - Yêu thơng, lo lắng cho số mệnh của Giôncó thái độ ntn? xi. Tình yêu thơng đó đã đợc thể hiện bằng - Lặng lẽ vẽ chiếc lá cuối cùng trong đêm ma hành động cụ thể nào? giã. Ông đã phải trả giá cho bức vẽ đó ntn? - Sau đó cụ đã chết vì viêm phổi. - >§¶o ngîc t×nh huèng Qua ®©y ta thÊy cô B¬- men lµ ngêi ntn? => Lµ ngêi cao thîng quªn m×nh v× ngêi kh¸c. * ChiÕc l¸ cuèi cïng lµ mét kiÖt t¸c, v×: V× sao cã thÓ nãi chiÕc l¸ cuèi cïng lµ mét - Gièng y nh thËt (cuèng l¸ mµu xanh xÉm, kiÖt t¸c? rìa lá hình răng ca đã nhuốm màu vàng úa). - Mang l¹i sù sèng cho Gi«n-xi. - Chiếc lá không chỉ đợc vẽ bằng màu, bằng bút mà đợc vẽ bằng cả tình thơng bao la và lßng hy sinh cao thîng. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt * Néi dung: - Ca ng¬i t×nh yªu th¬ng cao c¶ gi÷a nh÷ng con ngêi nghÌo khæ. - Søc m¹nh cña nghÞ lùc vµ t×nh yªu cuéc sèng gióp c on ngêi chiÕn th¾ng bÖnh tËt. - NghÖ thuËt ch©n chÝnh lµ nghÖ thuËt v× t×nh yªu th¬ng vµ sù sèng cña con ngêi..

(52) * NghÖ thuËt: - §¶o ngîc t×nh huèng hai lÇn: + Gi«n- xi tõ câi chÕt trë vÒ víi sù sèng + Cụ Bơ- men đang khoẻ mạnh bỗng qua đời. 2. LuyÖn tËp: NghÜ vµ thö viÕt cho truyÖn mét kÕt thóc kh¸c. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc tình cảm của Xiu và cụ Bơ-men đối với Giôn-xi - Nắm đợc giá trị của “Chiếc lá cuối cùng” 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn tæng kÕt - So¹n VB: “Hai c©y phong”. Bµi 8: TiÕt 31:. V¨n b¶n Chơng trình địa phơng _PhÇn tiÕng ViÖt_ Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích đợc dùng ở địa phơng các em sinh sống. - Bớc đầu so sánh các từ ngữ địa phơng với các từ ngữ toàn dân để thấy rõ những từ nào trïnh, nh÷ng tõ nµo kh«ng trïnh víi tõ ng÷ toµn d©n. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi, B¶ng phô - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra 15 phót: §Ò bµi: C©u 1 (5 ®iÓm): ThÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ? T×nh th¸i tõ gåm nh÷ng lo¹i nµo? C©u 2 (5 ®iÓm): §Æt c©u víi c¸c t×nh th¸i tõ sau: µ, ®i, nhÐ, , ¹. §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm: C©u 1 (5 ®iÓm): - Tình thái từ là những từ đợc thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán và để biểu thị sắc thái tình cảm của ngời nói. - Tình thái từ gồm một số loại đáng chú ý sau: + T×nh th¸i tõ nghi vÊn + T×nh th¸i tõ cÇu khiÕn + T×nh th¸i tõ c¶m th¸n + T×nh th¸i tõ biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m C©u 2 (5 ®iÓm): - B¹n cha vÒ µ? - §i häc ®i! - Chị đợi em với nhé! - Cháu đã ngủ rồi ? - Con lµm xong råi ¹! 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc 1. Bảng đối chiếu so sánh từ ngữ toàn dân và từ.

(53) ngữ địa phơng. STT Tõ ng÷ toµn d©n Từ ngữ địa phơng 1 cha 2 mÑ 3 «ng néi 4 bµ néi 5 «ng ngo¹i 6 bµ ngo¹i 2. Mét sè tõ ng÷ chØ quan hÖ ruét thÞt dïng ë địa phơng khác. HS lµm theo nhãm * Nam Bé: - Cha- ba, tÝa - MÑ – m¸ - Anh c¶- anh hai * B¾c Giang: - Cha- thÇy - mÑ- u, bÇm., bñ - b¸c- b¸ 3. Su tÇm tôc ng÷, ca dao chØ quan hÖ ruét thÞt ë địa phơng em HS lµm theo nhãm - SÈy cha cßn chó, s¶y mÑ bó d× - Chó còng nh cha - ChÞ ng· em n©ng.. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích đợc dùng ở địa phơng các em sinh sống. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Hoµn thiÖn phÇn 3. HS t×m vµ ®iÒn vµo b¶ng thèng kª. Bµi 8: TiÕt 32:. V¨n b¶n LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m. I. Mục tiêu cần đạt:. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………...

(54) Gióp häc sinh: - Nhận diện đợc bố cục các phần MB,TB, KB của một VBTS kết hợp với MT-BC. - BiÕt c¸ch t×m, lùa chän vµ s¾p xÕp c¸c ý trong bµi v¨n Êy. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi. - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Dµn ý cña bµi v¨n tù sù 1. T×m hiÓu dµn ý cña bµi v¨n tù sù HS đọc VD a. VÝ dô: VB “Mãn quµ sinh nhËt” Hãy xác định bố cục của bài văn trên? * Bè côc gåm ba phÇn: - Më bµi: Tõ ®Çu...bµy la liÖt trªn bµn -> KÓ vµ t¶ l¹i quang c¶nh chung cña buæi sinh nhËt - Th©n bµi: TiÕp...gËt ®Çu kh«ng nãi -> Kể về món quà sinh nhật độc đáo của bạn - KÕt bµi: Cßn l¹i -> C¶m nghÜ vÒ mãn quµ sinh nhËt * C¸c yÕu tè TS: TruyÖn kÓ vÒ viÖc g×? - Sù viÖc chÝnh: DiÔn biÕn buæi sinh nhËt Ai lµ ngêi kÓ chuyÖn?KÓ ë ng«i thø mÊy? - Ng«i kÓ: thø nhÊt (Xng t«i= Trang) Vµo lóc nµo? - Thêi gian: Buæi s¸ng ChuyÖn x¶y ra ë ®©u? - Kh«ng gian: trong nhµ Trang Trong hoµn c¶nh nµo? - Hoµn c¶nh: Ngµy sinh nhËt cña Trang cã các bạn đến chúc mừng. ChuyÖn x¶y ra víi ai? Cã nh÷ng NV nµo? - Sù viÖc xoay quanh NV chÝnh (Trang). Ai lµ nh©n vËt chÝnh? Ngoµi ra cßn cã c¸c NV phô: Trinh, Thanh vµ - Trang: hån nhiªn, vui t¬i c¸c b¹n kh¸c. - Trinh: đằm thắm, chân thành - Thanh: hån nhiªn, nhanh nhÑn, tinh ý Tãm t¾t diÔn biÕn chÝnh cña buæi sinh * DiÔn biÕn buæi sinh nhËt: nhËt? - Më ®Çu: Buæi sinh nhËt s¾p kÕt thóc Trang sốt ruột vì ngời bạn thân nhất vẫn cha đến. - Diễn biến: Trinh đến và giải toả những băn khoăn của Trang, đỉnh điểm là món quà độc đáo: một chùm ổi đợc Trinh chăm sóc từ khi cßn nô. - KÕt thóc: C¶m nghÜ cña Trang vÒ mãn quµ sinh nhật độc đáo của bạn. ChØ ra c¸c yÕu tè MT- BCvµ t¸c dông cña * C¸c yÕu tè MT- BC: chóng? - Miªu t¶: + Suèt c¶ buæi s¸ng. + Nhµ t«i tÊp nËp kÎ ra ngêi vµo. + C¸c b¹n ngåi chËt c¶ nhµ. + Nh×n thÊy Trinh ®ang t¬i cêi. + Trinh dÉn t«i ra vên. + Trinh lom khom. + Trinh vÉn lÆng lÏ cêi, chØ gËt ®Çu kh«ng nãi... -> T¸c dông: miªu t¶ cô thÓ, chi tiÕt gióp ngêi đọc hình dung không khí buổi sinh nhật và cảm nhận đợc tình bạn đằm thắm của Trang vµ Trinh. - BiÓu c¶m: + bån chån kh«ng yªn + b¾t ®Çu lo + tñi th©n vµ giËn Trinh + GiËn m×nh qu¸ + t«i run run + c¶m ¬n Trinh qu¸ + Quý gi¸ lµm sao....

(55) Bµi v¨n cã bè côc mÊy phÇn? Cã sù kh¸c biÖt nµo so víi mét Vb tù sù thuÇn tuý? Dµn ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp MT-BC có đặc điểm gì? NhiÖm vô cña mçi phÇn lµ g×?. CHo HS đọc lại VB-> dựa vào đó lập dàn ý. Híng dÉn häc sinh lµm theo gîi ý. b. KÕt luËn: - Bè côc gåm ba phÇn: MB-TB- KB. - Cã kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m. 2. Dµn ý cña mét bµi v¨n tù sù a. Më bµi: Giíi thiÖu NV, SV, t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn b. Th©n bµi: - KÓ l¹i diÔn biÕn c©u chuyÖn theo mét tr×nh tự nhất định. - Khi kÓ ph¶i kÕt hîp MT-BC c. KÕt bµi: Nªu kÕt qu¶ sù viÖc vµ c¶m nghÜ cña ngêi trong cuéc. II. LuyÖn tËp: Bµi 1: a. Mở bài: Giới thiệu quang cảnh đêm giao thõa vµ gia c¶nh cña em bÐ b¸n diªm. b. Th©n bµi: - Lúc đầu do không bán đợc diêm nên em không dám về nhà vì sợ bố đánh. - Em t×m mét gãc têng ngåi tr¸nh rÐt. Nhng vÉn ch¼ng ¨n thua g×. - Sau đó, em đánh liều quẹt các quê diêm để sởi. Mỗi lần một que, em lại thấy hiện lên một viễn cảnh đẹp đẽ: + LÇn 1: lß sëi + LÇn 2: Bµn ¨n + LÇn 3: C©y th«ng + LÇn 4: bµ hiÖn vÒ + LÇn 5: Hai bµ ch¸u d¾t tay nhau vÒ trêi - C¸c yÕu tè MT-BC ®an xen trong qu¸ tr×nh kể truyện. đặc biệt là sau mỗi lần quẹt diêm. c. KÕt bµi: Em bÐ b¸n diªm chÕt v× gi¸ rÐt trong đêm giao thừa. Bµi 2 a. Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ b¹n. KØ niÖm khiến mình xúc động là gì? b. Thân bài: Kể sự việc xúc động ấy: - X¶y ra ë ®©u, lóc nµo, víi ai - ChuyÖn x¶y ra ntn (Më ®Çu- diÔn biÕn- kÕt qu¶). - Điều gì khiến em xúc động? Xúc động ntn? (MT các biểu hiện xúc động). c. Kết bài: Em có suy nghĩ gì về kỉ niệm đó?. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc dàn ý của bài văn TS kết hợp MT- BC 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Hoµn thiÖn bµi tËp 2 tr. 95 theo híng dÉn trªn líp. - TiÕt sau häc VB: “Hai c©y phong”..

(56) Bµi 9: TiÕt 33:. V¨n b¶n Hai c©y phong TrÝch: Ngêi thÇy ®Çu tiªn_C.Aitmatov Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Phát hiện trong văn bản có hai mạch kể ít nhiều phân biệt lồng vào nhau dựa trên các đại tõ nh©n xng kh¸c nhau cña ngêi kÓ chuyÖn. - Hiểu nguyên khiến hai cây phong gây xúc động cho ngời đọc. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Tr×nh bµy gi¸ trÞ ND - NT cña VB: “ChiÕc l¸ cuèi cïng”? 2.Bµi míi: Đối với mỗi ngời VN, kí ức tuổi thơ thờng gắn liền với những cây đa, bến nớc, sân đình ở những làng quê mờ xa trong không gian và thời gian thăm thẳm. Còn đối với nhân vật hoạ sĩ trong truyÖn “Ngêi thÇy ®Çu tiªn” cña nhµ v¨n Ai-ma-tèp lµ nhí tíi lµng quª. Mçi lÇn vÒ thăm quê, ông không thể không tới thăm hai cây phong trên đỉnh đồi đầu làng. Hoạt động của thầy và trò Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? - Nhà văn nổi tiếng Chingiz Aitmatov đã qua đời ngày 10.6.2008, tại một bệnh viện ở Đức, khi cha trßn 80 tuæi. - Xuất thân trong một gia đình viên chức. Trong chiÕn tranh vÖ quèc chèng ph¸t xÝt §øc x©m lîc Ai-ma-top tuy cßn nhá nhng ph¶i cáng đáng nhiều công việc nặng nề ở quê nhà. - N¨m 1958, «ng b¾t ®Çu næi tiÕng víi truyÖn ngắn Gia-mi-li-a. Sau đó ông cho xuất bản nhiÒu kiÖt t¸c nh: C©y phong non trïm kh¨n đỏ - Đầu năm 2004, ông đợc nhận danh hiệu giáo s danh dù cña trêng §H L«-m«-n«-xèp. Giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm? In trong tập: “Ga-mi-li-a_Truyện núi đồi và th¶o nguyªn”. Cho HS đọc phần tóm tắt truyện: “Ngời thầy đầu tiên”. (Hỏi- đáp tr.50) Gi¶i thÝch tõ: Cao nguyªn, thung lòng, th¶o nguyªn, c©y phong? VB có thể chia làm mấy phần? Xác định nội dung cña mçi phÇn?. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶ - T¸c phÈm * T¸c gi¶: (1928- 2008) - Lµ nhµ v¨n C-r¬-g-xtan (thuéc Liªn X« tríc ®©y) - Lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu tËp truyÖn võa vµ nhiÒu tiÓu thuyÕt næi tiÕng.. * T¸c phÈm: - VB trÝch trong phÇn ®Çu cña truyÖn : “Ngêi thÇy ®Çu tiªn” 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: - PhÇn 1: Tõ ®Çu...phÝa t©y -> Giíi thiÖu chung vÒ vÞ trÝ cña lµng. - PhÇn 2: TiÕp...g¬ng thÇn xanh - > nhí vÒ h×nh ¶nh hai c©y phong. - PhÇn 3: TiÕp...xanh biªng biÕc kia -> Nhí vÒ c¶m xóc vµ t©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i lóc trÎ th¬. - PhÇn 4: cßn l¹i-> nhí vÒ ngêi trång hai.

(57) Truyện đợc kể ở ngôi thứ mấy? Cách kể chuyện của tác giả có gì đặc biệt? - §an xen hai m¹ch kÓ. Ngời kể chuyện xng “tôi” khi nào? Cách xng hô đó có ý nghĩa gì? Ngêi kÓ chuyÖn xng “chóng t«i” khi nµo? Cách xng hô đó có ý nghĩa gì? Xng “chóng t«i” b¾t ®Çu tõ: vµo n¨m häc cuèi...biªng biÕc kia. PhÇn cßn l¹i tõ ®Çu bµi v¨n ...g¬ng thÇn xanh và tôi lắng nghe cho đến hết, ngời kể chuyện xng t«i. Do đó, VB gồm hai mạch kể ít nhiều phân biÖt vµ lång vµo nhau. Trong m¹ch kÓ xng t«i ngêi kÓ giíi thiÖu m×nh lµ ho¹ sÜ. Kh«ng nhÊt thiÕt bao giê ngêi kÓ ë d¹ng nµy còng chÝnh lµ t¸c gi¶. Trong m¹ch kÓ xng “chóng t«i”, vÉn lµ ngêi kÓ chuyÖn trªn, nhng l¹i kÓ nh©n danh c¶ “bän con trai” ngµy tríc, vµ håi Êy ngêi kÓ chuyÖn cũng là một đứa trong bọn. Theo em m¹ch kÓ nµo quan träng h¬n? - Mạch kể xng tôi quan trọng hơn vì đợc dùng nhiÒu h¬n vµ cßn bao bäc m¹ch kÓ xng chóng t«i. Trong VB t¸c gi¶ sö dông nh÷ng PTB§ nµo? - TS-MT-BC. c©y phong. * Ng«i kÓ thø nhÊt: - Xng t«i (sè Ýt): béc lé c¶m xóc riªng, lóc ë hiÖn t¹i, lóc ë qu¸ khø. - Xng chóng t«i (sè nhiÒu): C¶m xóc chung cña ngêi kÓ vµ c¸c b¹n bÌ trong qu¸ khø.. -> Lång ghÐp hai m¹ch kÓ => t¸c dông më réng c¶m xóc võa riªng võa chung. II. T×m hiÓu v¨n b¶n GV hớng dẫn đọc: Giọng chậm, hơi buồn, gợi 1. Đọc- Tóm tắt nhí nhung vµ suy nghÜ. GV đọc -> HS đọc tiếp. H·y tãm t¾t ND cña VB? 2. T×m hiÓu v¨n b¶n Xuyªn suèt c¸c sù viÖc trong ®o¹n trÝch ta thÊy hiÖn lªn hai h×nh ¶nh thiªn nhiªn vµ con ngêi. Hãy gọi tên các hình ảnh đó? - Hai c©y phong - Ngêi kÓ chuyÖn Hai hình ảnh đó có MQH với nhau ntn? a. Hình ảnh hai cây phong đối với nhân Trong m¹ch kÓ nµy cã hai ®o¹n: vËt “chóng t«i” - Đoạn trên liên quan đến hai cây phong trên - Trong kÝ øc tuæi th¬: đồi vào năm học cuối cùng, trớc kì nghỉ hè (tr. + Nghiêng ngả đung đa nh muốn chào 98) mêi ...xµo x¹c dÞu hiÒn. - Đoạn dới liên quan đến thế giới đẹp đẽ + Lµ n¬i héi tô b¾t chim trong nh÷ng ngµy Trong kÝ øc tuæi th¬ “chóng t«i” h×nh ¶nh hÌ. hai c©y phong hiÖn ra ntn? + Lµ n¬i héi tô niÒm vui tuæi th¬, n¬i g¾n ĐV tả cảnh bọn trẻ trèo lên hai cây phong để bó chan hoà thân ái. từ đó say mê khám phá thảo nguyên phía sau + Là nơi tiếp sức cho tuổi thơ khám phá thế lµng cã ý nghÜa g×? giíi. Tại sao có thể nói ngời kể đã MT hai cây phong vµ quang c¶nh n¬i ®©y b»ng ngßi bót ®Ëm chÊt héi ho¹? - Bøc tranh TN nh hiÖn ra tríc m¾t: th¶o nguyên hoang vu, dòng sông lấp lánh, làn sơng mờ đục...Bức tranh ấy không chỉ cụ thể, sinh động mà còn có màu sắc. Trong kí ức tuổi thơ của bọn trẻ làng Ku-> Là ngời bạn thân thiết của những đứa trẻ ku-rªu hai c©y phong cã ý nghÜa ntn? trong lµng. Trong §V nµy t¸c sö dông BPNT nµo? Cã -> NT: So sánh, miêu tả cụ thể, sinh động. t¸c dông g×? iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: 2. Huíng dÉn vÒ nhµ:.

(58) Bµi 9: TiÕt 34:. V¨n b¶n Hai c©y phong TrÝch: Ngêi thÇy ®Çu tiªn_C.Aitmatov Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Phát hiện trong văn bản có hai mạch kể ít nhiều phân biệt lồng vào nhau dựa trên các đại tõ nh©n xng kh¸c nhau cña ngêi kÓ chuyÖn. - Hiểu nguyên khiến hai cây phong gây xúc động cho ngời đọc. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - VB “Hai cây phong” đợc kể ở ngôi thứ mấy? Phân tích sự độc đáo trong cách kể chuyện cña t¸c gi¶? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Hai c©y phong hiÖn lªn trong lêi kÓ cña NV “T«i” ntn? Trong c©u v¨n nµy T/G sö dông BPNT g×? Cã t¸c dông ntn? So sánh -> Khẳng định vai trò không thể thiếu đối với những ngời đi xa về làng. Thể hiÖn niÒm tù hµo cña d©n lµng Ku- ku- rªu. Theo nh©n vËt “t«i” hai c©y phong nµy có đặc điểm gì?. Để MT đặc điểm của hai cây phong tác gi¶ sö dông BPNT g×? Cã t¸c dông ntn?. Néi dung bµi häc b. Hình ảnh hai cây phong đối với nhân vật “T«i”. - Nh những ngọn hải đăng trên đỉnh núi-> tín hiÖu cña lµng. - Mçi lÇn vÒ lµng, viÖc ®Çu tiªn lµ t×m hai c©y phong th©n thuéc Êy.. - §Æc ®iÓm: + Cã tiÕng nãi riªng. + Cã t©m hån riªng. + Chan chøa nh÷ng lêi ca ªm dÞu. + Nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành. + R× rµo theo nh÷ng cung bËc kh¸c nhau. + Nh mét lµn sãng thuû triÒu. + Nh tiếng thì thầm tha thiết...nh một đốm lửa v« h×nh. + Bçng im bÆt mét tho¸ng. + CÊt tiÕng thë dµi. + Khi b·o d«ng x« g·y cµnh l¸ ...nghiªng ng¶ vµ reo vï vï nh mét ngän löa bèc ch¸y rùc. -> NT: so s¸nh, miªu t¶, biÓu c¶m, nh©n ho¸ = > khắc họa hình ảnh cây phong tơi đẹp, kiên cờng, gần gũi, gắn bó với con ngời qua đó thể.

(59) Nguyªn nh©n s©u xa nµo khiÕn c©y phong chiÕm vÞ trÝ trung t©m vµ g©y xóc động cho NV “Tôi”? - Ngêi thÇy ®Çu tiªn vµ c« bÐ An-t-nai gÇn bèn m¬i n¨m vÒ tríc mµ ngêi kÓ chuyÖn gÇn ®©y míi biÕt: Chính thầy Đuy- sen đã đem về trồng hai cây phong với cô bé An- t- nai và gửi gắm ớc mơ những đứa trẻ nghèo sẽ lớn lên và më mang kiÕn thøc C¸c chi tiÕt nµy cho ta hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ NV “t«i”? C¸c h×nh ¶nh nµy gîi em nhí nh÷ng g× vÒ tuæi th¬ cña m×nh? VB to¸t lªn nh÷ng ND g×?. Nét đặc sắc NT của VB là gì? ViÕt mét ®o¹n v¨n kÓ vÒ mét kØ niÖm tuæi th¬ cña em.. hiÖn t×nh yªu quª h¬ng da diÕt. - Là nhân chứng của câu chuyện xúc động về thÇy §uy-sen vµ c« häc trß An-t-nai, lµ niÒm tù hµo cña ngêi d©n Ku-ku-rªu.. => T/Y c©y phong g¾n liÒn víi t×nh yªu quý ngêi thÇy gi¸o, T/Y thiªn nhiªn më réng víi t×nh yªu con nguêi. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp: 1. Tæng kÕt: * Néi dung: - Miêu tả sinh động, cụ thể hình ảnh hai cây phong b»ng ngßi bót ®Ëm chÊt héi ho¹. - ThÓ hiÖn t×nh yªu quª h¬ng, thiªn nhiªn, yªu quý, tr©n träng ngêi thÇy ®Çu tiªn * NghÖ thuËt: - So s¸nh, nh©n ho¸, MT- BC - §an xen hµi hoµ hai m¹ch kÓ 2. LuyÖn tËp:. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc bố cục và ý nghĩa của hình ảnh hai cây phong với nhân vật “Tôi”. - Thấy đợc những đặc sắc NT của VB. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn tæng kÕt. - Ph©n tÝch ý nghÜa cña h×nh ¶nh hai c©y phong trong m¹ch kÓ “t«i”.. Bµi 9: TiÕt 35 -36:. V¨n b¶n ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 V¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự kết hợp với miêu t¶ biÓu c¶m. - Rèn kỹ năng diễn đạt, trình bày... II. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Ra đề - đáp án- thang điểm. - Häc sinh: ¤n l¹i bµi cò. III. TiÕn tr×nh d¹y häc:.

(60) 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: §Ò bµi: KÓ l¹i mét viÖc lµm cña em khiÕn bè mÑ em rÊt vui lßng.. §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm a. Më bµi: (1,5 ®iÓm) Cã thÓ giíi thiÖu: - Giới thiệu về tình huống, hoàn cảnh em đã làm việc tốt. Đố là việc tốt gì? - Giới thiệu về kết quả của việc tốt em đã làm. b. Th©n bµi: (7 ®iÓm) Lần lợt kể các sự việc liên quan đến việc tốt em đã làm. KÓ theo tr×nh tù: - Thêi gian, kh«ng gian. - Theo diÔn biÕn cña sù viÖc. - Theo diÔn biÕn cña t©m tr¹ng. - Phải sử dụng yếu tố miêu tả: tả lại đặc điểm, hoạt động... - Phải sử dụng yếu tố biểu cảm để bày tỏ suy nghĩ, tình cảm của em khi làm đợc viÖc tèt, c¶m xóc cña bè mÑ tríc viÖc lµm cña em. Mçi ý tr×nh bµy thµnh mét ®o¹n v¨n theo c¸c c¸ch quy n¹p, diÔn dÞch, song hµnh... c. KÕt bµi: (1,5 ®iÓm) Khẳng định lại cảm xúc của em và của bố mẹ sau khi em đã làm đợc một việc tèt.. Bµi 9: TiÕt 37:. V¨n b¶n Nãi qu¸ Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: - Gióp häc sinh: HiÓu thÕ nµo lµ nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸ trong v¨n ch¬ng còng nh trong cuéc sèng. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸: HS đọc 1. VÝ dô: Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¸c c©u tôc ng÷, - Cha nằm đã sáng: Đêm thánh năm rất ngắn. ca dao trªn? - Cha cời đã tối: Ngày tháng mời rất ngắn. - Th¸nh thãt nh ma ruéng cµy: Må h«i ít ®Ém, sự lao động vô cùng vất vả của ngời nông dân. -> phóng đại mức độ, tính chất của sự vật, sự viÖc. §èi chiÕu néi dung c¸c c©u tôc ng÷, ca => nãi qu¸ dao trªn víi thùc tÕ vµ cho nhËn xÐt? - T¸c dông: nhÊn m¹nh, lµm cho lêi nãi sinh động, gây ấn tợng hơn So s¸nh c¸c c©u dïng biÖn ph¸p nãi qu¸ với các câu đồng nghĩa không dùng biện 2. Kết luận:.

(61) ph¸p nãi qu¸ vµ cho nhËn xÐt?. - Nói quá là một BP tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, sự việc đợc nói Qua phân tích ví dụ em hiểu gì về nói quá? đến trong câu. - Nói quá đợc sử dụng nhiều trong thành - T¸c dông: nhÊn m¹nh, g©y Ên tîng, t¨ng søc ngữ và trở thành những khuôn mẫu cố định gợi hình, gợi cảm. nh: ThÐt ra löa, Lín nh thæi... Biện pháp để nhận biết nói quá là đối chiếu víi thùc tÕ. Trong nhËn thøc vÒ nãi qu¸ điều quan trọng là phải hiểu đợc ý nghĩa II. LuyÖn tËp: hµm Èn cña lêi nãi. Bµi 1 - Sỏi đá cũng thành cơm-> niềm tin vào bàn tay lao động của con ngời HS phát hiện và giải thích ý nghĩa của biện - đi lên đến tận trời đợc -> vết thơng không có ph¸p nãi qu¸ trong tõng c©u nghÜa lÝ g×, kh«ng ph¶i bËn t©m. - Thét ra lửa -> kẻ có quyền sinh sát đối với ngêi kh¸c. Bµi 2 a. Chó ăn đá gà ăn sỏi. b. BÇm gan tÝm ruét. HS lựa chọn những câu thành ngữ phù hợp c.Ruột để ngoài ra. để điền vò chỗ trống d. Në tõng khóc ruét. e. V¾t ch©n lªn cæ mµ ch¹y. Bµi 3 - Nàng có vẻ đẹp nghiêng nớc nghiêng thành - Mình nghĩ nát óc mà vẫn cha giải đợc bài GV hớng dẫn HS đặt câu có dùng biện to¸n nµy. pháp nói quá đã cho sao cho đúng cả về - §oµn kÕt lµ søc m¹nh dêi non lÊp biÓn. ng÷ ph¸p vµ vÒ ý nghÜa. - C«ng viÖc lÊp biÓn v¸ trêi Êy lµ c«ng viÖc của nhiều đời, nhiều thế hệ mới có thể làm xong. - Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã chiến th¾ng. Bµi 4 - Ng¸y nh sÊm - Tr¬n nh mì HS lµm bµi theo nhãm - Nhanh nh c¾t - Lừ đừ nh ông từ vào đền - Lóng tóng nh gµ m¾c tãc iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc vai trò và tác dụng của nói quá. - BiÕt sö dông nãi qu¸ cho phï hîp. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: 5,6 tr.103 + Bài 5: chọn chủ đề cho đoạn văn, rồi viết ĐV, khi viết chú ý sử dụng biện pháp nói quá nhng ph¶i phï hîp. + Bài 6: dựa vào mục đích, ý nghĩa của nói quá và nói phét để phân biệt cho chính xác..

(62) Bµi 9: TiÕt 38:. V¨n b¶n ¤n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh củng cố, hệ thống hoá kiến thức phần truyện kí hiện đại Việt nam học ở líp 8. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi, BP - Häc sinh: So¹n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Qua VB: “Hai c©y phong” ngêi kÓ chuyÖn muèn thÓ hiÖn ®iÒu g×? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc 1. Bảng thống kê các văn bản truyện kí VN đã học: N¨m t¸c Tªn v¨n b¶n Tªn t¸c gi¶ phÈm ra ThÓ lo¹i Néi dung NghÖ thuËt đời -Nh÷ng kØ niÖm - H×nh ¶nh so s¸nh T«i ®i häc Thanh TÞnh 1941 TruyÖn trong sáng về buổi mới mẻ, độc đáo. (1911- 1988) ng¾n tùu trêng ®Çu tiªn - TS- MT- BC- B×nh trong đời. luËn. - Nỗi cay đắng tủi - TS-MT-BC. Trong lßng mÑ Nguyªn Hång 1940 Håi kÝ tù cùc vµ t×nh yªu, - So s¸nh, liªn tëng, (TrÝch Nh÷ng (1918- 1982) thuËt niềm tin mãnh liệt độc đáo. ngµy th¬ Êu) cña bÐ Hång khi xa - MT diÔn biÕn t©m mÑ. lÝ ch©n thùc, sinh - Niềm hạnh phúc động. cực độ của bé Hồng khi đợc ở trong lßng mÑ. - V¹ch trÇn bé mÆt - Kh¾c ho¹ NV chñ Tøc níc vì bê Ng« TÊt Tè 1939 TiÓu tµn ¸c, bÊt nh©n yÕu qua ng«n ng÷, (TrÝch T¾t §Ìn) (1983-1954) thuyÕt của chế độ TD nửa hành động. PK. - Ca ngîi phÈm chÊt cao qói vµ søc m¹nh quËt khëi tiÒm tµng cña chÞ DËu. - Sè phËn ®au th- - MT, ph©n tÝch diÔn L·o H¹c Nam Cao 1943 TruyÖn ¬ng vµ phÈm chÊt biÕn t©m lÝ sèng (TrÝch L·o H¹c) (1915-1951) ng¾n sống cao quý của động. l·o H¹c. - C¸ch kÓ truyÖn - Thái độ trân trọng mới mẻ, linh hoạt của tác giả đối với - Ngôn ngữ chân nh÷ng ngêi ND nh thùc nhng ®Ëm tÝnh l·o H¹c. triÕt lÝ. 2. So s¸nh c¸c v¨n b¶n trong c¸c bµi 2,3,4 H·y nªu ®iÓm gièng chñ yÕu vÒ ND a. Sù gièng nhau: NT cña ba VB trong c¸c bµi 2, 3, 4? (Chú ý về mặt thể loại, PTBĐ, đề tài...) - Đều là kiểu văn bản tự sự, là truyện kí hiện đại Cã thÓ nãi nh÷ng ®iÓm gièng nhau cña (S¸ng t¸c vµo thêi kÝ 1930-1945). ba VB trên đều là những đặc điểm chung - Đều lấy đề tài về con ngời và cuộc sống xã hội đ-.

(63) nhÊt cña dßng v¨n xu«i hiÖn thùc tríc CMTT, dßng VH kh¬i nguån vµo nh÷ng n¨m 20 ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµo nh÷ng n¨m 30 vµ ®Çu nh÷ng n¨m 40 cña TK XX, đem lại cho nền VH hiện đại VN nh÷ng tªn tuæi lín cïng nh÷ng t¸c phÈm suÊt s¾c: Ph¹m Duy Tèn, NguyÔn C«ng Hoan, NTT, Vò Träng Phông, Nam Cao, T« Hoµi... H·y chØ ra sù kh¸c nhau gi÷a c¸c VB đó VB ThÓ lo¹i PTB§. ơng thời, đều đi sâu miêu tả số phận cực khổ của nh÷ng con ngêi bÞ vïi dËp. - Đều chan chứa tinh thần nhân đạo: yêu thơng, trân trọng những tình cảm, phẩm chất đẹp đẽ của con ngời, tố cáo những điều xấu xa, độc ác. - Sö dông bót ph¸p hiÖn thùc (Lèi viÕt ch©n thùc, gần gũi đời sống). => đặc điểm chung nhất của dòng văn xuôi hiện thùc VN tríc CMTT. b. Sù kh¸c nhau: (Xem b¶ng). ND - Nỗi cay đắng tủi cực và tình Trong lßng mÑ Håi kÝ TS-BC-MT yªu, niÒm tin m·nh liÖt cña bÐ Hång khi xa mÑ. - Niềm hạnh phúc cực độ của bé Hồng khi đợc ở trong lòng mÑ - V¹ch trÇn bé mÆt tµn ¸c, bÊt Tøc níc vì bê TiÓu thuyÕt Tù sù nhân của chế độ TD nửa PK - Ca ngîi phÈm chÊt cao quý vµ søc m¹nh quËt khëi tiÒm tµng cña chÞ DËu. - Sè phËn ®au th¬ng vµ phÈm L·o H¹c TruyÖn ng¾n TS-BC chÊt sèng cao quý cña l·o H¹c. - Thái độ trân trọng của tác giả đối với những ngời ND nh l·o H¹c.. NT - So s¸nh, liªn tëng, độc đáo. - MT diÔn biÕn t©m lÝ ch©n thùc, sinh động. - Kh¾c ho¹ NV chñ yÕu qua ng«n ng÷, hành động. - MT, ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lÝ sống động. - C¸ch kÓ truyÖn míi mÎ, linh ho¹t - Ng«n ng÷ ch©n thùc nhng ®Ëm tÝnh triÕt lÝ.. 3. Nh©n vËt em yªu thÝch: Trong mçi v¨n b¶n cña c¸c bµi 2,3,4 em thÝch nhÊt NV nµo? V× sao? HS lÇn lît nªu ý kiÕn cña m×nh vµ gi¶i thích lí do vì sao mình yêu thích NV đó. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ; 1. Cñng cè: - Nắm đợc những nét cơ bản về nhất của các tác phẩm truyện kí Vn hiện đại: Tác giả, thể lo¹i, ND, NT... - Nhận biết đợc sự giống và khác nhau giữa các VB đó. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - ¤n l¹i néi dung bµi «n tËp nµy. - ChuÈn bÞ kiÓm tra 1 tiÕt VH..

(64) Bµi 10: TiÕt 39:. V¨n b¶n Thông tin về ngày trái đất năm 2000 Theo tµi liÖu cña së khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Thấy đợc tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông, tự mình hạn chế sử dụng bao bì ni lông và vận động mọi ngời cùng thực hiện khi có điều kiện. - Thấy đợc tính thuyết phục trong cách thuyết minh về tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông cùng nh tính hợp lí của những kiến nghị mà văn bản đề xuất. - Từ việc sử dụng bao bì ni lông, có những suy nghĩ tích cực về các việc tơng tự trong vấn đề xử lí rác thải sinh hoạt, một vấn đề vào loại khó giải quyết nhất trong nhiệm vụ bảo vệ môi trêng. II. ChuÈn bÞ; - Giáo viên: Soạn bài, các tài liệu về vấn đề sử dụng bao bì ni lông. - Häc sinh: So¹n bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung GV giíi thiÖu 1. Giíi thiÖu chung vÒ v¨n b¶n - Đây là lời kêu gọi nhng thực chất là một văn - VB đợc soạn thảo dựa trên bức thông điệp bản thuyết minh về một vấn đề khoa học. cña 13 c¬ quan nhµ níc vµ tæ chøc phi chÝnh Nội dung đề cập trong VB thuộc lĩnh vực phñ, ph¸t ®i ngµy 22/4/2000, nh©n sù vÞªc lÇn nào? (VH hay trong đời sống XH)? đầu tiên VN tham gia ngày trái đất. TÝnh nhËt dông cña VB nµy thÓ hiÖn ntn? - Lµ VB nhËt dông. - Thể hiện ở vấn đề XH mà nó muốn đề cập - Thể loại: thuyết minh về một vấn đề khoa tới. VB đề cập đến vấn đề bảo vệ môi trờng häc. Trái đất, một vấn đề thời sự nóng hổi đang đợc d luận XH hết sức quan tâm. Gi¶i thÝch c¸c chó thÝch 1,2,4,6? 2. Chó thÝch Ph©n tÝch bè côc cña VB? 3. Bè côc - Më bµi: tõ ®Çu...bao b× ni l«ng. -> Nguyên nhân ra đời của bức thông điệp ngày trái đất. - Thân bài: tiếp...nghiêm trọng đối với môi trờng. -> nªu t¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ sö dông chóng. - KÕt bµi: cßn l¹i ..

(65) -> KiÕn nghÞ vÒ viÖc b¶o vÖ m«i trêng Tr¸i đất. GV hớng dẫn đọc: Đọc rõ ràng, mạch lạc, chú II. Tìm hiểu văn bản: ý đến các thuật ngữ chuyên môn cần phát âm 1. Đọc: chÝnh x¸c. GV đọc mẫu-> HS đọc tiếp 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Thông báo về ngày trái đấ:t Trong phần mở đầu, VB đã thông báo - Ngày 22/4 hàng năm đợc gọi là ngày trái nh÷ng sù kiÖn nµo? đất, mang chủ đề bảo vệ môi trờng. - Cã 141 níc tham dù. - Năm 2000, VN tham gia với chủ đề: “Một ngµy kh«ng sö dông bao b× ni l«ng”. Qua đây em có nhận xét gì về sự quan tâm => Thế giới rất quan tâm đến vấn đề bảo vệ của thế giới đối với môi trờng? VN có thái môi trờng.VN cũng hành động để thể hiện rõ độ ntn trớc VĐ này? sù quan t©m chung víi thÕ giíi. - Em h·y nhËn xÐt vÒ c¸ch tr×nh bµy c¸c sù - >Phơng pháp thuyết minh: từ khái quát đến kiÖn trªn? cô thÓ, trùc tiÕp, ng¾n gän, dÔ hiÓu. b. T¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng vµ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ: Nguyªn nh©n nµo khiÕn cho viÖc sö dông * Nguyªn nh©n: bao b× ni l«ng trë nªn nguy h¹i? - Do tÝnh kh«ng ph©n huû cña Pla-stic nªn - Chính tính chất không phân huỷ đó đã tạo ra bao bì ni lông gây ra hàng loạt tác hại. hµng lo¹t t¸c h¹i. Tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông đợc * Tác hại: thuyÕt minh ntn? (SGV tr. 108) - (Ni lông lẫn vào đất) làm cản trở quá trình - Ni l«ng thêng bÞ vøt bõa b·i n¬i c«ng céng, sinh trëng cña c¸c loµi thùc vËt, dÉn tíi xãi cã khi lµ nh÷ng di tÝch, th¾ng c¶nh, lµm mÊt mßn. mÜ quan cña c¶ khu vùc. - Làm tắc các đờng dẫn nớc thải, tăng khả - Bản thân túi ni lông qua sử dụng đã là rác năng ngập lụt của các đô thị, làm cho muỗi thải, song cái đặc biệt của loại rác thải này là phát sinh, lây truyền dịch bệnh, làm chết các thờng dùng để dựng các loại rác thải khác. rác sinh vật khi nuốt phải. đựng trong những túi ni lông buộc kín sẽ khó - Đặc biệt làm ô nhiễm thực phẩm, gây tác phân huỷ và sinh ra các chất gây độc hại h¹i cho n·o vµ lµ nguyªn nh©n g©y ung th - Khi chế tạo ni lông đặc biệt là ni lông màu, phổi. ngời ta còn đa vào các chất liệu phụ gia khác, - Khí độc do đốt bao bì ni lông gây ngộ độc, trong đó có các chất độc hại nên dùng đựng gi¶m miÔn dÞch, rèi lo¹n chøc n¨ng, g©y ung thùc phÈm cã tÓ g©y nguy h¹i th... - HiÖn nay chñ yÕu cã ba ph¬ng thøc xö lÝ: Chôn lấp, đốt, tái chế Qua ®©y em cã nhËn thøc g× vÒ hiÓm ho¹ = > Dïng bao b× ni l«ng bõa b·i gãp phÇn cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng? lµm cho thÕ giíi mÊt an toµn vµ g©y h¹i cho søc khoÎ con ngêi. ĐV đã dùng phơng pháp gì để thuyết minh? = >Phơng pháp thuyết minh: - KÕt hîp liÖt kª c¸c t¸c h¹i cña viÖc dïng bao KÕt hîp liÖt kª, ph©n tÝch trªn c¬ së khoa b× ni l«ng vµ ph©n tÝch trªn c¬ së thùc tÕ vµ häc, thùc tiÔn, cã kh¶ n¨ng thuyÕt phôc cao. khoa học của những tác hại đó. VB đã nêu lên những giải pháp nào? * Mét sè gi¶i ph¸p h¹n chÕ dïng bao b× ni l«ng: - H¹n chÕ tèi ®a viÖc dïng bao b× ni l«ng. - Tuyªn truyÒn vÒ t¸c h¹i cña bao b× ni l«ng. - Vận động mọi ngời tìm giải pháp cho vấn Em có nhận xét gì về những giải pháp đã đ- đề này. îc ®a ra? => đề xuất hợp lí, có tính khả thi nhng cha - Các giải pháp trên cha triệt để không chỉ vì giải quyết triệt để tận gốc vấn đề. xö lÝ bao b× ni l«ng rÊt khã mµ cßn v× dïng bao b× ni l«ng cã nhiÒu mÆt lîi: rÎ, tiÖn lîi, chi phÝ s¶n xuÊt rÎ h¬n so víi bao b× b»ng giÊy 40%. Trong phần kết bài VB đã có những kiến nghÞ g×? c. Nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ viÖc b¶o vÖ m«i trêng:.

(66) - NhiÖm vô chung cña chóng ta lµ b¶o vÖ tr¸i đất khỏi nguy cơ ô nhiễm - Hành động cụ thể là: “Một ngày không sử dông bao b× ni l«ng” - > ThiÕt thùc, cô thÓ. - > ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: tõ nhiÖm vô chung đến nhiệm vụ cụ thể; dùng nhiều câu VB ®em l¹i cho em nh÷ng hiÓu biÕt g×? cÇu khiÕn. VB sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp nµo? 1. Tæng kÕt Em sẽ có những hành động gì để bảo vệ * Néi dung môi trờng trái đất? * NghÖ thuËt 2. LuyÖn tËp iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc lí do bức thông điệp ra đời, tác hại của việc dùng bao bì ni lông. - Thấy đợc những việc cần làm để hạn chế tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc néi dung phÇn ghi nhí SGK tr.107. - TiÕt sau häc bµi: Nãi gi¶m, nãi tr¸nh.. Bµi 10: TiÕt 40:. V¨n b¶n Nãi gi¶m nãi tr¸nh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là nói giảm, nói tránh và tác dụng của nói giảm, nói tránh trong ngôn ngữ đời thờng và trong tác phẩm văn học. - Cã ý thøc vËn dông biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong giao tiÕp khi cÇn thiÕt. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi, BP. - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Nãi gi¶m nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña nãi gi¶m nãi tr¸nh. HS đọc 1. VÝ dô: Nh÷ng tõ in ®Ëm trong c¸c VD trªn cã “§i gÆp cô c¸c M¸c, cô Lª nin vµ c¸c vÞ nghÜa lµ g×? anh hïng c¸ch m¹ng kh¸c”. - §Òu chØ c¸i chÕt ®i : ch¼ng cßn T¸c gi¶ sö dông c¸ch nãi nh vËy nh»m - > tr¸nh tõ chÕt, gi¶m bít sù ®au buån. mục đích gì? - §Ó gi¶m nhÑ, tr¸nh ®i phÇn nµo sù ®au buån V× sao t¸c gi¶ dïng tõ bÇu s÷a mµ kh«ng BÇu s÷a - > tr¸nh sù th« tôc. dïng mét tõ ng÷ kh¸c cïng nghÜa? không đợc chăm chỉ lắm: cách nói tế nhị, So s¸nh hai c¸ch nãi sau vµ cho biÕt c¸ch nãi nhÑ nhµng. nµo nhÑ nhµng h¬n, tÕ nhÞ h¬n?.

(67) Em hiÓu thÕ nµo lµ nãi gi¶m nãi tr¸nh?. HS lựa chọn đáp án và điền.. HS chän c©u cã sö dông biÖn ph¸p nãi gi¶m nãi tr¸nh. §Æt c©u theo híng dÉn. = > nãi gi¶m nãi tr¸nh. 2. KÕt luËn: Nãi gi¶m nãi tr¸nh lµ biÖn ph¸p tu tõ dïng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây c¶m gi¸c ®au buån, ghª sî; tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù. II. LuyÖn tËp: Bµi 1: a. ®i nghØ b. Chia tay nhau c. kiÕn nghÞ d. cã tuæi e. ®i bíc n÷a Bµi 2: a2, b2, c1, d2, e2. Bµi 3: - Chị xấu quá -> chị không đẹp lắm nhng có duyên đấy. - Anh già quá - > anh không đợc trẻ lắm. - CÊm cêi to -> xin cêi nhá mét chót. - Anh cút đi -> Có lẽ để lúc khác chúng ta nãi chuyÖn nµy. - Giäng h¸t chua loÐt -> Giäng h¸t cha ngät l¾m. Bµi 4:. GV gîi dÉn Hs t×m nh÷ng trêng hîp cô thÓ. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm nói giảm nói tránh và biết vận dụng trong cuộc sống, biết nhận xét và ph©n tÝch trong ¸c t¸c phÈm VH. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc néi dung phÇn ghi nhí SGK tr.108 - ¤n tËp VB, tiÕt sau kiÓm tra 1 tiÕt..

(68) Bµi 10: TiÕt 41:. V¨n b¶n KiÓm tra v¨n Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là nói giảm, nói tránh và tác dụng của nói giảm, nói tránh trong ngôn ngữ đời thờng và trong tác phẩm văn học. - Cã ý thøc vËn dông biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong giao tiÕp khi cÇn thiÕt. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn:: So¹n bµi, BP - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh 2. Bµi míi: §Ò bµi 1: C©u 1: NhËn xÐt vÒ bè côc cña v¨n b¶n: “T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh. (1 ®iÓm) Câu 2: Viết một đoạn văn ngắn phân tích tình yêu thơng mãnh liệt của bé Hồng đối với mẹ (Thể hiện qua hai tình huống: trong cuộc đối thoại với ngời cô, khi đợc gặp mẹ). (5 ®iÓm) Câu 3: Chỉ ra sự thay đổi diễn biến tâm lí của nhân vật chị Dậu trong cuộc đối đầu với bọn tay sai (Trong ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê”). (2 ®iÓm) C©u 4: Tãm t¾t v¨n b¶n “L·o H¹c”. (2 ®iÓm) §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm: C©u 1 (1 ®iÓm): VB “T«i ®i häc” bè côc theo dßng håi tëng cña nh©n vËt “t«i”: - Tõ hiÖn t¹i mµ nhí vÒ qu¸ khø. - Trong qu¸ khø, l¹i bè côc theo dßng thêi gian: T©m tr¹ng, c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” trên đờng tới trờng, lúc đứng trên sân trờng, lúc vào lớp học. C©u 2 (5 ®iÓm): HS viết đoạn văn cần đảm bảo các ý sau: * Nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc cña Hång khi tr¶ lêi c«: - Nghe c« hái, lËp tøc trong kÝ øc chó bÐ sèng l¹i h×nh ¶nh sù hiÒn tõ vµ vÎ mÆt rÇu rÇu cña ngêi mÑ... - Sau c©u hái thø hai cña ngêi c«, lßng chó th¾t l¹i, khoÐ m¾t cay cay... - Đau đớn, uất ức cực độ khi nghe ngời cô tơi cời kể về mẹ * C¶m gi¸c sung síng cùc ®iÓm khi ë trong lßng mÑ: - Hành động, cử chỉ chỉ khi mới gặp mẹ. - Cảm giác sung sớng đến cực điểm khi đợc mẹ vuốt ve, âu yếm. C©u 3 (2 ®iÓm): Truyện kể về lão Hạc, một ngời ND già, vợ chết, nghèo khổ, sống cô độc, chỉ biết làm bạn với con chó vàng. Con trai lão vì nghèo không lấy đợc vợ nên phẫn chí bỏ đi làm đồn điền cao su. Lão Hạc ở nhà ra sức làm thuê để sống, giành dụm tiền cho con trai, chờ con trở về. Nhng sau một trận ốm, lại gặp phải năm thiên tai, mất mùa, không đủ sức làm thuê, vì hết đờng sinh sống lão đành bán con chó vàng, mang hết tiền bạc cùng mảnh v ờn gửi lại nhờ ông giáo trông coi hộ để khi con lão về giao lại cho nó. Rồi đến bớc đờng cùng, lão ăn bả chó tự tử, chết một cách đau đớn. C©u 4 (2 ®iÓm): - Giäng run run, van xin tha thiÕt-> xng h«: ch¸u- «ng (díi - trªn) - C·i l¹i -> xng h«:t«i- «ng (ngang hµng) - NghiÕn hai hµm r¨ng, tóm cæ tªn cai lÖ, Ên dói ra cöa, l¼ng cho ngêi nhµ lÝ trëng mét c¸i -> xng h«: bµ- mµy (trªn díi) -> Chuyển từ đấu lí sang đấu lực, thay đổi cách xng hô phù hợp diễn biến tâm lí, hoàn c¶nh. §Ò bµi 2 C©u 1: NhËn xÐt vÒ bè côc cña v¨n b¶n: “T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh. (1 ®iÓm) C©u 2:Tr×nh bµy gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt cña v¨n b¶n “Trong lßng mÑ” cña Nguyªn Hång. (2®iÓm) Câu 3: Chỉ ra sự thay đổi diễn biến tâm lí của nhân vật chị Dậu trong cuộc đối đầu với bọn tay sai (Trong o¹n trÝch “Tøc níc vì bê”). (3,5 ®iÓm).

(69) C©u 4: Tãm t¾t v¨n b¶n “L·o H¹c”. (3,5 ®iÓm) §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm C©u 1 (1 ®iÓm): VB “T«i ®i häc” bè côc theo dßng håi tëng cña nh©n vËt “t«i”: - Tõ hiÖn t¹i mµ nhí vÒ qu¸ khø. - Trong qu¸ khø, l¹i bè côc theo dßng thêi gian: T©m tr¹ng, c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” trên đờng tới trờng, lúc đứng trên sân trờng, lúc vào lớp học. C©u 2 (2®iÓm): * Nội dung: Kể lại một cách chân thực những cay đắng tủi nhục cùng tình yêu thơng cháy báng cña Hång víi mÑ. * NghÖ thuËt: - Hình ảnh so sánh mới mẻ, độc đáo - KÕt hîp TS - MT- BC - Lêi v¨n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, miªu t¶ tinh tÕ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt C©u 3 (3,5 ®iÓm): - Giäng run run, van xin tha thiÕt-> xng h«: ch¸u- «ng(díi - trªn) - C·i l¹i -> xng h« t«i- «ng(ngang hµng) - NghiÕn hai hµm r¨ng, tóm cæ tªn cai lÖ, Ên dói ra cöa, l¼ng cho ngêi nhµ lÝ trëng mét c¸i -> xng h«: bµ- mµy(trªn díi) -> Chuyển từ đấu lí sang đấu lực, thay đổi cách xng hô phù hợp diễn biến tâm lí, hoàn c¶nh. C©u 4 (3,5 ®iÓm): Truyện kể về lão Hạc, một ngời ND già, vợ chết, nghèo khổ, sống cô độc, chỉ biết làm bạn với con chó vàng. Con trai lão vì nghèo không lấy đợc vợ nên phẫn chí bỏ đi làm đồn điền cao su. Lão Hạc ở nhà ra sức làm thuê để sống, giành dụm tiền cho con trai, chờ con trở về. Nhng sau một trận ốm, lại gặp phải năm thiên tai, mất mùa, không đủ sức làm thuê, vì hết đờng sinh sống lão đành bán con chó vàng, mang hết tiền bạc cùng mảnh v ờn gửi lại nhờ ông giáo trông coi hộ để khi con lão về giao lại cho nó. Rồi đến bớc đờng cùng, lão ăn bả chó tự tử, chết một cách đau đớn.. Bµi 10: TiÕt 42:. V¨n b¶n LuyÖn nãi: KÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Biết trình bày miệng trớc tập thể một cách gãy gọn, rõ ràng, sinh động về một câu chuyÖn cã kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m. - ¤n tËp vÒ ng«i kÓ. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. 2. Bµi míi:. Hoạt động của thầy và trò Nhắc lại các ngôi kể đã học? ThÕ nµo lµ kÓ chuyÖn theo ng«i thø nhÊt? T¸c dông cña ng«i kÓ nµy? Lµm t¨ng tÝnh ch©n thùc, tÝnh thuyÕt phôc cña c©u chuyÖn ThÕ nµo lµ kÓ chuyÖn theo ng«i thø ba? T¸c dông cña ng«i kÓ nµy? LÊy vÝ dô vÒ c¸ch kÓ theo ng«i thø nhÊt vµ thø ba?. Néi dung bµi häc I. ¤n tËp vÒ ng«i kÓ: 1. Ng«i kÓ thø nhÊt: Ngêi kÓ xng t«i, ngêi kÓ cã thÓ trùc tiÕp kÓ ra nh÷ng g× m×nh nghe thÊy, tr¶i qua, cã thÓ tùc tiÕp nãi ra nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m cña m×nh. 2. Ng«i kÓ thø ba: Ngêi kÓ giÊu m×nh, gäi c¸c nh©n vËt b»ng tªn gäi cña hä - > kÓ mét c¸ch linh ho¹t, tù do..

(70) - Ng«i thø nhÊt: T«i ®i häc, l·o H¹c, Nh÷ng ngµy th¬ Êu - Ngôi thứ ba: Tắt đèn, Cô bé bán diêm, Chiếc l¸ cuèi cïng... Tại sao ngời ta phải thay đổi ngôi kể? Ngêi trong cuéc cã thÓ vui buån theo c¶m tÝnh chñ quan. Ngời ngoài cuộc có thể dùng MT- BC để góp phÇn kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt.. 3. Thay đổi ngôi kể là để: -Thay đổi điểm nhìn đối với sự việc và nhân vËt. - Thay đổi thái độ miêu tả, biểu cảm. II. LuyÖn nãi: kÓ chuyÖn kÕt hîp víi MTBC. §Ò bµi: KÓ l¹i ®o¹n trÝch sau theo ng«i kÓ thø nhÊt trong vai chÞ DËu.. GV cho HS đọc lại đoạn văn kể về việc chị Dậu đã đánh lại ngời nhà lí trởng trong đoạn trÝch “Tøc níc vì bê”. Lu ý kÓ chuyÖn xen lÉn víi c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m ë chç nµo. - Cần thay đổi các yếu tố kể cho phù hợp: Muèn kÓ l¹i chuyÖn theo ng«i thø nhÊt cÇn + Tõ xng h« ph¶i chuyÓn sang ng«i thø thay đổi những gì? nhÊt(xng t«i) + Ph¶i chuyÓn lêi tho¹i trùc tiÕp thµnh lêi kÓ gi¸n tiÕp + Lùa chän chi tiÕt miªu t¶, biÓu c¶m cho phï hîp víi ng«i thø nhÊt. Hãy kể lại đoạn văn theo ngôi thứ nhất, đóng vai chÞ DËu. §V tham kh¶o: Tôi xám mặt lại, vội vàng đặt con bé xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay ngời nhà lí trởng và van xin: “Ch¸u van «ng, nhµ ch¸u võa míi tỉnh đợc một lúc, ông tha cho!”, “Tha này! tha nµy!” võa nãi h¾n võa bÞch lu«n vµo ngùc t«i mÊy bÞch.... iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - N¾m râ c¸c ng«i kÓ - Vận dụng thay đổi ngôi kể cho phù hợp. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - KÓ l¹i VB “L·o H¹c” theo ng«i thø ba.. Bµi 12:.

(71) TiÕt 43:. C©u ghÐp Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Nắm đợc đặc điểm của câu ghép - Nắm đợc hai cách nối các vế trong câu ghép. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi, BP - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: ThÕ nµo lµ nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸? LÊy VD minh ho¹?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò HS đọc VD Ph©n tÝch cÊu t¹o cña c¸c c©u in ®Ëm? - T«i: CN lín - PhÇn cßn l¹i: VN lín Trong đó co hai cụm CN nhỏ làm phụ ng÷ cho §T quªn vµ n¶y në: + Nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy/ n¶y në trong lßng t«i + MÊy cµnh hoa t¬i mØm cêi gi÷a bÇu trời quang đãng. Néi dung bµi häc I. §Æc ®iÓm cña c©u ghÐp 1. VÝ dô - C©u 1: Tôi/ quên thế nào đợc những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi nh mấy cành hoa tơi mỉm cời giữa bầu trời quang đãng. -> C©u cã côm C-V nhá n»m trong côm C-V lín => Dùng cụm C- V để mở rộng câu.. - C©u 2: Buæi mai h«m Êy, mét buæi mai ®Çy s¬ng TN thu vµ giã l¹nh,/ mÑ t«i/ ©u yÕm n¾m tay t«i C V dẫn đi trên con đờng làng dài và hẹp. -> c©u cã mét côm CN => câu đơn. - C©u 3: Cảnh vật chung quanh tôi/ đều thay đổi, vì C©u nµy cã ba côm CV, mçi côm CV ®C1 V1 ợc gọi là một vế câu. Cụm CV cuối cùng chính lòng tôi/ đang có sự thay đổi lớn: hôm gi¶i thÝch cho côm chñ vÞ thø hai C2 V2 nay t«i /®i häc C3 V3 -> C©u cã nhiÒu côm CV kh«ng bao chøa nhau => c©u ghÐp. 2. KÕt luËn C©u ghÐp lµ c©u do hai hoÆc nhiÒu côm C-V kh«ng bao chøa nhau t¹o thµnh. Mçi côm C-V ®ThÕ nµo lµ c©u ghÐp? îc gäi lµ mét vÕ c©u. II. C¸ch nèi c¸c vÕ c©u 1. VÝ dô C¸c vÕ trong c©u ghÐp trªn nèi víi - C©u 3 (phÇn 1): nhau bëi yÕu tè nµo? + VÕ 1 nèi vÕ 2 b»ng QHT “v×” (dïng tõ nèi). T×m thªm c¸c c©u ghÐp trong VD ë môc + VÕ 2 nèi vÕ 3 b»ng dÊu hai chÊm. (kh«ng dïng tõ nèi). 1 - Hµng n¨m cø vµo cuèi thu...tùu trêng. + VÕ 1-2 b»ng QHT “vµ” + VÕ 2-3 b»ng dÊu phÈy - Nh÷ng ý tëng Êy t«i cha lÇn nµo ghi lªn giÊy, v× håi Êy t«i kh«ng biÕt ghi vµ ngµy nay t«i kh«ng nhí hÕt. 2. KÕt luËn: Cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ trong mét c©u.

(72) ghÐp? Cặp từ hô ứng: vừa...đã, mới...đã, cha...đã, đâu... đấy, nào...đấy.... Cã hai c¸ch nèi c¸c vÕ trong c©u ghÐp: - Dùng từ nối: QHT, cặp QHT, phó từ, đại từ, chỉ tõ, c¸c cÆp tõ h« øng - Kh«ng dïng tõ nèi: Gi÷a c¸c vÕ c©u cÇn cè d¸u phÈy, chÊm phÈy, hai chÊm... GV híng dÉn HS t×m vµ ph©n tÝch-> gäi HS lªn ch÷a tõng phÇn. II. LuyÖn tËp Bµi 1 * PhÇn a: - U van DÇn, u l¹y DÇn! -> nèi b»ng dÊu phÈy. - Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. -> Nèi b»ng dÊu phÈy - ChÞ con cã ®i, u míi co tiÒn nép su, thÇy DÇn mới đợc về với Dần chứ! -> nèi b»ng dÊu phÈy - Sáng ngày ngời ta đánh trói thầy Dần nh thế, DÇn cã th¬ng kh«ng. -> nèi b»ng dÊu phÈy - NÕu DÇn kh«ng bu«ng chÞ ra, chèc n÷a «ng lÝ vµo ®©y, «ng Êy trãi nèt c¶ u, trãi nèt c¶ DÇn n÷a đấy. -> Nèi b»ng dÊu phÈy * PhÇn b: - Cô tôi cha dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc kh«ng ra tiÕng. -> nèi b»ng dÊu phÈy - Giá những cổ tục đã đày đoạ...mới thôi -> nèi b»ng dÊu phÈy. * PhÇn c: - T«i im lÆng...cay cay -> nèi b»ng dÊu hai chÊm * PhÇn d: - H¾n lµm ngÒ ¨n trém...qu¸ -> nèi b»ng QHT: bëi v× Bµi 2 - Vì trời ma to nên đờng rất trơn. - Nếu bạn chăm học thì bạn sẽ thi đỗ - Tuy nhµ cßn khã kh¨n nhng Thu vÉn häc rÊt gái. - Kh«ng nh÷ng V©n häc giái mµ cßn khÐo tay n÷a. Bµi 3 - Trời ma to, đờng rất trơn( bớt từ) - Bạn chăm học, sẽ thi đỗ. GV hớng dẫn Hs đặt câu ghép theo yêu cầu đề bài. Dựa vào các câu bài hai để làm bài tập 3. D. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm câu ghép, cách nối các vế câu ghép. - NhËn biÕt c©u ghÐp vµ sö dông c©u ghÐp. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc hai phÇn ghi nhí SGK tr.112, 113 - BTVN: 4, 5 tr. 114.

(73) Bµi 12: TiÕt 44:. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh hiểu đợc vai trò, đặc điểm của văn bản thuyết minh trong đời sống con ngêi. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi, BP - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Vai trò và đặc điểm của văn bản thuyết minh. 1. Văn bản thuyết minh trong đời sống con HS đọc VD trong SGK ngêi: Mçi v¨n b¶n trªn tr×nh bµy, giíi thiÖu, a. VÝ dô: gi¶i thÝch ®iÒu g×? - VB “C©y dõa B×nh §Þnh”: tr×nh bµy lîi Ých Lợi ích này gắn với đặc điểm của cây dừa của cây dừa. mµ c©y kh¸c kh«ng cã. TÊt nhiªn c©y dõa BÕn Tre hay n¬i kh¸c còng lîi Ých nh thÕ. Nhng ®©y giíi thiÖu c©y dõa B×nh §Þnh, g¾n bã víi ngêi d©n B×nh §Þnh. - VB “T¹i sao l¸ c©y cã mµu xanh lôc”: Gi¶i thÝch vÒ t¸c dông cña chÊt diÖp lôc lµm cho l¸ c©y cã mµu xanh. - VB “HuÕ”: Giíi thiÖu HuÕ lµ mét trung t©m VNNT lớn của VN với nhiều đặc điểm riêng biÖt vµ tiªu biÓu. Nh÷ng VB nh thÕ nµy em thêng gÆp ë ®©u, trong nh÷ng lÜnh vùc nµo? Mäi lÜnh vùc trong cuéc sèng hµng ngµy. => VB thuyÕt minh §îc sö dông réng r·i, ngµnh nghÒ nµo cũng cần đến: - Mua một cái TV, máy bơm... đều phải kèm theo bản thuyết minh để ta hiểu tính n¨ng, cÊu t¹o, c¸ch sö dông... - Mua một hộp bánh, trên đó cũng ghi xuÊt xø, thµnh phÇn lµm nªn lo¹i b¸nh, ngµy s¶n xuÊt, h¹n sö dông. b. KÕt luËn Em hiÓu g× vÒ VB thuyÕt minh? - Là kiểu VB dùng để trình bày, giới thiệu, giải thích về đặc điểm, T/C, nguyên nhân, quy luËt...cña sù vËt, hiÖn tîng nh»m cung cÊp tri thøc vµ híng dÉn c¸ch sö dông cho con ngêi. - VB thuyết minh đợc sử dụng phổ biến trong đời sống. VB thuyÕt minh kh¸c VB: TS- MT- BC ë 2. §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh: ®iÓm nµo? - VBTS: tr×nh bµy SV, diÔn biÕn, NV - VBMT: tr×nh bµy chi tiÕt cô thÓ cho ta cảm nhận đợc sự vật, con ngời - VBNL: tr×nh bµy ý kiÕn, luËn ®iÓm §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh lµ g×?(Néi dung, h×nh thøc).

(74) - VBTM cã nhiÖm vô cung cÊp tri thøc tri thức khách quan giúp con ngời hiểu đúng, đầy đủ vì thế không thể h cấu, bịa đặt hay tëng tîng, suy luËn. - Không đòi hỏi ngời viết phải bộc lộ cảm xóc cña m×nh v× kh«ng b¾t buéc ph¶i lµm ngời đọc hiểu rõ cái hay, cái đẹp.. - ND: Tri thøc ph¶i kh¸ch quan, x¸c thùc, cã Ých. - HT: Tr×nh bµy chÝnh x¸c, râ rµng, chÆt chÏ vµ hÊp dÉn.. II. LuyÖn tËp Bài 1: Cả hai ĐV trên đều là VBTM, vì: - VB 1 cung cÊp kiÕn thøc lÞch sö - VB 2: Cung cÊp kiÕn thøc khoa häc sinh vËt Bµi 2: §©y lµ mét VB thuyÕt minh vÒ nguyªn nh©n, t¸c h¹i cña bao b× ni l«ng. Bài 3: Các kiểu VB khác đều cần sử dụng yếu tè thuyÕt, v×: - TS: giíi thiÖu sù viÖc vµ nh©n vËt - MT: Giíi thiÖ c¶nh vËt, con ngêi - BC: Giới thiệu đối tợng gây cảm xúc - NghÞ luËn: giíi thiÖu luËn ®iÓm, luËn cø... iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm và đặc điểm của VBTM - NhËn biÕt VBTM 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn kÕt luËn trong vë ghi - BTVN: Su tÇm c¸c VB, §V thuyÕt minh. Bµi 12: TiÕt 45:. ¤n dÞch, thuèc l¸ - NguyÔn Kh¾c ViÖnNgµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Xác định đợc quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cơ sở nhận thức đợc tác hại to lớn. nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng. - Thấy đợc sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phơng thức lập luận và thuyết minh trong VB. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi, m¸y chiÕu - Häc sinh: So¹n bµi, su tÇm c¸c th«ng tin vÒ hót thuèc l¸. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - H·y nªu t¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng vµ mét sè biÖn ph¸p h¹n chÕ sö dông bao b× ni l«ng? 2. Bµi míi: Hót thuèc l¸ lµ mét thãi quen, mét thó vui, thËm chÝ cã tÓ xem lµ mét phÇn cña phong tục tập quán, một phần văn hoá của nhiều quốc gia, trong đó có VN. Thế nhng hút thuốc lá lại v« cïng cã h¹i cho søc khoÎ con ngêi. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ VB? 1. Giíi thiÖu chung vÒ v¨n b¶n: - Trích trong cuốn: “Từ thuốc lá đến ma tuý-.

(75) bÖnh nghiÖn”. - Lµ v¨n b¶n nhËt dông- ThuyÕt minh vÒ mét vấn đề khoa học xã hội. Gi¶i thÝch chó thÝch 1, 4, 8? 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: Cho biÕt v¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy - PhÇn 1: Tõ ®Çu...nÆng h¬n c¶ AIDS. phÇn? Néi dung cô thÓ cña mçi phÇn? -> Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸. - Phần 2: Tiếp .... con đờng phạm pháp. - > t¸c h¹i cña thuèc l¸ - PhÇn 3: cßn l¹i -> KiÕn nghÞ vÒ viÖc chèng thuèc l¸. II. T×m hiÓu v¨n b¶n: GV hớng dẫn đọc: Rõ ràng, mạch lạc, chú ý 1. Đọc: những dòng chữ in nghiêng cần đọc chậm. Những câu cảm phải đọc với giọng phù hợp. GV đọc mẫu-> HS đọc tiếp Ph©n tÝch ý nghÜa cña viÖc dïng dÊu phÈy trong nhan đề VB? ¤n dÞch: chØ chung c¸c lo¹i bÖnh nguy hiÓm, l©y lan réng lµm chÕt ngêi hµng lo¹t trong một thời gian nhất định. Nếu đề bài sử thành “Ôn dịch thuốc lá” hoÆc “Thuèc l¸ mét lo¹i «n dÞch” th× vÒ mÆt ND kh«ng sai, nhng tÝnh chÊt biÓu c¶m kh«ng râ b»ng khi dïng dÊu phÈy gi÷a hai côm tõ. Trong phần mở đầu VB đã cho đa ra nh÷ng th«ng tin g×?. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: * Nhan đề văn bản Dấu phẩy đợc sử dụng theo lối tu từ để nhấn m¹nh: - Thuèc l¸ lµ mét lo¹i dÞch bÖnh nguy hiÓm, l©y lan réng. - Thái độ nguyền rủa, tẩy chay dịch bệnh này.. a. Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸ - Cã nhiÒu «n dÞch míi xuÊt hiÖn cuèi TK XX, Trong đó thông tin nào mang chủ đề của đặc biệt là nạn dịch AIDS và thuốc lá. VB? Tác giả đã dựa vào kết luận của hơn năm vạn công trình nghiên cứu để đa ra nhận - Ôn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khoẻ và định đó nh một định đề, không cần chứng tính mạng con ngời. minh, bµn luËn. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch më bµi cña t¸c -> Th«ng b¸o ng¾n gän, chÝnh x¸c vµ nhÊn gi¶? m¹nh hiÓm ho¹ to lín cña n¹n dÞch nµy. Më ®Çu phÇn t¸c h¹i t¸c gi¶ dÉn lêi TH§, b. T¸c h¹i cña thuèc l¸ - Dẫn lời THĐ bàn về việc đánh giặc, để: mét nhµ qu©n sù thiªn tµi. Trong đó tác giả đã so sánh việc chống thuèc l¸ víi sù viÖc nµo? Cã t¸c dông g×? + C¶nh b¸o thuèc l¸ lµ mét kÎ thï nguy hiÓm. Tằm ăn dâu đến đâu biết đến đó. Còn khói + Khẳng định cần phải hành động kịp thời nhthuốc, ngời hút thờng không thấy tác hại ng bền bỉ, lâu dài. -> mợn lối nói so sánh để gây ấn tợng mạnh, cña nã ngay. t¹o søc thuyÕt phôc trong viÖc thuyÕt minh t¸c Tác hại của thuốc lá đợc thuyết minh trên hại của thuốc lá. nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? * §èi víi søc khoÎ Søc khoÎ - ChÊt h¾c-Ýn lµm tª liÖt c¸c l«ng mao ë vßm Đạo đức cá nhân và cộng đồng häng, phÕ qu¶n, nang phæi, g©y ho hen, viªm Trªn ph¬ng diÖn søc khoÎ thuèc l¸ g©y ra phÕ qu¶n, ung th. nh÷ng t¸c h¹i g×? - ChÊt ¤-xÝt C¸c- bon thÊm vµo m¸u kh«ng Hàng vạn công trình nghiên cứu đã phát cho tiếp nhận ô-xi khiến sức khoẻ giảm sút. hiện tới trên 4000 chất hoá học trong khói - Chất ni-cô-tin làm co thắt các động mạch, thuốc lá có khả năng gây hại cho sức khoẻ gây huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ con ngêi: tim, cã thÓ g©y tö vong. Cơ thể đợc cấu tạo bởi hàng tỉ tế bào, tất cả những tế bào ấy đều cần ô-xi.Nhờ không khÝ ta thë ra «-xi xuyªn thÊm vµo phæi. - M¸u tiÕp nhËn «- xi vµ chuyÓn tíi toµn bé c¬ thÓ. ë nh÷ng ngêi hót thuèc l¸, mét sè chÊt cã thÓ ng¨n c¶n phæi thùc hiÖn chøc n¨ng cña nã..

(76) - Bå hãng vµ h¾c in cña khãi thuèc l¸ lµm phổi và các ống dẫn của nó đọng cáu ghét dẫn đến các bệnh về họng và những cơn ho. nÕu c¸c tÕ bµo bÞ c«ng kÝch, chóng sÏ ph¸t triÓn nhanh cã thÓ g©y ung th. - ¤-xÝt C¸c-bon vµ ni-c«-tin ®i kh¾p n¬i cùng máu, làm cho máu đặc thêm nhiều khiến cho sự vận chuyển nghẽn tắc đó là nguyªn nh©n g©y nhåi m¸u c¬ tim. Vì sao tác giả đặt giả định “Có ng ời b¶o...mÆc t«i”? Sau đó bằng những dẫn chứng sinh động và tình cảm nhiệt thành tác giả đã bác bỏ luËn ®iÖu sai lÇm Êy b»ng c¸ch kh¼ng định điều gì? Qua ®©y em rót ra nhËn xÐt g× vÒ t¸c h¹i của việc hút thuốc lá đối với sức khoẻ? Các dẫn chứng đợc đa ra phân tích trên c¬ së nµo? Cã t¸c dông g×? Trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh vÒ t¸c h¹i của thuốc lá đối với đạo đức có những th«ng tin nµo? Trong thông tin này tác giả sử dụng phơng pháp gì để thuyết minh? Có tác dụng ntn? C¶nh b¸o n¹n hót thuèc ë mét níc nghÌo nh VN lµm n¶y sinh c¸c tÖ n¹n kh¸c. Qua nh÷ng th«ng tin trªn em cã nhËn xÐt g×? PhÇn cuèi VB cung cÊp nh÷ng th«ng tin g×? - ChiÕn dÞch: lµ toµn bé c¸c H§ nh»m tËp trung khẩn trơng huy động nhiều lực lợng XH trong một thời gian ngắn để thực hiện một mục tiêu cụ thể nào đấy. - ChiÕn dÞch chèng thuèc l¸: tÊt c¶ c¸c ho¹t động thống nhất và rộng khắp của XH nh»m chèng l¹i mét c¸ch hiÖu qu¶ «n dÞch thuèc l¸. Từ đó tác giả bày tỏ thái độ nh thế nào và ®a ra nh÷ng kiÕn nghÞ g×? Trong phÇn kÕt nµy t¸c gi¶ sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p TM nµo?. - Khói thuốc lá còn đầu độc những ngời xung quanh. => Lµ nh÷ng chøng cí khoa häc, c¸c sè liÖu cụ thể để khẳng định thuốc lá huỷ hoại nghiêm träng søc khoÎ con ngêi. * Về mặt đạo đức: - TØ lÖ thanh thiÕu niªn hót thuèc ë c¸c TP lín níc ta ngang hµng víi c¸c TP ¢u- MÜ -> so s¸nh - §Ó cã tiÒn hót, thiÕu niªn cã thÓ sinh ra trém c¾p. - Tõ nghiÖn thuèc l¸ cã thÓ dÉn tíi nghiÖn thuèc phiÖn. => Huû ho¹i lèi sèng, nh©n c¸ch ngêi VN, nhÊt lµ TTN. c. KiÕn nghÞ vÒ viÖc chèng thuèc l¸: - C¸c níc ph¸t triÓn tiÕn hµnh nh÷ng chiÕn dÞch, thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n ngõa, h¹n chÕ quyÕt liÖt -> hiÖu qu¶ cao. - Chóng ta cÇn ph¶i quyÕt t©m chèng l¹i n¹n dÞch thuèc l¸. -. T/ G cæ vò nhiÖt t×nh vµ bµy tá niÒm tin vµo sù chiÕn th¾ng cña chiÕn dÞch nµy -> ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: nªu sè liÖu, so s¸nh III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt * Néi dung: - Hút thuốc lá gây tác hại đới với sức khoẻ và đạo đức - CÇn ph¶i chèng l¹i n¹n dÞch nµy víi quyÕt tâm cao và những biện pháp triệt để. * Ph¬ng ph¸p TM: So s¸nh, nªu sè liÖu, liÖt kª. T×m hiÓu t×nh tr¹ng hót thuèc l¸ ë nh÷ng 2. LuyÖn tËp: ngêi xung quanh em iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc tác hại của nạn dịch thuốc lá - QuyÕt t©m chèng l¹i n¹n dÞch nµy 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn kÕt luËn trong vë ghi - BTVN: Su tÇm c¸c VB, §V thuyÕt minh.

(77) Bµi 12: TiÕt 46:. C©u ghÐp (tiÕp theo) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Nắm đợc đặc điểm của câu ghép - Nắm đợc hai cách nối các vế trong câu ghép. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi, BP - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: ThÕ nµo lµ c©u ghÐp?§Æc ®iÓm cña c©u ghÐp?. 2. Bµi míi:. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u ghÐp: HS đọc VD 1. VÝ dô: Cho biết các mỗi câu ghép sau gồm mấy a. Có lẽ tiếng Việt của chúng ta đẹp/bởi vì tâm vÕ c©u? hồn của ngời VN ta rất đẹp, bởi vì đời sống, Các vế câu đó QH với nhau theo MQH cuộc đấu tranh của ND ta từ trớc tới nay là nµo? cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp. -> Quan hÖ kÕt qu¶ - nguyªn nh©n. b. Các em phải cố gắng học tập/để thầy mẹ đợc vui lòng và để thầy dạy các em đợc sung sớng. (Thanh Tịnh) -> quan hệ mục đích c. MÆc dï nã vÏ b»ng nh÷ng nÐt to tíng, nhng ngay c¶ c¸i b¸t móc c¸m lîn søt mét miÕng còng trë nªn ngé nghÜnh.(T¹ Duy Anh).

(78) -> quan hÖ ®iÒu kiÖn- kÕt qu¶ d. Ch¼ng nh÷ng Lan häc rÊt giái mµ b¹n Êy còn lao động rất chăm chỉ. -> QH t¨ng tiÕn e. Nếu trời ma to thì con đờng này sẽ bị ngập níc. -> QH ®iÒu kiÖn(gi¶ thiÕt) f. Tuy rét vẫn kéo dài nhng mùa xuân vẫn đến bªn bê HiÒn L¬ng. -> QH t¬ng ph¶n g. Hai ngêi gi»ng co nhau, du ®Èy nhau, råi ai Dùng từ “rồi’ nối hai vế câu, từ này chỉ nấy đều buông gậy ra, áp vào vật nhau. -> QH nèi tiÕp quan hÖ thêi gian nèi tiÕp Dấu hiệu để ta nhận biết MQH giữa các - Về HT: Mỗi QH thờng đợc đánh dấu bằng các QHT, c¸c cÆp QHT vế câu đó là gì? Em rót ra nh÷ng kÕt luËn g× vÒ MQH 2. KÕt luËn(ghi nhí SGk- 123) gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp? II. LuyÖn tËp Bµi 1 a. - VÕ 1-2: QH nh©n qu¶ - VÕ 2-3: QH gi¶i thÝch b. QH ®iÒu kiÖn- kÕt qu¶ c. QH t¨ng tiÕn e. §o¹n trÝch nµy cã hai c©u ghÐp. c©u 1 e. QH nh©n qu¶ dïng tõ “råi’ nèi hai vÕ c©u, tõ nµy chØ Bµi 2 quan hÖ thêi gian nèi tiÕp a. - Trong ®o¹n 1 quan hÖ gi÷a c¸c vÕ ë c¶ bèn câu đều là điều kiện - kết quả. GV cho HS đọc các đoạn văn-> Hớng dẫn - Đoạn 2: các câu đều có QH : Nhân quả b. Kh«ng nªn t¸ch mçi vÕ c©u trªn thµnh c©u c¸c em tr¶ lêi c©u hái riªng v× ý nghÜa c¸c vÕ cã QH chÆt chÏ víi nhau. Bµi 3 - XÐt vÒ mÆt lËp luËn, mçi c©u ghÐp tr×nh bµy mét viÖc mµ l·o H¹c nhê «ng gi¸o. nÕu t¸ch mçi vÕ c©u trong tõng c©u gÐp thµnh mét c©u GV híng dÉn HS lµm đơn thì không đảm bảo đợc tính mạch lạc - XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn, t¸c gi¶ cè ý viÕt c©u dài để tái hiện cách kể lể “dài dòng” của lão H¹c Bµi 4 a. QH ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp thø hai lµ QH ®iÒu kiÖn. §Ó thÓ hiÖn râ MQH nµy, không nên tách mỗi vế câu thành một câu đơn. GV híng dÉn HS lµm b. Trong c¸c c©u ghÐp cßn l¹i, nÕu t¸ch mçi vÕ câu thành một câu đơn thì sẽ có hàng loạt câu ngắn đặt cạnh nhau nh vậy sẽ giúp ta hình dung lµ NV nãi nh¸t gõng hoÆc nghÑn ngµo. Trong khi đó cách viết của NTT gợi ra cách kể lể, van xin tha thiÕt cña chÞ DËu. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc mối QH ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép. - Nhận biết QH giữa các vế trong câu ghép, phân tích đợc tác dụng của cách dùng các vế câu đó. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK tr.123. Bµi 12: TiÕt 47:. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh.

(79) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - NhËn râ yªu cÇu cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng x©y dùng kiÓu bµi thuyÕt minh. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi. - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Thế nào là văn bản thuyết minh? Nêu đặc điểm của văn bản thuyết minh?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. T×m hiÓu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh 1. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bµi v¨n thuyÕt minh §äc l¹i c¸c VD ë bµi t×m hiÓu chung vÒ a. VÝ dô VBTM C¸c VB Êy cung cÊp c¸c lo¹i tri thøc - VB “C©y dõa B×nh §Þnh”: Cung cÊp tri thøc nµo? vÒ sù vËt. - VB “T¹i sao l¸ c©y l¹i ã mµu xanh”: cung cÊp kiÕn thøc khoa häc - VB: “HuÕ”: cung cÊp kiÕn thøc vÒ v¨n ho¸. - VB “Khëi nghÜa N«ng V¨n V©n”: cung cÊp kiÕn thøc lÞch sö. Làm thế nào để có các tri thức ấy? -> để có các tri thức ấy phải quan sát, học tập, - Quan sát: là nhìn để nhận ra sự vật có tra cứu, phân tích, tích luỹ kiến thức những đặc trng gì, có mấy bộ phận... VËy muèn cã tri thøc thuyÕt minh ta cÇn b. KÕt luËn(ghi nhí SGK tr.128) lµm nh÷ng g×? 2. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh HS đọc các VD a. VÝ dô Cho biÕt trong c¸c VD trªn ngêi ta sö - VD1: thuyÕt minh theo m« h×nh A lµ B dụng những phơng pháp gì để tthuyết (A là đối tợng cần thuyết minh, B là tri thức về minh? đối tợng) > phơng pháp giải thích, nêu định nghĩa - VD 2: Kể ra lần lợt các đặc điểm, tính chất cña sù vËt -> ph¬ng ph¸p liÖt kª - VD 3: Dẫn ra các VD cụ thể để ngời đọc tin vào ND đợc thuyết minh -> Ph¬ng ph¸p nªu VD - VD 4:dùng các số liệu cụ thể, chính xác để khẳng định độ tin cậy cao của tri thức đợc cung cÊp -> ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu - VD: so sánh hai đối tợng cùng loạ hoặc khác loại nhằm làm nổi bật đặc điểm, tính chất của đối tợng cần TM -> Ph¬ng ph¸p so s¸nh - VD6: chia đối tợng rs từng mặt, từng khía cạnh, từng vấn đề... để lần lợt TM -> ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i, ph©n tÝch. Khi thuyÕt minh ngêi ta thêng dïng c¸c b. KÕt luËn(Ghi nhí SGK tr.128) ph¬ng ph¸p nµo? Cã nh÷ng t¸c dông g×? II. LuyÖn tËp Bµi 1 Ph¹m vi kiÕn thøc bao gåm: - KiÕn thøc vÒ kho häc: t¸c h¹i cña khãi thuèc lá đối với sức khoẻ con ngời và cơ chế di truyền gièng nßi cña con ngêi GV híng dÉn häc sinh lµm bµi HS lµm bµi.

(80) độc lập. - KiÕn thøc vÒ x· héi: tam lÝ lÖnh l¹c cña mét sè ngêi coi hót thèc l¸ lµ lÞch sù Bµi 2 a.Ph¬ng ph¸p so s¸nh: AIDS víi giÆc ngo¹i x©m b. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tõng t¸c h¹i: cña nic«-tin, cña khÝ c¸c-bon c. Ph¬ng ph¸p nªu sè liÖu: sè tiÒn mua mét bao thuèc 555, sè tiÒn ph¹t ë BØ Bµi 3 a. - KiÕn thøc lÞch sö, vÒ cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc. - VÒ qu©n sù. - VÒ cuéc sèng cña c¸c n÷ thanh n iªn xung phong thêi chèng MÜ cøu níc. b. Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu;. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc các phơng pháp thuyết minh - NhËn biÕt c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí SGK tr.128. Bµi 12: TiÕt 48:. Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n, bµi tËp lµm v¨n sè 2 Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Nhận thức đợc kết quả cụ thể bài viết của bản thân, những u, nhợc điểm về các mặt: ghi nhớ và hệ thống hoá kiến thức từ các truyện kí hiện hiện đại VN. - Gióp häc sinh söa ch÷a c¸c lçi vÒ liªn kÕt v¨n b¶n vµ c¸c lçi chÝnh t¶. - Gióp häc sinh cã kh¶ n¨ng tù kiÓm tra bµi viÕt cña m×nh. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: chÊm, ch÷a bµi - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò:. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Đa số các em làm bài tốt, trả lời đúng trọng tâm câu hỏi, trình bày rõ ràng, sạch đẹp. Bên cạnh đó còn một số em lmf cha đúng yêu cầu của đề, bài làm còn sơ sài, trình bày cha sạch đẹp. GV cho học sinh đọc một số bài khá và yếu để nhËn xÐt: - Nh÷ng u ®iÓm? Nguyªn nh©n? - Nh÷ng khuyÕt ®iÓm? Nguyªn nh©n? GV tr¶ bµi vµ híng dÉn häc sinh xem, tù söa c¸c lçi vÒ liªn kÕt VB, c¸c lçi chÝnh t¶. GV yêu cầu học sinh trao đổi bài cho nhau để. Néi dung bµi häc I. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 2 1. NhËn xÐt chung a. ChÊt lîng - VÒ kiÓu bµi - VÒ néi dung - VÒ cÊu tróc c©u - VÒ h×nh thøc b. Híng kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm vµ ph¸t huy u ®iÓm 2. Đọc đánh giá. 3. Tr¶ bµi.

(81) cïng söa c¸c lçi trªn - GV nh¾c nhë, dÆn dß c«ng viÖc cho nh÷ng bµi viÕt tiÕp theo. II. Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n: 1. §¸p ¸n- Ch÷a bµi GV trả bài và đa đáp án -> Cho học sinh kiểm tra lÉn nhau theo nhãm. - GV kiÓm tra x¸c suÊt mét vµi em. NhËn xÐt kÕt qu¶ kiÓm tra. GV đối chiếu với các đáp án và biểu điểm từng 2.Nhận xét c©u, nhËn xÐt cô thÓ vÒ nh÷ng u ®iÓm, nhîc ®iÓm chung cña c¶ líp vÒ mÆt yªu cÇu tr¶ lêi, lùa chän vµ gi¶i thÝch gän; vÒ kh¶ n¨ng vµ kÕt qu¶ kÕt hîp MT- BC trong văn tự sự, về cách đặt câu, dùng từ, lçi chÝnh t¶, ch÷ viÕt. - Nªu vµ ch÷a mét vµi dÉn chøng tiªu biÓu 3. §äc bµi mÉu GV lùa chän mét vµi bµi cã ®o¹n v¨n hay cho đọc. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - N¾m u, nhîc ®iÓm cña m×nh khi lµm bµi kiÓm tra. - BiÕt c¸ch söa ch÷a c¸c lçi trong bµi cña m×nh. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Chép bài văn đã sửa vào vở rèn chữ.. Bµi 13: TiÕt 49:. V¨n b¶n Bµi to¸n d©n sè - Th¸i AnNgµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………...

(82) I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Nắm đợc mục đích và nội dung chính mà tác giả đặt ra qua văn bản là cần phải hạn chế sự gia tăng dân số, đó là con đờng “tồn tại hay không tồn tại” - Thấy đợc cách viết nhẹ nhàng, kết hợp kể chuyện với lập luận trong việc thể hiện nội dung bµi viÕt. - Gióp häc sinh cã kh¶ n¨ng tù kiÓm tra bµi viÕt cña m×nh. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi, t liÖu tham kh¶o - Häc sinh: So¹n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Hãy nêu các tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con nguời? 2. Bµi míi: Chính sách ĐSKHGĐ từ lâu đã trở thành một quốc sách hết sức quan trọng của Đảng, Nhà nớc ta. Bởi vì, từ lâu chúng ta đã và đang cố tìm mọi cách để giải bài toán hóc búa bài toán dân số. Vậy thực chất bài toán đó ntn? Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: - Bµi viÕt nµy nguyªn lµ cña t¸c gi¶ Th¸i An, 1. Giíi thiÖu chung vÒ v¨n b¶n: tên đầy đủ là Bài toán dân số đã đợc đặt ra - VB trích từ báo Giáo dục và thời đại Chủ từ thời cổ đại. Khi biên soạn ngời ta đã lợc nhật, số 28, năm 1995 bít cho phï hîp víi yªu cÇu cña SGK trong - Lµ v¨n b¶n nhËt dông- kiÓu VB nghÞ luËn nhµ trêng. - Chµng A ®am vµ nµng £- va: theo kinh 2. Chó thÝch: thánh của đạo Thiên chúa đó là cặp vợ chồng đầu tiên trên trái đất đợc chúa tạo ra và sai xuống trần gian để hình thành và phát triển loµi ngêi. - Tån t¹i hay kh«ng tån t¹i: c©u nãi næi tiÕng cña NV H¨m-let trong bi kÞch H¨m-let cña SÕch-xpia 3. Bè côc (HS quan s¸t SGK) Bµi v¨n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? ND - Më bµi: tõ ®Çu...s¸ng m¾t ra -> nêu vấn đề bài toán dân số và kế hoạch cña mçi phÇn? hoá gia đình đặt ra từ thời cổ đại. - Th©n bµi: tiÕp...« thø 31 cña bµn cê. -> làm sáng tỏ tốc độ gia tăng dân số thế giới rÊt nhanh. - KÕt bµi: cßn l¹i -> kªu gäi loµi ngêi cÇn h¹n chÕ sù bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè. II. T×m hiÓu v¨n b¶n: Yªu cÇu giäng râ rµng, chó ý c¸c c©u c¶m, 1. §äc: nh÷ng con sè, nh÷ng tõ phiªn ©m 2. T×m hiÓu bµi Vấn đề chính đợc đặt ra trong VB là gì? Em hiÓu thÕ nµo lµ d©n sè? Lµ toµn bé sè ngêi sinh sèng trong ph¹m vi mét quèc gia, mét ch©u lôc hoÆc toµn cÇu. Bµi to¸n DS thùc chÊt lµ V§ DSKHHG§. a. Nêu vấn đề dân số: Tác giả nêu vấn đề bằng cách nào? - Bài toán DS đã đợc đặt ra từ thời cổ đại. NghÜa lµ chît nhËn ra, hiÓu ra b¶n chÊt cña - Ban ®Çu t¸c gi¶ kh«ng tin nhng cuèi cïng bçng“s¸ng m¾t ra”. vấn đề (cách nói ẩn dụ) Em có NX gì về cách diễn đạt ở phần mở => cách nêu vấn đề tự nhiên, bất ngờ, lôi cuốn ngời đọc. bµi? Để làm rõ vấn đề ấy tác giả đã lập luận b. Làm rõ vấn đề về dân số: b»ng nh÷ng ý chÝnh nµo? - ý 1: nªu bµi to¸n cæ. - ý 2: So s¸nh sù gia t¨ng d©n sè víi lîng thãc trong c¸c « bµn cê. - ý 3: thùc tÕ vÒ kh¶ n¨ng sinh con cña phô.

(83) n÷. - KÓ tãm t¾t c©u chuyÖn kÐn rÓ cña nhµ th«ng th¸i? Chó thÝch 4 tr.131 Cø nh thÕ tÝnh lªn, con sè sÏ t¨ng chãng mÆt. §Õn « thø 64 cña bµn cê th× sè h¹t thãc sÏ tăng đến mức tỉ tỉ...và tất nhiên, không có chàng trai nào, dù giàu có đến đâu có thể có næi sè thãc Êy. Nhng chñ ý cña ngêi viÕt ®a ra bµi to¸n cæ nhằm mục đích gì? - Bµi to¸n tõ c©u chuyÖn cæ trong Kinh th¸nh cho ta biÕt ®iÒu g×? Em có nhận xét gì về tốc độ gia tăng DS thÕ giíi? ViÖc ®a c©u chuyÖn nµy vµo bµi v¨n cã ý nghÜa ntn?. Trong đoạn văn này tác giả đã đa ra những sè liÖu nµo? Cã ý nghÜa g×? ít nh VN trung bình là 3,7; nhiều nh Ru- anđa là 8,1 và nh thế chỉ tiêu mỗi gia đình chỉ cã tõ 1- 2 con lµ rÊt khã kh¨n. Sự gia tăng DS và sự phát triển đời sống XH có QH mật thiết. Hai yếu tố đó tác động lẫn nhau võa lµ nguyªn nh©n võa lµ hËu qu¶. Nh÷ng con sè trªn nãi lªn ®iÒu g×?. PhÇn kÕt bµi t¸c gi¶ nªu lªn nh÷ng ý kiÕn g×? Em hiểu thế nào về ý kiến đó? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi kªu gäi nµy? Qua VB em nhận thức đợc những gì?. * Vấn đề dân số đợc nhìn nhận từ một bài to¸n cæ: - Cã mét bµn cê gåm 64 «. - §Æt mét h¹t thãc vµo « thø nhÊt- « thø hai đặt hai hạt thóc- các ô tiếp theo cứ thế nhân đôi - tổng số thóc thu đợc có thể phủ kín bề mặt trái đất. -> đó là một bài toán cấp số nhân với công béi lµ hai. - > Câu chuyện gây tò mò, hấp dẫn ngời đọc và là tiền đề để so sánh với sự bùng nổ dân sè. * Bài toán dân số đợc tính toán từ một câu chuyÖn trong Kinh th¸nh - Lúc đầu trái đất chỉ có hai ngời - Nếu mỗi gia đình chỉ sinh hai con thì đến năm 1995 dân là 5,63 tỉ ngời, tơng đơng ô thø 30 cña bµn cê. -> DS thÕ giíi còng t¨ng theo cÊp sè nh©n víi c«ng béi lµ 2. => giúp ngời đọc hình dung tốc độ gia tăng nhanh chãng cña DS thÕ giíi. * Vấn đề dân số đợc nhìn nhận từ thực tế sinh s¶n cña ngêi phô n÷ - Đa ra tỉ lệ sinh con của phụ nữ, để cho thÊy: + Ngêi phô n÷ cã kh¶ n¨ng sinh rÊt nhiÒu con. + ë c¸c níc chËm ph¸t triÓn d©n sè l¹i gia t¨ng rÊt nhanh + Dù tÝnh n¨m 2015 DS thÕ giíi sÏ lµ h¬n 7 tØ ngêi. => Sù gia t¨ng DS tØ lÖ thuËn víi sù nghÌo khæ, tØ lÖ ngÞch víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ- v¨n hoá, đồng thời cảnh báo nguy cơ bùng nổ d©n sè lu«n cã thÓ x¶y ra tong lÞch sö nh©n lo¹i. c. Kiến nghị về vấn đề dân số: - NÕu con ngêi sinh s«i theo cÊp sè nh©n th× đến lúc sẽ không còn đất để sống. - Muèn tån t¹i con ngêi ph¶i h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè b»ng viÖc thùc hiÖn KHHG§ => lµ lêi kªu gäi khÈn thiÕt, v« cïng cÊp b¸ch III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt * Néi dung * NghÖ thuËt 2. LuyÖn tËp. Theo em con đờng tốt nhận để hạn chế gia t¨ng d©n sè lµ g×? iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc tốc độ gia tăng DSTG và hậu quả của nó - Thấy đợc những việc cần làm ngay để hạn chế sự gia tăng dân số 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - Chuẩn bị bài: Dấu ngoặc đơn và dấu hai chem..

(84) Bµi 13: TiÕt 50:. V¨n b¶n Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Hiểu rõ công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. - Biết dùng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm khi viết. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi, m¸y chiÕu. - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - C¸c vÕ trong c©u ghÐp thêng quan hÖ víi nhau theo nh÷ng mèi quan hÖ ý nghÜa nµo? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Dấu ngoặc đơn 1. VÝ dô HS đọc VD Dấu ngoặc đơn trong những đoạn trích - VÝ dô 1: trên dùng để làm gì? Đùng một cái, họ (những ngời bản xứ) đợc phong cho c¸i danh hiÖu tèi cao lµ “chiÕn sÜ Gi¶i thÝch râ “hä” lµ ai. PhÇn nµy thêng b¶o vÖ c«ng lÝ” giúp ngời đọc hiểu rõ hơn phần đợc chú -> Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần giải thÝch nhng nhiÒu khi cßn cã t¸c dông nhÊn thÝch m¹nh. - VÝ dô 2: Gọi là kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía, chúng bám đặc sÖt quanh c¸c gèc c©y (ba khÝa lµ mét lo¹i còng biển lai cua, càng sắc tím đỏ, làm mắm xÐ ra trén víi tái ít ¨n rÊt ngon) TM về một loài động vật mà tên của nó đợc -> Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần dùng để gọi tên một con kênh, nhằm giúp thuyÕt minh ngời đọc hình dung rõ hơn đặc điểm của con kªnh nµy. - VÝ dô 3: LÝ B¹ch (701-762), nhµ th¬ næi tiÕng cña Trung Quốc đời Đờng, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liªn c sÜ, quª ë Cam Tóc; lóc míi n¨m tuổi, gia đình về định c ở làng Thanh Liên, huyÖn X¬ng Long thuéc Miªn Ch©u (Tø Xuyªn) Bæ sung thªm vÒ n¨m sinh, n¨m mÊt cña -> Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần bổ nhà thơ và cho ngời đọc biết thêm Miên sung thªm. Ch©u thuéc tØnh nµo. Hãy bỏ phần trong dấu ngoặc đơn của - Nếu bỏ phần trong dấu ngoặc đơn thì ý mçi c©u vµ cho nhËn xÐt vÒ ý nghÜa cña nghĩa câu văn không thay đổi các câu văn đó? V× sao? Nã kh«ng thuéc phÇn nghÜa c¬ b¶n cña c©u Em rút ra kết luận gì về dấu ngoặc đơn? 2. KÕt luËn: (ghi nhí SGK tr. 134) Phần trong dấu ngoặc đơn có thể là một từ, mét ng÷, mét vÕ c©u, hoÆc cho mét chuçi c©u trong §V, mét con sè hay mét dÊu c©u kh¸c thêng nh dÊu chÊm hái hoÆc dÊu chÊm than, nãi chung lµ bÊt cø ®iÒu g× mµ.

(85) ngêi viÕt muèn chó thÝch Để đánh dấu các bộ phận chú thích trong c©u ngêi ta cßn sö dông lo¹i dÊu nµo kh¸c? DÊu g¹ch ngang C«ng dông cña dÊu g¹ch ngang vµ dÊu ngặc đơn có nhiều điểm giống nhau nên theo thãi quen, ngêi dïng dÊu nµy, ngêi dïng dÊu kia Tuy vậy để sử dụng cho đúng chúng ta cần lu ý: - Khi thµnh phÇn chó thÝch cã quan hÖ râ víi mét tõ, mét ng÷ ë tríc nã th× thêng dïng dÊu g¹ch ngang - Nếu quan hệ đó không rõ thì thờng dùng dấu ngoặc đơn II. DÊu hai chÊm 1. VÝ dô Cho biết các VD trên đợc trích từ những VB nµo? Dấu hai chấm đợc dùng trong các VD trên nhằm mục đích gì?. §©y lµ lêi cña DÕ MÌn nãi víi DÕ Cho¾t vµ cña DÕ Cho¾t nãi víi DÕ MÌn Khi báo trớc lời đối thoại của nhân vật, dấu hai chấm đợc dùng cùng với dấu câu nào?. Lêi cña ThÐp Míi dÉn l¹i lêi cña ngêi xa Khi đánh dấu lời dẫn trực tiếp dấu hai chấm đợc dùng kết hợp với dấu nào?. - VD 1: Råi chó DÕ cho¾t loanh quanh, b¨n kh¨n. T«i ph¶i b¶o: - §îc, chó m×nh cø nãi th¼ng thõng ra nµo. DÕ Cho¾t nh×n t«i mµ r»ng: - Anh đã nghĩ thơng em nh thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đa nào đến b¾t n¹t th× em ch¹y sang... -> báo trớc (đánh dấu) lời đối thoại của nhân vËt, dïng cïng víi dÊu g¹ch ngang. - VD 2: Nh tre mäc th¼ng, con ngêi kh«ng chÞu khuÊt. Ngời xa có câu: “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn th¼ng”. Tre lµ th¼ng th¾n, bÊt khuÊt! -> dấu hai chấm dùng để đánh dấu lời dẫn trùc tiÕp, dïng víi dÊu ngoÆc kÐp - VD 3: Con đờng này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹. C¶nh vËt chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. -> dấu hai chấm dùng để đánh dấu phần giải thÝch 2. KÕt luËn(ghi nhí SGK- 135) * Lu ý. Giải thích lí do thay đổi tâm trạng của nhân vËt t«i trong ngµy ®Çu tiªn ®i häc. DÊu hai chÊm cã nh÷ng c«ng dông g×? Quan s¸t c©u v¨n sau: Phong Nha gồm hai bộ phận: động khô và động nớc Cã thÓ thay dÊu hai chÊm hai chÊm b»ng dấu ngoặc đơn đợc không? Nếu thay thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi? - Có thể thay đợc. Khi thay nh vậy nghĩa của câu cơ bản không thay đổi, nhng nh vậy là đã biến phần trong dấu ngoặc đơn thµnh bé phËn kh«ng b¾t buéc trong c©u NÕu viÕt l¹i lµ: Phong Nha gồm: động khô và động nớc thì cã thÓ thay dÊu hai chÊm b»ng dÊu ngoÆc đơn đợc không? Vì sao? - Kh«ng thÓ thay dÊu hai chÊm b»ng dÊu - Dấu hai chấm có thể đợc thay bằng dấu ngoặc đơn, vì nh vậy cụm từ động khô và ngoặc đơn khi: bỏ phần do dấu hai chấm đánh động nớc trở thành một bộ phận chính tạo.

(86) nªn nghÜa c¬ b¶n cña c©u. VËy khi nµo ta cã thÓ thay dÊu hai chÊm bằng dấu ngoặc đơn?. dÊu mµ phÇn cßn l¹i vÉn cã ý nghÜa hoµn chØnh.. Trong quá trình học văn, làm văn em đã sử dụng đúng các loại dấu câu theo công dông cña nã hay cha? - GV liªn hÖ ngay bµi viÕt sè 2. II. LuyÖn tËp Bµi 1 a. Qua c¸c côm tõ “tiÖt nhiªn” (râ rµng, døt khoát nh thế, không thể khác), “định phận tại thiên th” (định phận tại sách trời), “hành khan GV chia ba nhãm. mçi nhãm lµm mét thñ b¹i h” (ch¾c ch¾n sÏ nhËn lÊy thÊt b¹i), phÇn. h·y nhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu cña bµi th¬. -> đánh dấu phần giải thích ý nghĩa của các cụm từ: tiệt nhiên, định phận tại thiên th, hµnh khan thñ b¹i h b. nhằm giúp ngời đọc hiểu rõ trong 2.290 m b. Chiều dài của cầu là 2.290 m (kể cả phần chiÒu dµi cña cÇu cã tÝnh c¶ phÇn cÇu dÉn. cÇu dÉn víi chÝn nhÞp dµi vµ mêi hai nhÞp ng¾n) -> đánh dấu phần thuyết minh c. Dấu ngoặc đơn đợc dùng ở hai vị trí: c. để VB có tính liên kết, ngời viết (ngời nói) + Vị trí 1: đánh dấu phần bổ sung (phần ph¶i lµm cho néi dung cña c¸c c©u, c¸c ®o¹n này có quan hệ lựa chọn với phần đợc chú thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau; đồng thích (có phần này thì không có phần kia): thời, phải biết kết nối các câu, các đoạn đó ngêi t¹o lËp VB hoÆc lµ ngêi nãi hoÆc lµ b»ng nh÷ng ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ (tõ, c©u...) ngêi viÕt. Cacghs dïng nµy thêng gÆp trong thÝch hîp. các đề thi. -> đánh dấu phần bổ sung và phần TM + ở vị trí 2: dấu ngoặc đơn đánh dấu phần thuyết minh (để làm rõ những phơng tiện ng«n ng÷ ë ®©y lµ g×) Bµi 2 a. cho ý hä th¸ch nÆng qu¸ a. Nhng hä th¸ch nÆng qu¸: nguyªn tiÒn mÆt phải một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rợu...cả cới nữa thì mất đến cứng hai trăm bạc. -> dấu hai chấm đánh dấu phần giải thích b. T«i kh«ng ngê DÕ Cho¾t nãi víi t«i mét c©u nh thÕ nµy: - Thôi, tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng đợc. Nhng trớc khi nhắm mắt, tôi khuyên anh: ở đời mµ cã thãi hung h¨ng bËy b¹, cã ãc mµ kh«ng biÕt nghÜ, sím muén råi còng mang v¹ vµo mình đấy. -> Dấu hai chấm dùng để báo trớc lời thoại cña NV vµ phÇn thuyÕt minh néi dung mµ DÕ Cho¾t muèn khuyªn dÕ MÌn. c. Råi mét ngµy ma rµo. Ma gi¨ng gi¨ng bèn c. đủ màu là những màu nào phÝa. Cã qu·ng n¾ng xuyªn xuèng biÓn, ãng Cã thÓ bá dÊu hai chÊm trong ®o¹n trÝch đủ màu: xanh lá mạ, tím phớt, hồng, xanh sau đợc không? biÕc... - Có thể bỏ đợc vì ý nghĩa cơ bản của câu, -> §¸nh dÊu phÇn thuyÕt minh đoạn văn không thay đổi. Bµi 3 Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng Trong đoạn văn này tác giả dùng dấu hai đẹp, một thứ tiếng hay. Nói thế có nghĩa là nói r»ng: tiÕng ViÖt hµi hoµ vÒ mÆt ©m hëng, chấm nhằm mục đích gì? - T¸c gi¶ dïng dÊu hai chÊm nh»m nhÊn thanh ®iÖu mµ còng rÊt tÕ nhÞ uyÓn chuyÓn mạnh đặc điểm của TV. trong cách đặt câu. Nói thế cũng có nghĩa là nói rằng: tiếng Việt có đầy đủ khả năng để diễn đạt tình cảm, t tởng của ngời Việt Nam và để thoả mãn nhu cầu của đời sống văn hoá níc nhµ qua c¸c thêi k× lÞch sö. Sau khi đọc xong mấy mơi tên đã viết sẵn trên mảnh giấy lớn, ông đốc nhìn chúng tôi nãi sÏ:. Bµi 5: (cã thÓ cho HS vÒ nhµ lµm) a. Sai, vì phần nằm trong dấu ngoặc đơn chỉ có chức năng giải thích một ý nào đó. nó không thể bình đẳng với một câu có ý khác.

(87) - Thế là các em đợc vào lớp năm, các em phải cố gắng học để thầy mẹ đợc vui lòng và để thầy dạy các em đợc sung sớng, các em đã nghe cha. (các em đều nghe nhng không em nào dám trả lời. Cũng may đã có một tiếng dạ ran của phụ huynh đáp lại.. h¼n. b. Phần nằm trong dấu ngoặc đơn đợc coi là mét bé phËn cña c©u, gäi lµ phÇn phô gi¶i thÝch hay chó thÝch. Bµi 6 §V mÉu: C©u chuyÖn kÐn rÓ cña nhµ th«ng th¸i khiÕn nhiều ngời đọc không khỏi giật mình. Ngời ta kh«ng thÓ ngê r»ng d©n sè cña hµnh tinh nµy sÏ cã mét sù nh¶y vät khæng lå gi÷a qu¸ khø vµ t¬ng lai: 2 (A- ®am vµ £- va) vµ 7 tØ (dù tính năm 2015). Nh vậy Bài toán dẫn số đã trë thµnh mét bµi to¸n hãc bóa cña toµn nh©n lo¹i chø kh«ng cßn lµ bµi to¸n cña riªng quèc gia nµo. Loµi ngêi ph¶i cïng nhau t×m c¸ch “giảm tốc” trên con đờng đi tới cái ô...64 khủng khiếp! Bởi đó là con đờng tồn tại hay kh«ng tån t¹i cña chÝnh x· héi loµi ngêi.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc công dụng của dấu hai chấm và dấu ngoặc đơn - BiÕt c¸ch vËn dông khi lµm v¨n 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - ChuÈn bÞ bµi: §Ò v¨n TM vµ ph¬ng ph¸p lµm bµi v¨n TM. Bµi 13: TiÕt 51:. V¨n b¶n §Ò v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh: Hiểu đề văn và cách làm bài văn thuyết minh, đặc biệt ở đây phải làm cho häc sinh thÊy lµm bµi v¨n thuyÕt minh kh«ng khã, chØ cÇn biÕt quan s¸t, tÝch luü tri thøc và trình bày có phơng pháp là đợc. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc.

(88) 1. KiÓm tra bµi cò: - Tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh c¬ b¶n?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. §Ò v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh 1. §Ò v¨n thuyÕt minh Các đề bài trên nêu lên điều gì? a. VÝ dô Qua các đề trên em thấy đối tợng TM - Nêu đối tợng đợc thuyết minh: gåm nh÷ng lo¹i nµo? + §Ò 1: con ngêi + Đề 2,3,4,5,6, 12: đồ vật + §Ò 7: di tÝch + §Ò 8: con vËt + §Ò 9: thùc vËt + §Ò 10: mãn ¨n + §Ò 11: lÔ, tÕt Căn cứ vào đâu em biết đó là đề văn - Đề nêu yêu cầu giới thiệu, giải thích, thuyết thuyÕt minh? minh Chø kh«ng yªu cÇu kÓ, t¶ hay biÓu c¶m §Ò v¨n TM cho ta biÕt nh÷ng g×? b. KÕt luËn GV yêu cầu mỗi em tự ra một đề văn TM. 2. C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh HS đọc bài a. Ví dụ: Văn bản “Xe đạp” Bài văn TM về đối tợng nào? * Tìm hiểu đề - Đối tợng TM: Chiếc xe đạp ChØ ra c¸c phÇn më bµi, th©n bµi, kÕt bµi * Bè côc vµ cho biÕt néi dung cña mçi phÇn? + Më bµi: Tõ ®Çu...søc ngêi -> giới thiệu khái quát về phơng tiện xe đạp + Th©n bµi: tiÕp ...thÓ thao -> Giới thiệu cấu tạo của xe đạp, nguyên tắc hoạt động của nó + Kết bài: còn lại -> Nêu vị trí của xe đạp trong đời sống của ngời Vn và trong tơng lai. * Ph©n tÝch phÇn th©n bµi: Cấu tạo của chiếc xe đạp đợc trình bày - Các bộ phận chính: truyền động, điều khiển, ntn? chuyªn chë - C¸c bé phËn phô Bµi v¨n sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p nµo * Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: để TM? - Ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch Qua tim hiÓu VB trªn em rót ra nh÷ng kÕt - Ph¬ng ph¸p liÖt kª luËn g× vÒ c¸ch lµm bµi v¨n TM? b. KÕt luËn(ghi nhí- SGK tr. 140) II. LuyÖn tËp a. Mở bài: nêu định nghĩa về chiếc nón lá VN b. Th©n bµi: - H×nh d¸ng cña chiÕc nãn - Nguyªn liÖu lµm nãn - N¬i s¶n xuÊt nãn næi tiÕng - T¸c dông cña nãn c. KÕt bµi C¶m nghÜ vÒ chiÕc nãn iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đề văn và cách làm bài văn TM 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - Chuẩn bị bài: Chơng trình địa phơng.

(89) Bµi 13: TiÕt 52:. Chơng trình địa phơng (phÇn v¨n) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Bớc đầu có ý thức quan tâm đến truyền thống văn học của địa phơng. - Qua việc chọn chép một bài thơ hoặc một bài văn viết về địa phơng vừa củng ố tình cảm quª h¬ng võa bíc ®Çu rÌn luyÖn n¨ng lùc thÈm b×nh vµ tuyÒn chän th¬ v¨n II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra 15 phót: §Ò bµi C©u 1: Tr×nh bµy bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh C©u 2: H·y nªu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh? Câu 3: Tự ra một đề văn thuyết minh, chỉ ra yêu cầu và đối tợng thuyết minh đợc nêu trong đề bµi? đáp án- Biểu điểm C©u 1 (3,5 ®iÓm): * Mở bài: Giới thiệu đối tợng đợc TM * Thân bài: Trình bày cấu tạo, các đặc điểm. lợi ích...của đối tợng * Kết bài: Bày tỏ thái độ đối với đối tợng. C©u 2 (3,5 ®iÓm): * C¸c ph¬ng ph¸p TM: - Phơng pháp nêu định nghĩa, giải thích - Ph¬ng ph¸p liÖt kª - Ph¬ng ph¸p nªu vÝ dô - Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu - Ph¬ng ph¸p so s¸nh - Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch, ph©n lo¹i Câu 3 (3 điểm): Đề đảm bảo yêu cầu: Nêu đợc đối tợng TM và các căn cứ để xác định kiểu VB. 2. Bµi míi: 2.1. Quan niệm về tác giải và tác phẩm văn học địa phơng: a. T¸c gi¶: Gồm những nhà văn, nhà thơ có tiếng sinh ở địa phơng (Kể cả đã mất hoặc sống và làm việc ở n¬i kh¸c). b. Khái niệm địa phơng: Có thể xác định ở hai cấp độ: - TØnh- thµnh phè - QuËn- HuyÖn c. Tác phẩm văn học địa phơng Có các mức độ phạm vi nh sau:.

(90) - Tác giả sinh ra ở địa phơng viết về điạ phơng - Tác giả sinh ở nơi khác nhng viết về địa phơng 2.2. B¶ng thèng kª danh s¸ch c¸c t¸c gi¶ v¨n häc ®i¹ ph¬ng theo mÉu sau: STT Hä vµ tªn 1 NguyÔn ThÞ Hinh. Bót danh N¬i sinh T¸c phÈm chÝnh Bµ HuyÖn Thanh Quan T©y Hå Th¨ng Long thµnh hoµi cæ - HN Qua §Ìo Ngang 2 Hå Xu©n H¬ng Xu©n H¬ng T©y Hå Đề đền Sầm Nghi Đống - HN B¸nh tr«i níc... 3 Ng« TÊt Tè Léc Hµ, Hi Cõ, Thôc Đông Anh Tắt đèn, Việc làng... §iÓu, Phã Chi - HN 4 NguyÔn Tu©n TuÊn Thõa S¾c CÇu GiÊy Vang bãng mét thêi , NguyÔn - HN S«ng §µ... 5 NguyÔn Sen T« Hoµi Ba §×nh DÕ mÌn phiªu lu kÝ - HN ChuyÖn cò HN... 6 NguyÔn Huy Tëng Kh«ng §«ng Anh L¸ cê thªu s¸u ch÷ vµng - HN Sống mãi với thủ đô 7 §Æng TrÇn Thi TrÇn §¨ng T©y Hå TrËn phè Rµng - HN (truyÖn vµ kÝ) 8 Phan ThÞ Thanh Nhµn Kh«ng Gia L©m Th¬ng nhí tµi hoa - HN Hoµi nghi vµ tin cËy. 2.3. Su tÇm bµi th¬, bµi v¨n viÕt vÒ phong c¶nh ®i¹p ph¬ng, truyÒn thèng lÞch sö cña quª h¬ng (TK- 298): HS tù su tÇm. Bµi 14: TiÕt 53:. DÊu ngoÆc kÐp. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - HiÓu râ c«ng dônh cña dÊu ngoÆc kÐp - BiÕt dïng dÊu ngoÆc kÐp trong khi viÕt. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Cho biết công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm?. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………...

(91) 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò HS đọc DÊu ngoÆc kÐp trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn dùng để làm gì? a. C©u nãi cña th¸nh G¨ng- ®i b. Nghĩa đợc hình thành trên cơ sở phơng thức ẩn dụ: dùng từ “dải lụa” để chỉ chiếc cÇu(xem chiÕc cÇu nh mét d¶i lôa) c. ë ®©y t¸c gi¶ mØa mai b»ng viÖc dïng l¹i chÝnh nh÷ng tõ ng÷ mµ TDP thêng dïng khi nói về sự cai trị của chúng đối với VN: khai ho¸ v¨n minh cho mét d©n téc l¹c hËu. V× vËy còng cã thÓ coi dÊu ngoÆc kÐp trong đoạn trích này đợc dùng với cả công dụng đánh dấu lời dẫn trực tiếp. d. hay tªn mét tê b¸o, mét t¸c phÈm nãi chung VËy dÊu ngoÆc kÐp cã nh÷ng c«ng dông g×? Liªn hÖ víi qu¸ tr×nh lµm v¨n cña HS a. §©y lµ nh÷ng lêi mµ l·o H¹c tëng nh lµ con chã vµng muèn nãi víi l·o. b. Mét anh chµng hÇu cËn «ng lÝ mµ bÞ mét ngời đàn bà đang nuôi con mọn túm tóc lẳng cho mét c¸i. Néi dung bµi häc I. C«ng dông 1. VÝ dô a. §¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp b. Đánh dấu từ ngữ hiểu theo một nghĩa đặc biÖt c. §¸nh dÊu tõ ng÷ cã hµm ý mØa mai.. d. §¸nh dÊu tªn c¸c vë kÞch 2. KÕt luËn(ghi nhí tr. 142) II. LuyÖn tËp Bµi 1 Dùng để đánh dấu: a. Câu nói đợc dẫn trực tiếp. b. Từ ngữ đợc dùng với hàm ý mỉa mai c. Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của ngêi kh¸c d. Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mØa mai e. Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp. e. “Mặt sắt”, “ngây vì tình’ đợc dẫn từ hai c©u th¬ cña NguyÔn Du. Hai c©u th¬ nµy cũng đợc dẫn trực tiếp, nhng khi dẫn thơ ngời ta ít khi đặt phần dẫn vào trong dấu ngoặc kÐp. Bµi 2 a. §Æt dÊu hai chÊm sau “cêi b¶o”, dÊu ngoÆc kÐp ë “c¸ t¬i”, vµ “t¬i”. b. Đặt dấu hai chấm sau “chú Tiến lê”, đặt dÊu ngoÆc kÐp cho phÇn cßn l¹i c. đặt dấu hai chấm sau “bảo hắn”, đặt dấu ngoÆc kÐp cho phÇn cßn l¹i Bµi 3 Hai c©u v¨n cã ý nghÜa gièng nhau nhng dïng dÊu c©u kh¸c nhau: a. Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dẫn trực tiếp b. Kh«ng dïng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp v× lµ lêi dÉn gi¸n tiÕp. Bµi 4 §V tham kh¶o Tríc mÆt b¹n lµ Hå Hoµn KiÕm, mét danh lam thắng cảnh nổi tiếng của thủ đô HN, nơi khơi nguồn cho truyền thuyết “Vua lê trả gơm thần”. Hồ Hoàn Kiếm đẹp không chỉ vì có Tháp Rùa, cầu Thê Húc, đền NGọc Sơn, mà còn đẹp bởi những hàng cây sum suê rủ bãng xuèng mÆt hå. Víi mét kh«ng gian cã đủ cả trời xanh, nớc xanh, cây xanh; lại nằm gi÷a mét TP lín nh thÕth× Hå Hoµn KiÕm qu¶ lµ qói hiÕm. RÊt nhiÒu du kh¸ch khi đứng ngắm hồ đã phải trầm trồ khen ngợi: “TuyÖt vêi”. Gi¸o s Hµ §×nh §øc (ngêi nghiªn cøu vÒ Hå Hoµn KiÕm) b¶o:.

(92) - Du khách nào có dịp may mắn đợc nhìn thÊy rïa næi lªn lµ võa xuýt xoa võa chôp ¶nh lia lÞa! iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đựơc công dụng của dấu ngoặc kép và biết vận dụng khi viết văn. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - Chuẩn bị bài: Luyện nói thuyết minh một thứ đồ dùng.. Bµi 14: TiÕt 54:. Luyện nói: THuyết minh một thứ đồ dùng Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Dùng hình thức luyện nói để củng cố tri thức, kĩ năng về cách làm bài văn thuyết minh đã häc. - T¹o §K cho HS m¹nh d¹n suy nghÜ, ph¸t biÓu. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Cho biÕt c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp? LÊy VD minh ho¹?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Xác định kiểu bài? Mục đích của đề bài? CÇn thùc hiÖn c¸c thao t¸c g×?. GV gäi lÇn lît tõng em lªn nãi-> nhËn xÐt Gîi ý: - KÝnh tha c« gi¸o vµ c¸c b¹n th©n mÕn! Hiện nay, tuy rất nhiều gia đình khá giả có bình nóng lạnh hoặc các loại phích hiện đại, nhng đa số các gia đình có thu nhập thấp vẫn coi cái phích nớc là một thứ đồ dùng tiện dông vµ h÷u Ých..... iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ:. Néi dung bµi häc I. ChuÈn bÞ 1. §Ò bµi: ThuyÕt minh c¸i phÝch níc - KiÓu bµi: TM - yªu cÇu: Gióp ngêi nghe cã nh÷ng hiÓu biÕt tơng đối đầy đủ và đúng về phích nớc. 2. C¸c thao t¸c chuÈn bÞ * T×m hiÓu, quan s¸t, ghi chÐp * Néi dung: - CÊu t¹o: + ChÊt liÖu vá: s¾t, nhùa + màu sắc: trắng, xanh, đỏ... + Ruét: hai líp thuû tinh cã líp ch©n kh«ng ë gi÷a, phÝa trong líp tjû tinh cã tr¸ng b¹c... + C«ng dông: gi÷ nhiÖt, dïng cho sinh ho¹t và đời sống 3. Lµm dµn ý II. LuyÖn nãi.

(93) 1. Cñng cè: - Cñng cè kÜ n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Tập làm các đề bài ở tiết Viết bài TLV số 3 - TiÕt sau: viÕt bµi TLV sè 3. Bµi 14: TiÕt 55 - 56:. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 3 (V¨n thuyÕt minh) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Cho học sinh tập dợt làm bài thuyết minh để kiểm tra toàn diện các kiến thức đã họ về thÓ lo¹i nµy. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc:.

(94) 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: §Ò bµi ThuyÕt minh vÒ chiÕc bót bi §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm. a. Më bµi(1,5 ®iÓm) Giíi thiÖu vÒ chiÕc bót bi b. Th©n bµi(7 ®iÓm) - Sù xuÊt hiÖn cña bót bi - §Æc trng næi bËt cña chiÕc bót bi - CÊu t¹o cña bót: vá, ruét, ngßi - c¸c lo¹i bót bi - C«ng dông cña bót bi - Những tiện lợi trong việc sử dụng bút bi: không phải bơm mực, viết trơn, tốc độ viết nhanh phù hợp với tốc độ giảng dạy và học tập hiện nay, không dây bẩn. - C¸ch b¶o qu¶n vµ sö dông c. KÕt bµi(1, 5®iÓm): §¸nh gi¸, nªu nhËn xÐt cña em vÒ chiÕc bót bi.. Bµi 14: TiÕt 57:. V¨n b¶n Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c - Phan Béi Ch©u Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp của Phan Bội Châu, ngời mang chí lớn, cứu dân, cứu nớc, dù ở hoàn cảnh nào vẫn giữ đợc phong thái ung dung, khí phách hiên ngang, bất khuất và niềm tin không đổi vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. - Hiểu đợc sức truyền cảm nghệ thuật qua giọng thơ khẩu khi hào hùng. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Tr×nh bµy néi dung chñ yÕu cña v¨n b¶n “Bµi to¸n d©n sè”?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶ -T¸c phÈm: Giíi thiÖu vµi nÐt s¬ lîc vÒ t¸c gi¶? * T¸c gi¶(1867- 1940) Tõ n¨m 1905 xuÊt d¬ng sang NhËt b¶n, TQ, - Quª: Nam §µn- NGhÖ An Thái lan để mu đồ sự nghiệp cứu quốc. Năm - Là một nhà yêu nớc, nhà CM lớn nhất VN 1925, «ng bÞ TDP b¾t t¹i THîng H¶i vµ ®a vÒ trong hai thËp kØ ®Çu TK XX. HuÕ giam láng - Lµ nhµ v¨n, nhµ th¬ lín..

(95) - Có một s nghiệp sáng tác đồ sộ giàu ý nghÜa t tëng trong viÖc thÓ hiÖn lßng yªu níc, thơng dân và khát vọng độc lập, tự do cho ND. Giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm? PBC đã từng bị TDP kết án tử hình vắng mặt tõ n¨m 1912, cho nªn khi bÞ bän qu©n phiÖt Qu¶ng §«ng b¾t giam vµ biÕt chóng cã ý định trao trả cho Pháp, ông nghĩ rằng mình khã cã thÓ tho¸t chÕt. Bëi thÕ ngay tõ nh÷ng ngày đầu vào ngục (1914), PBC đã viết tác phẩm “Ngục trung th”, nhằm để lại một bức th tuyệt mệnh tâm huyết cho đồng bào. Bài thơ này PBC nói là làm để “tự an ủi mình” và kể lại rằng sau khi làm xong, ông đã ngâm nga lín tiÕng råi cêi vang c¶ bèn v¸ch, hÇu nh kh«ng biÕt th©n m×nh ®ang bÞ nhèt trong ngôc Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? Em biÕt g× vÒ thÓ th¬ nµy? Thơ TNBCĐL có từ đời nhà Đờng (TQ), mỗi bµi cã 8 c©u, mçi c©u cã 7 tiÕng, chØ cã mét vần đứng ở cuối câu thơ và hiệp vần với nhau ở các câu : 1,2,4,6,8 (vần chân độc vận) ngoài ra, còn có những quy định chặt chẽ về niêm, luật, luật, đối. Bố cục gồm bốn phần: đề, thực, luận, kết Gi¶i thÝch tõ: bña tay, kinh tÕ? Bµi th¬ cã bè côc ntn?. * T¸c phÈm - VB n»m trong tËp “Ngôc trung th”, viÕt b»ng ch÷ H¸n, s¸ng t¸c vµo ®Çu n¨m 1941.. - ThÓ th¬: ThÊt ng«n b¸t có §êng luËt. 2. Chó thÝch 3. Bè côc Bốn phần: đề, thực, luận, kết. II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc. GV hớng dẫn đọc: giọng hào hùng, to, vang, chó ý ng¾t nhÞp 4/3, riªng c©u 2 ng¾t nhÞp3/4. Câu cuối đọc với giọng cảm khái, ung dung, nhÑ nhµng 2. T×m hiÓu v¨n b¶n GV đọc mẫu - > học sinh đọc Em hiÓu g× vÒ hai ch÷ “c¶m t¸c” trong nhan đề bài thơ? - “Cảm tác”: cảm xúc đợc viết ra thành sáng tác -> nhan đề của bài thơ đợc hiểu là cảm xúc đợc viết khi bị băt giam ở nhà ngục Qu¶ng §«ng. Nh vËy bµi th¬ thuéc thÓ lo¹i tr÷ t×nh, viÕt b»ng ph¬ng thøc biÓu c¶m trùc a. Hai câu đề tiÕp. “VÉn lµ hµo kiÖt vÉn phong lu” C¸c tõ “hµo kiÖt, phong lu” cho ta h×nh dung vÒ mét con ngêi ntn? - hào kiệt, phong lu: phong thái đờng hoµng, tù tin, ung dung, thanh th¶n võa ngang tµng, bÊt khuÊt l¹i võa hµo hoa, tµi tö; ®iÖp tõ §iÖp tõ “vÉn” cã ý nghÜa g×? - “vẫn” khẳng định rằng phong thái ấy không bao giờ thay đổi dù trong bất kì hoàn c¶nh nµo. C©u th¬ thø hai cho ta hiÓu ®iÒu g×? (béc lé - “Ch¹y mái ch©n th× h·y ë tï” quan niÖm sèng ntn cña t¸c gi¶) Ngời yêu nớc quan niệm con đờng cứu nớc là con đờng dài với nhiều chông gai, đòi hỏi ph¶i quyÕt t©m kh«ng ngõng nghØ nªn víi hä .... -> nhµ tï chØ lµ n¬i t¹m nghØ ch©n. ë trong tï nhng vÉn c¶m thÊy m×nh hoµn toµn tù do, thanh th¶n vÒ mÆt tinh thÇn Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cña hai -> giäng ®iÖu võa cøng cái võa mÒm m¹i thÓ c©u th¬ ®Çu? hiÖn sù b×nh tÜnh, tù chñ tríc nguy nan DiÔn t¶ néi t©m c©n b»ng, b×nh th¶n kh«ng hÒ.

(96) c¨ng th¼ng, u uÊt cho dï c¶nh ngé tï ngôc lµ bÊt b×nh thêng. Em hiÓu ntn vÒ c¸c h×nh ¶nh “kh¸ch kh«ng nhµ, trong bèn biÓn” - “§· kh¸ch kh«ng nhµ”: ngêi tù do lu«n ®i đây đó. - trong bèn biÓn: trong thÕ gian réng lín Em hiÓu “ngêi cã téi” lµ ai? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i nhËn m×nh nh thÕ? Từ năm 1905 cho đến khi PBC bị bắt là gần 10 n¨m. Mêi n¨m lu l¹c, khi NhËt B¶n, khi TQ, khi Th¸i lan, mêi n¨m kh«ng mét m¸i ấm gia đình, cự khổ về vật chất, cay đắng về tinh thần. Ông cũng là đối tợng truy bắt của TDP khi đội trên đầu án tử hình. NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu hai thùc? Hai c©u th¬ trªn cho ta hiÓu g× vÒ t¸c gi¶?. ë ®©y t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p NT g×? Cã t¸c dông ntn? Lối nói khoa trơng trơng thờng đợc dùnh nhiÒu ë bót ph¸p l·ng m¹n kiÓu anh hïng ca, khiến con ngời dờng nh không còn là con ngời thật nhỏ bé, bình thờng mà từ tầm vóc đến năng lực và cả khẩu khí đều trở nên hết sức lớn lao, đến mức thần thánh. b. Hai c©u thùc “§· kh¸ch kh«ng nhµ trong bèn biÓn” -> Cuộc đời bôn ba chiến đấu, đầy sóng gió vµ bÊt tr¾c. “L¹i ngêi cã téi gi÷a n¨m ch©u” -> Tù nhËn m×nh lµ ngêi cã téi, PBC võa nªu lªn hiÖn thùc, võa mØa mai vÒ “danh xng” mµ kÎ thï dµnh cho mét ngêi yªu níc nh «ng.. -> giäng ®iÖu trÇm thèng, diÔn t¶ nçi ®au cè nÐn, kh¸c víi giäng cêi cît ë hai c©u trªn c. Hai c©u luËn “Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ Më miÖng cêi tan cuéc o¸n thï” -> Cho dù ở hoàn cảnh bi kịch đến mức độ nµo th× vÉn mét lßng theo ®uæi sù nghiÖp cứu nớc, cứu đời. Tiếng cời của ngời yêu nớc trong c¶nh tï ngôc cã søc m¹nh chiÕn th¾ng mọi âm mu, thủ đoạn thâm độc của kẻ thù. -> sö dông lèi nãi khoa tr¬ng t¹o nªn giäng ®iÖu cøng cái, hïng hån. d. Hai c©u kÕt “Th©n Êy h·y cßn cßn sù nghiÖp Bao nhiªu nguy hiÓm sî g× ®©u” -> Còn sống là còn chiến đấu, không có khó C©u th¬ sö dông BPNT g×? T¸c dông ntn? kh¨n nguy hiÓm nµo cã thÓ lµm nhôt ý chÝ quyết tâm đấu tranh của ngời yêu nớc -> ®iÖp tõ “cßn” t¹o nªn giäng ®iÖu m¹nh mẽ, dõng dạc, dứt khoát, tăng ý khẳng định cho c©u th¬. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp Bài thơ thể hiện những phẩm chất tốt đẹp 1. Tæng kÕt g× cña nh©n vËt tr÷ t×nh? Trong bµi th¬ t¸c gi¶ sö dông nh÷ng BPNT * Néi dung * NghÖ thuËt g×? 2. LuyÖn tËp §äc diÔn c¶m bµi th¬ Hai c©u kÕt cho thÊy ®iÒu g× trong tÝnh c¸ch cña t¸c gi¶?. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đựơc khí phách hiên ngang, bất khuất của PBC 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Häc thuéc lßng bµi th¬. - Soạn VB: Đập đá ở Côn Lôn..

(97) Bµi 14: TiÕt 58:. V¨n b¶n Đập đá ở Côn Lôn - Phan Ch©u Trinh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp của Phan Châu Trinh, ngời mang chí lớn, cứu dân, cứu nớc, dù ở hoàn cảnh nào vẫn giữ đợc phong thái ung dung, khí phách hiên ngang, bất khuất và niềm tin không đổi vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. - Hiểu đợc sức truyền cảm nghệ thuật qua giọng thơ khẩu khi hào hùng. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng bµi th¬ “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c” vµ cho biÕt gi¸ trÞ néi dung cña bµi th¬?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? Ông đỗ phó bảng nhng chán cảnh quan trờng, nên không làm quan mà chuyên tâm vào sù nghiÖp cøu níc. Trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kỉ XX, ông là ngời đề xớng dân chủ, đòi bãi. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶ -T¸c phÈm * T¸c gi¶: (1872- 1926) - Quª: Tam Phíc- Tam K×- Qu¶ng Nam - Hoạt động cứu nớc phong phú và rộng kh¾p.

(98) bỏ chế độ quân chủ. Hoạt động của ông rộng kh¾p tõ VN- NhËt B¶n- Ph¸p. N¨m 1908, «ng bÞ TDP khÐp téi xói giôc nh©n d©n næi lo¹n trong phong trµo chèng thuế ở Trung kì nên bị bắt và đày ra Côn §¶o. §Õn th¸ng 6- 1910, nhê sù can thiÖp cña Héi nhân quyền (Pháp), ông đợc tha và sau đó sang Pháp hoạt động. Năm 192, ông về nớc vµ mÊt t¹i Sµi Gßn. - PCT lµ ngêi giái biÖn luËn vµ cã tµi v¨n ch¬ng. Trong v¨n chÝnh luËn «ng hïng biÖn ®anh thÐp. Trong v¨n tr÷ t×nh th× thÊm ®Ém tinh thÇn yªu níc vµ d©n chñ. Bài thơ đợc viết trong hoàn cảnh nào? §Çu n¨m 1908, ND Trung k× næi dËy chèng su thuế. PCT bị bắt, bị kết án chém và đày ra C«n §¶o (4/1908). Vµi th¸ng sau nhiÒu th©n sĩ yêu nớc khắp Trung kì, Bắc kì cũng bị đày ra đây. Ngày đầu tiên, PCT đã ném một mảnh giấy vào khám của họ để an ủi, động viên: “®©y lµ truêng häc thiªn nhiªn, mïi cay đắng trong ấy làm trai giữa thế kỉ XX này, kh«ng thÓ kh«ng nÕm cho biÕt” Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? GV giải thích từ “đập đá”: Một hình thức lao động nặng nhọc ở Côn Đảo. Bọn cai ngục bắt các tù nhân vào núi khai thác đá, đập đá hộc, đá to thành những mảnh nhỏ để làm đờng. Nªu bè côc cña bµi th¬?. - Năm 1908 ông bị TDP bắt và đày ra Côn §¶o. * T¸c phÈm - Bài thơ đợc sáng tác khi ông cùng các tù nh©n trong nhµ tï C«n §¶o bÞ b¾t ®i lao động khổ sai. - ThÓ th¬: ThÊt ng«n b¸t có §êng luËt 2. Chó thÝch. 3. Bè côc - Hai câu đề - Hai c©u thùc - Hai c©u luËn - Hai c©u kÕt II. T×m hiÓu v¨n b¶n Hai c©u th¬ ®Çu tiªn cho ta biÕt ®iÒu g×? a. Bèn c©u th¬ ®Çu “Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn Theo quan niệm nhân sinh truyền thống, đã Lừng lẫy làm cho lở núi non” làm trai thì phải khác đời, phải có lòng kiêu -> vừa thể hiện hình ảnh một con ngời đang hãnh, ý chí tự khẳng định mình, phải làm nên lao động đập đá ở Côn Lôn, vừa gợi lên một nh÷ng ®iÒu phi thêng trong cuéc sèng. nh©n vËt nam nhi mang tÇm vãc anh hïng, Nguyễn Công Trứ đã viết: đứng giữa trời đất chống chọi với thử thách, “ChÝ lµm trai Nam, b¾c, T©y, §«ng nguy nan s½n sµng lµm nªn nh÷ng ®iÒu phi Cho phØ søc vÉy vïng trong bèn bÓ” thêng . Câu thơ toát lên một vẻ đẹp hùng tráng. Hai c©u tiÕp theo cho ta biÕt g× vÒ ®iÒu kiÖn vµ tÝnh chÊt c«ng viÖc? “Xách búa đánh tan năm bảy đống Trong hai câu thực công việc đập đá đợc Ra tay đập bể mấy trăm hòn” gîi t¶ cô thÓ ntn? - VÒ tÝnh chÊt: Mét c«ng viÖc lµm b»ng tay ch©n nÆng nhäc, + Lµm c«ng viÖc nÆng nhäc víi khèi lîng ®Çy gian khæ. lín nhng với hành động dũng mãnh đó thì việc + Lao động thủ công đập đá còn mang một ý nghĩa khác. + ChØ dµnh cho nh÷ng ngêi tï khæ sai Theo em đó là ý nghĩa nào? - ý nghÜa tinh thÇn: Dám đơng đầu với khó khăn, vợt lên để Nhận xét về giọng điệu, các BPNT đợc chiến thắng thử thách. dïng trong c©u th¬? - NT: nói quá và các động từ mạnh(đánh tan, ®Ëp bÓ), giäng th¬ hïng tr¸ng, s«i næi, m¹nh Bốn câu thơ đầu đã dựng đợc một tợng đài mẽ uy nghi vÒ ngêi anh hïng víi khÝ ph¸ch hiªn -> võa gîi t¶ c«ng viÖc nÆng nhäc võa diÔn ngang, lẫm liệt, sừng sững giữa đất trời t¶ khÝ ph¸ch hiªn ngang, kiªn cêng cña ng-.

(99) Việc lao động khổ sai ở Côn Lôn đã gợi lên ời tù ë PCT nh÷ng suy nghÜ g×? b. Bèn c©u th¬ cuèi Tù nhËn thÊy m×nh cøng cái, trung kiªn, cã “Th¸ng ngµy bao qu¶n th©n sµnh sái sức chịu đựng mãnh liệt cả về thể xác và tinh Ma nắng càng bền dạ sắt son thÇn Nh÷ng kÎ v¸ trêi khi lì bíc Gian nan chi kÓ viÖc con con” BPNT nào đợc sử dụng trong các câu thơ -> Bất khuất trớc gian nguy, trung thành với lÝ tëng yªu níc trªn? Cã ý nghÜa g×? ở cặp câu 5-6 là sự đối lập giữa những thử -> cấu trúc đối để thể hiện niềm tin mãnh th¸ch(th¸ng ngµy ma n¾ng; chØ nh÷ng gian liÖt ë sù nghiÖp yªu níc, xem thêng viÖc tï khổ phải chịu trong một thời gian dài) với đày. sức chịu đựng bền bỉ ở cặp câu 7-8 là sự đối lập giữa chí lớn với nh÷ng thö th¸ch ph¶i g¸nh chÞu. Qua bài thơ em cảm nhận đợc điều gì ở PCT? III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt §äc diÔn c¶m bµi th¬. * Néi dung * NghÖ thuËt 2. LuyÖn tËp iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đựơc khí phách hiên ngang, bất khuất của PCT. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Häc thuéc lßng bµi th¬. - ChuÈn bÞ bµi: ¤n luyÖn dÊu c©u.. Bµi 14: TiÕt 59:. V¨n b¶n ¤n luyÖn vÒ dÊu c©u Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Nắm đợc các kiến thức cơ bản về dấu câu một cách có hệ thống. - Có ý thức cẩn trọng khi dùng dấu câu, tránh đợc các lỗi thờng gặp về dấu câu II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc.

(100) 1. KiÓm tra bµi cò: - DÊu ngoÆc kÐp cã nh÷ng c«ng dông g×? Cho VD.. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc . I. Tæng kÕt vÒ dÊu c©u: DÊu c©u C«ng dông Hãy nêu các loại dấu câu đã học và DÊu chÊm Dùng để kết thúc câu trần thuật c«ng dông cña nã? - ë líp 6: dÊu chÊm, chÊm hái, chÊm DÊu phÈy Dùng để đánh dấu ranh giới giữa than, dÊu phÈy. c¸c thµnh phÇn phô víi nßng cèt c©u, gi÷a c¸c tõ cã cïng chøc vô - Líp 7: DÊu chÊm löng, dÊu chÊm trong c©u, gi÷a mét tõ víi mét bé phÈy, phËn chó thÝch cña nã, gi÷a c¸c dÊu g¹ch ngang, dÊu g¹ch nèi. vÕ cña mét c©u ghÐp Dấu chấm phẩy - Dùng để tỏ ý còn nhiều sự vật, - Lớp 8: Dấu ngoặc đơn, ngoặc kép, hai hiÖn tîng cha liÖt kª hÕt chÊm - ThÓ hiÖn chç lêi nãi ngËp ngõng, ng¾t qu·ng hay cßn bá dë - Lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn cña mét ND bÊt ngê hay hµi híc, ch©m biÕm. DÊu chÊm than §Æt cuèi c©u cÇu khiÕn vµ c¶m th¸n. DÊu chÊm hái §Æt cuèi c©u nghi vÊn. DÊu g¹ch ngang - §¸nh dÊu bé phËn chó thÝch trong c©u. - Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của NV hoặc để liệt kª. - Nèi c¸c tõ n»m trong cïng mét liªn danh. Dấu ngoặc đơn - Đánh dấu phần giải thích, TM, bæ sung thªm DÊu hai chÊm - §¸nh dÊu phÇn gi¶i thÝch - §¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp hay lời đối thoại của NV DÊu ngoÆc kÐp - §¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp - Đánh dấu từ ngữ đợc hiểu theo nghĩa đặc biệt - §¸nh dÊu tõ ng÷ cã hµm ý mØa mai - §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm, tê b¸o... II. C¸c lçi thêng gÆp vÒ dÊu c©u HS đọc VD VÝ dô VD trªn thiÕu dÊu c©u ë chç nµo? Nªn 1. VD 1: Thiếu dấu ngắt câu sau “xúc động”. Dùng dùng dấu gì để kết thúc câu ở chỗ đó? dấu chấm để kết thúc câu. Viết hoa chữ t ở đầu câu -> lçi thiÕu dấu ngắt câu khi câu đã kết thúc VËy c©u v¨n trªn m¾c ph¶i lçi g×? VD 2: Dïng dÊu chÊm sau tõ “nµy” lµ sai v× c©u Dùng dấu chấm sau từ “này” là đúng cha kÕt thóc. Nªn dïng dÊu phÈy hay sai? V× sao? ë chç nµy nªn dïng dÊu g×? VËy c©u v¨n trªn m¾c ph¶i lçi g×? -> Dïng dÊu ng¾t c©u khi c©u cha kÕt thóc - VD 3: Câu này thiếu dấu gì để phân biệt Thiếu dấu phẩy để ngăn cách các bộ phận liên kết ranh giới giữa các thành phần đồng chức? Hãy đặt dấu đó vào chỗ thích -> Thiếu dấu thích hợp để tách các bộ phận của câu hîp? khi cÇn thiÕt VËy c©u v¨n trªn m¾c ph¶i lçi g×? §Æt dÊu chÊm hái ë cuèi c©u thø nhÊt - VD 4: vµ dÊu chÊm ë cuèi c©u thø hai trong + §Æt dÊu chÊm hái cuèi c©u 1 lµ sai v× ®©y kh«ng đoạn văn này đúng hay sai? Vì sao? ở phải là câu trần thuật. Nên dùng dấu chấm + §Æt dÊu chÊm ë cuèi c©u 2 lµ sai v× ®©y lµ c©u.

(101) vị trí đó nên dùng dấu gì? VËy c©u v¨n trªn m¾c ph¶i lçi g×?. nghi vÊn cÇn dïng dÊu chÊm hái -> lÉn lén c«ng dông cña c¸c lo¹i dÊu c©u. Khi sö dông dÊu c©u nªn tr¸nh nh÷ng 2. KÕt luËn lçi g×? III. LuyÖn tËp Bµi 1 C©u 1: dÊu phÈy, dÊu chÊm C©u 2: DÊu chÊm C©u 3: DÊu phÈy, dÊu hai chÊm GV híng dÉn häc sinh dùa vµo c«ng C©u 4: DÊu g¹ch ngang vµ ba dÊu chÊm than dụng của các loại dấu câu để làm bài tập Câu 5: dấu phẩy, dấu phẩy, dâu chấm, dấu phẩy, - gäi HS lªn b¶ng lµm bµi-> GV nhËn dÊu chÊm xÐt C©u 6: ba dÊu phÈy vµ dÊu chÊm cuèi c©u C©u 7: DÊu phÈy vµ dÊu hai chÊm C©u 8: DÊu g¹ch ngang, ba dÊu chÊm hái vµ mét dÊu chÊm than Bµi 2 a. ...míi vÒ?... mÑ dÆn anh... bá dÊu “” b. ...s¶n xuÊt, ... cã c©u tôc ng÷ “l¸ lµnh...” c. ...n¨m th¸ng, nhng.... iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nhớ đợc các loại dấu câu đã học và công dụng của từng loại dấu câu. - Nắm đợc các lỗi thờng mắc khi dùng dấu câu để tranh mắc phải. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - TËp viÕt ®o¹n cã sö dông c¸c lo¹i dÊu c©u..

(102) V¨n b¶n KiÓm tra TiÕng ViÖt. Bµi 15: TiÕt 60:. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hệ thống hoá những kiến thức TV đã học ở HK I. - RÌn luyÖn c¸c kü n¨ng sö dông TV trong nãi vµ viÕt. - Cã ý thøc cñng cè, tÝch hîp ngang víi V¨n vµ TËp lµm v¨n. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: đề bài Câu 1 (1 điểm ): Lập sơ đồ cấp độ khái quát nghĩa từ ngữ của nhóm từ sau: đồ dùng gia đình, giờng, tủ, bàn ghế, ti vi, tủ lạnh, quạt, nồi cơm điện, xe đạp, xe máy Câu 2 (1 điểm): Điền tên các trờng từ vựng sau vào chỗ trống cho hợp lí: dụng cụ để chia cắt, dụng cụ để xới múc, dụng cụ để nện, dụng cụ để đánh bắt. A.....thìa, đũa, muôi, gáo B. ....líi, n¬m, vã, c©u C. ....dao, ca. bóa, r×u D. ....búa, vồ, dùi đục, chày C©u 3 (3 ®iÓm): Cho ®o¹n v¨n: “Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp vào đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thờng” (Nguyªn Hång - Trong lßng mÑ) a- T×m nh÷ng tõ tîng h×nh cã trong ®o¹n v¨n. b- Phân tích giá trị biểu cảm của các từ tợng hình đó. C©u 4 (5 ®iÓm): ViÕt mét ®o¹n ng¾n (kho¶ng 8-10 c©u) nãi vÒ mét nh©n vËt v¨n häc mµ em yêu thích. Trong đoạn văn có sử dụng câu ghép(gạch chân câu ghép đó), có dùng dấu hai chÊm. §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm. C©u 1(1,5 ®iÓm ). Đồ dùng gia đình. §å gç. giêng. tñ. bµn. §å ®iÖn. ghÕ. C©u 2 (1 ®iÓm): A. Dụng cụ để xới múc B. Dụng cụ để đánh bắt C. Dụng cụ để chia cắt D. Dụng cụ để nện C©u 3 (3 ®iÓm):. ti vi. tñ l¹nh. xe. nåi c¬m ®iÖn. qu¹t. xe đạp. xe m¸y.

(103) a. Nh÷ng tõ tîng h×nh: Êm ¸p, m¬n man, xinh x¾n, th¬m tho b. Những từ tợng hình đó đã góp phần đặc biệt vào việc diễn tả cảm xúc của bé Hồng khi gặp mẹ, đợc ở trong lòng mẹ C©u 4 (4,5 ®iÓm ): - Viết đúng chủ để - Häc sinh lùa chän c¸ch tr×nh bµy ®o¹n v¨n cho phï hîp, chó ý sö dông c©u ghÐp đúng ngữ pháp và các loại dấu câu theo yêu cầu.. Bµi 15: TiÕt 61:. V¨n b¶n THuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - RÌn luyÖn n¨ng lùc quan s¸t, nhËn thøc, dïng kÕt qu¶ quan s¸t mµ lµm bµi thuyÕt minh. - Thấy đợc muốn làm bài thuyết minh chủ yếu phải dựa vào quan sát, tìm hiểu, tra cứu. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi. - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Từ quan sát đến mô tả, thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học: §äc l¹i bµi “Vµo nhµ ngôc Q§ c¶m t¸c” * Đề bài: Thuyết minh đặc điểm của thể thơ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. 1. Quan s¸t Bµi th¬ cã mÊy dßng, mçi dßng cã mÊy - Bíc 1: bµi cã 8 c©u, mçi c©u cã 7 ch÷, ®©y tiÕng? là quy định bắt buộc. Số dòng, số tiếng ấy đợc quy định ntn? - Bíc 2: T×m b»ng, tr¾c TiÕng cã thanh huyÒn vµ thanh ngang gäi lµ thanh b»ng, tiÕng cã thanh hái, ng·, nÆng, s¾c.

(104) gäi lµ thanh tr¾c H·y ghi kÝ hiÖu b»ng, tr¾c cho bµi th¬?. - Bớc 3: tìm đối, niêm. NhËn xÐt quan hÖ B- T gi÷a c¸c dßng víi nhau, biÕt r»ng: - NÕu dßng trªn tiÕng b»ng øng víi dßng díi tiếng trắc thì gọi là đối nhau, - NÕu dßng trªn tiÕng b»ng øng víi dßng díi cïng tiÕng b»ng th× gäi lµ niªm §èi, niªm: theo luËt: nhÊt, tam, ngò bÊt luËn; nhÞ, tø, lôc ph©n minh Tøc lµ: kh«ng cÇn xÐt c¸c tiÕng 1, 3,5 Chỉ xem xét đối niêm ở các tiếng 2,4,6. - Bíc 4: T×m vÇn. VÇn lµ bé ph©n cña tiÕng kh«ng kÓ dÊu thanh vµ phô ©m ®Çu. Nh÷ng tiÕng cã bé phËn vÇn gièng nhau gäi lµ hiÖp vÇn víi nhau, VD: an, than... - VÇn cã thanh huyÒn hoÆc thanh ngang gäi lµ vÇn b»ng - VÇn cã c¸c thanh cßn l¹i gäi lµ vÇn tr¾c. H·y cho biÕt bµi th¬ cã nh÷ng tiÕng nµo hiÖp vÇn víi nhau, n»m ë vÞ trÝ nµo trong bài thơ, đó là vần bằng hay vần trắc?. - Bíc 5: T×m nhÞp. C©u th¬ thêng ng¾t nhÞp ntn? 4/3 hoÆc 3/4 Qua quan sát ta biết đợc những gì? §Æc ®iÓm cña thÓ th¬. 2. LËp dµn bµi. Lập dàn ý cho đề bài trên? (SGK 154) Qua ®©y em h·y rót ra dµn ý kh¸i qu¸t cho kiÓu bµi thuyÕt minh mét thÓ lo¹i VH? GV cho HS đọc tài liệu tham khảo-> hớng dÉn häc sih lµm bµi. a. Më bµi b. Th©n bµi c. KÕt bµi II. LuyÖn tËp - Bớc 1: định nghĩa truyện ngắn là gì - Bíc 2: giíi thiÖu c¸c yÕu tè cña truyÖn ng¾n: a. Tù sù: lµ yÕu tè chÝnh( bao gåm nh©n vËt vµ sù viÖc) b. Miªu t¶, BC: lµ c¸c yÕu tè bæ trî c. Bè côc: - ChÆt chÏ, hîp lÝ. - Lêi v¨n trong s¸ng, giµu h×nh ¶nh. - Chi tiết bất ngờ, độc đáo.. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc cách làm bài văn thuyết minh một thể loại VH 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp 1..

(105) Bµi 16: TiÕt 62:. V¨n b¶n Hớng dẫn đọc thêm văn bản. Muèn lµm th»ng cuéi - T¶n §µ-. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc tâm sự của nhà thơ lãng mạn Tản Đà: buồn chán trớc thực tại đen tối và tầm thờng, muốn thoát li khỏi thực tại ấy bằng một ớc mộng rất “ngông”. - Cảm nhận đợc cái mới mẻ trong hình thức một bài thơ thất ngôn bát cú của TĐ: lời lẽ giản dị, trong sáng, ý tứ hàm súc, khoáng đạt, giọng thơ nhẹ nhàng pha chút hóm hỉnh. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Đọc thuộc lòng bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” và cho biết giá trị ND- NT của bài? 2. Bµi míi: Bªn c¹nh bé phËn v¨n th¬ yªu níc vµ CM lu truyÒn bÝ mËt ë níc ngoµi vµ trong tï, trªn văn đàn công khai ở nớc ta hồi đầu TK XX, xuất hiện những tác phẩm thơ văn sáng tác theo khuynh híng l·ng m¹n, mµ T¶n §µ lµ mét trong nh÷ng c©y bót tiªu biÓu nhÊt. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ T¶n §µ? * T¸c gi¶: (1889-1939) Bót danh T¶n §µ: - Tªn thËt lµ NguyÔn Kh¾c HiÕu - Nói T¶n Viªn (Ba V×) ë tríc mÆt - Quª: Ba V×- Hµ Néi - H¾c Giang (s«ng §µ) ë bªn c¹nh nhµ Nhiều lần thi cử những không đỗ. Sau đó ông - Xuất thân là nhà nho, thi không đỗ, chuyÓn sang s¸ng t¸c v¨n ch¬ng ch÷ Quèc chuyÓn sang lµm b¸o, viÕt th¬. ng÷ vµ lµm b¸o. T¶n §µ s¸ng t¸c nhiÒu thÓ lo¹i v¨n xu«i nhng næi bËt nhÊt vÉn lµ th¬ Thơ ông tràn đầy cảm xúc lãng mạn, đậm đà - Ông đợc xem là gạch nối giữa nền thơ cổ b¶n s¾c DT vµ cã nhiÒu t×m tßi, s¸ng t¹o. và hiện đại VN (là khúc nhạc dạo đầu cho - Tính tình phóng khoáng, đã cảm., đa tình, phong trµo Th¬ míi, l·ng m¹n VN). hay rîu, hay ch¬i, thêng vµo Nam ra B¾c - Suốt đời sống nghèo, qua đời ở HN năm 1939. Giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm? * T¸c phÈm: - TrÝch trong quyÓn “Khèi t×nh con I”, xuÊt b¶n n¨m 1917 Em biÕt g× v Ò chÞ Hµng vµ th»ng Cuéi? 2. Chó thÝch: Xác định bố cục của bài thơ? 3. Bố cục: đề, thực, luận, kết II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc - GV hớng dẫn đọc: giọng nhẹ nhàng, buồn, mơ màng, nhịp thơ thay đổi từ 4/3- 2/2/3 - GV đọc mẫu- HS đọc lại 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: ë hai c©u ®Çu ®Çu t¸c gi¶ béc lé t©m tr¹ng a. Hai câu đề g×? “§ªm thu buån l¾m chÞ H»ng ¬i Tại sao nhà thơ lại có tâm trạng đó? TrÇn thÕ em nay ch¸n nöa råi” Nỗi buồn đêm thu là nỗi buồn thờng tình của - > Tâm trạng: buồn chán, thất vọng. Vì ngời thi sĩ, nhng đáng buồn hơn khi cuéc sèng trÇn thÕ kh«ng cã niÒm vui cho vµo nh÷ng n¨m 20 cña TK XX, VN tån t¹i díi con ngêi. XH thùc d©n nöa phong kiÕn, ®Çy rÉy nh÷ng chuyÖn xÊu xa, nh¬ bÈn, hçn t¹p, x« bå, bon.

(106) chen danh lợi, đất nớc mất tự do, độc lập B¶n th©n th×: “Tµi cao phËn thÊp, chÝ khi uÊt Giang hå mª ch¬i quªn quª h¬ng” T¹i sao l¹i viÕt “ch¸n nöa råi”? - Ch¸n mét nöa: lµ v× tÊm lßng T§, vÉn thiÕt tha yªu cuéc sèng -> vừa chán đời, vừa yêu đời. Tâm trạng ấy đợc bày tỏ cùng ai? Vì sao? ChÞ H»ng, v× chÞ h»ng lµ hiÖn th©n cña c¸i đẹp, của sự thân thơng, chị Hằng ở trên cao, s¸ng räi kh¾p thÕ gian nªn sÏ thÊy hÕt t©m sù tầm thờng dới mặt đất. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch xng h« cña nhµ th¬ víi mÆt mÆt tr¨ng? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«n ng÷ thë ë hai c©u ®Çu? - Thân mật đến suồng sã Từ tâm sự đó tác giả bày bỏ mong muốn gì ở hai c©u thùc? Em biÕt g× vÒ cung quÕ vµ “cµnh ®a”? Chó thÝch 3,4 - 156 Em có suy nghĩ gì về ớc muốn đó của TĐ? “ng«ng” cã nghÜa lµ lµm nh÷ngviÖc tr¸i víi lÏ thêng, kh¸c víi mäi ngêi b×nh thêng. - Ng«ng trong v¨n ch¬ng thêng biÓu hiÖn c¸ tÝnh m¹nh mÏ, cã mèi bÊt hoµ víi XH, kh«ng chÞu khÐp m×nh trong khu«n khæ chËt hÑp cña lÔ nghi, lÒ thãi th«ng thêng. - T¶n §µ ng«ng khi chän c¸ch xng h« th©n mật với chị Hằng, khi ớc muốn đợc làm thằng Cuéi Nhng kh¸t väng cña T§ kh«ng chØ lµ trèn ch¹y vµ xa l¸nh thùc t¹i. §i vµo câi méng T§ vẫn muốn đợc sống đích thực với những niềm vui mµ ë câi trÇn kh«ng bao giê t×m thÊy. Niềm vui đó là gì.... Theo t¸c gi¶ khi lªn cung tr¨ng t©m tr¹ng sÏ cã sù chuyÓn biÕn ntn?. - Xng “em”, gäi “chÞ”: t×nh tø, m¹nh b¹o. míi mÎ -> vÇng tr¨ng trë thµnh ngêi b¹n, ngêi chÞ tri ©m tri kØ b. Hai c©u thùc “Cung quế đã ai ngồi đó chửa Cµnh ®a xin chÞ nh¾c lªn ch¬i” -> ớc muốn đợc lên cung trăng, đợc làm “thằng Cuội”, thực chất là muốn đợc thoát li khái thùc t¹i tÇm thêng, buån ch¸n. => §ã lµ íc muèn rÊt l·ng m¹n nhng còng rÊt “ng«ng”. c. Hai c©u luËn “Cã bÇu cã b¹n can chi tñi Cïng giã cïng m©y thÕ míi vui” -> lên cung trăng đợc sánh vai cùng chị Hằng, đợc vui cùng mây, gió, quên hết cô đơn, sầu tủi -> khát vọng đợc sống vui tơi, tự do. Một đời sống tinh thần mới lạ, lí tởng. C¶m høng l·ng m¹n cña T¶n §µ mang ®Ëm dấu ấn của thời đại và đi xa hơn ngời xa ở chỗ đó. Trong hai c©u cuèi t¸c gi¶ tëng tîng ra h×nh ¶nh g×? Cã ý nghÜa ntn? Đêm trung thu, trăng sáng đẹp, mọi ngời đều d. Hai câu kết ngÈng lªn chiªm ngìng tr¨ng th× nhµ th¬ l¹i “Råi cø mçi n¨m r»m th¸ng t¸m ®ang ngåi trªn cung tr¨ng, tùa vai chÞ H»ng Tùa nhau tr«ng xuèng thÕ gian cuêi” cïng ng¾m thÕ gian vµ cêi. -> H×nh ¶nh thuÇn tëng tîng, võa thÓ hiÖn sù tho¶ m·n võa thÓ hiÖn sù mØa mai, khinh bØ -> đó chính là đỉnh cao của hồn thơ ngông vµ l·ng m¹n cña T¶n §µ. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp Qua ®©y em hiÓu g× vÒ t©m sù cña T§? 1. Tæng kÕt * Néi dung: Béc lé t©m sù cña t¸c gi¶: - Buån ch¸n thùc t¹i Nghệ thuật có gì đặc sắc? - Kh¸t väng ®uîc sèng tù do theo nhu cÇu Nhận xét về phép đối trong hai cặp câu thực cá nhân của chính mình vµ c©u luËn cña bµi th¬?.

(107) * NghÖ thuËt: - Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, dÔ hiÓu - Bót ph¸p l·ng m¹n 2. LuyÖn tËp. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc tâm sự của TĐ qua bài thơ, thấy đợc phong cách thơ đăc trng của ông. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc lßng bµi th¬. - ChuÈn bÞ bµi “¤n tËp TV”.. Bµi 16: TiÕt 63:. V¨n b¶n ¤n tËp TiÕng ViÖt Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt - Giúp học sinh: nắm vững những nội dung về từ vựng và ngữ pháp Tếng Việt đã học ở HK I II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Tõ vùng 1. LÝ thuyÕt Nh¾c l¹i kh¸i niÖm nghÜa tõ ng÷? a. NghÜa tõ ng÷: Nghĩa từ ngữ là sự khái quát những đặc - Tõ cã ph¹m vi nghÜa kh¸i qu¸t kh«ng gièng ®iÓm, b¶n chÊt, nh÷ng nÐt chung cña sù nhau, không đồng đều: vËt, hiÖn tîng. NghÜa cña tõ ng÷ kh«ng + Tõ nghÜa réng chØ sù vËt, hiÖn tîng cô thÓ mµ chØ SV, + Tõ nghÜa hÑp hiÖn tîng kh¸i qu¸t ho¸. b. Trêng tõ vùng Lµ tËp hîp cña nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt Nh¾c l¹i kh¸i niÖm trêng tõ vùng? chung vÒ nghÜa. Trêng tõ vùng cã c¬ së lµ tÝnh hÖ thèng vÒ mÆt nghÜa cña tõ vùng. HÖ thèng tõ vùng gåm nhiÒu hÖ thèng nhá, mçi hÖ thèng nhá l¹i chia thµnh nhiÒu hÖ thèng c. Tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh nhá h¬n... Hãy nêu những nét giống và khác nhau - Từ tợng thanh đợc cấu tạo theo phơng thức mô t¶ ©m thanh trong hiÖn thùc gi÷a tõ tîng h×nh vµ tõ tîng thanh? * Gièng nhau: - Từ tợng hình có khả năng gợi tả sự vật, hiện t- Đều phần lớn là những từ láy thuần Việt ợng, hoạt động, trạng thái - Đều có khả năng biểu đạt gợi cảm, cụ thể, sinh động * Kh¸c nhau: - Tõ tîng h×nh gîi t¶ d¸ng vÎ - Tõ tîng thanh m« pháng ©m thanh d. Từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội Nªu nh÷ng nÐt gièng vµ kh¸c nhau gi÷a từ ngữ địa phơng và biệt ngữ XH? * Gièng nhau: - §Òu lµ nh÷ng líp tõ kh«ng phæ biÕn trong cộng đồng ngôn ngữ DT, không.

(108) thuéc líp tõ ng÷ toµn d©n. - Chỉ đợc sử dụng ở một số vùng, miền hoặc ở một tầng lớp XH nhất định. * Kh¸c nhau: + TNĐP: chỉ sử ở một số địa phơng nhất định + BNXH: chỉ đợc dùng trong một tầng lớp XH. ChØ ra sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a BP tu tõ nãi qu¸ vµ nãi gi¶m nãi tr¸nh? * Giống nhau: đều là những BPTT đợc tạo ra nh»m g©y Ên tîng m¹nh. * Kh¸c nhau: (Dùa vµo kh¸i niÖm) - TruyÒn thuyÕt: lµ lo¹i truyÖn kÓ vÒ c¸c nh©n vËt kÞch sö xa xa, cã nhiÒu yÕu tè thÇn k×. - TruyÖn cæ tÝch: lµ lo¹i truyÖn d©n gian, kể về cuộc đời, số phận của một số kiểu nh©n vËt quen thuéc (ngêi må c«i, bÊt h¹nh...) - TruyÖn ngô ng«n: lµ lo¹i truyÖn d©n gian mợn chuyện loài vật, đồ vật hoặc chính con ngời để nói bóng gió chuyện con ngêi - Truyện cời: dùng hình thức gây cời để mua vui hoặc phê phán, đả kích.. e. C¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng - Nói quá: phóng đại mức độ, quy mô, tính chất cña SV, hiÖn tîng nh»m t¹o s¾c th¸i biÓu c¶m, g©y Ên tîng m¹nh. - Nãi gi¶m, nãi tr¸nh: dïng c¸ch nãi tÕ nhÞ, khÐo lÐo...tr¸nh g©y c¶m gi¸c nÆng nÒ, ghª sî... 2. Bµi tËp a. TruyÖn d©n gian TruyÒn thuyÕt. TruyÖn cæ tÝch. b.. HÖ thèng l¹i c¸c kh¸i niÖm trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ?. GV cho HS lµm BT. TruyÖn ngô ng«n. TruyÖn cêi. “Tiếng đồn cha mẹ em hiền Cắn cơm không vỡ cắn tiền vỡ đôi” - > nãi qu¸. c. HN b©y giê kh«ng cßn tiÕng chu«ng tµu ®iÖn leng keng. -> tõ tîng thanh. II. Ng÷ ph¸p: 1. LÝ thuyÕt: a. Trî tõ: lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm mét tõ ng÷ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật. b. Thán từ: là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của ngời nói hoặc dùng để gọi đáp. c. Tình thái từ: đợc thêm vào câu để cấu tạo các kiểu câu và để biểu thị sắc thái tình cảm của ngêi nãi. d. C©u ghÐp lµ nh÷ng c©u do hai hoÆc nhiÒu côm C- V kh«ng bao chøa nhau t¹o thµnh 2. Bµi tËp a. Cuốn sách này mà chỉ 20.000 đồng à? b. C©u 1 lµ c©u ghÐp. Cã thÓ t¸ch c©u ghÐp nµy thành ba câu đơn nhng nếu tách nh vậy mối liªn hÖ gi÷a ba c©u bÞ gi¶m ®i c. C©u 1 vµ c©u 3 lµ c©u ghÐp- > nèi víi nhau b»ng QHT. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc các đơn vị kiến thức đã học: từ vựng và ngữ pháp 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Học thuộc những đơn vị kiến thức đã ôn tập - So¹n VB: “Hai ch÷ níc nhµ”.

(109) Bµi 16: TiÕt 64:. V¨n b¶n Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3 Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Nhận thức đợc kết quả cụ thể bài viết của bản thân, những u, nhợc điểm khi viết bài văn TM - Gióp häc sinh söa ch÷a c¸c lçi vÒ liªn kÕt v¨n b¶n vµ c¸c lçi chÝnh t¶ - Gióp häc sinh cã kh¶ n¨ng tù kiÓm tra bµi viÕt cña m×nh. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: chÊm, ch÷a bµi - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò:. 2. Bµi míi:. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc 1. NhËn xÐt chung a. ChÊt lîng - Phần lớn các em làm bài đúng kiểu VB TM, - Về kiểu bài tuy nhiªn vÉn cßn mét sè rÊt Ýt c¸c em lµm bµi sai kiÓu VB, l¹c sang v¨n b¶n tù sù vµ biÓu c¶m - Tri thức đa ra để thuyết minh tơng đối đầy - VÒ néi dung đủ và khá chính xác - NhiÒu em m¾c lçi vÒ cÊu tróc c©u: c©u - VÒ cÊu tróc c©u, dÊu c©u không đủ thành phần nòng cốt - NhiÒu em kh«ng sö dông dÊu c©u hoÆc sö dựng dấu câu không đúng - Đa số bài làm của các em có bố cục đầy đủ, - Về hình thức rõ ràng. Tuy nhiên vẫn còn một số em bố cục - Về cách diễn đạt.

(110) cha râ rµng, hoÆc phÇn më bµi, kÕt bµi lµm cha đúng với yêu cầu của bài văn TM - NhiÒu bµi lµm cã sù cè g¾ng, tr×nh bµy râ ràng, sạch đẹp.... GV nhÊn m¹nh: - Cố gắng phát huy hết những u điểm đã có vµ kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ b»ng c¸ch «n tập lại kiến thức về câu, dấu câu đã học, trau dồi vốn từ và khả năng diễn đạt bằng cách đọc các tài liệu tham khảo, tra cứu từ điển... GV cho học sinh đọc một số bài khá và yếu để nhận xét: - Nh÷ng u ®iÓm? Nguyªn nh©n? - Nh÷ng khuyÕt ®iÓm? Nguyªn nh©n?. b. Híng kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm vµ ph¸t huy u ®iÓm. 2. Đọc đánh giá. 3. Tr¶ bµi - GV tr¶ bµi vµ híng dÉn häc sinh tù xem bài , tự sửa các lỗi đã mắc phải. - HS trao đổi bài cho nhau để cùng rút kinh nghiÖm IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - N¾m u, nhîc ®iÓm cña m×nh khi lµm bµi kiÓm tra. - BiÕt c¸ch söa ch÷a c¸c lçi trong bµi cña m×nh. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Chép bài văn đã sửa vào vở rèn chữ. - §äc c¸c bµi v¨n mÉu vÒ VBTM.. Bµi 17: TiÕt 65:. V¨n b¶n Ông đồ.

(111) - Vò §×nh LiªnNgµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc tình cảnh đáng buồn của nhân vật ông đồ, qua đó thấy rõ sự kết hợp của hai nguån c¶m høng: niÒm th¬ng c¶m vµ nçi nhí tiÕc ngËm ngïi cña t¸c gi¶ tríc mét líp ngêi tµi hoa, mét nÐt v¨n ho¸ cæ truyÒn nay trë nªn tµn t¹ vµ ®ang v¾ng bãng - Tìm hiểu sức hấp dẫn của bài thơ thể hiện ở sự đối lập tơng phản, thể thơ ngũ ngôn, ngôn ngữ bình dị, cô đọng mà chừa nặng cảm xúc. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng bµi th¬ “Muèn lµm th»ng cuéi” vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ néi dung- nghÖ thuËt chñ yÕu cña bµi th¬. 2. Bµi míi:. Từ lớp 6 đến nay, chúng ta đã học những bài thơ ngũ ngôn nào? Ai là tác giả? (Đêm nay Bác không ngủ, Tĩnh dạ tứ...). Thử đối chiếu với bài học hôm nay về thể thơ, xem cã g× gièng vµ kh¸c nhau? Hoạt động của thầy và trò Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? Ngoµi s¸ng t¸c th¬, «ng cßn nghiªn cøu, dÞch thuËt, gi¶ng d¹y v¨n häc.. Giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm? Tuy s¸ng t¸c kh«ng nhiÒu nhng chØ víi bµi Ông đồ ông đã có vị trí xứng đáng trong phong trµo Th¬ míi. Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? Có cấu tróc ra sao? - Mét thÓ th¬ quen thuéc trong VHVN. + Bµi th¬ gåm n¨m khæ, mçi khæ bèn c©u, mçi c©u 5 tiÕng + VÇn ch©n: gieo ë tiÕng cuèi c©u, vÇn c¸ch, vÇn liÒn, tr¾c b»ng xen kÏ hoÆc nèi tiÕp - HS giải thích từ “ông đồ” - GV gi¶i thÝch: + Phîng móa rång bay: chØ nÐt ch÷ mÒm mại, uốn lợn, nét thanh, nét đậm, đẹp và sang träng nh con chim phîng hoµng ®ang múa, đẹp oai hùng nh con rồng đang bay trong m©y + Thảo:động từ (dùng trong bài thơ): viết nhanh, tháu mà vẫn đẹp; thảo: danh từ: một trong bèn kiÓu viÕt ch÷ tîng h×nh (H¸n, N«m): ch©n, th¶o, triÖn, lÖ Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña mçi phÇn?. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm * T¸c gi¶(1913- 1996) - Quª gèc: H¶i D¬ng, chñ yÕu sèng ë HN - Lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ líp ®Çu tiªn cña phong trµo Th¬ míi - Th¬ «ng thêng mang nÆng lßng th¬ng ngêi vµ niÒm hoµi cæ. * T¸c phÈm - Ông đồ là bài thơ tiêu biểu nhất cho hồn thơ giµu th¬ng c¶m cña V§L - ThÓ th¬: ngò ng«n. 2. Chó thÝch. 3. Bè côc - §o¹n 1: hai khæ th¬ ®Çu -> hình ảnh ông đồ trong những năm còn đông khách - §o¹n 2: Khæ 3,4 -> Hình ảnh ông đồ trong mùa xuân ế khách, tµn t¹ - §o¹n 3: khæ 5.

(112) -> nỗi lòng tác giả dành cho ông đồ GV híng dÉn: chËm, ng¾t nhÞp 2/3 hoÆc 3/2 II.T×m hiÓu v¨n b¶n - §o¹n 1,2: giäng vui, phÊn khëi 1. §äc - Đoạn 3,4: chậm, buồn, xúc động - Khæ 5: giäng cµng chËm, buån, b©ng khu©ng. GV đọc 1 lần-> học sinh đọc 2. T×m hiÓu v¨n b¶n a. Hình ảnh ông đồ Khæ th¬ thø nhÊt cho ta biÕt ®iÒu g×? Hình ảnh ông đồ Hình ảnh ông đồ Thêi Êy cïng víi thÞt mì, da hµnh, b¸nh chtrong khæ th¬ 1,2 trong khæ th¬ 3,4 ng xanh...mọi ngời sang hèn trong XH đều - Thêi ®iÓm xuÊt - GiÊy buån kh«ng muốn có câu đối đỏ treo trong nhà hiÖn: mçi khi tÕt thắm, mực đọng Chó ý vµo khæ th¬ thø hai nghiªn sÇu v× kh«ng Tài viết chữ của ông đồ đợc gợi tả qua đến, xuân về nh÷ng chi tiÕt nµo? T¸c gi¶ dïng BPNT - Tµi viÕt ch÷: nÐt cã ngêi thuª viÕt-> g×? ch÷ mang nh÷ng vÎ nh©n ho¸: diÔn t¶ nçi So s¸nh đẹp phóng khoáng, cô đơn sầu tủi của Tài viết chữ ấy tạo cho ông đồ địa vị ntn bay bổng, sinh động giấy, của mực, cửa trong con m¾t mäi ngêi? vµ cao quý. nghiªn vµ chÝnh lµ Qua đây tác giả muốn bày tỏ thái độ gì -> ngời đời quý của ông đồ khi bị với nét VH đó? träng vµ mÕn mé l·ng quªn Hình ảnh ông đồ ở hai khổ 3,4 hiện ra - Ông đồ vẫn ngồi ntn? trªn hÌ phè tr¬ träi, Cảnh tợng đó gợi cho em những suy nghĩ lạc lõng,cô độc giữa g×? thiªn nhiªn buån Tác giả đã lấy cái nền thiên nhiên để bộc lộ v¾ng trong sù thê ¬ t©m tr¹ng con ngêi, gîi nçi buån trong lßng cña mäi ngêi ông đồ. Nền giấy đỏ không còn những nét -> mét c¶nh tîng ch÷ phîng móa rång bay , mµ lµ n¬i r¬i thª l¬ng, tiÒu tuþ rông cña l¸ vµng. TÊt c¶ nh ®ang dÇn thÊm => ca ngîi vµ t«n => Một nét đẹp lạnh bởi những hạt ma bụi ngoài trời hắt vinh một nét đẹp VHDT nay trë nªn vµo VH trong đời sống tµn t¹ vµ ch×m vµo tinh thÇn cña DT. quªn l·ng. Hãy nhận xét về hình ảnh ông đồ trong hai thời điểm đó? => hai hình ảnh đối lập nhau hoàn toàn, diễn ở buổi giao thời của hai thời kì VH trung tả đầy đủ bớc thăng trầm của nền nho học lúc đại và hiện đại vào những thập kỉ đầu của bấy giờ thế kỉ XX. Thời thế thay đổi, quan niệm của con ngời cũng thay đổi. Ngời ta vẫn tấp nập đi sắm tết, nhng ai đoái hoài đến ông b. Nỗi lòng tác giả đồ - KÕt cÊu ®Çu cuèi t¬ng øng §äc khæ th¬ cuèi - Hình ảnh ông đồ ngồi viết câu đố đã vĩnh Cách mở đầu và kết thức bài thơ có gì đặc viễn đi vào quá khứ biÖt? - Dùng câu hỏi tu từ để bày tỏ niềm thơng Tâm t nhà thơ đợc bộc ntn? cảm cho những nhà nho danh giá một thời, thơng tiếc những giá trị tinh thần tốt đẹp bị lãng quªn III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp Kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ néi dung vµ nh÷ng 1. Tæng kÕt đặc sắc nghệ thuật của bài thơ? * Néi dung: - Thể hiện sâu sắc tình cảnh đáng thơng của ông đồ - To¸t lªn niÒm th¬ng c¶m ch©n thµnh tríc mét líp nhµ nho ®ang bÞ quªn l·ng * NghÖ thuËt - Bót ph¸p l·ng m¹n hoµi cæ kÕt hîp hiÖn thùc tr÷ t×nh - ThÓ th¬ ngò ng«n phï hîp víi giäng ®iÖu trÇm l¾ng cña bµi th¬ - Kết cấu đầu cuối tơng ứng(cảnh đó ngời đây và cảnh đó ngời đâu), giữa là hai đoạn tơng phản làm nổi bật chủ đề §äc diÔn c¶m bµi th¬. - Ngôn ngữ giản dị, lắng đọng. 2. LuyÖn tËp.

(113) IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Tình cảnh đáng buồn của nhân vật ông đồ qua đó thấy rõ sự kết hợp của hai nguồn cảm høng: niÒm th¬ng c¶m vµ nçi nhí tiÕc ngËm ngïi cña t¸c gi¶ tríc mét líp ngêi tµi hoa, mét nÐt v¨n ho¸ cæ truyÒn nay trë nªn tµn t¹ vµ ®ang v¾ng bang. - Nắm đợc sức hấp dẫn của bài thơ thể hiện ở sự đối lập tơng phản, thể thơ ngũ ngôn, ngôn ngữ bình dị, cô đọng mà chứa nặng cảm xúc. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc lßng bµi th¬ vµ phÇn tæng kÕt. - ¤n tËp l¹i phÇn TV.. Bµi 17: TiÕt 66:. V¨n b¶n Hai ch÷ níc nhµ TrÝch: TrÇn TuÊn Kh¶i Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc nội dung trữ tình yêu nớc trong đoạn trích: nỗi đau mất nớc và ý chí phục thï cøu níc - Tìm hiểu sức hấp dẫn của nghệ thuật ngòi bút Trần Tuấn Khải: cách khai tác đề tài lịch sử, sự lựa chọn thể thơ thích hợp, việc tạo dựng đợc không khí, tâm trạng, giọng điệu thống thiÕt... II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Qua Môc Nam Quan, nhí l¹i chuyÖn NguyÔn Tr·i tiÔn cha lµ NguyÔn Phi Khanh bÞ giÆc Minh b¾t vÒ Trung Quèc, nhµ th¬ Tè H÷u viÕt: “Ai lªn ¶i b¾c ngµy xa Êy, Khóc tiễn cha đi mấy dặm đờng H«m nay biªn giíi mïa xu©n dËy Núi trắng hoa mơ, cờ đỏ đờng!”. Cßn TrÇn TuÊn Kh¶i, mét nhµ th¬ yªu níc næi tiÕng ®Çu thÕ kØ XX, l¹i mîn h¼n c©u chuyện lịch sử cảm động này để giãi bày tâm sự yêu nớc và kích động tinh thần cứu nớc của ND ta đầu TK XX. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? * T¸c gi¶: (1895-1983) - Bót hiÖu: ¸ Nam - Quª: MÜ Léc- Nam §Þnh. Ông thuờng mợn các đề tài lịch sử hoặc VD: “Nçi chÞ khuyªn em” lµ lêi bµ Trng Tr¾c -nh÷ng biểu tợng NT để bộc lộ nỗi đau mất nói với em khi Trng Nhị đi đánh giặc. níc, sù c¨m hËn víi kÎ thï. Bëi thÕ nh÷ng bµi th¬ nµy kh«ng mang tÝnh chÊt hoµi cæ mµ l¹i chÊt chøa t©m tr¹ng phÉn uÊt, ®au th¬ng trong c¶nh níc mÊt nhµ tan. Vào những năm đầu TK XX thơ ông đợc truyÒn tông réng r·i * T¸c phÈm Giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm? - “Hai ch÷ níc nhµ” lµ bµi th¬ më ®Çu cña NguyÔn Phi Khanh, cha cña NguyÔn Tr·i bÞ tËp “Bót quan hoµi I”, mîn lêi cña NguyÔn giÆc b¾t ®em sang TQ, NguyÔn Tr·i ®i theo, Phi Khanh dÆn NguyÔn Tr·i khi «ng bÞ qu©n nhng tíi biªn giíi phÝa B¾c, NguyÔn Phi b¾t gi¶i sang TQ. Khanh đã khuyên con nên quay lại để lo tính Minh §o¹n trÝch lµ phÇn më ®Çu cña bµi th¬ việc trả thù, đền nợ nớc. Trần Tuấn Khải đã mợn lời ngời cha dặn dò con để gửi gắm tâm.

(114) sù cña m×nh. - Bµi th¬ “Hai ch÷ níc nhµ” gåm 101 c©u, ®o¹n trÝch chØ cã 36 c©u. - Sau ®o¹n trÝch lµ 12 c©u t¸i hiÖn lÞch sö anh hùng thời Trng Vơng, Trần Hng đạo. - 28 c©u tiÕp theo lµ lêi khuyªn con, còng lµ lời nhắc nhở thế hệ thanh niên đơng thời phải lµm sao cho khái hæ thÑn víi g¬ng L¹c Hång - 25 c©u cuèi trë l¹i víi t©m sù ngêi cha, kÝ th¸c chÝ bao thï phôc quèc l¹i cho con Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? Em biết gì về thể thơ đó? - ThÓ th¬: Song thÊt lôc b¸t - Mçi khæ gåm 4 c©u (2 c©u song thÊt vµ hai c©u lôc b¸t). - Là thể thơ rất hợp để diễn đạt nỗi uất ức, c¨m giËn, lêi m¾ng nhiÕc, thë than, suy nghÜ, nçi u sÇu. GV gi¶i thÝch mét sè tõ khã: - Ch©u: níc m¾t 2. Chó thÝch - Hång L¹c: thuû tæ, dßng dâi DTVN (Hång: nói Hång LÜnh, s«ng Hång; L¹c: chim l¹c Đoạn trích đợc chia làm mấy phần? Nhiệm 3. Bè côc vô cña mçi phÇn lµ g×? - PhÇn 1: 8 c©u ®Çu -> TÇm tr¹ng cña ngêi cha trong c¶nh ngé Ðo le, đâu đớn - PhÇn 2: 20 c©u tiÕp -> Hiện tình đất nớc trong cảnh đau thơng, tang tãc - PhÇn 3: 8 c©u cuèi -> ThÕ bÊt lùc cña ngêi cha vµ lêi trao göi cho con GV đọc diễn cảm một lần. Lu ý ở câu hai câu II.Tìm hiểu văn bản 7, câu 6, 8 giọng thơ thống thiết, kích động. 1. Đọc Cuéc chia ly diÔn ra trong bèi c¶nh kh«ng 2. T×m hiÓu v¨n b¶n gian ntn? a. Nçi lßng ngêi cha trong c¶nh ngé Ðo, le Em có nhận xét gì về không gian đó? đau đớn Cảnh vật thiên nhiên trong bốn câu đầu đợc - Bèi c¶nh kh«ng gian: cuéc chia ly diÔn ra ë miêu tả qua các từ: mây sầu ẩm đạm, gió nơi biên giới ảm đạm, heo hút thảm đìu hiu, hổ thét, chim kêu -> cảnh vật -> Lµ n¬i tËn cïng cña Tæ quèc, n¬i ngêi còng phñ mét mµu tang tãc, chia li. Gi÷a c¶nh vµ ngêi cã sù hoµ hîp, cho dï c¸c cha chia biÖt vÜnh viÔn víi Tæ quèc tõ ng÷ h×nh ¶nh cã phÇn cò mßn, íc lÖ vµ kÐm cô thÓ nã vÉn t¹o ra kh«ng khÝ chung cña cuéc chia li, n¨m 1407vµ còng chÝnh lµ kh«ng khÝ cña níc An Nam n« lÖ trong nh÷ng n¨m XX cña TK XX. Trong bèi c¶nh Êy h×nh ¶nh ngêi cha hiÖn ra ntn? Để khắc hoạ hình ảnh ngời cha tác giả đã sö dông BPNT g×? Ph©n tÝch t¸c dông cña BPNT đó? - T©m tr¹ng thÓ hiÖn qua c¸c h×nh ¶nh: Cha bÞ gi¶i sang TQ kh«ng mong ngµy trë + “H¹t m¸u nãng thÊm quanh hån níc lại, con muốn đi theo để phụng dỡng cha già Chót th©n tµn lÇn bíc dÆm kh¬i” cho tròn đạo hiếu, nhng cha phải dằn lòng -> nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô: nãi lªn nhiÖt khuyªn con ë l¹i. §èi víi c¶ hai cha con t×nh huyÕt yªu níc s©u th¼m cïng c¶nh ngé bÊt nhà, nghĩa nớc đều sâu đậm, da diết và tột lùc, ®au khæ cña ngêi cha cùng đau đớn, xót xa: nớc mất, nhà tan, cha + “TÇm t· ch©u r¬i” -> lµ giät níc m¾t xãt con li biÖt. th¬ng cho con, xãt th¬ng cho m×nh, xãt thCho nªn m¸u vµ lÖ hoµ quyÖn lµ sù ch©n thËt ¬ng cho c¶nh ngé níc mÊt nhµ tan kh«ng chót s¸o mßn. Lóc nµy t¸c gi¶ nhËp vai ngêi trong cuéc, nạn nhân vong quốc đang đi vào chỗ chết, để.

(115) miêu tả hiện tình đất nớc Trong đoạn tiếp theo ngời cha đã nhắc đến những vấn đề lịch sử nào của DT? T¹i sao khi khuyªn con trë vÒ ngêi cha l¹i nhắc đến lịch sử hào hùng của DT? Trë vÒ lµ v× Tæ quèc chø kh«ng ph¶i v× m×nh. Vì vậy ông nhắc đến LS để ngời con ý thức rõ hơn về trách nhiệm to lớn của mình đối víi Tæ quèc. Trong t¸m c©u tiÕp theo t¸c gi¶ nªu hiÓm ho¹ g×? Kh¾c ho¹ cô thÓ ntn?. b. Hiện tình đất nớc trong cảnh đau, thơng tang tãc - Bèn c©u: “Gièng L¹c Hång.... ....xa nay kÐm g×” -> Tù hµo vÒ dßng gièng DT anh hïng ch¼ng kÐm g× ai. - T¸m c©u tiÕp: “Than vËn níc...cßn th¬ng ®©u!” -> đất nớc chịu biết bao cảnh đau thơng, tang tóc dới ách đô hộ của giặc Minh. Qua đó gián tiếp nêu lên chân lí: nớc mất thì nhà tan - T¸m c©u tiÕp: “Thảm vong quốc...đàn sau đó mà? -> sö dông phÐp nh©n ho¸ so s¸nh vµ nãi quá, hình ảnh ớc lệ, tợng trng để cực tả nỗi Ngời cha dặn con những lời cuối cùng ntn? đau mất nớc. Nỗi đau ấy nh động chạm và - Ngêi cha dÆn con nh÷ng lêi cuèi cïng cña thấm đến cả đất trời, sống núi VN. mình để hun đúc, kích thích chí gánh vác c. Lêi trao göi cho con giang s¬n cña ngêi con. - Nói đến tình cảnh thực của mình: già yếu, - Sö cò cßn ghi l¹i: NguyÔn Tr·i cïng em lµ bÊt lùc. Nguyễn Phi Hùng theo xe tù, đa cha lên đến - Mong muốn con nhớ đến tổ tông để khích ải nam quan. Thấy Nguyễn Trãi cứ nhất định lệ con cứu nớc muốn theo cha sang TQ để phụng dỡng NguyÔn Phi Khanh g¹t lÖ, ©n cÇn dÆn con: “Cha biÕt con lµ ngêi cã tµi...” Qua ®©y ta thÊy NguyÔn Phi Khanh lµ ngêi ntn? Qua bµi th¬ ta hiÓu g× vÒ ¸ nam TrÇn TuÊn Kh¶i? -> lµ anh hïng hµo kiÖt, lu«n mét lßng, mét d¹ v× d©n v× níc. Em hiểu ntn về ý nghĩa nhân đề bài thơ? => TTK đã mợn một câu chuyện lịch sử để bµy tá lßng yªu níc cña m×nh vµ khÝch lÖ lòng yêu nớc của đồng bào * Nhan đề bài thơ ThÓ hiÖn mèi quan hÖ g¾n bã chÆt chÏ gi÷a Tổ quốc và gia đình. Tình yêu nớc bao giờ Qua bµi th¬ t¸c gi¶ béc lé t©m sù g×? cũng đợc đặt lên trên. Khi cần có thể hi sinh HÖ thèng l¹i c¸c BPNT tiªu biÓu sö dông t×nh nhµ cho nghÜa níc. trong bµi? III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp Lµm phÇn LT SGK- 163 1.Tæng kÕt * Néi dung: * NghÖ thuËt 2. LuyÖn tËp Điều đó có nghĩa là không có hạnh phúc cá nhân và gia đình khi nớc bị mất chủ quyền độc lập Trớc cảnh đất nớc nh vậy, ngời cha có tâm tr¹ng g×? Chỉ ra các BPNT đợc sử dụng trong đoạn th¬ nµy?. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc tâm sự yêu nớc của tác giả thông qua một câu chuyện lịch sử. - Năm đợc các BPNT chính trong bài thơ. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc lßng 8 c©u cuèi ®o¹n trÝch vµ phÇn ghi nhí. - ChuÈn bÞ bµi: lµm th¬ 7 ch÷.

(116) Bµi 17: TiÕt 67 -68:. V¨n b¶n KiÓm tra tæng hîp häc k× I Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... i. Mục tiêu cần đạt: Kiểm tra đánh giá nhận thức của học sinh ở tất cả phân môn, văn, tiếng Việt, tập làm văn đã học trong chơng trình kì I ii. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: ra đề- đáp án - Häc sinh: ¤n bµi iii. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. KiÓm tra: đề bài C©u 1 (3 ®iÓm): Cho ®o¹n v¨n sau: Tôi mải mốt chạy sang. Mấy ngời hàng xóm đến trớc tôi đang xôn xao ở trong nhà. Tôi xång xéc ch¹y vµo. L·o H¹c ®ang vËt v· trªn giêng, ®Çu tãc rò rîi, quÇn ¸o xéc xÖch, hai m¾t long sßng säc. L·o tru trÐo, bät mÐp sïi ra, kh¾p ngêi chèc chèc l¹i bÞ giËt m¹nh mét c¸i, n¶y lªn.” (L·o H¹c - Nam Cao) a. H·y chØ ra c¸c tõ tîng h×nh, tîng thanh cã trong ®o¹n v¨n. Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m của những từ tợng hình, tợng thanh đó. b. T×m c¸c tõ thuéc trêng tõ vùng chØ bé phËn cña c¬ thÓ ngêi cã trong ®o¹n v¨n trªn. C©u 2 (7®iÓm): Giíi thiÖu mét t¸c gi¶, t¸c phÈm ViÖt Nam trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 8 mµ em am hiÓu nhÊt. §¸p ¸n - thang ®iÓm C©u 1 (3 ®iÓm): a. (2 ®iÓm) - Nh÷ng tõ tîng h×nh: m¶i mèt, xång xéc, vËt c·, xéc xÖch, rò rîi, long sßng säc - Nh÷ng tõ tîng thanh: x«n xao, tru trÐo - Tác dụng: Gợi tả cụ thể, sinh động cái chết vô cùng đau đớn, giữ dội của lão Hạc. Nhấn mạnh con ngời ấy sống đã khổ, đến chết vẫn khổ. b. (1 ®iÓm): C¸c tõ thuéc trêng tõ vùng bé phËn cña con ngêi: ®Çu, tãc, m¾t, mÐp C©u 2 (7®iÓm) a. Më bµi (1 ®iÓm): Giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm VN trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 8 b. Th©n bµi (5®iÓm) * Giíi thiÖu vÒ th©n thÕ + Hä tªn, bót danh + N¨m sinh. n¨m mÊt + Quª qu¸n, hoµn c¶nh sèng * Giíi thiÖu vÒ sù nghiÖp - Những đóng góp, cống hiến * C¸c t¸c phÈm chÝnh * Giới thiệu đề tài, đặc điểm trong sáng tác c. KÕt bµi (1 ®iÓm) Khẳng định lại vị trí của tác giả đó trong nền VHVN và trong lòng độc giả..

(117)

(118) Bµi 17: TiÕt 70 - 71:. V¨n b¶n Hoạt động ngữ văn: Làm thơ bảy chữ Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Biết cách làm thơ 7 chữ với những yêu cầu tối thiểu: đặt câu thơ 7 chữ, biết ngắt nhịp 4/3, biết gieo vần đúng - T¹o kh«ng khÝ m¹nh d¹n, s¸ng t¹o vui vÎ II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng 8 c©u cuèi trong VB “Hai ch÷ níc nhµ”. - Phân tích nội dung của 8 câu thơ đó.. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Kh¸i niÖm vµ ph¹m vi luyÖn tËp Cho HS đọc muc 1 SGK tr. 164 - Lµm th¬ 4 c©u 7 ch÷ (tø tuyÖt), giíi h¹n ë cách ngắt nhịp, gieo vần, đúng luật bằng, trắc gi÷a c¸c c©u II.NhËn diÖn luËt th¬ ChØ ra c¸c tiÕng gieo vÇn còng nh mèi quan * Bíc 1: chØ ra vÞ trÝ ng¾t nhÞp, vÇn vµ luËt hÖ b»ng tr¾c cña hai c©u th¬ kÒ nhau trong b»ng tr¾c bµi th¬ sau: ChiÒu ChiÒu h«m th»ng bÐ/ cìi tr©u vÒ, B B B T T B B Nã ngÈng ®Çu lªn/ hín hë nghe.

(119) T T B B T T B TiÕng s¸o diÒu cao/ vßi väi rãt, T T B B B T T Vßm trêi trong v¾t ¸nh pha lª. B B B T T B B (§oµn V¨n Cõ) KÕt luËn vÒ luËt th¬ 7 ch÷?. §äc bµi th¬ “Tèi” cña §VC vµ chØ ra chç sai vµ c¸ch söa?. Su tÇm c¸c bµi th¬ 7 ch÷ vµ chØ ra luËt trong bµi th¬ Êy.. H·y lµm tiÕp hai c©u cuèi theo ý cña m×nh trong bµi th¬ cña Tó X¬ng Gîi ý: - §Ò tµi bµi th¬ quay quanh chuyÖn th»ng Cuéi ë cung tr¨ng Hai c©u tiÕp theo vÇn B- T ph¶i lµ: T T BB BT T B B TT TB B - VÒ néi dung, hai c©u ®Çu vÏ ra c¶nh mïa hÌ, th× hai c©u tiÕp theo ph¶i nãi tíi c¶nh mïa hÌ.. - Ng¾t nhÞp 4/3 hoÆc3/4 nhng phÇn nhiÒu lµ nhÞp 4/3 - B»ng tr¾c tu©n theo luËt c¬ b¶n: + C¸c tiÕng 1,3,5 cã thÓ sö dông B- T tuú ý + C¸c tiÕng 2,4, 6 ph¶i chÝnh x¸c: T- B- T hoÆc B- T- B - Vần đợc gieo ở tiếng cuối câu 2, 4 có khi cả c©u 1 * Bíc 2: chØ ra chç sai luËt vµ söa l¹i cho đúng - ở câu 2 chép sai dấu phẩy gây đọc sai nhịp. Vèn lµ “¸nh xanh lÌ” chÐp thµnh “¸nh xanh xanh” - Ch÷ “xanh’ sai vÇn -> söa l¹i: Bá dÊu phÈy + Söa ch÷ “xanh” thµnh mét ch÷ hiÖp vÇn víi ch÷ ‘che” ë trªn * Bíc 3: - Bµi “B¸nh tr«i níc” - Bµi “Qu¶ mÝt” - Bµi “Qu¶ cau” cña HXH - Bài “áo đỏ” Vũ Quần Phơng III. TËp lµm th¬ 7 ch÷ * Bíc 1: Lµm tiÕp mét bµi th¬ dë dang .... Tèi thÊy ngêi ta cã b¶o r»ng: B¶o r»ng th»ng Cuéi ë cung tr¨ng.... * Bíc 2: Lµm tiÕp hai c©u sau cña phÇn b Cã thÓ lµ: Ph¶ng phÊt trong lßng bao tiÕng gäi Thoảng hơng lúa chín gió đồng quê * Bíc 3: Tù lµm mét bµi th¬7 ch÷. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc luật thơ - BiÕt nhËn diÖn th¬ 7 ch÷ vµ ph©n tÝch luËt cña bµi th¬ 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - BTVN: TËp lµm th¬ lµm th¬ 7 ch÷. Bµi 17: TiÕt 72:. V¨n b¶n Tr¶ bµi kiÓm tra häc k× I.

(120) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: - Qua bài kiểm tra học kì: Đánh giá trình độ, kĩ năng làm bài của các em qua một kì, giúp các em tự nhận ra những gì đã làm đợc và những gì cần khắc phục. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: ChÊm, ch÷a bµi, cho ®iÓm vµo sæ - Häc sinh: LËp dµn ý iii. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. B µi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc Nh¾c l¹i néi dung c¸c c©u hái? 1.§Ò bµi 2. §¸p ¸n Học sinh trình bày đáp án-> giáo viên nhận C©u 1(3 ®iÓm): a. (2 ®iÓm) xét và treo đáp án trên bảng phụ - Nh÷ng tõ tîng h×nh: m¶i mèt, xång xéc, vËt c·, xéc xÖch, rò rîi, long sßng säc - Nh÷ng tõ tîng thanh: x«n xao, tru trÐo - Tác dụng: Gợi tả cụ thể, sinh động cái chết vô cùng đau đớn, giữ dội của lão Hạc. Nhấn mạnh con ngời ấy sống đã khổ, đến chết vẫn khæ. b. (1 ®iÓm): C¸c tõ thuéc trêng tõ vùng bé phËn cña con ngêi: ®Çu, tãc, m¾t, mÐp C©u 2 (7®iÓm) a. Më bµi (1 ®iÓm) Giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm VN trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 8 b. Th©n bµi (5®iÓm) * Giíi thiÖu vÒ th©n thÕ + Hä tªn, bót danh + N¨m sinh. n¨m mÊt + Quª qu¸n, hoµn c¶nh sèng * Giíi thiÖu vÒ sù nghiÖp - Những đóng góp, cống hiến * C¸c t¸c phÈm chÝnh * Giới thiệu đề tài, đặc điểm trong sáng tác c. KÕt bµi (1 ®iÓm) Khẳng định lại vị trí của tác giả đó trong nền VHVN và trong lòng độc giả 3. Tr¶ bµi Trả bài cho học sinh, yêu cầu học sinh đối chiếu bài làm với dàn ý và tự đánh giá bài 4. NhËn xÐt- ch÷a lçi viÕt cña m×nh * NhËn xÐt: - u ®iÓm: §a sè em n¾m dîc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vµ tr¶ lêi chÝnh x¸c, tr×nh bµy hîp lÝ, sạch đẹp, ngôn từ có chọn lọc - Nhîc ®iÓm: Mét sè em : + Không nắm đợc kiến thức nên câu trả lời cha chÝnh x¸c + Viết sai chính tả, câu cha đúng cú pháp, diễn đạt lủng củng… + Câu 3 một số em làm lạc đề, không tập trung bµy tá t×nh c¶m mµ chñ yÕu lµ t¶ hoÆc kÓ thuÇn tuý, bµi viÕt s¬ sµi * Ch÷a lçi:.

(121) - Lỗi diễn đạt - Lçi bè côc - Lçi sö dông tõ, dÊu c©u… Chọn đọc bài của : …………………………. 5. Đọc bài văn mẫu: ………………………………………………. ………………………………………………. iv. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ - Chữa lại những lỗi cô đã phê trong bài. Bµi 18: TiÕt 73:. V¨n b¶n Nhí rõng Lêi con hæ ë vên b¸ch thó - ThÕ L÷ Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc giá trị nghệ thuật đắc sắc, bút pháp lãng mạn, truyền cảm của nhà thơ, từ đó rung động với niềm khao khát tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc thực tại tù túng, tầm thờng, gi¶ dèi, t©m tr¹ng ®Çy phÉn uÊt cña NV tr÷ t×nh, con hæ bÞ nhèt trong vên b¸ch thó. - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm thể thơ tám chữ, phân tích nhân vật trữ tình qua diễn biến tâm tr¹ng. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Đọc thuộc lòng bài thơ “Ông đồ”. Cho biết giá trị nội dung - nghệ thuật chủ yếu của bài th¬? 2. Bµi míi: ThÕ L÷ lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ hµng ®Çu cña phong trµo Th¬ míi, bµi “Nhí rõng” đã gắn liền với tên tuổi của ông. Nói đến Thế Lữ là nói đến “Nhớ rừng”. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm Bút danh của ông đợc đặt theo cách chơi chữ * Tác giả: (1907-1989) nãi l¸i (Thø LÔ- ThÕ L÷); cßn hµm ý lµ ngêi - Tªn thËt: NguyÔn Thø LÔ khách trên trần thế, cả đời chỉ ham đi tìm cái - Quê: Bắc Ninh (nay thuộc Gia Lâm- HN) đẹp, để vui chơi:.

(122) T«i lµ ngêi kh¸ch bé hµnh phiªu l·ng Đờng trần gian xuôi ngợc để vui chơi! T«i chØ lµ mét ngêi kh¸ch chinh phu DÊn bíc ch©n chuyªn kh¾p h¶i hå... Thuë nhá «ng häc ë H¶i Phßng. - N¨m 1929, häc xong bËc thµnh chung, «ng vào học ở Trờng Cao đẳng mĩ thuật Đông Dơng. - N¨m 1930, «ng bá häc - N¨m 1932, ThÕ L÷ b¾t ®Çu gia nhËp nhãm Tù lùc v¨n ®oµn vµ lµ mét trong nh÷ng c©y bót chñ lùc cña b¸o Phong ho¸, Ngµy nay - Năm 1937, ông bắt đầu hoạt động sân khấu, làm diễn viên, đạo diễn, lu diễn tại các tỉnh miÒn Trung...vµ cã hoµi b·o x©y dùng nÒn s©n khÊu d©n téc - CMTT thành công, ông hào hứng chào đón CM vµ lªn ViÖt B¾c tham gia kh¸ng chiÕn - ë VN trong nh÷ng n¨m 30 m¬i cña TK XX đã xuất hiện phong trào Thơ mới rất sôi động, đợc coi là một cuộc CM trong thơ ca. §ã lµ mét phong trµo th¬ cã tÝnh chÊt l·ng m¹n tiÓu t s¶n, g¾n liÒn víi tªn tuæi cña nhiÒu nhµ th¬ trÎ: ThÕ L÷, Lu Träng L, Xu©n DiÖu, Hµn M¹c Tö, ChÕ Lan Viªn.... - ThÕ L÷ kh«ng ph¶i lµ ngêi viÕt th¬ míi ®Çu tiªn nhng «ng gãp phÇn lµm nªn chiÕn th¾ng vÎ vang cho Th¬ míi trong cuéc tranh luËn gay g¾t vµ s«i næi víi nh÷ng ngêi bªnh vùc th¬ cò. Giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm? §îc Hoµi Thanh, Hoµi Ch©n tuyÓn b×nh trong cuèn “Thi nh©n VN”- T¸c phÈm hay nhÊt vÒ phong trµo Th¬ míi. - Lµ nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt cña phong trµo Th¬ míi trong thêi k× ®Çu (1932-1945). * T¸c phÈm: - Lµ bµi th¬ ®Çu tiªn cña ThÕ L÷, in trong tËp “MÊy vÇn th¬”, n¨m 1943 - ThÓ th¬: t¸m ch÷ (mét thÓ th¬ kh¸ phæ biÕn trong phong trµo Th¬ míi). 2. Chó thÝch HS quan s¸t SGK 3. Bè côc Bài thơ đợc chia làm mấy đoạn? Nội dung - §o¹n 1: Nçi c¨m giËn, uÊt øc cña con hæ cña mçi ®o¹n? khi bÞ nhôc nh»n tï h·m - §o¹n 2: Nçi nhí da diÕt cña con hæ vÒ c¶nh s¬n l©m - §o¹n 3: Sù nèi tiÐc kh«n ngu«i vÒ mét thêi oanh liÖt - §o¹n 4: Sù c¨m ghÐt thùc t¹i tï tóng, tÇm thêng, gi¶ dèi - Đoạn 5: Sự khao khát tha thiết đợc trở về víi cuéc sèng tù do II.T×m hiÓu v¨n b¶n - Đoạn 1, 4: đọc với giọng buồn, ngao ngán, u 1. Đọc uÊt, bùc béi, mét vµi tõ cã ý mØa mai, khinh bØ. - §o¹n 2,3,5: giäng võa hµo hïng võa tiÕc nuèi, tha thiÕt, bay bæng, m¹nh mÏ. - GV đọc mẫu -> HS đọc 2. T×m hiÓu v¨n b¶n Nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬ lµ ai? T©m trạng của nhân vật trữ tình đợc bộc qua nh÷ng c¶nh tîng nµo? a. C¶nh con hæ ë vên b¸ch thó (®o¹n 1,4) Con hæ trong thùc t¹i ë vên b¸ch thó (®o¹n * T×nh c¶nh vµ t©m tr¹ng cña con hæ 1,4) vµ con hæ víi nçi nhí vÒ qu¸ khø cña m×nh (®o¹n 2,3,5) Con hæ vèn lµ chóa tÓ cña mu«n loµi, tõng tung hoµnh kh¾p chèn rõng xanh. - BÞ nhèt chÆt trong còi s¾t VËy mµ nay con hæ ®ang ë trong t×nh c¶nh - Trở thành thứ đồ chơi của thiên hạ tầm thntn? êng.

(123) - Bị đặt ngang bầy với những bọn tầm thờng, vô nghĩa lí (hổ, báo) -> V« cïng nhôc nh·, ngao ng¸n, lßng ®Çy căm uất nhng đành buông xuôi bất lực. Trớc thực tế đó con hổ có tâm trạng ntn? Tâm trạng của hổ đợc bộc lộ rõ nhất qua c¸c tõ ng÷ nµo? Ph©n tÝch ý nghÜa c¸c tõ ng÷ Êy? “GËm mét khèi c¨m hên”: cã thÓ hiÓu lµ gÆm, nghÜa lµ dïng r¨ng, miÖng ¨n dÇn, c¾n dần từng chút ít, ĐT này diễn tả hành động bøt ph¸ cña con hæ nhng chñ yÕu thÓ hiÖn t©m tr¹ng ®Çy bÊt lùc, uÊt øc cña con hæ khi bÞ mÊt tù do Ng«i nh©n xng lµ “ta” thÓ hiÖn sù kiªu h·nh, biết rõ và tự hào về giá trị đích thực của mình. Đây chính là nét đặc trng của bút pháp lãng m¹n * Cảnh vờn bách thú và thái độ của hổ Díi con m¾t cña hæ c¶nh vên b¸ch thó hiÖn “Hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, c©y trång ra ntn? D¶i níc ®en gi¶ suèi ch¼ng th«ng dßng Len díi n¸ch nh÷ng m« gß thÊp kÐm D¨m võng l¸ hiÒn lµnh kh«ng bÝ hiÓm” -> với hổ đó là cảnh nhân tạo, tầm thờng, Với hổ đó lã những cảnh vật nnt? giả dối đợc tạo nên bởi bàn tay của con ngời - > Giäng ®iÖu th¬ vµ c¸c tõ ng÷ mang tÝnh chÕ giÔu, c¸ch ng¾t nhip ng¾n, dån dËp thÓ NhËn xÐt vÒ c¸ch ng¾t nhÞp, giäng ®iÖu vµ hiÖn sù ch¸n chêng, khinh miÖt tõ ng÷ trong ®o¹n th¬ trªn? Chú quen sống ở nơi khoáng đạt của tự nhiên nªn bùc däc, ch¸n ghÐt sô tï tóng, gi¶ t¹o tÇm thờng đó. Đây cũng là một nét bút pháp lãng m¹n, v× chñ nghÜa l·ng m¹n kh«ng muèn hoµ nhËp víi thÕ giíi tÇm thêng mµ lu«n híng tíi c¸i cao c¶, phi thêng. => §ã chÝnh lµ thùc tr¹ng tï tóng cña x· §Æt bµi th¬ trong bèi c¶nh s¸ng t¸c hội đơng thời và thái độ của những ngời yêu C¶nh vên b¸ch thó tÇm thêng, gi¶ dèi vµ tï níc lóc bÊy giê tóng díi con m¾t cña hæ gîi em liªn tëng tíi ®iÒu g×? §ã lµ t©m tr¹ng chung cña ngêi d©n VN mÊt níc khi Êy: ®au khæ v× th©n phËn n« lÖ tï h·m nhôc nh·, ch¸n ghÐt cuéc sèng tï tóng, luån cói IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc nhữn nét chính về tác giả và tác phẩm. - Nắm đợc tâm trạng của con hổ khi ở trong vờn bách thú-> đó chính là tâm trạng của nh÷ng ngêi VN yªu níc lóc bÊy giê. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc bµi th¬. - TËp ph©n tÝch gi¸ trÞ ND- NT cña ®o¹n 1,4.. Bµi 18: TiÕt 74:. V¨n b¶n Nhí rõng Lêi con hæ ë vên b¸ch thó - ThÕ L÷ Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:.

(124) …………………….. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc giá trị nghệ thuật đắc sắc, bút pháp lãng mạn tấ truyền cảm của nhà thơ, từ đó rung động với niềm khao khát tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc thực tại tù túng, tầm thêng, gi¶ dèi, t©m tr¹ng ®Çy phÉn uÊt cña NV tr÷ t×nh, con hæ bÞ nhèt trong vên b¸ch thó - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm thể thơ tám chữ, phân tích nhân vật trữ tình qua diễn biến tâm tr¹ng. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi. - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng bµi th¬ khæ 1,2 cña bµi “Nhí rõng” vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ néi dung- nghÖ thuËt cña ®o¹n 1,4. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Gọi HS đọc lại toàn bộ bài thơ Sèng trong c¶nh tï tóng nhôc nh· con hæ lu«n nhí tíi ®iÒu g×? Trong nçi nhí cña chóa s¬n l©m c¶nh rõng nói hiÖn ra ntn?. Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng c¶nh vËt nµy? Những buổi chiều phía tây đỏ rực nh lênh l¸ng m¸u sau rõng NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ trong nh÷ng c©u th¬ nµy? Trên phông nền đó hình ảnh con hỏ hiện ra ntn?. Néi dung bµi häc b. C¶nh con hæ trong chèn giang s¬n hïng vÜ (khæ 2,3,5) * C¶nh nói rõng - Bãng c¶ c©y giµ - Giã gµo ngµn - Giäng nguån thÐt nói - L¸ gai, cá s¾c - Những đêm vàng bêm bờ suối - Nh÷ng ngµy ma chuyÓn bèn ph¬ng ngµn - Nh÷ng binh minh cay xanh n¾ng géi - TiÕng chim ca - Nh÷ng chiÒu lªnh l¸ng m¸u sau rõng. -> Sử dụng điệp ngữ, động từ, tính từ để gợi t¶ bøc tranh rõng thiªng võa hïng vÜ, th¬ méng võa rén r·, tng bõng, võa d÷ déi, huyÒn bÝ * H×nh ¶nh chóa s¬n l©m - Ta bớc chân lên, dõng dạc, đờng hoàng Lîn tÊm th©n nh sãng cuén nhip nhµng Vên bãng ©m thÇm... Ttong hang tói mắt thần khi đã quắc Là khiến cho mọi vật đều im hơi Ta say mỗi đứng uống ánh trăng tan Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt §Ó ta chiÕm lÊy riªng phÇn bÝ mËt -> Điệp từ, các từ ngữ giàu chất tạo hình để diễn tả vẻ đẹp vừa uy nghi, dũng mãnh vừa mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn cña chóa s¬n l©m. Con hổ hiện ra với một vẻ đẹp ntn? T¸c gi¶ sö dông BPNT g×? Cã t¸c dông ntn? Nhng đó chỉ dĩ vãng huy hoàng hiện ra trong nçi nhí cña con hæ V× vËy khi nhí l¹i qu¸ khø con hæ cã t©m * T©m tr¹ng tr¹ng g×? - “Nµo ®©u”, “®©u nh÷ng”... - Than «i, thêi oanh liÖt nay cßn ®©u -> sự đau đớn, tiếc nuối khôn nguôi của con hæ víi mét thêi huy hoµng trong qu¸ khø => Đó cũng là tâm trạng của ngời dân VN đTâm trạng đó của con hổ gợi em liên tởng ¬ng thêi: nhí tiÕc qu¸ khø oanh liÖt víi tíi ®iÒu g×? nh÷ng chiÕn c«ng chèng giÆc ngo¹i x©m vÎ vang trong lÞch sö DT Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh vËt ë vên b¸ch.

(125) thó vµ c¶nh nói rõng xa? §iÒu nµy cã ý nghÜa ntn? Hai bức tranh tơng phản, nhà thơ đã thể hiện nçi bÊt hoµ s©u s¾c víi thùc t¹i vµ niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt cña nh©n vËt tr÷ t×nh. Có thể nói bài thơ đã chạm tới huyệt thần kinh nh¹y c¶m nhÊt cña ngêi d©n VN ®ang sèng trong c¶nh n« lÖ. ChÝnh v× vËt khi võa ra đời bài thơ đã đợc công chúng đón nhận say sa Bµi th¬ to¸t lªn néi dung g×?. Vì sao tác giả mợn lời con hổ để bộc lộ tâm sự?Việc đó có tác dụng ntn? - Nếu bộc lộ trực tiếp thì bài thơ sẽ đơn điệu, khã truyÒn c¶m - T/d: kh¬i dËy lßng yªu níc thÇm kÝn cña ngêi d©n mÊt níc. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt * Néi dung Mîn lêi con hæ bÞ nhèt trong vên b¸ch thó để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại tầm thêng vµ niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt cña tc¸c gi¶ vµ còng lµ cña ngêi d©n VN yªu níc lóc bÊy giê. * NghÖ thuËt Nh vËy nghÖ thuËt bao trïm toµn bµi th¬ lµ - Bao trïm bµi th¬ lµ NT Èn dô g×? Ngoµi ra t¸c gi¶ cßn sö dông nh÷ng BPNT - §iÖp tõ, h×nh ¶nh giµu chÊt t¹o h×nh, ng«n nµo? ng÷, nh¹c ®iÖu phong phó Dïng t duy h×nh tîng thay thÕ t duy trõu t- Trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n îng khiÕn bµi th¬ võa cã søc truyÒn c¶m võa thể hiện tâm sự một cách kín đáo. C¸c bµi th¬ kh¸c cã sö dông Èn dô: Ca dao Thong thay th©n phËn con t»m Kiếm ăn đợc mấy phải nằm nhả tơ Th¬ ChØ cã thuyÒn míi hiÓu BiÓn mªnh m«ng nhêng nµo ChØ cã biÓn míi biÕt ThuyÒn ®i ®©u vÒ ®©u.... Tr¶ lêi c©u 4 trong SGK 2. LuyÖn tËp IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc nội dung khổ 2,3,5: cảnh sơn lâm trong nỗi nhớ của con hổ và tâm trạng nhớ tiếc qu¸ khø cña con hæ 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc bµi th¬ - Tù ph©n tÝch gi¸ trÞ ND- NT cña ®o¹n 2,3,5. Bµi 18:. V¨n b¶n.

(126) TiÕt 75:. C©u nghi vÊn Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu nghi vấn. Phân biệt câu nghi vấn với các kiểu câu kh¸c. - Nắm vững chức năng chính của câu nghi vấn: dùng để hỏi II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: §äc tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. Kiểm tra bài cũ: Nhắc lại các kiểu câu đã học? 2. Bµi míi: Trong Tiếng Việt cũng nh nhiều ngôn ngữ khác trên thế giới, mỗi kiểu câu đều có một số đặc điểm hình thức nhất định. Những đặc điểm hình thức này thờng gắn liền với một. chøc n¨ng chÝnh.. Hoạt động của thầy và trò Cho học sinh đọc VD Trong ®o¹n trÝch trªn nh÷ng c©u nµo cã tõ để hỏi và đợc kết thúc bằng dấu chấm hỏi?. Néi dung bµi häc I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh 1. VÝ dô - Sáng ngày ngời ta đấm u có đau lắm kh«ng? - ThÕ lµm sao u cø khãc m·i mµ kh«ng ¨n khoai? - Hay là u thuơng chúng con đói quá?. Chỉ ra các từ để hỏi trong những câu trên? kh«ng, hay lµ, sao ThÕ nµo lµ c©u nghi vÊn? => C©u nghi vÊn Về mặt hình thức những đặc điểm nào giúp ta nhËn b iÕt c©u nghi vÊn? Có từ để hỏi và kết thúc bằng dấu chấm hỏi Những câu nghi vấn trên dùng để làm gì? Dùng để hỏi Qua VD trên em nhận thức đợc gì về câu nghi vÊn (H×nh thøc, néi dung)? 2. KÕt luËn Mỗi HS đặt một câu nghi vấn * Lu ý: - Kh«ng ph¶i c©u nµo cã tõ nghi vÊn còng lµ c©u nghi vÊn, bëi v× tõ nghi vÊn thuéc vÒ mét kÕt cÊu nghi vÊn bÞ bao chøa trong mét kÕt cÊu kh¸c - Phân biệt từ nghi vấn và từ phiếm định nh: ph©n biÖt tõ ai trong “Ai biÕt?” vµ trong “Ai còng biÕt”, g× trong “Nã t×m g×” vµ “Nã kh«ng t×m g× c¶”, tõ nµo trong “Anh thÝch cuèn s¸ch nµo?” vµ “Cuèn nµo t«i còng thÝch”. GV híng dÉn HS lµm- >gäi HS lÇn lît lªn ch÷a Nh÷ng tõ in ®Ëm vµ dÊu chÊm hái ë cuèi c©u thể hiện hình thức đặc điểm của câu nghi vÊn. Tõ hay cã thÓ xuÊt hiÖn trong c¸c kiÓu c©u kh¸c nh÷ng riªng trong c©u nghi vÊn nµy th× không thể thay thế từ hay bằng từ hoặc đợc.. II. LuyÖn tËp Bµi 1 a. Chị khất tiền su đến chiều mai phải kh«ng? b. T¹i sao con ngêi ta l¹i khiªm tèn nh thÕ? c. V¨n lµ g×?; Ch¬ng lµ g×? d. Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?; §ïa trß g×?; C¸i g× thÕ?; ChÞ Cèc bÐo xï đứng trớc cửa nhà ta đấy hả? Bµi 2 - Căn cứ để xác định câu nghi vấn: Có từ hay - Kh«ng thÓ thay tõ hay b»ng tõ hoÆc v×.

(127) Lu ý: Trong TV, tæ hîp tõ X còng nh ai còng, g× cïng, nµo còng, sao còng, bao còng, bao nhiªu còng...bao giê còng cã ý nghÜa kh¼ng định tuyệt đối (VD: Ai cũng thấy thế, Có nghĩa là mọi ngời đều thấy thế) x là một từ phiếm định, chứ không phải là từ nghi vấn. GV híng dÉn HS lµm- >gäi HS lÇn lît lªn ch÷a. GV híng dÉn HS lµm- >gäi HS lÇn lît lªn ch÷a. c©u sÏ sai ng÷ ph¸p hoÆc biÕn thµnh mét kiÓu c©u kh¸c vµ cã ý nghÜa kh¸c h¼n Bµi 3 Không thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối các câu trªn v×: - C©u a vµ b cã tõ nghi vÊn nh: cã, kh«ng, t¹i sao, nhng nh÷ng tõ nµy chØ lµm chøc n¨ng bæ ng÷ trong mét c©u - C©u c, d, c¸c tõ th×, nµo, ai...lµ nh÷ng tõ phiếm định Bµi 4 a. Kh¸c nhau: - Về hình thức: có...không,; đã...cha. - Kh¸c nhau vÒ ý nghÜa: c©u thø hai cã gi¶ định là ngời đợc hỏi trớc đó có vấn đề về sức khoẻ, nếu điều giả định này không đúng thì c©u hái trë nªn v« lÝ, cßn c©u thø nhÊt kh«ng hề có giả định đó, VD: - Cái áo này cũ lắm không (đúng) - Cái áo này đã cũ cha? (đúng) - Cái áo này mới lắm không (đúng) - Cái áo này đã mới cha? (sai) Bµi 5 - Kh¸c biÖt vÒ h×nh thøc gi÷a hai c©u thÓ hiÖn ë trËt tù tõ: + Câu a: bao giờ đứng ở đầu câu + Câu b: bao giờ đứng ở cuối câu - Kh¸c biÖt vÒ ý nghÜa: + Câu a: hỏi về thời điểm của một hành động sÏ diÔn ra trong t¬ng lai + C©u b: hái vÒ thêi ®iÓm cña mét hµnh động đã diễn ra trong quá khứ Bµi 6 - Câ a đúng vì không biết bao nhiêu kg ta vẫn có thể cảm nhận đợc một vật nào đó nÆng hay nhÑ - C©u b: sai v× cha biÕt gi¸ bao nhiªu th× không nói món hàng đắt hay rẻ.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc đặc điểm nội dung, hình thức của câu nghi vấn - BiÕt c¸ch sö dông c©u nghi vÊn 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: Tự đặt 5 câu nghi vấn và làm thêm các BT trong sách BT tập 2. Bµi 18: TiÕt 76:. V¨n b¶n ViÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: BiÕt c¸ch s¾p xÕp ý trong ®o¹n v¨n thuýet minh cho phï hîp. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: §äc tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc.

(128) 1. KiÓm tra bµi cò:. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. §o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh. ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? Vai trß cña ®o¹n v¨n trong bµi v¨n lµ g×? - §V lµ mét bé phËn cña bµi v¨n - NhiÒu §V kÕt hîp thµnh bµi v¨n - ĐV phải có từ hai câu trở lên, đợc sắp xếp theo trình tự nhất định Em hiểu thế nào là chủ đề, câu chủ đề trong §V? - Chủ đề: là ý chính. Mỗi ĐV chỉ có một chủ đề - Câu chủ đề: Câu chứa ý khái quát của cả ®o¹n 1. NhËn d¹ng c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh HS đọc VD a. VÝ dô * VD 1: §V trªn gåm mÊy c©u? - §V gåm 5 c©u Chủ đề của ĐV đó là gì? - Chủ đề của ĐV: Thiếu nớc ngọt trên thế giới - Câu chủ đề: câu 1 Xác định câu chủ đề? - C¸c c©u 2,3,4,5 bæ sung th«ng tin lµm râ ý C¸c c©u cßn l¹i cã nhiÖm vô g×? của câu chủ đề - C©u 2: cung cÊp th«ng tin vÒ lîng níc ngät Ýt ái - C©u 3: Cho biÕt lîng nuíc Êy bÞ « nhiÔm - C©u 4: Nªu sù thiÕu níc ë c¸c níc trªn thÕ giíi thø ba - Câu 5: Nêu dự báo về vấn đề thiếu nớc - > c©u nµo còng nãi vÒ níc §V trªn tr×nh bµy theo c¸ch nµo? DiÔn dÞch Mục đích của ĐV trên là gì? Cung cÊp th«ng tin vÒ lîng níc ngät trªn thÕ giíi -> §V thuyÕt minh §V trªn sö dông PTB§ chÝnh nµo? HS đọc * VÝ dô 2: - §V gåm 3 c©u §V trªn gåm mÊy c©u? - Chủ đề của ĐV: Phạm Văn Đồng Chủ đề của ĐV đó là gì? - Câu chủ đề: câu 1 Xác định câu chủ đề? - C¸c c©u 2,3 cung cÊp th«ng tin vÒ PV§ theo C¸c c©u cßn l¹i cã nhiÖm vô g×? lối liệt kê các hoạt động đã làm §V trªn tr×nh bµy theo c¸ch nµo? Mục đích của ĐV trên là gì? Cung c©p th«ng tin vÒ PV§ -> §V thuyÕt minh §V trªn sö dông PTB§ chÝnh nµo? b. KÕt luËn ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n TM? - §V TM lµ c¸c §V cung cÊp nh÷ng tri thøc vÒ mét sù vËt, hiÖn tîng, con ngêi... - ĐV thờng có câu chủ đề, từ ngữ chủ đề. Câu ĐVTM có đặc điểm gì? chủ đề thờng đặt ở đầu đoạn, mang ý khái uq¸t cña c¶ ®o¹n. C¸c c©u cßn l¹i cung cÊp thông tin làm rõ chủ đề. HS đọc ĐV trên TM về đối tợng nào? -TM vÒ ciÕc bót bi §V trªn TM trªn c¸c ph¬ng diÖn nµo? - CÊu t¹o - C¸c lo¹i bót bi - C¸ch sö dông Em cã nhËn xÐt g× §VTM trªn?. 2. Sửa lại các đọan văn thuyết minh cha chuÈn: a. VÝ dô * VD 1.

(129) - Nhîc ®iÓm: + Không rõ câu chủ đề + Cha cã ý nªu c«ng dông + S¾p xÕp c¸c ý lén xén, thiÕu m¹ch l¹c -> Söa l¹i: + CÇn thªm ý TM vÒ c«ng dông + Tách ba ý thành ba đoạn văn với ba chủ đề * VD 2. Hãy sửa lại cho đúng? ĐV trên TM về đối tợng nào? -TM về chiếc đèn bàn §V trªn TM trªn ph¬ng diÖn nµo? - CÊu t¹o Em cã nhËn xÐt g× §VTM trªn?. Muốn sửa lại cho đúng ta làm ntn? Em nhận thức đợc những gì về đoạn văn TM? VD: * Më bµi: Mời bạn đến thăm trờng tôi, ngôi trờng nhỏ bé, nằm ở giữa đồng xanh, ngôi trờng th©n yªu, m¸i nhµ chung cña chóng t«i. * KÕt bµi: Trờng tôi nh thế đó, giản dị, khiêm nhờng mµ xiÕt bao g¾n bã. Chóng t«i yªu quý v« cïng ng«i trêng nh yªu ng«i nhµ cña m×nh. Ch¾c ch¾n nh÷ng kØ niÖm vÒ trêng sÏ ®i theo suốt cuộc đời tôi.. - Nhîc ®iÓm: + Lén xén, phøc t¹p ho¸ khi giíi thiÖu cÊu t¹o của chiếc đèn + C©u 1- 2 g¾n kÕt cha chÆt chÏ -> Söa l¹i: S¾p xÕp l¹i c¸c ý theo tr×nh tù tõ tổng thể đến bộ phận, từ ngoài vào trong... b. KÕt luËn: (ghi nhí SGK) II. LuyÖn tËp Bµi 1 Yªu cÇu: - Ng¾n gän: tõ 1-3 c©u/ ®o¹n - HÊp dÉn, Ên tîng, kÕt hîp MT- BC- TS. Bµi 2 Cã thÓ ph¸t triÓn thµnh mét sè ý nhá sau: - Năm sinh- năm mất, quê quán và gia đình - Đôi nét về quá trình hoạt động ,sự nghiệp - Vai trò và cống hiến to lớn đối với DT và thời đại. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc đặc điểm của ĐVTM - BiÕt c¸ch nhËn diÖn vµ viÕt ®o¹n v¨n TM 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: BT 3 SGK- 15. Bµi 18: TiÕt 77:. V¨n b¶n Quª h¬ng - TÕ. HanhNgµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Biết cảm nhận vẻ đẹp tơi sáng, giàu sức sống của một làng quê miền biển đợc miêu tả trong bài thơ và tình cảm quê hơng đằm thắm của tác giả. - Thấy đợc những nét nghệ thuật của bài thơ. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: So¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò:.

(130) -. §äc thuéc lßng khæ 2, 3 cña bµi “Nhí rõng” vµ cho biÕt gi¸ trÞ néi dung- nghÖ thuËt cña bµi th¬?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? * T¸c gi¶ - ¤ng cã bµi th¬ ®Çu tiªn ®¨ng b¸o vµ cã mÆt - Tªn khai sinh: TrÇn TÕ Hanh, sinh n¨m trong phong trµo Th¬ míi ë chÆng cuèi 1921 (1940- 1945) víi nh÷ng bµi th¬ mang nÆng - Quª: X· B×nh D¬ng,- HuyÖn B×nh S¬nnçi buån vµ t×nh yªu quª h¬ng tha thiÕt. TØnh Qu¶ng Ng·i - Sau năm 1945, ông hoạt động ở Hội nhà - §Ò tµi chñ yÕu: quª h¬ng v¨n VN vµ bÒn bØ s¸ng t¸c phôc vô CM víi nh÷ng bµi th¬ thÓ hiÖn nçi nhí miÒn Nam da diết và khao khát Tổ quốc đợc thống nhất. - Ông đợc nhà nớc trao tặng giải thởng HCM vÒ VHNT n¨m 1996. Giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm? NhËn diÖn thÓ th¬? Quª h¬ng lµ nguån c¶m høng lín trong suèt cuộc đời TH mà bài “Quê hơng” là sự mở ®Çu. Bµi th¬ nµy rót trong tËp “NghÑn ngµo” (1939), sau in l¹i trong tËp “Hoa niªn”, xuÊt b¶n 1945. GV gi¶i thÝch: - C¸nh buåm v«i: c¸nh buåm b»ng v¶i mµu tr¾ng nh v«i - Ph¨ng m¸i chÌo: m¸i chÌo qu¹t níc nhanh vµ m¹nh. - Nghề chài lới: nghề quăng chài, thả lới,đánh cá Xác định bố cục của bài thơ?. Giäng nhÑ nhµng, trong trÎo, chó ý nhÞp phæ biÕn lµ 3/2/3 hoÆc 3/5 - GV đọc mẫu- > gọi HS đọc Më ®Çu bµi th¬ t¸c gi¶ giíi thiÖu quª h¬ng m×nh ntn? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi giíi thiÖu cña t¸c gi¶? §ã lµ mét lµng chµi ven biÓn miÒn trung. Những ngời dân chài nơi đây làm nghề đánh c¸ ngoµi biÓn kh¬i. Hình ảnh làng chài đợc vẽ bằng hai nét c¶nh. §ã lµ nh÷ng c¶nh nµo? Dân làng chài đi đánh cá vào thời điểm nµo? Kh«ng gian ra sao? Em cã nhËn xÐt g× vÒ thêi gian, kh«ng gian nµy?. * T¸c phÈm - S¸ng t¸c n¨m 1939, khi TH míi 18 tuæi, ®ang häc ë HuÕ. - ThÓ th¬: t¸m ch÷. 2. Chó thÝch. 3. Bè côc: - 2 c©u ®Çu: Giíi thiÖu chung vÒ lµng quª. - 6 câu tiếp (3- 8): Cảnh thuyền ra khơi đánh c¸ trong buæi sím mai. - 8 c©u tiÕp: ThuyÒn c¸ trë vÒ. - 4 c©u cuèi: nçi nhí lµng quª cña t¸c gi¶. II.T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc 2. T×m hiÓu v¨n b¶n a. H×nh ¶nh quª h¬ng * Giíi thiÖu chung vÒ lµng quª - Nghề truyền thống: đánh cá - VÞ trÝ: n»m ë ven biÓn => lêi giíi thiÖu tù nhiªn vµ gi¶n dÞ. * Cảnh dân chài ra khơi đánh cá - Thêi gian, kh«ng gian: trêi trong, giã nhÑ, sím mai hång -> Kh«ng gian cao réng, trong trÎo, nhuèm n¾ng hång b×nh minh. - §oµn thuyÒn ra kh¬i víi: Næi bËt trªn kh«ng gian Êy lµ nh÷ng h×nh + Nh÷ng chµng trai khoÎ kho¾n, v¹m vì, ¶nh nµo? §îc miªu t¶ ra sao? nhanh nhÑn, dòng c¶m H×nh ¶nh ®oµn tuyÒn ra kh¬i Trong đó nổi bật nhất là hình ảnh con thuyền + Những con thuyền hăng nh con tuấn mã.

(131) vµ c¸nh buåm Trong ®o¹n th¬ nµy t¸c gi¶ sö dông BPNT nµo? Cã t¸c dông g×? Hình ảnh cánh buồm trắng rớn thân ra đón biÓn mét c¸ch h©n hoan bçng trë nªn lín lao, thiªng liªng vµ th¬ méng. Tế Hanh nh nhận ra đó chính là biểu tợng cña linh hån lµng chµi. Nhµ th¬ võa vÏ chÝnh x¸c c¸i h×nh võa c¶m nhận đợc cái hồn của sự vật. T¸c gi¶ so s¸nh c¸i h÷u h×nh víi c¸i v« h×nh sù so s¸nh nµy kh«ng lµm cho viÖc miªu t¶ cụ thể hơn nhng đã gợi tả một vẻ đẹp bay bæng, mang ý nghÜa lín lao. LiÖu cã h×nh ảnh nào diễn tả đợc chính xác, giàu ý nghĩa và đẹp hơn để biểu hiện linh hồn làng chài b»ng h×nh ¶nh c¸nh buåm tr¾ng gi¬ng no giã biÓn kh¬i bao la. Không khí bến cá đợc miêu tả ntn? Nếu ai đã từng sống ở những làng chài ven biÓn míi biÕt r»ng mçi lÇn trai tr¸ng trong lµng ra kh¬i lµ mçi lÇn nh÷ng ngêi mÑ, ngêi vợ thấp thỏm, lo âu, ngày đêm nguyện cầu cho chång con hä may m¾n trë vÒ an toµn vµ tôm cá đầy ghe. Biết đợc điều đó mới hiểu hết niềm vui sớng của dân làng khi đón đoàn thuyÒn c¸ trë vÒ vµ míi thÊu hiÓu hÕt lêi c¶m t¹ cña hä víi biÓn c¶ ®Çy thiªng liªng, bÝ hiÓm §ã lµ mét kh«ng khÝ ntn?. H×nh ¶nh ngêi d©n chµi sau chuyÕn ra khơi đợc miêu tả ntn?. Cùng với hình ảnh con ngời, con thuyền đợc MT ntn? Bằng BPNT gì? Tác dụng của BPNT đó? Đây chính là một sáng tạo NT độc đáo của tác giả. Con thuyền vô tri đã trở nên có hồn, mét t©m hån tinh tÕ. Cũng nh ngời dân chài, con thuyền lao động Êy còng thÊm ®Ëm vÞ muèi mÆn cña biÓn kh¬i. ChØ cã mét t©m hån tinh tÕ, nh¹y c¶m míi cã thÓ cã nh÷ng c©u th¬ xuÊt thÇn nh thÕ. Khi xa xa quª TH cã t©m tr¹ng g×? Nhí quª h¬ng t¸c gi¶ nhí nh÷ng g×? Với TH cái hơng vị lao động làng chài chính lµ h¬ng vÞ riªng ®Çy quyÕn rò cña quª h¬ng. Qua ®©y em nhËn thÊy t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi quª h¬ng ntn? Bµi th¬ to¸t lªn néi dung g×?. + C¸nh buåm giu¬ng to nh m¶nh hån lµng -> H×nh ¶nh so s¸nh ®Çy s¸ng t¹o vµ l·ng m¹n cïng c¸c §T (ph¨ng, vît), TT (h¨ng) lµm to¸t lªn mét søc sèng m¹nh mÏ, mét vÎ đẹp hùng tráng, một cuộc sống tơi vui, khoắng đạt, hăng say lao động. Đó là một vẻ đẹp vừa hiện thực vừa lãng mạn.. b. C¶nh thuyÒn c¸ vÒ bÕn * Cảnh dân làng đón thuyền cá trở về - Tấp nập đón ghe về - Nh÷ng con c¸ t¬i ngon th©n b¹c tr¾ng. -> bức tranh lao động náo nhiệt và đầy ắp niềm vui và lời cảm tạ chân thành trời đất * Ngêi d©n chµi vµ con thuyÒn sau chuyÕn ra kh¬i: - Ngêi L§ lµng chµi níc da ng¨m, nhuém giã, nhuém n¾ng th©n h×nh v¹m vì, thÊm ®Ëm vÞ mÆn mßi cña biÓn kh¬i -> H×nh ¶nh võa ch©n thùc võa l·ng m¹n võa mang mét tÇm vãc phi thêng - “ChiÕc thuyÒn im bÕn mái trë vÒ n»m Nghe chÊt muèi thÊm dÇm trong thí vá” -> NT nh©n ho¸ kh¾c ho¹ h×nh ¶nh con thuyÒn n»m nghØ ng¬i vµ thÊm thÝa nçi vÊt v¶ cùc nhäc cña cuéc mu sinh.. c. T×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi quª h¬ng - Sèng xa quª, «ng lu«n nhí tíi mäi c¶nh s¾c vµ con ngêi quª h¬ng víi nh÷ng h×nh ¶nh th©n thuéc: + Níc xanh, c¸ b¹c, chiÕc buåm v«i + Con thuyÒn rÏ sèng ch¹y ra kh¬i + Nhí c¸i mïi nång mÆn qu¸. -> Béc lé trùc tiÕp nçi nhí ch©n thµnh, tha thiÕt, t×nh yªu quª nång nµn, th¾m thiÕt cña t¸c gi¶. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt * Néi dung.

(132) Bµi th¬ thµnh c«ng nhê nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? Su tầm một số bài thơ về đề tài quê hơng. - Bµi th¬ vÏ ra mét bøc tranh t¬i s¸ng, sinh déng vÒ mét lµng quª miÒn biÓn. Næi bËt lªn lµ h×nh ¶nh nh÷ng ngêi d©n chµi v¹m vì. khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng vµ c¶nh sinh ho¹t đông vui tấp nập của làng chài - Béc lé t×nh yªu quª nång nµn, tha thiÕt cña t¸c gi¶ * NghÖ thuËt - Sù s¸ng t¹o nh÷ng h×nh ¶nh th¬ - Bót ph¸p võa hiÖn thùc võa l·ng m¹n - BP tu tõ: so s¸nh, nh©n ho¸ 2. LuyÖn tËp. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc những nét đặc sắc về nội dung- NT của bài thơ - Cảm nhận đợc tình yêu quê sâu sắc của tác giả 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn tæng kÕt - Häc thuéc lßng bµi th¬. Bµi 18: TiÕt 78:. V¨n b¶n KHi con tu hó - Tè H÷u Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc tình yêu cuộc sống, niềm khát khao tự do cháy bỏng của ngời chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi đang bị giam cầm trong tù ngục đợc thể hiện bằng những hình ảnh gợi cảm, bay bæng víi thÓ th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ mµ tha thiÕt. - Rèn kĩ năng đọc sáng tạo thơ lục bát, phân tích những hình ảnh lãng mạn bay bổng trong bµi th¬, søc m¹nh nghÖ thuËt cña nh÷ng c©u hái tu tõ. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: So¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc.

(133) 1. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng bµi th¬ “Quª h¬ng” vµ cho biÕt qua bµi th¬ t¸c gi¶ béc lé t×nh c¶m g×? - Phân tích những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? * T¸c gi¶: (1920- 2002) Sinh ra trong một gia đình nhà nho... - Tªn khai sinh: NguyÔn Kim Thµnh Th¸ng 4/1939, «ng bÞ thùc d©n Ph¸p b¾t - Quª: HuyÖn Qu¶ng §iÒn, tØnh Thõa Thiªn giam vào nhà lao Thừa Phủ, sau đó chuyển HuÕ sang nhµ tï Lao B¶o (Qu¶ng TrÞ) vµ nhiÒu - Ông đợc giác ngộ lí tởng CM và gia nhập nhµ tï ëT©y Nguyªn. §¶ng Céng s¶n §«ng D¬ng n¨m 1938 (18 Th¸ng 3/1942, Tè H÷u vît ngôc b¾t liªn l¹c tuæi) với Đảng và đã tham gia lãnh đạo Tổng khởi nghÜa th¸ng T¸m n¨m 1945 ë HuÕ. Sau CM Tháng Tám, TH đảm nhiệm nhiều chøc vô quan träng trong §¶ng vµ chÝnh quyÒn (tõng lµ uû viªn Bé chÝnh trÞ, BÝ th Ban chÊp hµnh trung ¬ng §¶ng, Phã chñ tÞch Hội đồng bộ trởng), đồng thời ông vẫn sáng t¸c th¬. Con đờng thơ của ông gần nh bắt đầu cùng - ¤ng lµ nhµ th¬ lín, tiªu biÓu cña nÒn v¨n với con đờng CM. Thơ TH tiêu biểu cho thơ học CMVN suốt hơn nửa thế kỉ XX. tr÷ t×nh chÝnh trÞ. Th¬ «ng cã mét giäng ®iÖu riªng: ngät ngµo, t©m t×nh, tha thiÕt, mang tÝnh DT cao v× chñ yÕu sö dông thÓ th¬ lôc b¸t. * T¸c phÈm - S¸ng t¸c 7/1939, khi TH bÞ b¾t giam t¹i nhµ Giíi thiÖu vÒ xuÊt xø cña t¸c phÈm? lao Thõa Phñ. - ThÓ th¬: Lôc b¸t 2. Chó thÝch GV: - Bầy: đàn - Lóa chiªm: lo¹i lóa cÊy vµo th¸ng 11,12 gÆt vµo th¸ng 4,5 - R©y: chuyÓn, ng¶ mµu 3. Bè côc Xác định bố cục của bài thơ? - 6 c©u ®Çu: Bøc tranh mïa hÌ trong t©m tëng ngêi tï. - 4 c©u sau: t©m tr¹ng ngêi tï II.T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc - 6 c©u ®Çu giäng vui, n¸o nøc - 4 c©u sau: giäng bùc béi, nhÊn m¹nh c¸c §T, c¸c tõ c¶m th¸n: hÌ «i, chÕt uÊt th«i, lµm sao... Tiếng chim tu hú có tác động ntn đến ngời 2. Tìm hiểu văn bản a. Bøc tranh mïa hÌ trong t©m tuëng ngêi tï? tï c¸ch m¹ng - Lúa chiêm đơng chín, trái cây đợm ngọt - Vên dËy tiÕng ve ng©n Tiếng chim tu hú đã thức dậy trong tâm t- Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào ëng ngêi chiÕn sÜ CM mét khung c¶nh - BÇu trêi cao réng víi c¸nh diÒu chao lîn mïa hÌ ntn? -> Trong cảm nhận của ngời tù đó là một mïa hÌ rén r· ©m thanh, rùc rì s¾c mµu, Theo em đó là một mùa hè ntn? Nhà thơ tả cảnh mùa hè khi đang ở giữa bốn ngọt ngào hơng vị, bầu trời khoáng đạt tự bøc têng xµ lim kÝn mÝt, kh«ng hÒ tr«ng thÊy do... gì ở bên ngoài, tiếng chim tu hú đã thức dậy -> Nhµ th¬ cã mét søc c¶m nhËn m·nh liÖt, vµ më ra tÊt c¶, b¾t nhÞp cho tÊt c¶. tinh tế, một tâm hồn trẻ trung, yêu đời và Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ søc c¶m khao kh¸t tù do ch¸y báng nhËn cña t¸c gi¶? Một mùa hè tơi đẹp đang gọi mời nhà thơ b. T©m tr¹ng cña ngêi tï c¸ch m¹ng trong tiÕng tu hó kªu - Muốn đạp tan phòng, hè ôi!.

(134) Bëi vËy ë trong tï lóc nµy diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nhµ th¬ ra sao? NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ trong ®o¹n th¬ nµy? TiÕng chim tu hó cµng lµm t¨ng t©m tr¹ng ngột ngạt cao độ và niềm khao khát tự do Trớc đó trong bài “Tâm t trong tù”, viết trong nh÷ng ngµy míi bÞ giam, TH viÕt: Cô đơn thay là cảnh thân tù! Tai më r«ngj mµ lßng s«i r¹o rùc Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức ë ngoµi kia vui síng biÕt ao nhiªu!”. - Ngét lµm sao, chÕt uÊt th«i -> dïng c¸c tõ ng÷ m¹nh, c¸c tõ c¶m th¸n diễn tả trực tiếp cảm giác ngột ngạt cao độ, niÒm khao kh¸t tù do ch¸y báng.. * ý nghĩa nhan đề bài thơ TiÕng chim tu hó lµ tiÕng gäi tha thiÕt cña tù do, cña sù sèng ®Çy quyÕn rò víi ngêi tï c¸ch m¹ng trÎ tuæi.. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt Bµi th¬ thÓ hiÖn néi dung g×, b»ng BPNT * Néi dung nµo? - Bµi th¬ thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm khao kh¸t tù do ch¸y báng cña ngời chiến sĩ CM trong cảnh tù đày * NghÖ thuËt Khi tơi sáng khoáng đạt, khi dằn vặt, u uất - Sö dông thÓ th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, mÒm m¹i. TËp däc diÔn c¶m bµi th¬ linh ho¹t - Hai ®o¹n, hai c¶nh kh¸c nhau mµ vÉn thèng - Giäng th¬ tù nhiªn nhÊt trong sù ph¸t triÓn l«gic - C¶m xóc nhÊt qu¸n - ViÕt mét ®o¹n v¨n t¶ c¶nh mïa hÌ n¬i em ë. 2. LuyÖn tËp IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc những nét đặc sắc về nội dung- NT của bài thơ. - Cảm nhận đợc tình yêu cuộc sống và niềm khao khát tự do của tác giả 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn tæng kÕt - Häc thuéc lßng bµi th¬ - ChuÈn bÞ bµi: C©u nghi vÊn (tiÕp). Bµi 19: TiÕt 79:. V¨n b¶n C©u nghi vÊn (tiÕp).

(135) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Hiểu rõ câu nghi vấn không chỉ dùng để hỏi mà còn có những chức năng khác: biểu cảm, phủ định, khẳng định, đe doạ... - BiÕt sö dông c©u nghi vÊn. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: So¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Cho biết đặc điểm về hình thức và chức năng của câu nghi vấn? Lấy VD minh hoạ? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc III. C¸c chøc n¨ng kh¸c HS đọc VD 1. VÝ dô Xác định câu nghi vấn trong đoạn trích a. “Nh÷ng ngêi mu«n n¨m cò trªn? Hån ë ®©u b©y giê” -> Béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc (sù hoµi niÖm, tiÕc nuèi) Cho biết các câu nghi vấn trên có dùng để b. “Mày định nói cho cha mày nghe đấy à?” hỏi không hay dùng để làm gì? -> ®e do¹ c. “Cã biÕt kh«ng”, “LÝnh ®©u?”; “Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây nh vËy?”; “Kh«ng cßn phÐp t¾c g× n÷a µ?” - > ®e do¹ d. C¶ ®o¹n trÝch nµy lµ mét c©u nghi vÊn -> khẳng định e. “Con gái tôi vẽ đây ?”; “Chả lẽ lại đúng là nã, c¸i con mÌo hay lôc läi Êy!” -> Béc lé c¶m xóc (sù ng¹c nhiªn) => Cã nh÷ng c©u nghi vÊn kh«ng kÕt thóc NhËn xÐt vÒ dÊu kÕt thóc c©u nghi vÊn b»ng dÊu ? mµ kÕt thøc b»ng dÊu !, dÊu chÊm trong nh÷ng VD trªn? löng, dÊu chÊm Ngoài chức năng để hỏi câu nghi vấn còn 2. Kết luận: (ghi nhớ SGK tr. 22) nh÷ng chøc n¨ng g× kh¸c? H×nh thøc cña nh÷ng c©u nghi vÊn nµy cã g× cÇn lu ý? IV. LuyÖn tËp Bµi 1 a. “Con ngêi...cã ¨n ?” GV híng dÉn HS lµm-> gäi lªn b¶ng ch÷a -> Béc lé c¶m xóc (sù ng¹c nhiªn) -> GV nhËn xÐt b. C¶ khæ th¬ lµ c©u nghi vÊn (trõ c©u Than «i!) -> Béc lé c¶m xóc (sù nuèi tiÕc) c. “Sao ta...nhÑ nhµng r¬i?” -> Bộc lộ cảm xúc, thái độ cầu khiến d. ¤i, nÕu...bãng bay?” -> Phủ định, bộc lộ cảm xúc Bµi 2 * ý 1: GV gợi ý cho hs sinh cách thay thế để HS a. Sao cụ...thế?”; “Tội gì...để lại?”; “Ăn tù lµm mãi...lo liệu?” -> phủ định b. “Cả đàn...làm sao?” -> bộc lộ cảm xúc (sù b¨n kho¨n, ngÇn ng¹i) c. Ai dám...mẫu tử?” -> Khẳng định d. “Th»ng bÐ...viÖc g×?”; “Sao l¹i...mµ khóc?” -> để hỏi * ý 3: Nh÷ng c©u cã thÓ thay thÕ b»ng nh÷ng c©u kh«ng ph¶i c©u nghi vÊn mµ vÉn cã ý nghĩa tơng đơng là:.

(136) GV làm mẫu 1,2 câu để HS làm theo. Yªu cÇu HS dùa vµo gt×nh huèng giao tiÕp trong thực tế để rút ra nhận xét. a. “Cô kh«ng ph¶i lo xa qu¸ thÕ.”; “Kh«ng nên nhịn đói mà để tiền lại.”; “ăn hết thì lúc chết không có tiền để mà lo liệu.” b. “Không chắc là thằng bé có thể chăn dắt đợc đàn bò hay không.” c. “Th¶o méc tù nhiªn cã t×nh mÉu tö.” Bµi 3 MÉu: - B¹n cã thÓ kÓ cho m×nh nghe néi dung cña bộ phim “Cánh đồng hoang” đợc không? - Lão Hạc ơi! Sao đời lão khốn cùng đến thế? Bµi 4 - Trong nhiÒu trêng hîp giao tiÕp, nh÷ng c©u nh vậy dùng để chào. Ngời nghe không nhất thiết phải trả lời mà có thể đáp lại bằng một lời chµo kh¸c (cã thÓ còng lµ c©u nghi vÊn). - Ngêi nãi vµ ngêi nghe cã QH th©n mËt.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc những chức năng khác của câu nghi vấn - Nhận biết và biết đặt câu nghi vấn 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: 3,4 SGK tr.24. Bµi 19: TiÕt 80:. V¨n b¶n THuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: BiÕt c¸ch thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p, mét thÝ nghiÖm. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: So¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Trình bày đặc điểm của đoạn văn thuýet minh? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm) HS đọc 1. VÝ dô * VD 1 VD1 thuyết minh về đối tuợng nào? - Đối tợng TM: cách làm một thứ đồ chơi Trong bµi v¨n ngêi ta thuyÕt minh nh÷ng - NDTM: néi dung g×? + Nguyªn vËt liÖu Phần nguyên liệu đợc thuyết minh nhằm + C¸ch lµm mục đích gì? + Yªu cÇu thµnh phÈm Kh«ng thÓ thiÕu Phần cách làm đợc trình bày theo trình tự nµo? Quan träng nhÊt: giíi thiÖu tØ mØ, cô thÓ tõng bíc V× sao ph¶i ®a ra yªu cÇu thµnh phÈm? Gióp ngêi lµm so s¸nh vµ ®iÒu chØnh s¶n phÈm cña m×nh * VD 2 VD 2 thuyết minh về đối tuợng nào? - §èi tîng TM: c¸ch lµm mét mãn ¨n.

(137) Trong bµi v¨n ngêi ta thuyÕt minh nh÷ng néi dung g×? PhÇn nguyªn liÖu, c¸ch lµm vµ yªu cÇu thµnh phÈm cã g× kh¸c so víi phÇn VD1? NhËn xÐt vÒ lêi v¨n cña hai VD trªn? Lêi v¨n ng¾n gän, chuÈn x¸c Khi cần thuyết minh cách làm một đồ vật hay c¸ch nÊu mét mãn ¨n ngêi ta nªu nh÷ng néi dung g×? Theo tr×nh tù nµo? Ng«n ng÷ ra sao? Gọi hs đọc. - NDTM: + NGuyên vật liệu, định lợng bao nhiêu + C¸ch lµm: chó ý tr×nh tù tríc- sau, thêi gian của mỗi bớc(không đợc tuỳ ý đổi) + Yªu cÇu thµnh phÈm: chó ý tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi vÞ 2. KÕt luËn: (ghi nhí SGK tr.26). II. LuyÖn tËp Bµi 2 a. Cách đặt vấn đề: Nêu yêu cầu thực tiễn cấp thiết buộc con ngời cần đọc nhanh b. Néi dung TM: Cách đọc: đọc thành tiếng, đọc thầm c. Ph¬ng ph¸p TM: Nªu sè liÖu, nªu VD -> chứng tỏ đọc nhanh có hiệu quả cao so với phơng pháp đọc khác. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc cách làm bài văn TM về một phơng pháp 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: 1 SGk tr. 26 Gîi ý: + Mở bài: Giới thiệu khái quát đồ chơi + Th©n bµi: TM vÒ nguyªn liÖu, c¸ch lµm, yªu cÇu thµnh phÈm + kết bài: Khẳng định lại vị trí , sự yêu thích của mọi ngời với trò chơi. Bµi 20: TiÕt 81:. V¨n b¶n Tøc c¶nh P¸c Bã - Hå Chñ TÞchNgµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạT: Giúp học sinh cảm nhận đợc niềm thích thú thật sự của Hồ Chủ Tịch trong những ngày gian khổ ở Pác Bó; qua đó, thấy đợc vẻ đẹp tâm hồn của Bác, vừa là một chiến sĩ say mê cách m¹ng, võa lµ nh mét”ngêi kh¸ch l©m tuyÒn” ung dung sèng hoµ nhÞp víi thiªn nhiªn. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: So¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng bµi th¬ “Khi con tu hó” vµ cho biÕt gi¸ trÞ ND- NT cña bµi th¬? 2. Bµi míi: Bình sinh, Bác rất yêu thiên nhiên và đặc biệt thích thú khi đợc sống giữa thiên nhiên. B¸c tõng ph¸t biÓu víi c¸c nhµ b¸o: “T«i chØ cã mét ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho nớc ta đợc hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng đợc học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà nho nhỏ, nơi có non xanh, nớc biếc để câu cá, trồng hoa, sím chiÒu lµm b¹n víi c¸c cô giµ, em trÎ ch¨n tr©u, kh«ng dÝnh lÝu g× tíi danh lîi” Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm Nhắc lại một vài nét chính về cuộc đời, sự * T¸c gi¶: (Xem l¹i SGK líp 7).

(138) nghiÖp cña B¸c? Cho biết hoàn cảnh ra đời của bài thơ? Hang Pác Bó đúng tên là Cốc Bó, nghĩa là ®Çu nguån. §iÒu kiÖn sinh ho¹t rÊt gian khæ. §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p kÓ l¹i r»ng: - Nh÷ng khi trêi ma to, r¾n rÕt chui vµo c¶ chç n»m. Cã buæi s¸ng thøc dËy, thÊy mét con r¾n lín n»m khoanh trßn c¹nh ngêi. - B¸c sèt rÐt lu«n -Thøc ¨n còng thÕu - Cã thêi gian c¬ quan chuyÓn vµo vïng nói đá trên khu đồng bào Mán trắng, gạo cũng kh«ng cã, B¸c còng nh c¸c anh em kh¸c ph¶i ¨n toµn ch¸o bÑ hµng th¸ng. - ë bÊt k× hoµn c¶nh nµo t«i còng thÊy B¸c thÝch nghi mét c¸ch rÊt tù nhiªn. Ch¼ng hiÓu Bác đợc rèn luyện từ bao giờ, ntn mà mọi biến cố đều không mảy may lay chuyển đợc Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? H·y kÓ tªn mét sè bµi th¬ cïng thÓ th¬ mµ em biÕt? HS đọc Xác định bố cục của bài thơ? Giäng ung dung, tho¶i m¸i, thÓ hiÖn t©m tr¹ng vui, s¶ng kho¸i cña B¸c - GV đọc-> HS đọc C©u th¬ ®Çu tiªn cho ta biÕt ®iÒu g×?. ChØ ra c¸ch ng¾t nhÞp cña c©u t¬ vµ t¸c dụng của cách ngắt nhịp đó? C©u th¬ ng¾t nhÞp 4/3, t¹o thµnh hai vÕ sãng đôi, toát lên sự nhịp nhàng, nền nếp. Đó là cuéc sèng gian khæ, bÝ mËt nhng vÉn quy cñ, nÒ nÕp. C©u th¬ thø hai nãi vÒ viÖc g× trong sinh ho¹t cña B¸c? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ tõ “s½n sµng” trong c©u th¬? C©u th¬ nµy cã nhiÒu c¸ch hiÓu: + Dï ch¸o bÑ, rau m¨ng nhng tinh thÇn c¸ch m¹ng vÉn lu«n s½n sµng + Ch¸o bÑ, rau m¨ng dï kham khæ nhng lóc nµo còng s½n sµng vµ trë thµnh mãn ¨n thó vÞ cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng. ë ®©y chóng ta hiÓu kÕt hîp c¶ hai c¸ch trªn: c©u th¬ võa nãi lªn hiÖn thùc gian khæ võa nãi lªn tinh thÇn, t©m hån t¬i vui, s¶ng kho¸i cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng. Hai câu này gợi nhớ đến bài Cảnh rừng Việt B¾c (1947): “C¶nh rõng ViÖt B¾c thËt lµ hay Vît hãt chim kªu suèt c¶ ngµy Khách đến thì mời ngô nếp nớng S¨n vÒ thêng chÐn thÞt rõng quay Non xanh níc biÕc tha hå d¹o Rîu ngät chÌ t¬i mÆc søc say...” Khi đợc sống giữa núi rừng là vô cùng thú vị, đó chính là “thú lâm tuyền”, một nét đẹp truyÒn thèng tõ xa. Vui “thó l©m tuyÒn”. * T¸c phÈm: - Hoàn cảnh ra đời của bài thơ: Sau hơn 30 năm bôn ba hoạt động CM ở nớc ngoài, 2/1941 Nguyễn ái Quốc đã trở về nớc để trực tiếp lãnh đạo CM. Trong thời gian này Ngời sèng vµ lµm viÖc t¹i hang P¸c Bã. T¹i ®©y B¸c đã sáng tác bài thơ “Tức cảnh Pác Bó”. - ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt §uêng luËt 2. Chó thÝch 3. Bè côc Theo kÕt cÊu: khai, thõa, chuyÓn, hîp II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc 2. T×m hiÓu v¨n b¶n * C©u 1: - N¬i ë: hang tèi chËt hÑp - Nếp sinh hoạt hàng ngày đều đặn của Bác: s¸ng ra bê suèi, tèi vµo hang -> C©u th¬ ng¾t nhÞp 4/3, t¹o thµnh hai vÕ sóng đôi, toát lên sự nhịp nhàng, nền nếp của mét cuéc sèng gian khæ, bÝ mËt. * C©u 2: “Ch¸o bÑ rau m¨ng vÉn s½n sµng” - >Bữa ăn thờng ngày rất đạm bạc nhng Bác lóc nµo còng vui vÎ, tinh thÇn c¸ch m¹ng lu«n s½n sµng.

(139) cũng là vui với cái nghèo, đó cũng là một chủ đề, một cảm hứng của thơ ca truyền thèng. NguyÔn Tr·i ViÕt: “Muôn chung chín vạc để làm gì? Níc l· c¬m rau h·y tri tóc” NguyÔn BØnh Khiªm còng viÕt: “Khã th× mÆc khã cã nµi bao Cµng khã bao nhiªu chÝ míi hµo” Qua câu 1, 2 ta nhận thấy nét đẹp nào trong đời sống tinh thần của Bác? Thích đợc hoà hợp với TN Ngoµi thó l©m tuyÒn B¸c cßn niÒm vui nµo kh¸c? C©u th¬ nµy cho ta biÕt ®iÒu g×? C©u th¬ nãi vÒ c«ng viÖc hµng ngµy cña B¸c: dÞch cuèn lÞch sö §¶ng céng s¶n LX ra TV để làm tài liệu học tập, tuyên truyền CM cho c¸n bé, chiÕn sÜ. Phân tích những nét NT đặc sắc trong câu nµy? Ch«ng chªnh lµ tõ l¸y miªu t¶ duy nhÊt cña bµi th¬, rÊt t¹o h×nh vµ rÊt gîi c¶m. Nã kh«ng chØ MT c¸i bµn mµ cßn phÇn nµo gîi ra ý nghÜa tîng trng cho thÕ lùc CM níc ta cßn ®ang trong thêi k× khã kh¨ Ba chữ dịch sử đảng toàn vần trắc, toát lên sự khoÎ kho¾n, m¹nh mÏ Nh vËy trung t©m cña bøc tranh P¸c Bã lµ h×nh tîng ngêi chiªn sÜ c¸ch m¹ng. Câu thơ cuối khẳng định điều gì?. Theo em tõ nµo cã ý nghÜa nhÊt träng nhÊt trong c©u th¬ vµ toµn bé bµi th¬? “Sang”: lµ c¶m gi¸c hµi lßng vui thÝch cña HCM khi tự đánh giá về cuộc sống, cuộc đời CM cña m×nh. §äc diÔn c¶m bµi th¬. * Câu 3: “Bàn đá chông chênh dịch sử đảng” -> Nơi làm việc của Bác chỉ là một phiến đá ch«ng chªnh bªn bê suèi nhng B¸c vÉn miÖt mµi lµm viÖc.. -> từ láy, ba tiếng cuối câu đều là vần trắc võa gîi t¶ n¬i lµm viÖc cña B¸c võa to¸t lªn sù khoÎ kho¾n, m¹nh mÏ.. * Câu 4: “Cuộc đời cách mạng thật là sang” -> Khẳng định một quan niệm nhân sinh mới mẻ: cuộc đời CM tuy khó khăn, gian khổ về vật chất nhng vô cùng cao đẹp ở mục đích sèng, lÝ tëng sèng => Ch÷ “Sang”: cã thÓ coi lµ ch÷ “thÇn”, kÕt tinh, to¶ s¸ng tinh thÇn toµn bµi. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt Toµn bé bµi th¬ to¸t lªn giäng ®iÖu nhÑ nhàng, vui đùa hóm hỉnh nổi bật lên là hình ¶nh ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng võa ch©n thùc, sinh động vừa có một tầm vóc lớn lao, uy nghi võa hoµ hîp víi TN võa vui víi c«ng viÖc CM 2. LuyÖn tËp. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc những nét chính về ND- NT của bài thơ 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí, häc thuéc lßng bµi th¬ - ChuÈn bÞ bµi: C©u cÇu khiÕn. Bµi 20: TiÕt 82:. V¨n b¶n C©u cÇu khiÕn.

(140) I. Mục tiêu cần đạt: -. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... Gióp HS : Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu cầu khiến, phân biệt các câu cầu khiến với các câu kiÓu kh¸c. N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn. BiÕt c¸ch sö dông c©u cÇu khiÕn phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp.. II. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: -. Ngoài chức năng để hỏi câu nghi vấn còn những chức năng gì khác? Khi dùng với các chức năng đó câu nghi vấn có đặc điểm gì?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò HS đọc Trong ®o¹n trÝch trªn nh÷ng c©u nµo dïng để yêu cầu, đề nghị hay khuyên bảo? Căn cứ vào đâu em xác định đợc chức năng cña tõng cÇu? Các từ dùng để yêu cầu, đề nghị: đừng, đi GV đọc đúng ngữ điệu Cách đọc câu “Mở cửa” trong VD b có gì khác với đọc “Mở cửa” câu a? C©u b ph¸t ©m víi giäng nhÊn m¹nh h¬n Câu “Mở cửa!” trong b dùng để làm gì, kh¸c víi c©u “më cöa” trong (a) ë chç nµo? Quan s¸t VD NhËn xÐt vÒ c¸ch kÕt thóc c¸c c©u cÇu khiÕn trªn? ThÕ nµo lµ c©u c©u khiÕn? C©u cÇu khiÕn có đặc điểm gì?. Néi dung bµi häc I. §Æc diÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng 1. VÝ dô * VD 1 - Thôi đừng lo lắng: Khuyên bảo - Cø vÒ ®i : Yªu cÇu - §i th«i con: y/c => c©u cÇu khiÕn * VD 2 - Khi đọc: + Câu a: Dùng để trả lời câu hỏi-> đọc giäng b×nh thêng + Câu b: Dùng để đề nghị, ra lệnh -> giọng nhÊn m¹nh h¬n - Khi viÕt: + C©u cÇu khiÕn thêng kÕt thøc b»ng dÊu chÊm than + Khi ý cÇu khiÕn kh«ng cÇn nhÊn m¹nh th× kÕt thóc b»ng dÊu chÊm 2. KÕt luËn: (ghi nhí SGK tr.31). - Y/c lµm viÖc c¸ nh©n trong vë BT - Ch÷a bµi, nhËn xÐt, Bæ sung Chủ ngữ trong ba câu trên đều chỉ ngời đối thoạihay ngời tiếp nhận câu nói nhng có đặc ®iÓm kh¸c nhau:. II. LuyÖn tËp Bµi 1 - ý 1: H×nh thøc: Câu a: hãy; b: đi; c: đừng - ý 2: NhËn xÐt chñ ng÷ : C©u a : v¾ng CN; C©u b: CN lµ «ng gi¸o; C©u c: CN lµ chóng ta - > có thể thêm bớt hoặc thay đổi CN a: Thªm CN: Con h·y lÊy g¹o lµm b¸nh mµ lÔ Tiªn V¬ng -> Nghĩa không đổi mà làm cho đối tợng tiếp nhận đợc rõ hơn, lời y/c nhẹ nhàng, t×nh c¶m h¬n b: Bít CN: Hót tríc ®i -> ý nghÜa cÇu khiÕn m¹nh h¬n, c©u nãi kÐm lÞch sù h¬n c: Thay đổi CN: Nay các anh đừng... -> ý nghĩa của câu bị thay đổi: Chúng ta gåm ngêi nãi, ngêi nghe cßn c¸c anh chØ cã ngêi nghe. Bµi 2.

(141) -. Th¶o luËn nhãm 4 b¹n C¸c nhãm trëng b¸o c¸o C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bè sung. C©u hái bæ sung: Trêng hîp c: t×nh huèng m« t¶ trong truyÖn vµ h×nh thøc v¾ng mÆt CN trong hai c©u cÇu khiÕn cã g× liªn quan víi nhau kh«ng? -> Có trong tình huống gấp gáp, đồi những ngêi cã liªn quan ph¶i cã h® nhanh, kÞp thêi, §é dµi cña c©u cÇu khiÕn thêng tØ lÖ nghÞch vãi sù nhÊn m¹nh ý nghÜa cÇu khiÕn, c©u cµng ng¾n th× ý nghÜa cÇu khiÕn cµng m¹nh. CÇu khiÕn thêng rÊt ng¾n gän- v¾ng CN. - Y/c lµm viÖc c¸ nh©n trong vë BT - Ch÷a bµi, nhËn xÐt, Bæ sung Chủ ngữ trong ba câu trên đều chỉ ngời đối thoại hay ngời tiếp nhận câu nói nhng có đặc ®iÓm kh¸c nhau:. - C¸c c©u cÇu khiÕn: a: Th«i…Êy ®i. b: Các em đừng khóc. c: §a tay cho t«i mau! CÇm lÊy tay t«i nµy! - Sù kh¸c nhau vÒ h×nh thøc: C©u a: V¾ng CN, cã tõ cÇu khiÕn ®i Câu b: Có CN, từ cầu khiến đừng C©u c: V¾ng CN, kh«ng cã tõ cÇu khiÕn chØ cã ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn. Bµi 3 C©u a: v¾ng CN C©u b: cã CN nªn ý cÇu khiÕn nhÑ h¬n, t×nh c¶m râ h¬n Bµi 4 - Dế Choắt nói với Dế mèn nhằm mục đích cÇu khiÕn. Dế Choắt không dùng những câu nh đã nêu v×: DÕ Cho¾t tù coi m×nh lµ vai díi so víi Dế mèn (ngôn từ khiêm nhờng rào trớc đón sau) Bµi 5 Hai câu này không thể thay thế cho nhau đợc vì ý nghĩa khác nhau: - C©u §i ®i con: chØ cã ngêi con ®i - C©u §i th«i con: c¶ hai mÑ con cïng ®i. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc đặc điểm của câu cầu khiến - Nhận biết và tự đặt đợc câu cầu khiến 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - ChuÈn bÞ bµi: ThuyÕt minh mét danh lam th¾ng c¶nh. Bµi 20: TiÕt 83:. V¨n b¶n THuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh. I. Mục tiêu cần đạt: -. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... Gióp häc sinh biÕt c¸ch viÕt bµi giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh. II. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn : so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Gi¸o viªn: ChuÈn bÞ bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: -. Nªu c¸ch thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p?. 2. Bµi míi: Em hiÓu thÕ nµo lµ danh lam th¾ng c¶nh? Cho mét vµi vÝ dô vÒ danh lam th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö mµ em biÕt?.

(142) - Danh lam thắng cảnh là những cảnh đẹp núi sông, rừng biển, thiên nhiên hoặc do con ngời gãp phÇn t« ®iÓm nªn. VD: VÞnh H¹ Long, hå Ba BÓ, Sa Pa … NhiÒu danh lam còng chÝnh lµ di tÝch lÞch sö: Cæ Loa, §Òn Sãc, Hå Hoµn KiÕm… Thuyết minh danh lam thắng cảnh là công việc của ai? Nhằm mục đích gì? - Là công việc của hớng dẫn viên du lịch, nhằm mục đích hớng dẫn khách du lịch hiểu tờng tận hơn, đầy đủ hơn về nơi họ đang tham quan du lịch. Còn học sinh luyện tập kiểu bài này để có ý thức hiểu sâu sắc hơn về non sông đất nớc. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh: Học sinh đọc bài văn mẫu 1. VÝ dô Bài thuyết minh mấy đối tợng? Các - Thuyết minh hai đối tợng: Hồ Hoàn Kiếm và đối tợng ấy có quan hệ với nhau ntn? §Òn Ngäc S¬n -> Hai đối tợng có quan hệ gần gũi với nhau, gắn bó với nhau (đền Ngọc Sơn đợc toạ lạc trên Hồ Hoµn KiÕm) Qua bµi thuyÕt minh, em biÕt g× vÒ Hå - Tri thøc TM: + Hå Hoµn KiÕm: Nguån gèc h×nh thµnh, sù tÝch Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn? tªn hå. + §Òn Ngäc S¬n: Nguån gèc s¬ lîc, qu¸ tr×nh x©y dựng đền Ngọc Sơn, vị trí và cấu trúc của đền Muốn có kiến thức đó, ngời viết phải -> tri thức có đợc là nhờ đọc sách, tra cứu tài liÖu, hái han th¨m thó quan s¸t lµm g×? Bµi viÕt s¾p xªp bè côc ntn? - Bè côc gåm ba phÇn: + §o¹n1: NÕu tÝnh tõ…thuû qu©n -> Giíi thiÖu Hå Hoµn KiÕm - §o¹n 2: Theo truyÒn thuyÕt…g¬m Hµ Néi -> giới thiệu đền Ngọc Sơn. - §o¹n 3: Cßn l¹i : Giíi thiÖu Bê Hå Theo em bµi nµy cã thiÕu sãt g× vÒ bè - H¹n chÕ: côc? Bµi nµy thiÕu phÇn më bµi: Híng + ThiÕu phÇn më bµi dÉn kh¸ch cã c¸i nh×n bao qu¸t vÒ quÇn thÓ danh lam th¾ng c¶nh hå Hoµn KiÕm vµ §Òn Ngäc S¬n Theo em néi dung bµi thuyÕt minh cßn + PhÇn th©n bµi thiÕu néi dung thiÕu nh÷ng g×? Miêu tả vị trí độ rộng hẹp của hồ, vị trí của Tháp Rùa, của đền Ngọc Sơn, cầu Thª Hóc, miªu t¶ quang c¶nh xung quanh, c©y cèi, mµu níc xanh, rïa næi lªn,…bµi viÕt cßn kh« Muèn lµm mét bµi v¨n thuyÕt minh - Ph¬ng ph¸p TM: ngêi viÕt ph¶i lµm g×? + Dïng sè liÖu + Ph©n tÝch, ph©n lo¹i 2. KÕt luËn: (ghi nhí SGK tr.34) Yªu cÇu: Häc sinh th¶o luËn nhãm Ch÷a bµi nhËn xÐt bæ sung Häc sinh lµm bµi trong vë bµi tËp. Gi¸o viªn chèt l¹i: Giíi thiÖu danh lam th¾ng c¶nh ph¶i chó ý ®iÒu g×? Vị trí địa lí, thắng cảnh gồm có những bé phËn nµo?. II. LuyÖn tËp Bµi 1 : LËp l¹i bè côc * MB: Giíi thiÖu quÇn thÓ danh lam th¾ng c¶nh hå g¬m §NS * Th©n bµi: - Giới thiệu hồ Hoàn Kiếm: vị trí, diện tích, độ s©u n«ng qua c¸c mïa, sù tÝch tr¶ g¬m, nãi kü hơn về Tháp Rùa, về rùa Hồ Gơm- quang cảnh đờng phố quanh hồ. - Giới thiệu đền Ngọc Sơn (nh ý 1) * KB: - ý nghÜa lÞch sö, v¨n ho¸ cña th¾ng c¶nh. - Bµi häc vÒ gi÷ g×n t«n t¹o th¾ng c¶nh. Bµi 2 Tr×nh tù giíi thiÖu : * Tõ trªn g¸c nhµ Bu ®iÖn nh×n bao qu¸t c¶nh Hå.

(143) LÇn lît giíi thiÖu, m« t¶ tõng phÇn vÞ trÝ của thắng cảnh trong đời sống tình cảm của con ngời, sử dụng yếu tố miêu tả để kh¬i gîi.. C¸c chi tiÕt kh¸c nªn bá v× rêm rµ.. - §Òn. - Từ đờng Đinh Tiên Hoàng nhìn Đài Nghiên, Tháp Bút, qua cầu Thê Húc, vào đền. - Tả bên trong đền. - Tõ trÊn Ba §×nh nh×n ra hå, phÝa Thuû T¹, phÝa Th¸p Rïa giíi thiÖu tiÕp. Bµi 3 ViÕt l¹i theo bè côc 3 phÇn, cÇn gi÷ l¹i : - LÞch sö hå Hoµn KiÕm víi c©u chuyÖn vua Lª tr¶ g¬m. - N¨m 1864, NguyÔn V¨n Siªu söa l¹i… - Ngµy nay, khu quanh hå thµnh tªn bê Hå - N¬i héi tô cña nh©n d©n ta trong ngµy lÔ tÕt.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: -. Nắm đợc phuơng pháp thuyết minh một danh lam thắng cảnh. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: -. Häc thuéc phÇn ghi nhí BTVN: bµi 3,4 SGKtr.35 ChuÈn bÞ bµi: ¤n tËp v¨n TM. Bµi 20: TiÕt 84:. V¨n b¶n ¤n tËp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. I. Mục tiêu cần đạt: -. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... Gióp HS «n l¹i kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh vµ n¾m ch¾c c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh.. II. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn : so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Gi¸o viªn: ChuÈn bÞ bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc; 1. KiÓm tra bµi cò: -. Tr×nh bµy c¸ch viÕt bµi giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh?. 2. Bµi míi: IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc những đặc điểm cơ bản của VBTM, phân biệt đợc VBTM với các kiểu VB khác. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Ghi nhớ các nội dung chính đã ôn tập - BTVN: BT 2 SGK - Soạn VB: Ngắm trăng, Đi đờng.

(144) Bµi 21: TiÕt 85:. V¨n b¶n Ngắm trăng, Đi đờng. I. Mục tiêu cần đạt:. - Hå ChÝ Minh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... Gióp HS: Cảm nhận đợc tình yêu thiên nhiên đặc biệt sâu sắc của Bác Hồ, dù trong hoàn cảnh ngục tù, Ngời vẫn mở rộng tâm hồn tìm đến giao hoà với vầng trăng. Thấy đợc sức hấp dẫn NT cña bµi th¬. Hiểu đợc ý nghĩa t tởng của bài thơ: từ việc đi đờng gian lao mà nêu lên bài học đờng đời, bài học cách mạng. Cảm nhận đợc sức truyền cảm NT của bài thơ: rất bình dị, tự nhiên mà chÆt chÏ, ý nghÜa s©u s¾c.. -. II. ChuÈn bÞ -. Gi¸o viªn : so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Häc sinh : So¹n bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: -. Đọc thuộc lòng bài thơ “Tức cảnh Pác Bó’ và phân tích những nét đặc sắc về ND và NT cña bµi?. 2. Bµi míi: Giới thiệu bài: Giới thiệu chung về tập “Nhật ký trong tù”, tình yêu thiên nhiên đặc. biÖt cña B¸c.. Hoạt động của thầy và trò. Tr×nh bµy vµi nÐt vÒ xuÊt xø cña hai bµi th¬? Cho biết hoàn cảnh ra đời, t tởng và giá trị cña tËp “NhËt ký trong tï”? Tháng 8/1942, HCM từ Pác Bó bí mật lên đờng sang TQ để tranh thủ sự viện trợ quốc tế cho CMVN. Khi đến gần thị trấn Túc Vinh (TQ) thì ngời bị chính quyền địa phơng ở ®©y b¾t gi÷, råi bÞ gi¶i tíi gÇn 20 nhµ giam cña 13 huyÖn thuéc tØnh Qu¶ng T©y (TQ), bÞ đày đoạ cực khổ hơn một năm trời. Trong những ngày đó, Ngời đã viết tập “Nhật kí trong tï” b»ng ch÷ H¸n, gåm 133 bµi, phÇn lín lµ th¬ tø tuyÖt TËp “NhËt kÝ trong tï” tuy chØ “ng©m ngîi cho khuây” trong khi đợi tự do, nhng đã cho thấy tâm hồn cao đẹp, ý chí CM phi thờng vµ tµi n¨ng th¬ xuÊt s¾c cña HCM. Cã thÓ nãi “NhËt kÝ trong tï” lµ mét viªn ngäc quý trong kho tµng VHDT. Ngoµi b×a tËp th¬, B¸c vÏ hai n¾m tay bÞ xÝch ®ang gi¬ cao cùng bốn câu đề: Th©n thÓ ë trong lao Tinh thÇn ë ngoµi lao Muèn nªn sù nghiÖp lín Tinh thÇn cµng ph¶i cao. QS SGK. §äc: chó ý giäng th¬ ë tõng c©u:. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1.T¸c gi¶ - T¸c phÈm * T¸c gi¶ * T¸c phÈm - N»m trong tËp “NhËt ký trong tï”. - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: ViÕt trong nhµ tï Tëng Giíi Th¹ch, khi B¸c bÞ b¾t giam t¹i Trung Quèc th¸ng 8/1942.. 2. Chó thÝch 3. Bè côc : khai, thõa, chuyÓn, hîp II. T×m hiÓu v¨n b¶n A. V¨n b¶n “Ng¾m tr¨ng” (Väng nguyÖt) 1. §äc.

(145) -C©u 1: ng¾t nhÞp 2/2/3 hoÆc 2/5; giäng t¬ng đối bình thản -C©u 2: ng¾t nhÞp 4/3, giäng bèi rèi -Câu 3, 4: nhịp 4/3, giọng đằm thắm, vui, s¶ng kho¸i. “Vọng nguyệt” là một đề tài phổ biến trong thơ xa. Thi nhân xa, gặp cảnh trăng đẹp thờng đem rợu ra uống trớc hoa để thởng tr¨ng, cã rîu vµ hoa th× thëng tr¨ng míi thËt sù thó vÞ. Nãi chung ngêi ta chØ ng¾m tr¨ng khi th¶nh th¬i, t©m hån th th¸i. B¸c Hå ng¾m tr¨ng trong hoµn c¶nh ntn? Em có nhận xét gì về hoàn cảnh đó? Ngời ngắm trăng lúc đang bị đày đoạ, vô cïng khæ cùc. §K sinh ho¹t cña nhµ tï tµn b¹o d· man lµm sao phï hîp víi viÖc thëng nguyÖt? B¸c cã t©m tr¹ng ra sao tríc c¶nh tr¨ng đẹp ngoài trời? Vậy qua đây ta hiểu đợc điều gì về phong th¸i cña B¸c? So s¸nh c©u thø hai trong b¶n dÞch víi phÇn phiªn ©m vµ nhËn xÐt? Bản dịch nhìn chung sát ý, tuy nhiên đã bỏ mÊt ®i c¸i bèi rèi, xèn xang rÊt thi sÜ ë trong nguyªn t¸c, thÓ hiÖn ë lêi hái “biÕt lµm thÕ nµo” Hai c©u sau diÔn t¶ ®iÒu g×? B»ng BPNT nµo? -Trong 2 c©u cuèi, sù s¾p xÕp vÞ trÝ c¸c tõ: nh©n (thi gia), song, kh¸n, nguyÖt (minh nguyệt) có gì đáng chú ý? (Hai câu đều thấy giữa nhân và nguyệt có song s¾t nhµ tï ë gi÷a) - Phép đối đã đem lại hiệu quả NT ntn? ở đầu và cuối hai câu đều có: nhân và nguyÖt, ë gi÷a cã song s¾t nhµ tï ch¾n ë giữa nhng ngời đã thả tâm hồn ra ngoài song sắt để ngắm trăng Qua bài thơ, em cảm nhận đợc điều gì? Bµi th¬ võa cho thÊy t×nh c¶m thiªn nhiªn đặc biệt sâu sắc và mạnh mẽ vừa cho thấy søc m¹nh tinh thÇn to lín cña ngêi chiÕn sÜ CM vĩ đại - Nét đặc sắc trong phong cách thơ trữ tình của Bác: vừa cổ điển, vừa hiện đại.. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n. a. Hai c©u ®Çu - Hoµn c¶nh ng¾m tr¨ng: Trong c¶nh tï ngôc -> hoàn cảnh đặc biệt. - Bác xốn xang, bối rối trớc cảnh đêm trăng đẹp -> yêu trăng, yêu thiên nhiên sâu sắc. => thÓ hiÖn phong th¸i ung ung, t©m hån tù do, khao khát đợc thởng trăng một cách trọn vÑn.. b. Hai c©u sau Nh©n - song- nguyÖt NguyÖt- song- thi gia. -> NT nhân hoá, cấu trúc đăng đối diễn tả mối giao hoà đặc biệt giữa trăng-với Bác, nh một đôi bạn tri âm tri kỉ. => §©y lµ cuéc vît ngôc tinh thÇn cña ngêi tï CM.. §äc c¶ b¶n phiªn ©m ch÷ H¸n, dÞch nghÜa, dÞch th¬. B. Văn bản “ Đi đờng ” Chó ý b¶n phiªn ©m, ng¾t nhÞp 4/3 hoÆc 1. §äc 2/2/3. NhÊn m¹nh c¸c ®iÖp tõ; giäng suy ngÉm, chËm r·i So s¸nh phÇn phiªn ©m víi phÇn dÞch th¬? (thÓ th¬, ®iÖp ng÷, dÞch nghÜa) 2. T×m hiÓu v¨n b¶n Bản dịch giữ đợc điệp ngữ ở hai câu đầu nhng không giữ đợc trong hai câu sau Bµi th¬ lµ mét m« h×nh kh¸ chuÈn vÒ kiÓu kÕt cÊu bèn phÇn cña th¬ ThÊt ng«n tø tuyÖt Theo em bµi th¬ cã mÊy líp nghÜa? - Câu đầu mở ra ý chủ đạo của bài thơ. Đó lµ g×, b»ng BPNT nµo? NhËn xÐt giäng th¬? NghÜa ®en. NghÜa bãng.

(146) Nỗi gian lao đó chỉ có ngời từng trải qua mới cảm nhận thấy, mới thấu hiểu đợc. Nỗi gian lao đó đợc cụ thể hoá ở câu thứ hai ntn? - ë c©u 2, t¸c gi¶ sö dông BPNT g×? T¸c dụng của BPNT đó? NghÜa s©u xa cña c©u th¬ nµy lµ g×? - C©u thø ba, m¹ch th¬ chuyÓn sang ý g×? Cả một chặng đờng gian lao đã kết thúc Lóc nµy ngêi ë mét t thÕ ntn?(c©u 4) ở hai câu cuối này tứ thơ đột nhiên lên cao, h×nh ¶nh th¬ më ra b¸t ng¸t theo chiÒu híng gîi ra c¶m gi¸c vÒ sù c©n b»ng, hµi hoµ. Hai c©u th¬ trªn cã ngô ý g×? ý nghÜa t tëng cña bµi th¬? Nêu lên một chân lí: Con đờng CM là lâu dµi vµ gian khæ, nhng nÕu kiªn tr× bÒn chÝ vît qua thö th¸ch sÏ thµnh c«ng. - C©u 1,2: Sö dông ®iÖp tõ “tÈu lộ”, “trùng san” để nhấn mạnh việc đi đờng thật khó khăn, gian nan, ®i hÕt líp nói nµy l¹i gÆp líp nói kh¸c. -> giäng th¬ ®Çy suy ngÉm. - C©u 3: mäi gian lao đã kết thúc, ngời đi đờng lên tới đỉnh cao tét cïng. - Ngô ý s©u xa vÒ con đờng đời cũng nh con đờng CM đầy khó kh¨n thö th¸ch.. - NiÒm h¹nh phóc lín lao cña ngêi chiÕn sÜ CM đứng trên đỉnh cao cña chiÕn th¾ng víi t thÕ lµm chñ thÕ giíi.. -C©u 4: ung dung say sa ng¾m phong c¶nh. Khái quát lại những nét đặc sắc về ND – NT cña hai bµi th¬? §äc diÔn c¶m hai bµi th¬ III.Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt: Ghi nhí (SGK) 2. LuyÖn tËp IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc những giá trị ND- NT chính của hai bài thơ. - Cảm nhận đợc nét đẹp trong pong cách, ý chí CM của Bác. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc lßng phÇn dÞch th¬ cña hai VB. - ChuÈn bÞ bµi: C©u c¶m th¸n.. Bµi 21: TiÕt 86:. V¨n b¶n C©u c¶m th¸n. I. Mục tiêu cần đạt: -. Gióp HS : Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu cảm thán. Phân biệt câu cảm thán và các kiểu câu kh¸c. N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u c¶m th¸n, biÕt sö dông c©u c¶m th¸n phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp.. II. ChuÈn bÞ: -. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... Gi¸o viªn : so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Häc sinh : So¹n bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra 15 phót: §Ò bµi:.

(147) C©u 1 (2 ®iÓm): ThÕ nµo lµ c©u cÇu khiÕn? Cho hai vÝ dô minh ho¹. Câu 2 (4 điểm): Cho biết chức năng và đặc điểm hình thức của các câu cầu khiến sau: - Đem chia đồ chơi ra đi! - Anh cëi ¸o ra, em v¸ l¹i cho. - Hãy cùng nhau hành động: “Một ngày không sử dụng bao bì ni lông’ - Ông đừng băn khoăn nữa. C©u 3 (4 ®iÓm): §Æt bèn c©u cÇu khiÕn víi bèn chøc n¨ng: béc lé c¶m xóc, khuyªn bảo, đề nghị, ra lệnh. §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm Câu 1 (2 điểm): Câu cầu khiến là những câu có chứa các từ cấu khiến: hãy, đừng, nên, chí, ®i, th«i... - Câu cầu khiến dùng để yêu cầu, đề nghị, ra lệnh... - VD: + Më gióp t«i c¸i cöa. + ¡n ®i th«i! C©u 2 (4 ®iÓm): - Đem chia đồ chơi ra đi! -> ra lệnh, có từ cầu khiến: đi - Anh cởi áo ra, em vá lại cho. -> đề nghị, có từ cầu khiến: cho - Hãy cùng nhau hành động: “Một ngày không sử dụng bao bì ni lông” -> khuyên b¶o, cã tõ cÇu khiÕn: h·y - Ông đừng băn khoăn nữa. -> khuyên bảo, có từ cầu khiến: đừng Câu 3 (4 điểm): Đặt ba câu cầu khiến với ba chức năng: khuyên bảo, đề nghị, ra lệnh. - Con h·y häc tËp ch¨m chØ -> khuyªn b¶o - Th«i, nÝn ®i! -> ra lÖnh - Đa giúp mình quyển sách -> đề nghị. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng 1. VÝ dô a. Hìi ¬i l·o H¹c! -> c¶m xóc xãt xa cña t¸c gi¶. b. Than «i! -> c¶m xóc tiÕc nuèi.. HS đọc đoạn trích Chú ý vào hai câu văn đã nêu Các câu trên dùng để làm gì? Béc lé, t×nh c¶m, c¶m xóc §Æc ®iÓm h×nh thøc nµo cho biÕt nh÷ng => c©u c¶m th¸n câu đó dùng để biểu cảm? Tõ c¶m th¸n Qua ph©n tÝch VD, em hiÓu g× vÒ c©u c¶m 2. KÕt luËn: (Ghi nhí (SGK) th¸n? - Khi viết đơn, biên bản, hợp đồng hay trình bµy kÕt qu¶ mét bµi to¸n… cã thÓ dïng c©u c¶m th¸n kh«ng? V× sao? - Kh«ng, v× lµ ng«n ng÷ cña t duy l«gÝc kh«ng thÝch hîp víi viÖc sö dông ng«n ng÷ béc lé c¶m xóc II. LuyÖn tËp Bµi 1 : HS lµm miÖng Xác định câu cảm thán : Than «i!; Lo thay!; Nguy thay! Hìi c¶nh rõng …¬i! Chao «i, cã biÕt ®©u r»ng…th«i. Bµi 2 : - Các câu đều bộc lộ tình cảm, cảm xúc. - Th¶o luËn nhãm (4) - §¹i diÖn tr¶ lêi a. Lời than thở của ngời nông dân dới chế độ phong kiÕn. b. Lêi than thë cña ngêi chinh phô tríc nçi tru©n chuyªn do chiÕn tranh g©y ra. c. T©m tr¹ng bÕ t¾c cña nhµ th¬ tríc cuéc sèng (tríc c¸ch m¹ng). d. Sù ©n hËn cña DÕ MÌn tríc c¸i chÕt th¶m th¬ng oan øc cña DÕ Cho¾t. -Kh«ng cã c©u c¶m th¸n v× kh«ng cã h×nh thức đặc trng của kiểu câu. Bµi 3 : HS tự suy nghĩ đặt câu.

(148) IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc đặc điểm hình thức và chức năng của câu cảm thán 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc lßng phÇn ghi nhí - BTVN: bµi 3, 4 tr. 45 - ChuÈn bÞ viÕt bµi TLV sè 5. Bµi 21: TiÕt 87 - 88:. V¨n b¶n ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 - V¨n thuyÕt minh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: - Gióp HS tæng kiÓm tra kiÕn thøc vµ kü n¨ng lµm kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh II. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn: so¹n gi¸o ¸n Häc sinh: ¤n bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi:. Bµi 22: TiÕt 89:. V¨n b¶n C©u trÇn thuËt Ngµy so¹n: ……………………...

(149) Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt:. Gióp HS : Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu trần thuật. Phân biệt câu trần thuật với các kiểu câu kh¸c. - N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt, biÕt sö dông c©u trÇn thuËt phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn : so¹n gi¸o ¸n - Häc sinh : ¤n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu cảm thán? - Ch÷a bµi tËp 3 (SGK). 2. Bµi míi: Trong tiếng Việt kiểu câu đợc dùng nhiều nhất là kiểu câu nào? => câu trần thuật Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng: HS đọc ví dụ (SGK) 1. VÝ dô : Trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn c©u nµo không có đặc điểm hình thức của câu nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n? - Chỉ có câu “Ôi Tào khê!” có đặc điểm của c©u c¶m th¸n, cßn tÊt c¶ nh÷ng c©u kh¸c th× kh«ng. * VD 1 Những câu này dùng để làm gì? - C©u 1, 2: bµy tá suy nghÜ cña ngêi viÕt vÒ truyÒn thèng cña DT. - C©u 3: yªu cÇu chóng ta ghi nhí …DT * VD 2 - Câu 1: dùng để kể - C©u 2: th«ng b¸o * VD 3 Dùng để miêu tả hình thức của một ngời đàn «ng. * VD 4 - Câu 2: Dùng nhận định - Câu 3: Dùng để bộc lộ cảm xúc Cho biết đặc điểm hình thức của các câu => Câu trần thuật v¨n trªn? Trong 4 kiểu câu đã học, câu nào đợc dïng nhÊt? V× sao? C©u trÇn thuËt v× nã tho¶ m·n nhu cÇu thông tin và trao đổi tập thể, tình cảm của con ngêi vµ cã thÓ thùc hiÖn hÇu hÕt chøc n¨ng cña 4 kiÓu c©u. 2. KÕt luËn - C©u trÇn thuËt. Hãy rút ra đặc điểm hình thức và chức + H×nh thøc: n¨ng cña c©u trÇn thuËt? - Không có đặc điểm hình thức của các câu nghi vÊn, cÇu khiÕn, c¶m th¸n. - Khi viết kết thúc bằng dấu (.), đôi khi (!) (…) + Chức năng chính: Để kể, nhận định, thông báo, miêu tả. Ngoài ra dùng để yêu cầu, đề nghÞ, béc lé c¶m xóc. + KiÓu c©u c¬ b¶n, phæ biÕn nhÊt. II. LuyÖn tËp Bµi 1: Xác định kiểu câu: - Häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n a. C¶ 3 c©u lµ c©u trÇn thu©t. - Ch÷a bµi, nhËn xÐt, bµi sai. - Củng cố kiến thức cơ bản về các kiểu câu - Câu 1: Dùng để kể - Câu 2, câu 3 dùng để bộc lộ cảm xúc, tình -.

(150) đã học. cảm của DM đối với DC b. - Câu1 là câu trần thuật -> dùng để kể. - C©u 2: c¶m th¸n -> béc lé c¶m xóc, t×nh c¶m. - C©u3, c©u 4: TrÇn thuËt -> béc lé c¶m xóc: c¶m ¬n. Bµi 2 - KiÓu c©u: PhÇn dÞch nghÜa lµ kiÓu c©u nghi vÊn gièng víi kiÓu c©u trong nguyªn t¸c. - Th¶o luËn nhãm: 4 b¹n – thêi - DÞch th¬ lµ mét c©u trÇn thuËt. gian….phót - ý nghÜa: kh¸c nhau vÒ kiÓu c©u nhng cïng - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn tr×nh bµy. diẽn tả một ý nghĩa. Đêm trăng đẹp đã gây xúc - C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bµi sai. động cho nhà thơ. Bµi 3 a. C©u cÇu khiÕn b. C©u nghi vÊn c. C©u trÇn thuËt Cả ba câu đều dùng để cầu khiến. Câu b, c thÓ hiÖn ý cÇu khiÕn nhÑ nhµng, nh· nhÆn vµ lÞch sù h¬n c©u a Bµi 4: Tất cả các câu đều là câu trần thuật a. Dùng để cầu khiến b. - Câu 1: Dùng để kể - Câu 2: Dùng để cầu khiến. Bµi 5 - §Æt c©u: 2 HS lªn b¶ng lµm bµi. HS kh¸c lµm bµi díi líp. HS nhËn xÐt bµi sai. - H×nh thøc ®o¹n v¨n. - KiÓm tra kiÕn thøc tiÕng ViÖt: Cã sö dông 4 kiểu câu đã học. - Néi dung tù chän IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc đặc điểm hình thức và chức năng của câu trần thuật 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc lßng phÇn ghi nhí - BTVN: 5,6 SGK tr. 47 - Soạn VB: Thiên đô chiếu. Bµi 22: TiÕt 90:. V¨n b¶n CHiếu dời đô Thiên đô chiếu _ Lí Công Uẩn Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: -. Gióp HS: Thấy đợc khát vọng của nhân dân ta về một đất nớc độc lập, thống nhất, hùng cờng và khí phách của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh đợc phản ánh qua “Chiếu dời đô”. Nắm đợc đặc điểm cơ bản của thể chiếu, thấy đợc sức thuyết phục to lớn của “Chiếu dời đô” là sự kết hợp giữa lí trí và tình cảm; biết vận dụng bài học để viết văn nghị luận..

(151) II. ChuÈn bÞ -. Giáo viên: soạn giáo án, tranh ảnh đền thờ Lí Bát Đế, Chùa Bút Tháp, tợng đài Lí Công UÈn… Häc sinh: So¹n bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: -. Đọc thuộc lòng bản dịch thơ của bài “Đi đờng” và phân tích giá trị ND - NT của bài thơ?. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? Dới thời Tiền Lê, ông làm đến chức Tả thân vÖ ®iÖn tiÒn chØ huy sø. Khi Lª Ngo¹ TriÒu (Lê Long Đĩnh) mất, ông đợc triều thần tôn lªn lµm vua, lÊy niªn hiÖu lµ ThuËn Thiªn. Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c phÈm? Em hiÓu g× vÒ thÓ chiÕu? Chiếu là thể văn cổ, do vua dùng để ban bố mÖnh lÖnh. Thể loại chiếu xuất hiện từ thời cổ đại của TQ, ban ®Çu gäi lµ mÖnh, sau gäi lµ lÖnh, đến nhà tần đổi là chiếu. ChiÕu cã thÓ viÕt b»ng v¨n vÇn, v¨n biÒn ngẫu hoặc văn xuôi; đợc công bố và đón nhËn mét c¸ch trang träng. Mét sè bµi chiÕu thÓ hiÖn t tëng chÝnh trÞ lín lao, cã ¶nh hëng đến vận mệnh của cả triều đại, đất nớc. HS quan s¸t SGK Xác định bố cục của bài văn?. Yêu cầu đọc: Giọng trang trọng, nhấn mạnh s¾c th¸i t×nh c¶m tha thiÕt, ch©n thµnh mét sè c©u. Bµi v¨n nªu luËn ®iÓm chÝnh lµ g×? Sự cần thiết phải dời đô từ Hoa L về Đại La §Ó lµm s¸ng tá luËn ®iÓm chÝnh t¸c gi¶ tr×nh bµy nh÷ng luËn ®iÓm phô nµo? - Vì sao phải dời đô - Vì sao thành Đại La xứng đáng là kinh đô T¸c gi¶ më ®Çu bµi chiÕu b»ng c¸ch nµo? - Mở đầu bài chiếu, Lí Công Uẩn đã viện dẫn sử sách TQ nói về các vua đời xa cũng từng có những cuộc dời đô. Đó là những cuộc dời đô nào? Theo suy luận của tác giả thì việc dời đô cña c¸c vua nhµ Th¬ng, nhµ Chu nh»m mục đích gì? Kết quả của việc dời đô ấy? Sự viện dẫn đó nhằm mục đích gì? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶? ChuÈn bÞ cho lËp luËn ë phÇn sau: Trong lÞch sử đã từng có chuyện dời đô và đã từng đem lại những kết quả tốt đẹp. Việc Lí Thái Tổ dời đô không có gì là khác thờng, trái với. Néi dung bµi häc I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ - T¸c phÈm * T¸c gi¶: (974- 1028) - Tøc LÝ Th¸i Tæ, ngêi ch©u Cæ Ph¸p, lé B¾c Giang (nay thuéc Tõ S¬n- B¾c Ninh) - ¤ng th«ng minh, tµi giái, nh©n ¸i, cã chÝ lín - Lµ vÞ vua ®Çu, lµ ngêi s¸ng lËp nªn triÒu LÝ (1009-1225) * T¸c phÈm: - ThÓ chiÕu (thuéc kiÓu VB nghÞ lô©n) - ViÕt b»ng ch÷ H¸n - Viết vào năm 1010 bày tỏ ý định dời đô từ Hoa L ra thµnh §¹i La.. 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: - Đoạn 1: từ đầu... không thể dời đổi.-> Phân tích cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô - Đoạn 2: tiếp ... muôn đời.-> Lí do chọn thành Đại La làm kinh đô Đoạn 3: còn lại -> Kết luận về việc dời đô. II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc 2. T×m hiÓu v¨n b¶n. a. Cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô -ViÖn dÉn sö s¸ch TQ: + Nhà Thơng năm lần, nhà Chu ba lần dời đô khiÕn cho vËn níc l©u dµi, phong tôc phån thÞnh. -> ®a ra c¸c sè liÖu cô thÓ, suy luËn chÆt chÏ để làm tiền đề tiền cho luận điểm..

(152) quy luËt Nh vËy b¶n chÊt cña viÖc dêi ®o lµ chÝnh đáng, có lợi cho DT và tác động lớn đến vận mệnh đất nớc. Sử sách TQ đã ghi rõ điều nµy, lÏ nµo ta kh«ng noi g¬ng hä Việc viện dẫn tám lần dời đô của một nớc lín c¹nh níc ta l¹i cµng cã søc thuyÕt phôc Sau khi viÖn dÉn sö s¸ch TQ, LÝ C«ng UÈn đã nhìn lại thực tế lịch sử VN và đa ra ý kiÕn ntn? Theo Lí Công Uốn, kinh đô cũ ở vùng núi Hoa L cña hai triÒu §inh, Lª lµ kh«ng cßn thÝch hîp, v× sao? Vì Hoa L có địa thế núi non hiểm trở, ẩm thÊp, chËt hÑp, chØ thÝch hîp víi vÞ trÝ phßng ngù lîi h¹i vÒ qu©n sù. Sở dĩ nhà Đinh, nhà Lê đóng đô ở đó vì hai triều đại này mới khởi đầu xây dựng một xã hội phong kiến ở nớc ta, thế và lực cha đủ mạnh nên họ phải dựa vào đại thế rừng núi hiểm trở của đất Hoa L cha dám nghĩ đến việc dời đô đến nơi khác. §Õn thêi LÝ, víi viÖc ph¸t triÓn lín m¹nh cña đất nớc, thì việc đóng đô ở Hoa L không còn phï hîp n÷a. Vậy Lí Công Uẩn đã chọn nơi nào làm kinh đô mới? Thành Đại La có những lợi thế gì để chọn làm kinh đô đất nớc? - Thµnh §¹i La xa tríc m¾t lµ s«ng Hång, sau lng lµ nói Ba V×, lµ trung t©m nèi liÒn các miền của đất nớc. - §ã chÝnh lµ sù lùa chän tuyÖt vêi cña trÝ tuệ Việt Nam mà ngời đại diện tiêu biểu là LÝ C«ng UÈn. Ngµy nay, sau 1000 n¨m, thñ đô nớc CHXHCNVN vẫn là Đại La, là Thăng Long, HN, nghĩa là chúng ta đã kế tiÕp sù nghiÖp cña cha «ng. §iÒu nµy cµng khẳng định rõ việc dời đô là sáng suốt. T¹i sao kÕt thóc bµi chiÕu LÝ Th¸i Tæ không ra mệnh lệnh mà lại đặt câu hỏi? C¸ch kÕt thóc nh vËy cã t¸c dông g×? Theo em lÝ do nµo khiÕn bµi chiÕu chiÕu giµu søc thuyÕt phôc? - Nguyện vọng dời đô của vua phù hợp với nguyÖn väng cña nh©n d©n Qua đây ta thấy “Chiếu dời đô” phản ánh kh¸t väng g× cña DT? - Dời đô chứng tỏ triều Lí đủ sức chấm dứt nạn PK cát cứ, thế và lực của DT Đại Việt đủ søc s¸nh ngang hµng ph¬ng B¾c, thÓ hiÖn nguyện vọng của ND xây dựng đất nớc độc lËp, tù cêng.. - Chøng minh b»ng thùc tÕ: triÒu §inh, Lª không dời đô là phạm sai lầm lớn. -> Bày tỏ sự đau xót, thái độ phê phán. => dời đô là hết sức cần thiết.. b. Đại La xứng đáng kinh đô - Vị trí địa lí: ở nơi trung tâm đất trời, mở ra bốn hớng, có núi, có sông, đất rộng mà bằng phẳng, cao mà thoáng, tránh đợc nạn lụt lội, chËt chéi. - VÞ thÕ chÝnh trÞ, v¨n ho¸: Lµ ®Çu mèi giao lu của bốn phơng, là mảnh đất hng thịnh. -> Đại La có đủ mọi điều kiện trở thành kinh đô.. c. KÕt luËn - Cách kết thúc mang tính chất đối thoại, trao đổi, tạo sự đồng cảm giữa mệnh lệnh của vua víi thÇn d©n. -> ThuyÕt phôc nguêi nghe b»ng lÝ lÏ chÆt chÏ vµ t×nh c¶m ch©n thµnh. => Thể hiện khát vọng của ND về một đất nớc độc lập, tự chủ, phản ánh ý chí tự cờng cña d©n téc.. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp 1. Tæng kÕt * Néi dung: ThÓ hiÖn kh¸t väng cña ND vÒ một đất nớc độc lập, tự chủ, phản ánh ý chí tù cêng cña DT (Ghi nhí: SGK) * NghÖ thuËt: - LËp luËn chÆt chÏ: + Nêu sử sách làm tiền đề.

(153) Ph©n tÝch tr×nh tù m¹ch l¹c trong hÖ thèng lËp luËn cña t¸c gi¶.. + Soi tiền đề vào thực tế hai triều đại ĐInh, Lª + Kết luận: Đại La xứng đáng là kinh đô - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a NL vµ BC 2. LuyÖn tËp:. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc những nét đặc sắc, giàu sức thuyết phục của bài chiếu. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc lßng phÇn TK - Chuẩn bị bài: Câu phủ định. Bµi 22: TiÕt 91:. V¨n b¶n Câu phủ định Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: -. Gióp HS: Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu phủ định. Nắm vững chức năng của câu phủ định; biết sử dụng câu phủ định phù hợp với tình huống giao tiÕp.. II. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn: so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. Häc sinh: So¹n bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: -. Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu trần thuật? Lấy VD minh hoạ.. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò HS quan sát và đọc các VD Các câu b, c, d có đặc điểm hình thức gì kh¸c so víi c©u a? Chøc n¨ng cña c¸c c©u b, c, d cã g× kh¸c víi c©u a? Vậy em hiểu thế nào là câu phủ định? HS quan s¸t ®o¹n trÝch “ThÇy bãi xem voi”. Xác định câu có từ ngữ phủ định?. Néi dung bµi häc I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng 1.VÝ dô * VD 1 - H×nh thøc : C©u b, c, d cã c¸c tõ : kh«ng, cha, ch¼ng - > từ phủ định - Chøc n¨ng : Câu b, c, d phủ định sự việc “Nam đi Huế” (kh«ng diÔn ra) => câu phủ định. * VD 2 - Không phải, nó chằn chẵn nh cái đòn càn. - §©u cã.. MÊy «ng thÇy bãi dïng nh÷ng tõ ng÷ phñ định để làm gì? - Câu 1: Bác bỏ nhận định của ông sờ vòi. => các câu phủ định bác bỏ - Câu 2: trực tiếp bác bỏ nhận định của ông sờ ngà và gián tiếp bác bỏ nhận định của ông sê vßi..

(154) HS đọc lại câu văn và cho biết: Câu văn trên dùng để phản bác ý kiến của ngời khác hay để thông báo xác nhận không có một sự việc nào đó? X¸c nhËn mét sù viÖc kh«ng diÔn ra Qua ph©n tÝch VD, em hiÓu g× vÒ c©u phñ định? - C¸ nh©n HS lµm viÖc. - HS tự đặt a. C©u chuyÖn cã lÏ chØ lµ mét c©u chuyÖn hoang đờng, song có ý nghĩa. b. Tháng Tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vµng, ai còng tõng ¨n tuÕt trung thu, ¨n nã nh ¨n c¶ mµu thu vµo lßng, vµo d¹. c. Tõng qua thêi th¬ Êu ë HN, ai còng mét lÇn nghÓn cæ lªn nh×n t¸n l¸ cao vót mµ ng¾m nghÝa mét c¸ch uíc ao chïm xÊu non xanh hay thÝch thó chia nhau nhÊm nh¸p mãn sÊu dÇm b¸n tríc cæng trêng. Th¶o luËn nhãm 4 Từ cha biểu thị ý phủ định đối với điều mà cho đến một thời điểm nào đó không có, nhng sau thời điểm đó có thể có. Từ không cũng biểu thị ý phủ định nhng kh«ng cã hµm ý lµ vÒ sau cã thÓ cã. HS độc lập suy nghĩ và trình bày HS tù viÕt. - Nam kh«ng ®i HuÕ => phủ định miêu tả 2. KÕt luËn: (Ghi nhí SGK) II. LuyÖn tËp Bài 1 : Xác định câu phủ định bác bỏ - Cô cø tëng…g× ®©u! -> ¤ng gi¸o ph¶n b¸c l¹i suy nghÜ cña l·o H¹c. - Kh«ng, chóng con…®©u -> cái Tí muốn làm thay đổi (phản bác) điều mà nó cho là mẹ nó đang nghĩ : mấy đứa em đang đói quá. Bµi 2 : - Cả ba câu đều là câu phủ định vì đều có những từ phủ định (điểm đặc biệt là có 1 từ phủ định kết hợp với 1từ phủ định  ý nghĩa của câu phủ định là khẳng định). - Đặt câu không có từ phủ định mà có ý nghĩa tơng đơng:. Bµi 3: - NÕu thay “kh«ng” b»ng “cha”: Choắt cha dậy đợc, nằm thoi thóp  thay nh thế thì ý nghĩa câu thay đổi. - C©u v¨n cña T« Hoµi thÝch hîp víi m¹ch chuyÖn h¬n. Bµi 4 Các câu này không phải câu phủ định vì kh«ng cã tõ P§ nhng cïng biÓu thÞ ý P§: a. Ph¶n b¸c ý kiÕn ngêi kh¸c. b. ph¶n b¸c tÝnh ch©n thùc cña mét th«ng báo hay nhận định. c. Câu nghi vấn dùng để phản bác ý kiến khẳng định. Bµi 5 Kh«ng thÓ thay tõ quªn b»ng tõ kh«ng v× sÏ làm thay đổi hẳn ý nghĩa của câu. Bµi 6 : ViÕt ®o¹n. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: -. Nắm đợc những đặc điểm hình thức, chức năng của câu phủ định. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: -. Häc thuéc lßng phÇn ghi nhí BTVN: 4,5,6. Bµi 22: TiÕt 92:. V¨n b¶n Chơng trình địa phơng - PhÇn TËp lµm v¨n Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS:.

(155) -. VËn dông kü n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh. Tù gi¸c t×m hiÓu nh÷ng di tÝch, th¾ng c¶nh cña quª h¬ng m×nh. N©ng cao lßng yªu quý quª h¬ng.. ii. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn: So¹n bµi, su tÇm t liÖu. Học sinh: Chuẩn bị bài theo phân công, tra cứu, su tầm t liệu để thuyết minh.. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Mỗi ngời dân VN, ai cũng tự hào về vẻ đẹp của quê hơng mình. Đó là những di tích, danh lam thắng cảnh ở mỗi địa phơng. Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. ChuÈn bÞ: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña HS theo 1. ChuÈn bÞ ë nhµ: đề tài phân công: chùa Một cột - Quan s¸t, su tÇm tÝch luü tri thøc vÒ chïa  GV lu ý c¸ch lµm. Mét cét … - §Ò c¬ng : 2. Lu ý: + MB: Dẫn vào danh lam - di tích, vai trò của - Xác định rõ danh lam thắng cảnh ở địa phdanh lam - di tích trong đời sống văn hoá tinh ơng. thần của nhân dân địa phơng. - Trùc tiÕp tham quan, quan s¸t kü vÞ trÝ + TB : ph¹m vi bao qu¸t  cô thÓ, tõ ngoµi vµo - Giíi thiÖu theo nhiÒu tr×nh tù kh¸c nhau: tõ trong. trong  ngoài hoặc địa lý, lịch sử đến lễ hội, - Hỏi han trò chuyện với ngời bảo vệ. phong tôc hoÆc tr×nh tù thêi gian x©y dùng, - LËp dµn ý. trïng tu, t«n t¹o, ph¸t triÓn. + MB : GT vào đối tợn.g - KÕt hîp kÓ + t¶ + biÓu c¶m + b×nh luËn, + TB : GT cô thÓ. không đợc bịa đặt. + KB : ý nghÜa, t¸c dông. + KB : Khẳng định ý nghĩa, tác dụng - Bµi viÕt kh«ng qu¸ 1000 tõ. Hoạt động 2 : II. LuyÖn tËp - Các nhóm đại diện lên trình bày nh một hớng dẫn viên du lịch. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Có đợc những hiểu biết sơ lợc về những di tích lịch sử địa phơng. - RÌn kÜ n¨ng TM vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh hay di tÝch lÞch sö. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Su tÇm tri thøc vµ tËp TM c¸c di tÝch kÞch sö hoÆc DLTC kh¸c.. Bµi 23: TiÕt 93:. V¨n b¶n HÞch tíng sÜ - TrÇn Quèc TuÊn Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: -. Gióp HS: Cảm nhận đợc lòng yêu nớc bất khuất của Trần Quốc Tuấn, của nhân dân ta trong cuộc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m thÓ hiÖn qua lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. Nắm đợc đặc điểm cơ bản của thể hịch, thấy đợc đặc sắc NT văn chính luận của hịch. Biết vận dụng bài học để viết văn NL, có sự kết hợp giữa t duy lôgíc và t duy hình tợng, gi÷a lÝ lÏ vµ t×nh c¶m..

(156) II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn : so¹n gi¸o ¸n, su tÇm t liÖu: Tranh, ¶nh, tîng TrÇn Quèc TuÊn, kiÕn thøc vÒ cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n M«ng - Nguyªn x©m lîc TK XIII - Häc sinh: So¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Vì sao thành Đại La đợc chọn làm kinh đô? 2. Bµi míi: IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc những nét chính về tác giả và tác phẩm. - Nắm đợc nội dung hai phần đầu tiên của VB. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Hoµn thiÖn phÇn bµi so¹n “HÞch tíng sÜ”.. Bµi 23: TiÕt 94:. V¨n b¶n HÞch tíng sÜ - TrÇn Quèc TuÊn Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt:. Gióp HS: Cảm nhận đợc lòng yêu nớc bất khuất của Trần Quốc Tuấn, của nhân dân ta trong cuộc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m thÓ hiÖn qua lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. - Nắm đợc đặc điểm cơ bản của thể hịch, thấy đợc đặc sắc NT văn chính luận của hịch. - Biết vận dụng bài học để viết văn NL, có sự kết hợp giữa t duy lôgíc và t duy hình tợng, gi÷a lÝ lÏ vµ t×nh c¶m. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn : so¹n gi¸o ¸n, su tÇm t liÖu: Tranh, ¶nh, tîng TrÇn Quèc TuÊn, kiÕn thøc vÒ cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n M«ng – Nguyªn x©m lîc TK XIII - Häc sinh: So¹n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Vì sao thành Đại La đợc chọn làm kinh đô? 2. Bµi míi: TrÇn Quèc TuÊn lµ mét trong nh÷ng danh tíng kiÖt xuÊt cña nh©n d©n VN vµ cña thÕ giíi trung đại. Ông góp công lớn trong hai cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên. Là nhà lÝ luËn qu©n sù víi c¸c t¸c phÈm: V¹n kiÕp t«ng bÝ truyÒn th, Binh th yÕu lîc... IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc những nét chính về nội dung của bài hịch và những nét đặc sắc NT. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Chuẩn bị bài: Hành động nói. -. Bµi 23: TiÕt 95:. V¨n b¶n Hành động nói Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS hiểu đợc:.

(157) - Nói cũng là một thứ hành động - Số lợng hành động nói khá lớn, nhng có thể quy lại thành một số kiểu khái quát nhất định. - Có thể sử dụng nhiều kiểu câu đã học để thực hiện cùng một hành động. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn : so¹n gi¸o ¸n, BP - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Thế nào là câu phủ định? Lấy hai VD minh hoạ. 2. Bµi míi: IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm hành động nói, biết cách sử dụng hành động nói phù hợp 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: bµi 3tr. 65. Bµi 23: TiÕt 96:. V¨n b¶n Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 5 Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: -. Gióp HS: Nhận thức đợc kết quả cụ thể bài viết của bản thân, những u, nhợc điểm khi viết bài văn TM Gióp häc sinh söa ch÷a c¸c lçi vÒ liªn kÕt v¨n b¶n vµ c¸c lçi chÝnh t¶ Gióp häc sinh cã kh¶ n¨ng tù kiÓm tra bµi viÕt cña m×nh.. II. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn: chÊm, ch÷a bµi Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: -. N¾m u, nhîc ®iÓm cña m×nh khi lµm bµi kiÓm tra BiÕt c¸ch söa ch÷a c¸c lçi trong bµi cña m×nh. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: -. Chép bài văn đã sửa vào vở rèn chữ §äc c¸c bµi v¨n mÉu vÒ VBTM. Bµi 24: TiÕt 97:. V¨n b¶n Níc §¹i ViÖt ta Trích: Bình ngô đại cáo_Nguyễn Trãi Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh:.

(158) -. Thấy đợc đoạn văn có ý nghĩa nh lời tuyên ngôn độc lập của dân tộc ta thế kỷ XV. HS thấy đợc phần nào sức thuyết phục của NT văn chính luận Nguyễn Trãi: lập luận chặt chÏ, sù kÕt hîp gi÷a lÝ lÏ vµ thùc tiÔn. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô, ch©n dung NguyÔn Tr·i. - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng ®o¹n v¨n viÕt vÒ nçi lßng cña TrÇn Quèc TuÊn (Ta thêng... vui lßng)? Ph©n tÝch? 2. Bµi míi: . IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc cốt lõi t tởng nhân nghĩa của NT và những đặc sắc NT của bài 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - Chuẩn bị bài: Hành động nói (tiếp). Bµi 24: TiÕt 98:. V¨n b¶n Hành động nói (tiÕp theo) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: -. Gióp häc sinh: Có thể sử dụng nhiều kiểu câu đã học để thực hiện cùng một hành động nói. RÌn kü n¨ng lµm c¸c d¹ng BT (SGK).. II. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ.. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: -. Hành động nói là gì? Có mấy kiểu hành động nói? Ch÷a BTVN (SGK). 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò HS đọc VD (SGK) - điền bảng phụ Xác định các kiểu câu và hành động nói cña c¸c c©u trong ®o¹n v¨n trªn? ThÕ nµo lµ c¸ch dïng trùc tiÕp? ThÕ nµo lµ c¸ch dïng gi¸n tiÕp?. Néi dung bµi häc I. Cách thực hiện hành động nói 1. VÝ dô - Câu 1, 2, 3: hành động nói trình bày -> thực hiÖn b»ng kiÓu c©u trÇn thuËt => c¸ch dïng trùc tiÕp - Câu 4, 5: Hành động nói điều khiển -> Câu. trÇn thuËt => c¸ch dïng gi¸n tiÕp Có mấy cách thực hiện hành động nói?. C¸ nh©n HS lµm viÖc. 2. KÕt luËn * Có hai cách thực hiện hành động nói: - Dïng trùc tiÕp: kiÓu c©u phï hîp víi hµnh động - Dùng gián tiếp: kiểu câu đợc dùng không đúng với chức năng vốn có của nó. II. LuyÖn tËp Bài 1: Tìm câu nghi vấn – mục đích? * C©u nghi vÊn ë ®o¹n ®Çu: Tõ xa c¸c bËc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nớc, đời nào không cã? (Câu nghi vấn thực hiện hành động phủ định) -> t¹o t©m thÕ cho tíng sÜ chuÈn bÞ nghe nh÷ng lêi lÝ lÏ cña t¸c gi¶..

(159) HS độc lập suy nghĩ và trình bày trớc lớp. * C©u nghi vÊn ë ®o¹n gi÷a: “Lóc bÊy giê dÉu các ngời muốn vui vẻ phỏng có đợc không?” (Câu nghi vấn thực hiện hành động phủ định) -> thuyết phục, động viên, khích lệ. * C©u nghi vÊn ë ®o¹n cuèi: V× sao vËy? (Câu nghi vấn thực hiện hành động gây sự chú ý) -> khẳng định chỉ con đờng là chiến đấu đến cùng để bảo vệ bờ cõi. Bµi 2 Tất cả các câu trần thuật đều thực hiện hành động cầu khiến, kêu gọi.  Cách dùng gián tiếp tạo sự đồng cảm sâu s¾c. Nã khiÕn cho nh÷ng nguyÖn väng cña l·nh tô trë thµnh nguyÖn väng tha thiÕt cña mçi ngêi. Bµi 3 Câu có mục đích cầu khiến? DÕ Cho¾t : - Song…d¸m nãi - Anh đã nghĩ…sang DÕ MÌn : - §îc, chó m×nh … ra nµo… - Th«i, im l¹i ®iÖu Êy ®i. * NhËn xÐt : - DÕ Cho¾t yÕu ®uèi nªn cÇu khiÕn nh· nhÆn, mÒm máng, khiªm tèn. - DÕ MÌn û thÕ kÎ m¹nh nªn giäng ®iÖu ng¹o m¹n, h¸ch dÞch.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: -. Nắm đợc các cách thực hiện hành động nói. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: -. Häc thuéc phÇn ghi nhí BTVN: 4,5 tr.72 ChuÈn bÞ bµi: ¤n tËp luËn ®iÓm. Bµi 24: TiÕt 99:. V¨n b¶n ¤n tËp vÒ luËn ®iÓm. I. Mục tiêu cần đạt: -. Gióp häc sinh: Nắm vững hơn nữa khái niệm luận điểm, tránh đợc những sự hiểu lầm mà các em thờng mắc phải (lẫn lộn luận điểm với vấn đề cần nghị luận hoặc coi luận điểm là một bộ phận của vấn đề nghị luận) Thấy rõ hơn mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề nghị luận và giữa các luận diểm với nhau trong mét bµi v¨n nghÞ luËn.. II. ChuÈn bÞ -. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô.

(160) -. Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Kh¸i niÖm luËn ®iÓm 1. Khái niệm và đặc điểm Nhắc lại về luận điểm? (Lựa chọn đáp án - Luận điểm là những t tởng, quan điểm, chủ tr¬ng mµ ngêi viÕt nªu ra nh»m gi¶i quyÕt vÊn đúng trong các câu trả lời a, b, c) đề một cách hợp lý, chính xác. - LuËn ®iÓm gåm : Luận điểm có những đặc điểm gì? + LuËn ®iÓm chÝnh + LuËn ®iÓm phô - LuËn ®iÓm ph¶i chÝnh x¸c, râ rµng, phï hîp víi yªu cÇu cÇn gi¶i quyÕt 2. Thùc hµnh nhËn diÖn vµ ph©n tÝch luËn ®iÓm: a. Bµi “Tinh thÇn yªu níc…” Bµi “Tinh thÇn yªu níc…” cã nh÷ng - L§ chÝnh (xuÊt ph¸t): D©n ta cã mét lßng luËn ®iÓm nµo? nång nµn yªu níc. - L§ phô: + Tinh thÇn yªu níc trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m. + Tinh thÇn yªu níc trong cuéc kh¸ng chiÕn hiÖn t¹i. - L§ chÝnh (dïng lµm kÕt luËn): NhiÖm vô cña §¶ng lµ ph¶i lµm cho tinh thÇn yªu níc của ND đợc phát huy mạnh mẽ trong mọi c«ng viÖc kh¸ng chiÕn. b. Bài “ Chiếu dời đô ” Xác định LĐ nh vậy có đúng không? Vì - LĐ xuất phát : Dời đô là việc làm trọng đại sao? cña c¸c vua chóa, thuËn theo ý trêi vµ hîp víi Cha đúng vì đó cha phải là t tởng, quan lßng d©n, nh»m mu toan nghiÖp lín ®iÓm, chñ tr¬ng c¬ b¶n mµ ngêi viÕt nªu ra - L§ phô: trong bµi. + Nhà Đinh, Lê không dời đô nên triều đại ng¾n ngñi, mu«n vËt kh«ng thÝch nghi. + Xét về mọi mặt thành Đại La xứng đáng là kinh đô của muôn đời. - LĐ chính (dùng làm kết luận): quyết định dời đô về thành Đại La. II. Mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cÇn gi¶i quyÕt trong bµi v¨n nghÞ luËn 1. VÝ dô * VD 1: Bµi “Tinh thÇn yªu níc…” Vấn đề đợc đặt ra trong bài “ Tinh thần - Vấn đề chính: Truyền thống yêu nớc của yªu níc…” lµ g×? NDVN trong lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc NÕu HCM chØ ®a ra luËn ®iÓm “§ång - LuËn ®iÓm “§ång bµo ta ngµy nay cã lßng bµo ta ngµy nay… nång nµn” th× cã thÓ yêu nớc nồng nàn” thì không đủ làm rõ vấn làm sáng tỏ vấn đề đợc không? đề * VD 2: Bài “Chiếu dời đô ” Trong “Chiếu dời đô ”, nếu Lí Công Uẩn - Luận điểm “Các triều đại… kinh đô” không chỉ đa ra luận điểm “Các triều đại… kinh đủ để làm sáng tỏ vấn đề. đô ” thì mục đích của nhà vua khi ban chiếu có đạt đợc không? Tại sao? 2. KÕt luËn Từ sự tìm hiểu, em rút ra đợc những KL - L§ ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cÇn gi¶i quyÕt. g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a luËn ®iÓm vµ vÊn - LĐ phải đủ để làm sáng tỏ VĐ đề cần giải quyết trong bài văn NL? Vậy luận điểm có QH chặt chẽ với vấn đề III. Mối quan hệ giữa các luận điểm trong nghÞ luËn. L§ thÓ hiÖn, gi¶i quyÕt tõng bµi v¨n nghÞ luËn khía cạnh của vấn đề. 1. VÝ dô.

(161) §Ò bµi: H·y tr×nh bµy râ v× sao chóng ta cÇn phải đổi mới phơng pháp học tập. - Lựa chọn hệ thống (1)  giải quyết đợc vấn đề. 2. KÕt luËn Từ sự tìm hiểu trên, em rút ra đợc kết luËn g× vÒ luËn ®iÓm vµ mèi quan hÖ gi÷a - L§ ph¶i cã hÖ thèng, m¹ch l¹c, kh«ng trïng lÆp. c¸c luËn ®iÓm trong bµi v¨n NL? - Có LĐ chính (cái đích của vấn đề, kết luận Cã tÝnh hÖ thèng: L§ tríc lµm c¬ së cho luËn ®iÓm sau, L§ sau kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cña bµi), L§ phô. L§ tríc. IV. LuyÖn tËp Bµi 1 - Cả hai luận điểm SGK nêu đều cha đợc. HS làm bài độc lập - L§ cña ®o¹n v¨n lµ: NguyÔn Tr·i lµ tinh hoa của đất nớc, DT và thời đại lúc bấy giờ. Bµi 2 §Ó gi¶i thÝch V§ “GD lµ chia kho¸ cña t¬ng HS th¶o luËn nhãm lai” (Hiểu theo nghĩa: GD góp phần mở ra tơng lai cho loài ngời trên trái đất) cần chọn và bæ sung c¸c luËn ®iÓm sau: - GD là yếu tố quyết định việc điều chỉnh tốc độ… - GD trang bÞ kiÕn thøc vµ nh©n c¸ch, trÝ tuÖ vµ t©m hån. - Do đó GD là chìa khoá cho sự tăng trởng kinh tÕ trong t¬ng lai. - GD lµ ch×a kho¸ cho sù ph¸t triÓn chÝnh trÞ vµ tiÕn bé XH sau nµy. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khái niệm và đặc điểm của LĐ, mối MQH giữa LĐ với các yếu tố khác. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - ChuÈn bÞ bµi: ViÕt §V tr×nh bµy luËn ®iÓm HS quan s¸t hÖ thèng luËn ®iÓm (1), (2) vµ tr¶ lêi c©u hái Em sÏ chän hÖ thèng luËn ®iÓm nµo?. Bµi 24: TiÕt 100:. V¨n b¶n ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy luËn ®iÓm Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: -. Gióp häc sinh: Nhận thức đợc ý nghĩa quan trọng của việc trình bày luận điểm trong bài văn NL. BiÕt c¸ch viÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy mét luËn ®iÓm theo c¸ch diÔn dÞch hoÆc quy n¹p.. II. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Tr×nh bµy luËn ®iÓm thµnh mét ®o¹n.

(162) HS đọc VD: Các ĐV NL thờng có câu chủ đề. Câu chủ đề cã nhiÖm vô th«ng b¸o luËn ®iÓm cña §V mét c¸ch râ rµng, chÝnh x¸c. Xác định câu chủ đề (câu nêu luận điểm) trong mỗi đoạn? Đoạn văn trên đợc trình bµy theo c¸ch nµo? - Nhê c©u C§, ta dÔ dµng nhËn thÊy L§ cña §V a: Thµnh §¹i La lµ chèn héi tô cña bèn phơng, là kinh đô bậc nhất... - Nªu c¸c yÕu tè thuËn lîi vÒ nhiÒu mÆt cña thành Đại La trớc để quy nạp thành câu chủ đề. - Nêu câu chủ đề trớc sau đó nêu DC để chứng minh cho LĐ của câu chủ đề và cuối đoạn có câu tổng kết để nhấn mạnh LĐ trong câu chủ đề. ĐV NL thờng đợc trình bày theo những c¸h nµo? - DiÔn dÞch, quy n¹p HS đọc VD Nh¾c l¹i kh¸i niÖm lËp luËn? Lµ viÖc s¸p xÕp c¸c L§ vµ luËn cø thµnh mét hÖ thèng cã søc thuyÕt phôc, nh»m lµm s¸ng tỏ vấn đề. T×m luËn ®iÓm vµ c¸ch lËp luËn trong ®o¹n v¨n? Trong ®o¹n, nh÷ng côm tõ “chuyÖn chã con, giäng chã m¸…” -> Bản chất thú vật của bọn địa chủ hiện ra thµnh nh÷ng h×nh ¶nh râ rµng, lÝ thó C¸ch lËp luËn nµy cã t¸c dông g×? GV sö dông c©u hái c trong SGK Nếu đảo ngợc các ý thì luận điểm không s¸ng tá Khi tr×nh bµy luËn ®iÓm trong ®o¹n v¨n cÇn chó ý ®iÒu g×?. v¨n nghÞ luËn 1. VÝ dô. * VD 1 a. - Câu chủ đề: “Thật là…muôn đời”, nằm ở cuèi ®o¹n.  §o¹n v¨n quy n¹p b. - Câu chủ đề: “Đồng bào…ngày trớc”, đứng ë ®Çu ®o¹n  §o¹n v¨n diÔn dÞch. * VD 2. - Luận điểm (câu chủ đề): “Cho thằng nhà giµu…nã ra” -> n»m ë cuèi ®o¹n - C¸ch lËp luËn: dïng phÐp t¬ng ph¶n: + Đặt chó bên ngời, đặt cảnh xem chó, quý chã, vå vËp mua chã bªn c¹nh giäng chã m¸ víi ngêi b¸n chã. -> làm rõ bản chất chó đểu của giai cấp địa chñ => lËp luËn chÆt chÏ, hîp lÝ. 2. KÕt luËn: (Ghi nhí (SGK). II. LuyÖn tËp Bµi 1: Diễn đạt ý thành luận điểm: HS làm bài độc lập-> trình bày trớc lớp a. CÇn tr¸nh lèi viÕt dµi dßng khiÕn ngêi đọc khó hiểu. b. Nguyªn Hång thÝch truyÒn nghÒ cho b¹n trÎ. Bµi 2 - LuËn ®iÓm: TÕ Hanh lµ mét ngêi tinh l¾m Th¶o luËn nhãm - LuËn cø: + Tế Hanh đã ghi đợc đôi nét thần tình về c¶nh sinh ho¹t ë chèn quª h¬ng LC sau biểu hiện một mức độ tinh tế cao hơn + Thơ Tế Hanh đa ta vào một thế giới rất gần gòi…c¶nh vËt so với LC trớc  độc giả thấy hứng thú. - C¸ch s¾p xÕp LC: Theo tr×nh tù t¨ng tiÕn Bµi 4 Các luận cứ của LĐ đợc sắp xếp: HS làm bài độc lập-> trình bày trớc lớp - Văn GT đợc viết ra nhằm làm cho ngời đọc hiÓu - GT cµng khã hiÓu th× ngêi viÕt cµng khã đạt đợc mục đích.

(163) - Ngợc lại, GT càng dễ hiểu thì ngời đọc cµng dÔ b×nh héi, dÔ nhí, dÔ lµm theo. - Vì thế, văn GT phải đợc viết sao cho dễ hiÓu. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc các cách trình bày LĐ 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: bµi 3 tr. 82 - ChuÈn bÞ bµi: Bµn luËn vÒ phÐp häc. Bµi 25: TiÕt 101:. V¨n b¶n Bµn luËn vÒ phÐp häc. I. Mục tiêu cần đạt:. LuËt häc ph¸p - NguyÔn ThiÕp Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... Gióp häc sinh: Thấy đợc mục đích, t/d của việc học chân chính: học để làm ngời, học để biết và làm, học để góp phần làm cho đất nớc hng thịnh, đồng thời thấy đợc tác hại của lối học chuộng h/thøc, cÇu danh lîi. - Nhận thức đợc phơng pháp học tập đúng, kết hợp với hành. Học cách lập luận của t/g, biết cách viết bài văn NL theo chủ đề nhất định. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: -. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm Cho biÕt nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶? * T¸c gi¶: (1723- 1804) Từng đỗ đạt làm quan dới triều Lê nhng - Quª: X· NguyÖt Ao, HuyÖn La S¬n, TØnh Hµ sau đó từ quan về dạy học. Ngời đời kính TÜnh. trọng nên gọi ôn là La Sơn Phu Tử. Sau đó, - Là ngời học rộng, tài cao, đức lớn ông đợc vua Quang Trung vời ra giúp triều - Ngời đơng thời thờng gọi là La Sơn Phu Tử. T©y S¬n. ThÊy vua ch©n thµnh nªn «ng - Tõng gióp triÒu T©y S¬n (cña Quang Trung) nhËn lêi. Sau khi Quang Trung mÊt, «ng xây dựng đất nớc. lại về ở ẩn cho đến cuối đời mà không hợp t¸c víi nhµ NguyÔn. * T¸c phÈm: Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c phÈm? - ThÓ lo¹i: TÊu. Em biÕt g× vÒ thÓ lo¹i v¨n tÊu?.

(164) Lµ lo¹i v¨n th cña bÒ t«i, thÇn d©n göi lªn vua chúa để trình bày sự việc, ý kiến, tấu có thể đợc viết bằng văn xuôi, văn vần hay biÒn ngÉu. Bài tấu ra đời trong h/c nào? Vua Quang Trung tõng mêi NguyÔn ThiÕp ra hîp t¸c víi triÒu T©y S¬n nhng v× nhiÒu lÝ do NguyÔn ThiÕp cha nhËn lêi. Ngµy 10/7 niªn hiÖu Quang Trung n¨m thø 4 (1971), vua l¹i viÕt chiÕu th mêi NguyÔn ThiÕp vµo Phó Xu©n héi kiÕn v× “cã nhiÒu ®iÒu bµn nghÞ”. LÇn nµy «ng b»ng lßng vào và đã viết bài tấu bàn về ba việc mà bËc qu©n v¬ng nªn biÕt. Néi dung bµi tÊu gåm ba phÇn: - Bàn về quân đức (đức của vua): mong bậc đế vơng “một lòng tu đức”, lấy “sự häc vÊn mµ t¨ng thªm tµi”, “bëi sù häc mà có đức”. - Bàn về dân tâm (lòng dân): khẳng định d©n lµ gèc, gèc v÷ng níc míi yªn - Bµn vÒ häc ph¸p (phÐp häc): Néi dung nh ®o¹n trÝch gi¶ng. Quan s¸t SGK Xác định bố cục của VB?. - GV híng dÉn: giäng ®iÖu ch©n t×nh, bµy tá thiÖt h¬n, võa tù tin, võa khiªm tèn -> Gọi hs đọc T¸c gi¶ më ®Çu bµi tÊu b»ng c¸ch nµo? Cã ý nghÜa g×? - Dïng c©u ch©m ng«n võa dÔ hiÓu võa t¨ng søc thuyÕt phôc. - Khái niệm học đợc giải thích bằng hình ¶nh so s¸nh cô thÓ nªn dÔ hiÓu. - Khái niệm đạo vốn trừu tợng, phức tạp đợc giải thích ngắn gọn, rõ ràng: Là lẽ đối xử hàng ngày giữa ngời với ngời Tác giả đã chỉ ra những lối học lệch lạc, sai tr¸i nµo? ThÕ nµo lµ lèi häc h/thøc, cÇu danh lîi? V× sao lối học này không biết đến tam cơng, ngò thêng? - Lèi häc h×nh thøc: häc thuéc lßng c©u ch÷ mµ kh«ng hiÓu ND, chØ cã c¸i danh mµ kh«ng cã thùc chÊt. - Lối học cầu danh lợi: học để có danh tiếng, đợc trọng vọng, đợc nhàn nhã, nhiều lîi léc... T¸c h¹i cña lèi häc Êy lµ g× ? - Đạo tam cơng: tức là học để hiểu và giữ quan hÖ vua t«i, cha con, chång vî - Đạo ngũ thờng: học để hiểu và sống theo. - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: 1791, khi «ng vµo Phó Xu©n héi kiÕn víi vua, bµn quèc sù.. - VÞ trÝ ®o¹n trÝch: lµ phÇn thø ba cña bµi tÊu 2. Chó thÝch 3. Bè côc - PhÇn 1: Tõ ®Çu...tÖ h¹i Êy -> bàn về mục đích của việc học, phê phán lèi häc sai tr¸i. - PhÇn 2: TiÕp ...thÞnh trÞ -> Ph¬ng ph¸p häc vµ t¸c dông cña nã - PhÇn 3: Cßn l¹i - > KÕt luËn (lêi bµy tá ch©n thµnh mong nhµ vua xem xÐt) II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc 2. T×m hiÓu v¨n b¶n a. Mục đích chân chính của việc học. - Học để làm ngời -> NT: Dïng c©u ch©m ng«n vµ h×nh ¶nh so s¸nh. b. Phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn lÖch l¹c, sai tr¸i trong häc tËp. - Lèi häc h×nh thøc, cÇu danh lîi.. - >Tác hại: Ngời trên, kẻ dới đều không có thực chất dẫn đến cảnh nớc mất nhà tan..

(165) năm đức tính của con ngời: nhân, nghĩa, lÔ, trÝ, tÝn. Khi bàn vê phép học, Nguyễn Thiếp đã đề xuất những ý kiến gì? KhuyÕn khÝch më réng trêng häc víi nhiÒu lo¹i trêng, thµnh phÇn häc. c. Bµn vÒ c¸ch häc: * PhÐp häc: - Việc học phải đợc phổ biến rộng khắp - ViÖc häc ph¶i b¾t ®Çu tõ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, cã tÝnh chÊt nÒn t¶ng - Ph¬ng ph¸p häc ph¶i: + Từ thấp đến cao. + Häc réng, nghÜ s©u, biÕt tãm lîc nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n, cèt yÕu nhÊt. + Häc ph¶i kÕt hîp víi hµnh. * T¸c dông - §Êt níc cã nhiÒu nh©n tµi - Chế độ vững mạnh, quốc gia hng thịnh. Phép học đó có t/d và ý nghĩa ntn? §©y thùc chÊt lµ mét t tëng khuyÕn häc mà từ đó vua Quang Trung ban bố chiếu lËp häc, khuyÕn khÝch më trêng häc ë kh¾p n¬i. Tõ thùc tÕ viÖc häc cña b¶n th©n, em thÊy ph¬ng ph¸p h/t nµo lµ tèt nhÊt? V× sao Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶? LËp luËn chÆt chÏ chÆt chÏ: tõ phª ph¸n → khẳng định) III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp Qua bµi tÊu em hiÓu g× vÒ t¸c gi¶? 1. Tæng kÕt Yªu níc vµ cã nh©n c¸ch chÝnh trùc Xác định trình tự lập luận của đoạn văn bằng một sơ đồ.. M§ ch©n chÝnh cña viÖc häc Phª ph¸n nh÷ng lÖch l¹c, sai tr¸i. Khẳng định q.®iÓm p.ph¸p đúng đắn. TD cña viÖc häc ch©n chÝnh Ph©n tÝch sù cÇn thiÕt vµ t¸c dông cña ph- 2. LuyÖn tËp ơng pháp “Học đi đôi vơi hành” IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc nội dung bai tấu của NT về việc học - Nắm đợc cách lập luận của tác giả 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Lập sơ đồ và giải thích sơ đồ về trình tự lập luận trong bài “bàn luậtn về phép học” - ChuÈn bÞ bµi: LuyÖn tËp XD vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm. Bµi 25: TiÕt 102:. V¨n b¶n LuyÖn tËp x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm. I. Mục tiêu cần đạt: -. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... Gióp häc sinh: Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch thøc x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm Vận dụng đợc những hiểu biết đó vào việc tìm, sắp xếp và trình bày trong một bài văn NL có đề tài quen thuộc..

(166) II. ChuÈn bÞ: -. Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Khi tr×nh bµy luËn ®iÓm trong v¨n NL cÇn chó ý ®iÒu g×? Ch÷a bµi tËp 1. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò H/s đọc đề Cần làm sáng tỏ vấn đề gì? Cho đối tợng nào? Nhằm mục đích gì?. Néi dung bµi häc Đề bài: Hãy viết một bài báo tờng để khuyên mét sè b¹n trong líp ph¶i häc tËp ch¨m chØ h¬n. 1. Tìm hiểu đề - Néi dung NL: cÇn ph¶i häc tËp ch¨m chØ. - §èi tîng: c¸c b¹n häc cïng líp 2. X©y dùng hÖ thèng luËn ®iÓm.. Em có nên sử dụng hệ thống luận điểm đợc nªu ë môc II.1 kh«ng? V× sao? Cßn cã chç cha chÝnh x¸c, hîp lÝ: - LuËn ®iÓm a lo¹i bá, v×: ND kh«ng phï hîp: đề bài nêu phải học tập chăm chỉ hơn, luận điểm lại nói đến lao động tốt. - Cßn thiÕu nh÷ng luËn ®iÓm cÇn thiÕt khiÕn cho mạch văn bị đứt đoạn, vấn đề không s¸ng, râ. - S¾p xÕp luËn ®iÓm cha hîp lÝ: + VÞ trÝ cña L§ b: lµm cho bµi thiÕu m¹ch l¹c, luận điểm d không nên đứng trớc luận điểm e. Theo em, cÇn bæ sung nh÷ng luËn ®iÓm a. §Êt níc ta ®ang rÊt cÇn nh÷ng ngêi tµi giái nµo? S¾p xÕp l¹i ra sao? để xây dựng đất nớc b. Quanh ta ®ang cã nhiÒu tÊm g¬ng cña c¸c bạn h/s phấn đấu học giỏi để đáp ứng đợc yêu cầu của đất nớc. c. Muèn häc giái, muèn thµnh tµi th× tríc hÕt ph¶i häc ch¨m. d. Mét sè b¹n ë líp ta ham ch¬i, cha ch¨m häc, lµm cho thÇy c« gi¸o vµ c¸c bËc cha mÑ rÊt lo buån. e. NÕu b©y giê cµng ch¬i bêi, kh«ng chÞu häc thì sau này càng khó thành đạt trong cuộc sèng. g. VËy th× ngay tõ lóc nµy, c¸c b¹n h·y chÞu khó học hành chăm chỉ, để trở nên ngời có ích cho c/s, và nhờ đó, tìm đợc niềm vui chân chÝnh, l©u bÒn. Nh¾c l¹i nh÷ng ®iÒu chó ý khi tr×nh bµy 3. Tr×nh bµy luËn ®iÓm luËn ®iÓm? Quan s¸t c¸c c©u giíi thiÖu L§. Cã ph¶i tÊt c¶ c¸c c©u chuyÓn ®o¹n vµ giíi thiệu LĐ ở mục 2a đều chính xác không? a. Dïng c©u giíi thiÖu luËn ®iÓm: V× sao? Câu 2 xác định sai mối quan hệ giữa luận ®iÓm cÇn tr×nh bµy víi luËn ®iÓm 1. Hai luËn điểm đó không có QH nhân - quả để nối bằng từ “do đó ” Em lựa chọn câu nào để giới thiệu LĐ e? Vì Cã thÓ sö dông: sao? - Câu (1): đơn giản, dễ làm theo. Em cã thÓ nghÜ thªm c¸ch chuyÓn ®o¹n vµ - C©u (3): giäng ®iÖu gÇn gòi, th©n thiÕt. giíi thiÖu L§ nµo kh¸c kh«ng? Ta nªn ®a nh÷ng luËn cø g× vµ s¾p xÕp nh÷ng luËn cø Êy ntn cho phï hîp? Em nªn viÕt c©u kÕt ®o¹n cho ®o¹n v¨n em phải trình bày ntn để đáp ứng các yêu cầu mà SGK đã đa ra?. b. S¾p xÕp luËn cø: Nh SGK lµ hîp lÝ c. KÕt ®o¹n. - Lóc bÊy giê, c¸c b¹n muèn vui ch¬i n÷a liÖu có đợc không?.

(167) §o¹n v¨n viÕt theo c¸ch trªn lµ DD hay QN? Làm thế nào để chuyển đoạn diễn dịch thµnh ®o¹n quy n¹p? HS viết đoạn văn dựa theo dàn ý đã lập. - Lóc bÊy giê, c¸c b¹n kh«ng muèn vui ch¬i thoải mái, liệu có đợc hay chăng? -> tr×nh bµy §V theo c¸ch diÔn dÞch * Muèn chuyÓn §V tõ quy n¹p thµnh diÔn dÞch vµ ngîc l¹i ta cÇn: - Thay đổi vị trí câu chủ đề - Sửa lại các câu văn để đảm bảo mối liên kết trong ®o¹n, trong bµi kh«ng bÞ mÊt ®i. 4. ViÕt ®o¹n v¨n. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc kĩ năng viết đoạn văn trình bày luận điểm. - Nắm đợc cách lập luận ở trong đoạn văn NL. 2. Híng dÉn vÒ nhµ: - Hoµn thiÖn bµi tËp trªn líp. - So¹n VB: ThuÕ m¸u.. Bµi 25: TiÕt 103- 104:. V¨n b¶n ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - VËn dông kÜ n¨ng tr×nh bµy luËn ®iÓm vµo viÖc viÕt bµi v¨n chøng minh (hoÆc gi¶i thÝch) một vấn đề xã hội hoặc văn học gần gũi với các em. - Tự đánh giá chính xác hơn trình độ TLV của bản thân, từ đó, rút ra những KN cần thiết để các bài làm văn sau đạt kết quả tốt hơn. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: §Ò bµi 1: Gi¶i thÝch c©u nãi cña M.Go-r¬-ki; “H·y yªu s¸ch, nã lµ nguån kiÕn thøc, chØ cã kiÕn thức mới là con đờng sống” §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm a. Më bµi (1,5 ®iÓm): - Giới thiệu luận điểm: nêu vai trò của sách trong đời sống và trích dẫn câu nói của M. Go-r¬-ki. b. Th©n bµi (7 ®iÓm): LÇn lît tr×nh bµy c¸c luËn ®iÓm, mçi luËn ®iÓm viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n cã diÔn dÞch, quy n¹p hoÆc tæng-ph©n-hîp - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm s¸ch: S¸ch lµ s¶n phÈm cña trÝ tuÖ con ngêi... - Chúng ta cần phải biết yêu sách, rèn luyện cho mình thói quen đọc sách. Nhng đó là nh÷ng lo¹i s¸ch nµo? - S¸ch mµ ta yªu thÝch lµ nh÷ng s¸ch cã Ých: nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc ch©n chÝnh, nh÷ng cuèn s¸ch gi¸o khoa, s¸ch KHKT... - T¹i sao ta cÇn yªu quý s¸ch: + Cung cÊp tri thøc vÒ mäi mÆt (®a dÉn chøng). + Gióp con ngêi th gi·n, gi¶i trÝ sau nh÷ng giê lµm viÖc mÖt mái. + Gióp con ngêi hiÓu vµ yªu thÕ giíi xung quanh..

(168) + Gióp con ngêi sèng tèt h¬n. Ph¶i yªu quý s¸ch ntn? Tại sao “chỉ có sách mới là con đờng sống”? + Cuộc sống của con ngời co rất nhiều nhu cầu chính đáng và cũng luôn phải đối mặt víi nh÷ng nguy c¬, th¸ch thøc. + Đáp ứng nhu cầu của con ngời và đối phó với những nguy cơ ấy, cần phải có kiến thức và chỉ có kiến thức mới thực hiện đợc. c. KÕt bµi (1, 5 ®iÓm): - KĐ lại vai trò của sách: Dù xã hội ngày càng văn minh, hiện đại với nhiều máy móc tinh x¶o nhng s¸ch vÉn lµ ngêi b¹n b×nh dÞ, ch©n thµnh vµ giµu tri thøc cña mçi chóng ta. -. §Ò bµi 2: Tõ bµi “Bµn luËn vÒ phep häc” cña NguyÔn ThiÕp, h·y nªu suy nghÜ vÒ MQH gi÷a häc víi hµnh. §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm: a. Më bµi (1,5 ®iÓm) - Trong “Bµn luËn vÒ phÐp häc” NguyÔn ThiÕp viÕt: “Häc réng råi tãm lîc cho gän, theo điều học mà làm”, tức là học phải đi đôi với hành, mang điều đã học vào giúp đời. - Tôc ng÷ cã nhiÒu c©u nãi vÒ MQH gi÷a häc víi hµnh. - Do vậy, phơng pháp học tập đúng đắn nhất là: Học phải đi đôi với hành. b. Th©n bµi (7 ®iÓm): * Gi¶i thÝch: - Häc lµ g×? + Thu nhËn kiÕn thøc + LuyÖn tËp kÜ n¨ng do ngêi kh¸c truyÒn l¹i - Hµnh lµ g×? + Nãi chung lµ thùc hµnh, lµ lµm - Mục đích của học là gì? + Học để biết rõ đạo, để làm ngời tốt + Học để có tri thức vận dụng trong cuộc sống, phục vụ cho mình và cho đất nớc - Mục đích của hành là gì? + Làm để quen tay, để có kĩ năng thành thạo: “Trăm hay không bằng tay quen” * Ph©n tÝch h¹n chÕ cña viÖc chØ thùc hiÖn mét mÆt: - ChØ chó träng häc mµ kh«ng hµnh th× sao? + ChØ giái lÝ thuyÕt, hiÓu biÕt s¸ch vë nhng kh«ng hµnh th× lµ lÝ thuyÕt su«ng. Khi ph¶i thùc hµnh sÏ lóng tóng (nªu dÉn chøng) + ThiÕu kinh nghiÖm thùc tÕ nªn h¹n chÕ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o - NÕu chØ chó träng hµnh mµ kh«ng häc th× sÏ ntn? + Hành sẽ không có kết quả cao, nhất là trong thời đại KHKT phát triển. * Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a häc vµ hµnh: - Học phải đi đôi với hành là phơng pháp tốt nhất vì: + Kiến thức là cơ sở lí thuyết, có tác dụng chỉ đạo việc thực hành, giúp thực hành đạt kÕt qu¶ cao (Nªu dÉn chøng) + Thực hành giúp cho việc đúc kết kinh nghiệm, bổ sung, hoàn chỉnh kiến thức đã đợc häc - KÕt hîp gi÷a häc vµ hµnh sÏ gióp ta trë thµnh con ngêi toµn diÖn võa cã lÝ thuyÕt võa có kĩ năng. Đó là cơ sở để phát triển khả năng. c. KÕt bµi (1, 5®iÓm): - Hiểu vấn đề, cần áp dụng trong thực tế, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trờng. - Đặt ra câu hỏi cho mỗi ngời thực hiện: “Học đi đôi với hành ntn” để có hiệu quả?. Bµi 26: TiÕt 105:. V¨n b¶n THuÕ m¸u Trích: Bản án chế độ thực dân pháp - Nguyễn ái Quốc Ngµy so¹n: ……………………...

(169) I. Mục tiêu cần đạt:. Ngµy gi¶ng:……………………... Gióp häc sinh: Hiểu đợc bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của TDP qua việc dùng ngời dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lực của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. H×nh dung ra sè phËn bi th¶m cña nh÷ng ngêi bÞ bãc lét “ThuÕ m¸u” theo tr×nh tù miªu t¶ cña t¸c gi¶. - ThÊy râ ngßi bót lËp luËn s¾c bÐn, trµo phóng s©u cay cña NguyÔn ¸i Quèc trong v¨n chÝnh luËn. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Trong bµi “Bµn luËn vÒ phÐp häc” t¸c gi¶ ®a ra nh÷ng phÐp häc nµo? Cã t¸c dông g×? 2. Bµi míi: Giới thiệu bài: Những năm 20 của TK XX là thời kì hoạt động sôi nổi của ngời thanh niên yêu nớc Nguyễn ái Quốc, trong những hoạt động CM ấy ngời có sáng tác văn chơng... “Thuế máu” là chơng đầu tiên của “Bản án chế độ thực dân Pháp”, t/g tập trung vạch -. trÇn bé mÆt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa, c¸c thñ ®o¹n tµn b¹o cña chÝnh quyÒn TDP trong viÖc dùng ngời dân nớc thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiÕn tranh th¶m khèc. Hoạt động của thầy và trò H·y nªu vµi nÐt s¬ lîc vÒ t¸c gi¶ NguyÔn ¸i Quèc? * ý nghÜa tªn gäi: - NguyÔn: lµ hä cña B¸c vµ còng lµ hä phæ biÕn nhÊt cña ngêi VN. - ¸i quèc: Yªu nuíc -> Ngêi VN yªu níc Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c phÈm? - N¨m 1946, xuÊt b¶n b»ng tiÕng Ph¸p t¹i VN - N¨m 1960, nhµ xuÊt b¶n sù thËt xuÊt b¶n bằng tiếng Việt và sau đó đã tái bản nhiều lần -Bản án CĐTDP là tác phẩm đợc NAQ dành nhiÒu thêi gian, ®Çu t nhiÒu c«ng søc nhÊt trong n¨m 1922-1925. §Ó hoµn thµnh t¸c phẩm, ngời đã tìm đọc rất nhiều tài liệu, gặp gì nhiÒu nh©n chøng, thèng kª c«ng phu rÊt nhiÒu con sè. - B¶n ¸n C§TDP lµ t¸c phÈm kh¸ dµy dÆn, néi dung phong phó, gåm 12 ch¬ng vµ phÇn phô lục. Mỗi chơng viết về một chủ đề và tất cả hîp thµnh mét b¶n c¸o tr¹ng phong phó, ®anh thÐp vÒ téi ¸c tµy trêi cña cña chñ nghÜa TD vÒ cuéc sèng khèn cïng cña ngêi d©n xø thuộc địa. Víi thiªn phãng sù ®iÒu tra nµy, lÇn ®Çu tiên trong lịch sử thế giới, chế độ thuộc địa bÞ lªn ¸n mét c¸ch cã hÖ thèng, toµn diÖn, cô thÓ vµ chÝnh x¸c Để hiểu đợc nội dung của tác phẩm, cần nắm đợc đặc điểm LS: - T×nh h×nh thÕ giíi kho¶ng 20 n¨m ®Çu cña TK XX: Các nớc đế quốc thi nhau bành trớng, x©m chiÕm nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi, v¬ vÐt tr¾ng trîn cña c¶i, nh©n lùc. Còng v× thÕ cuéc sống của ND nô lệ các xứ thuộc địa vô cùng cùc khæ, tñi nhôc. Lµn sãng CM ®ang d©ng lªn ngµy cµng m¹nh mÏ ë kh¾p n¬i.. Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung. 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm * T¸c gi¶ - NguyÔn ¸i Quèc lµ tªn gäi cña Chñ tÞch Hồ Chí Minh khi ngời hoạt động cách mạng ë ch©u ¢u vµo nh÷ng n¨m 20 cña TK XX. * T¸c phÈm: - “Bản án chế độ thực dân Pháp ” là thiên phãng sù viÕt b»ng tiÕng Ph¸p, in lÇn ®Çu t¹i Pa ri, n¨m 1925. - ThÓ lo¹i: Phãng sù (KiÓu VB NghÞ luËn) - §o¹n trÝch n»m trong ch¬ng I cña t¸c phÈm.

(170) - Cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất (19141918), mà NAQ là cuộc xung đột ác liệt giữa các nớc đế quốc đang tranh giành ảnh hởng, quyền lợi. Nó đẩy NDLĐ ở nhiều nớc TB, ngời dân nghèo ở các xứ thuộc địa vào lò lửa chiÕn tranh th¶m khèc. Quan s¸t SGK Xác định bố cục của đoạn trích? Tất cả các tiêu đề(Tên chơng, tên các mục) đều do tác giả đặt.. KÕt hîp nhiÒu giäng ®iÖu: khi mØa mai ch©m biếm, khi đau xót, đồng cảm, khi căm hờn, phÉn né, khi giÔu nh¹i, trµo phóng... - GV đọc một đoạn -> gọi h/s đọc Nhận xét về cách đặt tên chơng, tên các phÇn trong v¨n b¶n? - Ngời dân thuộc địa phải gánh chịu nhiều thứ thuÕ bÊt c«ng, v« lÝ. Song cã lÏ thø thuÕ bÞ bãc lét tµn nhÉn, phò phµng nhÊt lµ bÞ bãc lét x¬ng m¸u, m¹ng sèng.. So sánh thái độ của các quan cai trị thực dân đ/với ngời dân thuộc địa trớc khi có ch/tr vµ khi ch/tr x¶y ra? Tríc chiÕn tranh: nh÷ng tªn da ®en bÈn thØu, nh÷ng tªn An nam mit..... 2. Chó thÝch 3. Bè côc - PhÇn 1: ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø - Phần 2: Chế độ lính tình nguyện - PhÇn 3: KÕt qu¶ cña sù hy sinh II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc:. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: * ý nghÜa tªn ch¬ng vµ tªn c¸c phÇn trong VB - C¸i tªn ThuÕ m¸u gîi lªn sè phËn th¶m thơng của ngời dân thuộc địa, bao hàm lòng căm phẫn, thái độ mỉa mai với tội ác ghê tëm cña chÝnh quyÒn TD. - Trình tự cách đặt tên gợi lên quá trình lừa bịp, bóc lột đến cùng kiệt thuế máu của bọn cai trÞ a. ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø: * Thái độ của các quan cai trị với ngời dân thuộc địa: - Tríc chiÕn tranh: khinh bØ, miÖt thÞ, coi hä là giống ngời hạ đẳng, bị đối xử đánh đập nh sóc vËt. - Khi chiến tranh bùng nổ: họ đợc tâng bốc, vỗ về, đợc phong những danh hiệu cao quí. ->Hai thái độ hoàn toàn trái ngợc nhau, bộc lộ thủ đoạn lừa bịp, bỉ ổi của bọn TD (để b¾t ®Çu biÕn hä thµnh vËt hy sinh). Em có nhận xét gì về thái độ đó của bọn cai trÞ? Vì sao lại có sự thay đổi thái độ nh vậy? V× thùc d©n Ph¸p muèn che giÊu d· t©m lîi dông x¬ng m¸u cña hä trong cuéc chiÕn tranh -> Nhắc lại lời lẽ, hình ảnh đối lập, tơng cho quyÒn lîi cña níc Ph¸p. ph¶n cña bän TD víi dông ý, giäng ®iÖu Tác giả đã vạch trần bộ mặt của chính mØa mai. quyÒn TD b»ng c¸ch nµo? * Số phận của ngời dân thuộc địa Số phận thảm thơng của ngời dân thuộc địa - Phải đột ngột xa lìa gia đình, quê hơng vì mục đích vô nghĩa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa đợc - Đem mạng sống đổi lấy vinh dự hão miªu t¶ nh thÕ nµo? huyÒn. SGK tr. 87 - BÞ biÕn thµnh vËt hi sinh cho lîi Ých, danh Số phận ấy đợc chốt lại, hằn sâu thêm bởi dù cña nh÷ng kÎ cÇm quyÒn. những con số đầy ấn tợng có sức lay động - Lµm kiÖt søc trong c¸c xëng chÕ t¹o vò lßng ngêi (ë cuèi phÇn 1). khÝ. - > sè phËn v« cïng th¶m th¬ng - > §a c¸c t liÖu hiÖn thùc, b×nh luËn díi Em cã NX g× vÒ c¸ch ®a dÉn chøng vµ b×nh d¹ng h×nh ¶nh Èn dô, giäng ®iÖu võa giÔu cît võa xãt xa. luËn cña t¸c gi¶? “Êy thÕ mµ... lËp tøc..., ®i ph¬i th©y... b¶o vÖ Tæ quèc...”. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ:.

(171) 1. Cñng cè: - Nắm đợc ý nghĩa nhan đề và các phần trong VB, Nắm đợc ND phần 1 - Nắm đợc NT lập luận của tác giả 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn a - So¹n VB: ThuÕ m¸u. Bµi 26: TiÕt 106:. V¨n b¶n THuÕ m¸u Trích: Bản án chế độ thực dân pháp - Nguyễn ái Quốc. I. Mục tiêu cần đạt:. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... Gióp häc sinh: Hiểu đợc bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của TDP qua việc dùng ngời dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lực của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. H×nh dung ra sè phËn bi th¶m cña nh÷ng ngêi bÞ bãc lét “ThuÕ m¸u” theo tr×nh tù miªu t¶ cña t¸c gi¶. - ThÊy râ ngßi bót lËp luËn s¾c bÐn, trµo phóng s©u cay cña NguyÔn ¸i Quèc trong v¨n chÝnh luËn. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Phân tích thái độ của chính quyền TD với những ngời bản xứ trớc và khi chiến tranh xảy ra? -. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc b. Chế độ lính tình nguyện Em hiÓu thÕ nµo lµ t×nh nguyÖn? * Hành động của bọn thực dân Chế độ lính tình nguyện ở đây đợc thực hiện - Tiến hành lùng ráp, vây bắt, cỡng bức ngời ntn? ta ph¶i ®i lÝnh. - Tù nguyÖn lµ tù gi¸c, kh«ng bÞ b¾t buéc, lµ -Tho¹t tiªn chóng tãm ngêi nghÌo, ngêi s½n sµng, phÊn khëi mµ ®i. khoẻ. Sau đó đến con nhà giàu, không - Gäi nh÷ng ngêi d©n b¶n xø lµ “vËt liÖu biÕt muèn ®i lÝnh th× ph¶i x× tiÒn ra. nãi”. Côm tõ “VËt liÖu biÕt nãi” thÓ hiÖn ý - S½n sµng trãi, xÝch, nhèt ngêi ta nh sóc nghÜa trµo phïng, mØa mai s©u s¾c. Bän thùc vật, sẵn sàng đàn áp dã man nếu nh có ngời dân coi ngời dân bản xứ chỉ nh một thứ đồ vật chống đối. biết nói, nh một thứ hàng hoá đặc biệt có thể sinh lîi mµ th«i. - HËu qu¶ cña chÝnh s¸ch thu gom “vËt liÖu biết nói” là đẻ ra hàng trăm cách xoay xỏa, lµm tiÒn tr¾ng trîn. §ã chÝnh lµ c¬ héi lµm giµu cña bän quan chøc trªn tÝnh m¹ng cña ngêi d©n b¶n xø, lµ c¬ héi tá lßng trung thành, củng cố địa vị, thăng quan, tiến chức cña bän tay sai thùc d©n Em có nhận xét gì về những hành động - > Hành động cỡng bức, bắt lính một cách nµy? tµn b¹o, d· man * Ph¶n øng cña ngêi b¶n xø: Trớc những hành động đó ngời bản xứ có - Nh÷ng ngêi kh«ng thÓ trèn tho¸t th× hä tù ph¶n øng ntn? huû ho¹i th©n m×nh. -> tìm mọi cách để trốn thoát. Những hành động ấy nói lên điều gì? => Những hành động ấy đã lật tẩy bộ mặt lừa bịp của chế độ mộ lính phi nhân. * Lêi nãi cña bän cÇm quyÒn ThÕ mµ trong b¶n bè c¸o víi nh÷ng ngêi bÞ - Høa hÑn ban phÈm hµm cho nh÷ng lÝnh b¾t lÝnh bän chóng ®a ra nh÷ng lêi lÏ ntn? còn sống, truy tặng cho những ngời đã hi sinh.

(172) - Tuyên bố: “Các bạn đã tấp nập đầu quân, kh«ng ngÇn ng¹i hiÕn x¬ng m¸u cña Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng lêi lÏ nµy? m×nh...” -> t©ng bèc, phØnh nÞnh hoµn toµn gi¶ dèi So sánh giữa thực tế hành động với những lời lẽ của bọn cầm quyền?Sự tơng phản đó => Lời nói và hành động hoàn toàn tơng nãi lªn ®iÒu g×? phản nhau, bộc lộ rõ thực chất của chế độ Có thể đặt nhan đề cho phần này là “Cái vạ lính tình nguyện: Là chế độ cỡng bức, bắt mé lÝnh” (nghÜa lµ chØ ®em l¹i tai v¹ cho ngêi lÝnh mét c¸ch d· man, võa gãp phÇn béc lé b¶n xø). thái độ mỉa mai, châm biếm của tác giả. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ trong §V nµy? - NT lập luận: Dẫn chứng sinh động, giọng + Nh¾c l¹i lêi tuyªn bè cña bän thùc d©n b»ng v¨n giÔu cît. giäng giÔu cît. + Ph¶n b¸c b»ng dÉn chøng thùc tÕ hïng hån. Kết quả sự hi sinh của ngời dân thuộc địa trong c¸c cuéc chiÕn/tranh nh thÕ nµo?. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ kÕt qu¶ cña sù hi sinh đó? - §èi chiÕu lêi nãi cña bän thùc d©n tríc vµ sau khi chiÕn tranh diÔn ra vµ nhËn xÐt? - Khi mé lÝnh th× høa hÑn... Qua đó bộc lộ bản chất chất gì của chủ nghÜa TD? NhËn xÐt c¸ch sö dông ng«n ng÷ cña t¸c gi¶? C¸ch nãi mØa mai, s©u cay, thÊm thÝa cã søc tố cáo và lay động lòng ngời Kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt cña VB? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tr×nh tù bè côc c¸c phÇn trong ch¬ng? Hợp lí, lôgic đợc triển khai theo 3 phần bố côc theo tr×nh tù thêi gian. §äc diÔn c¶m. c. KÕt qu¶ cña sù hi sinh - Lêi tuyªn bè “t×nh tø’ cña c¸c nhµ cÇm quyÒn còng im bÆt - D©n b¶n xø trë l¹i “gièng ngêi hÌn h¹”. - BÞ lét hÕt cña c¶i. - Bị đánh đập vô cớ, đối xử thô bỉ nh với sóc vËt. - Về nớc, đợc quan cai trị chào đón bằng diễn văn: “...chúng tôi không cần đến các anh n÷a, cót ®i!” - CÊp m«n bµi b¸n lÎ thuèc phiÖn. -> Bị đối xử tàn nhẫn, chỉ là tấm bia đỡ đạn trong cuéc chiÕn tranh phi nghÜa (Sù hi sinh v« Ých). -> Béc lé râ sù bØ æi, t¸n tËn l¬ng t©m cña chÝnh quyÒn thùc d©n.. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp: 1. Tæng kÕt: * Néi dung: - Miêu tả cụ thể, sinh động số phận thảm thơng của ngời dân thuộc địa - Lét t¶ b¶n chÊt bØ æi, tµn b¹o cña chñ nghÜa thùc d©n. * Nghệ thuật: châm biếm, đả kích sắc sảo, tµi t×nh + X©y dùng mét hÖ thèng h×nh ¶nh sinh động, giàu tính biểu cảm và sức mạnh tố cáo + Ng«n tõ trµo phóng, ch©m biÕm. + Giọng điệu trào phúng đặc sắc. + C¸c h×nh ¶nh mang yÕu tè biÓu c¶m cao. 2. LuyÖn tËp:. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc nội dung ý nghĩa và đặc sắc NT của VB 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn tæng kÕt - ChuÈn bÞ bµi: Héi tho¹i.

(173) Bµi 26: TiÕt 107:. V¨n b¶n Héi tho¹i Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: Nắm đợc các KN vai xã hội, biết vận dụng vào quá trình hội thoại nhằm đạt đợc hiệu quả cao hơn trong giao tiếp. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Hãy trình bày các cách thực hiện hành động nói? Chữa bài tập 4 2. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Vai x· héi trong héi tho¹i H/s đọc đoạn trích 1.VÝ dô Quan hÖ gi÷a c¸c NV tham gia héi tho¹i - Quan hÖ gi÷a hai NV tham gia héi tho¹i trong ®o¹n trÝch trªn lµ quan hÖ g×? Ai ë vai quan hÖ gia téc trªn, ai lµ vai díi? + Ngêi c«: vai trªn. + BÐ Hång: vai díi. Cách xử sự của ngời cô có gì đáng chê - Cách đối xử của: ngời cô: Thiếu thiện chí tr¸ch? kh«ng phï hîp víi quan hÖ ruét thÞt, kh«ng thể hiện thái độ đúng mực của ngời trên đối víi ngêi díi. Tìm những chi tiết cho thấy bé Hồng đã cố - Hång ph¶i k×m nÐn sù bÊt b×nh v× Hång lµ gắng kìm nén sự bất bình của mình để giữ ngêi thuéc vai díi. đợc thái độ lễ phép. Gi¶i thÝch v× sao Hång ph¶i lµm nh vËy? -> VÞ trÝ giao tiÕp cña ngêi c« vµ bÐ Hång V× Hång thuéc vai díi trong cuéc tho¹i gäi lµ vai x· héi Em hiÓu thÕ nµo lµ vai x· héi? 2. KÕt luËn: (Ghi nhí SGK Tr. 94) Vai XH đợc XĐ bằng các QH nào? Nhìn chung vai XH đợc phân biệt theo hai tuyÕn sau: - TuyÕn vai trªn, vai díi, ngang vai: Ba kiÓu vai nµy ph©n biÖt theo nh÷ng ND kh¸c nhau, đó có thể là cấp bậc của địa vị XH, tuổi tác, quan hÖ hä hµng - TuyÕn quan hÖ th©n- s¬: Lµ kho¶ng c¸ch vÒ t×nh c¶m Trong giao tiÕp mét trong nh÷ng c¸ch nh»m đạt hiệu quả cao là tạo ra QH thân tình, tức là rót ng¾n kho¶ng c¸ch vÒ t×nh c¶m gi÷a hai bªn. II. LuyÖn tËp Bµi 1 Tìm chi tiết trong “Hịch tớng sĩ” thể hiện thái - Đoạn: các ngơi... có đợc không? độ vừa nghiêm khắc vừa khoan dung? - TQT đứng ở hai vai - hai mối quan hệ: Chñ tíng vµ cña nh÷ng ngêi cïng c¶nh ngé. + Quan hÖ thø nhÊt: ¤ng ë vai trªn th¼ng th¾n, nghiªm kh¾c. + Quan hÖ thø hai: ¤ng ë vai ngang hµng lêi lÏ thÊm thÝa. Bµi 2 a. Xác định vai xã hội. Xác định vai xã hội của 2 nhân vật: Ông giáo - Xét về địa vị xã hội: Ông giáo có địa vị vµ L·o H¹c. cao h¬n l·o H¹c. - XÐt vÒ tuæi t¸c: L·o H¹c cã vÞ trÝ cao h¬n..

(174) b. Thái độ của ngời tham gia hội thoại. - ¤ng gi¸o: kÝnh träng ngêi giµ (gäi l·o H¹c Thái độ của NV ông giáo đối với lão Hạc ntn? là cụ, xng hô là ông con mình), thể hiện QH bình đẳng (xng tôi). - L·o H¹c: thÓ hiÖn sù t«n träng (gäi lµ «ng Thái độ của lão Hạc đối với ông giáo ntn? gi¸o, dïng tõ d¹y thay tõ nãi), th©n t×nh (xng h«: chóng m×nh). → Qua c¸ch nãi cña L·o H¹c vÉn cã mét Chi tiÕt nµo thÓ hiÖn t©m tr¹ng kh«ng vui vµ vÉn cã nçi buån, mét sù gi÷ kho¶ng c¸ch. sù gi÷ ý cña l·o H¹c? Cời thì chỉ đa đà, cời gợng, thoái thác chuyện ở l¹i ¨n khoai, uèng níc víi «ng gi¸o Bµi 3 HS tù lµm IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc kháiniệm vai XH trong hội thoại - BiÕt nhËn biÕt vµ ph©n tÝch vai XH 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: bµi 3 tr.95. Bµi 26: TiÕt 108:. V¨n b¶n T×m hiÓu yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Thấy đợc biểu cảm là một yếu tố không thể thiếu trong những bài viết nghị luận hay, có sức lay động ngời đọc (ngời nghe). - Nắm đợc những yêu cầu cần thiết của việc đa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận, để sự nghị luận có thể đạt đợc hiệu quả thuyết phục cao hơn. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. YÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn H/s đọc văn bản 1.VÝ dô T×m nh÷ng tõ ng÷ biÓu lé t/c m·nh liÖt cña * VD 1: VB “Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng t/g vµ nh÷ng c©u c¶m th¸n trong v¨n b¶n? chiÕn” - Tõ ng÷ biÓu lé t×nh c¶m: thµ hi sinh... chø nhất định không chịu..., nhất định không chÞu lµm n« lÖ... - Câu cảm thán: Hỡi đồng bào toàn quốc! Hỡi đồng bào! Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, d©n qu©n. Về mặt sử dụng từ ngữ và đặt câu có tính - HÞch... vµ lêi kªu gäi... gièng nhau: cã sö.

(175) chÊt biÓu c¶m, Lêi kªu gäi... vµ HÞch tíng sÜ gièng nhau ë ®iÓm nµo? Tuy nhiên Lời kêu gọi... và Hịch... đợc coi là nh÷ng VB nghÞ luËn chø kh«ng ph¶i lµ VB biÓu c¶m. V× sao? YÕu tè biÓu c¶m cã t/d hç trî cho lËp luËn, dÔ ®i vµo lßng ngêi. HÞch... Lêi kªu gäi... lµ VB nghÞ luËn v× môc đích để kêu gọi tớng sĩ/ đồng bào giết giặc cứu nớc (nên quan điểm, ý kiến để bàn luận ph¶i tr¸i... nªu suy nghÜ...) H/s quan sát bảng đối chiếu (SGK). Cã thÓ thÊy nh÷ng c©u ë cét (2) hay h¬n nh÷ng c©u ë cét (1). V× sao? Từ đó cho biết t/d của yếu tố biểu cảm trong v¨n nghÞ luËn? Tõ viÖc t×m hiÓu hai vb trªn, h·y cho biÕt: - Làm thế nào để phát huy hết t/d của yếu tố biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn? - Ngêi lµm v¨n chØ cÇn suy nghÜ vÒ L§ vµ LL hay cần phải thật sự xúc động trớc từng điều m×nh ®ang nãi tíi? - Chỉ cần rung cảm không thôi đã đủ cha ? Ph¶i ch¨ng chØ cÇn cã lßng yªu níc... - Cã ph¶i cµng dïng nhiÒu tõ ng÷ biÓu c¶m càng đặt nhiều câu cảm thán thì giá trị biểu c¶m trong v¨n NL cµng t¨ng ? Qua ®©y em rót ra nhËn xÐt g× vÒ yÕu tè BC trong v¨n NL? H/s đọc yêu cầu BT Tªn da ®en b¶n thØu, An- nam- mÝt bÈn thØu, con yªu, b¹n hiÒn... Cảnh kì diệu, xuống tận đáy biển để bảo vệ TQ cña c¸c loµi thuû qu¸i.... dông nhiÒu tõ ng÷ vµ c©u v¨n cã gi¸ trÞ biÓu c¶m -> VB nghÞ luËn cã yÕu tè biÓu c¶m.. * VD 2 YÕu tè biÓu c¶m lµm cho bµi v¨n hay h¬n.. Muèn ph¸t huy t¸c dông cña yÕu tè biÓu c¶m, th× ph¶i: - Thật sự xúc động trớc những điều mình nãi tíi trong bµi NL. - Ph¶i cã phÈm chÊt v¨n ch¬ng (biÕt diÔn t¶ c¶m xóc mét c¸ch nghÖ thuËt). - Ph¶i biÕt chän vµ sö dông tõ ng÷ biÓu c¶m, câu biểu cảm đúng lúc, đúng chỗ.. 2. KÕt luËn: (ghi nhí SGK tr.97) II. LuyÖn tËp: Bµi 1 - C¸c yÕu tè biÓu c¶m, biÖn ph¸p biÓu c¶m vµ t¸c dông biÓu c¶m (phÇn I cña VB ThuÕ m¸u). + Nh¹i l¹i lêi nãi cña bän TD tríc vµ sau chiÕn tranh. -> ph¬i bµy b¶n chÊt dèi tr¸ cña TD t¹o hiÖu qu¶ mØa mai. + Dïng h×nh ¶nh mØa mai b»ng giäng ®iÖu tuyªn truyÒn cña TD. -> thể hiện thái độ khinh bỉ sâu sắc đối với giäng ®iÖu tuyªn truyÒn cña bän TD vµ c¶ sù chÕ nh¹o, cêi cît. Bµi 2 - C¶m xóc: nçi khæ t©m cña ngêi d¹y tiÕng mẹ đẻ, nỗi buồn khi thấy h/s có quan niệm häc “tñ”. - C¸ch biÓu hiÖn : ë ba mÆt : tõ ng÷, c©u v¨n vµ giäng ®iÖu cña lêi v¨n.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc vai trò của yếu tố BC trong VBNL - BiÕt nhËn biÕt vµ ph©n tÝch t¸c dông cña yÕu tè BC trong v¨n NL 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - BTVN: bµi 3 tr.98.

(176) Bµi 26: TiÕt 109:. V¨n b¶n §i bé ngao du TrÝch: E- min hay vÒ gi¸o dôc_Ru-x« Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: - Gióp häc sinh hiÓu râ ®©y lµ mét v¨n b¶n mang tÝnh chÊt nghÞ luËn víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt phôc; t/g l¹i lµ nhµ v¨n, bµi nµy trÝch trong mét tiÓu thuyÕt, nªn c¸c lËp luận luôn hoà quyện với TT C/S của riêng ông, khiến văn bản NL không những sinh động, mà qua đó ta còn thấy đợc ông là một con ngời giản dị, quí trọng tự do và yêu mến thiên nhiªn. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Trong thời địa ngay nay, các phơng tiện giao thông vận tải ngày một hiện đại, không ít ngời ngại đi bộ nhng cũng có rất nhiều ngời thích đi bộ. Vì sao vậy? Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: - Tên đầy đủ: Giăng-giắc Ru-xô, sinh ngày * T¸c gi¶: (1712- 1778) 28-6 t¹i Gi¬-ne-v¬. ChØ h¬n mét tuÇn sau khi - Lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n tiªu biÓu cña sinh th× Ru-x« må c«i mÑ Ph¸p ë thÕ kØ XVIII. - Năm 1722, Ru-xô đợc gởi tới Bô-xây, theo học tại nhà luật s Lam-bec-xi-ê, sau đó đi làm kiÕm sèng ë nhiÒu n¬i b»ng nhiÒu nghÒ: gia s, ®Çy tí, d¹y ©m nh¹c. - ¤ng khëi ®Çu sù nghiÖp v¨n ch¬ng n¨m 1742. H·y nªu xuÊt xø cña VB? * T¸c phÈm - XÐt vÒ thÓ lo¹i, t¸c phÈm thuéc thÓ lo¹i tiÓu - ThÓ lo¹i: LuËn v¨n - TiÓu thuyÕt. thuyết nhng đợc viết dới dạng h cấu nghị luận - Nội dung tác phẩm đề cập đến việc giáo dục một em bé từ khi mới ra đời cho đến lúc khôn - Tác phẩm “Ê- min hay về giáo dục ” gồm 5 lớn. Tác giả tởng tợng em bé đó tên là Ê-min quyển. vµ thÇy gi¸o d¹y em lµ chÝnh b¶n th©n «ng. - VB đợc trích trong quyển 5 của tác phẩm. + Giai ®o¹n 1: tõ khi em bÐ sinh -> 2, 3 tuæi: nhiÖm vô lµ lµm sao cho c¬ thÓ trÎ em ph¸t triÓn tù nhiªn. + Giai ®o¹n 2: Tõ khi 4, 5 tuæi-> 12 tuæi: Gi¸o dôc mét sè nhËn thøc bíc ®Çu. + Giai ®o¹n 3: Tõ 13-> 15 tuæi: Trang bÞ cho £-min kiÕn thøc KHKT trong thùc tÕ. + Giai ®o¹n 4: Tõ 16- 20 tuæi: gi¸o dôc vÒ đạo đức, tôn giáo. + Giai ®o¹n cuèi cïng: khi £-min trëng thµnh: £-min gÆp gì vµ yªu X«-phi, råi hai ngêi cíi nhau. Tríc khi cíi, hä cßn ®i du lịch hai năm để mở rộng hiểu biết. Gi¶i thÝch: phô tr¹m, ngùa tr¹m quan s¸t SGK 2. Chó thÝch Xác định bố cục của VB? §ã còng chÝnh lµ ba luËn ®iÓm cña VB 3. Bè côc - §o¹n 1: tõ ®Çu...bµn ch©n nghØ ng¬i -> Đi bộ đợc tự do thởng ngoạn - §o¹n 2: TiÕp...kh«ng thÓ lµm tèt h¬n -> Đi bộ ngao du đầu óc đợc sáng láng.

(177) - §o¹n 3: cßn l¹i -> Đi bộ ngao du tính tình đợc vui vẻ - Yêu cầu đọc: rõ ràng, dứt khoát, tình cảm lu II. Tìm hiểu văn bản ý c¸c tõ: ta, t«i. - Gọi 3 h/s đọc 3 đoạn. 1. §äc Luận điểm đầu tiên để triển khai vấn đề đi bé ngao du lµ g×? Luận điểm ấy đợc chứng minh bằng những luËn cø ntn? 1. QS kh¾p n¬i, quay ph¶i, quay tr¸i, men theo dòng sông, tham quan mỏ đá, vào hang động... 2. Phô tr¹m, ngùa tr¹m: §èi víi «ng, tù do lµ môc tiªu quan träng hµng ®Çu. ¤nh lu«n khao kh¸t tù do. ¤ng tù c¶m thÊy tù do quý gi¸ ntn từ khi còn nhỏ bị chủ xởng chửi mắng, đánh đập rồi lại phải đi ở cho ngời ta để kiến tiền. Từ đó, tác giả muốn thuyết phục ngời đọc tin vµo nh÷ng lîi Ých nµo cña viÖc ®i bé ngao du? NhËn xÐt vÒ hÖ thèng luËn cø trong §V? -> LuËn cø phong phó Em có nhận xét gì về các đại từ nhân xng, c¸ch xng h« cña t¸c gi¶? - Xng t«i: lµ khi t¸c gi¶ muèn nãi vÒ nh÷ng kinh nghiÖm cña riªng m×nh - Xng ta: tr¶i nghiÖm chung.. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n a. Đi bộ ngao du: đợc thoả mãn nhu cầu thởng ngoạn - Muèn ®i, muèn dõng, nhiÒu Ýt tuú ý. - Kh«ng phô thuéc vµo con ngêi, ph¬ng tiÖn, vào đờng sá, lối đi mà chỉ phụ thuộc vào bản th©n m×nh. - Thoải mái hởng thụ tự do trên đờng đi. -> Tho¶ m·n nhu cÇu hoµ hîp víi TN, ®em l¹i c¶m gi¸c tù do thëng ngo¹n cho con ngêi.. -> Xng h«: t«i, ta xen kÏ-> g¾n c¸i riªng víi cái chung khiến bài văn sinh động.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc bố cục của đoạn trích và tác dụng đầu tiên của việc đi bộ ngao du. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - BTVN: Hoµn thiÖn bµi so¹n.. Bµi 26: TiÕt 110:. V¨n b¶n §i bé ngao du TrÝch: E- min hay vÒ gi¸o dôc_Ru-x« Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: - Gióp häc sinh hiÓu râ ®©y lµ mét v¨n b¶n mang tÝnh chÊt nghÞ luËn víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt phôc; t/g l¹i lµ nhµ v¨n, bµi nµy trÝch trong mét tiÓu thuyÕt, nªn c¸c lËp luận luôn hoà quyện với TT C/S của riêng ông, khiến văn bản NL không những sinh động, mà qua đó ta còn thấy đợc ông là một con ngời giản dị, quí trọng tự do và yêu mến thiên nhiªn. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra 15 phót: §Ò bµi Câu 1: Giới thiệu về xuất xứ và xác định bố cục của VB “Đi bộ ngao du”. Câu 2: Trong VB tác giả dùng mấy đại từ nhân xng? Việc dùng các đại từ nhân xng đó cã ý nghÜa g×? §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm C©u 1 (5 ®iÓm):.

(178) - XuÊt xø: + ThÓ lo¹i: LuËn v¨n - TiÓu thuyÕt + T¸c phÈm “£-min hay vÒ gi¸o dôc” gåm 5 quyÓn + VB đợc trích trong quyển 5 của tác phẩm - Bè côc: + Đoạn 1: từ đầu...bàn chân nghỉ ngơi -> Đi bộ đợc tự do thởng ngoạn + Đoạn 2: Tiếp...không thể làm tốt hơn-> Đi bộ ngao du đầu óc đợc sáng láng + Đoạn 3: còn lại -> Đi bộ ngao du tính tình đợc vui vẻ C©u 2 (5 ®iÓm): - Xng t«i: lµ khi t¸c gi¶ muèn nãi vÒ nh÷ng kinh nghiÖm cña riªng m×nh. - Xng ta: tr¶i nghiÖm chung. - Xng hô: tôi, ta xen kẽ-> gắn cái riêng với cái chung khiến bài văn sinh động. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc Luận điểm đợc nêu ở đoạn 2 là gì? b. §i bé ngao du më réng tÇm hiÓu biÕt. - §i nh c¸c nhµ triÕt häc lõng danh. - LĐ này đợc chứng minh bằng các luận cứ nào? (Thu nhận đợc những kiến thức gì?) - Xem xÐt c¸c tµi nguyªn phong phó trªn Ru-xô thuở nhỏ không đợc học hành: thời thơ mặt đất. ấu ông chỉ đợc học vài năm, từ năm 12-14 - T×m hiÓu c¸c s¶n vËt n«ng nghiÖp vµ c¸ch tuổi, sau đó chuyển sang học nghề thợ chạm. trồng trọt. Ông rất khát khao kiến thức, cả đời ông phải - Su tÇm c¸c mÉu vËt phong phó, ®a d¹ng nç lùc tù häc. cña thÕ giíi tù nhiªn. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu dÉn chøng -> nªu dÉn chøng dån dËp, liªn tiÕp b»ng cña t¸c gi¶? c¸c kiÓu so s¸nh, biÓu c¶m, c©u hái tu tõ... nhằm đề cao kiến thức thu nhận đợc từ thực tÕ LuËn ®iÓm thø 3 lµ g×? c. §i bé ngao du gióp rÌn luyÖn søc khoÎ vµ tinh thÇn. - Luận điểm này đợc CM bằng những LC - Sức khoẻ đợc tăng cờng, tính khí vui vẻ nµo? - hµi lßng víi tÊt c¶ - Hân hoan khi về đến nhà - ThÝch thó khi ngåi vµo bµn ¨n - Ngñ ngon trong mét chiÕc giêng tåi tµn - Cách chứng minh luận điểm này có gì đặc -> So s¸nh víi viÖc ®i b»ng c¸c ph¬ng tiÖn s¾c khác để KĐ ích lợi về mặt sức khoẻ và tinh thÇn. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp: 1. Tæng kÕt: * Néi dung: Qua bµi v¨n, em hiÓu thªm nh÷ng lîi Ých - Ých lîi cña viÖc ®i bé ngao du: nµo cña viÖc ®i bé ngao du? + Tho¶ m·n nhu cÇu thëng ngo¹n. + Më réng tÇm hiÓu biÕt cuéc sèng. + Mang l¹i søc khoÎ vµ niÒm vui cho ngêi. Nghệ thuật lập luận của bài văn có gì đặc * NghÖ thuËt: s¾c? - LËp luËn chÆt chÏ. - Dãn chứng xác thực, sinh động. - §an xen c¸c yÕu tè tù sù- MT- BC. Ta hiÓu g× vÒ con ngêi vµ t tëng, t×nh c¶m 2. LuyÖn tËp cña Ru-x« qua bµi nµy? + Ru-xô quan tâm chú ý đến cái gì, quí trọng ®iÒu g× trong c/sèng vµ yªu c/sèng ntn? + Mét con ngêi thÝch ®i bé... vµ t×m thÊy trong viÖc ®i bé... Êy bao nhiªu ®iÒu høng thó, niÒm vui lµ mét con ngêi ntn? IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc giá trị ND- NT của VB. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn tæng kÕt - ChuÈn bÞ bµi: Héi tho¹i. Bµi 27: TiÕt 111:. V¨n b¶n Héi tho¹i.

(179) (tiÕp theo) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: Nắm đợc các KN vai xã hội, lợc lời vì biết vận dụng vào quá trình hội thoại nhằm đạt đợc hiệu quả cao hơn trong giao tiếp. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Thế nào là vai XH? Vai XH đợc xác định bởi yếu tố nào? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Lît lêi trong héi tho¹i: 1. VÝ dô: HS đọc lại đoạn trích ở tiết trớc. (Trang 92- 93) - Bµ c«: nãi 5 lÇn Trong cuộc thoại đó, mỗi nh/v nói bao - BÐ Hång : nãi 2 lÇn vµ 2 lÇn im lÆng nhiªu lît? Bao nhiêu lần lẽ ra Hồng đợc nói nhng Hång kh«ng nãi? Sù im lÆng thÓ hiÖn th¸i độ của Hồng đ/v những lời nói của ngời cô -> lît lêi trong héi tho¹i nh thế nào ? (thái độ bất bình) - LÇn 1: sau lît lêi 1 cña ngêi c«. - LÇn 2: sau lît lêi 2 cña ngêi c«. Sù im lÆng lµ c¸ch th/hiÖn mét lîc lêi. (2 lần im lặng → thái độ bất bình). V× sao Hång kh«ng c¾t lêi ngêi c« khi bµ nãi nh÷ng ®iÒu Hång kh«ng muèn nghe? ThÓ hiÖn sù t«n träng, lÞch sù v× vai XH cña Hång thÊp h¬n vai XH ngêi c« 2. KÕt luËn(Ghi nhí SGK Tr.102) Qua nhËn xÐt em hiÓu thÕ nµo lµ lît lêi trong hội thoại? Thái độ khi thể hiện lợt lêi? II. LuyÖn tËp Bµi 1 HS đọc lại đoạn trích “Tức nớc vỡ bờ” - Lît lêi: Anh Dậu chỉ nói với vợ sau khi cuộc xung đột + Ngời nói nhiều lợt nhất là cai lệ và chị Dậu, ngêi nhµ lÝ trëng vµ anh DËu nãi Ýt h¬n. gi÷a chÞ DËu víi cai lÖ kÕt thóc. + KÎ duy nhÊt c¾t lêi ngêi kh¸c lµ cai lÖ - C¸ch thÓ hiÖn vai XH: Xng cháu, gọi cai lệ là ông, van vỉ thiết tha ... + Chị Dậu từ chỗ nhún nhờng đã vùng lên -> xng tao gọi mày, đe doạ và thực hiện lời đe kháng cự -> Là ngời PN đảm đang, mạnh mÏ. däa. + Cai lÖ: hèng h¸ch + Ngêi nhµ lÝ trëng Ýt hèng h¸ch h¬n nhng cũng tỏ thái độ mỉa mai Bµi 2 HS đọc đoạn trích. HS thảo luận nhóm-> đại diện nhóm lên trình a. Sự chủ động tham gia hội thoại của chị DËu vµ c¸i TÝ ph¸t triÓn ngîc chiÒu nhau: bµy - Tho¹t ®Çu TÝ nãi nhiÒu <-> chÞ DËu im lÆng - VÒ sau: TÝ nãi Ýt h¼n ®i, cßn chÞ DËu nãi nhiÒu h¬n. b. T¸c gi¶ miªu t¶ diÔn biÕn cuéc tho¹i rÊt hîp víi t©m lÝ nh©n vËt, v×: - Tho¹t ®Çu, c¸i TÝ rÊt v« t v× cha biÕt lµ s¾p bÞ b¸n cßn chÞ DËu ®au lßng v× buéc ph¶i b¸n con nªn chØ im lÆng. - VÒ sau, c¸i TÝ biÕt s¾p bÞ b¸n nªn sî h·i vµ ®au buån, Ýt nãi h¼n ®i cßn chÞ DËu ph¶i nãi để thuyết phục cả hai đứa con..

(180) HS làm bài độc lập. HS thảo luận nhóm-> đại diện nhóm lên trình bµy. c. ViÖc t« ®Ëm sù hån nhiªn hiÕu cña c¸i TÝ ë ®Çu c©u chuyÖn lµm t¨ng kÞch tÝnh cña c©u chuyÖn: Cµng lµm cho chÞ DËu ®au lßng khi buộc phải bán đứa con hiếu thảo, đảm ®ang vµ cµng t« ®Ëm nçi bÊt h¹nh s¾p gi¸ng xuèng ®Çu c¸i TÝ. Bµi 3 - Cã hai lÇn nh©n vËt “t«i” im lÆng. + LÇn 1: im lÆng v× ngì ngµng, xÊu hæ. + Lần 2: im lặng vì xúc động trớc tâm hồn vµ lßng nh©n hËu cña c« em g¸i Bµi 4 - Câu TN “Im lặng là vàng” đúng trong trờng hợp cần phải giữ bí mật hoặc thể hiện sự tôn trọng, hoặc để giảm bớt căng thẳng, m©u thuÉn trong cuéc tho¹i - ý kiến trong đoạn thơ đúng, khi: cần phải phát biểu chính kiến để ủng hộ cái đúng, phª ph¸n c¸i sai, nÕu im lÆng -> hÌn nh¸t.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc thế nào là lợt lời, cách sử dụng lợt lời 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - ChuÈn bÞ bµi: LT ®a Y/T biÓu c¶m vµo bµi v¨n NL. Bµi 27: TiÕt 112:. V¨n b¶n LuyÖn tËp ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo bµi v¨n nghi luËn Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS: - Củng cố chắc chắn hơn những hiểu biết về yếu tố biểu cảm trong văn NL mà các em đã häc trong tiÕt tËp lµm v¨n tríc. - Vận dụng những hiểu biết đó để tập đa yếu tố biểu cảm vào một câu một đoạn một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi quen thuộc. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ lît lêi trong héi tho¹i? Khi sö dông lît lêi cÇn lu ý ®iÒu g×? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc §Ò bµi: Sù bæ Ých cña nh÷ng chuyÕn tham quan, du lịch đối với học sinh 1. Tìm hiểu đề - Vấn đề NL: Sự bổ ích của những chuyến Đề yêu cầu làm sáng tỏ vấn đề gì? tham quan §V häc sinh. - Ph¬ng ph¸p lËp luËn: chon g minh. §Ò yªu cÇu vËn dông phÐp lËp luËn nµo? 2. Dµn bµi a. Më bµi: Nªu lîi Ých cña viÖc tham quan. b. Th©n bµi: Để làm sáng tỏ vấn đề trên cách sắp xếp các Nêu các lợi ích cụ thể: luËn ®iÓm trong SGK cã hîp lÝ kh«ng? V× sao? - LĐ đúng nhng cần sắp xếp lại, vì: Dẫn chøng cã vai trß cèt yÕu trong v¨n chøng minh. Tuy nhiªn, chøng minh kh«ng ph¶i lµ liÖt kª dÉn chøng. Chøng minh lµ lµm râ thËt giảm đúng sai vì thế ngời chứng minh buộc.

(181) ph¶i ®a ra ý kiÕn, quan ®iÓm tøc lµ ph¶i nªu ra LĐ các LĐ phải đợc sắp xếp hợp lí. Nªn söa nh thÕ nµo ?. HS đọc phần đoạn văn. T/g đã đa yếu tố biểu cảm vào đoạn văn b»ng c¸ch nµo?. Xác định các yếu tố biểu cảm trong đoạn v¨n?. NÕu ph¶i tr×nh bµy L§: nh÷ng chuyÕn thăm quan, du lịch đem đến cho ta thật nhiÒu niÒm vui. H·y cho biÕt: - L§ Êy gîi cho em c¶m xóc g× ? HS tù béc lé c¶m xóc HS đọc đoạn văn b trong SGK - Theo em, đoạn nghị luận đã thể hiện đợc hÕt c¶m xóc Êy cha? Yếu tố biểu cảm đã thể hiện khá rõ trong ®o¹n v¨n qua c¸c tõ ng÷: Ch¾c c¸c b¹n... - Cần tăng cờng yếu tố biểu cảm ntn để ĐV thể hiện đúng những cảm xúc chân thật?. - VÒ thÓ chÊt: nh÷ng chuyÕn th¨m quan du lÞch cã thÓ gióp ta thªm khoÎ m¹nh. - VÒ t×nh c¶m: Nh÷ng chuyÕn th¨m quan du lÞch cã thÓ gióp chóng ta : + Tìm thêm đợc thật nhiều niềm vui cho b¶n th©n m×nh; + Có thêm tình yêu đối với thiên nhiên, với quê hơng đất nớc. - VÒ kiÕn thøc: + Hiểu cụ thể hơn, sâu hơn những điều đợc häc trong trêng líp qua nh÷ng ®iÒu m¾t thÊy tai nghe. + §a l¹i nhiÒu bµi häc cã thÓ cha cã trong s¸ch vë cña nhµ trêng. c. KÕt bµi: Khẳng định tác dụng của hoạt động tham quan. 3. TËp ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo bµi NL * Bµi tËp 1 - YÕu tè biÓu c¶m thÓ hiÖn: + Tõ biÓu c¶m: “BiÕt bao”, thó vÞ, vui vÎ, buån b·, c¸u kØnh, khoan kho¸i... + C©u c¶m th¸n: c©u cuèi + Giäng ®iÖu: phÊn chÊn * Bµi tËp 2 - C¶m xóc cÇn tr×nh bµy cho luËn ®iÓm: “Những chuyến tham quan du lịch đem đến cho ta thËt nhiÒu niÒm vui” + C¶m xóc tríc khi ®i, trong khi ®i, sau khi đi về: hồi hộp, náo nức chờ đợi, ngạc nhiên, thú vị, sung sớng, ngỡ ngàng, cảm động, hài lßng.... 4. ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn cã yÕu tè biÓu HS tù lµm c¶m: - ViÕt ®o¹n v¨n võa gîi ý ë phÇn 3 - H/s viÕt ®o¹n. - Lµm bµi tËp 3 trong SGK -> tr×nh bµy tríc líp -> GV nhËn xÐt, söa ch÷a. - §o¹n v¨n tham kh¶o (SGV/ T134). IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: BiÕt c¸ch ®a c¸c yÕu tè BC vµo bµi v¨n NL 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: BTVN: bµi 3 trang109. Bµi 27: TiÕt 113: I. Mục tiêu cần đạt:. V¨n b¶n KiÓm tra V¨n Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………...

(182) Giúp HS ôn tập củng cố kiến thức văn học đã học ở lớp 8, đồng thời rèn luyện kĩ năng diễn đạt và làm văn. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1.KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: §Ò bµi C©u1 (2 ®iÓm): H×nh ¶nh B¸c Hå qua bµi th¬ “Ng¾m tr¨ng” hiÖn ra nh thÕ nµo? C©u 2 (2 ®iÓm): Theo Lí Công Uẩn, thành Đại La có những thuận lợi gì để chọn làm kinh đô? C©u 3 (2 ®iÓm): Trong văn bản “ N ớc Đại Việt ta ” , Nguyễn Trãi đã đa ra những yếu tố căn bản nào để xác định độc lập, chủ quyền của dân tộc? C©u 4 (4 ®iÓm): Qua văn bản “ Thuế máu ” hãy viết đoạn văn nghị luận về số phận của ngời dân thuộc địa díi ¸ch thèng trÞ cña bän thùc d©n. đáp án- Biểu điểm C©u1 (2 ®iÓm): Qua bµi th¬ ta thÊy h×nh ¶nh B¸c hiÖn ra võa lµ mét thi sÜ võa lµ mét chiÕn sÜ. - Bác là một thi nhân với tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên say đắm mặc dù cả đời Bác không lúc nào đặt mục đích trở thành thi sĩ. - B¸c lµ mét chiÕn sÜ: trong chèn lao tï B¸c vÉn gi÷ v÷ng tinh thÇn, thÓ hiÖn phong th¸i ung dung, l¹c quan. C©u 2 (2 ®iÓm): Theo Lí Công Uẩn, thành Đại La có những thuận lợi gì để chọn làm kinh đô: - ở nơi trung tâm trời đất, mở ra bốn hớng nam, bắc, đông, tây, có núi lại có sông; đất rộng mà bằng phẳng, cao mà thoáng, tranh đợc nạn lụt lội - Là đầu mối giao lu của bốn phơng, là mảnh đất hng thịnh.... C©u 3 (2 ®iÓm) Trong văn bản “Nớc Đại Việt ta”, Nguyễn Trãi đã đa ra những yếu tố căn bản để xác định độc lập, chủ quyền của dân tộc: - Có nền văn hiến lâu đời. - Cã phong tôc, tËp qu¸n riªng - Có chế độ riêng. - Cã l·nh thæ riªng. - Cã lÞch sö riªng. C©u 4 (4 ®iÓm) Viết đoạn văn theo cách quy nạp hoặc diễn dịch, cần đảm bảo hai ý: - Luôn bị bóc lột, đối xử tàn bạo, dã man, bị ép phục vụ cho lợi ích của bọn thực dân. - BÞ tíc ®o¹t hÕt nh÷ng quyÒn c¬ b¶n cña con ngêi.. Bµi 27: TiÕt 114:. V¨n b¶n Lùa chän trËt tù tõ trong c©u Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS: - Cã mét sè hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ trËt tù tõ trong c©u, cô thÓ: + Khả năng thay đổi trật tự từ. + Hiệu quả diễn đạt của những trật tự từ khác nhau. - H×nh thµnh ë h/s ý thøc lùa chän trËt tù tõ trong nãi, viÕt cho phï hîp víi yªu cÇu ph¶n ¶nh thùc tÕ vµ diÔn t¶ t tëng t×nh c¶m cña b¶n th©n. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò:.

(183) - ThÕ nµo lµ lît lêi? Khi thùc hiÖn lît lêi ta cÇn chó ý ®iÒu g×? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. NhËn xÐt chung. GV viÕt ®o¹n v¨n lªn b¶ng phô. 1.VÝ dô Có thể thay đổi trật tự từ trong câu in - Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng ®Ëm theo nh÷ng c¸ch nµo mµ kh«ng khµn khµn cña ngêi hót nhiÒu s¸i cò. làm thay đổi nghĩa cơ bản của câu? -> NhÊn m¹nh sù hung h·n cña cai lÖ - Thay đổi trật tự từ trong câu: NhËn xÐt vÒ ý nghÜa cña viÖc s¾p xÕp 1. Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng theo trËt tù Êy? khµn khµn cña mét ngêi hót nhiÒu x¸i cò. + LÆp l¹i tõ “roi” ë ®Çu c©u cã t/d liªn kÕt 2. Cai lÖ thÐt b»ng giäng khµn khµn cña mét chÆt chÏ víi c©u tríc. ngời hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất + §Æt tõ “thÐt” ë cuèi c©u cã t/d liªn kÕt 3. ThÐt b»ng giäng khµn khµn cña mét ngêi hót chÆt c©u Êy víi c©u sau. nhiều xái cũ, Cai lệ gõ đầu roi đất. V× sao t¸c gi¶ chän trËt tù tõ trong ®o¹n 4. B»ng giäng khµn khµn cña mét ngêi hót trÝch? nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất. NhÊn m¹nh sù hung h·n cña cai lÖ 5. B»ng giäng khµn khµn cña mét ngêi hót x¸i cũ, gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét. -> LK c©u nµy víi c©u sau - Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn cña mét ngêi hót nhiÒu x¸i cò, Cai lÖ thÐt. -> Mét c©u cã thÓ cã nhiÒu c¸ch s¾p xÕp trËt tù tù kh¸c nhau. 2. KÕt luËn: (ghi nhí SGK tr.111) II. Mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ: Qua bµi tËp, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch 1.VÝ dô s¾p xÕp trËt tù tõ trong c©u? * VD1 - ... giËt ph¾t c¸i thõng trong tay anh nµy vµ chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu. HS đọc VD. Chú ý các câu in đậm. -> thể hiện thứ tự trớc sau của các hoạt động TrËt tù tõ trong nh÷ng bé phËn c©u in - ... Xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy ®Ëm thÓ hiÖn ®iÒu g×? đến đỡ lấy tay hắn. -> thể hiện thứ tự trớc sau của các hành động - Cai lÖ vµ ngêi nhµ LÝ Trëng -> thÓ hiÖn thø tù bËc cao thÊp cña c¸c nh©n vËt - Roi song, tay thíc vµ d©y thõng -> các vật tơng ứng với nhân vật xuất hiện ở trớc (tơng ứng với TT của cụm từ đứng trớc → Cai lÖ mang roi song, ngêi nhµ lÝ Trëng mang tay thíc). * VD 2 - Cách viết của Thép mới có hiệu quả diễn đạt cao hơn vì nó có nhịp điệu hơn (đảm bảo đợc sự hµi hoµ vÒ ng÷ ©m) 2. KÕt luËn: (Ghi nhí SGK Tr. 112) III. LuyÖn tËp So s¸nh t/dông cña nh÷ng c¸ch s¾p xÕp 1. LÝ do s¾p xÕp TTT trong nh÷ng bé phËn c©u trËt tù tõ trong c¸c bé phËn c©u in ®Ëm. vµ c©u in ®Ëm. a. KÓ tªn c¸c vÞ anh hïng d©n téc theo thø tù Từ những điều đã phân tích hãy rút ra xuÊt hiÖn cña c¸c vÞ Êy trong LS. nhËn xÐt vÒ t/d cña viÖc s¾p xÕp trËt tù b. tõ? - Nhấn mạnh vẻ đẹp của non sông mới đợc giải phãng. - Hß « tiÕng h¸t-> hµi hoµ vÒ ng÷ ©m c. Liªn kÕt c©u nµy víi c©u tríc. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Biết cách sắp xếp TTT trong câu tuỳ theo mục đích giao tiếp 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - BTVN: Đặt câu, đảo TTT của các câu và nhận xét.

(184) Bµi 28: TiÕt 115:. V¨n b¶n Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6 Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS: - Củng cố lại những kiến thức và kĩ năng đã học về phép lập luận ch/minh và giải thích, về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu... và đặc biệt là về luận điểm và cách trình bày luận điểm. - Có thể đánh giá đợc chất lợng bài của mình, trình độ lập luận của bản thân so với yêu cầu của đề và so với các bạn cùng lớp, nhờ đó có đợc những kinh nghiệm và quyết tâm cân thiết để làm tốt hơn nữa những bài sau. II. ChuÈn bÞ; - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò:. 2. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò Yêu cầu HS nhắc lại đề Yªu cÇu : - KiÓu bµi: nghÞ luËn chøng minh - Néi dung: “H·y yªu s¸ch, nã lµ nguån kiÕn thøc, chỉ có kiến thức mới là con đờng…sống” - Phạm vi DC: trong đời sống, trong VH.. Néi dung bµi häc. 1. NhËn xÐt chung vµ ch÷a lçi a. ChÊt lîng - Phần lớn các em làm bài đúng kiểu NL, tuy nhiên - Về kiểu bài vÉn cßn mét sè rÊt Ýt c¸c em lµm bµi sai kiÓu VB, l¹c sang v¨n b¶n tù sù vµ biÓu c¶m. - VÒ néi dung - Mét sè n¾m ph¬ng ph¸p, bè côc m¹ch l¹c; biÕt c¸ch lËp luËn. + §a sè cha biÕt nªu luËn ®iÓm, lËp luËn kh«ng chÆt chÏ. + Số ít còn mắc lỗi về diễn đạt, dùng từ, chuyển ý vông vÒ. - VÒ cÊu tróc c©u, dÊu c©u - Nhiều em mắc lỗi về cấu trúc câu: câu không đủ thµnh phÇn nßng cèt. NhiÒu em kh«ng sö dông dÊu câu hoặc sử dựng dấu câu không đúng. - VÒ h×nh thøc - Đa số bài làm của các em có bố cục đầy đủ, rõ rµng. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè em bè côc cha râ ràng, hoặc phần mở bài, kết bài làm cha đúng với yªu cÇu cña bµi v¨n NL - Về cách diễn đạt - NhiÒu bµi lµm cã sù cè g¾ng, tr×nh bµy râ rµng, sạch đẹp.... b. Ch÷a lçi GV nhÊn m¹nh: - Cố gắng phát huy hết những u điểm đã có và khắc phôc nh÷ng h¹n chÕ b»ng c¸ch «n tËp l¹i kiÕn thøc về câu, dấu câu đã học, trau dồi vốn từ và khả năng diễn đạt bằng cách đọc các tài liệu tham khảo, tra cøu tõ ®iÓn... 2. Đọc đánh giá GV cho học sinh đọc một số bài khá và yếu để nhËn xÐt: - Nh÷ng u ®iÓm? Nguyªn nh©n? - Nh÷ng khuyÕt ®iÓm? Nguyªn nh©n? 3. Tr¶ bµi.

(185) - GV tr¶ bµi vµ híng dÉn häc sinh tù xem bµi, tù sửa các lỗi đã mắc phải. - HS trao đổi bài cho nhau để cùng rút kinh nghiệm. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - ¤n l¹i c¸c kÜ n¨ng lµm bµi v¨n nghÞ luËn. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - BTVN: Söa c¸c lçi trong bµi v¨n vµ chÐp bµi vµo vë.. V¨n b¶n Bµi 28: TiÕt 116: T×m hiÓu c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS: - Thấy đợc tự sự và miêu tả thờng là những yếu tố rất cần thiết trong một bài văn NL vì chúng có khả năng giúp ngời nghe (ngời đọc) nhận thức đợc nội dung nghị luận một cách dễ dàng, s¸ng tá h¬n. - Nắm đợc những yêu cầu cần thiết của việc đa yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn NL để sự NL có thể đạt đợc hiệu quả thuyết phục cao. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. YÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn: HS quan s¸t ®o¹n trÝch 1. VÝ dô * VD 1 T×m nh÷ng c©u, ®o¹n thÓ hiÖn yÕu tè TS YÕu tè TS - MT: MT trong hai ®o¹n trÝch trªn? - §o¹n a: + Vị chúa tỉnh...nộp cho đủ một số ngời nhất định. + Chóng tãm nh÷ng ngêi khoÎ...x× tiÒn ra. - §o¹n b: + Các bạn đã tấp ...lính thợ. + Tèp th× bÞ xÝch tay...nßng s½n. Hai ®o¹n v¨n trªn thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo? -> §o¹n v¨n nghÞ luËn cã yÕu tè TS - MT V× sao? Hai ®o¹n trÝch nµy kÓ vµ t¶ vÒ thñ ®o¹n b¾t lÝnh vµ c¶nh khæ së cña ngêi bÞ b¾t lÝnh nhng đó là ĐVNL vì mục đích của ĐV trên là vạch trần sự tàn bạo, giả dối của chế độ lính tình nguyÖn Thö lîc bá c¸c yÕu tè MT- TS trong §V vµ - > NÕu kh«ng cã c¸c yÕu tè MT- TS ®o¹n cho nhËn xÐt? v¨n trë nªn kh« khan, thiÕu cô thÓ, sinh động, không có sức thuyết phục. Tõ viÖc t×m hiÓu trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ vai trß cña c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn? Gióp cho viÖc tr×nh bµy luËn cø râ rµng, cô thể, sinh động và có sức thuyết phục hơn..

(186) HS đọc văn bản. T×m nh÷ng yÕu tè TS vµ MT trong v¨n b¶n vµ cho biÕt t¸c dông cña chóng? - T¸c gi¶ cã kÓ l¹i toµn bé hai truyÖn “Chµng Tr¨ng” vµ “Nµng Han” kh«ng? V× sao? - V× sao t¸c gi¶ kÓ kÜ cµng nh÷ng chi tiÕt nh: Chµng Tr¨ng kh«ng nãi kh«ng cêi, cìi ngùa đá, bay lên mặt trăng, Nàng Han thành tiên trªn trêi sau khi th¾ng giÆc? - Vì mục đích chính là nghị luận về sự giống nhau gi÷a hai truyÖn trªn víi truyÖn TG T¹i sao chuyÖn TG l¹i kh«ng kÓ, t¶ g× c¶? - Vì hai truyện trên ít ngời biết đến, còn truyện Thánh Gióng đã quá quen thuộc.. VËy khi ®a yÕu tè TS- MT vµo bµi v¨n NL cÇn chó ý tíi ®iÒu g×? Qua đây em nhận thức đợc gì về yếu tố TSMT trong văn NL? HS làm bài độc lập-> trình bày-> GV nhận xÐt, söa ch÷a.. HS th¶o luËn nhãm vÒ viÖc ®a yÕu tè TS- MT vµo bµi v¨n. * VD 2 YÕu tè TS - MT: - Trong truyÖn Chµng Tr¨ng: + KÓ chuyÖn thô thai, mÑ bá lªn rõng. + Chµng kh«ng nãi, kh«ng cêi. + Cỡi ngựa đá đi giết bạo chúa rồi biến vào mặt trăng, đêm đêm soi dòng thác b¹c P«ng-g¬-ni. - Trong truyÖn Nµng Han: + Nàng Han liên kết với ngời kinh...đợc giÆc. + Nµng ho¸ thµnh tiªn...ngêi kinh. - Trong truyÖn Th¸nh Giãng: hoµn toµn kh«ng kÓ, t¶ -> Trong truyÖn Chµng Tr¨ng vµ Nµng Han t¸c gi¶ kh«ng kÓ, t¶ tÊt c¶ mµ chØ chän nh÷ng chi tiÕt gÇn gièng víi truyÖn Th¸nh Giãng. 2. KÕt luËn: (Ghi nhí SGK tr.116). III. LuyÖn tËp. Bµi 1 - YÕu tè TS: + S¾p vµo thu + §ªm tríc r»m... nhµ giam + Mêi mÊy... + Ph¶i ®i ra...ph¶i lµm l¬ -> T¸c dông: gióp h×nh dung râ h¬n vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ vµ t©m tr¹ng nhµ th¬ - YÕu tè tù sù vµ miªu t¶: + Trêi xø B¾c...s¸ng + ...đêm nay trăng sáng quá chừng ... bãng c©y. + Nã ¨m ¾p t×nh tø...béc lé - > Tác dụng: hiện ra khung cảnh của đêm trăng và cảm xúc của ngời tù, để hiểu rõ h¬n t©m t t¸c gi¶. Bµi 2 Nªn sö dông yÕu tè MT- TS: - Tả: khi gợi lại vẻ đẹp của sen trong đầm, phân tích vẻ đẹp của sen - KÓ: khi nªu vµi kØ niÖm vÒ ng¾m c¶nh ®Çm sen, chÌo thuyÒn hai sen...hoÆc kÓ l¹i kØ niÖm về bài ca dao đó.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc vai trò và cách đa yếu tố TS- MT vào bài văn nghị luận 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - BTVN: bµi 2 tr. 1116 - Đọc bài đọc thêm.

(187) Bµi 29: TiÕt 117:. V¨n b¶n ¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc TrÝch: Trëng gi¶ häc lµm sang_M«-li-e Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: Hình dung đợc lớp kịch này trên sân khấu, hiểu rõ Mô-li-e là nhà soạn kịch tài ba, xây dựng lớp kịch hết sức sinh động, khắc hoạ tài tình tính cách lố lăng của một tay Trởng giả học đòi làm sang và gây đợc tiếng cời sảng khoái cho khán giả. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: M«-li-e lµ nhµ so¹n kÞch lín nhÊt cña níc Ph¸p thÕ kØ XVII. ¤ng chuyªn viÕt vµ diÔn hµi ch©m biÕm, chÕ giÔu thãi h tËt xÊu cña con ngêi trong XH Ph¸p... Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. Giíi thiÖu chung: Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? 1. T¸c gi¶- T¸c phÈm: Ông sáng tác đợc 34 vở kịch lớn nhỏ. * T¸c gi¶: (122- 1733) - Tªn thËt: Gi¨ng B¸p-ti-xt¬ P«-c¬-lanh - Lµ nhµ so¹n kÞch næi tiÕng nhÊt níc ph¸p thÕ kØ XVII Giíi thiÖu vÒ ®o¹n trÝch? 2. T¸c phÈm: Em biÕt g× vÒ thÓ lo¹i nµy? - ThÓ lo¹i: hµi kÞch Hài kịch là một thể loại kịch, trong đó - VB trÝch tõ líp, håi 2 vë “Trëng gi¶ häc lµm tính cách, tình huống và hành động đợc sang” (gåm 5 håi) thÓ hiÖn díi d¹ng buån cêi hoÆc Èn chøa c¸i hµi, nh»m giÔu cît, phª ph¸n c¸i xÊu, lè bÞch Vở kịch này đợc Mô-li-e phối hợp soạn cïng nhµ so¹n nh¹c næi tiÕng Luy-li thêi bÊy giê. Vở kịch gồm 5 hồi, đợc ra đời là theo lời đề nghị của vua Lu- i XIV, nhân dịp đón tiÕp xø qu¸n Thæ NhÜ K× C¨n cø vµo sè lîng nh©n vËt ra s©n khÊu thªm hoÆc bít, mçi håi l¹i chia lµm nhiÒu líp, mçi líp l¹i cã nhiÒu c¶nh. ë níc ta nhiÒu khi líp còng gäi lµ c¶nh. 2. Chó thÝch HS đọc chú thích 3. Bè côc Căn cứ vào các chỉ dẫn trong SGK, cho - Cảnh 1: Cuộc đối thoại giữa ông Giuốc- đanh biÕt líp kÞch gåm mÊy c¶nh? vµ b¸c phã may - Cảnh 2: Cuộc đối thoại của ông Giuốc-đanh vµ tay thî phô II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. §äc Gọi HS đọc phần tóm tắt vở kịch-> đọc ®o¹n trÝch theo yªu cÇu: §äc ph©n vai, diễn cảm để gây đợc không khí kịch. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n a. ¤ng Giuèc-®anh vµ b¸c phã may ¤ng Giuèc- ®anh B¸c phã may Chª tr¸ch phã may, v×: Më ®Çu cuéc tho¹i «ng Giuèc-®anh cã v× bé lÔ phôc bÞ mang thái độ gì? Vì sao? đến chậm, đôi bít tất S¾p ph¸t khïng lªn, lôa chËt qu¸ dÔ r¸ch, - LÝ luËn: råi nã sÏ B¸c phã may gi¶i thÝch ntn?.

(188) Rồi cuộc thoại xoay quanh chủ đề: bít tÊt, giµy vµ lÔ phôc Trong nh÷ng lêi tho¹i xoay quanh chuyện đôi tất, đôi giày có chi tiết nào đáng chú ý? LÝ luËn cña «ng Giuèc-®anh -> g©y cêi Vấn đề quan tâm lớn nhất của ông Giuèc- ®anh lµ g×? Bé lÔ phôc ¤ng ph¸t hiÖn ra ®iÒu g× trªn bé lÔ phôc míi may? Điều đó chứng tỏ nhận thức của ông nh thÕ nµo? Cha mÊt hÕt tØnh t¸o B¸c phã may lÝ luËn ra sao? Thái độ của ông Giuốc- đanh ntn? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh kÞch cña ®o¹n tho¹i nµy? §o¹n nµy cã tÝnh kÞch tÝnh cao: B¸c phã may đang ở thế bị động (bị chê trách) nay chuyển sang thế chủ động tấn công lại bằng hai đề nghị liên tiếp: “NÕu ngµi muèn th× t«i xin may hoa xu«i l¹i th«i mµ”, “Xin ngµi cø viÖc b¶o” Vµ thÕ lµ «ng Giuèc ®anh cø lïi m·i... -> TiÕng cêi bËt ra tríc sù ngí ngÈn vµ h¸o danh, ngu ngèc cña Giuèc-®anh. Qua ®©y cho ta hiÓu g× vÒ «ng Giuèc®anh? KÐm hiÓu biÕt nhng l¹i thÝch danh gi¸, sang trọng học đòi, dễ bị lừa. TiÕp theo «ng Giuèc- ®anh cßn ph¸t hiÖn ra ®iÒu g×? Lúc này phó may đối phó bằng cách nµo? Hái «ng cã muèn mÆc thö bé lÔ phôc kh«ng. §©y lµ mét níc cê kh¸ cao tay v× nó đánh trúng vào tâm lí của ông Giuốcđanh. Qua c¶nh 1, em cã nhËn xÐt g× vÒ hai nh©n vËt «ng Giuèc- ®anh vµ b¸c phã may?. đôi giày khiến ông đau ch©n ghª ghím.. réng ra, sÏ ®i võa.. - Ph¸t hiÖn ra: + Hoa may ngîc. - BÞa ra lÝ lÏ: ngêi quý phái đều mặc ¸o ngîc hoa.. -> ng thuËn. + Phã may ¨n bít v¶i cña m×nh -> quªn lu«n. => tõ chç khã tÝnh, khắt khe chủ động trở thành bị động qua đó béc lé lµ kÎ giµu cã, muèn häc lµm sang nhng ngu dèt.. - Ngîng nghÞu chèng chÕ vµ l¶ng sang chuyÖn kh¸c. => từ bị động chuyÓn sang chñ động, bộc lộ là một kÎ ma m·nh, läc lâi.. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc kịch tính, chi tiết gây cời ở cảnh một. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - BTVN: Hoµn thiÖn bµi so¹n. - Häc thuéc phÇn a.. Bµi 29: TiÕt 118:. V¨n b¶n ¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc. I. Mục tiêu cần đạt:. TrÝch: Trëng gi¶ häc lµm sang_M«-li-e Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………...

(189) Giúp HS: Hình dung đợc lớp kịch này trên sân khấu, hiểu rõ Mô-li-e là nhà soạn kịch tài ba, xây dựng lớp kịch hết sức sinh động, khắc hoạ tài tình tính cách lố lăng của một tay Trởng giả học đòi làm sang và gây đợc tiếng cời sảng khoái cho khán giả. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - ở cảnh một tính cách học đòi làm sang của Giuốc-đanh thể hiện nh thế nào? và bị lợi dụng ra sao? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc HS đọc cảnh 2 b. ¤ng Giuèc- ®anh vµ tay thî phô. Thî phô ¤ng Giuèc- ®anh Tay thî phô gäi «ng Giuèc ®anh ntn?H¾n - Gọi ông Giuốcthay đổi cách xng hô mấy lần? Nhằm mục ®anh: ¤ng lín, đích gì? cụ lớn, đức ông. Tâng bốc địa vị xã hội của ông Giuốc -đanh Trớc cách xng hô đó ông Giuốc-đanh có - H·nh diÖn, sung síng thái độ ntn? Tại sao sau mỗi lời gọi ông vµ s½n sµng thëng tiÒn Giuèc- ®anh l¹i hái l¹i thî phô? cho mçi tiÕng gäi cña thî phô. ViÖc thëng tiÒn chøng tá Giuèc-®anh ®ang khao kh¸t ®iÒu g×? Cµng chøng minh tÝnh c¸ch cña «ng vµ lµm t¨ng tÝnh hµi híc cho nh©n vËt. Lêi nãi cña Giuèc- ®anh ë cuèi ®o¹n trÝch -> KÎ ngu dèt, cø tëng cho ta hiÓu ®iÒu g× vÒ «ng? chØ cÇn mÆc quÇn ¸o quý Cha mất trí nhng háo danh, khờ khạo, đợc đi téc lµ trë thµnh «ng lín, tµu bay giÊy nªn liªn tôc thëng tiÒn cho bän s½n sµng cho hÕt c¶ tiÒn thî. để đợc làm sang. Qua sù viÖc ta thÊy «ng Giuèc- ®anh lµ ng=> TÝnh c¸ch trëng gi¶ êi ntn? häc lµm s¸ng ë «ng vÉn Kh¸n gi¶ cêi «ng Giuèc- ®anh ngu dèt ch¼ng rÊt m·nh liÖt. biết gì, vì muốn học đòi làm sang mà bị ngời khác lợi dụng để kiếm chác. Ngời ta cời khi thÊy «ng ngí ngÈn tin r»ng ph¶i mÆc ¸o hoa ngîc míi lµ sang träng. Ngời ta cời khi ông cứ moi tiền ra để mua danh hão. Và đặc biệt khán giả có thể cời đến vỡ rạp khi đợc tận mắt nhìn thấy trên sân khÊu «ng Giuèc- ®anh bÞ bèn tay thî phô lét quÇn ¸o ra, mÆc cho bé lÔ phôc nhè nh¨ng(kh«ng ph¶i mµu ®en sang träng) l¹i may ngîc hoa, Êy thÕ mµ vÉn oai ta lµ quý ph¸i. NhËn xÐt vÒ bän thî phô? => ranh ma, nÞnh hót, để moi tiền. III. Tæng kÕt vµ luyÖn tËp Nêu nét đặc sắc nội dung- NT của bài? 1. Tæng kÕt a. Néi dung: ¤ng Giuèc- ®anh ngêi kÐm hiÓu biết nhng muốn học đòi làm sang nên bị những kẻ khác lợi dụng để moi tiền, trở thành trß cêi cho mäi ngêi. NghÖ thuËt: X©y dùng kÞch tÝnh, g©y cêi. Đoạn kịch này gợi em nhớ đến một truyện cổ 2.b.Luyện tËp tÝch nµo cã néi gÇn gòi cña nhµ v¨n §an M¹ch? KÓ tãm t¾t ND c©u chuyÖn Êy TK tr.318 IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm đợc kịch tính, chi tiết gây cời ở cảnh hai và giá trị nội dung - NT của lớp kịch. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn tæng kÕt.

(190) -. LT: Lùa chän trËt tù tõ trong c©u. Bµi 29: TiÕt 119:. V¨n b¶n LuyÖn tËp: Lùa chän trËt tù tõ trong c©u Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS: - Vận dụng đợc kiến thức về trật tự từ trong câu để phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong mét sè c©u trÝch tõ c¸c t/p v¨n häc. - Viết đợc một đoạn văn ngắn thể hiện khả năng sắp xếp trật tự từ hợp lí. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: - Nªu t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ trong c©u? Cho VD vµ ph©n tÝch. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc Bµi 1 a. Đầu tiên là giải thích cho quần chúng hiểu, a. Mỗi việc đợc kể là một khâu trong công sau đó tuyên truyền cho quần chúng hởng tác vận động quần chúng, khâu này nối tiếp øng, råi tæ chøc cho quÇn chóng lµm, l·nh kh©u kia. đạo để làm cho đúng, kết quả là làm cho tinh thần yêu nớc đợc thực hành vào công việc yªu níc, c«ng viÖc klh¸ng chiÕn. b. Các hoạt động đợc xếp theo thứ bậc: việc chính (bán bóng đèn), việc làm thêm trong phiªn chî chÝnh (b¸n vµng h¬ng). Bµi 2 Các cụm từ in đậm đợc lặp lại ngay ở đầu câu là để liên kết câu ấy với những câu trớc cho chÆt chÏ. Bµi 3 a. NhÊn m¹nh t©m tr¹ng man m¸c buån b. Nhấn mạnh hình ảnh đẹp Bµi 4 C©u a: c©u MT b×nh thêng Câu b: Câu đảo trật tự ở cụm C-V làm bổ ngữ để nhấn mạnh sự ngạo nghễ vô lối của nh©n vËt * §èi víi ng÷ c¶nh nªn chän c©u b lµ phï hîp Bµi 5 - Cã rÊt nhiÒu c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ cho bé Thay đổi trật tự từ của câu in đậm và trả lời phËn in ®Ëm trªn. Nhng c¸ch s¨p¸ xÕp nh c©u hái trong SGK - Xanh: màu sắc, đặc điểm hình thức dễ nhận của tác giả là hợp lí nhất vì nó đúc kết đợc những phẩm chất đáng quý của cây tre theo thÊy đúng trình tự MT trong bài văn. - Nhòn nhÆn, ngay th¼ng: tÝnh khiªm tèn, phải có thời gian tìm hiểu mới biết đợc - Thuỷ chung, can đảm phải qua thử thách mới biết đợc. Bµi 6: viÕt ®o¹n v¨n. - H/s tự chọn đề bài. - ViÕt. - Gi¶i thÝch c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ ë mét * Bµi tËp bæ trî (TK tr. 326) c©u trong ®o¹n. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Cñng cè kiÕn thøc vµ kÜ n¸ng lµm bµi tËp vÒ trËt tù tõ trong c©u. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Hoµn thiÖn BT 6 tr. 124.

(191) -. ChuÈn bÞ bµi: LT ®a yÕu tè TS - MT vµo bµi v¨n nghÞ luËn.. Bµi 29: TiÕt 120:. V¨n b¶n LuyÖn tËp: §a c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo bµi v¨n nghÞ luËn Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS: - Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn mà các em đã học trong tiết tập làm văn trớc. - Vận dụng những hiểu biết đó để tập đa các yếu tố tự sự và miêu tả một đoạn văn, một bài văn NL có đề tài gần gũi, quên thuộc. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: - Vai trß cña yÕu tè TS - MT trong v¨n NL? KHi ®a yuªó tè TS - MT vµo v¨n NL cÇn ntn? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc §Ò bµi: Trang phôc häc sinh vµ v¨n ho¸ 1. Tìm hiểu đề XĐ vấn đề cần nghị và phơng pháp lập - Vấn đề NL: Trang phục học sinh và văn hoá luËn chÝnh? - KiÓu bµi: NL gi¶i thÝch HS đọc. 2. X¸c lËp luËn ®iÓm Quan s¸t vµo hÖ thèng luËn ®iÓm trong - Sö dông c¸c luËn ®iÓm: a,b,c,e SGK để chọn ra những LĐ đúng và phù - Luận điểm d không phù hợp hợp với bài viết về vấn đề này? H·y bæ sung thªm nh÷ng luËn ®iÓm kh¸c 3. S¾p xÕp luËn ®iÓm cho đầy đủ và sắp xếp lại thành một hệ - Sắp xếp LĐ: a- c- e - b thống LĐ rành mạch, hợp lí, chặt chẽ, có - Bổ sung LĐ kết luận: các bạn cần thay đổi søc thuyÕt phôc. lại trang phục cho lành mạnh, đúng đắn 4. VËn dông yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ Ta cã thÓ ®a yÕu tè miªu t¶ vµo L§ nµo? a. TËp ®a yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù vµo L§ - Miªu t¶ mét sè b¹n ¨n mÆc loÌ loÑt theo “mèt” mét c¸ch lè l¨ng lµm mäi ngêi khã chÞu. - KÓ chuyÖn mét b¹n v× ch¹y ®ua theo “mèt” mµ tèn kÐm nh thÕ nµo? Häc kÐm ra sao? HS đọc đoạn văn. b. NhËn xÐt §V - §o¹n a: cã yÕu tè MT kh«ng phï hîp: “l¹i cã b¹n...ch¬i ®iÖn tö”. Mçi em viÕt mét ®o¹n v¨n NL tr×nh bµy 5. ViÕt ®o¹n v¨n: một tron những LĐ trên, trong đó phải có 2,3 c©u miªu t¶. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Cñng cè kÜ n¨ng ®a yÕu tè TS - MT vµo bµi v¨n NL 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Hoµn thiÖn §V - Chuẩn bị bài: Chơng trình địa phơng.

(192) Bµi 30: TiÕt 121:. V¨n b¶n Chơng trình địa phơng - PhÇn V¨n Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS: - Vận dụng kiến thức về các chủ đề văn bản nhận dạng ở lớp 8 để tìm hiểu những vấn đề tơng ứng ở địa phơng. - Bớc đầu biết bày tỏ ý kiến, cảm nghĩ của mình về những v.đ đó bằng một văn bản ngắn. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc VB nhật dụng đề cập những VĐ: môi trI. Chuẩn bị êng, tÖ hót thuèc l¸, ma tuý, viÖc h¹n chÕ gia t¨ng d©n sè. - Nhãm 1: Thùc tr¹ng vµ g¶i ph¸p vÒ vÊn đề môi trờng ở địa phơng - Nhãm 2: TÖ n¹n hót thuèc l¸ vµ gi¶i ph¸p - Nhóm 3: Thực trạng vấn đề dân số địa ph¬ng vµ gi¶i ph¸p - C¸c Tæ lÇn lît tr×nh bµy. II. §¹i diÖn c¸c tæ tr×nh bµy kÕt qu¶ bµi - HS -> GV nhËn xÐt. tËp: - HS lµm bµi theo nhãm III. Su tÇm th¬, truyÖn, phãng sù... vÒ c¸c - §¹i diÖn tr×nh bµy vấn đề trên: - HS kh¸c nhËn xÐt-> GV nhËn xÐt * GV nhËn xÐt chung vÒ ý thøcchuÈn bÞ vµ kÕt qu¶ cña tiÕt häc: - VÒ th©m nhËp thùc tÕ. - C¸ch tr×nh bµy v¨n b¶n. - ¦u, khuyÕt. - C«ng bè bµi viÕt kh¸ IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Củng cố: - Nắm bắt đợc tình hình thực tế ở địa phơng. 2. Huớng dẫn về nhà: - Tiếp tục tìm hiểu về các vấn đề trên.. Bµi 30: TiÕt 122:. V¨n b¶n Chữa lỗi diễn đạt (Lô- gic).

(193) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng:……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: Nhận ra lỗi và biết cách chữa lỗi trong những câu đợc SGK dẫn ra; qua đó trau dồi khả năng lựa chọn cách diễn đạt đúng trong những trờng hợp tơng tự khi nói và viết. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ¤n bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc Bµi 1 a. Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi trong nh÷ng c©u a. cho s½n. - Lỗi: A (quần áo, giầy dép), B (đồ dùng học CÇn chó ý mèi quan hÖ vÒ nghÜa c¸c tõ, tập) thuộc hai loại khác nhau. Trong đó B lại côm tõ ë trong c©u. Khi viÕt c©u cã kiÓu kÕt kh«ng ph¶i lµ tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n A. hîp “A vµ B kh¸c” th× A vµ B ph¶i cïng - Söa l¹i: loại, trong đó B là từ ngữ có nghĩa rộng, A + Chúng em đã giúp các bạn HS những vùng lµ tõ ng÷ cã nghÜa hÑp. bị lũ lụt quần áo, giầy dép và đồ dùng sinh ho¹t kh¸c. + Chúng em đã giúp các bạn HS những vùng bị lũ lụt giấy bút, sách vở và nhiều đồ dùng häc tËp kh¸c. + Chúng em đã giúp các bạn HS những vùng bị lũ lụt quần áo, giầy giầy dép và nhiều đồ dïng häc tËp. b. Khi viÕt mét c©u cã kiÓu kÕt hîp “ A nãi b. chung vµ B nãi riªng ” th× A ph¶i lµ tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n B. Ph¹m vi nghÜa cña tõ “Thanh niªn” cã bao - Lçi: Ph¹m vi nghÜa cña tõ “Thanh niªn” kh«ng bao hµm ph¹m vi nghÜa cña tõ “bãng hàm phạm vi nghĩa của từ “bóng đá” đá”. kh«ng? - Söa: Cã thÓ thay b»ng tõ nµo? + Thay tõ “Thanh niªn”b»ng “thÓ thao”. + Thay từ “bóng đá” bằng từ “Sinh viên” c. Khi viÕt mét c©u cã kiÓu kÕt hîp A, B, C c. (các yếu tố có mối QH đẳng lập với nhau) th× A, B, C ph¶i lµ nh÷ng tõ ng÷ thuéc cïng mét trêng tõ vùng, biÓu thÞ nh÷ng kh¸i niÖm thuéc cïng mét ph¹m trï. - “ Lão Hạc ” , “ B ớc đờng cùng ” có cùng - Lỗi: “ Lão Hạc ” , “ B ớc đờng cùng ” không cïng trêng tõ vùng víi Ng« TÊt Tè. trêng tõ vùng víi Ng« TÊt Tè kh«ng? - Söa: - Cã thÓ thay b»ng tõ nµo? + Thay NguyÔn C«ng Hoan, Ng« TÊt Tè vµ Nam Cao đã giúp chúng ta hiểu sâu sắc thân phËn cña ngêi NDVN tríc CMTT 1945 + Bớc đờng cùng, Tắt đèn và Lão Hạc đã giúp chóng ta hiÓu s©u s¾c th©n phËn cña ngêi NDVN tríc CMTT 1945 d. Trong c©u hái lùa chän “ A hay B ” th× d. A vµ B kh«ng bao giê lµ nh÷ng tõ ng÷ cã quan hÖ réng - hÑp víi nhau, nghÜa lµ A kh«ng bao hµm B vµ ngîc l¹i. - Lçi: Ph¹m vi nghÜa cña “Tri thøc” bao hµm - Tõ “trÝ thøc”, “B¸c sÜ” cã mèi quan hÖ vÒ nghÜa cña “b¸c sÜ” → Kh«ng thÓ dïng trong nghÜa nh thÕ nµo? quan hÖ lùa chän. - Söa: - Söa l¹i ntn? + Em muèn trë thµnh mét kÜ s hay mét b¸c sÜ? + Em muèn trë thµnh mét gi¸o viªn hay mét b¸c sÜ? e. Khi viÕt mét c©u cã kiÓu kÕt hîp: kh«ng e..

(194) chØ A mµ cßn B ” th×, A vµ B kh«ng bao giê lµ nh÷ng tõ ng÷ cã QH réng- hÑp - Lçi: Ph¹m vi nghÜa cña “NghÖ thuËt” bao - VËy c©u v¨n trªn m¾c lçi ntn? hµm nghÜa cña “ng«n tõ” - Söa: - Nªn söa l¹i ntn? + Bµi th¬ kh«ng chØ hay vÒ nghÖ thuËt mµ cßn s¾c s¶o vÒ néi dung. + Bµi th¬ kh«ng chØ hay vÒ bè côc mµ cßn s¾c s¶o vÒ ng«n tõ. g. g. Trong câu này ngời viết có ý đối lập đặc trng của hai ngời đợc mô tả. Khi đó các dấu hiệu đặc trng phải đợc biểu thị b»ng nh÷ng tõ ng÷ thuéc cïng mét trêng từ vựng, đối lập nhau trong phạm vi một ph¹m trï - ChØ ra lçi sai cña c©u v¨n trªn vµ nªu c¸ch - Lçi: “Cao gÇy” kh«ng cïng trêng tõ vùng víi mÆc ¸o ca r«” söa? - Söa: + Trªn s©n ga chØ cßn l¹i cã hai ngêi. Mét ngêi th× cao gÇy, cßn mét ngêi th× lïn vµ mËp. + Trªn s©n ga chØ cßn l¹i cã hai ngêi. Mét ngêi mÆc ¸o tr¾ng. Mét ngêi th× mÆc ¸o ca r«. h. - Lçi: §øc tÝnh “rÊt mùc yªu th¬ng chång con” kh«ng phô thuéc cã quan hÖ nh©n- qu¶ h. Trong c©u nµy “ nªn ” lµ mét quan hÖ víi “cÇn cï chÞu khã” tõ nèi c¸c vÕ cã quan hÖ nh©n- qu¶ - Söa: Thay quan hÖ tõ nªn = vµ. i. - Lçi: Hai vÕ c©u kh«ng thÓ nãi víi nhau b»ng quan hệ từ “nếu... thì” đợc. i. Em thö t×m hiÓu mèi qhÖ vÒ nghÜa cña cÆp Söa: hai cụm từ “ có hại cho sức khoẻ ” và ợc”. thay từ “có đợc” bằng “hoàn thành đ“ làm giảm tuổi thọ con ngời ” . k. - Lçi: C¸c côm tõ “søc khoÎ”, “tuæi thä” kh«ng cã quan hÖ nghÜa réng- hÑp víi nhau. - Söa: Hót thuèc l¸ võa cã h¹i cho søc khoÎ võa tèn kÐm tiÒn b¹c. Bµi 2 - Quyết hi sinh cho sự nghiệp giải phóng đất Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi trong lêi nãi, bµi viÕt níc. - Chiều tàn, chợ đã vãn, ngời ta chen lấn, xô cña b¶n th©n hoÆc cña ngêi kh¸c. nhau để ra về. HS trao đổi bài văn của với nhau và tự phát đẩy MÑ ©u yÕm hái em: “em thÝch ®i SÇm S¬n hiÖn lçi-> ®a ra c¸ch söa hay thÝch ¨n kem”. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc các lỗi cơ bản về lỗi diễn đạt lô- gic, biết cách sửa chữa cho đúng. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Tập viết đoạn văn rèn kỹ năng diễn đạt.

(195) Bµi 30: TiÕt 123 -124:. V¨n b¶n ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 7 Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS: - VËn dông kÜ n¨ng tr×nh bµy luËn ®iÓm, ®a c¸c yÕu tè TS- MT- BC vµo bµi v¨n nghÞ luËn mét v.® x· héi hoÆc v¨n häc gÇn gòi víi c¸c em. - Tự đánh giá ch/x hơn trình độ TLV của bản thân, từ đó, rút ra những KN cần thiết để các bài làm văn sau đạt kết quả tốt hơn. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: §Ò bµi 1 H·y nãi kh«ng víi c¸c tÖ n¹n x· héi §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm a. Më bµi (1,5 ®iÓm) - Một thực trạng đáng buồn hiện nay của XH: nhiều loại tệ nạn XH không ngừng xuất hiÖn vµ gia t¨ng. - Cã thÓ dÉn tõ mét mÈu tin vÒ viÖc XH t¨ng cêng phßng chèng c¸c tÖ n¹n XH. b. Th©n bµi (7 ®iÓm): LÇn lît tr×nh bµy c¸c luËn ®iÓm, mçi luËn ®iÓm viÕt thµnh mét §V cã diÔn dÞch, quy n¹p hoÆc tæng-ph©n-hîp. * ThÕ nµo lµ tÖ n¹n XH? TÖ n¹n XH bao gåm nh÷ng tÖ n¹n nµo? * T¸c h¹i cña tÖ n¹n XH: - Víi b¶n th©n ngêi tham gia vµo tÖ n¹n + VÒ søc khoÎ + Về đạo đức + VÒ thêi gian... - Với gia đình và những ngời xung quanh: + VÒ kinh tÕ + VÒ tinh thÇn - Víi XH: + VÒ an ninh XH + VÒ v¨n minh XH + VÒ sù ph¸t triÓn KT * Hãy nói không với các tệ nạn, thái độ và hành động cụ thể: - Tù n©ng cao hiÓu biÕt vµ b¶o vÖ m×nh khái c¸c tÖ n¹n XH. - Víi nh÷ng ngêi trãt sa vµo tÖ n¹n XH cÇn cã nghÞ lùc, quyÕt t©m tõ bá. - Với cộng đồng: + Không miệt thị mà phải giúp đỡ họ từ bỏ các tệ nạn đó. + Ng¨n chÆn c¸c tÖ n¹n XH. c. KÕt bµi (1,5 ®iÓm): QuyÕt t©m v× mét XH an toµn, lµnh m¹nh, kh«ng cã tÖ n¹n XH. §Ò bµi 2 Trang phôc häc sinh vµ v¨n ho¸.

(196) §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm a. Më bµi (1,5 ®iÓm) Một thực trạng đáng buồn đang diễn ra hiện nay sự thay đổi thiếu văn hoá trong cách ¨n mÆc cña HS b. Th©n bµi (7 ®iÓm): LÇn lît tr×nh bµy c¸c luËn ®iÓm, mçi luËn ®iÓm viÕt thµnh mét §V cã diÔn dÞch, quy n¹p hoÆc tæng-ph©n-hîp. - Gần đây, cách ăn mặc của một số bạn có nhiều thay đổi, không còn giản dị, lành mạnh nh tríc n÷a. - C¸c b¹n lÇm tëng r»ng ¨n mÆc nh vËy sÏ lµm cho m×nh trë thµnh ngêi v¨n minh, “sµnh ®iÖu”. - ViÖc ch¹y theo mèt Êy cã nhiÒu t¸c h¹i: + Lµm mÊt thêi gian cña c¸c b¹n. + ảnh hởng xấu đến kết quả học tập + G©y tèn kÐm cho cha mÑ - Việc ăn mặc phải phù hợp với thời đại nhng cũng phải lành mạnh, phù hợp với lứa tuổi vµ truyÒn thèng VH cña DT, phï hîp víi hoµn c¶nh sèng... c. KÕt bµi (1,5 ®iÓm): Các bạn cần thay đổi lại suy nghĩ và thay đổi cách ăn mặc cho phù hợp.. Bµi 31: TiÕt 125:. V¨n b¶n Tæng kÕt phÇn v¨n Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp HS: - Bớc đầu củng cố hệ thống hoá kiến thức văn học qua các văn bản đã học trong SGK lớp 8 (tõ c¸c vb tù sù vµ nhËt dông), kh¾c s©u nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña nh÷ng vb tiªu biÓu. - TËp trung «n tËp kiÕn thøc côm v¨n b¶n th¬. (c¸c bµi 18, 19, 20, 21) II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: 2.1. Bảng thống kê các văn bản Việt Nam đã học: STT V¨n b¶n T¸c gi¶ ThÓ lo¹i Gi¸ trÞ néi dung chñ yÕu. 1 Vµo nhµ ngôc Phan Béi Thơ bát cú Phong thái ung dung, đờng hoàng và khí Qu¶ng §«ng Ch©u đờng luật ph¸ch kiªn cêng, bÊt khuÊt vît lªn trªn.

(197) c¶m t¸c. c¶nh tï ngôc cña nhµ chÝ sÜ yªu níc. Hình tợng đẹp ngang tàng, lẫm liệt của ngLôn ời tù yêu nớc, cách mạng trên đảo Côn L«n. 3 Muèn lµm th»ng T¶n §µ Th¬ b¸t có T©m sù cña mét con ngêi bÊt khuÊt, s©u Cuéi NguyÔn đờng luật s¾c víi thùc t¹i tÇm thêng muèn tho¸t li Kh¾c HiÕu bằng mộng tởng lên trăng để làm bạn với chÞ H»ng. 4 Hai ch÷ níc nhµ ¸ Nam TrÇn Song thÊt Mîn c©u chuyÖn lÞch sö cã s¾c gîi c¶m lín (trÝch) TuÊn Kh¶i lôc b¸t. để bộc lộ cảm xúc và khích lệ lòng yêu nớc, ý chí cứu nớc của đồng bào. 5 Nhí rõng ThÕ L÷ Th¬ míi Mîn lêi con hæ bÞ nhèt trong vên b¸ch thó t¸m ch÷ để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại /c©u tÇm thêng, tï tóng vµ khao kh¸t tù do m·nh liÖt cña nhµ th¬, kh¬i gîi lßng yªu níc thÇm kÝn cña ngêi d©n mÊt níc thuë Êy 6 Ông đồ Vò §×nh Th¬ míi Tình cảnh đáng thơng của ông đồ toát lên Liªn Ngò ng«n. niÒm c¶m th¬ng ch©n thµnh tríc mét líp ngời đàn tàn tạ và nỗi nhớ tiếc cảnh ngời xa 7 Quª h¬ng TÕ Hanh Th¬ míi Tình quê hơng trong sáng, thân thiết đợc t¸m ch÷ thể hiện qua bức tranh tơi sáng, sinh động /câu (tiếng) về một làng quê miền biển trong đó nổi bật lªn h/¶nh khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng cña ngêi d©n chµi vµ sinh ho¹t lµng chµi. 8 Khi con Tu hó Tè H÷u Lôc b¸t T×nh yªu c/s vµ kh¸t väng tù do cña ngêi chiÕn sÜ c/m trÎ tuæi trong nhµ tï. 9 Tøc c¶nh P¸c Hå ChÝ Minh Th¬ thÊt Tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i ung dung Bã ng«n tø cña B¸c Hå trong c/s c/m ®Çy gian khæ ë tuyệt đờng Pác Bó. Với ngời, làm c/m và sống hoà hợp luËt víi TN lµ niÒm vui. 10 Ng¾m tr¨ng Hồ Chí Minh Thất ngôn Tình yêu TN, yêu trăng đến say mê và (trÝch NKTT) tø tuyÖt ch÷ phong th¸i ung dung nghÖ sÜ cña B¸c Hå H¸n ngay trong c¶nh tï ngôc cùc khæ, tèi t¨m. 11 Đi đờng Hå ChÝ Minh ThÊt ng«n ý nghÜa tîng trng vµ triÕt lÝ s©u s¾c; tõ viÖc (trÝch NKTT) tứ tuyệt chữ đi đờng núi gợi ra chân lí đờng đời: vợt qua H¸n gian lao chång chÊt sÏ th¾ng lîi vÎ vang. 12 Chiếu dời đô LÝ C«ng UÈn NL trung Khát vọng về một đất nớc độc lập, thống đại nhất và khí phách của DT đại Việt đang trên đà lớn mạnh. 13 HÞch tíng sÜ TrÇn Quèc NL trung Lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c vµ ý chÝ quyÕt TuÊn đại chiÕn, quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. 14 Níc §¹i ViÖt ta NguyÔn Tr·i NL trung Có ý nghĩa nh bản tuyên ngôn độc lập của đại nớc ta: có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thổ riªng, cã phong tôc tËp qu¸n riªng, cã chñ quyÒn riªng, cã truyÒn thèng lÞch sö; kÎ xâm lợc là phản nhân nghĩa nhất định thất b¹i. 15 Bµn luËn vÒ NguyÔn NL trung MĐ của việc học: để làm ngời có đạo đức, phÐp häc ThiÕp đại có tri thức góp phần làm hng thịnh đất nớc. Muèn häc tèt ph¶i cã ph¬ng ph¸p: häc rộng, hiểu sâu, nắm gọn, học đi đôi với hµnh. 16 ThuÕ m¸u NguyÔn ¸i Vạch trần những thủ đoạn, hành động bỉ ổi Quèc cña chÝnh quÒn thùc d©, biÕn ngêi d©n thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lîi Ých cña m×nh trong c¸c cuéc chiÕn tranh tµn khèc. 2.2. Sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c VB ë c¸c bµi 15, 16 vµ 18, 19 Bµi 15, 16: Vµo nhµ ngôc Q§ c¶m t¸c; Bµi 18, 19: Nhí rõng; Đập đá ở Côn Lôn Quª h¬ng ThÓ th¬ 2 Đập đá ở Côn. Phan Ch©u Trinh. Th¬ b¸t có đờng luật.

(198) Thất ngôn bát cú đờng luật: số câu, chữ đ- Thơ 8 chữ tự do: với số câu không hạn định, ợc quy định chặt chẽ, cách gieo vần đối, gieo vÇn ch©n (hai vÇn b»ng tiÕp hai vÇn tr¾c) niêm phải theo đúng luật thơ Đờng. khiÕn c©u th¬ tu«n trµo theo c¶m xóc vµ kh«ng bị qui định bởi niêm luật. C¸ch béc lé c¶m xóc B»ng h/a, ©m ®iÖu, ng«n ng÷ th¬: Do luËt Tù do, tho¶i m¸i, tù nhiªn h¬n do kh«ng bÞ thơ qui định chặt chẽ nên cách bộc lộ cảm rµng buéc bëi sè c©u, ch÷ vµ luËt th¬. C¶m xóc xúc mang tính ớc lệ, nhịp thơ 4/3 đều đều, tuôn trào, chân thành, tự nhiên, giọng điệu thơ hình ảnh, ngôn ngữ đều lấy từ thi liệu cổ míi mÎ, ng«n ng÷ th¬ s¸ng t¹o, h/a gîi c¶m ®iÓn (bå KT, cung quÕ). (gËm khèi c¨m hên, èng tr¨ng tan, m¶nh hån lµng...) => Th¬ míi, v×: tho¸t khái hÖ thèng íc lÖ cña thơ trung đại, mới mẻ trong nội dung, cách tân trong NT. 2.3. Bµi tËp HS tù lùa chän → chÐp. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc hệ thống các VBVN đã học cùng giá trị nội dung chính của các VB đó. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - ChÐp c¸c ®o¹n th¬, v¨n hay vµo vë - ChuÈn bÞ «n tËp phÇn v¨n (tiÕp theo).. Bµi 31: TiÕt 126:. V¨n b¶n ¤n tËp phÇn tiÕng ViÖt häc k× II Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh cñng cè kiÕn thøc vÒ: - C¸c kiÓu c©u: trÇn thuËt, nghi vÊn, cÇu khiÕn, c¶m th¸n. - Các kiểu hành động nói: trình bày, hỏi, điểu khiển, hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc. - Lùa chän trËt tù tõ trong c©u. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. C¸c kiÓu c©u: nghi vÊn, cÇu khiÕn, c¶m Nhắc lại đặc điểm hình thức và chức năng thán, trần thuật, phủ định. cña c¸c kiÓu c©u NV, CK, CT, T.T, P§? HS đọc ĐV Bµi tËp 1: Cho biÕt mçi c©u trªn thuéc kiÓu c©u nµo - C©u (1): C©u TT ghÐp, cã mét vÒ lµ d¹ng trong sè c¸c kiÓu c©u NV, CK, CT, TT, c©u P§. P§? - Câu (2): Câu TT đơn. - C©u (3): C©u TT ghÐp, vÕ sau cã mét VN, P§ (kh«ng nì giËn) Bµi tËp 2: Dùa theo ND cña c©u (2) trong BT1, h·y - C¸i b¶n tÝnh tèt cña ngêi ta cã thÓ bÞ nh÷ng đặt một câu NV? gì che lấp mất? (Hỏi theo kiểu câu bị động). - Nh÷ng g× cã thÓ che lÊp mÊt c¸i b¶n tÝnh tèt cña ngêi ta? (Hái theo kiÓu c©u c©u C§). - C¸i b¶n tÝnh tèt cña ngêi ta cã thÓ bÞ nh÷ng nçi lo l¾ng, buån ®au Ých kØ che lÊp mÊt kh«ng?.

(199) §Æt c©u CT cã chøa tõ: vui, buån, hay, đẹp…. HS đọc ĐV a. C©u nµo lµ c©u TT, c©u NV, c©u CK?. Bµi tËp 3: §Æt c©u c¶m th¸n. - ¤i, buån qu¸! - Buån ¬i lµ buån! - Bµi th¬ hay qu¸! - Vui ¬i lµ vui! Bài tập 4: Xác định kiểu câu a. C©u TT: (1), (3), (6) C©u CK: (4) C©u NV: (2), (5), (7) b. Câu NV dùng để hỏi: (7).. b. Câu nào trong số những câu NV trên đợc dùng để hỏi? (điều băn khoăn cần đợc giải đáp) c. Câu NV không đợc dùng để hỏi: (2), (5). c. Câu nào trong số câu NV trên không đợc dùng để hỏi? Nó đợc dùng làm gì? - C©u (2) biÓu lé sù ng¹c nhiªn vÒ viÖc L·o H¹c nãi vÒ nh÷ng chuyÖn cã thÓ x¶y ra trong t¬ng lai xa. - Câu (5) để giải thích cho đề nghị ở câu (4). II. Hành động nói Bµi tËp 1: Hãy xác định hành động nói. (1): h/® kÓ(kiÓu tr×nh bµy) (2): h/® béc lé c¶m xóc. (3): h/đ nhận định(kiểu trình bày) (4): h/đ đề nghị(thuộc kiểu cầu khiến) (5): gt thªm ý c©u (4) (kiÓu tr×nh bµy) (6): h/đ phủ định bác bỏ. (kiểu trình bày) (7): h/® hái. Bµi tËp 2: XÕp c¸c c©u ë BT 1 vµo b¶ng tæng kÕt. ST Kiểu câu HĐN đợc thực C¸ch T hiÖn dïng 1 Trần thuật Hành động kể Trùc tiÕp H§ béc lé c¶m Gi¸n tiÕp xóc 3 Trần thuật HĐ nhận định Trùc tiÕp 4 Cầu khiến HĐ đề nghị Trùc tiÕp 5 Nghi vÊn H§ gi¶i thÝch Gi¸n tiÕp 6 Trần thuật HĐ phủ định bác Trực tiếp bá 7 Nghi vÊn H§ hái Trùc tiÕp Bµi tËp 3: a. Em cam kÕt kh«ng ®ua xe tr¸i phÐp. b. Em høa sÏ tÝch cùc häc tËp, rÌn luyÖn. III. Lùa chän trËt tù tõ Bµi tËp 1: - Các trạng thái và hoạt động của sứ giả đợc ViÕt c©u thùc hiÖn h/® høa hÑn xÕp theo: + Thø tù xuÊt hiÖn vµ tÇm quan träng: ngùa sắt, roi sắt (để tấn công), áo giáp sắt (để phßng bÞ) + Theo tr×nh tù diÔn biÕn cña t©m tr¹ng: tho¹t tiªn lµ t©m tr¹ng kinh ng¹c → mõng rì → h/® vÒ t©u vua. HS đọc ĐV Bµi tËp 2 ViÖc s¾p xÕp tõ ng÷ in ®Ëm ë ®Çu c©u cã a. Nèi kÕt c©u. t¸c dông g×? b. Nhấn mạnh đề tài của câu nói. Bµi tËp 3 C©u a cã tÝnh nh¹c h¬n, v×: HS đọc ĐV + Đặt: “man mác” trớc “khúc nhạc đồng quê” gîi c¶m xóc m¹nh h¬n HS đọc ĐV + Kết thúc bằng “quê” có độ ngân mạnh hơn “m¸c” (thanh tr¾c) 2. Nghi vÊn.

(200) IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Giáo viên nhấn mạnh kiến thức trung tâm về các kiểu câu, hành động nói và ý nghĩa của viÖc lùa chän trËt tù tõ trong c©u. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Ôn tập kĩ các kiến thức đã củng cố - ChuÈn bÞ bµi: V¨n b¶n têng tr×nh. Bµi 31: TiÕt 127:. V¨n b¶n V¨n b¶n têng tr×nh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu đợc những trờng hợp cần viết văn bản tờng trình, những đặc điểm của loại văn bản này và biết cách viết văn bản tờng trình đúng qui cách. - Rèn kỹ năng phân biệt văn bản tờng trình với các loại đơn từ đề nghị (kiến nghị) báo cáo đã học và thông báo. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n têng tr×nh: HS đọc hai bản tờng trình trong SGK 1. VÝ dô: Trong hai VB trªn ai lµ ngêi ph¶i viÕt - Ngêi viÕt: lµ HS VB? ViÕt cho ai? - ViÕt cho: c« gi¸o d¹y v¨n vµ thÇy hiÖu trëng. Nhằm mục đích gì? - Mục đích: tờng trình về việc nộp bài chậm, mất xe đạp. ND và thể thức của VB có gì đáng chú ý? - Nội dung: sự việc nộp bài chậm và việc mất xe đạp. - Thể thức: theo những mục đã quy định sẵn. Ngời viết VB này phải có thái độ ntn? - Thái độ: khách quan, trung thực. -> VB têng tr×nh VB têng tr×nh lµ lo¹i VB ntn? 2. KÕt luËn: (ghi nhí SGK tr. 136) H·y nªu mét sè trêng hîp cÇn viÕt VB têng tr×nh? - Mét sè trêng hîp cÇn viÕt b¶n têng tr×nh trong häc tËp vµ sinh ho¹t ë trêng : + BÞ mÊt s¸ch vë vµ dông cô häc tËp. + Bµi lµm KT cña em gièng bµi b¹n. + Vô ý làm hỏng đồ thí nghiệm trong giờ thùc hµnh… II. C¸ch lµm v¨n b¶n têng tr×nh HS đọc các tình huống trả lời các câu hỏi 1. Tình huống cần phải viết bản tờng trình (1) - a, b: lµm v¨n b¶n têng tr×nh - c: kh«ng cÇn thiÕt - d: tïy tµi s¶n mÊt lín hay nhá mµ lµm b¶n têng tr×nh HS đọc mục 2 2. C¸ch lµm v¨n b¶n têng tr×nh a. ThÓ thøc më ®Çu b. Néi dung. c. KÕt thóc. HS đọc mục 3 3. Lu ý (SGK). III. LuyÖn tËp.

(201) - Chọn 1 trờng hợp trong mục 1 để viết bản tờng tr×nh - >ViÕt IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm đợc khi nào cần viết VB tờng trình và cách làm tờng trình. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - ChuÈn bÞ bµi: LT lµm v¨n b¶n têng tr×nh. Bµi 31: TiÕt 128:. V¨n b¶n LuyÖn tËp: Lµm v¨n b¶n têng tr×nh Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Ôn tập lại những tri thức về vb tờng trình: mục đích, yêu cầu, cấu tạo của một bản tờng tr×nh. - N©ng cao n¨ng lùc viÕt têng tr×nh cho HS II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. ¤n lÝ thuyÕt: Nhắc lại mục đích viết VB tờng trình? 1. Mục đích viết tờng trình: Trình bày thiệt hại hay mức độ trách nhiệm cña ngêi têng tr×nh trong c¸c sù viÖc x¶y ra hËu qu¶ cÇn ph¶i xem xÐt. 2. Ph©n biÖt gi÷a v¨n b¶n têng tr×nh víi v¨n b¶n b¸o c¸o: Nhắc lại khái niệm và đặc điểm của VB b¸o c¸o? Báo cáo kết quả đã làm Hai lo¹i VB trªn gièng vµ kh¸c nhau ë - Gièng nhau: ®iÓm nµo? + ThÓ thøc VB + §èi tîng göi: cÊp trªn. + ND: ph¶i kh¸ch quan, trung thùc. - Kh¸c nhau: + Báo cáo: tổng kết các công việc đã làm. + Tờng trình: kể về sự việc (kèm đề nghị). 3. Bè côc cña VB têng tr×nh Nªu bè côc phæ biÕn cña VB têng tr×nh? Gåm: 3 phÇn II. LuyÖn tËp: Bµi 1; Chỉ ra những chỗ sai trong việc sử dụng - Cả ba trờng hợp a,b, c đều không cần phải VB ë c¸c t×nh huèng a, b, c? viÕt VB têng tr×nh: a. Ph¶i lµm b¶n kiÓm ®iÓm. b. Ph¶i lµm b¶n th«ng b¸o. c. Ph¶i lµm b¶n b¸o c¸o. -> cha phân biệt đợc mục đích của VB tờng tr×nh víi c¸c VB kh¸c Bµi 2 Suy nghÜ t×m ra 2 t×nh huèng thêng gÆp - T×nh huèng: trong cuéc sèng cÇn ph¶i lµm VB têng + Mất xe đạp. tr×nh. + R¬i giÊy tê. Bµi 3 - C¸ nh©n h/s viÕt. ViÕt v¨n b¶n têng tr×nh..

(202) GV KiÓm tra viÖc viÕt v¨n b¶n IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Cñng cè kÜ n¨ng viÕt VB têng tr×nh. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - T×m c¸c t×nh huèng cÇn viÕt VB têng tr×nh vµ tËp viÕt. - TiÕt sau: Tr¶ bµi KT V¨n.. Bµi 32: TiÕt 129:. V¨n b¶n Tr¶ bµi kiÓm tra V¨n. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Củng cố về các vb đã học. - Rót ra u- nhîc ®iÓm cña bµi lµm. - RÌn kÜ n¨ng tù nhËn xÐt vµ ch÷a bµi. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh; 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Gọi học sinh nhắc lại đề bài Kiểm tra việc tự chữa bài ở nhà của học sinh GV nhận xét bài làm của học sinh:. Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... Néi dung bµi häc 1. Đề bài. 2. Nhận xét a. Ưu điểm: - Nhiều em có ý thức học bài, nắm được bài và trả lời tương đối tốt các câu hỏi trong đề KT - Viết được đoạn văn nghị luận theo chủ đề, làm rõ được chủ đề đã cho. - Trình bày sạch sẽ, rõ rang. b. Nhược điểm: - Một số em chưa chịu ôn bài, không nắm được kiến thức dẫn đến bài sai, hoặc trả lời không cụ thể, chi tiết - Trình bày chưa rõ ràng, chữ viết ẩu, diễn đạt lủng củng, dấu câu dùng chưa chính xác... 3. Chữa lỗi * Diễn đạt: - Qua bài thơ “Quê hơng”, Tế Hanh đã vẽ nên một bức tranh thật đặc sắc của chính mỡnh. - TÕ Hanh ph¶i lµ mét ngêi rÊt yªu quª h¬ng, ph¶i lµ mét t×nh c¶m ch©n thµnh. * Dïng tõ : - Thật vậy, t/giả miêu tả hoàn cảnh gia đình ông vèn lµm nghÒ chµi líi. - Tác giả đã vẽ ra hai hoàn cảnh: cảnh đoàn.

(203) thuyÒn ra kh¬i... - Bài thơ “Quê hơng” của Tế Hanh đã diễn tả bức tranh quê hơng thật là đẹp. - Chọn đọc bài tiêu biểu của học sinh.. 4. Đọc bài tham khảo. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm được những ưu, nhược điểm khi làm bài để biết cách tự sửa chữa 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Tiếp tục tự sửa chữa bài của mình. Bµi 32: TiÕt 130:. V¨n b¶n KiÓm tra tiÕng ViÖt Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: Cñng cè c¸c kiÕn thøc: C¸c kiÓu c©u (TT, NV, CK, CT), c¸c kiÓu hµnh động nói, t/d của việc sắp xếp trật tự từ trong câu. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: §Ò bµi: C©u 1: (3 ®iÓm) Xác định kiểu câu, các hành động nói và cách thực hiện hành động nói trong đoạn văn sau: “Víi vÎ mÆt b¨n kho¨n, c¸i TÝ l¹i bng b¸t khoai ch×a tËn mÆt mÑ (1): - Nµy u ¨n ®i!(2). §Ó m·i!(3) U cã ¨n th× con míi ¨n.(4) U kh«ng ¨n con còng kh«ng muèn ¨n n÷a. (5) Nể con, chị Dậu cầm lấy một củ, rồi chị lại đặt xuống chõng. (6) Vẻ nghi ngại hiện ra sắc mÆt, con bÐ hãm hØnh hái mÑ mét c¸ch thiÕt tha (7): - Sáng ngày ngời ta đấm u có đau lắm không?(8) ChÞ DËu khÏ g¹t níc m¾t (9): - Kh«ng ®au con ¹!(10)" (Trích Tắt đèn- Ngô Tất Tố) C©u 2: (2 ®iÓm) Gi¶i thÝch ý nghÜa cña viÖc lùa chän trËt tù cña c¸c c©u in ®Ëm trong ®o¹n trÝch sau: “BÊt k× đàn ông, đàn bà, bất kì ngời già, ngời trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là ngời Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có gơm dùng gơm, kh«ng cã g¬m th× dïng cuèc, thuæng, gËy géc. Ai còng ph¶i ra søc chèng thùc d©n Ph¸p cøu níc" (Hå ChÝ Minh) C©u 3: (5 ®iÓm) H·y viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn lµm s¸ng tá luËn ®iÓm: Häc sinh cÇn trËt tù trong giê häc. Trong ®o¹n v¨n cã sö dông: - Câu phủ định miêu tả. - Câu thực hiện hành động cầu khiến. - Gạch chân dới các câu văn đó. ĐÁP ÁN: C©u 1: (3 ®iÓm) STT Kiểu c©u Hành động nãi C¸ch dïng 1 Trần thuật Kể Trực tiếp 2 Cầu khiến Đề nghị Trực tiếp 3 Trần thuật Kể.

(204) 4 5 6 7 8 9 10. Trần thuật Trần thuật Trần thuật Trần thuật Nghi vấn Trần thuật Phủ định. Nhận định Nhận định Kể Kể Hỏi Kể Phủ định bác bỏ. Trực tiếp Trực tiếp Trực tiếp Trực tiếp Trực tiếp. C©u 2: (2 ®iÓm) - Câu in đậm thứ nhất: tạo ra sự hài hòa về mặt ngữ âm của lời nói, thể hiện thứ tự nhất định của sự vật. - Câu in đậm thứ hai: thứ tự quan trọng của các loại vũ khí dùng để đánh giặc. C©u 3: (5 ®iÓm) Đoạn văn cần có các ý: - Tình hình mất trật tự của các bạn trong lớp. - Hậu quả của việc MTT. - Đưa ra lời khuyên các bạn nên có ý thức giữa trật tự trong giờ.. Bµi 32: TiÕt 131:. V¨n b¶n Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 7 Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Củng cố lại những kiến thức và kĩ năng đã học về phép lập luận ch/minh và giải thích, về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu... và đặc biệt là về luận điểm và cách trình bày luận điểm. - Có thể đánh giá đợc chất lợng bài của mình, trình độ lập luận của bản thân so với yêu cầu của đề và so với các bạn cùng lớp, nhờ đó có đợc những kinh nghiệm và quyết tâm cân thiết để làm tốt hơn nữa những bài sau. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc Yêu cầu HS nhắc lại đề. 1. Đề bài Yªu cÇu : - KiÓu bµi: nghÞ luËn chøng minh - Néi dung: t¸c h¹i cña tÖ n¹n XH, h·y tr¸nh xa c¸c tÖ n¹n XH - Phạm vi DC: trong đời sống 2. NhËn xÐt chung vµ ch÷a lçi a. NhËn xÐt: - Phần lớn các em làm bài đúng kiểu NL, tuy nhiªn vÉn cßn mét sè rÊt Ýt c¸c em lµm bµi sai - VÒ kiÓu bµi kiÓu v¨n b¶n, l¹c sang v¨n b¶n tù sù vµ biÓu c¶m. - Mét sè n¾m ph¬ng ph¸p, bè côc m¹ch l¹c; - VÒ néi dung biÕt c¸ch lËp luËn. - §a sè cha biÕt nªu luËn ®iÓm, lËp luËn kh«ng.

(205) chÆt chÏ. - Số ít còn mắc lỗi về diễn đạt, dùng từ, chuyển ý vông vÒ. - NhiÒu em m¾c lçi vÒ cÊu tróc c©u: c©u kh«ng đủ thành phần nòng cốt. - VÒ cÊu tróc c©u, dÊu c©u - NhiÒu em kh«ng sö dông dÊu c©u hoÆc sö dựng dấu câu không đúng. - Đa số bài làm của các em có bố cục đầy đủ, râ rµng. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè em bè côc - VÒ h×nh thøc cha râ rµng, hoÆc phÇn më bµi, kÕt bµi lµm cha đúng với yêu cầu của bài văn NL. - NhiÒu bµi lµm cã sù cè g¾ng, tr×nh bµy râ ràng, sạch đẹp.... - Về cách diễn đạt GV nhÊn m¹nh: - Cố gắng phát huy hết những u điểm đã có và kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ b»ng c¸ch «n tËp l¹i kiến thức về câu, dấu câu đã học, trau dồi vốn từ và khả năng diễn đạt bằng cách đọc các tài liÖu tham kh¶o, tra cøu tõ ®iÓn.... b. Ch÷a lçi. GV cho học sinh đọc một số bài khá và yếu để nhËn xÐt: - Nh÷ng u ®iÓm? Nguyªn nh©n? - Nh÷ng khuyÕt ®iÓm? Nguyªn nh©n?. 2. Đọc đánh giá. - GV tr¶ bµi vµ híng dÉn häc sinh tù xem bµi, tự sửa các lỗi đã mắc phải. - HS trao đổi bài cho nhau để cùng rút kinh nghiÖm.. 3. Tr¶ bµi. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm được những ưu, nhược điểm khi làm bài để biết cách tự sửa chữa 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Tiếp tục tự sửa chữa bài của mình - Chép bài văn đã sửa vào vở rèn chữ.. Bµi 33: TiÕt 132:. V¨n b¶n Tæng kÕt phÇn V¨n (tiÕp) Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: Củng cố hệ thống hoá kiến thức văn học của cụm văn bản nghị luận đợc học ở lớp 8, nhằm làm cho các em nắm chắc hơn đặc trng thể loại, đồng thời thấy đợc nét riêng độc đáo về nội dung t tởng và giá trị nghệ thuật của mỗi văn bản. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. - Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: C©u 3: a. B¶ng thèng kª c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn: V¨n b¶n T¸c gi¶ ThÓ lo¹i Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt. Chiếu dời đô Lý Công Uẩn Nghị luận trung đại - Phản ánh khát vọng của nhân dân về.

(206) (1010). (974 -1028). TrÇn Quèc Nghị luận trung đại TuÊn (1231 - 1300) Nớc Đại Việt Nguyễn Trãi Nghị luận trung đại ta. (1380 - 1442) HÞch tíng sÜ. Bµn luËn vÒ phÐp häc. Nguyễn Thiếp Nghị luận trung đại (1723 - 1804). ThuÕ m¸u. NguyÔn ¸i Quèc Nghị luận hiện đại (1890 - 1969). một đất nớc độc lập thống nhất đồng thêi ph¶n ¸nh ý trÝ tù cêng cña d©n téc ĐạiViệt đang trên đà lớn mạnh - KÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn giµu søc thuyÕt phôc. - Tinh thÇn yªu níc nång nµn cña d©n téc chèng Nguyªn M«ng. - LËp luËn chÆt chÏ, lÝ lÏ ®anh thÐp. - ý thức dân tộc và chủ quyền đã phát triển tới tình độ cao. - LËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån, x¸c thùc, hµm sóc. - Quan niÖm tiÕn bé cña t¸c gi¶ vÒ môc đích và tác dụng của việc học tập. - LËp luËn chÆt chÏ, chøng cí râ rµng. - Bé mÆt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa, thñ ®o¹n tµn b¹o cña thùc d©n Ph¸p trong viÖc - NghÖ thuËt trµo phóng s¾c s¶o vµ hiện đại. - §i bé lîi Ých nhiÒu mÆt. - LÝ lÏ dÉn chøng rót ngay tõ kh¸i niÖm.. Ru-x« NghÞ luËn níc ngoµi (Ph¸p) (1712 - 1778) b. Kh¸i niÖm vÒ v¨n nghÞ luËn: Lµ kiÓu v¨n b¶n nªu râ nh÷ng luËn ®iÓm, råi b»ng nh÷ng luËn cø luËn chøng lµm s¸ng tá luËn ®iÓm Êy mét c¸ch thuyÕt phôc, cèt lâi cña nghÞ luËn lµ ý kiÕn luËn ®iÓm, lÝ lÏ dÉn chøng vµ lËp luËn. c. So sánh nghị luận trung đại và nghị luận hiện đại: Ph¬ng diÖn Nghị luận trung đại Nghị luận hiện đại Khu«n vµo nh÷ng thÓ lo¹i riªng: Lµ mét thÓ v¨n trong v¨n xu«i hiÖn chiÕu, hÞch, c¸o, tÊu víi kÕt cÊu, đại (tiểu thuyết), không chia thành H×nh thøc bè côc riªng c¸c thÓ v¨n nhá mét c¸ch râ rµng Mang đậm tơng quan của con ngời Thoát hẳn những t tởng cổ điển, htrung đại: t tởng mệnh trời, tinh íng tíi nh÷ng t tëng míi cña thêi Néi dung thần “thần chủ”, lí tởng nhân nghĩa, đại. t©m lÝ sïng cæ nhiÒu ®iÓn tÝch, ®iÓn cè, h×nh C¸ch viÕt gi¶n dÞ, c©u v¨n gÇn lêi nãi NghÖ thuËt Dïng ¶nh íc lÖ, c©u v¨n biÒn ngÉu thờng, gắn với đời ssống thực. §i bé ngao du. C©u 4: Chứng minh các văn bản nghị luận trên đều viết có lí do, có tình, có chứng cớ nên đều có søc thuyÕt phôc. - Có lí: Luận điểm, ý kiến xác thực, vững chắc, lập luận chặt chẽ, đó là cái gốc là xơng sống cña bµi v¨n nghÞ luËn. - Có tình: Tình cảm, cảm xúc, nhiệt huyết, niềm tin vào lí lẽ phải vào vấn đề luận điểm của m×nh nªu ra. - Chứng cứ: Dẫn chứng sự thật hiển nhiên để khẳng định luận điểm. * Ba yÕu tè trªn kh«ng thÓ thiÕu vµ kÕt hîp chÆt chÏ, nhuÇn nhuyÔn víi nhau trong v¨n nghÞ luËn. T¹o nªn gi¸ trÞ thuyÕt phôc, søc hÊp dÉn riªng cña kiÓu v¨n b¶n nµy. C©u 5: Nh÷ng nÐt gièng nhau vµ kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ néi dung t tëng vµ h×nh thøc thÓ lo¹i cña 3 v¨n b¶n bµi 22, 23, 24. * Gièng nhau: - VÒ néi dung: + ý thức độc lập dân tộc chủ quyền đất nớc. + Tinh thÇn d©n téc s©u s¾c, lßng yªu níc nång nµn. - VÒ h×nh thøc: + Văn bản nghị luận trung đại, kết hợp lí - tình, chứng cớ dồi dào, đầy sức thuyết phục. * Kh¸c nhau: - VÒ néi dung: + Chiếu dời đô: ý chí tự cờng quốc gia thể hiện chủ trơng dời đô. + HÞch tíng sÜ: Tinh thÇn bÊt khuÊt, quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng giÆc Nguyªn M«ng lµ hµo khÝ §«ng A s«i sục..

(207) + Nớc ĐạiViệt ta: ý thức so sánh đầy tự hào về một nớc Đại Việt độc lập. - VÒ h×nh thøc: VÒ h×nh thøc thÓ lo¹i: ChiÕu, hÞch, c¸o. C©u 6: * Tại sao Bình Ngô Đại Cáo đợc coi là bản tuyên ngôn độc lập? - Khẳng định dứt khoát chân lí: Việt Nam là một nớc độc lập dân tộc chủ quyền. - Là t tởng cốt lõi của bản tuyên ngôn độc lập do Hồ ChủTịch (1945) thể hiện. * So s¸nh: S«ng nói níc Nam vµ B×nh Ng« §¹i C¸o. - Sông núi nớc Nam: đợc xem nh bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên, xác định chủ yếu trên hai yÕu tè: l·nh thæ vµ chñ quyÒn. - B×nh Ng« §¹i C¸o: ph¸t triÓn hoµn chØnh vÒ quan niÖm quèc gia, DT. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm được những nh÷ng nÐt chÝnh vÒ gi¸ trÞ ND- NT, sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c v¨n bản NL đã học. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Tiếp tục ôn tập lại các VB đã học. - ChuÈn bÞ bµi: Tæng kÕt phÇn V¨n (tiÕp).. V¨n b¶n Tæng kÕt phÇn V¨n (tiÕp). Bµi 34: TiÕt 133:. Ngµy so¹n: 27/4/2011.. Ngµy gi¶ng3/5/2011. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: Cñng cè hÖ thèng l¹i kiÕn thøc v¨n häc ë phÇn c¸c t¸c phÈm v¨n häc n íc ngoµi vµ c¸c v¨n b¶n nhËt dông, gióp c¸c em n¾m v÷ng h¬n néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c v¨n b¶n. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. - Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Cõu 7: Hệ thống văn bản nớc ngoài đã học Tên văn bản. Tác giả Thể loại Nội dung An-®ec-xen Lòng thương cảm sâu sắc C« bÐ b¸n diªm §an M¹ch Truyện với một em bé bất hạnh cổ tích trong đêm giao thừa. Sự tương phản về mọi TiÓu mặt giữa Đ và X. cả hai Đánh nhau với Xec-van-tec thuyÕt đều có những mặt ưu T©y Ban Nha cối xay gió nhược điểm. Chiếc lá cuối cùng. O. Hen-ri Mĩ. Hai cây phong. Ai- ma- top Nga. Đi bộ ngao du. Ru-xô Pháp. Tình yêu thương cao cả Truyện giữa những nghệ sĩ ngắn nghèo. Tình yêu quê hương da Truyện diết gắn với câu chuyện ngắn hai cây phong. Tiểu Bàn về lợi ích của việc đi thuyết- bộ ngao du với quá trình chính học tập, hiểu biết và rèn. Nghệ thuật Đan xen hiện thực và mộng ảo. Tình tiết diễn biến hợp lí Kể theo trình tự thời gian, dựa trên sự đối lập. Giọng điệu hài hước, chế giễu. Đảo ngược tình huống hai lần. MT sinh động. Ngòi bút đậm chất hội họa. Giải thích, chứng minh bằng.

(208) luận Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục. Mô-li-e Pháp. Hài kịch. luyện của con người. Xoay quanh việc học đòi Ngôn ngữ, giọng điệu làm sang của ông Giuốc- hài hước. đanh.. Câu 8: Văn bản nhật dụng Đặc điểm NT - Thể loại Th«ng tin vÒ ngµy Theo tµi liÖu cña së Tuyên truyền về tác hại của Thuyết minh trái đất năm 2000 KHCNHN việc sử dụng bao bì ni lông, khuyên mọi người không sử dụng bao bì ni lông ¤n dÞch thuèc l¸ NguyÔn Kh¾c ViÖn Tác hại của việc hút thuốc Giải thích- chứng lá, kêu gọi mọi người chống minh lại thuốc lá Th¸i An (b¸o GDT§ Bài toán dân số Hạn chế sự gia tăng dân số Mượn câu chuyện sè 28/ 1995) là trách nhiệm của mọi bài toán cổ người. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm được những những nét chính về giá trị ND- NT, thể loại của các văn bản ND đã học. 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Tiếp tục ôn tập lại các VB đã học - ChuÈn bÞ bµi: Ôn tập phÇn Tập làm v¨n. Tên văn bản. Bµi 34: TiÕt 134:. Tác giả. Nội dung. V¨n b¶n ¤n tËp phÇn tËp lµm v¨n Ngµy so¹n: 27/4/2011. Ngµy gi¶ng:6/5/2011. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hệ thống hoá các kiến thức và kĩ năng phần tập làm văn đã học trong năm. - N¾m ch¾c kh¸i niÖm vµ biÕt c¸ch viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh, biÕt kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m trong tù sù, kÕt hîp tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m trong nghÞ luËn. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. - Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. TÝnh thèng nhÊt cña v¨n b¶n V× sao mét VB cÇn cã tÝnh thèng nhÊt? - VB có tính thống nhất khi chỉ biểu đạt chủ đề xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác. Tính thống nhất của chủ đề còn đợc thể hiÖn ë chç m¹ch l¹c trong liªn kÕt gi÷a c¸c phÇn, c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n. TÝnh thèng nhÊt cña v¨n b¶n thÓ hiÖn ë - TÝnh thèng nhÊt cña VB thÓ hiÖn: trong nhan nh÷ng mÆt nµo? đề văn bản, trong các đề mục, trong quan hệ giữa các phần và trong các từ ngữ then chốt thờng đợc lặp đi lặp lại một cách có chủ ý. Giáo viên cho 2 câu chủ đề, hãy viết.

(209) thµnh ®o¹n v¨n. - Em rất thích đọc sách. - Mïa hÌ thËt hÊp dÉn. Häc sinh lµm bµi - > gi¸o viªn gäi häc sinh đọc bài viết. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n tù sù? Tóm tắt văn bản tự sự để làm gì? Muèn tãm t¾t cÇn chó ý ®iÒu g×?. C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m cã vai trß ntn v¨n b¶n tù sù?. VBTM cã nh÷ng tÝnh chÊt ntn vµ cã lîi Ých g×? H·y nªu c¸c VBTM thêng gÆp trong cuéc sèng thêng ngµy? Muèn lµm VBTM cÇn chó ý tíi ®iÒu g×?. V× sao ph¶i lµm nh vËy? H·y nªu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh chñ yÕu? Nh¾c l¹i bè côc cña bµi v¨n TM?. II. V¨n b¶n tù sù - Cần tóm tắt VBTS để giúp ngời đọc dễ dàng nắm bắt đợc nội dung chính để sử dụng hoặc th«ng b¸o cho ngêi kh¸c mét c¸ch dÔ dµng. - Muèn tãm t¾t VBTS, ta cÇn: + Đọc kỹ để hiểu đúng chủ đề VB. + X§ néi dung chÝnh cÇn tãm t¾t. + S¾p xÕp c¸c ND Êy theo thø tù hîp lÝ. + ViÕt VB tãm t¾t. - Vai trß cña c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù: YÕu tè miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m ®an xen lµm cho c©u chuyÖn, sù vËt vµ sù việc thêm cụ thể sinh động. III. V¨n b¶n thuyÕt minh - VBTM tr×nh bµy tÝnh chÊt, cÊu t¹o, c¸ch dïng, lÝ do ph¸t sinh, quy luËt ph¸t triÓn, biÕn hãa cña sù vËt, nh»m cung cÊp tri thøc, híng dÉn c¸ch sö dông cho mäi ngêi. - Trong cuộc sống VBTM đợc sử dụng rộng rãi, ngành nghề nào cũng cần đến: Mua máy tính, mua hép b¸nh kÑo... - Muèn lµm VBTM cÇn: + Quan s¸t + T×m hiÓu sù vËt, hiÖn tîng... + Nắm bắt đợc bản chất đặc trng của chúng -> §Ó tr¸nh sa vµo tr×nh bµy c¸c mÆt kh«ng tiªu biÓu. - Phơng pháp TM chủ yếu: nêu định nghĩa, miªu t¶, gi¶i thÝch, so s¸nh sè liÖu thèng kª... - Bè côc: ba phÇn IV. VÒ v¨n b¶n nghÞ luËn: - LuËn ®iÓm: lµ ý kiÕn thÓ hiÖn t tëng, quan ®iÓm cña ngêi viÕt. L§ lµ linh hån cña bµi v¨n NL. Em hiÓu thÕ nµo lµ luËn ®iÓm? Nªu mét VD vÒ L§ vµ nãi râ tÝnh chÊt cña nã? VD: Trong VB “Níc §¹i ViÖt ta”, cã hai L§: + T tëng nh©n nghÜa + Khẳng định độc lập, chủ quyền - Làm cho văn nghị luận thêm cụ thể sinh động, C¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m cã vai trß đỡ khô khan, tăng tính thuyết phục, làm rõ luận nh thÕ nµo trong v¨n nghÞ luËn? H·y ®iÓm. nªu VD? VD: Ph©n tÝch: HÞch tíng sÜ, tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm được những đặc điểm chính của mỗi kiểu VB 2. Huíng dÉn vÒ nhµ:. Tiết 135-136:. KiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m Ngày soạn: 27/04/2011 Ngày dạy: 7/5/2011. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp h/s - Hệ thống hóa các kiến thức và kĩ năng phần Tập làm văn đã học trong năm..

(210) - N¾m ch¾c kh¸i niÖm vµ biÕt c¸ch viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh, biÕt kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m trong tù sù; kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m trong nghÞ luËn. - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi tæng hîp - Gi¸o dôc tÝnh trung thùc trong qu¸ tr×nh lµm bµi . B. ChuÈn bÞ: - G: Đề bài, đáp án, thang điểm - H: ¤n tËp theo sù híng dÉn cña thÇy C. TiÕn tr×nh d¹y - häc: I. KiÓm tra: II. Bµi míi: §Ò bµi C©u1: ThÕ nµo lµ c©u cÇu khiÕn ? Ph©n tÝch, chøng minh c©u v¨n sau lµ c©u cÇu khiÕn : “Con hãy đội cái mê nón cho đỡ nắng và con cắp lấy gói quần áo rồi sang bên cụ Quế với u”. C©u 2: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬: Tøc c¶nh P¸c Bã S¸ng ra bê suèi tèi vµo hang Ch¸o bÑ rau m¨ng vÉn s½n sµng Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng Cuộc đời cách mạng thật là sang. - Hå ChÝ Minh C©u 3: V¨n häc vµ t×nh th¬ng. Yêu cầu cần đạt: C©u 1: a. Nêu đúng khái niệm . b. ChØ ra c©u v¨n cã tõ cÇu khiÕn “H·y”vµ cã ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn, yªu cÇu, khuyªn b¶o. KÕt thúc ý cầu khiến bằng dấu (.) ý cầu khiến không đợc nhấn mạnh. Câu 2: Cảm nhận đợc cái hay: - Hai c©u ®Çu lµ khóc ®o¹n c¶m høng vui thó l©m tuyÒn . - Hai câu sau vút lên cảm hứng về cuộc đời cách mạng. => Bài thơ giúp ta cảm nhận niềm vui thích thú, vẻ đẹp tâm hồn của Bác và vẻ đẹp nghệ thuật cña bµi th¬. C©u 3: ViÕt hoµn chØnh bµi nghÞ luËn bè côc 3 phÇn.  §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm: C©u 1: (2 ®iÓm) a. Nêu đúng khái niệm cho (1 điểm) b. Phân tích đúng. Chỉ ra câu văn có từ cầu khiến “Hãy” và có ngữ điệu cầu khiến, yêu cầu, khuyên bảo. Kết thúc ý cầu khiến bằng dấu (.) ý cầu khiến khôn đợc nhấn mạnh cho (1 ®iÓm) C©u 2 : (3 ®iÓm) * Hai c©u ®Çu lµ khóc ®o¹n c¶m høng vui thó l©m tuyÒn. Trong hoµn c¶nh khã kh¨n gian khæ B¸c vÉn vît lªn hoµn c¶nh ung dung më lßng hoµ nhÞp víi cuéc sèng n¬i suèi rõng nh mét Èn sÜ kh¸ch l©m tuyÒn mét «ng tiªn thùc thô. => Giọng điệu thơ thoải mái pha chút vui đùa hóm hỉnh góp phần khắc hoạ rõ cảm xúc vui thÝch tho¶i m¸i cña B¸c.

(211) * Hai câu sau vút lên cảm hứng về cuộc đời cách mạng. Lời thơ giàu chất tạo hình gợi cảm dựng lên hình tợng ngời c/s c/m vừa chân thực, sinh động vừa có tầm vóc lớn lao. * Bài thơ giúp ta cảm nhận niềm vui thích thú, vẻ đẹp tâm hồncủa Bác và vẻ đẹp nghệ thuật của bài thơ có sự kết hợp giữa nét cổ với nét hiện đại, có ngôn ngữ giàu chất tạo hình gợi cảm thÓ hiÖn râ phong c¸ch nghÖ thuËt Hå ChÝ Minh. - Cảm nhận đủ sâu sắc cho tối đa (3 điểm) - Cảm nhận tơng đối đầy đủ nhng cha thật sâu sắc cho tối đa (2 điểm) - Cảm nhận đợc một vài yếu tố đúng cho tối đa (1 điểm) - Có chi tiết chạm vào yêu cầu của đề cho (0,5 điểm) - ThiÕu hoÆc sai hoµn toµn cho (0 ®iÓm) C©u 3: (5 ®iÓm) 1. Më bµi: (0,5 ®iÓm) Từ xa đến nay, dân tộc Việt nam ta luôn đề cao t tởng nhân ái, một đạo lí cao đẹp. Bởi vì chúng ta đều là con Rồng cháu Tiên, đều đợc sinh ra từ cha Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ nên truyền thống “lá lành đùm lá rách cũng đợc phát huy qua nhiều thế hệ. Những tình cảm cao quí ấy đợc kết tinh, hội tụ và phản ánh qua những tác phẩm văn học dân tộc. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu những vấn đề trên qua bài chứng minh dới đây 2. Th©n bµi: (4 ®iÓm) - Trớc hết Văn học của ta đề cập đến tình cảm trong gia đình, bởi gia đình là nơi con ngời sinh ra và lớn lên, là chiếc nôi khởi nguồn và nuôi dỡng của lòng nhân ái. Trong đó thì tình mẫu tử là cao quí hơn cả. Hình ảnh cậu bé Hồng trong tác phẩm “Những ngày thơ ấu”, đã cho chóng ta thÊy r»ng: “t×nh mÉu tö lµ nguån thiªng liªng vµ k× diÖu, lµ mèi d©y bÒn chÆt kh«ng gì chia cắt đợc Tiểu thuyết “Tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố là minh chứng rõ nét nhất cho điều này. Nhân vật chị Dậu đợc tác giả khắc họa thành một ngời phụ nữ điển hình nhất trong những năm 30-40. Và chắc hẳn, những ngời nào đã và đang học cấp II đều biết đến truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê”. Thật cảm động khi chứng kiến cảnh 2 anh em Thành vµ Thñy chia tay nhau ®Çy níc m¾t. - Từ tình yêu thơng trong gia đình, mở rộng ra ngoài xã hội thì có tình yêu đôi lứa, tình bạn bè, ... hay nói chung đó là tình yêu thơng đồng loại mà văn học cũng nh ngời xa luôn để cập đến - Cũng với nghĩa đó, ngời xa lại nghĩ ra truyền thuyết “con Rồng cháu Tiên” giúp ta hiểu rõ hơn về từ “đồng bào”. - Ngoài đời sống là thế, còn trong những câu chuyện cổ tích thì sao? Truyện cổ tích không đơn thuần chỉ là những câu chuyện h cấu, tởng tợng mà thông qua đó cha ông ta muốn gửi g¾m nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m, thÓ hiÖn nh÷ng íc m¬, niÒm tin vÒ c«ng lÝ. Vµ h¬n thÕ n÷a lµ t tởng nhân đạo của dân tộc ta, đợc lột tả một cách sâu sắc qua câu chuyện cổ tích “Thạch sanh” quen thuéc. - Bªn c¹nh viÖc ca ngîi nh÷ng con ngêi “th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n”, v¨n häc còng phª ph¸n nh÷ng kÎ Ých kØ, v« l¬ng t©m: bµ c«, tªn cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng, «ng quan trong truyÖn “Sèng chÕt mÆc bay”. 3. KÕt bµi: (0,5 ®iÓm) - Khái quát lại nội dung của đề bài về mối quan hệ giữa văn học và tình thơng. - Liªn hÖ b¶n th©n. Iii. Cñng cè- DÆn dß: - Thu bµi, nhËn xÐt giê lµm bµi . - So¹n: V¨n b¶n th«ng b¸o..

(212) Ngµy 28 th¸ng 4 n¨m 2011. Bµi 35: TiÕt 137:. V¨n b¶n V¨n b¶n th«ng b¸o Ngµy so¹n: 4/5/2011. Ngµy gi¶ng14/5/2011... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Hiểu những tình huống cần viết văn bản thông báo, đặc điểm của văn bản thông báo và biết cách làm văn bản thông báo đúng qui cách. - RÌn kü n¨ng nhËn diÖn v¨n b¶n th«ng b¸o so víi v¨n b¶n th«ng ... têng tr×nh, b¸o c¸o, bíc đầu viết văn bản thông báo đơn giản đúng qui cách. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. - Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. §Æc ®iÓm v¨n b¶n th«ng b¸o Học sinh đọc VD SGK 1. VÝ dô Trong c¸c v¨n b¶n trªn ai lµ ngêi viÕt th«ng - Ngời viết: Cơ quan nhà nớc, lãnh đạo, cấp b¸o? trªn. Ai là đối tợng thông báo? - Ngêi nhËn: cÊp díi hoÆc nh©n d©n, c¬ quan tæ chøc nhµ níc kh¸c Thông báo nhằm mục đích gì? - Nội dung- Mục đích: Nhằm phổ biến tình Nội dung chính trong các thông báo ấy là gì? hình, chủ trơng, chính sách mới, truyền đạt néi dung c«ng viÖc.... NhËn xÐt vÒ h×nh thøc tr×nh bµy th«ng b¸o? - H×nh thøc: Ng¾n gän, râ rµng, s¹ch sÏ Em hiÓu g× vÒ VB th«ng b¸o? H·y nªu mét sè t×nh huèng cÇn viÕt v¨n b¶n th«ng b¸o? HS đọc và trả lời câu hỏi SGK. 2. KÕt luËn: (ghi nhí SGK). II. C¸ch lµm v¨n b¶n th«ng b¸o 1. T×nh huèng cÇn lµm v¨n b¶n th«ng b¸o - T×nh huèng a: CÇn viÕt v¨n b¶n têng tr×nh víi c¬ quan c«ng an. - T×nh huèng b: Ph¶i viÕt th«ng b¸o. - TÝnh huèng c: Cã thÓ viÕt th«ng b¸o. Víi.

(213) Mét VB th«ng b¸o cÇn cã nh÷ng môc nµo?. Khi viÕt VB th«ng b¸o cÇn lu ý ®iÒu g×?. các đại biểu, khách thì cần viết giấy mời. 2. C¸ch lµm v¨n b¶n th«ng b¸o a. ThÓ thøc më ®Çu v¨n b¶n - Tên cơ quan chủ quản và đơn vị trực thuéc (UBND huyÖn, x·) - Quèc hiÖu, tiªu ng÷. - §Þa ®iÓm, thêi gian. - Tªn v¨n b¶n th«ng b¸o vÒ viÖc. b. Néi dung c. KÕt thóc VB - Hä tªn, chøc vô vµ ch÷ ký cña ngêi cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o. - N¬i nhËn th«ng b¸o. 3. Lu ý - Lêi v¨n th«ng b¸o cÇn râ rµng chÝnh x¸c để tránh ngời đọc hiểu lầm. - Trình bày thông báo theo đúng mẫu chuÈn. - Thông báo cần gửi đến tay ngời kịp thời. II. LuyÖn tËp. Chọn một trong các tình huống ở mục 1 để viết VB th«ng b¸o. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - Nắm được những đặc điểm chính VB thông báo - BiÕt c¸ch lµm VB th«ng b¸o 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Tìm các tình huống cầm viết VB thông báo -> tập viết VB cho các tình huống đó. Bµi 33: TiÕt 138:. V¨n b¶n Chơng trình địa phơng phần Tiếng Việt Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………... I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Ôn tập kiến thức về đại từ xng hô. - Tích hợp với các văn bản văn đã học và các bài tiếng việt về hành động nói và hội thoại. - Rèn kỹ năng dùng đại từ xng hô trong giao tiếp cho đúng “vai” và đúng màu sắc địa phơng. II. ChuÈn bÞ:.

(214) - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. ¤n tËp vÒ tõ ng÷ xng h« Gi¸o viªn gi¶i thÝch * Xng h« VD: Häc sinh gäi m×nh lµ em, gäi gi¸o viªn - Xng: Ngêi nãi tù gäi m×nh là thầy cô, tự gọi mình là con, gọi ngời sinh - Hô: Ngời nói gọi ngời đối thoại, tức ngời ra m×nh lµ cha mÑ. nghe. * C¸c nh©n tè chi phèi xng h«: - C¸c yÕu tè chi phèi c¸ch xng h« cã rÊt - Mèi t¬ng quan vÒ vai gi÷a ngêi nãi vµ ngêi nhiÒu, nhng nh©n tè quan träng nhÊt lµ mèi nghe: t¬ng quan gi÷a ngêi nãi vµ ngêi nghe. + Ngêi nãi ngang hµng víi ngêi nghe + Ngêi nãi ë vai trªn so víi ngêi nghe + Ngêi nãi ë vai díi so víi ngêi nghe - Trong giao tiÕp cã tÝnh chÊt nghi thøc, c¸ch - Hoµn c¶nh giao tiÕp: xng h« tu©n thñ nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ ngêi + Giao tiÕp cã tÝnh chÊt sinh ho¹t nãi tù xng m×nh mét c¸ch khiªm nhêng vµ + Giao tiÕp cã tÝnh chÊt nghi thøc gọi ngời đối thoại một cách tôn kính (xng thì khiªm mµ h« th× t«n). * C¸ch dïng tõ ng÷ xng h«: - Dùng đại từ chỉ ngời (tôi, chúng tôi, ta, chóng ta, m×nh, nã). - Dïng danh tõ chØ quan hÖ th©n thuéc vµ mét sè danh tõ chØ nghÒ nghiÖp, chøc tíc («ng, bµ, c«, d×, chó, b¸c). II. Xác định các từ ngữ xng hô Bµi 1 a. Từ xng hô địa phơng: “u” dùng để gọi mẹ. Học sinh đọc đoạn văn/ 145. b. “Mî” kh«ng ph¶i lµ tõ toµn d©n còng Xác định từ xng hô địa phơng. không phải là từ địa phơng là biệt ngữ xã héi. Bµi 2 - NghÖ TÜnh: Mi (mµy) - choa (t«i). Tìm từ xng hô ở địa phơng em hoặc địa ph- - Thừa Thiên Huế: eng (anh) - ả ( chị). - Nam trung bé: Tau (tao) - mÇy (mµy) ¬ng kh¸c. - Nam bé: Tui (t«i) - ba (cha) - U, bÇm, bñ. Bµi 3 - §îc dïng trong ph¹m vi giao tiÕp hÑp nh ë địa phơng, đồng hơng gặp nhau ở tỉnh bạn, Từ xng hô của địa phơng em, có thể đợc hoÆc ë níc ngoµi. dïng trong hoµn c¶nh giao tiÕp nµo. - Còng cã khi dïng trong t¸c phÈm v¨n häc để tạo không khí địa phơng. - Không dùng trong các hoạt động giao tiếp quốc tế quốc gia (các hoạt động có nghi thức trang träng). Bµi 4 - Trong tiÕng viÖt cã mét sè lîng kh¸ lín c¸c §èi chiÕu nh÷ng ph¬ng tiÖn xng h« ë bµi danh tõ chØ hä hµng th©n thuéc vµ chØ nghÒ tËp a vµ nh÷ng ph¬ng tiÖn chØ quan hÖ th©n nghiệp chức vụ đợc dùng làm từ ngữ xng hô. thuộc (phần địa phơng tiếng việt ở kỳ I) em VD: §Ó gäi mét ngêi tªn TuÊn, ta cã thÓ lùa cã nhËn xÐt g×. chän: ¤ng TuÊn, l·o - Mỗi cách gọi kèm theo thái độ: Yêu, ghét, th¬ng . - C¸ch dïng tõ ng÷ xng h« nh trªn cã 2 c¸i lîi. + Nó giải quyết đợc một khó khăn đáng kể là trong vốn từ vựng tiếng việt, số lợng đại từ xng hô còn rất hạn chế cả về số lợng và sắc th¸i biÓu c¶m. + Nó thoả mãn đợc nhu cầu giao tiếp của con.

(215) ngời, đặc biệt là nhu cầu bày tỏ những biến th¸i v« cïng phong phó. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm được các từ ngữ địa phơng, biết cách dùng phù hợp 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Tìm hiểu thêm về từ ngữ địa phơng.. Bµi 34: TiÕt 138. V¨n b¶n LuyÖn tËp lµm v¨n b¶n th«ng b¸o Ngµy so¹n: 4/5/2011. Ngµy gi¶ng14/5/2011.. I. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh: - Ôn lại những tri thức về văn bản thông báo; mục đích, yêu cầu, cấu tạo của một thông báo. - N©ng cao n¨ng lùc viÕt th«ng b¸o cho häc sinh. II. ChuÈn bÞ; - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc I. ¤n tËp lÝ thuyÕt H·y nªu mét sè t×nh huèng cÇn lµm 1. T×nh huèng cÇn lµm v¨n b¶n th«ng b¸o v¨n b¶n th«ng b¸o? - Trong đời sống: Họp tổ dân phố, những thông tin cần biết ở địa phơng, tiêm phòng một số bệnh cho trÎ em, treo cê mõng c¸c ngµy lÔ lín, gi¶i tỏa mặt bằng mở rộng đờng giao thông - Trong nhµ trêng: quyªn gãp ñng hé n¹n nh©n chất độc màu da cam, nạn nhân bão lụt, chuẩn bị đợt cắm trại... 2. Néi dung vµ thÓ thøc cña mét v¨n b¶n th«ng Nh¾c l¹i néi dung vµ thÓ thøc cña VB b¸o th«ng b¸o? a. Néi dung th«ng b¸o b. ThÓ thøc cña VB th«ng b¸o 3. So s¸nh v¨n b¶n th«ng b¸o víi v¨n b¶n têng VB th«ng b¸o vµ VB têng tr×nh cã tr×nh nh÷ng ®iÓm nµo gièng vµ kh¸c nhau? a. Gièng nhau - ThÓ thøc: gåm ba phÇ (më ®Çu, néi dung, kÕt thóc) - Néi dung: cÇn râ rµng, chÝnh x¸c b. Kh¸c nhau - VB têng tr×nh: + Trình bày sự việc xảy ra để cấp trên biết và đề nghÞ cÊp trªn gi¶i quyÕt + Tờng trình là của cá nhân viết có kèm theo đề nghÞ - VB th«ng b¸o: + Truyền đạt những ND công việc nào đó từ cấp trªn xuèng cho cÊp díi biÕt. + Th«ng b¸o lµ cña c¬ quan, tËp thÓ... II. LuyÖn tËp.

(216) Häc sinh lùa chän vµ tr×nh bµy lÝ do lùa chän cña m×nh. Bµi 1 a. Th«ng b¸o - HiÖu trëng viÕt th«ng b¸o. - Cán bộ, giáo viên, học sinh toàn trờng nhận đọc th«ng b¸o. - Néi dung kÕ ho¹ch tæ chøc lÔ kû niÖm ngµy sinh nhËt B¸c Hå. b. B¸o c¸o. - Các chi đội viết báo cáo. - BCH liên đội nhận báo cáo. - Nội dung tình hình hoạt động của chi đội trong th¸ng. c. Th«ng b¸o. - Ban qu¶n lÝ dù ¸n viÕt th«ng b¸o. - Bà con nông dân có đất đai, hoa màu trong ph¹m vi gi¶i phãng mÆt b»ng cña c«ng tr×nh dù ¸n nhËn th«ng b¸o. Häc sinh ph¸t hiÖn nh÷ng lçi sai trong - Néi dung th«ng b¸o: Chñ tr¬ng cña b¶n dù ¸n. b¶n th«ng b¸o vµ ch÷a l¹i Bµi 2 a. Nh÷ng lçi sai - Kh«ng cã sè c«ng v¨n, th«ng b¸o, n¬i nhËn, n¬i lu, viÕt ë gãc tr¸i phÝa trªn vµ phÝa díi v¨n b¶n th«ng b¸o. - Néi dung th«ng b¸o cha phï hîp víi tªn th«ng b¸o nªn th«ng b¸o cßn thiÕu cô thÓ c¸c môc: Thêi gian kiÓm tra, yªu cÇu kiÓm tra, c¸ch thøc kiÓm tra. b. Ch÷a l¹i HS lựa chọn tình huống và viết VB thông - Bổ sung và sắp xếp lại các mục cho đúng với b¸o tªn b¶n th«ng b¸o. Bµi 4: IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ: 1. Cñng cè: - Nắm được c¸c kÜ n¨ng viÕt VB th«ng b¸o 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - TËp viÕt c¸c VB th«ng b¸o. Bµi 34: TiÕt 140:. V¨n b¶n Tr¶ bµi kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m Ngµy so¹n: …………………….. Ngµy gi¶ng: ……………………...

(217) I. Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh nắm đợc những u, nhợc điểm trong bài làm của mình từ nội dung đến hình thức để từ đó thêm một lần nữa củng cố và hệ thống toàn bộ những kiến thức và kĩ năng chủ yếu đã đợc học trong chơng trình. II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: so¹n bµi - Häc sinh: «n bµi III. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh: 2. Bµi míi: 2.1. NhËn xÐt bµi lµm: a. ¦u ®iÓm: - Đa số học sinh làm đợc bài. - Cách trình bày, diễn đạt đã tiến bộ. - §· biÕt nªu luËn ®iÓm råi dïng lÝ lÏ ph©n tÝch, dÉn chøng. - §· chó ý t¸ch ®o¹n, liªn kÕt, chuyÓn ý. b. Nhîc ®iÓm: - Mét sè em cßn sai trong phÇn tr¾c nghiÖm. - Cßn tÈy xo¸, tr×nh bÇy cha m¹ch l¹c. - Liªn kÕt, chuyÓn ý cha tù nhiªn. - Dïng tõ cha chÝnh x¸c, viÕt c©u cha tho¸t ý, cßn m¾c lçi chÝnh t¶. - Nh×n chung kÜ n¨ng lµm v¨n cha nhanh nh¹y. - Cha cã thãi quen lËp dµn ý. 2.2. Tr¶ bµi vµ ch÷a bµi: - Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh. - Học sinh đọc bài, tự sửa lỗi. IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: - NhËn xÐt ý thøc söa lçi, cñng cè kÜ n¨ng lµm bµi v¨n NL 2. Huíng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, tiÕp tôc söa lçi..

(218)

GIAO AN VAN 8 HK I

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về