Một số giải pháp xây dựng lớp chủ nhiệm thân thiện, tích cực, góp phần xây dựng lớp học hạnh phúc tại trường THPT

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Lý do lựa chọn đề tài
Năm học 2008 - 2009, Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành Chỉ thị số 40/CTBGDĐT, phát động phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực”. Phong trào đó cũng chính là chủ đề xun suốt trong các năm học cho đến
nay. Năm học 2019- 2020, Bộ giáo dục cũng phối hợp với Cơng đồn Giáo dục
Việt Nam phát động phong trào “Xây dựng trường học hạnh phúc” và đang nhận
được sự hưởng ứng của toàn ngành giáo dục. Trường học hạnh phúc hướng tới việc
hình thành các giá trị cốt lõi là yêu thương, an toàn và tơn trọng. Trong đó, mỗi
thành viên từ cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh được nói lên suy nghĩ, có điều
kiện đổi mới sáng tạo, phát huy hết các năng lực cá nhân. Và xây dựng trường học,
lớp học thân thiện, tích cực chính là cơ sở để hướng đến xây dựng trường, lớp học
hạnh phúc.
Tại trường THPT ,..... đã chú trọng xây dựng trường học hạnh phúc với những
lớp học hạnh phúc và bước đầu có những thành cơng trong đó có sự đóng góp cơng
sức, tâm trí của những giáo viên chủ nhiệm. Tuy nhiên, bên cạnh những học sinh
có lối sống tích cực, u trường, mến lớp vẫn còn một bộ phận các em chưa thực
sự cố gắng phấn đấu, rèn luyện, tu dưỡng. Hiện tượng học sinh chưa tự giác, bạo
lực học đường, trốn tiết bỏ học, chơi game,… khơng tìm được niềm vui khi đến
trường vẫn có dấu hiệu gia tăng. Là giáo viên chủ nhiệm, tơi ln trăn trở và tìm ra
cách khắc phục.... Trong những năm qua khi tham gia công tác chủ nhiệm, chúng
tôi đã thu được những kết quả khả quan.
Chính vì những lý do trên nên chúng tơi mạnh dạn trình bày giải pháp: "Một
số giải pháp xây dựng lớp chủ nhiệm thân thiện, tích cực, góp phần xây dựng lớp
học hạnh phúc tại trường THPT ,.....".
1.2 Đối tượng và phạm vi áp dụng
- Đối tượng nghiên cứu: Giải pháp xây dựng lớp học thân thiện, tích cực
- Phạm vị áp dụng: Trường THPT ,....., lớp chủ nhiệm Lớp 10A4 năm học 2019 2020, lớp 11a7 năm học 2019 – 2020.

1

B. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
1.1. Khái niệm lớp học thân thiện, tích cực
Trường học thân thiện là mơ hình trường do Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc
(UNICEF) đề xướng từ những thập kỷ cuối của thế kỷ trước và đã được triển khai
có kết quả tốt ở nhiều nước trên thế giới. Ở Việt Nam, phối hợp với UNICEF, Bộ
đã làm thí điểm ở một số trường học và hiện tại được nhân rộng ra các trường
trong phạm vi cả nước
Theo từ điển tiếng Việt do GS Hoàng Phê chủ biên: “Thân thiện” là có tình
cảm tốt, đối xử tử tế, và thân thiết với nhau. Bản thân khái niệm “thân thiện” đã
hàm chứa sự bình đẳng, dân chủ về pháp lý và sự đùm bọc, cưu mang đầy tình
người về đạo lý; Cịn “tích cực” là tỏ ra nhiệt tình, đem hết khả năng và tâm trí vào
công việc, học tập. Xây dựng trường học thân thiện, tích cực là xây dựng giữa cái
thân thiện với cái tích cực. “Thân thiện” bắt nguồn từ sứ mệnh của nhà trường và
thiên chức của nhà giáo đối với thế hệ trẻ và xã hội. “Trường học thân thiện” thể
hiện ở sự thân thiện với địa phương, “thân thiện” trong tập thể sư phạm với nhau;
giữa tập thể sư phạm với học sinh; Người giáo viên phải tận tâm trong giảng dạy,
công tâm trong quan hệ ứng xử, phải coi trọng việc giáo dục bình đẳng giới để các
học sinh nam, nữ biết quý trọng nhau, sống hòa đồng với nhau. “Trường học thân
thiện” phải đảm bảo cơ sở vật chất, gìn giữ mơi trường xanh - sạch - đẹp - an toà
phù hợp với yêu cầu giáo dục và thỏa mãn tâm lý người thụ hưởng. Như vậy,
trường học thân thiện là trường học đảm bảo được sự an tồn, bình đẳng, tạo hứng
thú cho học sinh trong học tập, góp phần đảm bảo quyền được đi học và học hết
cấp của học sinh, nâng cao chất lượng giáo dục trên cơ sở tập trung mọi nỗ lực của
nhà trường vì người học, với các mối quan tâm thể hiện thái độ thân thiện và tinh
thần dân chủ.
Theo Chỉ thị 40/2008/CT-BGDĐT, 5 nội dung xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực gồm:
1. Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an tồn.
2. Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh, giúp

các em tự tin trong học tập.
3. Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
4. Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh.
5. Tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa,
cách mạng ở địa phương.
Lớp học thân thiện là nền tảng vững chắc cho trường học thân thiện, học
sinh tích cực, là khơi nguồn cho mọi hoạt động của lớp, là sức mạnh của sự đoàn
2


kết, nhất trí.
Lớp học thân thiện, tích cực là lớp học có mơi trường lớp học thân thiện, tơn
trọng, thương u và giúp đỡ lẫn nhau, đồn kết, có tinh thần trách nhiệm,học sinh
biết cách giải quyết xung đột không bằng bạo lực.
Trong lớp học thân thiện, tích cực, vai trò của giáo viên là định hướng, dẫn
dắt, giải quyết tốt mối quan hệ trong lớp, xây dựng môi trường lớp học thân thiện,
lắng nghe và tôn trọng ý kiến học sinh; là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Thơng qua lời dặn dị, thư ngỏ, tin nhắn… Giáo viên sẽ gửi đến phụ huynh những
thông tin về những hoạt động của nhà trường và nhận những trao đổi, thắc mắc hay
chia sẻ của phụ huynh về những vấn đề của con em mình. Điều này giúp mỗi phụ
huynh luôn hiểu, chia sẻ với tinh thần hợp tác và ủng hộ giáo dục. Còn vai trò học
sinh là tự giác xây dựng và thực hiện nội quy; thương yêu, đồn kết, giúp đỡ lẫn
nhau; có trách nhiệm với hành vi của mình; biết cách giải quyết các xung đột, có ý
thức hợp tác nhóm; biết chia sẻ, giúp đỡ bạn bè; biết thực hiện quyền và bổn phận
của mình.
Có thể nói, “lớp học thân thiện” là cơ sở để tạo nên sức mạnh cho tập thể, cá
nhân tích cực, hăng hái trong hoạt động học tập cũng như phong trào. Học sinh chỉ
thực sự cảm nhận “mỗi ngày đến trường là một ngày vui” nếu được học và sinh
hoạt trong một tập thể biết yêu thương, tôn trọng và hợp tác.
1.2. Những đặc điểm, biểu hiện của một lớp học thân thiện, tích cực

Lớp học thân thiện, tích cực thể hiện ở nhiều mặt trong đó phải kể đến mối
quan hệ thân thiện giữa thầy và trò, giữa trò và trò, giáo viên và các mối quan hệ
xoay quanh các vấn đề giáo dục. Cụ thể như sau:
Về phía giáo viên chủ nhiệm
- Tận tâm trong giảng dạy và giáo dục các em. Tích cực đổi mới phương
pháp dạy học.
- Công tâm trong quan hệ ứng xử, việc đánh giá ghi điểm cho học sinh phải
công bằng, khách quan, với lương tâm và thiên chức nhà giáo; Nên đánh giá sự tiến
bộ của mỗi học sinh so với bản thân và đối chiếu với yêu cầu chung; Đánh giá với
mục đích giúp đỡ học sinh phát triển tốt hơn. Tránh việc so sánh học sinh với nhau.
- Ln nhìn nhận, khen ngợi bất cứ sự tiến bộ nào, dù là nhỏ nhất và của
những học sinh học chậm nhất.
- Giáo viên luôn gần gũi, thương yêu học sinh tạo mọi điều kiện để các em
ham thích đến trường.
- Ln tạo khơng khí vui tươi trong giờ học, lồng ghép các trò chơi vào giờ
học để tạo sự hứng thú học tập cho các em.
3


- Tổ chức tốt tiết sinh hoạt tập thể trong tuần và các tiết giáo dục ngoài giờ
lên lớp, sinh hoạt theo chủ đề, chủ điểm để các em có cơ hội tham gia góp ý, tham
gia vào các hoạt động của lớp. Khuyến khích các em bộc lộ cảm xúc, ý nghĩ và tự
tin diễn đạt chúng bằng lời nói.
Về phía học sinh
- u thương, tơn trọng và lễ phép với thầy cô, cán bộ công nhân viên nhà
trường.
- Chân thành, sẵn sàng giúp đỡ bạn bè trong học tập cũng như lúc vui chơi,
không chia bè phái trong lớp; khơng nên ghét bạn mà chan hịa u thương để tạo
thành tập thể gắn bó.
- Tích cực tham gia đóng góp vào các hoạt động của lớp để phát huy tính

năng động sáng tạo. Chẳng hạn như tự tạo ra mơi trường học tập trong lớp theo sở
thích, tự trang trí lớp, tự làm cho lớp học sạch, đẹp.
- Trong những giờ sinh hoạt cần mạnh dạn, tự tin trình bày ý kiến, nguyện
vọng của bản thân để các bạn và cơ có thể hiểu được tâm tư nguyện vọng của mình;
Thân thiện, gần gũi chia sẻ, giúp đỡ bạn bè những lúc khó khăn; Khơng làm cho
các bạn mặc cảm, tự ti về hồn cảnh gia đình cũng như khiếm khuyết của bản thân;
Không đem những sai phạm cũng như lỗi lầm của bạn để ra trách móc chê cười.
- Giúp đỡ bạn khơng vì trách nhiệm do thầy cơ giao mà vì sự đồng cảm và
xem như đó là niềm vui, là mong muốn; Tạo sự đồng cảm để bạn mình có thể lộ
những điều khó nói trước nhiều người và trước thầy cô giáo.
Yếu tố cốt lõi để xây dựng một tập thể lớp thân thiện, tích cực là u thương,
tơn trọng, an tồn.
Tóm lại, theo tôi, việc xây dựng một tập thể lớp học thân tiện, tích cực sẽ tạo
ra mối quan hệ thân thiện, cảm thông, kết gắn giữa giáo viên và học sinh trong q
trình dạy và học. Các em có thể học từ một tập thể lớp tốt những bài học đạo đức
qua những tấm gương của giáo viên và các bạn trong lớp. Trong tập thể đó, học
sinh có cơ hội được chia sẻ, bàn bạc, được thể hiện những suy nghĩ, cảm xúc của
mình về các nguyên tắc đạo đức với sự khuyến khích, cảm thơng và tơn trọng của
thầy cơ và bạn bè. Vì thế, trong tập thể lớp đó, tơi khơng sử dụng các hình thức bạo
lực để phạt học sinh. Tôi đã giúp các em học cách giải quyết xung đột bằng hình
thức tích cực, thân thiện.
1.3. Ý nghĩa của việc xây dựng tập thể lớp thân thiện, tích cực
Khi đến trường, đến lớp, học sinh được sống trong mơi trường thân thiện
giữa thầy, trị, bạn bè, cộng đồng, nhiều áp lực được giải tỏa khiến các em vui vẻ,
hứng thú, gắn bó với trường lớp, thực sự cảm nhận được mỗi ngày đến trường là
một ngày vui. Đó cũng chính là cơ sở đầu tiên để hướng đến xây dựng lớp học
4


hạnh phúc, trường học hạnh phúc. Được học tập trong một lớp học thân thiện, tích

cực, học sinh sẽ tiếp nhận được các giá trị sau:
- Về tâm lí tình cảm: Học sinh cảm thấy yêu trường, yêu lớp, thân thiện và
đoàn kết với bạn bè, mạnh dạn chia sẻ và bảy tỏ quan điểm, nguyện vọng với thầy
cơ. Nhìn chung, được học tập trong một môi trường thân thiện, tích cực sẽ giúp các
em cởi bỏ bức tường ngăn cách với các thành viên trong lớp, tìm thầy niềm vui khi
đến trường và hạn chế được tình trạng học sinh bỏ học khơng lí do.
- Về thái độ học tập: Khơng khí thân thiện, tích cực, giàu u thương sẽ giúp
học sinh hứng thú tích cực, chủ động trong học tập. Giáo viên chủ nhiệm khi biết
xây dựng một lớp chủ nhiệm thân thiện tích cực nghĩa là đã hiểu được hành trình
chinh phục cảm hóa con người, biết đi từ “khai tâm” để dẫn đến “khai trí”. Vì thế,
kết quả học tập của học sinh sẽ ngày càng tốt lên mà không cần phải “đao to búa
lớn”
- Về kỹ năng: Từ các hoạt động do giáo viên chủ nhiệm tổ chức trong lớp
học, từ niềm hứng thú đến trường đã tạo cho học sinh một nguồn năng lượng tích
cực để các em có thể nhiệt tình tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao, vui chơi
giải trí do nhà trường, đoàn thể và cộng đồng tổ chức tùy theo năng lực và sở thích
của mình.
Có thể nói, trường học, lớp học là ngôi nhà thứ hai của học sinh. Thời gian
các em học tập và gắn bó với thầy cô bạn bè là rất nhiều. Cũng như ngôi nhà hạnh
phúc, lớp học thân thiện sẽ tạo năng lượng tích cực giúp học sinh hào hứng để học
tập, hoạt động vui chơi.
1.4. Vai trò của người giáo viên chủ nhiệm trong việc xây dựng lớp học
thân thiện, tích cực
Giáo viên chủ nhiệm là một trong những giáo viên đang giảng dạy ở lớp có
đủ các tiêu chuẩn và điều kiện đứng ra làm chủ nhiệm lớp trong một năm học hoặc
trong tất cả các năm tiếp theo của cấp học. Giáo viên chủ nhiệm lớp thực hiện
nhiệm vụ quản lí lớp học và là nhân vật chủ chốt, là linh hồn của lớp, người tập
hợp tốt và xây dựng một tập thể học sinh vững mạnh. Giáo viên chủ nhiệm lớp có
vai trị, dìu dắt giáo dục học sinh phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, bạn tốt,
công dân mẫu mực.

Theo Điều lệ trường THCS, THPT và trường PT có nhiều cấp học, ban hành
kèm theo Thơng tư sổ 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo, giáo viên chủ nhiệm có những vai trò sau:
Giáo viên chủ nhiệm thay mặt hiệu trưởng quản lí một lớp học
Giáo viên chủ nhiệm lớp do hiệu trưởng phân công và thay mặt hiệu trưởng
để quản lí và tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh ở một lớp học.

5


Vai trị quản lí của giáo viên chủ nhiệm lớp thể hiện trong việc xây dựng và
tổ chức thực hiện các kế hoạch giáo dục, đôn đốc, kiểm tra và đánh giá kết quả học
tập và tu dưỡng của học sinh trong lớp.
Giáo viên chủ nhiệm phải trả lời các câu hỏi về chất lượng học tập và hạnh
kiểm của học sinh trong lớp trước hiệu trưởng, trước Hội đồng sư phạm của nhà
trường và trước phụ huynh học sinh của lớp khi tổng kết năm học.
Giáo viên chủ nhiệm xây dựng tập thể học sinh thành một khối đoàn kết
Giáo viên chủ nhiệm lớp là linh hồn của lớp, bằng các biện pháp tổ chức,
giáo dục, bằng sự gương mẫu và quan hệ tình cảm, giáo viên chủ nhiệm xây dựng
khối đồn kết trong tập thể, dìu dắt các em nhỏ như con em mình trưởng thành
theo từng năm tháng.
Học sinh kính yêu giáo viên chủ nhiệm như cha mẹ mình, đồn kết thân ái
với bạn bè như anh em ruột thịt, lớp học sẽ trở thành một tập thể vững mạnh. Tình
cảm của lớp càng bền chặt, tinh thần trách nhiệm và uy tín của giáo viên chủ nhiệm
càng cao thì chất lượng giáo dục càng tốt.
Rất nhiều giáo viên cùng giảng dạy trong một lớp, nhưng giáo viên chủ
nhiệm bao giờ cũng để lại những ấn tượng sâu sắc đối với từng học sinh trong suốt
cuộc đời họ. Bởi vì, người giáo viên khơng chỉ dạy kiến thức mà cịn dành nhiều
thời gian, sức lực, tình cảm, cảm hóa, dạy học sinh. Họ kết gắn các thành viên
trong lớp học thơng qua những câu chuyện, những trị chơi, hoạt động.

Giáo viên chủ nhiệm tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh trong lớp
Vai trò tổ chức của giáo viên chủ nhiệm thể hiện trong việc thành lập bộ
máy tự quản của lớp, phân công trách nhiệm cho từng cá nhân, các tổ, nhóm, đồng
thời tổ chức thực hiện các mặt hoạt động theo kế hoạch giáo dục được xây dựng
hàng năm.
Các hoạt động của lớp được tổ chức đa dạng và toàn diện, giáo viên chủ
nhiệm lớp quán xuyến tất cả các hoạt động một cách cụ thể, chặt chẽ.
Các phong trào thi đua học tập đi vào thực chất, các cuộc sinh hoạt các đoàn
thể có nội dung hấp dẫn thanh, thiếu niên, phong trào văn hóa, văn nghệ, thể thao
được tiến hành thường xuyên… Chất lượng học tập và tu dưỡng đạo đức của học
sinh phụ thuộc rất nhiều vào trật tự, kỉ luật, vào tinh thần đoàn kết và truyền thống
của tập thể lớp cũng như các hoạt động đa dạng của lớp.
Giáo viên chủ nhiệm - Cố vấn đắc lực cho các đoàn thể của học sinh
trong lớp
Giáo viên chủ nhiệm lớp phải nắm vững điều lệ, tơn chỉ mục đích, nghi thức
và nội dung hoạt động của các đoàn thể.
6


Với tinh thần trách nhiệm, với kinh nghiệm công tác của mình làm tham
mưu cho chi Đồn thanh niên của lớp lập kế hoạch công tác, bầu ra ban lãnh đạo
chi đoàn, tổ chức các nội dung hoạt động và phối hợp với ban cán sự lớp để xây
dựng tập thể, đem lại hiệu quả giáo dục tốt nhất.
Giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực
lượng giáo dục
Gia đình, nhà trường và xã hội là ba lực lượng giáo dục, trong đó nhà trường
là cơ quan giáo dục chuyên nghiệp, hoạt động có mục tiêu, nội dung, chương trình
và phương pháp giáo dục dựa trên cơ sở khoa học, do vậy giáo viên chủ nhiệm
phải là người chủ đạo trong điều phối các hoạt động giáo dục cùng với các lực
lượng giáo dục đó một cách có hiệu quả nhất. Năng lực, uy tín chun mơn, kinh

nghiệm cơng tác của giáo viên chủ nhiệm lớp là điều kiện quan trọng để tập hợp
lực lượng, phối hợp thành công các hoạt động giáo dục cho học sinh trong lớp.
2. Cơ sở thực tiễn
2.1. Thực trạng công tác chủ nhiệm trước khi áp dụng giải pháp
Trong gần hai mươi năm theo nghề dạy học, chúng tơi đã có gần hai mươi
năm làm cơng tác chủ nhiệm. Được sự chỉ đạo tận tình của Ban giám hiệu, sự hợp
tác, hỗ trợ của phụ huynh và nhất là sự tự giác, tích cực của một bộ phận học sinh,
chúng tôi đã đạt được một số thành tựu nhất định trong công tác chủ nhiệm. Tuy
nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại trong tập thể lớp như: hiện tượng học sinh chưa
chuyên cần, chưa tự giác trong học tập, trong một số giờ học các em vẫn còn mang
trạng thái tâm lý uể oải, mệt mỏi; trong các hoạt động phong trào cịn mang tính ép
buộc, chưa tự giác, tự nguyện, chưa hào hứng; trong giao tiếp ứng xử nhiều lúc các
em vẫn cịn ăn nói cộc cằn, thô lỗ, chưa nhã nhặn,..
Sau đây là bảng khảo sát học sinh các lớp chủ nhiệm vào thời gian đầu năm
học khi nhận lớp. Chúng tôi thu được kết quả như sau:
HỌC LỰC ĐẦU NĂM
Lớp
10a4
(38hs)
11a7(36)

Năm
học
20192020
20192020

HẠNH KIỂM ĐẦU NĂM

Giỏi

Khá

TB,Yếu

Tốt

Khá

TB,Yếu

0

17

21

15

16

7

0%

55.2%

44.8%

39.4%

42.1%

18.5%

0

16

20

7

25

4

0%

44,4%

55,6%

20%

69%

11%

Dựa trên thông tin thu thập từ học bạ, sổ chủ nhiêm và phiếu điều tra từ
học sinh, chúng tôi thu được kết quả cụ thể của năm học trước:

7


02 trường hợp học sinh bỏ học: Nguyễn Văn Khánh, Trần Văn Tuấn
04 trường cúp tiết, trốn học: Phan Văn Giáp, Nguyễn Văn Trường, Phạm Thị
Kiều Anh, Đinh Văn Tuấn.
02 trường hợp có liên quan đến hành vi bạo lực học đường: Nguyễn
Thị Duyên, Nguyễn Thị Thảo.
03 trường hợp có hành vi chưa trung thực trong thi cử: Nguyễn Thị
Duyên, Lương Lơ Giáp, Phan Thị Vân.
08 trường hợp có hiện tượng nghiện game: Nguyễn Văn Dũng, Phan Văn
Anh, Lương Lô Giáp, Nguyễn Văn Tài, Lê Võ Tuấn Anh, Nguyễn Văn Hồng,
Nguyễn Văn Tuấn,…
2.2. Phân tích mơi trường giáo dục lớp chủ nhiệm trong quá trình làm
nhiệm vụ trước khi áp dụng giải pháp
2.2.1. Những điểm mạnh
- Giáo viên chủ nhiệm có tuổi đời cịn trẻ, đam mê, trách nhiệm, tận tâm, tận
tuỵ, giàu nhiệt huyết, có khát vọng xây dựng những tập thể lớp tích cực.
- Học sinh ở độ tuổi đẹp nhất, năng động nhất của tuổi trẻ, có sức khỏe và trí
tuệ minh mẫn đề có thể tham gia các hoạt động cũng như khám phá bản thân.
2.2.2. Điểm yếu
- Khơng khí lớp học trì trệ, mệt mỏi, các thành viên trong lớp chưa có sự kết
nối, có nhiều biểu hiện chia bè, chia phái trong lớp gây khó khăn cho cơng tác quản
lí của giáo viên chủ nhiệm.
- Học sinh còn lười học, thụ động trong học tập, luôn đến lớp với thái độ mệt
mỏi, trống hết tiết là nằm gục xuống bàn.
- Mối quan hệ giữa học sinh và giáo viên còn khoảng cách, giáo viên chủ
nhiệm còn nặng về kết quả học tập, còn xét nét những lỗi vi phạm của học sinh.
Học sinh cảm thấy áp lực nặng nề mỗi lần đến lớp hay mắc lỗi vi phạm.
- Phần lớn học sinh khơng tìm được niềm vui, hứng thú trong học tập.

2.2.3. Thời cơ
- Những năm gần đây, Giáo dục bước vào công cuộc đổi mới mạnh mẽ. Các
văn bản chỉ đạo được triển khai giúp cho giáo viên chủ nhiệm mạnh dạn phát huy
năng lực của bản thân và sức trẻ của học trị để tạo nên những đổi mới tích cực
trong cơng tác chủ nhiệm.
- Sự quan tâm của toàn xã hội, sự kì vọng của phụ huynh học sinh cũng tiếp
8


động lực cho giáo viên chủ nhiệm mạnh dạn đề xuất những giải pháp mới tạo động
lực cho lớp chủ nhiệm.
- Sự phát triển của mạng xã hội và công nghệ thơng tin giúp ích rất nhiều cho
giáo viên chủ nhiệm trong việc tìm kiếm tài liệu, học hỏi những việc làm hay của
đồng nghiệp trên khắp mọi miền đất nước. Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm cũng
có thể tìm kiếm được nhiều phương tiện hỗ trợ thơng qua mạng xã hội để đổi mới
công tác chủ nhiệm.
2.2.4. Thách thức
- Mạng xã hội và smartphone vừa là thời cơ đồng thời cũng đem đến những
thách thức mới cho giáo dục. Phần lớn học sinh hiện nay chìm đắm vào mạng xã
hội và điện thoại thông minh, dẫn đến hạn chế giao tiếp xã hội, mệt mỏi.
- Áp lực thi cử ngày càng khiến học sinh lo lắng, tập trung vào việc nhồi
nhét kiến thức một cách thụ động, ít quan tâm đến bồi dưỡng tâm hồn và tham gia
các hoạt động trải nghiệm.
- Nhiều phụ huynh học sinh còn tư tưởng cổ hủ lạc hậu trong việc áp đặt
thành tích học tập cho con em. Phần lớn thời gian giành nhiều cho việc học thêm
kiến thức mà ít quan tâm đến việc cho con em tham gia các hoạt động trải nghiệm,
vui chơi, dẫn đến tạo khoảng cách lớn giữa học sinh và các hoạt động giao tiếp xã
hội, tạo tâm lí mệt mỏi nặng nề cho học sinh khi đến lớp tham gia các hoạt động
học tập.
Trên cơ sở nắm bắt được những điểm mạnh, điểm yếu của tập thể lớp, chúng

tôi nhận thức được những bất cập trong công tác chủ nhiệm lớp ở thời gian trước.
Những nội dung cũng như những giải pháp trước đây chưa phát huy được điểm
mạnh của học sinh, chưa tạo hứng thú cũng như động lực để học sinh khai thác
khám phá sức mạnh sẵn có trong bản thân mình. Chính vì vậy, những năm gần đây,
với sự đổi mới mạnh mẽ của giáo dục, chúng tơi nhận thấy mình cần tận dụng thời
cơ để phát huy điểm mạnh của học sinh và hạn chế những điểm yếu, đồng thời góp
phần giải quyết những thách thức đặt ra đối với giáo dục nói chung, với những
người làm cơng tác chủ nhiệm nói riêng. Trong phạm vi chun đề tơi mạnh dạn đề
xuất những giải pháp đã được áp dụng trong một năm chủ nhiệm từ năm 20192020 và đạt một số thành tích nhất định. Chúng tơi mong muốn chia sẻ những kinh
nghiệm của bản thân và rất mong được học hỏi từ các đồng nghiệp để công tác chủ
nhiệm lớp ngày một tốt hơn.
3. Giải pháp xây dựng lớp học thân thiện, tích cực
3.1. Giải pháp 1. Tạo lập hình ảnh một lớp học thân thiện, tích
cực trong tâm trí của học sinh
- Thời gian thực hiện: Tiết sinh hoạt đầu năm (để hình ảnh được tạo lập thì
9


hoạt động này phải diễn ra trong ít nhất là 4 tiết chủ nhiệm từ đầu năm, sau khi
giáo viên nhận lớp)
- Người thực hiện: Giáo viên chủ nhiệm; học sinh
+ Giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn tổ chức.
+ Học sinh tham gia xây dựng, thảo luận, thống nhất nội dung.
- Không gian thực hiện: Tại lớp học
- Cách thức thực hiện: Bao gồm 4 bước
Bước 1:
Giáo viên chủ nhiệm giới thiệu chủ đề cho tiết sinh hoạt và nêu mục đích
của hoạt động này. Suy nghĩ, mong muốn về một tập thể lớp thân thiện, tích cực là
mong muốn chính đáng của tất cả học sinh. Vậy, cả lớp cùng hướng đến suy nghĩ
về một lớp học lí tưởng. Đó là một tập thể đồn kết, hỗ trợ nhau học tập, chia sẻ

những khó khăn, những vướng mắc, những vấn đề sức khỏe, tâm lí lứa tuổi. Đó là
một tập thể có khơng khí lớp học tập, ứng xử giữa thầy cô và học sinh, giữa học
sinh với học sinh, các hoạt động phong trào, học tập rất sôi nổi, tích cực.
Giáo viên đề nghị các em học sinh ngồi yên, nhắm mắt lại, tưởng tượng ra
một tập thể tốt. Các tiêu chí hướng đến một lớp học thân thiện, tích cực bao gồm:
mối quan hệ ứng xử giữa thầy cô và học sinh; giữa học sinh với học sinh, giữa học
sinh với các thành viên của nhà trường; Khơng khí lớp học; Các hoạt động tập
thể… Đó là lúc các em cảm thấy vui vẻ, mọi người quan tâm, giúp đỡ nhau cùng
tiến bộ. Hoặc các em cũng có thể hình dung về tập thể có xung đột hay bất hòa, các
thành viên chưa kết gắn, còn chê bai, nói xấu nhau. Trong hồn cảnh ấy, các em sẽ
ứng xử như thế nào?
Bước 2:
Tiếp đến, giáo viên chia lớp thành các nhóm (khoảng 5 em một nhóm). Trong
nhóm các em kể cho nhau nghe về những gì các em hình dung về một tập thể thân
thiện, tích cực. Sau đó các em tạo ra một bức tranh chung của cả nhóm về một tập thể
lớp thân thiện, tích cực theo như hình dung và mong muốn của các em. Các em có thể
vẽ hoặc cắt hình ảnh từ sách, báo, tạp chí để tạo ra bức tranh như vậy.

Bước 3:
Giáo viên tổ chức cho cả lớp thảo luận về những bức tranh của mình. Các
em sẽ thảo luận xoay quanh những câu hỏi.
- Theo các em, đặc điểm của một tập thể lớp thân thiện, tích cực ?
- Chỉ ra những điểm chung về một tập thể thân thiện, tích cực được các em
thể hiện trên bức tranh?
10


- Theo các em, nguyên tắc của một tập thể thân thiện, tích cực là gì? Một tập
thể lớp tốt có địi hỏi tất cả mọi thành viên phải thế nào? Mọi người đối xử với
nhau ra sao?

- Những điều gì khiến cho một tập thể khơng thể trở thành một tập thể thân
thiện, tích cực?
- Chúng ta cần làm gì để lớp trở thành một tập thể thân thiện, tích cực như
chúng ta mong muốn?
Những câu trả lời của cả lớp sẽ được ghi lại trên bảng.
Bước 4:
Giáo viên tổng kết lại toàn bộ ý kiến của học sinh. Cơ và trị cũng xây dựng
những cam kết thực hiện vì một tập thể thân thiện, tích cực. Hoạt động này diễn ra
trong 4 tiết sinh hoạt lớp (tương đương với thời gian 1 tháng) nên các ý kiến đưa ra
sẽ bổ sung, thay thế, hoàn thiện cho phù hợp với tình hình của lớp.
- Kết quả:
+ 100% học sinh trong lớp tham gia sôi nổi, hiệu quả hoạt động hình dung,
tưởng tượng, thảo luận xây dựng tập thể thân thiện, tích cực.
+ 100% học sinh nhất trí cao với những cam kết thực hiện vì một tập thể lớp
tiến bộ. Cam kết xoay quanh các vấn đề sau:
+ Nguyên tắc chung: yêu thương, tôn trọng và chia sẻ, không dùng bạo lực
trong giải quyết xung đột, bất đồng.
+ Về phía giáo viên chủ nhiệm:
Cơng tâm trong quan hệ ứng xử; Nên đánh giá sự tiến bộ của mỗi học sinh với
mục đích giúp đỡ học sinh phát triển tốt hơn. Tránh việc so sánh học sinh với nhau.

Ln nhìn nhận, khen ngợi bất cứ sự tiến bộ của những học sinh học chậm
nhất.
Giáo viên luôn gần gũi, thương yêu học sinh.
Khuyến khích các em bộc lộ cảm xúc, ý nghĩ và tự tin diễn đạt chúng bằng
lời nói.
+ Về phía học sinh:
Trong giao tiếp, ứng xử: u thương, tơn trọng và lễ phép với thầy cô, cán
bộ công nhân viên nhà trường; chan hịa u thương, đồn kết với bạn bè.
Trong học tập: Tự giác, tích cực chuẩn bị, học và xây dựng bài trong giờ học;

giúp đỡ bạn bè; tổ chức các phong trào học như đôi bạn cùng tiến, nhóm học tốt.

11


Trong các hoạt động khác: Tích cực tham gia đóng góp vào các hoạt động
của lớp để phát huy tính năng động sáng tạo. Chẳng hạn như tự tạo ra mơi trường
học tập trong lớp theo sở thích, tự trang trí lớp, tự làm cho lớp học sạch, đẹp; Mạnh
dạn, tự tin trình bày ý kiến nguyện vọng của bản thân để các bạn và cơ có thể hiểu
được tâm tư nguyện vọng của mình; Khơng đem những sai phạm cũng như lỗi lầm
của bạn để ra trách móc chê cười.
- Ý nghĩa của giải pháp:
+ Tạo bầu khơng khí thân thiện, cởi mở, để học sinh được lắng nghe, chia
sẻ; rèn luyện ý thức tổ chức kỉ luật, đoàn kết.
+ Tạo sự gắn bó, đồn kết giữa học sinh với nhau, giữa học sinh với giáo
viên, với nhà trường và cộng đồng.
+ Rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ chức.
+ Giúp các em có suy nghĩ và thảo luận về những đặc điểm của một tập thể
lớp tốt.
+ Tăng cường sự hiểu biết của học sinh đối với học sinh, của giáo viên đối
với học sinh; Giúp giáo viên hiểu được mong muốn của học sinh về một tập thể
lớp thân thiện, tích cực. Từ đó, giáo viên lựa chọn phương pháp hướng dẫn học
sinh xây dựng lớp học đó trong thực tế.
Khi giải pháp này được lặp đi lặp lại, ý niệm về một lớp học tuyệt vời sẽ
được hình thành trong trí tưởng tưởng cũng như khát vọng của học sinh và mỗi cá
nhân học sinh sẽ có ý thức để biến ý niệm trong tưởng tượng đó thành sự thật.

Hành trình xây dựng Lớp học thân thiện, tích cực

12

Hình ảnh: Thảo luận về Lớp học thân thiện, tích cực
3.2. Giải pháp 2. Tăng cường sự kết gắn, yêu thương giữa các
thành viên trong lớp qua những hoạt động tương tác
Có rất nhiều hoạt động xây dựng tập thể lớp thân thiện. tích cực. Tùy theo
đặc điểm lớp học, giáo viên lựa chọn tổ chức các hoạt động cho phù hợp. Dưới đây
là một số hoạt động tương tác góp phần tạo nên lớp học thân thiện, học sinh yêu
thương.
3.2.1. Hoạt động thiết kế hộp thư vui
- Thời gian thực hiện: Hộp thư được thiết kế vào đầu năm học và học sinh
có thể viết thư gửi vào hộp bất kể lúc nào các em muốn
- Không gian thực hiện: Tại lớp học
- Người thực hiện: Giáo viên chủ nhiệm; học sinh
+ Giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn tổ chức.
+ Học sinh tham gia.
- Cách thức thực hiện: Bao gồm 4 bước
Bước 1:
Giáo viên chủ nhiệm chia sẻ với học sinh về ý nghĩa hộp thư vui: Ai cũng có
những lúc cảm thấy buồn rầu, thất vọng hay giận dữ. Những cảm xúc đó sẽ ảnh
hưởng khơng tốt tới việc học, cuộc sống của mình. Chính vì vậy, mỗi khi thấy
không vui hay tức giận, hãy đến xem những thứ trong hộp thư mang lại niềm vui
cho mình.
Học sinh tự thiết kế hộp thư vui cho mình bằng cách:
+ Chuẩn bị vật liệu gồm tranh ảnh, giấy màu, giấy trắng, bút màu.
+ Làm và trang trí một phong bì theo sở thích.
13


+ Đề tên, ghi sở thích… bên ngồi phong bì và dán vào vị trí để hộp thư vui

của lớp.
Bước 2:
Công việc của các em là hàng ngày, quan sát ghi nhận những điểm tốt,
những hành vi ứng xử tích cực, những hành động đẹp, ghi lại lời khen ngợi, động
viên và bỏ vào hộp thư cho bạn.
Bước 3:
Giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn học sinh kiểm tra, tập hợp những bức thư.
Học sinh có thể tự xem thư mỗi ngày.
Bước 4:
Giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn học sinh đọc và chia sẻ hộp thư vui: Trong
tiết sinh hoạt lớp, giáo viên dành một khoảng thời gian nhất định tạo điều kiện để
học sinh được chia sẻ những bức thư mà học sinh thích và gợi ý để các em phát
huy những mặt tốt mà các em đã được khen ngợi.
Lưu ý:
Thứ nhất, giáo viên cần đảm bảo nguyên tắc tơn trọng những bí mật của học
sinh, khơng bắt học sinh đọc trước lớp những thư không muốn chia sẻ.
Thứ hai, nếu học sinh viết những lời không hay, một số học sinh khơng có
thư, giáo viên phải là người quan sát, ứng xử khéo để học sinh thích thú tham gia
hoạt động này.
- Kết quả:
100% học sinh trong lớp tham gia sơi nổi, các em đã hình thành thói quen
nói lời yêu thương đối với các bạn.
- Ý nghĩa:
Đối với học sinh, giải pháp này tạo thêm một kênh để tạo thêm niềm vui đến
trường; giúp cho các em cảm thấy được yêu thương; hướng tới những điều lạc
quan, tích cực trong cuộc sống, khắc phục những trạng thái, suy nghĩ, hoàn cảnh,
tâm lý chán nản, buồn bã hay cảm giác bị tổn thương để học tập có hiệu quả; Tạo
nên một tập thể yêu thương, gắn bó.
Đối với giáo viên, đây là một trong những hoạt động nhằm thực hiện đổi
mới phương pháp giáo dục tích cực của nhà trường, tăng cường những lời khen,

hạn chế chê trách hay hình phạt tiêu cực đối với học sinh; giúp phát hiện và phát
huy mặt tích cực của học sinh thông qua việc học sinh khen ngợi lẫn nhau.

14


Hình ảnh: Hộp thư vui
3.2.2. Hoạt động “Bạn trong mắt tôi – Tôi trong mắt bạn”, “Lời trái
tim”
- Thời gian thực hiện: giờ ra chơi, cuối ngày học, tiết sinh hoạt đầu tiên
hàng tháng. Hoạt động này duy trì suốt năm học.
- Không gian thực hiện: Tại lớp học
- Người thực hiện: Giáo viên chủ nhiệm; học sinh
- Giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn tổ chức.
- Học sinh tham gia thực hiện theo hướng dẫn.
- Cách thức thực hiện: Bao gồm 4 bước
Đối với hoạt động “Bạn trong mắt tôi – Tôi trong mắt bạn”, công việc tiến
hành như sau:
Bước 1:
Giáo viên dẫn dắt bằng một câu chuyện: Bài học từ dấu chấm đen
Một vị giáo sư nọ yêu cầu sinh viên của mình chuẩn bị một bài kiểm tra bất
chợt. Ông phát bài kiểm tra với mặt chữ úp xuống như thường lệ. Khi đã phát bài
xong ông yêu cầu các sinh viên của mình bắt đầu làm bài. Tất cả đều ngạc nhiên
bởi tờ giấy khơng có một câu hỏi nào, chỉ có một chấm đen nằm giữa. Giáo sư yêu
cầu “Thầy muốn các em diễn tả những gì mà mình nhìn thấy”. Cả lớp đều bối rối
bắt tay vào làm bài kiểm tra kỳ quặc này. Vào cuối giờ học, thầy giáo đọc to câu
trả lời trong bài của từng em một trước lớp. Tất cả sinh viên đều viết có một cái
chấm đen, họ cố gắng miêu tả màu sắc và vị trí của nó trên trang giấy. Khi cả lớp
đã im lặng, thầy giáo bắt đầu giải thích. Thầy sẽ khơng chấm điểm bài này mà chỉ
muốn các em hãy suy nghĩ về bài học sau đây…

15


“Không một ai trong các em viết về phần trắng của tờ giấy. Tất cả đều chỉ
tập trung vào điểm đen và điều tương tự cũng xảy ra trong cuộc sống. Chúng ta
ln ln chỉ nhìn vào những điểm xấu của nhau. Con người ai cũng có mặt tốt,
mặt xấu, có đơi khi mắc lỗi lầm. Nhưng chỉ vì cái xấu, mà ta đánh giá sai về nhau
thì quả là đáng tiếc. Bởi có thể lỗi lầm đó chỉ nhỏ xíu như một chấm đen chiếm
1/99 tờ giấy trắng, mà chúng ta bỏ đi một tờ giấy đẹp, có nên chăng.”
Vị giáo sư kết thúc phần giải đáp của mình trong tràng pháo tay không ngớt
của cả lớp. Họ nắm tay nhau, trao cho nhau nụ cười và những cái nhìn trừu mến
thể hiện tình nhân ái”.
Quả đúng vậy, cuộc sống này vốn dĩ là một món quà và ta ln ln có lý do
để tận hưởng nó. Tuy nhiên, chúng ta ln nhìn vào những điểm tối của ai đó trong
gia đình, lớp học, những điểm tối đó rất nhỏ so với những gì chúng ta đang có
nhưng chính nó lại là những điều làm chúng ta bận tâm nhất. Sự soi mói, để tâm
đến những điều nhỏ nhặt sẽ khiến bạn tốn thời gian để hoài nghi về cuộc sống, điều
đó cũng đồng nghĩa với việc bạn sẽ mất đi khoảng thời gian đẹp đẽ để tận hưởng
và tìm kiếm những điều tuyệt vời. Vì thế thay vì chú ý vào chấm đen đó, cơ trị
chúng ta sẽ đi tìm hiểu cái khoảng trắng rộng lớn ấy. Hay nói cách khác, chúng ta
sẽ tìm những ưu điểm, mặt tốt của các bạn trong lớp mình thơng qua những hoạt
động hấp dẫn.
Để hoạt động này có ý nghĩa, nhiệm vụ của các em là chuẩn bị một cái bảng,
những tấm thẻ hay những mảnh giấy, ảnh cá nhân của các học sinh trong lớp
Bước 2:
Đầu tuần, dựa trên tinh thần xung phong, lớp chọn ra hai học sinh và ghi tên
của hai học sinh đó lên giữa tấm bảng. Việc học sinh tự xung phong tham gia hoạt
động sẽ làm các em mạnh dạn, tự tin và ý thức hơn trong học tập cũng như các
hoạt động.
Bước 3:

Trong giờ sinh hoạt, bản thân học sinh xung phong sẽ đưa ra những lời tự
nhận xét về mình. Sau đó, tất cả học sinh trong lớp và giáo viên chủ nhiệm cũng
đưa ra những nhận xét tích cực về mỗi người trong hai học sinh đó.
Bước 4:
Sau đó lời nhận xét này sẽ được viết lên một tấm thẻ hay mảnh giấy và ghim
vào bên cạnh bức ảnh để trao cho học sinh. Ảnh của học sinh được dán ở bìa.
- Kết quả:
Trong q trình tổ chức, tơi thấy học sinh lớp rất hăng hái tham gia. Những
học sinh được bạn mình đưa ra những lời nhận xét tích cực rất vui. Tuy nhiên vẫn
16


có những lời góp ý thẳng thắn hoặc lời chê bai bạn mình. Trong hồn cảnh đó, tơi
khéo léo phân tích để các em bình tĩnh đón nhận, để điều chỉnh.
- Ý nghĩa:
Giải pháp này giúp: Học sinh nhận thấy được những điểm tích cực của bạn
mình và nhận ra rằng các em được quý trọng.
Học sinh nhận được những lời khen, nhận xét tốt sẽ rất vui, tự hào và ln
nhắc mình phải cố gắng hơn nữa để xứng đáng với sự tin tưởng, u thương của
tập thể.
Khơng khí lớp học sẽ vui tươi, các thành viên trong lớp gắn kết, tin tưởng
nhau hơn.

Hình ảnh: Bạn trong mắt tơi – Tôi trong mắt
bạn Đối với hoạt động“Lời trái tim”, các bước tiến hành như
sau:
Bước 1:
Tôi chia lớp thành các nhóm, phát cho mỗi nhóm một một trái tim được cắt
từ giấy màu đỏ.Tôi yêu cầu học sinh chú ý lắng nghe câu chuyện. Mỗi khi nhân vật
trong câu chuyện bị tổn thương bởi phải nghe một lời trách móc, chê bai, một câu

nhận xét tiêu cực của người khác thì các em xé một mảnh của trái tim. Câu chuyện
như sau:
Chuyện của Lan
Mấy hôm nay, do ba đi về quê nên Lan phải để phụ mẹ bán hàng ăn sáng.
Do khơng quen cơng việc nên Lan làm có phần lúng túng, vụng về. Khách vào ăn
mỗi lúc một đông, mẹ luôn miệng hối, Lan hấp tấp và làm vỡ bát. Mẹ Lan khơng
giữ được bình tĩnh đã mắng cơ trước mặt mọi người. Điều này làm cô bé buồn
lắm.
17


Lan đến lớp muộn, cô giáo đang giảng bài quay ra bảo em: “Sao em đi học
muộn thế? Đi muộn hãy đứng đấy, chờ hết tiết mới được vào”. Lan đứng nhìn lớp
học, nhìn cơ giáo giảng bài, lịng em nặng trĩu. Tiết học kết thúc, Lan bước vào
chỗ ngồi của mình. Bất ngờ, Minh – cơ bạn ngồi bên trách “Tại cậu mà tổ mình bị
trừ điểm thi đua đấy”. Thật phiền!
Bước 2:
Tôi kết thúc câu chuyện và hướng dẫn học sinh tiến hành thảo luận xoay
quanh các câu hỏi sau:
- Trái tim của Lan cịn ngun vẹn khơng?
- Có bao nhiêu trong số chúng ta đã bị tổn thương bởi những lời trách
giống như nhân vật Lan đã phải chịu? Các em có thể chia sẻ những câu chuyện
tương tự? Và hãy nói ra cảm nghĩ của em lúc đó?
Bước 3:
Tơi phát cho mỗi nhóm một tờ giấy trắng khổ A4, băng dính và đề nghị các
nhóm trong 2 phút dán lại trái tim đã bị xé vào tờ giấy A4. Sau đó, các nhóm dán
kết quả của nhóm mình lên bảng, quan sát và bình luận về hình trái tim bị dán lại.
Tơi nêu câu hỏi: Các em quan sát và cho biết hình trái tim cịn nguyên vẹn
như cũ không?
Bước 4:

Căn cứ vào câu trả lời của các nhóm, tơi kết luận: Dù trái tim đã được dán
lại, bề mặt trái tim vẫn còn những vết xé. Mỗi khi ai đó bị tổn thương, dù là nhỏ
nhất, thì trong lịng người đó vẫn cịn những rạn nứt khơng thể nào xóa bỏ được.
Do đó, chúng ta cần hạn chế tối thiểu việc làm tổn thương người khác. Và thay vì
nói những lời chê bai, trách móc, chúng ta tạo thói quen nói lời u thương, khích
lệ, động viên.
- Kết quả:
100% học sinh trong hưởng ứng hoạt động một cách tích cực. Các em tập
trung lắng nghe, thảo luận rất sơi nổi. Cả lớp đều đồng tình: Cảm giác khi nhận lời
chê bai, trách móc thật là tồi tệ. Cảm xúc tiêu cực đó ảnh hưởng rất lâu và rất khó
khăn để vượt qua hoặc loại bỏ nó. Và vì thế, mỗi người đều phải rút cho mình bài
học trong ứng xử để khơng làm tổn thương những người xung quanh.
- Ý nghĩa:
Giải pháp này giúp: Học sinh học cách đối mặt với những tổn thương do
người khác gây ra cho mình và nhận thức được lời nói của mình có thể gây tổn
thương cho người khác. Vì thế, thay vì nói những lời nói thiếu suy nghĩ, thiếu tôn
18


trọng chê bai, giễu cợt chúng ta nên dùng những lời động viên, khen ngợi, lời nói
từ trái tim để người nghe khơng bị tổn thương. Đó là cách các em xây dựng môi
trường học tập ngày càng thân thiện, văn minh.

Hình ảnh: Lời trái tim
3.2.3. Hoạt động xây dựng nhật ký lớp
- Thời gian thực hiện: Linh hoạt trong tuần và tổng kết nhật kí lớp vào tiết
sinh hoạt thứ 7 – tuần thứ 4 mỗi tháng. Hoạt động này duy trì suốt năm học.
- Khơng gian thực hiện: Tại lớp học
- Người thực hiện: Giáo viên chủ nhiệm; giáo viên bộ môn; phụ huynh học
sinh; học sinh; học sinh lớp khác.

+ Giáo viên chủ nhiệm đã hướng dẫn
+ Học sinh chuẩn bị một quyển số lớn và dán một tấm ảnh của cả lớp lên
bìa. Quyển sổ được treo ở cuối lớp học.
- Cách thức thực hiện: Bao gồm 4 bước
Bước 1:
Giáo viên chủ nhiệm sẽ là người đầu tiên đặt bút ghi vào quyển nhật kí và
nói rõ lí do vì sao mình u cầu học sinh làm công việc này cũng như định hướng
học sinh sẽ ghi những gì vào trong quyển nhật kí của lớp.
19


Bước 2:
Tiếp đến giáo viên chủ nhiệm mời các thành viên trong lớp, các giáo viên
bộ môn, đại diện học sinh lớp khác tới lớp học viết những lời bình luận tích cực,
những ý kiến đóng góp, đề đạt nguyện vọng… về lớp học vào cuốn nhật ký lớp.
Riêng cha mẹ học sinh viết vào một tờ giấy và nhờ học sinh mang lên ghim vào sổ.
Bước 3:
Giáo viên chủ nhiệm sẽ thu lại cuốn nhật kí vào chiều thứ 6 tuần cuối cùng
của tháng. Tập hợp những nội dung chung và riêng tư để cùng lớp thảo luận vào
tiết sinh hoạt vào sáng thứ 7.
Bước 4:
Trong tiết sinh hoạt lớp, học sinh sẽ lên đọc, thảo luận trước lớp những ý
kiến chung. Trước những yêu cầu chính đáng để cải thiện chất lượng lớp học, giáo
viên chủ nhiệm sẽ tìm giải pháp và trả lời trực tiếp với các em trên lớp. Với những
học sinh gặp khó khăn trong học tập hoặc những vấn đề khác, giáo viên sẽ gặp
riêng và tìm hiểu thêm tâm tư, nguyện vọng để động viên, giúp đỡ các em.
- Kết quả:
100% học sinh trong lớp và khách mời đều hưởng ứng tích cực hoạt động
này và mong muốn duy trì suốt năm học.
Sau một thời gian, tập thể lớp đã nhận được những lời nhận xét rất tích cực

về lớp. Cụ thể như sau:
Giáo viên chủ nhiệm: “Cô thấy vui và thoải mái khi bước vào lớp; u và
gắn bó với lớp mình”!
Giáo viên bộ mơn viết: “Đây là một tập thể tích cực! Tơi thấy mình có thật
nhiều cảm hứng khi bước vô dạy lớp này.
Phụ huynh viết :“Tôi rất vui khi con tơi được sống và học tập trong tập thể
đồn kết, các con biết quan tâm, nhắc nhở nhau học tập cũng như rèn luyện”.
Một học sinh ở một lớp học khác đã nhận xét: “Lớp học rất vui và bản thân
em rất thích sang chơi với các bạn trong lớp”.
Học sinh trong lớp cho biết : “Em rất hào hứng với các phong trào học tập,
vui chơi của lớp.”.
- Ý nghĩa:
Tạo nên tính tương tác giữa Giáo viên chủ nhiệm (GVCN), giáo viên bộ
môn, Phụ huynh học sinh và tập thể lớp, cũng như từng thành viên trong lớp, ngoài
lớp.
20


+ Hoạt động này tạo nên một tập thể bền vững hơn, sự gắn kết với các thành
viên khác trong lớp. Nó tập trung vào những khía cạnh tích cực của lớp và cho
phép học sinh cảm thấy tự hào về tập thể mình. Bên cạnh đó, giải pháp này cịn có
tác dụng nâng cao lịng tự trọng, vì học sinh có cảm giác mình là một thành viên
của một tập thể thành cơng và được q trọng. Ngồi ra, các em tin tưởng giáo
viên, yêu thương bạn bè, gắn bó với lớp học có tỉ lệ tăng lên. Đặc biệt, các em đã
biết nhìn nhận những điểm tốt của nhau, cùng góp ý để hồn thiện.
+ Khuyến khích học sinh mạnh dạn thể hiện những suy nghĩ, mong muốn,
những đề đạt mang tính xây dựng tập thể lớp; Tạo nhiều niềm vui cho các em đến
trường.
+ Giúp giáo viên hiểu hơn nữa những tâm tư, nguyện vọng của học sinh để
xây dựng môi trường học ngày càng thân thiện; Đồng thời, đây cũng là dịp để giáo

viên chủ nhiệm lắng nghe, chia sẻ mong muốn của học sinh. Từ đó, giáo viên điều
chỉnh phương pháp giáo dục kịp thời, hợp lí, hạn chế đến mức thấp nhất nạn bạo
lực học đường; góp phần xây dựng thành cơng trường học thân thiện, học sinh tích
cực, nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện.
Lưu ý: Trong quyển nhật kí sẽ có những ý kiến trái chiều. Do đó, giáo viên
cần bình tĩnh, có những giải pháp thỏa đáng để tạo ra một tập thể thân thiện; Tôn
trọng những ý kiến mang tính chất xây dựng; Điều chỉnh những ý kiến phiến diện,
tiêu cực

Hình ảnh: Nhật ký lớp
học 3.3. Giải pháp 3. Kỉ luật tích cực
Giáo dục kỷ luật tích cực là cách giáo dục dựa trên ngun tắc vì lợi ích tốt
nhất của học sinh; không làm tổn thương đến thể xác và tinh thần của học sinh; có
sự thỏa thuận giữa giáo viên - học sinh và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của
học sinh.
21


Trong thực tế giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm lớp, tơi nhận thấy những
hình thức kỷ luật tích cực sau tôi đã áp dụng và đạt kết quả rất khả quan.
3.3.1. Đối với lao động tích cực bằng việc vệ sinh trường, lớp học
- Thời gian thực hiện: Linh hoạt trong ngày, trong tuần và ngày nghỉ
- Không gian thực hiện: Linh hoạt trong hoặc ngoài lớp học; Trong hoặc
ngoài trường
- Người thực hiện: Giáo viên chủ nhiệm
+ Giáo viên chủ nhiệm: Hướng dẫn, giám sát, đôn đốc học sinh
+ Học sinh: Chuẩn bị dụng cụ và thực hiện theo hướng dẫn
- Cách thức thực hiện: Bao gồm 4 bước
Bước 1:
Lớp phó lao động thống kê học sinh vi phạm. Tùy theo lỗi vi phạm, giáo

viên chủ nhiệm cho thực hiện hình phạt là vệ sinh lớp. Thường những lỗi như vứt
rác bừa bãi, làm hư hại cơ sở vật chất của lớp, của trường như vẽ bẩn lên mặt bàn,
mặt ghế, giẫm đạp lên tường,.. học sinh bị phạt sẽ vệ sinh trường, lớp, tự khắc phục
hậu quả do hành vi vô ý thức của các em gây ra
Bước 2:
Tiến hành phân công công việc: Học sinh quét, lau chà nền nhà, hành lang,
lau cửa lớp; Dụng cụ chuẩn bị là chổi, cây lau nhà, cây hốt rác…
Bước 3:
Giáo viên chủ nhiệm theo dõi nhắc nhở, đôn đốc học sinh lao động tích cực.
Bước 4:
Giáo viên chủ nhiệm kiểm tra việc thực hiện; Khen thưởng những học sinh
thực hiện tốt; Động viên, nhắc nhở những học sinh chưa hồn thành nhiệm vụ.
- Kết quả:
+ Mơi trường trường, lớp học được cải thiện rõ rệt: sạch sẽ, khang trang hơn.
+ Tỉ lệ học sinh vi phạm nội quy giảm đi rõ rệt.
- Ý nghĩa:
Biện pháp giáo dục bằng hình thức kỉ luật lao động này sẽ giúp học sinh biết
trân trọng mơi trường sạch đẹp mình đang có, có ý thức rằng việc giữ gìn cảnh
22


quan trường, lớp không phải chỉ là công việc của những lao công mà là trách nhiệm
của mỗi học sinh với ngơi trường của mình.

Hinh ảnh: Vệ sinh trường, lớp
23


3.3.2. Đối với lao động tích cực bằng việc trồng và chăm sóc cây xanh:
- Thời gian thực hiện: Linh hoạt trong ngày, trong tuần và ngày nghỉ

- Không gian thực hiện: Linh hoạt trong hoặc ngoài lớp học; Trong hoặc
ngoài trường
- Người thực hiện: Giáo viên chủ nhiệm; học sinh vi phạm nội quy
- Cách thức thực hiện: Bao gồm 4 bước
Bước 1:
Lớp phó lao động thống kê học sinh vi phạm. Tùy theo lỗi vi phạm, giáo
viên chủ nhiệm cho thực hiện hình phạt là vệ sinh lớp. Thường những lỗi sau như
giẫm, đạp, chạy lên bãi cỏ, hái hoa, bẻ cảnh, làm hư hại cây xanh. học sinh bị phạt
bằng việc chăm sóc, trồng mới cây xanh, tự khắc phục hậu quả do hành vi vô ý
thức của các em gây ra
Bước 2:
Tiến hành phân công công việc: Học sinh nhặt cỏ, tưới nước,bắt sâu, tỉa
cảnh cho cây; Dụng cụ chuẩn bị là cuốc, xô, xẻng…
Bước 3:
Giáo viên chủ nhiệm theo dõi nhắc nhở, đôn đốc học sinh lao động tích cực.
Bước 4:
Giáo viên chủ nhiệm kiểm tra việc thực hiện; Khen thưởng những học sinh
thực hiện tốt; Động viên, nhắc nhở những học sinh chưa hoàn thành nhiệm vụ.
- Kết quả:
+ 100% học sinh được phân công đều tự giác và nghiêm thúc thực hiện.
+ Cây xanh được trồng, chăm tạo được môi trường xanh
+ Tỉ lệ học sinh vi phạm nội quy giảm đi rõ rệt
- Ý nghĩa:
Hành động này sẽ bồi dưỡng tình yêu và thái độ thân thiện với môi trường.
Hơn nữa, học sinh sẽ ngày càng biết quý trọng sức và giá trị của lao động. Đây là
biện pháp kỉ luật tích cực.

24

Hình ảnh: Trồng và chăm sóc bồn hoa, cây cảnh
3.3.3. Hình thức kỷ luật tích cực: Đọc sách
- Thời gian thực hiện: Linh hoạt trong ngày, trong tuần và ngày nghỉ
- Khơng gian thực hiện: Linh hoạt trong hoặc ngồi lớp học; Trong hoặc
ngoài trường, ở nhà.
- Người thực hiện: Giáo viên chủ nhiệm; học sinh vi phạm nội quy
- Cách thức thực hiện: Bao gồm 4 bước
Bước 1:
Ban cán sự lớp thống kê học sinh vi phạm. Tùy theo lỗi vi phạm, giáo viên
chủ nhiệm cho thực hiện hình phạt là đọc sách. Thường những lỗi sau như lười
học, không thuộc bài, không soạn bài, thường xuyên bị điểm kém…có học lực
trung bình, yếu kém.
25