Bài giảng X quang trong bệnh lý tim mạch - ThS. BS. Hồ Quốc Cường

X quang trong bệnh lý
tim mạch
THS.BS. HỒ QUỐC CƯỜNG
BM CĐHA ĐH Y DƯỢC TP.HCM


Mục tiêu học tập
1/ Trình bày giải phẫu hình ảnh tim mạch trên X quang
2/ Trình bày các dấu hiệu đánh giá các buồng tim to
3/ Trình bày hình ảnh X quang một số bệnh lý tim mạch mắc phải
thường gặp
4/ Trình bày hình ảnh X quang một số bệnh lý tim mạch bẩm sinh
thường gặp

hinhanhykhoa.com


Giải phẫu hình ảnh tim
mạch trên X quang


Thế thẳng
sau - trước
* Các đường bờ
của tim (P)
- Tĩnh mạch chủ trên
- Động mạch chủ lên
- Nhĩ (P)

hinhanhykhoa.com

Thế thẳng
sau - trước
* Các đường bờ
của tim (T)
- Cung động mạch
chủ
- Thân động mạch
phổi
- Tiểu nhĩ (T)
- Thất (T)


Cung động
mạch chủ
- Chồng ảnh của
quai động mạch chủ
và động mạch chủ
xuống
- < 35mm đo từ bờ
bên (T) của khí quản
đến bờ ngoài của
cung ĐMC

hinhanhykhoa.com


Cung động
mạch phổi
- Kẻ đường nối

tưởng tượng từ
mỏm tim đến cung
ĐMC
- Bình thường
khoảng cách từ
Cung ĐM phổi đến
đường này: 0-15mm


Cung động
mạch phổi
- Trường hợp Cung
ĐM phổi nhô ra khỏi
đường tưởng tượng
 Tăng áp lực hoặc
tăng lưu lượng máu
qua ĐM phổi

hinhanhykhoa.com


Cung động
mạch phổi
Trường hợp khoảng cách từ
Cung ĐM phổi đến đường
tưởng tượng > 15mm
1/ Bất thường của ĐM phổi:
bất sản hoặc giảm sản (Tứ
chứng Fallot, thân chung
động mạch,...)

2/ Lớn cung ĐMC và/hoặc
thất (T) (Cao huyết áp, xơ
vữa động mạch,...)


Bờ tiểu nhĩ
(T)
- Ngay dưới bờ cung
động mạch phổi
- Bình thường lõm
nhẹ vào trong

hinhanhykhoa.com


Thế nghiêng (T)
* Bờ trước
- Thất (P)
- Đường ra thất (P)
- Động mạch chủ ngực
* Bờ sau
- Nhĩ (T)
- Thất (T)


Hình ảnh tim mạch trên
X quang

hinhanhykhoa.com

Chỉ số tim - lồng
ngực
Chỉ số tim - lồng ngực =
Đường kính ngang lớn
nhất của tim/ Đường
kính trong lớn nhất lồng
ngực
- Trẻ sơ sinh < 0.6
- Lớn hơn 1 tháng < 0.5


Pitfall
DƯƠNG GIẢ

ÂM GIẢ

1/ BN khơng thể hít đủ sâu

Trường hợp tắc nghẽn đường ra
của thất, trong giai đoạn đầu thất
đáp ứng bằng cách phì đại bù trừ

- Béo phì
- Mang thai
- Báng bụng
2/ Bất thường của lồng ngực gây chèn
ép tim: lõm ngực

hinhanhykhoa.com

Đánh giá Tuần hồn phổi
1/ Bình thường
2/ Tăng áp tĩnh mạch phổi
3/ Tăng áp động mạch phổi
4/ Tăng lưu lượng
5/ Giảm lưu lượng


1/ Đánh giá tuần
hồn phổi bình
thường
* Động mạch phổi
xuống (P)
Bình thường <
17mm

hinhanhykhoa.com


1/ Đánh giá tuần
hồn phổi bình
thường
* Phân bố mạch máu trong
phổi từ đỉnh đến đáy phổi
- Ở tư thế đứng: dòng máu
đến đáy phổi sẽ nhiều hơn
đến đỉnh phổi do ảnh hưởng
của trong lực

 Kích thước mạch máu
vùng đáy phổi sẽ lớn hơn
vùng đỉnh phổi


1/ Đánh giá tuần
hồn phổi bình
thường
* Phân bố mạch
máu trong phổi từ
trung tâm ra ngoại vi
- Bình thường mạch
máu phổi (cả động
mạch và tĩnh mạch)
nhỏ dần từ trung
tâm ra ngoại vi

hinhanhykhoa.com


2/ Tăng áp tĩnh
mạch phổi
Trong tăng áp tĩnh mạch phổi
có sự tái phân bố dòng máu
trong phổi: dòng máu đến
vùng đỉnh sẽ bằng/ lớn hơn
dịng máu đến vùng đáy
 Kích thước mạch máu
vùng đỉnh sẽ bằng/ lớn hơn
kích thước mạch máu vùng

đáy phổi


3/ Tăng áp động
mạch phổi
- Trong tăng áp động
mạch phổi cũng có sự
tái phân bố dịng máu
trong phổi nhưng từ
trung tâm ra ngoại vi
- Mạch máu vùng trung
tâm (rốn phổi) sẽ “rất
lớn” so với vùng ngoại
vi

hinhanhykhoa.com


4/ Tăng lưu
lượng tuần hoàn
phổi
Trong tăng lưu
lượng tuần hoàn
phổi, tất cả mạch
máu phổi (từ đỉnh đáy phổi, từ trung
tâm - ngoại vi) đều
lớn hơn so với bình
thường

hinhanhykhoa.com


Đánh giá lớn các buồng tim
1/ Lớn nhĩ (P)
2/ Lớn thất (P)
3/ Lớn nhĩ (T)
4/ Lớn thất (T)


Lớn nhĩ phải - Nguyên nhân
- Tăng áp lực thất (P): Tăng áp động mạch phổi
- Bệnh van tim
+ Hở van 3 lá
+ Hẹp van 3 lá
+ Bất thường Ebstein
- Thông liên nhĩ
- Bệnh cơ tim dãn nở

hinhanhykhoa.com


Lớn nhĩ (P) - Hình ảnh X quang
- Lớn sang (P) > 5.5cm tính từ đường giữa
- Tăng độ lồi lên trên gần vị trí đổ vào của tĩnh mạch
chủ trên (> 50% chiều cao tim mạch máu)