Tiết 11-12 Chủ đề ngành giun dẹp

Ngày soạn:
Ngày giảng:
CHỦ ĐỀ: NGÀNH GIUN DẸP
I. Xác định vấn đề cần giải quyết trong bài học (Bước 1)
Tên chủ đề: Ngành giun dẹp
II. Xây dựng nội dung bài học (Bước 2)
- Tiết 11: Sán lá gan
- Tiết 12: Một số giun dẹp khác
Thời lượng: 02 tiết
III. Xác định mục tiêu bài học (Bước 3)
1. Kiến thức
- Nêu rõ được các đặc điểm đặc trưng của mỗi ngành dựa vào đặc điểm cấu tạo
cơ thể: Kiểu đối xứng, hình dạng cơ thể để phân biệt các ngành giun với nhau và
với ngành Ruột khoang để phân biệt các ngành giun với nhau.
- Trình bày được khái niệm về giun dẹp. Nêu được những đặc điểm chính của
ngành giun dẹp (kiểu đối xứng, hình dạng cơ thể) để phân biệt với ngành ruột
khoang.
- Mơ tả được hình thái, cấu tạo (ngồi, trong) và các đặc điểm sinh lí của các đại
diện trong ngành giun dẹp như: Sán lông, sán lá gan, sán dây.. thích nghi với đời
sống.
- Phân biệt được hình dạng, cấu tạo, các phương thức sống của 1 số đại diện
ngành giun dẹp như sán dây, sán bã trầu.
- Nêu được những nét cơ bản về tác hại và biện pháp phịng chống 1 số lồi giun
dẹp kí sinh.( HSKT chỉ cần nắm được phần kiến thức này.)
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát.
- Rèn kĩ năng quan sát 1 số đại diện cho ngành giun dẹp.
- Kĩ năng tự bảo vệ bản thân, phòng tránh bệnh về giun sán.
* KNS:
- Kỹ năng bảo vệ bản thân phòng tránh bệnh sán lá gan
- Kỹ năng hợp tác, lắng nghe tích cực trong thảo luận nhóm về cách phịng tránh

bệnh sán lá gan.
- Kỹ năng tìm kiếm và xử lý thơng tin khi đọc SGK, quan sát tranh hình để tìm
hiểu đặc điểm nơi sống, cấu tạo dinh dưỡng, sinh sản và vòng đời của sán lá
gan.
2. Năng Lực
- Năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực quan sát, năng
lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống ...
3. Phẩm chất.
Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước,
nhân ái, chăm chỉ, trung thực, tự tin, trách nhiệm.
IV. Xác định và mô tả mức độ yêu cầu (Bước 4)


BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC YÊU CẦU CẦN ĐẠT CHO CHỦ ĐỀ
MỨC ĐỘ NHẬN THỨC
NỘI
DUNG
Sán
gan

NHẬN
BIẾT

lá -Dinh dưỡng
của sán lá
gan.
- Tác dụng
của
ruột
phân nhánh

trong
lối
sống của sán
lá gan.
- Cơ quan
sinh sản của
sán lá gan.
- Bộ phận
Giun
dẹp
thường
kí
sinh trong cơ
thể người và
động vật.

Một số
giun
dẹp
khác.
Đặc
điểm
chung
của
giun
dẹp

Mơ tả được
hình dạng,
kích thước,

cấu tạo, nơi
sống
của
mỗi loại sán
đã học.

THƠNG
HIỂU

- Hình dạng,
cấu tạo, sinh
sản,
sinh
dưỡng thích
nghi với đời
sống kí sinh
trong
gan
mật.

VẬN
DỤNG
THẤP

VẬN
DỤNG
CAO

Các NL/KN
hướng tới

- Ý nghĩa
của sự phát
triển
cơ
quan sinh
- Các nhân sản của sán
tố
ảnh kí sinh.
hưởng đến - Biện pháp
vòng đời phòng
của sán lá chống, tiêu
gan.
diệt sán kí
sinh.

- Vận dụng
kiến
thức
vào thực tế.
- Quan sát,
nhận dạng
các lồi giun
dẹp
qua
tranh ảnh.
- Quan sát
các
đối
- Cấu tạo

tượng sinh
sán lá gan
học
thích nghi
với
đời
sống
kí
sinh.

- Biên pháp
phịng giun
- Tác hại dẹp sống kí
của sán kí sinh
cho
- Con đường
sinh.
người và
xâm nhập
- Nhận biêt gia súc.
vào cơ thể
và
hiểu
vật chủ của
được
tác - Đặc điểm
Sán lá gan,
hại của thịt đặc trưng
sán dây, sán
bò gạo, thịt của sán dây

lá máu.
lợn gạo và thích nghi
đời
cách xử lí. với
sống
kí
sinh trong
ruột người.

- Vận dụng
kiến
thức
vào thực tế.
- Quan sát,
nhận dạng
các loài giun
dẹp
qua
tranh ảnh.
- Quan sát
các
đối
tượng sinh
học

V. Biên soạn các câu hỏi, bài tập theo mức độ yêu cầu (Bước 5)
* Nhận biết:
Câu 1. Sán lá gan dinh dưỡng như thế nào ? Theo em ruột phân nhánh có tác
dụng như thế nào trong lối sống của chúng ?

Câu 2. Cơ quan sinh dục của sán lá gan gồm bộ phận nào?
Câu 3. Giun dẹp thường kí sinh ở bộ phận nào trong cơ thể người và động vật ?
Vì sao ?
Câu 4. Mơ tả hình dạng, kích thước, cấu tạo, nơi sống của mỗi loại sán đã học ?
* Thơng hiểu:
Câu 5. Sán lá gan có hình dạng, cấu tạo, sinh sản, sinh dưỡng như thế nào để
thích nghi với đời sống kí sinh trong gan mật ?
Câu 6. Sán lá gan, sán dây, sán lá máu xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua các con
đường nào?
* Vận dụng thấp:
Câu 7. Vòng đời của sán lá gan sẽ bị ảnh hưởng như thế nào nếu:
+ Trứng sán lá gan không gặp nước ?
+ Ấu trùng nở ra khơng gặp được ốc thích hợp ?
+ Ốc chứa vật kí sinh bị động vật khác ăn thịt ?
+ Kén bám vào rau bèo chờ mãi không gặp trâu bị ăn phải ?
+ Sán lá gan thích nghi với phát tán nịi giống như thế nào?
Câu 8. Sán kí sinh gây hại như thế nào ? Trong thực tế em đã gặp thịt bò gạo,
thịt lợn gạo chưa ? Nhờ đâu mà ta phân biệt được thịt lợn gạo và thịt bị gạo với
thịt bình thường ? Cái được gọi là gạo ở đây chính là gì ? Khi gặp thịt lợn gạo và
thịt bị gạo cần xử lí thế nào ?
* Vận dụng cao:
Câu 9. Cơ quan sinh dục phát triển có ý nghĩa gì trong đời sống của sán kí sinh ?
Cấu tạo sán lá gan thích nghi với đời sống kí sinh như thế nào ?
Câu 10. Muốn tiêu diệt sán lá gan cần phải làm gì ? Nêu biện pháp phịng chống ?
Câu 11. Để phịng giun dẹp sống kí sinh cần phải giữ vệ sinh như thế nào cho
người và gia súc
Câu 12. Sán dây có đặc điểm gì đặc trưng do thích nghi với đời sống kí sinh
trong ruột người?
VI. Thiết kế tiến trình dạy và học

1. Chuẩn bị của GV và Hs:
1.1. Chuẩn bị của GV:
- Máy chiếu
- Hình ảnh sán lơng, sán lá gan; video đặc điểm của sán lông và sán lá gan; hình
ảnh sơ đồ vịng đời của sán lá gan, một số loài ốc là vật chủ trung gian của sán lá
gan.
- Hình ảnh một số giun dẹp: sán lá máu, sán bã trầu, sán dây,...
- Bảng 1. Đặc điểm của sán lông và sán lá gan


1.2. Chuẩn bị của Hs:
+ Nghiên cứu trước bài, dự kiến trả lời câu hỏi.
+ Tìm hiểu 1 số bệnh do giun sán ký sinh gây ra và cách phòng chống.
2. Phương pháp:
Phương pháp quan sát tìm tịi, thực hành, thảo luận nhóm.
3. Tổ chức các hoạt động học:
A. Hoạt động khởi động (2 phút)
a. Mục tiêu hoạt động
- Đặt vấn đề vào bài mới.
b. Phương thức tổ chức HĐ
GV chiếu 1 đoạn video ngắn về hình ảnh thịt trâu bị, lợn nhiễm sán…
? Đoạn video trên nói về bệnh gì ở vật ni
Trâu bị và gia súc nói chung ở nước ta thường bị nhiễm bệnh sán lá. Những
hiểu biết về sán lá gan sẽ giúp con người biết cách giữ vệ sinh cho gia súc. Đây
là một biện pháp rất quan trọng để nâng cao hiệu quả chăn nuôi gia súc.
c. Sản phẩm:
- Câu trả lời của học sinh
B. Hoạt động hình thành kiến thức
Ngày giảng..................................................
Tiết 11 : SÁN LÁ GAN - chủ đề tiết 1

a. Mục tiêu hoạt động
- Nhận biết sán lơng cịn sống tự do và mang đầy đủ các đặc điểm của ngành
Giun dẹp


- Hiểu được cấu tạo của sán lá gan đại diện cho giun dẹp nhưng thích nghi với
đời sống kí sinh
- Giải thích được vịng đời của sán lá gan qua nhiều giai đoạn ấu trùng, kèm theo
sự thay đổi vật chủ thích nghi với đời sống kí sinh.
b. Phương thức tổ chức HĐ
Hoạt động của HS
Hoạt động hỗ trợ của
Dự kiến sản phẩm
GV
- GV chia lớp thành 3 I. Sán lơng và sán lá
Hoạt động 1
nhóm, u cầu HS theo gan
* Hoạt động học: Tìm
dõi video đặc điểm của - Nội dung bảng 1
hiểu về sán lông và sán
sán lông và sán lá gan,
lá gan (20’)
kết hợp thông tin SGK /
- Các nhóm quan sát
40; 41, hồn thành bảng
video và tìm hiểu thơng
tin, hồn thành bảng 1
1. Đặc điểm của sán
- Cử đại diện 10 bạn
lông và sán lá gan thơng

trong nhóm tham gia trị
qua trị chơi ”Tiếp sức”
chơi
- Hết thời gian thảo luận,
gv tổ chức cho hs tham
gia trò chơi
- Nhận xét và tổng hợp
lại kiến thức

Hoạt động 2: Tìm hiểu
vịng đời của sán lá
gan(10’)

- u cầu hs quan sát
video vịng đời của sán lá
gan
?Em hãy mơ tả lại vòng
đời của sán lá gan
- Theo dõi video, trả lời
- Nhận xét, tổng hợp kiến
câu hỏi
thức
- Yêu cầu hs trả lời câu
hỏi:
Vòng đời của sán lá gan
sẽ bị ảnh hưởng như thế
nào nếu:
- Suy nghĩ trả lời câu hỏi: + Trứng sán lá gan
không gặp nước ?
+ Không nở được thành

+ Ấu trùng nở ra không
ấu trùng
gặp được ốc thích hợp ?
+ Ấu trùng sẽ chết
+ Ốc chứa vật kí sinh bị

II. Vịng đời của sán lá
gan
- Vịng đời của sán lá
gan:
Trâu bò  trứng  ấu
trùng  ốc  ấu trùng có
đi  mơi trường nước 
kết kén  bám vào cây
rau, bèo.


+ Ấu trùng không phát
triển
+ Kén hỏng và không nở
thành sán được

động vật khác ăn thịt ?
+ Kén bám vào rau bèo
chờ mãi khơng gặp trâu
bị ăn phải ?
+ Sán lá gan thích nghi
với phát tán nịi giống
như thế nào?

+ Đẻ nhiều trứng, trứng
phát triển ngồi mơi
trường, thơng qua nhiều
vật chủ.
+ Muốn tiêu diệt được
+ Diệt ốc, xử lý phân diệt sán lá gan ta phải làm thế
trứng, xử lí diệt kén,...
nào?
- Nhận xét, bổ sung câu
trả lời của hs
- Cho HS liên hệ thực tế
ở người có thể mắc sán lá
gan do ăn gỏi cá và rau
sống và có biện pháp đề
phòng cụ thể.
- GV gọi 1, 2 HS lên
trình bày.
*Tích hợp GDBĐKH:
Hiểu được vịng đời và
các u cầu sinh thái đối
với từng giai đoạn sống
của sán lá gan, học sinh
sẽ biết cách phịng chống
sán lá gan kí sinh ở vật
nuôi. Học sinh tránh ăn
rau sống (đặc biệt là các
rau sống dưới nước), gỏi
cá tôm, tránh lội nước,
diệt ốc là vật chủ trung
gian của sán lá gan để

tránh bị sán lá gan xâm
nhập vào cơ thể.
c. Sản phẩm:
- Sản phẩm:
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 SGK.
ĐA:Vì thói quen cho trâu bị ăn sống cây thủy sinh, vệ sinh phân trâu bị chưa
tốt.
? Tại sao khơng nên ăn ốc, đặc biệt là ốc nước ngọt khi chưa chín kĩ (chín tái)


HS: Ốc nước ngọt như ốc mút, ốc đầm, ốc gạo, ốc ruộng ... có tỉ lệ nhiễm ấu
trùng sán kí sinh rất cao. Vì vậy khi ăn những loại ốc này khi nấu chưa chín kĩ
sẽ rễ bị sán xâm nhập gây hại cho cơ thể
? Sán bã trầu gây tác hại gì cho lợn? Để phịng chống sán bã trầu ta phải làm
gì?
HS: Kí sinh ở ruột gây hại, làm lợn gầy rạc, da sần sùi và chậm lớn
Phòng tránh: Nêu được các biện pháp phòng qua đường tiêu hóa như:
+ Thức ăn
+ Nước uống
+ Mơi trường
Câu hỏi luyện tập (15 phút)
*Mục tiêu hoạt động
- Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học trong bài về sán lá gan và sán lơng,
cách phịng tránh bệnh giun sán
*Phương thức tổ chức HĐ
- GV vẫn chia lớp thành 3 nhóm, tổ chức cho HS chơi trị chơi “vịng quay may
mắn” với gói gồm 6 câu hỏi và một từ khóa
Câu 1: Đây là ngành động vật cơ thể đối xứng hai bên và cơ thể dẹp theo chiều
lưng bụng
Đáp án: Giun dẹp

Câu 2: Đây là 1 loài giun dẹp sống tự do thường gặp ở vùng nước ven biển hoặc
ao, hồ.
Đáp án: Sán lông
Câu 3: Đây là bộ phận giúp sán lông di chuyển:
Đáp án: Lông bơi
Câu 4: Đây là nhóm đối tượng sán lá gan thường kí sinh
Đáp án: Động vật ăn cỏ
Câu 5: Ấu trùng sán lá gan sau khi rụng đuôi tạo thành:
Đáp án: Kén sán
Câu 6: Đây là bộ phận rất phát triển ở sán lá gan, giúp chúng bám chắc vào nội
tạng vật chủ để hút chất dinh dưỡng:
Đáp án: Giác bám
Từ khóa: ĐA DẠNG

Ngày giảng…………………………………….
Tiết 12: MỘT SỐ GIUN DẸP KHÁC - chủ đề tiết 2
a. Mục tiêu hoạt động
- Nhận biết được đặc điểm của một số giun dẹp kí sinh khác nhau từ một số đại
diện về các mặt: kích thước, tác hại, khả năng xâm nhập vào cơ thể


- Trên cơ sở các hoạt động, tự rút ra những đặc điểm chung của ngành giun dẹp
- Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh, thu thập kiến thức.
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
- Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh cơ thể và mơi trường.
b. Phương thức tổ chức HĐ
Hoạt động của HS
Hoạt động hỗ trợ của
Nội dung
GV

* Hoạt động 1: Tìm - GV yêu cầu HS đọc I. Một số giun dẹp khác
hiểu một số giun dẹp thông tin SGK, quan sát 1. Sán lá máu
khác ( 20’)
hình 12.1; 12.2; 12.3, - Kí sinh trong máu
thảo luận nhóm và trả lời người
- HS quan sát tranh hình câu hỏi:
- Cơ thể phân tính
SGK/44 và ghi nhớ kiến - Kể tên một số giun dẹp - Khi tiếp xúc với nước
thức.Thảo luận nhóm, kí sinh?( Câu hỏi cho hs bị ô nhiễm ấu trùng sán
thống nhất ý kiến, yêu khuyết tật lớp 7B3)
chui qua da và xâm nhập
cầu:
- Giun dẹp thường kí vào máu người.
+ Kể tên
sinh ở bộ phận nào trong 2. Sán bã trầu
+ Bộ phận kí sinh chủ cơ thể người và động - Sống kí sinh trong ruột
yếu là: máu, ruột,gan, cơ. vật? Vì sao?
lợn
+ Vì những cơ quan này - Để phịng giun dẹp kí - Cơ thể lưỡng tính
có nhiều chất dinh sinh cần phải ăn uống
dưỡng.
giữ vệ sinh như thế nào
+ Giữ vệ sinh ăn uống cho người và gia súc?
cho người và động vật, - GV cho các nhóm phát 3. Sán dây
vệ sinh mơi trường.
biểu ý kiến.
- Kí sinh trong ruột non
- Đại diện nhóm trình -u cầu HS quan sát người và cơ bắp trâu, bò
bày
H12.1 nêu đặc điểm của lợn.

sán lá máu.
- Khi ăn phải, ấu trùng
HS trao đổi nhóm trả lời Sán lá máu vào cơ thể sán vào cơ thể vật chủ
câu hỏi
người bằng con đương phát triển thành nang sán
- Qua da, rồi chui vào nào?
(gạo). Người ăn phải thịt
máu
GV nhận xét, chuẩn kiến trâu, bò, lợn gạo sẽ mắc
thức.
bệnh sán dây.
Yêu cầu HS quan sát
H12.2 nêu đặc điểm hình
dạng ngồi của sán bã
trầu.
Đặc điểm cơ quan tiêu
hóa và sinh dục của sán
bó trầu?
HS quan sát và nêu được GV cho HS đọc mục
cơ thể sán đối xứng 2 “Em có biết” cuối bài
bên, màu đỏ bó trầu
quan sát H 12.3và trả lời
- Giống như sán lá gan
câu hỏi:


HS thực hiện yêu cầu của
GV
- Đầu nhỏ, có giác bám,
ruột tiêu giảm, bề mặt cơ

thể hấp thụ chất dinh
dưỡng
+ Sán kí sinh lấy chất
dinh dưỡng của vật chủ,
làm cho vật chủ gầy yếu.

Sán dây có đặc điểm nào
đặc trưng thích nghi kí
sinh trong ruột người?
- Sán kí sinh gây tác hại
như thế nào?
- GV cho HS tự rút ra kết
luận.
- GV giới thiệu thêm một
số sán kí sinh: sán lá
song chủ, sán mép, sán
chó.

HS nghe giảng ghi nhớ
kiến thức
Hoạt động 2: các biện
pháp phòng tránh bệnh
giun sán ( 15p)
- HS đưa ra các biện
pháp: ăn uống hợp vệ
sinh, bảo vệ mơi trường
sống
- Vì thịt đó có thể chứa
nang sán nếu ăn sẽ mắc
bệnh sán dây

- Tuyên truyền vệ sinh,
an tồn thực phẩm,
khơng ăn thịt lợn, bị
gạo.

c. Sản phẩm:

Em hãy đưa ra một số
các biện pháp phòng
tránh bệnh giun sán?
? ?Câu hỏi hs Khuyết tật
Tại sao khơng nên ăn
các món thịt tái, thịt
sống?
- Em sẽ làm gì để giúp
mọi người tránh nhiễm
giun sán?
GV nhận xét, chốt kiến
thức
GDƯPBĐKH: Trên cơ
sở vòng đời của giun sán
kí sinh, giáo dục cho học
sinh nên ăn chín, uống
sơi, khơng ăn rau sống
khơng rửa sạch để hạn
chế con đường lây lan
của giun sán kí sinh qua
gia súc và thức ăn của
con người. Giáo dục học
sinh ý thức vệ sinh cơ thể

và mơi trường

II. Các biện pháp
phịng tránh bệnh giun
sán:
- Ăn uống hợp vệ sinh
- Ăn chín, uống sụi
- Sử dụng nguồn nước
sạch.
- Tuyên truyền vệ sinh,
an tồn thực phẩm,
khơng ăn thịt lợn, bũ
gạo.


Hồn thành nội dung bảng
1. Sán lá máu:
Nơi sớng
Đặc điểm
Con đường
xâm nhập

2. Sán bã trầu:

3. Sán dây:

C. Hoạt động luyện tập (10 phút)
a. Mục tiêu hoạt động
- Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học trong bài về sán lá gan và một số giun
dẹp khác, cách phòng tránh bệnh giun sán

b. Phương thức tổ chức HĐ
- HS trao đổi nhóm để giải quyết câu hỏi của nhóm:
- Nhóm 1, 3: Hiện nay trên các kênh thơng tin có phản ánh về tình hình
bệnh lợn gạo đang bày bán trên thị trường gây hoang mang đến tâm lí người tiêu
dùng. Nhóm em hãy tìm hiểu và làm bài phóng sự ngắn về bệnh lợn gạo, cách
nhận biết và phòng tránh.
- Nhóm 2, 4: Hồn thiện sơ đồ tư duy cho chủ đề vừa học: Ngành giun
dẹp, trình bày những đặc điểm thích nghi với đời sống kí sinh của chúng?
c. Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động:
-Sản phẩm: Kết quả trả lời các câu hỏi của nhóm HS