Toán 9 đại số tuần 12 tiết 22 23

Ngày soạn: 31/10/2019
Ngày giảng: 06/11/2019

Tiết 22

ĐỒ THỊ HÀM SỐ y = ax + b (a ≠ 0)
I/ MỤC TIÊU
1.Kiến thức
- HS hiểu được đồ thị của hàm số y = ax + b (a ≠ 0) là một đường thẳng ln
cắt trục tung tại điểm có tung độ là b, song song với đường thẳng y = ax nếu b ≠
0 hoặc trùng với đường thẳng y = ax nếu b = 0.
2.Kĩ năng
- Học sinh vẽ được đồ thị hàm số y = ax + b (a ≠ 0) bằng cách xác định hai điểm
thuộc đồ thị hàm số đó. Rèn luyện kỹ năng biểu diễn các điểm trên mặt phẳng
tọa độ và vẽ đồ thị hàm số.
3.Thái độ
- Có thái độ học tập nghiêm túc, tự giác, cẩn thận, chính xác khi biểu diễn điểm
và vẽ đồ thị hàm số trên mặt phẳng tọa độ.
- Có thái độ cẩn thận,chính xác ,nhận dạng đồ thị hàm số bậc nhất trong thực tế.
4. Tư duy
- Rèn khả năng quan sát, dự đốn, suy luận hợp lí và suy luận logic
- Khả năng diễn đạt chính xác, rõ ràng ý tưởng của mình và hiểu được ý tưởng
của người khác.
5. Các năng lực cần đạt
- NL giải quyết vấn đề
- NL tính tốn
- NL tư duy tốn học
- NL hợp tác
- NL giao tiếp
- NL tự học.
- NL sử dụng ngơn ngữ.

*Tích hợp giáo dục đạo đức:Trách nhiệm.
II. Chn bi của GV và HS:
- GV: Bảng phụ, thớc thẳng.Tài liệu: SGK, SBT, SGV
- HS: Học và làm bài đầy đủ.
III/ PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC
1. Phương pháp
- Nêu vấn đề, vấn đáp, thuyết trình, luyện tập, hoạt động nhóm.
2. Kĩ thuật dạy học
- Kĩ thuật giao nhiệm vụ.
- Kĩ thuật đặt câu hỏi.
- Kĩ thuật vấn đáp.
- Kĩ thuật chia nhóm
- Kĩ thuật trình bày 1 phút.
IV. TiÕn trình dạy học
1. ễn nh lp (1p)
2. Kim tra bi cũ ( 3’) GV nêu yêu cầu kiểm tra


? Thế nào là đồ thị của h/s y = f(x)? đồ thị của h/s y = ax (a  0) là gì? Nêu cách
vẽ đồ thị của h/s y = ax?
HS: - Đồ thị hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trị
tương ứng (x; f(x)) trên mặt phẳng toạ độ.
- Đồ thị hàm số y = ax (a  0) là một đường thẳng đi qua gốc toạ độ.
- Cách vẽ đồ thị hàm số y = ax:
Cho x = 1  y = a  A(1; a) thuộc đồ thị hàm số y = ax
 Đường thẳng OA là đồ thị hàm số y = ax.
HS khác nhận xét câu trả lời của bạn
G: Lớp 7 ta đã biết dạng đồ thị và cách vẽ đồ thị hàm số y = ax (a ¿ 0). Dựa
vào đồ thị hàm số y = ax có thể xác định được dạng đồ thị hàm số y = ax+b
không

và vẽ đồ thị hàm số này như thế nào - đó là nội dung bài học hôm nay.
3. Bài mới
Hoạt động 1: (13 phút).Đồ thị của hàm số y = ax + b (a ≠ 0).
- Mục đích:HS nắm được thế nào là đồ thị hàm số bậc nhất, dạng của đồ thị hàm
số bậc nhất , mối quan hệ giữa đồ thị hàm số y = ax và đồ thị hàm số y = ax + b
(a ≠ 0)
- Phương pháp:Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan.
- Phương tiện tư liệu:Bảng nhóm,máy chiếu,thước thẳng có chia khoảng Sgk.
- Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật đặt câu hỏi
Hoạt động của GV- HS
Nội dung ghi bảng
GV: Gọi 1 hs lên biểu diễn các 1.Đồ thị của hàm số y = ax + b
điểm trên mptđ.
(a 0)
-Quan sát các em hs dưới lớp.
?1. Biểu diễn các điểm trên mptđ.
HS: -1 hs lên bảng biểu diễn A(1;2), B(2;4), C(3;6),A’(1;2+3)
trên mptđ.
B’(2;4+3), C’(3;6+3).
-Dưới lớp làm vào vở.
-Nhận xét .
-Nhận xét cách biểu diễn?
-GV nhận xét.
-Nối A,B,C; nối A’, B’, C’.
-Nhận xét về các điểm A, B, C
và A’, B’, C’?
-Nhận xét về hai đường thẳng
AC và A’C’?
-Nhận xét?
-GV nhận xét, bổ sung nếu cần.

-Cho hs làm ?2.
?2.sgk tr 49.
-Nhận xét?
X
-3 -2 -1 0 1 2
3
-GV nhận xét.
y = 2x
-6 -4 -2 0 2 4
6
-Với cùng một giá trị của biến x, y =2x+3 -3 -1 1 3 5 7
9
nhận xét về các giá trị của hai
hàm số?


-GV hướng dẫn cách xác định
đồ thị của hàm số y = 2x + 3.
- Qua ?2, hãy rút ra tổng quát?
- HS: Rút ra tổng quát.
-GV bổ sung nếu cần, nêu nội
dung chú ý.
- HS: Nắm được chú ý.
Tổng quát: sgk tr 50.
Chú ý:Đồ thị của h/s y = ax + b (a  0)
còn được gọi là đường thẳng y = ax + b; b
được gọi là tung độ gốc của đường thẳng.
*Điều chỉnh, bổ sung
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

HĐ 2.( 18 phút).Cách vẽ đồ thị của hàm số y = ax+b.
- Mục đích: HS nắm được cách vẽ đồ thị hàm số y = ax +b . Vẽ được chúng.
- Phương pháp: vấn đáp, trực quan, luyện tập.
- Phương tiện: máy chiếu,bảng nhóm,thước thẳng…
- Kĩ thuật dạy học : Kĩ thuật đặt câu hỏi
Hoạt động của học
Hoạt động của GV
Nội dung ghi bảng
sinh
Khi b = 0 ta được hàm số Khi b = 0 ta được hàm 2.Cách vẽ đồ thị của hàm số
nào? Cách vẽ đồ thị hàm số y = ax.
y = ax + b
số đó?
-Nêu cách vẽ đồ thị.
(a 0)
-Nhận xét?
-Nhận xét, bổ sung.
*Khi b = 0 thì y = ax. Đồ thị
-Khi a  0, b  0, nêu
của hàm số
cách vẽ?
-Nêu cách vẽ đồ thị y = ax là đường thẳng đi qua
-Nhận xét?
hàm số y = ax + b.
gốc toạ độ O(0;0) và điểm A(1
-GV nhận xét, bổ sung.
-Nhận xét.
; a).
y
-Gọi một hs lên bảng tìm

*Khi a  0 và b  0. Đồ thị
giao với các trục toạ độ.
hàm số là đường thẳng đi qua
3 P
-Cho hs đưới lớp làm ra
b

giấy trong.
hai điểm P(0 ; b) và Q( a ;
y = -2x + 3
-Đưa 2 bài lên bảng phụ.
0).
-Nhận xét?
?3 Vẽ đồ thị của hàm số y =
-Gọi 1 hs lên bảng vẽ đồ
1
1,5
2xx – 3 .Cho x = 0 ta có y = -3.
O
Q
thị.
3
-Nhận xét.
Cho y = 0 ta có x = 2
-GV nhận xét, sửa sai nếu
Vậy đồ thị hàm số y = 2x – 3
có.
là đường thẳng đi qua hai
GV: y/c hs vẽ đồ thị hs

y=2x-3
3
- GV chốt lại:
-Làm ?3.
điểm P(0 ; -3); Q( 2 ; 0).
+ Đồ thị hàm số y = ax + b
(a  0) là một đường
-1 hs lên bảng tìm giao
thẳng nên muốn vẽ nó, ta
với các trục toạ độ.
chỉ cần xác định 2 điểm
-Quan sát bài làm trên
phân biệt thuộc đồ thị.
bảng .
Q
+ Nhìn đồ thị ?3a) ta thấy -Nhận xét.
a > 0 nên hàm số y = 2x-3 -1 hs lên bảng vẽ đồ
đồng biến : từ trái sang
thị.
phải đường thẳng y = ax đi -Nhận xét.
lên (nghĩa là x tăng thì y
-Bổ sung.
tăng)
P
+ Nhìn đồ thị ?3b) ta thấy
*Nhận xét
a < 0 nên hàm số y = -2x +
- Khi a > 0 thì đồ thị đi lên từ
3 nghịch biến trên R: từ

trái sang phải
trái sang phải đường thẳng
- Khi a < 0 thì đồ thị đi xuống
y = ax+ b đi xuống (nghĩa
từ trái sang phải
là x tăng thì y giảm).
Tích hợp giáo dục đạo
đức : Cẩn thận khi tính
tốn và vẽ đồ thị hàm số.
*Điều chỉnh, bổ sung
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
4.Củng cố (7’)
- Qua bài học hôm nay các em đã học những kiến thức gì ?
- Nhắc lại dạng tổng quát và các bước vẽ đồ thị của hàm số y = ax + b (a ≠ 0)
- Để vẽ đồ thị hàm số y = ax + b ta thực hiện theo mấy bước? Đó là những bước
nào ? - Cho HS củng cố bài tập 15 (Sgk-51)
5.Hướng dẫn về nhà (2’)
*Ôn lại bài học để nắm chắc các nội dung sau :
Nắm chắc dạng tổng quát và các bước vẽ đồ thị của hàm số y = ax + b (a ≠ 0)
Xem lại các ví dụ đã làm ở lớp
Học bài và làm bài tập15,16/sgktr51; Bài14/SBTtr58
*Chuẩn bị giờ sau luyện tập


Ngày soạn:31/10/2019
Ngày giảng: 07/11/2019

Tiết 23
LUYỆN TẬP

I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức
- Củng cố : Đồ thị của h/s y = ax + b (a  0) là một đường thẳng luôn cắt trục
tung tại điểm có tung độ là b, song song với đường thẳng y = ax nếu a  0 và
trùng với đt y = ax với b = 0.
2.Kĩ năng
-Tiếp tục rèn luyện kĩ năng biểu diễn điểm trên mặt phẳng toạ độ, tìm toạ độ và
vẽ đồ thị của hàm số y = ax + b (a ≠ 0). Đồng thời thông qua đồ thị HS được
luyện giải một số bài tốn về tính chu vi, diện tích .
- Vận dụng vào bài tập, rèn kĩ năng vẽ đồ thị.
3.Thái độ
- Có thái độ nghiêm túc và ý thức tích cực, tính cẩn thận trong học tập.
4.Tư duy
- Rèn khả năng quan sát, dự đốn, suy luận hợp lí và suy luận logic
- Khả năng diễn đạt chính xác, rõ ràng ý tưởng của mình và hiểu được ý tưởng
của người khác.
5. Các năng lực cần đạt
- NL giải quyết vấn đề
- NL tính tốn
- NL tư duy tốn học
- NL hợp tác
- NL giao tiếp
- NL tự học.
- NL sử dụng ngơn ngữ.
* Tích hợp giáo dục đạo c :trỏch nhim,hp tỏc
II. Chuẩn bị của gv và hs
- GV: Bảng phụ có kẻ sẵn hệ trục tọa độ Oxy và lới ô vuông để kiểm tra bài.
- HS : Tích cực học tập, học và làm bài đầy ®ñ.
III/ PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC

1. Phương pháp
- Nêu vấn đề, vấn đáp, thuyết trình, luyện tập, hoạt động nhóm.
2. Kĩ thuật dạy học
- Kĩ thuật giao nhiệm vụ.
- Kĩ thuật đặt câu hỏi.
- Kĩ thuật vấn đáp.
- Kĩ thuật chia nhóm
- Kĩ thuật trình bày 1 phút.
IV. Tiến trình dạy học:
1. n nh lp (1p)
2.Kim tra bi cũ:xen kẽ trong giờ
3. Bài mới


Hoạt động 1: Luyện tập
- Thời gian: 35 phút
- Mục tiêu: Củng cố cho HS về đồ thị của hàm số y = ax + b (a ¿ 0)
- Hình thức tổ chức: Dạy học phân hóa
- Kĩ thuật dạy học: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi
- Phương pháp dạy học: vấn đáp, luyện tập
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
GV cho HS nêu từng cách vẽ của từng
Bài 15( SGK- 51)( 10’).
hàm số rồi thao tác vẽ trên cúng một mặt
a) Đồ thị của hàm số y = 2x là đường
phẳng tọa độ
thẳng đi qua hai điểm O(0;0) và
M(1;2)
* Đồ thị của hàm số y = 2x + 5 là

đường thẳng đi qua hai điểm B(0;5)
và E(

−

5
2 ;0)

−

2
3 x là

−

2
3 x+5

* Đồ thị của hàm số y =
đường thẳng đi qua hai điểm O(0;0)
và N(1;

−

2
3 )

* Đồ thị của hàm số y =
y6
B

y=

4

-2
x
3
A

là đường thẳng đi qua hai điểm
B(0;5)

y=2x+5
y=2x
C

15
và F( 2 ;0)

2

y=
E

5

O

-2
x+5

3 x
F

-2

GV: Giải thích vì sao OABC là hình bình
hành?
GV vẽ đồ thị

b) Vì đường thẳng y = 2x song song
với đường thẳng y = 2x + 5
nênAB//OC
Vì đường thẳng y =

−

2
3 x song

−

2
3 x+

song với đường thẳng y =
5 nên BC//OA.
Nên: Tứ giác OABC có OA//BC,
OC//AB nên OABC là hình bình
hành.
Bài 17( SGK- 51)( 12’).

a)


4

GV: Yêu cầu HS nêu rõ cách vẽ hai đồ thị
vẽ trên cùng một hệ trục tọa độ

3
2

y
C

y=x+1

B

A
O

x
5

y=-x+3

-2

b) * Tìm tọa độ của C:
-GV hướng dẫn HS tìm tọa độ giao điểm. Giải phương trình x + 1 = -x + 3

⇒ x=1
Vì cùng cắt nhau tại một điểm nên có
Khi đó, y = 1+1 = 2 Ta được C(1;2)
cùng tọa độ giao điểm
* Tìm tọa độ của A: Thay y = 0 vào
Cách tìm:
y = x+1, ta có x+1 = 0 ⇒ x = -1. ta
- Cho hai hàm số bằng nhau
được A(-1;0).
- Tìm được x
- Thay x vào một trong hai hàm số đó tìm * Tìm tọa độ của :Thay y = 0 vào
y = -x + 3, ta có -x + 3 = 0 ⇒ x=3.
được y
- GV tổng kết lại phương pháp tìm tọa độ Ta được A(3;0)
giao điểm của hai đường thẳng, của đường Bài 18( SGK- 52)( 13’).
a) Khi x = 4 thì hàm số y = 3x + b
thẳng với một trục tọa độ.
có giá trị bằng 11 hay y = 11.
Ta có 3.4 + b =11 ⇒ b = -1
GV hướng dẫn HS giải bài 18a:
Ta được y = 3x - 1
? Hàm số y = 3x + b có giá trị bằng 11,
* Vẽ đồ thị hàm số y = 3x - 1.
suy ra?
Cho x = 0 thì y = -1 ⇒ A(0;-1)
GV hướng dẫn HS giải bài 18b:
Đồ thị của hàm số y = ax + 5 đi qua
A(-1;3), suy ra điều gì?
Thay tọa độ điểm A vào hàm số tìm ra a
HS : lên bảng trình bày

*Tích hợp giáo dục đạo đức: Cẩn thận khi
tính tốn và vẽ đồ thị.

1
Cho y = 0 thì x = 3

1
⇒ B( 3 ; 0)

b) Đồ thị của hàm số y = ax + 5 đi
qua A(-1;3) ⇒ Khi x = -1 thì y =
3.
Ta có a.(-1) + 5 = 3 ⇒ a = 2
Ta được y = 2x + 5.
* Vẽ đồ thị hàm số y = 2x + 5.
Cho x = 0 thì y =5 ⇒ A(0;5)

Cho y = 0 thì x =
0)

−

5
2

⇒

B(

−

*Điều chỉnh, bổ sung
……………………………………………………………….............................

5
2 ;


………………………………………………………………………………….
4. Củng cố (3’)
- Cách vẽ đồ thị của hàm số y = ax, y = ax+b; Cách tìm tọa độ giao điểm.
?Cho hàm số y = (a-1)x + a. Chứng minh đồ thị hàm số luôn đi qua điểm M(1 ;1) với mọi giá trị a
Giải : Thay điểm A vào hàm số 1= (a-1)(-1) +a  1=1 .Vậy với mọi a thì đồ thị
hàm số ln qua điểm M.
5. Hướng dẫn HS về nhà (2’)
- Hoàn chỉnh bài tập, xem bài mới
- Làm tất cả các bài tập còn lại